8

Araling Panlipunan
Ikalawang Markahan – Modyul 1:
Kabihasnang Minoan, Mycenaean
at Klasikal ng Greece
Araling Panlipunan – Ikawalong Baitang
Alternative Delivery Mode
Ikalawang Markahan – Modyul 1: Kabihasnang Minoan, Mycenaean at Greece
Unang Edisyon, 2020

Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaring magkaroon ng
karapatang-sipi sa anomang akda ang Pamahalaan ng Pilipinas. Gayunpaman, kailangan muna ang
pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng pamahalaan na naghanda ng akda kung ito ay pagkakakitaan.
Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan ay ang pagtakda ng kaukulang
bayad.

Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand name,
tatak o trademark, palabas sa telebisiyon, pelikula, atbp.) na ginamit sa modyul na ito ay nagtataglay
ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang matunton ang mga ito upang makuha ang pahintulot
sa paggamit ng materyales. Hindi inaangkin ng mga tagapaglathala at mga may-akda ang karapatang-
aring iyon. Ang anomang gamit maliban sa modyul na ito ay kinakailangan ng pahintulot mula sa mga
orihinal na may-akda ng mga ito.

Walang anomang parte ng materyales na ito ang maaaring kopyahin o ilimbag sa anomang
paraan nang walang pahintulot sa Kagawaran.

Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon

Nicolas T. Capulong, PhD, CESO V Ronelo
Al K. Firmo, PhD, CESO V Librada M.
Rubio, PhD

Bumuo sa Pagsusulat ng Modyul

Manunulat: Glenda P. Del Rosario
Tagasuri ng Nilalaman: Rowel S. Padernal / Angelica M. Burayag, PhD
Mary Jane P. Soriano / Ma. Leonora B. Cruz
Tagasuri ng Wika: Nenita J. Barro / Ma. Leonora B. Cruz Babylyn
M. Demetion / Erfe Donna A. Aspiras Edelwiza
L. Cadag
Tagasuri ng Pagguhit/Paglapat: Jonathan Paranada / Ryan Corpuz Pastor
Tagaguhit: Joey-Rey D. Magracia
Tagalapat: Phoebe Marie B. Santarromana

Tagapamahala: Nicolas T. Capulong, EdD, CESO V

Librada M. Rubio, PhD
Angelica M. Burayag, PhD Ma.
Editha R. Caparas, PhD Nestor
P. Nuesca, EdD Marie Ann C.
Ligsay, PhD Dominador M.
Cabrera, PhD Edward C.
Jimenez, PhD Ma. Leonora B.
Cruz

Inilimbag sa Pilipinas ng Kagawaran ng Edukasyon – Rehiyon III

Office Address: Matalino St. D.M. Government Center, Maimpis, City of San Fernando
Telefax: (045) 598-8580 to 89
E-mail Address: region3@deped.gov.ph
 8

Araling Panlipunan
Ikalawang Markahan – Modyul 1:
Kabihasnang Minoan, Mycenaean
at Klasikal ng Greece
Paunang Salita
Para sa tagapagdaloy:

Malugod na pagtanggap sa asignaturang Araling Panlipunan 8 ng Alternative

Delivery Mode (ADM) Modyul para sa araling Kabihasnang Minoan, Mycenaean, at
Klasikal ng Greece!

Ang modyul na ito ay pinagtulungang dinisenyo, nilinang at sinuri ng mga

edukador mula sa pambuliko at pampribadong institusyon upang gabayan ka, ang
gurong tagapagdaloy upang matulungang makamit ng mag-aaral ang pamantayang
itinakda ng Kurikulum ng K to 12 habang kanilang pinanagumpayan ang pansarili,
panlipunan at pang-ekonomikong hamon sa pag-aaral.

Ang tulong-aral na ito ay umaasang makauugnay ang mag-aaral sa

mapatnubay at malayang pagkatuto na mga gawain ayon sa kanilang kakayahan,
bilis at oras. Naglalayon din itong matulungan ang mag-aaral upang makamit ang
mga kasanayang pan-21 siglo habang isinasaalang-alang ang kanilang mga
pangangailangan at kalagayan.

Bilang karagdagan sa materyal ng pangunahing teksto, makikita ninyo ang

kahong ito sa pinakakatawan ng modyul:

Mga Tala para sa Guro

Ito'y naglalaman ng mga paalala, panulong
o estratehiyang magagamit sa paggabay sa
mag-aaral.

Bilang tagapagdaloy, inaasahang bibigyan mo ng paunang kaalaman ang

mag-aaral kung paano gamitin ang modyul na ito. Kinakailangan ding subaybayan
at itala ang pag-unlad nila habang hinahayaan silang pamahalaan ang kanilang
sariling pagkatuto. Bukod dito, inaasahan mula sa iyo na higit pang hikayatin at
gabayan ang mag-aaral habang isinasagawa ang mga gawaing nakapaloob sa
modyul.

ii
Para sa mag-aaral:

Malugod na pagtanggap sa Araling Panlipunan 8 ng Alternative Delivery

Mode (ADM) Modyul ukol sa Kabihasnang Minoan, Mycenaean at Klasikal ng
Greece!

Ang kamay ay madalas gamiting simbolo ng kakayahan, aksyon at layunin.

Sa pamamagitan ng ating mga kamay tayo ay maaaring matuto, lumikha, at
magsakatuparan ng gawain. Ang kamay sa tulong-aral na ito ay sumisimbolo na
ikaw, bilang isang mag-aaral, ay may angking kakayahang matutuhan ang mga
kaugnay na kompetensi at kasanayan. Ang iyong pang-akademikong tagumpay ay
nakasalalay sa iyong sarili o sa iyong mga kamay.

Ang modyul na ito ay ginawa bilang tugon sa iyong pangangailangan.

Layunin nitong matulungan ka sa iyong pag-aaral habang wala ka sa loob ng silid-
aralan. Hangad din nitong madulutan ka ng mga makabuluhang oportunidad sa
pagkatuto.

Ang modyul na ito ay may mga bahagi at icon na dapat mong maunawaan.

Sa bahaging ito, malalaman mo ang mga

Alamin dapat mong matutuhan sa modyul.

Sa pagsusulit na ito, makikita natin kung

Subukin ano na ang kaalaman mo sa aralin ng
modyul. Kung nakuha mo ang lahat ng
tamang sagot (100%), maaari mong
laktawan ang bahaging ito ng modyul.

Ito ay maikling pagsasanay o balik-aral

Balikan upang matulungan kang maiugnay ang
kasalukuyang aralin sa naunang leksyon.

Sa bahaging ito, ang bagong aralin ay

Tuklasin ipakikilala sa iyo sa maraming paraan tulad
ng isang kuwento, awitin, tula, pambukas na
suliranin, gawain o isang sitwasyon.

Sa seksyong ito, bibigyan ka ng maikling

Suriin pagtalakay sa aralin. Layunin nitong
matulungan kang maunawaan ang bagong
konsepto at mga kasanayan.

Binubuo ito ng mga gawaing para sa

Pagyamanin malayang pagsasanay upang mapagtibay
ang iyong pang-unawa at mga kasanayan sa
paksa. Maaari mong iwasto ang mga sagot
mo sa pagsasanay gamit ang susi sa
pagwawasto sa huling bahagi ng modyul.

iii
 Naglalaman ito ng mga katanungan o
Isaisip pupunan ang patlang ng pangungusap o
talata upang maproseso kung anong
natutuhan mo mula sa aralin.
Ito ay naglalaman ng gawaing makatutulong
Isagawa sa iyo upang maisalin ang bagong kaalaman
o kasanayan sa tunay na sitwasyon o
realidad ng buhay.
Ito ay gawain na naglalayong matasa o
Tayahin masukat ang antas ng pagkatuto sa
pagkamit ng natutuhang kompetensi.
Karagdagang Sa bahaging ito, may ibibigay sa iyong
Gawain panibagong gawain upang pagyamanin ang
iyong kaalaman o kasanayan sa natutuhang
aralin.
Naglalaman ito ng mga tamang sagot sa lahat
Susi sa Pagwawasto ng mga gawain sa modyul.

Sa katapusan ng modyul na ito, makikita mo rin ang:

Ito ang talaan ng lahat ng pinagkuhanan sa

Sanggunian
paglikha o paglinang ng modyul na ito.

Ang sumusunod ay mahahalagang paalala sa paggamit ng modyul na ito:

1. Gamitin ang modyul nang may pag-iingat. Huwag lalagyan ng anumang marka o
sulat ang anumang bahagi ng modyul. Gumamit ng hiwalay na papel sa pagsagot
sa mga pagsasanay.
2. Huwag kalimutang sagutin ang Subukin bago lumipat sa iba pang gawaing
napapaloob sa modyul.
3. Basahing mabuti ang mga panuto bago gawin ang bawat pagsasanay.
4. Obserbahan ang katapatan at integridad sa pagsasagawa ng mga gawain at sa
pagwawasto ng mga kasagutan.
5. Tapusin ang kasalukuyang gawain bago pumunta sa iba pang pagsasanay.
6. Pakibalik ang modyul na ito sa iyong guro o tagapagdaloy kung tapos nang
sagutin lahat ng pagsasanay.
Kung sakaling ikaw ay mahirapang sagutin ang mga gawain sa modyul na ito,
huwag mag-aalinlangang konsultahin ang inyong guro o tagapagdaloy. Maaari ka
rin humingi ng tulong sa iyong mga magulang, sa nakatatanda mong kapatid o sino
man sa iyong mga kasama sa bahay na mas nakatatanda sa iyo. Laging itanim sa
iyong isipang hindi ka nag-iisa.

Umaasa kami, sa pamamagitan ng modyul na ito, makararanas ka ng

makahulugang pagkatuto at makakukuha ka ng malalim na pang-unawa sa
kaugnay na mga kompetensi. Kaya mo ito!

iv
v
 Alamin

Ang modyul na ito ay naglalaman ng mga gawaing makatutulong sa iyo

upang higit mong maunawaan ang mahahalagang pangyayari tungkol sa pag-
usbong, pag- unlad at pagbagsak ng mga kabihasnang sumibol sa sinaunang Greece.
Pagtutuonan nang pansin sa ating pag-aaral sa modyul na ito ang mga kabihasnang
nabuo sa Panahong Klasikal ng Europe, kabilang ang mahahalagang pangyayari sa
bawat kabihasnan at ang mahahalagang kontribusyon ng mga ito sa paghubog ng
pandaigdigang kamalayan. Simulan mo na ang paglalakbay tungo sa iyong
pagkatuto.

Ang mga gawaing inilahad ay makatutulong upang mas maunawaan ang

paksa at makamit ang mga layunin. Ang modyul na ito ay nahahati sa mga
sumusunod na paksang talakayan:

Talakayan 1 – Kabihasnang Minoan

Talakayan 2 – Kabihasnang Mycenaean
Talakayan 3 – Kabihasnang Klasikal ng Greece

Pagkatapos na mapag-aralan ang modyul na ito, ikaw ay inaasahang

a. nakapagsusuri ng mahahalagang pangyayari sa kabihasnang Minoan at

Mycenaean;
b. nakapagsusuri ng mahahalagang pangyayari sa kabihasnang klasikal ng
Greece; at
c. nakapagpahahalaga sa mga kontribusyon ng kabihasnang klasikal ng
Greece sa iba’t ibang larangan.

1
 Subukin

Basahing mabuti ang bawat tanong. Piliin ang titik ng wastong sagot at isulat ito sa
iyong sagutang papel.

1. Ano ang sinaunang sibilisasyon sa Isla ng Crete na ipinangalan sa dakilang

hari nila na si Minos?
A. Minoan C. Ionian
B. Mycenaean D. Dorian
2. Ano ang tawag sa mga lungsod-estado ng Greece?
A. acropolis C. metropolis
B. polis D. agora
3. Aling lungsod-estado ang may pinakamalaking populasyon at naging sentro
ng demokrasya?
A. Sparta C. Corinth
B. Crete D. Athens
4. Alin sa sumusunod ang tawag ng mga Griyego sa kanilang bansa?
A. Aegean C. Hellas
B. Metropolitan D. Polis
5. Alin sa mga sumusunod ang katawagan sa Sibilisasyong Griyego?
A. Heleniko C. Helenistiko
B. Doric D. Ionic
6. Alin sa sumusunod ang digmaan kung saan tinalo ng mga maliit na
puwersang Athenian ang puwersa ng Persia?
A. Digmaang Persian C. Digmaang Marathon
B. Digmaang Peloponnesian D. Digmaang Salamis
7. Alin sa sumusunod ang pamilihang bayan ng mga sinaunang Griyego?
A. acropolis C. metropolis
B. polis D. agora
8. Saan naganap ang isa sa pinakadakilang digmaan sa karagatan sa pagitan
ng mga Athenian at Persians?
A. Persia C. Marathon
B. Peloponnesia D. Salamis
9. Ano ang tawag sa alyansang itinatag sa Delos upang pigilan ang ano mang
banta ng panganib sa lungsod-estado?
A. Delian League C. Peloponnesian League
B. Dorian League D. Ionic League
10. Sino sa sumusunod ang pinuno ng Athens ng narating nito ang ginintuang
panahon?
A. Cleisthenes C. Pericles
B. Draco D. Pisistratus

2
11. Ano ang tawag noon sa mga pinunong nagsusulong ng karapatan ng
karaniwang tao at maayos na pamahalaan?
A. tyrant C. ostrakon
B. ostracism D. archon
12. Ano ang tawag sa sistema ng pagpapatapon o pagtatakwil sa isang tao?
A. attica C. ostrakon
B. ostracism D. archon
13. Sino ang may-akda ng Iliad at Odyssey?
A. Aristotle C. Homer
B. Socrates D. Plato
14. Ano ang lungsod-estado na responsable sa pagkakaroon ng pinakamahusay
na sandatahang lakas sa buong daigdig?
A. Sparta C. Corinth
B. Crete D. Athens
15. Ano ang tawag sa pinagsanib na kultura ng Gresya at Asya na naging
bunga ng pananakop ni Alexander the Great?
A. Heleniko C. Helenistiko
B. Doric D. Ionic

3
 Aralin
Kabihasnang Minoan,
1 Mycenaean, at Greece
Ang kauna-unahang sibilisasyon sa kanluran ay pinangunahan ng mga
Griyego. Ang naibahagi nila sa iba’t ibang larangan ng pamumuhay ay nagbigay
daan sa paglago at pag-unlad ng Sibilisasyong Kanluranin. Sa araling ito,
matutunghayan at mauunawaan mo ang pagsibol ng Sibilisasyong Griyego at ang
mga kontribusyon nito sa Sibilisasyong Kanluranin at sa daigdig.

Sa modyul na ito, pagtutuonan mo ng pag-aaral ang mga mahahalagang

pangyayari sa pagsibol ng kabihasnang klasikal ng Greece. Susuriin din ang mga
mahahalagang kontribusyon ng Kabihasnang Greek na nagpatunay sa kagalingan
ng mga Griyego sa iba’t ibang larangan.

Balikan

Sa nakaraang aralin, natalakay ang mga mahahalagang ambag ng mga

sinaunang kabihasnang sumibol sa daigdig. Ang mga kontribusyong ito ang
nagpayabong sa kultura at kabihasnan na napaunlad ng mga sinaunang tao.
Subukan mong sagutin ang sumusunod na katanungan batay sa iyong natutuhan
sa nakaraang aralin.
 Sa iyong pagkaunawa, bakit kahanga-hanga ang mga kontribusyon ng mga
sinaunang kabihasnang Mesopotamia, Indus, Tsino, at Egypt?
 Anong pagpapahalaga ang natutuhan mo mula sa kasaysayan ng mga
sinaunang kabihasnan sa daigdig?

Mga Tala para sa Guro

Maaaring papiliin ang mga mag-aaral ng isang

kabihasnan. Hayaan ang mga mag-aaral na magbigay ng isang
pinakamahalagang aral na kanilang natutuhan mula sa napili
nilang kabihasnan at paano nakatutulong ang aral o
kaisipang ito sa kanyang pang-araw-araw na pamumuhay.

4
 Tuklasin

Simulan ang iyong pagkatuto sa pamamagitan ng isang gawaing nakikita sa

ibaba. Masagot mo kaya? Pagkatapos ay basahin mo ang teksto ng aralin at
unawain mo ang mga kataga at salitang iyong pinag-isipan sa bahaging ito.

Hanapin at bilugan sa puzzle box ang mga salitang nakapaloob sa loob ng

kahong may kaugnayan sa tatalakaying aralin. Isulat ang iyong sagot sa sagutang
papel.

Knossos metropolis arena Crete Hellas

Hellenic acropolis agora polis bricks

P K N O S S O S A A M O S L
A Q W R E T Y U I G P K M A
P Z C S S R A D I O Y O E P
K O V K W K S E R R L O T B
W B L A H I C W I A A R R R
A I N I D S T I D N S S O I
A C G L S H I X R V Y C P K
C O R E R K E Y F B O I O S
R T R O W I I L S Y A N L W
E O A A P H I D L S A E I A
T L N H I O D E N A C L S N
E A E L E M L A O Y S L N T
S N R K I M B I I B A E E T
O R A E T N I K S M I H B D

5
 Suriin

Maglalakbay tayong muli sa nakaraan, aalamin natin kung paano naging

tagapaghubog ng Sibilisasyong Kanluranin ang mga Griyego. Ating susuriin kung
paano nagsimula ang iba’t ibang sibilisasyong bumuo ng matatag na Sibilisasyong
Griyego? Tutuklasin mo iyan sa araling ito.

Ang lupain ng Gresya ay mabato at bulubundukin. Ito ang pangunahing

naging sagabal sa mabilis na daloy ng komunikasyon sa mga pamayanan. Naging
mabagal ang paglago ng mga kaisipan at teknolohiya. Subalit ito rin ang naging
dahilan upang ang bawat lungsod-estado ay magkaroon ng kani-kanilang
natatanging katangian na nagpayaman sa kanilang kultura. Ang mga mainam na
daungan na nakapaligid sa Gresya ay nagbigay-daan sa maunlad na kalakalang
pandagat na naging dahilan ng kanilang maunlad na kabuhayan.

Kabihasnang Minoan

Ang unang kabihasnang nabuo sa Crete ay tinatawag na Minoan hango sa

pangalan ng tanyag na hari ng pulo, si Haring Minos. Ayon sa mga arkeologo, ito
ay nagsimula sa Crete mga 3100 B.C.E. Ang kabisera ng kabihasnang Minoan ay
ang Knossos, matatagpuan sa hilagang bahagi ng pulo. Kilala ang mga Minoan
bilang mahuhusay gumamit ng metal at iba pang teknolohiya. Nakatira sila sa
mga bahay na yari sa laryo (bricks) at may sistema sila ng pagsulat. Magagaling
din silang mandaragat.

Noong 1899, nagsagawa si Sir Arthur Evans, isang English na arkeologo, ng

paghuhukay sa Knossos. Ito ay isang matandang lugar na binanggit ni Homer, ang
bantog na manunulat, sa kanyang mga akdang Iliad at Odyssey. Natagpuan niya
ang mga gumuhong labi ng isang malaking palasyong yari sa makinis na bato.
Maraming palapag ang palasyo at ang mga pasilyo nito ay tinutukuran ng mga
haliging kahoy. Ang mga hagdanan nito ay malapad at yari sa pino at puting
gypsum. Ang mga dingding ay napapalamutian ng makukulay na fresco.

KABIHASNANG MINOAN
Ambag sa Kabihasnan Sanhi ng Pag-unlad at Pagbagsak
 Ang fresco ay larawang mabilisan subalit Pag-unlad:
bihasang ipininta sa mga dingding na  Paglipas ng ilan pang taon na
basa ng plaster upang kumapit nang tinatayang mula 1600 hanggang
husto sa pader ang mga pigment ng 1100 B.C.E., narating ng Crete
metal at mineral na oxide. Madalas na ang kanyang tugatog.
inilalarawan nito ang ritwal na bull Umunlad nang husto ang
dancing. kabuhayan dito dulot
na rin ng
pakikipagkalakalan ng mga

6
  Ang sining sa paggawa ng palayok ay Minoan sa Gitnang Silangan at
may karaniwang disenyo ng mga bagay sa paligid ng Aegean. Dumarami
na nakikita sa kapaligiran tulad ng mga ang mga bayan at lungsod at
bulaklak at disenyong pandagat dulot na ang Knossos ang naging
rin ng kahalagahan ng dagat sa kanilang pinakamalaki.
buhay.
 Sila ang unang nakagawa ng arena sa Pagbagsak:
buong daigdig kung saan nagsasagawa
ng mga labanan sa boksing.  Ang Sibilisasyong Minoans ay
 Ang mga labi ng palasyo ay tumagal hanggang mga 1400
nagpapahiwatig na may kaalaman na B.C.E. Nagwakas ito nang
ang mga Minoan sa paggawa ng daanan salakayin ang Knossos ng mga
ng tubig, kasanayan sa paggawa ng mga hindi nakikilalang mga
pinong plorera, tela, pabango at pag-ukit mananalakay na sumira at
ng pigurin. nagwasak ng buong
 May mga katibayan din na sila ay may pamayanan. Tulad ng
sistema ng pagsulat, may kaalaman sa inaasahan ang iba pang mga
paghahabi, paggawa ng alahas at lungsod ng mga Minoan ay
kagamitang bronse o tanso. bumagsak at isa-isang nawala.

Kabihasnang Mycenaean

Ang mga Mycenaean ay mga katutubo ng lugar sa paligid ng Caspian Sea.

Noong 1400 B.C.E., sinalakay nila ang Knossos at tinapos ang paghahari ng
Kabihasnang Minoan. Ang Mycenaea na matatagpuan 16 kilometro ang layo sa
aplaya ng Karagatang Aegean ang naging sentro ng Sibilisasyong Mycenaean.
Ang mga lungsod dito ay pinag-ugnay ng maayos na daanan at mga tulay.
Napaliligiran ng makapal na pader ang lungsod upang magsilbing pananggalang sa
mga maaring lumusob dito. Sa loob ng pader na ito ay ang palasyo ng hari.
Bagamat walang naiwang mga nakasulat na kasaysayan, ang pagsasalin-salin ng
mga kwento ng mga hari at bayaning Mycenaean ay lumaganap. Ang mga kwentong
ito ay nag-ugnay sa mga tao at sa mga diyos-diyosan. Ito ang sinasabing naging
batayan ng mitolohiyang Griyego.

Bahagi ng Kabihasnang Aegean ang Asia Minor. Ang Troy ay lungsod na

matatagpuan sa Asia Minor (Turkey sa kasalukuyan) malapit sa Hellespoint.
Yumaman at naging makapangyarihan ang Troy dahil sa lokasyon nito. Ang Troy
ang pangunahing katunggali ng Mycenaea na sa kalaunan ay bumagsak din sa
kamay ng mga Mycenaean. Ang pagkabihag ng Troy ay ikinuwento ni Homer sa
Iliad. Si Homer ay isang bulag na makata na nabuhay noong ikawalong siglo sa Asia
Minor. Ang Iliad ay isang epiko ng naganap na labanan at umiinog sa kuwento ni
Achilles, isang mandirigmang Greek, at ni Hector, isang prinsipeng Trojan.

7
 KABIHASNANG MYCENAEAN
Ambag sa Kabihasnan Sanhi ng Pag-unlad at Pagbagsak
 Ang kulturang Mycenaean ay Pag-unlad:
mayaman at maunlad na  Pagdating ng 1400 B.C.E., isa nang
pinatutunayan ng kanilang mga napakalakas na mandaragat ang
maskara, palamuti at sandata na mga Mycenaean at ito ay nalubos
yari sa ginto. nang masakop at magupo nila ang
Crete. Ipinagpatuloy nila ang
 Batay sa natuklasan ni Sir Arthur kalakalan ng Crete sa Aegean Sea
Evans, tulad ng mga Minoan, ang at dahil dito yumaman at naging
mga Mycenaean ay may sariling makapangyarihan ang mga
sistema ng pagsulat. Mycenaean.
Pagbagsak:
 May paniniwala sa isang makapang-  Noong 1100 B.C.E., bumagsak ang
yarihang diyos, si Zeus, na naghahari Sibilisasyong Mycenaean. Tinawag
sa isang pamilya ng mga diyos at itong dark age o madilim na
diyosa. panahon na tumagal nang halos 300
taon. Natigil ang kalakalan at
pagsasaka at natigil din ang mga
gawaing sining. Isa sa pangkat ng
tao na gumupo sa Mycenaean ay
kinilalang mga Dorian.

Kabihasnang Klasikal ng Greece

Ang tawag ng mga Greek sa kanilang sarili ay Hellenes. Ito ay hango sa

salitang Hellas, na tumutukoy sa kabuoang lupain ng sinaunang Greece. Ang
panahon ng kasikatan ng Kabihasnang Greek hanggang sa pagtatapos nito noong
338 B.C.E. ay kadalasang tinatawag na Panahong Hellenic. Narito ang ilan sa
mahahalagang bahagi ng lungsod-estado sa Kabihasnang Greek:

Ang polis o lungsod-

Ang acropolis ay
estado ay ang mga Ang agora o
tawag sa pinaka-
unang pamayanan pamilihang
mataas na lugar sa
sa Greece. Karani- bayan na nasa
lungsod-estado.
wang binubuo ng gitna ng lungsod
Dito matatagpuan
5000 na kalala- ay isang bukas
ang mga matatayog
kihan dahil noon ay na lugar kung
na palasyo at
sila lamang ang saan maaaring
templo kaya ito
nailalagay sa opisyal magtinda o
ang naging sentro
na talaan ng magtipun-tipon
ng pulitika at
populasyon ng ang mga tao.
relihiyon ng mga
lungsod-estado.
Griyego.

8
 Dalawang malakas na lungsod-estado ang naging tanyag – ang Athens at
Sparta. Naging sentro ng kalakalan at kultura sa Greece ang Athens. Sinakop naman
ng Sparta ang mga karatig rehiyon nito. Oligarkiya o oligarchy ang uri ng
pamahalaan dito kung saan binubuo ito ng isang lupon ng mga dugong bughaw
upang palitan ang hari. Sa mga lungsod-estado, ang mga lehitimong mamamayan
ay binigyang karapatang bumoto, magkaroon ng ari-arian, humawak ng posisyon sa
pamahalaan, at ipagtanggol ang sarili sa mga korte. Bilang kapalit, sila ay dapat na
makilahok sa pamahalaan at tumulong sa pagtatanggol sa mga polis sa panahon ng
digmaan.

Ang Athens ay tinaguriang demokratikong polis. Dahil direktang kabahagi

ang mga taga-Athens sa pagpili ng kinatawan at maaari rin silang manungkulan,
direct democracy ang ipinatupad ng Athens. Subalit hindi kabahagi sa demokrasya
ng Athens ang mga babae at banyaga. Ang mga sumusunod na pinuno ang
nagpalawig ng democracy o pamahalaan ng nakararami sa Athens:

Inalis niya ang mga pagkakautang ng mga mahihirap at

Solon
ginawang ilegal ang pagkaalipin nang dahil sa utang.
Ipinagtanggol ang katayuan ng mahihirap at ipinamahagi ang
Pisistratus mga lupain at ari-arian ng mayayaman sa mahihirap at walang
lupa.
Sinimulan ang ostracism o ang sistema kung saan
pinahintulutan ang mga mamamayan na palayasin ang
Cleisthenes
sinumang opisyal na sa kanilang paniniwala ay mapanganib
para sa Athens.
Sa kanyang panahon naranasan ng Athens ang tugatog ng
Pericles demokrasya. Itinaguyod niya ang pag-upo sa opisina ng
pamahalaan ng mga karaniwang mamamayan.

Ang Sparta ay isang mandirigmang polis. Nanatili itong isang oligarkiya at

isang estadong mandirigma. Sa lahat ng mga lungsod-estado, ang Sparta lamang
ang hindi umasa sa kalakalan. Ito ay may magandang klima, sapat na patubig at
matabang lupa na angkop sa pagsasaka. Pinalawak ng mga taga-Sparta ang
kanilang lupain sa pamamagitan ng pananakop ng mga karatig na lupang sakahan
at pangangamkam nito. Ang mga magsasaka mula sa nasakop na mga lugar ay
dinala nila sa Sparta upang maging mga helot o tagasaka sa malawak nilang lupang
sakahan. Ang pangunahing layunin ng Sparta ay lumikha ng magagaling na sundalo
sa pamamagitan ng mga sumusunod na hakbang:

9
  Ang mga bagong silang na sanggol ay sinusuri. Ang mahihinang bata o may
kapansanan ay hinahayaang mamatay. Tanging ang malalakas at malulusog
na sanggol lamang ang pinapayagang mabuhay.
 Pitong (7) taon – ang mga batang lalaki ay dinadala na sa mga kampo-militar
upang sumailalim sa mahigpit na disiplina at sanayin sa serbisyo militar.
Malakas na pangangatawan, katatagan, kasanayan sa pakikipaglaban, at
katapatan ang ilan sa pangunahing layunin ng pagsasanay.
 Dalawampung (20) taon – ang mga kabataang lalaki ay magiging sundalong
mamamayan at ipinapadala na sa mga hangganan ng labanan.
 Tatlumpung (30) taon – maaari na silang mag-asawa ngunit dapat na kumain
at manirahan pa rin sa kampo, kung saan hahati na sila sa gastos.
 Animnapung (60) taon – sila ay maaari nang magretiro sa hukbo.

Digmaang Kinasangkutan ng Greece

DIGMAAN SANHI BUNGA

Digmaang Persian:
 Digmaang - Pagsalakay ng Persia sa Greece - Tinalo ng 10,000
Marathon sa pamumuno ni Darius, puwersa ng Athens
tagapagmana ni Cyrus the ang humigit-
Great, na naganap sa kumulang na 25,000
Marathon, isang kapatagan sa puwersa ng Persia
hilagang-silangan ng Athens.
 Digmaan sa - Isang madugong labanan sa - Ipinagkanulo ng isang
Thermopylae pagitan ni Xerxes (Persia) at ni Greek ang lihim na
Leonidas (Sparta) na naganap daanan patungo sa
sa Thermopylae, isang makipot kampo ng mga Greek
na daanan sa gilid ng bundok at kaya natalo ang
ng silangang baybayin ng puwersa ni Leonidas.
Central Greece.
 Digmaan sa - Sinalakay at sinakop ni Xerxes - Natalo ang plota ni
Salamis ang Athens. Ang mga Greek ay Xerxes ng maliliit na
pinamunuan ni Themistocles sa barko ng Athens na
labanan sa dalampasigan ng pilit na binabangga
pulo ng Salamis kung saan ang ang mga ito hanggang
dagat ay lubhang makipot kaya sa mabutas at isa-
nahirapan ang puwersa ng isang lumubog.
Persia na iwasan ang mga pag-
atake ng maliliit na barko ng
Athens
Digmaang - Ang Athens ang namuno sa - Ang dalawampu’t
Peloponnesian naitatag na Delian League at sa pitong taong Digmaan
pamumuno ni Pericles naging ng Peloponnesian ay
isang imperyo ito. Ngunit hindi isang malaking

lahat ng lungsod-estado ay trahedya para

10
 sumang-ayon sa ginawa ng sa Gresya. Nagkaroon
Athens na pagkontrol sa Delian ng malawakang
League kaya ang ilan sa mga pagkawasak ng ari-
lungsod-estado na kasapi dito arian at pagkamatay
tulad ng Sparta, Corinth at iba ng mga tao. Lumala
pa ay nagtatag ng sarili nilang ang suliranin
alyansa sa pamumuno ng sa kawalan ng
Sparta at tinawag itong hanapbuhay, pagtaas
Peloponnesian League. Pagsapit ng presyo ng mga
ng 431 BCE nilusob ng Sparta bilihin, at kakulangan
ang mga karatig pook ng sa pagkain.
Athens na naging simula ng
Digmaang
Peloponnesian.

Pamana ng Kabihasnang Greek

Sa Panahong Hellenic ang pag-unlad ng kabihasnan ay nakapaloob lamang

sa Greece. Sa Panahong Hellenistic, kumalat ang kabihasnang Greek sa halos lahat
ng kilalang bahagi na daigdig. Pinalaganap ni Alexander the Great, ang pinuno ng
Imperyong Macedonia, ang Kabihasnang Hellenistic, ito ang pinagsamang
kabihasnang Asyano at Greek.

MAHALAGANG
LARANGAN AMBAG O PANGUNAHING TUKLAS
TAO
- Pinaunlad ang prinsipyo sa geometry, ang
Pythagoras Agham
Pythagorean Theorem
- Tinantiya ang paraan ng pagsusukat ng
Archimedes Agham circumference ng isang bilog
- Natuklasan ang prinsipyo ng specific gravity
Euclid Agham - Kinikilalang “Ama ng Geometry”
- Nagawa ang halos tumpak na tantiya ng
Agham circumference ng daigdig
Eratosthenes
- Gumuhit ng mga linya ng latitude at longitude
sa mapa ng daigdig
Agham - Nakatuklas na umiikot ang daigdig sa araw
Aristarchus
habang umiikot sa sarili nitong axis.
Aeschylus Drama - Sumulat ng Prometheus Bound
Sophocles Drama - Sumulat ng Oedipus Rex at Antigone
Euripides Drama - Sumulat ng Trojan War
- Ang kanyang mga isinulat ay pawang
Aristophanes Komedya pagtalakay sa politika at kaganapan sa
Athens sa nakatatawang pamamaraan.
- “Ama ng Medisina” at sumulat ng Hippocratic
Hippocrates Medisina
Oath
Herophilus Medisina - “Ama ng Anatomy”

11
 Erasistratus Medisina - “Ama ng Physiology”
Herodotus Kasaysayan - “Ama ng Kasaysayan”
Thucydides Kasaysayan - Sumulat ng History of the Peloponessian War
- Ayon sa kanya “The unexamined life is not
Socrates Pilosopiya
worth living” at “know thyself”
- May-akda ng “The Republic” kung saan
Plato Pilosopiya
inilalarawan niya ang isang ideyal na estado
- May-akda ng “Politics”, kung saan tinalakay
Aristotle Pilosopiya
ang iba’t ibang uri ng pamahalaan
- Ipinakilala ang pilosopiyang stoicism, ito ay
Zeno Pilosopiya may malaking pagpapahalaga sa dignidad,
pagpipigil sa sarili at katuwiran.
- Obra maestra ang estatwa ni Athena sa
Phidias Iskultura
Parthenon at ni Zeus sa Olympia

Sa larangan ng Arkitektura

 Parthenon - ay isang marmol na

templo sa Acropolis sa Athens. Ito ay
inalay sa diyosang si Athena na
itinuturing ng mga mamamayan na
kanilang patron. Itinuturing
itong simbolo ng Sinaunang
Gresya, Demokrasyang
Ateniano, Kabihasnang Kanluranin at
isa sa pinakadakilang mga
monumentong pangkultura.

 Tatlong istilo ng haligi: Doric – ang pinakapayak, Ionic – mas payat ang haligi
at napapalamutian ng mga scroll, at Corinthian – pinakamagarbong
dekorasyon sa lahat.

Sa Larangan ng Pananampalataya

 Ang tradisyonal na pananampalataya sa Greece ay pagsamba ng iba’t ibang

diyos sa pangunguna ni Zeus, ang diyos ng langit.
 Pinaniniwalaan ng mga Greek na naninirahan sa Mount Olympus ang diyos at
diyosa at maaaring pasayahin ang mga diyos sa pamamagitan ng pag-aalay
ng mga hayop at pagkain bilang sakripisyo, paglalagay ng palamuti sa
kanilang mga templo, pagdarasal at pagdaraos ng mga pagdiriwang.
 Pinarurusahan ng mga diyos ang tao sa pamamagitan ng taggutom, lindol,
sakit at pagkatalo sa digmaan.

12
 Pagyamanin

Gawain 1: Triple Venn Diagram

Paghambingin ang katangian ng Kabihasnang Minoan, Mycenaean at Greek batay
sa sumusunod: heograpiya, kabuhayan, pamahalaan at pinakamahalagang ambag.
Isulat ang iyong sagot sa sagutang papel.
MINOAN MYCENAEAN

GREEK

Gawain 2: Complete It Chart!

Ibigay ang mga konseptong hinihingi sa tsart batay sa natutuhan sa aralin. Isulat
ang iyong sagot sa sagutang papel.

Kabihasnang Minoan Kabihasnang Mycenaean

Taon ng Pagsisimula: Taon ng Pagsisimula:

Kabisera: Kabisera:
Sining: Sining:
Dahilan ng Pag-unlad: Dahilan ng Pag-unlad:

Ambag: Ambag:

13
Gawain 3: Pamana Ko, Pahalagahan Mo!
Kompletuhin ang data retrieval chart upang maipakita ang kabuluhan ng mga
ambag ng Kabihasnang Greek. Isulat ang iyong sagot sa sagutang papel.

Personalidad Mahalagang Kabuluhan

Ambag

Halimbawa: Nagbigay kaalaman sa Nakatulong nang malaki

makabagong medisina sa sa larangan ng medisina
Hippocrates sinaunang Greece at sa kasalukuyan ang
tinaguriang “Ama ng kanyang mga pag-aaral
Medisina” at ambag

Socrates
Herodotus
Pythagoras
Euclid
Aristotle

Gawain 4: Sino Sila?

Tukuyin ang pinunong nakagawa ng mga sumusunod na ambag sa Kabihasnang
Greek. Isulat ang iyong sagot sa sagutang papel.

Inalis niya ang mga pagkakautang ng mga

mahihirap at ginawang ilegal ang pagkaalipin
nang dahil sa utang.

Ipinagtanggol ang katayuan ng mahihirap at

ipinamahagi ang mga lupain at ari-arian ng
mayayaman sa mahihirap at walang lupa.

Sinimulan ang Ostracism o ang sistema kung

saan pinahintulutan ang mga mamamayan na
palayasin ang sinumang opisyal na sa kanilang
paniniwala ay mapanganib para sa Athens.

Sa kanyang panahon naranasan ng Athens ang

tugatog ng demokrasya. Itinaguyod niya ang
pag-upo sa opisina ng pamahalaan ng mga
karaniwang mamamayan.

Pinamunuan niya ang puwersa ng Greek sa

labanan sa dalampasigan ng pulo ng Salamis

14
Gawain 5: Discussion Web
Sagutin ang core question ng OO o HINDI batay sa iyong pagkaunawa sa aralin.
Isulat ang iyong sagot sa sagutang papel.

OO HINDI

Nakabuti ba sa
mga Greek ang
pagpapatupad ng
demokrasya?
Patunayan.

Konklusyon:

Gawain 6: Kilalanin Mo!

Tukuyin ang mga sumusunod na konseptong inilalarawan sa bawat bilang. Piliin
ang iyong sagot mula sa kahon at isulat ito sa sagutang papel.

Eratosthenes Fresco Hellenistic Parthenon

Sir Arthur Evans Herodotus Democracy
Marathon Dark Age Oligarchy

1. Makukulay na larawang mabilisan subalit bihasang ipininta sa mga

dingding ng bahay sa Kabihasnang Minoan.
2. Isang English na arkeologo na nagsagawa ng paghuhukay sa Knossos.
3. Siya ang itinuturing na Ama ng Kasaysayan.
4. Ito ang panahon kung kailan natigil ang kalakalan at pagsasaka at
mga gawaing sining sa Kabihasnang Mycenaean.
5. Isang marmol na templo sa Acropolis sa Athens na inalay sa diyosang
si Athena.
6. Siya ang gumuhit ng mga linya ng latitude at longitude sa mapa ng
daigdig.
7. Ito ang tawag sa pinagsamang Kabihasnang Asyano at Greek.
8. Digmaan kung saan tinalo ng maliit na puwersa ng Athens ang
malaking puwersa ng Persia.
9. Uri ng pamahalaan kung saan binubuo ito ng isang lupon ng mga
dugong bughaw upang palitan ang hari.
10. Ito ang uri ng pamahalaan ng nakararami na ipinatupad sa Athens.

15
 Isaisip

Isulat ang tamang impormasyon upang mabuo ang buod ng aralin. Isulat ang iyong
sagot sa sagutang papel.

Ang Kabihasnang Minoan ay sumibol sa pulo ng sa

Aegean Sea. Ang tampok na gusali sa lungsod na ito ay ang magarang
palasyo ng hari na yari sa bato at napapalamutian ito ng mga .
Ang kabisera ng Kabihasnang Mycenaean ay ang lungsod ng
. Ang Lungsod ng ay ang kalabang
Lungsod ng Mycenaean.
Ang tawag ng mga Greek sa kanilang sarili ay , hango
sa salitang , isang lugar sa hilagang-kanluran ng Greece. Ang
pinakatanyag na polis o lungsod-estado sa Greece ay ang at
. Umunlad sa Greece ang o pamahalaan
ng nakararami. Sa Panahong , kumalat ang
kabihasnang Greek sa halos lahat ng kilalang bahagi na daigdig.

Isagawa

Gamit ang mga natutuhang kaalaman sa aralin, lumikha ng isang poster Ad. Ang
lilikhaing poster Ad ay magpapakita ng paraan ng pagtataguyod ng sangkatauhan
sa mahahalagang ambag ng Kabihasnang Greek. Mamarkahan ang poster Ad gamit
ang kasunod na rubrik.

16
 Pamantayan sa Pagmamarka ng Poster Ad
Pamantayan Natatangi Mahusay May Marka
5 puntos 3 puntos Kakulangan
1 puntos
Impormatibo Ang nabuong Ang nabuong Ang nabuong
o poster Ad ay poster Ad ay poster Ad ay
Praktikalidad nakapagbigay ng nakapagbigay kulang sa
kompleto, wasto ng wastong sapat na
at mahalagang impormasyon impormasyon
impormasyon
Ang Ang Ang
Malikhain pagkakadisenyo pagkakadisenyo pagkakadisenyo
ng poster Ad ay ng poster Ad ay ng poster Ad ay
napakahusay mahusay may
kakulangan
Ang poster Ad ay Ang poster Ad Ang poster Ad
Katotohanan nagpapakita ng ay nagpapakita ay nagpapakita
makatotohanang ng ilang paraan ng iilang
paraan ng ng pangyayari. Ang
pagpapahalaga. pagpapahalaga. nilalaman nito
Ang nilalaman Ang nilalaman ay walang
nito ay may nito ay may dating sa
bisa/dating sa dating sa madla.
madla. madla.
Kabuoang Marka:

17
 Tayahin

Basahing mabuti ang bawat tanong. Piliin ang titik ng wastong sagot at isulat ito sa
iyong sagutang papel.

1. Ano ang katawagan sa Sibilisasyong Griyego?

A. Doric C. Helenistiko
B. Heleniko D. Ionic
2. Sino sa sumusunod ang namuno sa Sparta sa Digmaang Thermopylae?
A. Xerxes C. Darius
B. Leonidas D. Cyrus the Great
3. Alin sa sumusunod ang tawag sa trabahador sa bukid ng mga taga-Sparta?
A. Agora C. Polis
B. Hellas D. helot
4. Alin sa sumusunod ang makitid na daan sa kabundukan kung saan naganap
ang isa sa digmaan sa pagitan ng mga Athenian at Persian?
A. Dardanelles C. Hellespoint
B. Salamis D. Thermopylae
5. Sino ang tinaguriang Ama ng Kasaysayan?
A. Herodotus C. Plato
B. Sophocles D. Aristotle
6. Sino ang may-akda ng Iliad at Odyssey?
A. Homer C. Plato
B. Socrates D. Sophocles
7. Ano ang tawag sa pinagsanib na kultura ng Gresya at Asya na naging bunga ng
pananakop ni Alexander the Great?
A. Macedonia C. Heleniko
B. Helenistiko D. Persiano
8. Sino sa sumusunod ang kinikilalang “Ama ng Geometry”?
A. Archimedes C. Eratosthenes
B. Pythagoras D. Euclid
9. Anong uri ng pamahalaan na ang kapangyarihan ay nasa kamay ng mga
pinunong inihalal ng mga mamamayan?
A. Monarkiya C. Oligarkiya
B. Demokrasya D. Estado
10. Alin sa mga sumusunod ang pinakaangkop na pagsasalarawan sa lungsod-
estado?
A. May patubig sa pananim
B. May mahalagang istrakturang piramide, templo at pamilihan
C. Maraming pataniman
D. Maraming kabahayan

18
11. Ano ang alyansang itinatag sa Delos upang pigilan ang anumang banta ng
panganib sa lungsod-estado?
A. Delian League C. Dorian League
B. Ionic League D. Peloponnesus League
12. Sino ang may-akda ng The Republic?
A. Homer C. Plato
B. Socrates D. Sophocles
13. Sino ang pinuno noong narating ng Athens ang ginintuang panahon nito?
A. Cleisthenes C. Draco
B. Pericles D. Pisastrasus
14. Alin sa sumusunod ang digmaan sa pagitan ng Athens at Sparta na tumagal
nang mahigit na 27 taon, at nagbunga ng malaking pagkawasak sa mga
lungsod-estado ng Gresya?
A. Digmaang Peloponnesian C. Digmaang Persians
B. Digmaang Punic D. Digmaang Trojan
15. Alin sa mga sumusunod ang hindi kabilang sa istilo ng haligi ng mga gusaling
Greek?
A. Doric C. Ionic
B. Scroll D. Corinthian

Karagdagang Gawain

Bilang isang kabataan, paano mo maipakikita ang iyong

pagpapahalaga at pagmamalaki sa mahahalagang ambag ng
Kabihasnang Griyego?

19
20
Sanggunian

Blando Rosemarie C. et al. 2014. Kasaysayan ng Daigdig. Araling Panlipunan –

Modyul ng Mag-aaral. Department of Education-Instructional Materials
Council Secretariat. DEPED Complex Meralco Avenue, Pasig City: Vibal
Group, Inc.

K to 12 Araling Panlipunan Gabay Pangkurikulum Baitang 1-10. DepEd Learning

Portal. Mayo 2016. https://lrmds.deped.gov.ph/

K to 12 Curriculum Most Essential Learning Competencies in Araling Panlipunan.

Deped Learning Portal. https://lrmds.deped.gov.ph/detail/18275

Kasaysayan ng Daigdig Araling Panlipunan. Manwal ng Guro. Department

of Education-Instructional Materials Council Secretariat. Deped Complex
Meralco Avenue, Pasig City. Vibal Group, Inc. 2014.

Project EASE Araling Panlipunan III. “Modyul 4 Ang Pagsibol ng Sibilisasyong Griyego”
http://www.lrmds.depedldn.com/DOWNLOAD/MODYUL_04_PAGSIBOL_
SIBILISASYONG_GRIYEGO.PDF

Vivar, Teofista L. et.al. 2000. Kasaysayan ng Daigdig Batayang Aklat Para sa

Ikatlong Taon. Kagawaran ng Edukasyon-Instructional Materials Council
Secretariat. DEPED Complex Meralco Avenue, Pasig City: SD Publications,
Inc.

21
Para sa mga katanungan o puna, sumulat o tumawag sa:

Department of Education Region III – Learning

Resources Management Section (DepEd Region III-
LRMS)
Office Address: Diosdado Macapagal Government Center Maimpis,
City of San Fernando (P)