OTRZYMYWANIE SOLI

Znanych jest wiele metod otrzymywania soli. Aby łatwiej je zapamiętać, można posłużyć się tabelą.

metal tlenek metalu wodorotlenek sól

niemetal 1
tlenek niemetalu 2 3
kwas 4 5 6 7
sól 8 9

W poziomym rzędzie piszemy nazwy grup poznanych związków, które w swoich cząsteczkach
zawierają metale: metal, tlenek metalu, wodorotlenek, sól.

W pionowej kolumnie piszemy nazwy grup poznanych związków, które w swoich

cząsteczkach zawierają niemetale: niemetal, tlenek niemetalu, kwas, sól.

Każda substancja w pionowej kolumnie w reakcji z każdą substancją w poziomym rzędzie

daje sole.

Uzupełniając równania reakcji otrzymywania soli należy dobrać liczby stojące przed
symbolem pierwiastka lub wzorem związku chemicznego w następującej kolejności:

- zapisać wzory substratów i produktów (substancji wziętych do reakcji i otrzymanych w

wyniku reakcji),

- wyrównać liczbę atomów metalu (przed reakcją i po reakcji ma być taka sama),

- wyrównać liczbę reszt kwasowych,

- wyrównać liczbę atomów wodoru.

W metodzie tej do reakcji bierzemy taki tlenek niemetalu, który jest bezwodnikiem kwasu
o reszcie kwasowej takiej samej jak w powstającej soli. Jeżeli ma powstać np. siarczan (VI), to
do reakcji bierzemy bezwodnik kwasu siarkowego (VI), czyli tlenek siarki (VI) o wzorze SO 3.

Wartościowość niemetalu w kwasie i w tlenku niemetalu (bezwodniku) jest taka sama.

W reakcji tej cynk wyparł wodór z kwasu i wszedł na jego miejsce.

Nie wszystkie metale mają jednakową zdolność do wypierania wodoru z roztworu kwasu.

Metale ułożono w szereg według ich zdolności wypierania wodoru z kwasu. Szereg ten
nazwano szeregiem aktywności metali.

Metale, które są umieszczone przed wodorem (na początku szeregu) wypierają wodór
z kwasów. Zdolności tej nie mają metale stojące za wodorem.
Przykład

Reakcję tę możemy zapisać w formie jonowej, ponieważ kwasy i zasady w roztworze

wodnym ulegają dysocjacji.

Po obu stronach równania znajdują się te same jony Na+ i Cl-, nie uczestniczą one w reakcji.

Traktując równanie reakcji jak równanie matematyczne możemy odjąć te jony od obu stron
równania i w efekcie otrzymamy:

W wyniku oddziaływania (przyciągania) jonów o przeciwnych ładunkach powstaje

elektrycznie obojętna cząsteczka wody. Odczyn powstałego roztworu jest obojętny.

Za odczyn kwaśny odpowiadają jony H +, za zasadowy jony OH-. W reakcji kwasów z zasadami
liczba jonów H+ jest taka sama jak liczba jonów OH-, dlatego odczyn jest obojętny.

Reakcję kwasu z zasadami nazywamy reakcją zobojętniania.

Zasady to wodorotlenki, które rozpuszczają się w wodzie.

Przykłady reakcji zobojętniania:

Zapis cząsteczkowy:
Zapis jonowy:

Zapis cząsteczkowy:

Zapis jonowy:

Sole mogą reagować z niektórymi zasadami. W reakcji tej obydwa substraty (sól i
wodorotlenek) i jeden produkt (inna sól lub inna zasada) muszą być rozpuszczalne.

Dzięki temu możemy oddzielić powstającą sól od powstającego wodorotlenku.

Przykład

W wyniku zmieszania dwóch roztworów soli dobrze rozpuszczalnych w wodzie może

powstać trzecia sól, która charakteryzuje się słabą rozpuszczalnością, więc powstanie w
postaci osadu. Jest to reakcja strąceniowa.

Przykład