Tfg2023 Gpri Aguirre 136205

ARAKATZE ZERBITZU IKASKUNTZA (AZI) LH-N:
BIZITZAK SALBATZEN
Egilea: Irati Aguirre Martiartu
Curso 2022/2023 ikasturtea
Tutor(a)/Tutorea: Iraide Ongay Rodriguez

Departamento/Saila: Giza, Gizarte eta Hezkuntza
fakultatea
AURKIBIDEA
LABURPENA 1
RESUMEN 2
ABSTRACT 3
SARRERA 4
Proiektuaren jus fikazioa 4
Helburuak 4
1. OINARRI TEORIKOA 5
1.1. Zer da Arakatze Bidezko Ikaskuntza? 5
1.2. Zer da Zerbitzurako Ikaskuntza? 6
1.3. Arakatze bidezko Zerbitzurako Ikaskuntza: pedagogia ak bo eta erreflexiboa. 7
1.4. Arakatze-Zerbitzu-Ikaskuntzaren onurak 8
1.5. Arakatze-Zerbitzu-Ikaskuntza eta Gako Konpetentziak 9
1.6. Arakatze-Zerbitzu-Ikaskuntza esperientzietan oinarrituriko ikaskuntza eta ikaskuntza
esanguratsua. 10
1.7. Arakatze-Zerbitzu-Ikaskuntza eta aniztasunari arreta 11
1.8. Arakatze-Zerbitzu-Ikaskuntza eta Ikasteko Kooperatu / Kooperatzen Ikasi. 12
2. PROIEKTUAREN DISEINUA ETA GARAPENA 12
2.1. Zerbitzu-Ikaskuntza metodologia bultzatzeko arrazoiak. 12
2.2. Ikastetxe baten Zerbitzurako Ikaskuntzako Proiektu bat garatzeko zeregina. 13
2.3. Zerbitzu-Ikaskuntza-Proiektu baten faseak. 14
2.4. Nola asmatu zen proiektua. 15
2.5. Bazen behin bizitzak salbatzen adituak. 16
2.6. Ikastetxea. 16
2.7. Lehen Hezkuntzako gelak. 19
2.8. Aniztasunari Arreta 20
2.9. Nola planifikatzen da proiektua? 20
2.9.1. Proiektuko saioak 30
3. PROIEKTUAREN EBALUAZIOA 47
3.1. Ikasleena 47
3.2. Ikasleen autoebaluazioa 48
3.3. Proiektu beraren ebaluazioa 48
EZTABAIDA-HAUSNARKETA 49
ONDORIOAK ETA PROPOSAMENAK 49
INFORMAZIO ITURRIAK 51
4. LANAREN MUGAK 52
ERANSKINAK 53
Ira Aguirre Mar artu
LABURPENA
Arakatze Zerbitzu Ikaskuntza (AZI) hezkuntza alorrean murgilduz, ikaskuntza komunitate ezberdinen
beharrei erantzuten dien proposamen zerbitzua da. Jarraian aurkeztuko den lana bi atal nagusik
osatzen dute.
Alde bate k, AZI-ren inguruko oinarri teorikoa biltzen saiatzen da, non beste metodologiekin
erlazionatu, onurak azaldu eta Curriculuma ezartzen duen konpetentzietan duen eraginaren inguruan
hausnartzen den.
Bestalde, metodologia honen baitan Mendialdea II Eskolan aurrera eraman den proiektua aurkeztu
eta honen inguruko hausnarketa burutzen da. Proiektu honek, ikasleen partehartzea eta jarrera
inklusibo eta kri koak bultzatzen ditu, balioen aldeko eta Garapen Jasangarriko Helburuen hezkuntza
sustatuz.
Ondorengo orrialdeetan Arakatze Zerbitzu Ikaskuntzan oinarritutako proiektuaren ildoak eta xedeak
garatzen dira. Proiektuaren helburua aipatu bezala Mendialdea II eskolan garatzea da; helburua argi
izanik: Lehen Sorospenetan ikasle talde bat hezitzea, komunitateari zerbitzu emanen diena eta honen
parte sen tzera bultzatuko dituena.
Aipatzekoa da AZI honen bidez helburu txikiak betetzea dugula xede, ikasleak errealitatearen aurrean
erabakiak hartzera eta esperientziak sortzera bultzatuz. Hezkuntza komunitatean denek badugula zer
hartu eta zer eman agerian utziz.
Hitz gakoak: Arakatze Zerbitzu Ikaskuntza, Curriculum, hezkuntza komunitatea, Garapen
Jasangarriko Helburuak, Lehen Sorospenak.
1
Arakatze Zerbitzu Ikaskuntza (AZI) LH-n: Bizitzak Salbatzen
RESUMEN
El Aprendizaje de Indagación y Servicio promueve propuestas que incorporan las necesidades de las
diferentes comunidades de aprendizaje, integrándose en el ámbito educa vo. El trabajo que se
presenta a con nuación se compone de dos apartados diferenciados.
Por un lado, trata de recoger la base teórica en torno a la metodología, donde se relaciona con otras
metodologías, expone los beneficios y reflexiona sobre la incidencia en las competencias que
establece el Currículo Educa vo.
Por otro lado, dentro de esta metodología se presenta el proyecto que se ha llevado a cabo en la
Escuela Mendialdea II y se reflexiona sobre el mismo. Este proyecto promueve la par cipación del
alumnado y ac tudes inclusivas y crí cas, promoviendo la educación en valores y en los Obje vos de
Desarrollo Sostenible.
En las páginas siguientes se desarrollan las líneas y obje vos del proyecto basado en el Aprendizaje
Indagación y Servicio. El obje vo del proyecto, tal y como se ha mencionado, se desarrolló en la
escuela Mendialdea II, con el obje vo claro de formar a un grupo de alumnos y alumnas en Primeros
Auxilios que presten servicio a la comunidad y les impulsen a sen rse parte de ella.
Cabe destacar que con esta metodología pretendemos cumplir pequeños obje vos, incitando al
alumnado a tomar decisiones y generar experiencias ante la realidad. Poniendo de manifiesto que en
la comunidad educa va todos tenemos algo que tomar y dar.
Palabras clave: Aprendizaje Indagación y Servicio, Currículum, comunidad educa va, Obje vos de
Desarrollo Sostenible, Primeros Auxilios.
2
ABSTRACT
Enquiry and Service Learning promotes proposals that incorporate the needs of different learning
communi es, integra ng them into the educa onal environment. The work presented below is made
up of two dis nct sec ons.
On the one hand, it a empts to provide a theore cal basis for the methodology, rela ng it to other
methodologies, explaining its benefits and reflec ng on its impact on the competences established in
the Educa onal Curriculum.
On the other hand, within this methodology, the project that has been carried out at Mendialdea II
School is presented and reflected upon. This project promotes students par cipa on and inclusive
and cri cal a tudes, promo ng educa on in values and the Sustainable Development Goals.
The following pages develop the lines and objec ves of the project based on Inquiry and Service
Learning. The aim of the project, as men oned above, was developed in the Mendialdea II school,
with the clear objec ve of training a group of students in First Aid to provide service to the
community and encourage them to feel part of it.
It should be noted that with this methodology we aim to achieve small objec ves, encouraging
students to make decisions and generate experiences in the face of reality. This shows that in the
educa onal community we all have something to take and give.
Keywords: Enquiry and Service Learning, Curriculum, educa on community, Sustainable
Development Goals, First Aid.
3
SARRERA
Proiektuaren jus fikazioa
Lehen Hezkuntzan, ikasleen ikasteko grina eta gauzak jakiteko jakinmina piztu beharra da. Horren
bidean, egun indarrean diren metodologia ezberdinek, era ludiko eta erakargarri batean lan egiteko
aukera ematen dute. Edukien kutsu teoriko k at, ikasleek ikasitakoa prak kara eramateko eta egoera
errealetan aplikatzeko aukera izatera bultzatu behar dira. Bide honetan, Ingurune Zientzietako
proposamena, beste ikasgaietako oinarrizko jakintza eta berariazko gaitasunekin erlazionatzeak
aukera zabalak emanen ditu ikasleen informazioa prozesatzeko moduan.
Hau horrela, Arakatze Zerbitzu Ikaskuntzaren bitartez Natur Inguruneko proiektu bat gauzatzerakoan,
ikasleen intereseta k abiatuta, egoera erreal ba erantzun emateko eta komunitatean eragina izateko
aukera zabaltzen zaie. Aukera horrekin, ikasleek erronka planteatu eta arakatzea gauzatuz
esperientziak jaso eta galderei erantzun emateko bidea eraikitzea dute xede.
Modu honetan, ikaskuntza-irakaskuntza prozesua aberastu eta denek badugula zer hartu eta zer
eman agerian geratzen da. Hezkuntza komunitateko partaide guz ei haren aletxoa jartzeko aukera
ematen bai e metodologia honek.
Helburuak
2015eko irailean, 193 herrialdek 2030 Agenda deritzona onartu zuten NBEko Batzar Orokorrean.
“Nazio Batuen Erakundeko agenda honetan, 17 Garapen Jasangarriko Helburu ezartzen dira 2030.
urtean mundu jasangarri bat lortzeko eta mundu osoan eragina duten ingurumen, gizarte eta
ekonomia arazo larriei aurre egiteko. Agenda 2030en bidez, herrialde sinatzaileek neurri ausart eta
eraldatzaileak hartzeko konpromisoa hartzen dute; neurri horiek beharrezkoak dira, lehenbailehen,
mundua jasangarritasunaren eta erresilientziaren bide k bideratzeko”. (Gamez, M. J., 2022)
Bide honetan, jarraian aurkeztuko den GBL-ak helburu hauen aldeko apustua egiten du, hezkuntza
komunitate k hasita gizartean eragin zuzena izateko eta mundu jasangarri bat bultzatzeko.
Agendak biltzen dituen 17 helburu horien artean, Gradu Amaierako Lan honetan garatuko den
proiektuak jarraian aurkezten diren lau helburuak bereziki hartzen ditu bere baitan.
Osasuna eta Ongizatea. Garapen jasangarri batendako osasuna bermatzea eta bizitza osasuntsua
bultzatzea funtsezkoa da. Honen bidean, proiektuan landuko diren Lehen Sorospenek prebentzio
kutsua izateaz gain, egoera hauen aurrean erantzuteko gaitasuna bermatzea ere izanen dute helburu.
Modu honetara, protokoloak eta interbentzioak txikita k bideratuko dira banakoen sorospen
kontzientzia bultzatuz eta osasuna bermatuz.
Kalitatezko hezkuntza. Hezkuntzak goranzko mugikortasun sozioekonomikoa ahalbidetzen du, eta
funtsezkoa da pobrezia k ateratzeko. Azken hamarkadan, aurrerapen handiak lortu ziren
hezkuntzarako sarbidea eta matrikulazio-tasak maila guz etan zabaltzeko orduan, bereziki
4
neskentzat. Hala ere, bidea luzea da oraindik eta hezkuntza eskubiderik ez duten banakoen tasa
nabarmena da. Proiektuak helburu honen aldeko apustua egiten du, banako ezberdinei jakintzak
zabaltzeko aukera emanez. Horrez gain, ikasleen aniztasunari arreta eskaintzeko aukera ematen du
proiektuak ikasle bat bera ere baztertu gabe eta guz on hezkuntza prozesua indartuz eta bultzatuz.
Genero berdintasuna. Genero-berdintasuna oinarrizko giza eskubidea izateaz gain, funtsezko
oinarrietako bat da mundu baketsu, oparo eta iraunkorra eraikitzeko. Bide honetan, hezkuntza
komunitateak berdintasunean murgilduta lan egin behar duela aipatzekoa da eta Nafarroan badugu
horren inguruan zer esan, eskoletan indarrean den Skolae programa kontuan hartuz gero. Hori dela
eta, jarraian landuko den proiektuan ere agerian utziko da Lehen Sorospenak edonork eraman
ditzakeela aurrera generoa kontuan izan gabe, denek baitaukagu zer hartu eta zer eman.
Helburuak lortzeko itunak. Garapen-programa bat behar bezala bete dadin, beharrezkoa da
printzipioei eta balioei buruzko elkarte inklusiboak ezartzea (mundu-, eskualde-, nazio- eta
toki-mailan), bai eta, lehenik, pertsonak eta planeta ardatz izango dituzten ikuspegi eta helburu
partekatuei buruzkoak ere. Hori dela eta, hezkuntzan aurrera eramanen den edozein proiektuak
helburu hauek betetzeko beharra izan beharko luke.
1. OINARRI TEORIKOA
1.1. Zer da Arakatze Bidezko Ikaskuntza?
Gaur egungo hezkuntza paradigmatan zientziek arreta jartzen dute oinarrizko konpetentzien
garapenean. Horren baitan, hezkuntza alorreko zenbait jakitunek, pentsamendu kri koa eta
autonomoa gehitu diote zientzien ikaskuntzaren garapenari.
Gainera, horrez gain, egun bizi garen digitalizazio prozesua kontuan izanik, interesgarria da ere
ikasleek analisirako gaitasuna, zein datuak interpretatzeko gaitasuna ere garatzea.
Horretarako, Na onal Research Council-en irakur daitekeen bezala, zientzietako ikasgaia indagazio eta
ikerketaren baitan antolatu behar dugu gure ikasleek burutzen dituzten galderei erantzun emateko
eta haien interes propioeta k abiatzeko, modelo ezberdinak interpretatzeko kapaz izatera bultzatuz
eta galdera horiei erantzun emanez galdera gehiago egin ditzaten eta ikasteko grina pizteko.
Bide honetan, Arakatze Bidezko Ikaskuntza, ikasleen ikaskuntza ak boa eta autonomoa sustatzen
duen ikuspegi pedagogiko bezala hartzen dugu. Honako hau, aipatu den bezala, hurrengo ideian du
oinarria: ikasleek hobeto ikasten dute beren ikaskuntza-prozesuaren arduradunak direnean eta
edukia beren kabuz deskubritzera eta ulertzera mo batuta daudenean.
Arakatze Bidezko Ikaskuntzan, ikasleei arazo edo galdera bat ematen edo aukeratzen uzten zaie.
Bigarren hau, erarik esanguratsuena izango litzateke, ikasleek haien interes propioeta k abiatuko
liratekeelako, eta, honela, erantzun bat aurkitzeko, bilaketa- eta esplorazio-prozesua egin beharko
5
lukete. Prozesu horretan zehar, ikasleek hainbat estrategia erabiltzen dituzte, hala nola, informazioa
biltzea eta aztertzea, lankidetzan aritzea eta arazoak konpontzea, edukia sakon ulertuz eta landuz.
Ikuspegi hau eraginkorra da, ikasleei gaitasun garrantzitsuak garatzen laguntzen dielako, hala nola,
aurre k aipatu dugun kri kotasuna, arazoen konponketa eta sormena, eta, gainera, mo bazio
intrintsekoa eta autokonfidantza sustatzen dituelako. Hala ere, plangintza arduratsua eta
ikaskuntza-ingurune seguru eta lagungarria behar dira, ikasleak eroso sen daitezen eta ikasteko
duten gaitasunean konfiantza izan dezaten.
1.2. Zer da Zerbitzurako Ikaskuntza?
Ikaskuntza-zerbitzua ezagunak diren hainbat elementuk osatutako irakaskuntza ikaskuntza prozesua
da, programa, filosofia edo pedagogia gisa defini daitekeena. Honen baitan jasotzen diren
elementuek, ikaskuntza honetan murgildutakoak hausnarketa kri kora eta hazkuntza pertsonalera
bultzatzen ditu. Ezagunak diren elementu horien artean, hezkuntza komunitateak aurrera eramateko
proiektuan, gizarteari zerbitzu boluntarioa ematen die, jakintzen, baloreen eta gaitasunen
transmisioa bultzatzen duten bitartean. Horrenbestez, elementu hauen bateratzeak, sorkuntza
berritzaile eta dinamikoa dakar; Ikaskuntza Zerbitzua.
Modu honetara, giza dimentsio anitzen lanketa koordinatua lortzen da, metodologia ak bo bat den
heinean, ikaslea ikasketa prozesuaren erdigunean jarri eta haren gidari propioa izatera bultzatzen du.
Zeinetan, lanketa teorikoez gain, lanketa afek boak eta prak koak zein zibikoak eta sozialak ere
landuko dituen. Hau da, ikasleak ikasitakoaren bitartez erantzuna emango dio haren ikaskuntza
intelektualari mundu sozialean eragiten duen bitartean, bere ikasketa gainerakoen onuran bilakatuz
eta elkarreragin honetaz baliatuz.
Erronka pedagogiko honen definizioan murgilduz, Ikaskuntza Zerbitzuaren hiru ezaugarri
nagusiak bereizi ditzakegu (Tapia, 2010):
1. Protagonismo ak boa: jardueraren protagonistak haurrak, nerabeak edo gazteak dira, baita
helduak ere, hezkuntza talde formalak edo ez-formalak lagun dituztenak.
2. Zerbitzu solidarioa: komunitate baten behar erreal eta sen tuei erantzuteko. Planifikatzen
diren jarduerak zehatzak dira, protagonisten adinari eta gaitasun zein ezagutzei egokituak eta
mugatuak. Komunitateko arazo espezifikoak konpontzera bideratutako jarduerak izanen dira.
3. Jakintzak eskuratzeko planifikatutako ikasketak: proiektuak esplizituki ar kulatzen du
curriculumeko edukien ikaskuntza.
Irakaskuntza ikaskuntza eredu honek, aukera anitz ematen ditu proiektu aberatsak diseinatzeko
hezkuntza formalean; eskoletan adibidez, zein ez-formalean; aisialdiko eremuetan hala nola.
Ikasketa zerbitzua aurrera eramateko, honek duen beharrezko prozesua izan behar dugu kontuan.
Lehenik eta behin, banako guz ak hausnarketa batera bultzatuko ditugu; gai baten edota galdera
6
baten baitan hausnartuko dira banakoak landutakoaren galderei erantzuna emateko asmoz. Bide
horretan, ikasketarekin bat datorren zerbitzua garatzeko eta exekutatzeko momentua iritsiko da;
banakoek elkarlanean komunitatearendako zerbitzu bat eskiniko diete haien garapen kogni bo eta
soziala bultzatzen duten bitartean. Azkenik, ebaluazio fasea daukagu; honi esker, ikasitakoaren eta
eskainitakoaren hausnarketa bat egin daiteke eta modu berean, honen baliagarritasuna frogatzeaz
gain, ikasleek erreala den zerbait ikasten dutela ikusteko aukera izanen dute ere.
Laburbilduz Ikasketa zerbitzua, irudian ikus daitekeen moduan, ikaskuntza akademikoaren eta
komunitateari zerbitzua ematearen arteko lana da. Honek, ikaskuntza kalitatea hobetzea izanen
duena helburu behar sozial ba erantzunez eta inguratzen gaituenarekin bat eginez. Helburu
nagusiena beharra aztertzea eta honi erantzuna ematea izanen da ikasketa prozesu baten bitartez.
Irudia 1. Ikaskuntza zerbitzua ikaskuntza akademikoaren eta komunitateari zerbitzuaren eratorria.
1.3. Arakatze bidezko Zerbitzurako Ikaskuntza: pedagogia ak bo eta

erreflexiboa.
Arakatze bidezko Zerbitzurako Ikaskuntza (AZI) aurre k aipatu diren metodologien bateratze
pedagogikoa da, zientzia arakatzea eta komunitateari zerbitzua bateratzen dituena. Metodologia
honek, arreta jartzen du erronka edo problema errealetan, ikasleak arakatzearen bitartez erronka
gainditzera eta zerbitzua sortzera bultzatuz.
AZI metodologiaren bitartez, ikasleak proiektuetan murgiltzen dira helburu erreal eta komunitatean
ikusgarriak edo aztarnagarriak direnak arakatze zien fikoaren bitartez erantzunez. Bide honetan,
arazo sozial, ingurumeneko arazoak etab. ulertzera bultzatzen dira ikasleak eta honekin batera,
banako ak bo eta erantzuleak izateko abilezia eta jarrerak garatzera ere bultzatzen ditu.
Natur Zientziei dagokionez, Arakatze bidezko Zerbitzurako ikaskuntzak, aipatu izan dugun moduan,
7
ikasleak arakatzerako orduan, galderak egitera, esperimentuak gauzatzera eta hauen erantzunak jaso
eta aztertzera bideratzen ditu. Modu honetan, ikasleak experimentazioz eta behaketaz ikasten du eta
teoria eta prak karen arteko garrantziaz jabetzeaz gain, honen garrantzia ere ulertzen du.
Gainera, AZI metodologian hausnarketa ezinbestekoa da. Ikasleek ikasi dutenaren zein bizitzako
esperientziaren inguruko hausnarketak burutu beharko dituzte. Hausnarketak, ikasleak haien
pentsamendu prozesuak eta arazoei erantzun emateko gaitasuna hobeto ulertzera bultzatzen ditu.
Laburbilduz, AZI estrategia pedagogiko esanguratsua izan daiteke ongi bideratuz gero. Ikasleak Natur
Zientzietan murgildu eta modu ak bo, kri ko eta erreflexiboan jardutera bultzatuko dituena eta
arakatzearen bitartez, komunitateari zerbitzu bat emateko gaitasuna eskainiko diena. Metodologia
honen erabilerarekin, ikasleek hezkuntza tradizionalak eskaintzen ez dituzten zenbait abilezia,
ak tude eta gaitasun garatuko dituzte eta banako ak bo eta erantzule izateko tresnak eskainiko
dizkie. Gainera, inguruko arazoak kri kotasunez ulertzera eta erantzuna bilatzera zein mo bazioz
jardutera bultzatuko ditu.
1.4. Arakatze-Zerbitzu-Ikaskuntzaren onurak
Ikuspegi propio k, Arakatze-Zerbitzu-Ikaskuntzak bere baitan hartzen dituen onurak asko dira.
Hauetako batzuk beste autore batzuek aipatu izan dituztenekin bat datoz. Ikasleengan, edo zerbitzua
aurrera daramaten banakoengan dituen onurak dira nabarmenenak. Alde bate k, banakoei rol
protagonista ematen die; bate k, haien ikasketa prozesuaren erdigune bilakatuz eta beste k,
komunitatean aurrera eramandakoaren protagonista izanik.
Gainera, honelako metodologia aurrera eraman den ikasgeletan ikus daitekeen bezala, ikasleen
ikasteko grina piztu eta mo bazioa arakatzen du, haien galderei bizipen propioekin eta eginkizunekin
erantzun eta aztarna uzteko aukera ematen dielako. Modu honetara, kontzeptu teorikoak edo eta
prak koak ikasteaz gain, banako kri koak bultzatzen dira eta ikasketa zein zerbitzu esanguratsuak
ematen ere.
Halaber, neska-mu len garapen zibiko, e ko, pertsonala eta soziala bultzatzen da garapen
akademikoaz gain; honek, errendimendua hazten du eta ikasleak hezkuntza alorrean ardurak hartzera
bultzatzen ditu.
Modu berean, beharrezkoa den gizarte-erakunde eta hezkuntza-erakundeen arteko elkarlana
bultzatzeko ere balio du. Honek ostera, banakoei egunerokoan haien parte hartzea eta eskuhartzea
ulertzera eramanen ditu, herriko kide ak bo izatera bultzatuz eta beharrei erantzun emateko
prestatuz.
8
1.5. Arakatze-Zerbitzu-Ikaskuntza eta Gako Konpetentziak

Arakatze-Zerbitzu-Ikaskuntza (AZI) ikasleak Curriculum-ean ezartzen diren Gako Konpetentziak
garatzeko eta eskuratzeko diseinatuta dagoela esan genezake. Konpetentzia hauek banan-banan
aztertuko ditugu jarraian:
Hizkuntza komunikaziorako konpetentzia. AZI-k ikasleei idatzizko zein ahozko hizkuntza gaitasuna
garatzeko aukera ahalbidetzen die, gainera, beste hizkuntzetako baliabideekin lan eginez gero,
hizkuntza hauek ulertzera eta garatzera ere bultzatu ahalko genituzke, ingeleraz, euskaraz edo
gazteleraz gure kasuan ba k bat. Baliabide ezberdinak erabiliz, ikasleek ikasitakoa eta aurrera
eramandakoa ezagutzera emanen dute konpetentzia honen garrantzia azalean utziz.
Eleaniztasunerako konpetentzia. Aurre k aipatu den moduan, baliabideen hizkuntza ezberdinen
erabilerak ikasleen eleaniztasunerako konpetentzia gara dezake. Testuak, informazioa hizkuntza
ezberdinetan bilatzeko gaitasuna garatuz eta ikasgaien arteko elkarlana bultzatuz.
Matema karako konpetentzia, eta zientzia, teknologia eta ingeniaritzarako konpetentzia. AZI-ak
ikasleak arazo zien fiko eta teknologikoak konpontzen inplikatzen ditu, trebetasun matema ko eta
zien fikoak erabiliz, datuak bildu eta aztertzeko, esperimentuak diseinatzeko eta ebidentzian
oinarritutako erabakiak hartzeko.
Konpetentzia digitala. Egun bizi garen gizartean horren errotuta dauden baliabide digitalen erabilera
egokia egitera bultzatuko ditu ikasleak metodologia honek, beharrezko datuak bildu eta ondorengo
erantzunak emateko baliabide eta tresna egokiak ezagutaraziz, kurtsoak aurrera egin ahala geroz eta
independentzia digital handiagoa izanik informazioa eskuratzerako orduan.
Konpetentzia pertsonala, soziala eta ikasten ikastekoa. Komunitateari zerbitzua emateak eta
ikasleen arteko elkarlanak agerian uzten du metodologia honen kooperazio beharra. Ikasleei
lankidetzan lan egiteko eta arazoak konpontzeko eta erabakiak arduraz hartzeko trebetasunak
garatzeko aukera ematen die. Gizarte eta ingurumen arazoak ulertzen eta arazo horiei aurre egiteko
ekintzetan parte hartzen ere lagunduz. Gainera, AZI-ak aurre k aipatu dudan bezala, ikaskuntza
ak boa eta autonomoa sustatzen du, ikasleei beren kabuz ikertzeko eta deskubritzeko aukera
emanez. Ikasleek beren ikaskuntza prozesuari buruz hausnartzen eta hobekuntza arloak iden fikatzen
ikasten dute ere.
Herritar konpetentzia. AZI-ak modu integratuan erantzuten dio konpetentzia honi. Herritarren
konpromezu ak boa eta gizartean parte hatzeko trebetasunen garapena sustatzen ditu. Gaitasun
zibikoa, ikasleek bizitza zibikoan eta demokra koan modu eraginkorrean parte hatzeko, besteen
eskubideak eta betebeharrak errespetatzeko eta herritartasun ak boa eta arduratsua gauzatzeko
duten gaitasunari dagokio. AZI-ak trebetasun eta jarrera horiek sustatzen ditu, ikasleei komunitatean
benetako arazoei aurre egiten uzten dielako, eta lankidetzen lan egitera eta erabakiak hartzerakoan
9
erantzukizunak hartzera bultzatzen dituelako. Gainera, AZ-ari esker, ikasleek lidergo, komunikazio eta
talde-lanerako trebetasunak garatzeko aukera dute, herritarren parte-hartze eraginkorrerako
funtsezkoak direnak. Era berean, gizarte eta ingurumen-arazoak iden fikatzen eta jorratzen ikasten
dute, baita horiei aurre egiteko neurriak hartzen ere. Horrez gain, arazo zibiko eta demokra koei
buruzko hausnarketa eta elkarrizketa kri koa sustatzen ditu metodologia honek. Ikasleek
komunitatean eta gizartean duten posizioari buruz hausnartuz eta inguruan aldaketa posi boak
sustatzeko nola lan egin dezaketen ere ikusiz.
Ekimenerako konpetentzia. Metodologiarekin bat datorren konpetentzia da. Ikasleek arakatzea egin
behar dute haien proiektua garatzeko eta hasierako galderei erantzuna emateko. Hori dela eta,
ekimena eta ekintzailetza ezinbestekoa da ikasgelako ikasleen profilean.
Kulturaren kontzientzia eta adierazpenerako konpetentzia. Askotan, kultura desberdinak eta
kultura-aniztasuna ulertzea eta errespetatzea sustatzen du metodologia honek.
Kultura-kontzientziaren gaitasuna ikasleek kultura-aniztasuna ulertzeko, baloratzeko eta
errespetatzeko duten gaitasunari dagokio, bai eta hainbat kultura-inguruetan modu eraginkorrean
elkarreragiteko duten gaitasunari ere. AZI-k hainbat komunitate eta kulturatan benetako arazoei
aurre egiten dieten proiektuetan lan egiteko aukera ematen du. Modu honetan, ikasleek kultura eta
testuinguru sozial desberdinetako pertsonekin elkarreragiteko aukera izan dezakete, eta, horri esker,
besteen ikuspegiak eta esperientziak sakonago uler ditzakete. Gainera, talde lanak eta kultutrarteko
proiektuetako lankidetzak hainbat inguruetan modu eraginkorrean komunikatzen eta lan egiten
ikasteko aukera ematen diete. Bide batez AZI-k kultura gaiei buruzko hausnarketa kri koa ere
sustatzen du, diskriminazioa eta desberdintasuna barne. Horri esker, ikasleek sakonago ulertzen dute
kultura-aniztasunaren garrantzia eta kultura-desberdintasunak errespetatzeko eta baloratzeko
beharra.
Laburbilduz, Arakatze bidezko Zerbitzu Ikaskuntza estrategia pedagogiko eraginkorra da ikasleen
kultura kontzientziaren gaitasuna garatzeko, eta aukera ematen die kultura-aniztasunarekiko
arduratsuak eta errespetuzkoak diren herritar globalak izateko.
Behin konpetentzia guz ak aztertuta, esan dezakegu AZI-k Hezkuntza Curriculumaren funtsezko
gaitasunak garatzen eta aplikatzen lagun diezaieke ikasleei, egungo munduaren erronka errealei aurre
egiteko prest dauden herritar ak bo eta arduratsuak izateko aukera emanez.
1.6. Arakatze-Zerbitzu-Ikaskuntza esperientzietan oinarrituriko ikaskuntza eta
ikaskuntza esanguratsua.
Arakatze-Zerbitzu-Ikaskuntza (AZI) esperientzien ikaskuntzan eta ikaskuntza esanguratsuan
oinarritzen dela esan genezake, eta honek oso estrategia pedagogiko eraginkorra egiten du.
10
Esperientzietan oinarritutako ikaskuntza, ikaskuntza zuzeneko esperientziaren eta ingurunearekiko

elkarreraginaren bitartez ikasten dela esan nahi du. AZI-an, ikasleek komunitatean benetako arazoak
modu ak bo eta koopera boan esploratuz eta irtenbide prak koak ezarriz ikasten dute. Horri esker,
beren ezagutzak eta trebetasunak testuinguru erreal batean aplika daitezke, eta horrek
ikaskuntza-esperientzia benetakoa eta esanguratsua izatea ahalbidetzen die.
Ikaskuntza esanguratsua, bestalde, aurre ko ezagutzekin konektatzen denean eta ikasleen
esperientzieta k abiatzen denean, ikaskuntza eraginkorragoa dela esan genezake. Ikasleek
bizitzakoarekin erlazionatu eta erronkan gertutasunez eta mo bazioz jarduteko aukera izanen dute.
Gainera, metodologia honek aukera ematen die ikasleei landuko diren proiektuak hautatzen eta
hauen nondik norakoak ezartzen, eta, horri esker, haientzat esanguratsuak diren gaiak aukera
ditzakete, askotan aurre ezagutzeta k eta intereseta k abiatzen direlarik aukeraketa honetan.
Halaber, proiektuak ikerketan eta aurkikuntzan oinarritu ohi dira, eta, horri esker, ikasleek modu
autonomoan ikasten dute eta ezagutzak kooperatuz eta ikaskuntza prozesuaren protagonistak izanik
deskubritzen dituzte.
Bide honetan, Arakatze-Zerbitzu-Ikaskuntzak bi ikuspegi horiek konbinatzen ditu,
ikaskuntza-esperientzia benetakoa eta esanguratsua emateko. Ikasleek beren ezagutzak eta
trebetasunak testuinguru errealetan aplikatzeko aukera dute, eta horrek trebetasun prak ko eta
esanguratsuak garatzeko aukera ematen die. Gainera, ikaskuntza modu autonomoan eta benetakoan
egiten da, ikaslea ikaskuntza prozesuaren protagonista eginik eta irakaslea aldiz gidari izanik, eta
horrek, pentsamendu kri koko eta problemak ebazteko trebetasunak garatzea sustatzen du.
AZI-k esperientzien ikaskuntzan eta ikaskuntza esanguratsuan oinarritzen dela ondoriozta dezakegu,
eta horrek ikasleengan benetako ikaskuntza esanguratsua sustatzeko estrategia pedagogiko oso
eraginkorra bilakatzen du.
1.7. Arakatze-Zerbitzu-Ikaskuntza eta aniztasunari arreta
Aniztasunarekiko arreta banakako ikasle bakoitzaren premietara egokitzen den hezkuntza-ikuspegia
da, eta bere ikaskuntza eragina izan dezaketen desberdintasun kulturalak, linguis koak , sozialak,
intelektualak eta emozionalak onartzen ditu. Ikuspegi horren helburua, giro inklusiboa sortzea da,
aniztasuna bultzatzeko eta ikasle guz entzako ikaskuntza espazio eta prozesu esanguratsua
bultzatzeko.
AZI metodologia eta aniztasunarekiko arretaren bateratzea oso eraginkorra izaten da ikasleen
ikaskuntza hobetzeko. Arakatze-Zerbitzu-Ikaskuntza erabiltzean, ikasleek komunitateari eragiten
dioten benetako arazoei aurre egin diezaiekete, eta elkarrekin lan egiten ikas dezakete konponbideak
aurkitzeko. Gainera, ikasleen aniztasuna kontuan hartuz, banakako beharrak asetzeko egokitzapen
nabarmen eta esklusiboak egin beharrean, inklusioz egindakoak izanen dira, proiektu hauetan ikasle
11
orok haren abileziak garatu ahal dituelako eta arreta egokitua izanen da denek ikasteko eta parte
hartzeko aukera berdinak bermatuz.
Horrez gain, ikasleen interesetara egokitzeko aukera ematen du metodologia honek, modu honetan,
ikasleengan trebetasun sozio emozionalak garatzea sustatzen du, hala nola lidergoa, enpa a eta
gatazken konponketa, denek badugula zer hartu eta zer eman agerian utziz eta komunitatean
jardutera bultzatuz.
Laburbilduz, ikerketa eta zerbitzu bidezko ikaskuntza eta aniztasunarekiko arreta elarrekin lotutako
kontzeptuak dira, eta ikasleen hezkuntza eta garapen pertsonala nabarmen hobetu dezakete.
1.8. Arakatze-Zerbitzu-Ikaskuntza eta Ikasteko Kooperatu / Kooperatzen Ikasi.
IK/KI metodologia edo Ikasteko Kooperatu / Kooperatzen Ikasi metodologia egun ikastetxe askotan
indarrean dagoen metodologia da. Ikasleak lanean, jolasean, zein sen menduen lanketan jarduteko
era ezartzen duena. Izenak dioen moduan, ikasleak kooperatuz ikasten dute eta har-eman horretan,
denon elkarreraginez ikaskuntza esanguratsuagoak izan ohi dira.
Arakatze-Zerbitzu-Ikaskuntza eta IK/KI, elkarren osagarri izan daitezkeen bi metodologia dira eta biek
ikasleen ikaskuntza indartzen dute.
Dakigun bezala, AZI-n ikasleek mundu errealeko erronkak gainditu ohi dituzte proiektu koopera boen
bitartez. Bestalde, aipatu bezala, IK/KI ikasleen arteko elkarlana eta talde lana sustatzen duen
metodologia da, talde txikietan lan egiten baitute helburu komunak lortzeko.
Bi metodologiak konbinatzean, ikasleek elkarrekin lan egin dezakete beren komunitatean benetako
arazo bat ikertzeko eta jorratzeko, talde-lanerako eta arazoak ebazteko trebetasunak aplikatuz
helburu komun bat lortzeko. Horri esker, ikasleek elkarrekin lan egin dezakete, ideiak partekatuz eta
lankidetzan ikasiz, haien arteko aniztasunari erantzunez.
Horrenbestez, IK/KI metodologiaren baitan ulertu behar dugu Arakatze-Zerbitzu-Ikaskuntza, talde
heterogeneoen bitartez, aniztasunari arreta eskainiz eta denon har-emanaz elikatuz, bi metodologia
hauen elkarreraginak aurre k aipatu ditugun kontzeptu guz ak bilduko ditu, ikaskuntza esanguratsua
eta esperientzia ezberdinak biltzeko aukera emanen baitugu.
2. PROIEKTUAREN DISEINUA ETA GARAPENA

2.1. Zerbitzu-Ikaskuntza metodologia bultzatzeko arrazoiak.
Anitzak dira Arakatze-Zerbitzu-Ikaskuntzaren bitartez Lehen Hezkuntzan Zientzietako alorrean lan
egiteko arrazoiak. Jarraian, zenbait autoreren ikuspuntuak kontuan izanik haien iritziak aipatuko
ditugu:
Pentsamendu kri koa bultzatzea. AZI proiektuak Natur Zientzietako alorrean pentsamendu kri koa
bultzatu eta ikasleak arakatze prozesura bultzatu egiten ditu arazoei erantzun emateko. (Bulmenfeld
12
et al. 1991) arabera, ikuspuntu honek ikasleen galderak egiteko eta erantzun egokiak planteatzeko
zein informazioa ebaluatzeko gaitasuna bultzatzen du.
Mo bazioa eta konpromezua. Arakatze-Zerbitzu-Ikaskuntzak ikasleen konpromezua eta mo bazioa
handitu dezake ikaskuntza esanguratsuagoa izan daitekeelako haientzat. Ikaskuntza esanguratsuagoa
izan ohi da ikasleek ikasitakoa egoera errealetan aplika dezaketenean.
Ikaskuntza esanguratsua. Marko teorikoan aipatu den bezala eta aurreko puntuarekin bat, ikasleak
komunitatean benetako premiei heltzen dieten proiektuetan inkatzen ditu, eta, horri esker, ikasgelan
eskuratutako ezagutzak egoera prak koetan aplika daitezke. Horrek ikasleen ikaskuntza esanguratsua
eta mo bazioa ahalbidetzen ditu.
Gaitasun koopera boak garatzea. Marko teorikoan aipatu dugun bezala, metodologia honek ikasleen
arteko elkarlana bultzatzen du, kooperazio gaitasunak garatuz. Hau honela, Ikaskuntza Koopera boak
arazoen aurrean konponbidea bilatzea erraz dezake, sormena garatuz eta mo bazioa indartuz.
Arloen arteko ikaskuntza. (Burner, 1966) aipatzen zuen bezala, ikaskuntza arloen artekoa izan behar
du kontzeptuen ulergarritasuna sakonagoa eta adierazgarriagoa izan dadin. AZI-k gure proiektuan
geroago azalduko den moduan arloen arteko elkarreragin hau ahalbidetu egiten du, hala nola
irakurritako testuen ulermena, Hizkuntza alorraren eta Natur Zientzien alorraren eragina.
Konpromezu Zibikoa indartzea. Ikasleak komunitateko arazo erreal batean murgiltzean haien
konpromezu zibikoa lantzera bultzatzen ditugu.
Zientzietako ikaskuntza hobetzea. Natur Zientzietako Arakatze-Zerbitzu-Ikaskuntza proiektuek
ikasleen ikaskuntza hobetu dezakete arlo horretan. Adibidez, (Aguirre et al. 2017) egindako ikerketan
AZI Zientzietako proiektuetan parte hartu zuten ikasleek nabarmen hobetu zutela kontzeptu
zien fikoen ulermena eta egoera prak koetan aplikatzeko gaitasuna garatu zutela ondorioztatzen da.
Laburbilduz, Arakatze-Zerbitzu-Ikaskuntza Natur Zientzietan Lehen Hezkuntzan erabiltzea nabarmen
hobetu dezakete pentsamendu kri koaren garapena, mo bazioa, ikasleen konpromezua eta
lankidetzarako trebetasunak. Horrez gain, ikasleak komunitatearekin konektatu ditzake gizartean
eragin posi boa izanik.
2.2. Ikastetxe baten Zerbitzurako Ikaskuntzako Proiektu bat garatzeko zeregina.
Zerbitzu Ikaskuntza Proiektu bat garatzeko informazioa ezinbestekoa da aurre ko plangintza eta
programazioa planteatzeko. Komunitatearen beharrak aztertu eta ikasleen mo bazioak kontuan
hartu behar dira.
(Puig et al. 2015, 82-87. or.) gomendioak jarraituz, honako hauek hartu behar ditugu
kontuan:
Zerbitzurako ikaskuntzako proiektu bat nondik hasi. Ikastetxeko jarduera edo galdera bate k
abiatzea litzateke egokiena. Zerbitzurako ikaskuntzako esperientzia bihurtzea, komunitatearekin
13
inplikatuz eta ikaskuntza sortzen duten zerbitzu jakin batzuk sortuz. Curriculumaren edukiak ahaztu
behar ditugunik ez du esan nahi, baina horiek lortzeko jarduera prak koagoak bilatzea da funtsezkoa.
Horretarako, kontuan hartu behar dira ikasleen interesak eta egon daitezkeen behar errealak.
Komunitateari zerbitzu hezitzailea ematea. Esan bezala, inplikatutako mailaren edo mailen
curriculum-edukiak garatu behar ditugu. Beraz, zerbitzurako ikaskuntzako esperientziak aukera egokia
izan behar du honen eskuratzean. Horrega k, jarduerak egokia izan beharko du ikasleen ezaugarri
fisikoak, kogni boak eta sozialak kontuan hartuko dituena. Gainera, gomendagarria da hezkuntzako
esperientziak bilatzea, sozialki inolako ordainsariren truke egingo ez direnak, ezta inplikatutako
alderdiak arriskuan jarriko dituenak ere. Jarduera zibikoa izan behar du, parte-hartzea, lankidetza eta
hausnarketa sustatzen dituena.
Zerbitzurako ikaskuntzako proiektuak curriculumarekin lotzea. Lehen esan bezala, zerbitzurako
ikaskuntzak komunitateari zerbitzu bat egitean datza, baina kontziente izan behar dugu ikaskuntza
lortzea ere duela xede. Honako metodologia, teoria eta prak ka konbinatzeko modua da.
Antolamendu- eta lege-xehetasunei erantzutea. Zuzentasuna bermatzeko, denbora eta eskura
ditugun baliabide material eta pertsonalak programatzea da funtsezkoa. Gainera, horiek ebaluatzeko
sistemak adostea, eta kanpoko irteerak eta jarduerak ikastetxearen urteko programazioan txertatzea,
familiei informazioa bidaltzea eta baimenak eskatzea izanen da urratsetako bat. Gainera, beste
erakundeen parte hartzea eta hauekin elkarlana bultzatzea ere garrantzitsua izanen da.
2.3. Zerbitzu-Ikaskuntza-Proiektu baten faseak.
Jarraian, Lehen Hezkuntzan garatzen diren Zerbitzu-Ikaskuntza-Proiektu baten faseak aurkeztuko dira.
Metodologia honetan, hiru fase nagusi bereizten dira; bate k, prestakuntza, beste k, gauzatzea eta
azkenik, ebaluazioa. Hiru fase nagusi hauen baitan, beste zenbait urrats aurki ditzakegu.
Prestakuntza fasea. Proiektua ikasleei aurkeztu aurre k irakasleak jarraitzen duen prozesua. Lehenik
eta behin hezitzaileak ideiaren zirriborroa egin beharko du. Horretarako ikasleen intereseta k abiatuz
eta Hezkuntza ezartzen duen Curriculum-a kontuan izanik, komunitatean dagoen behar ba
erantzuteko ideia garatu behar da. Prozesu hau ikasleekin egitea, aberatsagoa izan daiteke, azken
finean, ikasleak ikaskuntza prozesuaren protagonista egitea dugu xede. Ondoren, aliantzak ezarri
beharko dira, horretarako, fase honen amaieran, proiektuaren plangintza egin beharko da, be ere
malgua eta irekia izanen delarik ikasleen zein momentuaren beharretara egokituz.
Gauzatze fasea. Ikasleekin proiektua aukeratzea, aurrera eramatea eta amaierako erantzuna lortzea.
Ebaluazio fasea. Egindako proiektua zein honen nondik norakoak, baita ikaskuntza prozesuan
emandako prozesuak baloratzeko eta ebaluatzeko fasea.
Ikusmira AZI metodologian jarriz gero, honi egokitutako urrats zehatzago batzuk ere eman genitzake:
14
1. Behar bat antzematea: ikasleek haien komunitatean (herrian, eskolan…) dagoen behar bat
antzeman eta proiektu baten bidez erantzuna eman ahalko dioten baloratu beharko dute.
2. Indagazioa/Arakatzea: informazioa biltzeari ekingo diote, horretarako eta ikaskuntza prozesua
aberatsagoa izan dadin, irakaslea be gidari izanik, ikasleen galdereta k abiatuko gara, haien
galderen erantzunak bilatzea izanen da lehenengo helburua eta berta k abiatuta, bestelako
informazioa ere bilatuko da.
3. Planifikazioa: jasotako informazioa kontuan izanik, ikasleek aurkitutako beharrari erantzun
emateko plana garatu beharko dute. Fase honetan, betako diren helburu eta helmugak
ezartzea ongi legoke. Modu berean, ikasleen rolak eta betebeharrak haien artean zehaztea
ere komenigarria izanen da, bakoitzak lanean bete beharreko papera zein den hasiera k argi
edukitzeko.
4. Inplementazioa: garatutako plana prak kara eramateko fasea da hau, horretarako,
koopera boki lan egin beharko dute. Fase honetan, aurkezpenak eginen dira, horrez gain,
komunitatean iden fikatutako beharrari erantzuna emanen zaio zerbitzuaren bitartez.
5. Ebaluazioa: ikasleek autoebaluazioa eta heteroebaluazioa eginen dute, talde zein banakako
lana baloratzeaz gain, proiektuaren arrakasta ere ebaluatzeko, baina ez amaierako emaitza
soilik kontuan izanik, baizik eta prozesuan zehar ikasitakoa ere kontuan hartuz. Gainera,
irakasleak ebaluazio jarraiaren bitartez ikasleen inplikazioa eta ikaskuntza prozesua
ebaluatzea ere komenigarria izanen da, be ere haiek egindako autoebaluazioa eta
heteroebaluazioa kontuan izanik.
6. Komunikazioa: ikasleek komunitatearekin partekatu beharko dute haien proiektuaren
azkeneko emaitza. Modu honetara, egindakoa errealitatera eramateko aukera izanen dute
feedback aberasgarri bat lortuz eta metodologia honek ematen dituen baliabide
aberasgarriak eskuratuz, hala nola, gizartean nola eragin dezaketen ikusteko eta banako
kri koak bultzatzeko.
2.4. Nola asmatu zen proiektua.
Graduko azken Eskola Prak ketan Ingurune Zientzietako proiektuan jarri genuen arreta.
Esperientzietan oinarrituz, ikasleek zenbait ideia ekarri zituzten ikasgelara. Haien artean, eskolan zein
herriko kiroldegian Lehen Sorospenen informazioaren falta antzeman zuten. Gainera, aipatu beharra
dago, Mendialdea II ikastetxeko ikasle askok eskolarako bidea oinez edo txirrindulaz egiten dutela eta
mendi magalean kokatuta dagoenez, bidea luze xamarra izan ohi da. Modu honetan, ikasleek bidean
zehar ematen zen behar bat bazela ere antzeman zuten, txirrindulari baten erorketaren aurrean
edonork formazioa izan zedin adibidez.
15
Hori dela eta, Lehen Sorospenak lantzea erabaki zen, ostera eskolako ikasleei eta zenbait irakasleri
formazioa emateko eta eskolari zein herriko kiroldegiari baliabide bisualak ere emateko (kartelak,
bideo informa boak…).
Honen parte izateko aukera izateaz gain, proiektua garatzeko aukera eman zidan prak ketako
tutoreak eta hau honela, jarraian azalduko den proiektua jaio zen.
2.5. Bazen behin bizitzak salbatzen adituak.
Jarraian sortu den proiektuak ikasleen jakintzak zabaltzeaz gain, beste hainbat helburu ditu ere.
Jakina da gaur egun etxean, kalean, mendian… zerbait gerta dakigukeela, gainera, ariketa fisikoa eta
natura horren indarrean diren garai honetan, gertaera hauek hiri k aldenduta gertatzeko aukerak
zabaltzen dira. Hori dela eta, gertaera hauen aurrean diren beharrak antzematea eta erantzuten
jakitea ezinbestekotzat hartu behar ditugu. Zer gertatzen zaio gure gorputzari arnasarik gabe geratzen
garenean? Nola egin diezaiokegu aurre honi? Eta zer gerta dakiguke zauri bat egoki sendatuko ez
bagenu? Edo orka lean izan dugun bihurdura ba kasu egingo ez bagenio? Medikuek soilik lagun
lezakete egoera hauen aurrean?
Garrantzitsua iruditzen zait banakoek txikita k ezagutza hauek barneratzen hastea. Asko izan ohi dira
aiton-amonekin bakarrik etxean edo ta egoera sozioekonomiko ez egokian diren haurren bakardadea
ere ezaguna izan ohi da. Horrega k, bakarrik gaudenean egoera hauen aurrean erantzuteko
prestutasuna emanen die proiektu honek haurrei, gerora, urte k urtera birgogoratu eta landu
beharko litzatekeena.
Bestalde, proiektuak besteak laguntzeko beharra agerian utziko du eta ikasle kri koak eta
gizartearekin konprome tuak bultzatzeko urratsetako bat ere izanen da honakoa. Jakintzak zabaltzeaz
gain, Lehen Sorospenetan adituak diren gizaki konpetenteak bultzatuz eta norbanakoaren
kontzientzia zabalduz.
Proiektuaren amaieran, ikasleek Lehen Sorospenak ezagutzen dituen edonork salba ditzaketela biziak
ulertzea dugu helburu. Bizitza bat salbatzeko katearen urrats eta partaide guz ak bai ra
garrantzitsuak, 112 telefonora deitzen duen banako k hasita, laguntza eskaintzen duen edonorre k
pasaz eta mediku zein erizain eta osasun komunitateko banako guz etara iritsita.
2.6. Ikastetxea.
Mendialdea II Eskola Publikoa Berriozarren kokatuta dago. Ikastetxearen kokaleku zehatzari
dagokionez, Ezkaba mendiaren magalean dagoela esan dezakegu. Euskara eta Euskal Kultura
ardatzean, Berriozar, Berriobei , Iza eta Xulapain bailaretako ikasleak jasotzen ditu eta 3 eta 12 urte
bitarteko ikasleentzako prestatua dago, hots, Haur Hezkuntzaren Bigarren Zikloa eta Lehen Hezkuntza
osoa eskaintzen ditu. Eskola hau hautatu dut, Eskola Prak kak bertan burutu ditudalako eta jarraian
planteatuko den Proiektua bertan aurrera eraman nuelako.
16
Eskolaren filosofiaren 4 ardatz nagusiak honako hauek dira:

1. Berdintasun faltaren aurrean kri koak izatea.
2. Autonomia landuz askeago sen tzea.
3. Bakoitzak bere burua maitatzea eskolan parte hartzeko.
4. Elkar errespetatuz onartuak sen tzea.
Eskola inklusiboa da, irakaskuntza pertsonalizatua, autonomoa eta koopera boa bultzatzen duena.
Modu berean, lan koopera boa bultzatzen da, lankidetzan lan eginez, IKKI dinamika ezberdinez
baliatuz. Honen helburua talde kohesioa lortzea eta talde lanean aritzea delarik. Bide honetan,
Proiektua ere metodologia honetan errotuko da.
Antzeman dudanez, honi esker, ikasleek oso parte hartze ak boa dute. Lehen Hezkuntzako geletan
lauko taldetan eserita daude eta egin beharreko ariketak taldeka egiten dituzte maiz. Gainera,
kooperazioa bultzatu egiten da, Arkatzak Erdira edo Bat-Bi-Lau dinamikak erabiliz. Dinamika hauek
talde lanean oinarritzen dira.
Modu berean, Iruñerriko eskola jasangarrietako bat da, ingurumena aztertuz, ezagutuz eta zainduz
ohitura osasungarriak bultzatzen dituena. 3 urteta k hasita hondakinak klasifikatzen erakusten diete,
eta organikoa haien proiektu den baratzerako ongarri bezala erabiltzen dute.
Bestalde, Nafarroako Gobernuak bultzatutako Hezkidetza Programan parte hartzen dute Skolae
programarekin hasi zirene k.
Honetarako, irakasleak, hezkidetzan hezterakoan, neska eta mu len eskubideen berdintasune k
abiatzen dira eta gizarte ez-sexista baterako ahalegina egiten dute. Honen adibidea da haurren
komunak generoaren arabera bereiziak ez egotea. Modu honetan, ikasle guz ek komun berberak
erabiltzen dituzte, genero berdintasuna indartzen den heinean.
Gainera, egun, hezkuntza emozionalaren lanketan murgildurik dabiltza disziplina posi boaren lanketa
burutuz. Hezkuntza emozionalaren bitartez, kontzientzia emozionala lantzen dute. Hau da, nola
sen tzen garen jakitea eta sen menduei izena jartzea, emozioak kudeatzen lagunduko dieten
estrategiak lantzea, autonomia emozionala eta gizarte trebetasunak landuz.
Aipatutako honekin guz arekin, Natur Zientzietako proiektuak garatzeko baliabide ugari ematen ditu
eskolak eta horrenbestez, beharrak aztertuz, proiektuak aurrera eramatea erraza izan ohi da. Kasu
honetan zehatz, Hezkuntza Emozionalak bilatzen duen gainerakoen eta nor bere buruaren zaintza
zein berdintasun proiektua garatzeko apustua egin genuen, Lehen Sorospenak dakien edonork salba
dezakeela beste baten bizitza ikusiz eta besteekiko zaintza hori bultzatuz.
Hizkuntzei dagokienez, ikasleak murgiltze linguis koaren bitartez euskara ikasten doaz, modu
naturalean hizkuntza eskuratzen. 4 urteta k aurrera ingelesa ikasten da eta Lehen Hezkuntzan
gaztelera ere akademikoki lantzera bideratzen dituzte ikasleak. Honi esker, Curriculum-ean zehazten
17
den konpetentzia eleaniztunari erantzuna ematen zaio eskolan eta baita ere, hizkuntza hauek
kontuan hartuko dira proiektu hau garatzerakoan.
Eskolaren antolamenduari dagokionez, ezberdina da beste ikastetxe batzuekin konparatzen badugu.
Zentroaren eraikina bi eskola ezberdinek osatzen dute. Mendialdea I Eskola, gaztelaniazko hezkuntza
eskaintzen duena; eta Mendialdea II, D ereduko Lehen eta Haur Hezkuntza eskaintzen duena. Eraikin
bera partekatzen duten arren, eskola bakoitza bata bestearengandik guz z independentea da; hau
da, ez dituzte eskola organoak partekatzen. Aldiz, proiektuak burutzerakoan ikasleen elkarlana
bultzatu ohi da, herrikideak diren heinean, haien arteko harremanak bultzatzeko. Horretarako,
proiektu honen amaieran, LH4-ko Mendialdea I-eko ikasleei ere helaraziko zaie egindako zerbitzua.
Berriozarko herriari dagokionez, oso herri anitza da. Horrenbestez, eskola honetan aniztasuna ere
ezaugarrietako bat da. Herri eta jatorri ezberdinetako ikasleak daude.
Era berean, hezkuntza premia bereziak dituzten ikasleak ere badaude, eta eskola ikasle bakoitzaren
beharretara egokitzen dela antzeman daiteke. Irakaskuntza pertsonalizatua da, inor ez da baztertzen
eta ikasle bakoitzak duen erritmoa errespetatzen da.
Horrekin batera, ikasle bakoitzaren autonomiaren garapena eta ikasle bakoitzak bere buruarekiko
duen konfiantza indartzen dira. Lehen esan bezala, eskola ikasle bakoitzaren beharretara egokitzen
denez, ikasleek haien gaitasunetan konfiantza izatea eragiten du, haien mo bazioan eta ikasteko
interesean zeharo eraginez. Horrez gain, haurrek komunikaziorako gaitasunak eta, era berean,
pentsamendu kri koa indartzen dituzte; haien iritzia, ikuspuntua, adostasuna eta desadostasuna
adierazi behar bai tuzte. Oraingo hauek eta lerro batzuk gorago aipatutako hezkuntza emozionala
eta premia berezietara egokitzea dira Hezkuntza Emozionalaren baitan lantzen dituzten arloak.
Besteen iritziak eta ikuspuntuak ulertzeko eta errespetatzeko helburuaz. Hau da, gizakiak gizartean
aurrera egiteko behar dituenak. Hau horrela izanik, eskola k landuko ditugu proiektuan
ezinbestekoak izanen diren konpetentziak, ikasleen kri kotasuna bilatzeaz gain, haien arteko
elkarlana bultzatzea izanen delako proiektuaren helburuetako bat.
Laburbilduz, Mendialdea II, genero perspek ba, zaintzaren garrantzia, tratu onak, autonomia eta
independentzia pertsonala ahalduntzea, lidergoa eta desberdintasunen aurrean jarrera kri koa
lantzen dituen ikastetxea da.
Azkenik, hauek dira Mendialdea II Eskolaren 8 helburuak:
· Euskaran, Gazteleran eta Ingelesean hizkuntza gaitasuna garatzea.
· Hezkidetza eta ikasleen garapen emozionala landuz, eskola jazarpen kasuak gutxitzea
eta saihestea.
· Ohitura osasungarriak hedatzea, ingurumena ezagutuz eta eskola jasangarria
bultzatuz.
18
· Ikasketa esanguratsua eta ikasketa prozesu desberdinak errespetatzea

metodologia inklusiboak bultzatuz.
· Teknologia berrien ezarpena eta irakasleen etengabeko formazioa bermatzea, eta
ikasleen gaitasun digitala garatzea.
· Irakaskuntza-ikaskuntza prozesua aurrerakoia eta koherentea izan dadin koordinazio
ber kala bultzatzea.
· Lan taldeen bitartez, Guraso Elkarte, Berriozarko Udala, NIZE eta NUP-ekin
koordinazioa mantentzea.
· Eskola kudeaketa hobetzeko kalitatean konpromezua izatea.
2.7. Lehen Hezkuntzako gelak.
Eskola Prak ketan egokitu zitzaidan ikasmailari dagokionez, Bigarren Zikloko 4. maila da. Maila hau,
ikastetxeko gainerako mailekin gertatzen den bezala, 2 ikasgelaz osatuta dago. Ni geletako batean
jardun izan naizen arren, garrantzitsua dirudit proiektu hau bi gelen arteko elkarlanean ulertu behar
dugula.
LH 4. mailako ikasgela bat aztertzen.
Gela 10 neskaz eta 11 mu lez dago osatua. Ikasleen artean gaitasun eta interes ezberdinak
antzematen dira, ikaskuntza prozesurako zein proiekturako oso aberasgarria dena. Aniztasun handiko
taldea dela ikusten bada ere, ikasgelako ikasle guz en artean elkar zaintza eta elkar babesa ikus
daiteke. Posi boki baloratu behar dugun ezaugarria dela uste dut. Honek, ikasketa prozesuan
laguntzeaz gain, ikasleen parte hartzean eragin handia du ere eta toki segurua bilakatzen du ikasgela.
Bestalde, ikasgela honetan (HE) Hezkuntza Errefortzua duten 2 ikasle dauzkagu. Hauei zentroko
adituak ezarri dien diagnos koaren arabera hizkuntza nahasmendua lantzeko laguntza jasotzen dute.
Horrez gain, beste diagnos ko batzuk ere badira. Adibidez, diskalkulia eta dislexia. Horrelako
kasuetan, HE CSE laguntza ematen zaie. Hau da, Hezkuntza Errefortzua Curriculumerako Sarbidea.
Honi esker, aniztasunari arreta eskaintzeko aukera daukagu eta beharrezkoa denean, baliabideak
egokitzen zaizkie.
Bestalde, Hezkuntza Errefortzurik gabeko beste ikasle baten diagnos koa dislalia da. Hau da, ikasle
honek mintzamenaren gaitasunaren alterazioa dauka, hitzak ar kulatzeko zailtasunarekin agertzen
dena, mintzamenean esku hartzen duten organoetako malformazioen ondorioz.
Ikastetxeari dagokionez, baliabide ugari ahalbidetzen ditu ikasle hauen ikasketa prozesuak indartzeko;
hala nola, HE CSE jasotzen duten ikasleei PT saioak eskaintzen dizkiete. Bestalde, gelara laguntzaile
bat dator zenbait saioetan. Gainera, ikasgela txokotan banatuta dago, eta txokoetako batean
aurkezteko moduko dinamika bat dago: “Eta bukatzean zer?”.
19
Dinamika hau, aniztasunari arreta eskaintzeko baliabide ezin hobea dirudit. Lanak amaitzen
dituztenei erronkak ematen dizkielako, eta gehiago kostatzen zaienei arreta eta laguntza eskaintzeko
aukera ematen duelako.
Amaitzeko, klase honetan laguntza tailerrak antolatzen dituzte denek indarguneak eta ahulguneak
ditugula ikusteko, eta honek ematen die aukera ikasteko zenbait arlotan batzuk lagun dezaketela eta
beste zenbaitetan beste batzuk; baina guz ek dutela zer hartu eta zer eman. Honela, ikasleen
mo bazioak gora egiten du eta duten talde pertenentzia indartzen da.
2.8. Aniztasunari Arreta
Proiektua aurrera eramateko, gaur egun hezkuntzan diren diagnos ko ohikoenen Aniztasunari Arreta
eskaintzeko planteamendu orokorrak aipatuko dira jarraian.
Baldintza sozioekonomikoa. Proiektu honetan material eta baliabide guz ak eskolak jarriko ditu.
Gainera, baliabide digitalak ere eskolan erabiliko dira Internet arazoak izan bai tzakete.
Hizkuntza nahasmendua. Unitatea malgua eta irekia denez, ikasleen beharretara egokitzeko denbora
luzeagoa eskainiko diegu testuen aurrean, beharren arabera haiekin irakur genitzake testuak ere eta
idatzian arazorik balira, honetarako laguntza diren baliabideak eskainiko genizkieke.
AFNH. Proiektu bat izanda eta honen ezaugarriak kontuan hartuz, ikasleak mugimenduan izanen dira
gehienetan. Horrez gain, laguntzen ahal dion ikasle baten ondoan eser genezake eta be irakasle k
gertu kokatuko dugu edozein motatako distrakzio ekidinez. Gainera, baliabideak ludikoak eta
erakargarriak izanen dira eta irakasleok bere arreta deitzeko zenbait galdera egin diezaiekegu.
Aipatzekoa da ikasleek elkar lanean eginen dutela lan eta horrenbestez batzuk besteei eskainiko diote
laguntza eta batzuen beharrak besteen ematekoak izanen direla, baita alderantziz ere. Proiektu
honen bitartez, denek badugula zer hartu eta zer eman agerian utzi nahi dugu. Ikasle guz ak haien
ikaskuntza prozesuaren protagonistak izanen direlarik.
2.9. Nola planifikatzen da proiektua?
Jarraian aurkezten den proiektua, hiruhileko oso batean lantzeko proposatuta dago. Aipatzen diren
saio guz etan aurrera eraman den arren, Unitate Didak koa malgua eta irekia izanen da
planteamenduan, honek, plangintzak moldaketak jasan ditzakeela eta behar izanez gero saio kopurua
alda litekeela esan nahi du.
Ikasleen esperientzieta k abiatuta garatuko da proiektua ba k bat. Lehenik eta behin haien bizipenak
eta ezagutzak ezagutzeko aukera izanen dugu. Ostera, Lehen Sorospenak lantzeko aurre ko
ezagutzetan murgilduko gara. Alde bate k, Arnas Aparatua eta Zirkulazio Aparatua landuko dira,
gerora RCP protokoloaren eta Heimlichen maniobraren nondik norakoak ulertzeko. Bestalde,
Lokomozio Aparatua osatzen duten gihar eta hezurren lanketa eginen da, zauri eta lesioen aurrean
nola antolatu ulertzeko.
20
Horrenbestez, proiektuaren lehen fasean, ikasleek Giza Gorputzeko aparatu eta sistema ezberdinak
landuko dituzte, hauen inguruko informazioa bilduz eta gerora proiektua aberasteko baliabideak
sortuz.
Aipatutakoak landutakoan, Lehen Sorospenetan jarriko da ikusmira. Horretarako, hitzaldi/tailer bat
antolatzea litzake egokiena, modu honetara ikasleei sor diezazkiokeen zalantzei lehen erantzunak
emateko eta proiektua indartzeko aukera paregabea izango genuke. Hitzaldian, ikasleek aurre k
ikusitakoa kontuan izanik, bihotza geldituz gero zer gertatzen den edo zauri bat nola sendatu behar
den ikusteko eta ulertzeko aukera izanen dute. Hor k abiatuta, haren zerbitzuari bidea irekiko diote
Heimlich eta RCP protokoloak landuz eta hauen tailerrak eskolan eskainiz, baita baliabideak sortuz.
Hala nola, DESA-ren kokalekuak zehaztuz, kartel informa boak eskolan zehar jarriz etab.
Jarraian ikus daitekeen planifikazioa jarraituz antolatu zen honako proiektua. Irakasleak aurre k
beharra aztertu eta ikasleei erronka bate k abiatuta aurkeztu ostean, aurre ezagutzen fasea
ak batzen da. Aurre k aipatu den sistemen eta aparatuen lanketaren bitartez, arakatzea bultzatuko
da erronkari erantzun ematen dion proiektuari gerora jarraitutasuna emanez. Azkenik, proiektuaren
amaieran, proiektuan zehar jasotako behaketa eta ebaluazioekin batera, garrantzitsua izanen da
irakasleak egiten duen ebaluazioa zehatzea, baina horrez gain, ikasleen ebaluazioa ere burutuko da,
haiek zere ikasi duten ikus dezaten.
Irudia 2. AZI proiektuaren planifikazioa, irakaslearen gida.
21
Taula 1. Proiektua osatzen duten saioen jus fikazio laburpena.
ASTEAK SAIOAK Sekuentziaren jus fikazioa
1. astea Proiektu pizgarria Ikasleei DESA erakutsiko diegu haiek arakatzea egin dezaten eta aparatu
horrek zertarako balio duen aztertzeko.
Aurrerantzean, eskolan non jarriko duten erabakiko dute, horretarako
zenbait jakintza maneiatu beharko dira.
Proiektua zehaztea DESA non aurkitu duten beste tokietan, zertarako eta noiz erabiltzen
den ikusita, Lehen Sorospenen beharra zehaztuko da.
2. astea Aurre ezagutzak Zer ulertzen dute Lehen Sorospen bezala eta noiz egin behar diren.
Esperientziarik duten zauriekin, bihurdurekin…
Aparatuak eta Sistemak Lehen Sorospenak ulertzeko behar diren aparatu eta sistemak zehaztea
(Lokomozio Aparatua, Zirkulazio Aparatua eta Arnas Aparatua)
Lokomozio aparatua: Zauriak eta bihurdurak ekiditeko eta hauen aurrean nola erantzun
3. astea hezurrak jakiteko, aurre k gure gorputzeko zein atali eragiten dioten ulertzea
beharrezkoa da.
Lokomozio aparatua:
Horretarako, giharren eta hezurren funtzionamendua ikusiko da, gihar
hezurrak
eta hezur garrantzitsuenak ezagutuz etab.
4. astea Lokomozio Aparatua: Zauriak eta bihurdurak ekiditeko eta hauen aurrean nola erantzun
giharrak jakiteko, aurre k gure gorputzeko zein atali eragiten dioten ulertzea
beharrezkoa da.
Lokomozio Aparatua:
Horretarako, giharren eta hezurren funtzionamendua ikusiko da, gihar
giharrak
eta hezur garrantzitsuenak ezagutuz etab.
Lokomozio Aparatua:
hezurrak eta giharrak
5. astea Arnas Aparatua Asfixiatzen garenean gure gorputzari zer gertatzen zaion ongi ulertzeko
ezinbestekoa da Arnas eta Zirkulazio Aparatuen funtzionamendua
Arnas Aparatua
ulertzea. Itotzen garenean arnasteari uzten diogu, honek arazoak
Arnas Aparatua ekartzen dizkio odolari eta gorputzak oxigeno faltarekin funtzionatzeari
utzi liezaioke. Hortaz, honen aurrean nola erantzun jakiteko, aparatu
6. astea Zirkulazio Aparatua
22
Zirkulazio Aparatua hauen funtzionamendua ulertzea funtsezkoa da.
Zirkulazio Aparatua
7. astea Ezagutzen ditugun Landutako aparatu eta sistemen elkarreragina ikusi eta errepasoa egien
sistema eta aparatuak da. Horrez gain, Lehen Sorospenekin erlazioa estutuko dugu zenbait
galderen bitartez. Adib. Zer lortzen dugu RCParekin?
Ezagutzen ditugun
sistema eta aparatuak
Lehen Sorospenak Lehen Sorospen motak ikasitakoarekin erlazionatzea izanen da helburu.

Exis tzen diren motak aipatuko ditugu gero haueta k intereseko
galderak sortzeko.
Lehen Sorospenetan Aurre k landutakoarekin galderak sortzea izanen da helburu, gelara

adituak etorriko den tailer emaileari egiteko eta erantzuna lortzeko haiek ostera
proiektua garatzen hasteko.
8. astea Lehen Sorospenetan Tailerra proiektuaren amaieran ikasleek eginen dutenaren antzeko
adituak aurkezpena izanen da, honek baliabide bisual eta teorikoak emanen
dizkie ikasleei proiektuarekin aurrera jarraitzeko. Horrez gain,
proiektuaren hasieran aipatutako DESA eskolan jartzea izanen da
helburu, hitzaldian aipatu diren kontsigna ezberdinak jarraituz.
Lehen Sorospenetan Ondorengo saioetan, tailerrean ikusitako Lehen Sorospen mota

adituak ezberdinak landuko dira. Horretarako, zauri eta lesioen zaintza k hasiko
gara ikasleek taldeka arakatuz eta aurkezpen xume eta prak koak sortuz
haien artean aurkezteko.
Lehen Sorospenetan Beste mota bat lantzeko asmoz, Gaztelerako ikasgaiaz baliatuko gara,
adituak Heimlich-en maniobra testu ulermen baten bitartez landuz eta ostera
prak kara eramanez.
Lehen Sorospenetan Azken motarekin jarraitu aurre k, aurreko motak birgogoratzeko eta
adituak RCP-ari sarrera emateko, diktaketa partekatuak eginen dira. Ikasleek
entzumena eta ahozkotasuna lantzeaz gain, Lehen Sorospenen eduki
teorikoagoak ere lantzeko aukera izanen dute.
23
9. astea Bizitzak salbatzen RCP noiz eta zerga k egin behar den aztertuko da. Horrez gain,
protokoloa arretaz ikusi eta honekin lan eginen da ikasleek
Bizitzak salbatzen
protokoloaren plan lla propioa sortuz eta protokolo osoaren prak kak
eginez.
Bizitzak salbatzen Prak kak menperatzeko, ezinbestekoa da errepikapena eta hori dela
eta, protokoloa esku artean izanik, honen errepasoa burutuko da.
Bestalde, proiektu amaieran eginen diren aurkezpenetan erabiliko
dituzte protokoloen kartelak sortu beharko dituzte. Hauek gerora
ikastetxean jarriko dira eskola komunitateari interbentzioaren azalpenak
helaraziz.
10. astea Bizitzak salbatzen Aurre k aipatutako kartelak garatu beharko dituzte. DESA-k eskolan eta
herrian non aurki ditzakegun aipatzea ere komenigarria izanen da.
Bizitzak salbatzen Proiektuaren amaieran gauzatuko diren aurkezpenak prestatzea dugu

xede. Horretarako, ikasitakoa oinarritzat hartuz, azaltzeko gaitasuna
Bizitzak salbatzen
garatu beharko dute ikasleek. Modu berean, euskarako ikasgaiarekin
bat, ahozkotasuna lantzeko zenbait tekniketan trebatuko dira saio
hauetan, beste ikasleei aurkezterakoan haien arreta mantentzeko.
11. astea Bizitzak salbatzen Euskarako ikasgaiaren zenbait oinarrizko jakintza probestuz, ikasleek
ikasitako guz arekin eta proiektuari amaiera emanez, aurkezpenak
Bizitzak salbatzen
prestatu beharko dituzte eta hauetara gonbidapena luzatzeko idatzizko
erreprodukzioa ere landu beharko dute.
12. astea Bizitzak salbatzen Landu dituzten ezagutzak eskolako komunitatearekin partekatu eta
Lehen Sorospenen tailerrak eskainiko dituzte. Horrez gain, proiektu
amaierako ebaluazioa gauzatuko da.
Proiektua aurrera eramateko, zenbait ikasgaien arteko elkarlana bultzatuko da, haien artean Euskara,
Natura Zientziak eta Gaztelera. Ikasgai hauen arteko elkarlanean jarraian azalduko diren
Curriculumeko zenbait aspektu lantzeaz gain, egoera errealetara gerturatzeko aukera ere emanen
dute. Hala nola, Euskarako ikasgaiean edozein motatako ahozkoak edo irakurmenak landu beharrean,
proiektuaren inguruko informazioa jasotzeko edo aurkezteko baliabideak erabiliko dira, ikasleen
ikasketa prozesua aberatsagoa izanik. Jakin baitakigu ikasketa transbertsalak, kognizio prozesuak
24
aberasten dituela. Honenga k, aipatutako guz arenga k, Eranskinak I atalean aurki daitekeen
ordutegia zehazten da proiekturako, Euskarako zein Gaztelerako ikasgaien orduak ere hartzen
dituena, nahiz eta astero ordu guz ak erabiltzeko beharrik ez den.
Proiektua garatzeko, 67/2022 Foru Dekretua, ekainaren 22koa 2022ko 130. Nafarroako Aldizkari
Ofiziala, uztailaren 1ekoa hartu dugu kontuan. Bertan ageri diren helburu, gako-konpetentziak,
konpetentzia espezifikoak, oinarrizko jakintzak eta ikaskuntza egoerak aztertu dira proiektua
garatzeko.
Hau horrela, lan honetako atal teorikoan 4.5. pasartean aipatu den moduan, proiektu hau AZI
metodologiaren baitan garatzen denez, Foru Dekretuko Gako Konpetentzia guz ei erantzuten die,
izaki sozial eta kri koak bultzatuz, hizkuntza ezberdinak landuz edo/eta TIK-en erabilera eginez.
Modu berean, AZI-ren berezko ezaugarria den ikasgaien arteko elkarlana ere bultzatzen du
proiektuak. Bide honetan, Curriculum-ak ezartzen dituen hiru ikasgai aztertu dira bereziki. Alde
bate k eta proiektua bere baitan hartzen duen Ingurune Natural, Sozial eta Kulturaren Ezagutza;
bestalde Euskara eta Literatura, baita Gaztelania eta Literatura ikasgaia ere.
Jarraian, aipatutako ikasgaietako konpetentzia espezifikoak, oinarrizko jakintzak eta ikaskuntza
egoerak aztertuko dira:
Ingurune Natural, Sozial eta Kulturaren Ezagutza.
Konpetentzia espezifikoak.
1. gaitasun berariazkoa
Gailu eta baliabide digitalak modu seguruan, arduratsuan eta efizientean erabiltzea, informazioa
bilatzeko, komunikatzeko eta bakarka, taldean eta sarean lan egiteko, eta hezkuntza-testuinguruaren
premia digitalen arabera eduki digitala berregin eta sortzeko.
Galdera zien fiko errazak planteatzea eta erantzutea, pentsamendu zien fikoari dagozkion teknikak,
tresnak eta ereduak erabiliz, ingurune natural, sozial eta kulturalean gertatzen diren gertaerak eta
fenomenoak interpretatzeko eta azaltzeko.
Arazoak konpontzea diseinu-proiektuak eta pentsamendu konputazionala aplikatuz, behar zehatzei
erantzunen dien sormenezko produktu berritzaile bat lankidetzan sortzeko.
Norberaren gorputza ezagutzea eta haren kontzientzia hartzea, baita norberaren eta besteen emozio
eta sen menduena ere, eta ezagutza zien fikoa aplikatzea, ohitura osasungarriak garatzeko eta
ongizate fisikoa, emozionala eta soziala lortzeko.
25
Aipatutako gaitasunak, proiektuan zehar eginen diren arakatze teknologikoei, proiektuak bere baitan
jasotzen duen galdera-erantzun egiturari zein bilatuko den besteen zaintza eta gorputzaren ezagutzari
erantzuten diote.
Oinarrizko jakintzak.
- A1.3 Ikerketekin lotutako oinarrizko hiztegi zien fikoa.
- A1.4 Jakin minaren, ekimenaren eta kostantzairen garrantzia ikerketak egitean.
- A2.1 Giza gorputzaren ezaugarriak eta oinarrizko funtzionamendua, energia lortzeko,
ingurunearekin erlazionatzeko eta espeziea be kotzeko.
- A2.15 Arrisku eta istripuen prebentziorako jarraibideak. Lehen sorospenetako oinarrizko jarduketak
ezagutzea.
- B1.2 Interneten informazio bilaketa gidatuak modu seguru eta efizientean egiteko estrategiak
(balorazioa, bereizketa, hautaketa eta antolaketa).
- B2.1 Diseinu-proiektuen faseak: diseinua, proto poa egitea, proba eta komunikazioa.
- B2.4 Talde-lanerako teknika koopera bo errazak eta gatazkak kudeatzeko eta jokabide enpa koak
eta inklusiboak sustatzeko estrategiak.
Euskara eta Literatura.
2. gaitasun berariazkoa.
Ahozko testuak eta testu mul modalak ulertzea eta interpretatzea; zentzu orokorra eta informazio
garrantzitsuena iden fikatzea, eta, lagunduta, alderdi formalak eta oinarrizko edukiak baloratzea,
ezagutza eraikitzeko eta komunikazio beharrei erantzuteko.
Ahozko testuak eta testu mul modalak koherentziaz, argitasunez eta erregistro egokiz sortzea, ideiak,
sen menduak eta kontzeptuak adierazteko; ezagutza eraikitzeko; lotura pertsonalak ezartzeko; eta
askotariko ahozko interakzioetan autonomiaz eta elkarlanerako jarreraz eta jarrera enpa koaz parte
hartzeko.
Testu idatziak eta mul modalak ulertzea eta interpretatzea; zentzu orokorra, ideia nagusiak eta
informazio esplizitua eta inplizitua atzematea eta, lagunduta, alderdi formalei eta edukiei buruzko
oinarrizko hausnarketak egitea, ezagutza eskuratu eta eraikitzeko eta askotariko komunikazio
beharrei eta interesei erantzuteko.
26
Testu idatzi eta mul modalak sortzea, oinarrizko zuzentasun grama kala eta ortografikoa dutenak,
edukiak behar bezala sekuentziatuta, eta planifikatzeko, testualizatzeko, berrikusteko eta editatzeko
oinarrizko estrategiak aplikatuta, ezagutza eraikitzeko eta komunikazio eskaera zehatzei erantzuteko.
Bi iturrita k edo gehiagota k datorren informazioa modu planifikatuan eta behar bezalako
laguntzarekin bilatzea, hautatzea eta kontrastatzea, haren fidagarritasuna ebaluatzea eta manipulazio
eta desinformaziorako arrisku batzuk antzematea, ezagutza bihurtzeko eta modu sortzailean
komunikatzeko, ikuspegi pertsonala eta jabetza intelektualarekiko errespetuzkoa hartuta.
Norberaren komunikazio prak kak elkarbizitza demokra koaren zerbitzura jartzea, hizkuntza ez
diskriminatzailea erabiliz eta hitzaren bidezko botere abusuak hautemanez eta arbuiatuz,
hizkuntzaren erabilera eraginkorra ez ezik, e koa ere errazteko.
Proiektua hornitzeko, testu ulermen ugari zein erreprodukzioak bultzatuko dira. Honako hauek izanen
dira ikasleen informazio iturririk nagusiena, baita informazioa biltzeko moduak ere. Hori dela eta,
honako konpetentziak ezinbestekoak izanen dira proiektuan zehar. Gainera, 10. gaitasuna, proiektu
amaierako ahozko aurkezpenetan bultzatzea espero da.
- A. 4 Hizkuntza ez-baztertzailea eta desberdintasunekiko errespetua gordetzen duena erabiltzea.
- B3.1 Ahozko interakzioa: ahozko interakzio egokia testuinguru formaletan eta informaletan, entzute
ak boa, aser bitatea, elkarrizketaren bidez gatazkak konpontzea eta hizkuntza kortesia. Norberaren
eta besteen beharrak, bizipenak eta emozioak enpa az adieraztea eta entzutea.
- B3.4 Irakurriaren ulermena: irakurriaren ulermeneko estrategiak, irakurketaren aurre k, bitartean
eta ondoren. Ideiarik garrantzitsuenak iden fikatzea eta zentzu globala interpretatzea, beharrezko
inferentziak eginez. Ulermenaren zerbitzura dauden elementu grafikoak eta paratestualak
iden fikatzea. Irakurketa partekatua eta intonatua. Hitzezko nahiz hitzik gabeko hizkuntzaren
erabilera diskriminatzaileak izan litezkeenak detektatzea.
- B3.5 Idatzizko ekoizpena: kode idatziaren konbentzioak eta oinarrizko ortografia arautua. Testuaren
koherentzia eta kohesioa. Plangintza, testualizazioa, berrikuspena eta autozuzenketa egiteko
estrategia oinarrizkoak, banakakoak edo taldekoak. Ulermenaren zerbitzura dauden oinarrizko
elementu grafikoak eta paratestualak erabiltzea. Euskarri digitalean idaztea, lagunduta.
-B3. 6 Alfabetatze media koa eta informazionala: askotariko dokumentu iturrietan eta euskarri eta
formatu desberdinekin informazioa gidatuta bilatzeko oinarrizko estrategiak. Egiletza aitortzea.
27
Informazioaren alderaketa eta komunikazio sortzailea. Liburutegia eta ikasgelako baliabide digitalak
erabiltzea.
Gaztelania eta Literatura.
Ahozko testuak eta testu mul modalak ulertzea eta interpretatzea; zentzu orokorra eta informazio
garrantzitsuena iden fikatzea, eta, lagunduta, alderdi formalak eta oinarrizko edukiak baloratzea,
ezagutza eraikitzeko eta komunikazio beharrei erantzuteko.
Ahozko testuak eta testu mul modalak koherentziaz, argitasunez eta erregistro egokiz sortzea, ideiak,
sen menduak eta kontzeptuak adierazteko; ezagutza eraikitzeko; lotura pertsonalak ezartzeko; eta
askotariko ahozko interakzioetan autonomiaz eta elkarlanerako jarreraz eta jarrera enpa koaz parte
hartzeko.
Testu idatziak eta mul modalak ulertzea eta interpretatzea; zentzu orokorra, ideia nagusiak eta
informazio esplizitua eta inplizitua atzematea eta, lagunduta, alderdi formalei eta edukiei buruzko
oinarrizko hausnarketak egitea, ezagutza eskuratu eta eraikitzeko eta askotariko komunikazio
beharrei eta interesei erantzuteko.
Testu idatzi eta mul modalak sortzea, oinarrizko zuzentasun grama kala eta ortografikoa dutenak,
edukiak behar bezala sekuentziatuta, eta planifikatzeko, testualizatzeko, berrikusteko eta editatzeko
oinarrizko estrategiak aplikatuta, ezagutza eraikitzeko eta komunikazio eskaera zehatzei erantzuteko.
Bi iturrita k edo gehiagota k datorren informazioa modu planifikatuan eta behar bezalako
laguntzarekin bilatzea, hautatzea eta kontrastatzea, haren fidagarritasuna ebaluatzea eta manipulazio
eta desinformaziorako arrisku batzuk antzematea, ezagutza bihurtzeko eta modu sortzailean
komunikatzeko, ikuspegi pertsonala eta jabetza intelektualarekiko errespetuzkoa hartuta.
Norberaren komunikazio prak kak elkarbizitza demokra koaren zerbitzura jartzea, hizkuntza ez
diskriminatzailea erabiliz eta hitzaren bidezko botere abusuak hautemanez eta arbuiatuz,
hizkuntzaren erabilera eraginkorra ez ezik, e koa ere errazteko.
Euskara ikasgaiko berariazko gaitasun berak oinarri hartuta garatuko da proiektua. Ikalseek bi
hizkuntzatan informazioa bilatzea eta partekatzea baitaukagu helburu.
28
- A. 4 Hizkuntza ez-baztertzailea eta desberdintasunekiko errespetua gordetzen duena erabiltzea.
- B3.1 Ahozko interakzioa: ahozko interakzio egokia testuinguru formaletan eta informaletan, entzute
ak boa, aser bitatea, elkarrizketaren bidez gatazkak konpontzea eta hizkuntza kortesia. Norberaren
eta besteen beharrak, bizipenak eta emozioak enpa az adieraztea eta entzutea.
- B3.4 Irakurriaren ulermena: irakurriaren ulermeneko estrategiak, irakurketaren aurre k, bitartean
eta ondoren. Ideiarik garrantzitsuenak iden fikatzea eta zentzu globala interpretatzea, beharrezko
inferentziak eginez. Ulermenaren zerbitzura dauden elementu grafikoak eta paratestualak
iden fikatzea. Irakurketa partekatua eta intonatua. Hitzezko nahiz hitzik gabeko hizkuntzaren
erabilera diskriminatzaileak izan litezkeenak detektatzea.
- B3.5 Idatzizko ekoizpena: kode idatziaren konbentzioak eta oinarrizko ortografia arautua. Testuaren
koherentzia eta kohesioa. Plangintza, testualizazioa, berrikuspena eta autozuzenketa egiteko
estrategia oinarrizkoak, banakakoak edo taldekoak. Ulermenaren zerbitzura dauden oinarrizko
elementu grafikoak eta paratestualak erabiltzea. Euskarri digitalean idaztea, lagunduta.
-B3. 6 Alfabetatze media koa eta informazionala: askotariko dokumentu iturrietan eta euskarri eta
formatu desberdinekin informazioa gidatuta bilatzeko oinarrizko estrategiak. Egiletza aitortzea.
Informazioaren alderaketa eta komunikazio sortzailea. Liburutegia eta ikasgelako baliabide digitalak
erabiltzea.
Ikaskuntza egoerak.
67/2022 Foru Dekretua, ekainaren 22koa 2022ko 130. Nafarroako Aldizkari Ofiziala, uztailaren 1ekoa
den Curriculumean aipatutakoarekin bat eginez, ikaskuntza egoerek ikaslea oinarri izanen dute. Hau
da, aldizkari horretan zehazten diren oinarrizko zein berariazko konpetentziak garatu ahal izateko,
beharrezkoa izanen da ikaslea subjektu ak botzat hartzen duten metodologiak aurrera eramatea.
Metodologia horiek orduan hurrengo oinarriak sustatu beharko dituzte:
- Ikasleen interesak kontuan hartzea.
- Ikasleen beharrak kontuan hartzea.
- Ezagutzaren eraikuntza sormenaz eta autonomiaz sustatzea.
- Ikastekoa ikasleen testuinguruarekin lotzea, hau da, haien esperientziak abiapuntu hartzea.
- Ikasleen errealitatearekiko gertutasuna izatea, egunerokotasunean gizartean ematen den koiuntura
kontuan hartuz.
Hauek, hainbat metodologia eredutan aurki ditzakegun oinarriak dira, eta ikasleen egoera
psikoebolu boarekin bat egokituak izan behar dute. Modu berean, ikaslea haren ikaskuntza
prozesuaren subjektu ak boa izatera bultzatuko da, eta modu autonomoago batean eta
kooperazioan lan egiteko urratsak emanen dira.
29
Laburbilduz, Aretxaga et al. (2019) Ikaskuntzarako Diseinu Unibertsalean aipatzen den moduan,
“ikasten ikasi eta bizitza osoan ikaskuntzarako oinarriak hartzeko aukera ematen du, prozesu
pedagogiko malguak eta eskuragarriak sustatzen bai tu, ikasleen behar, ezaugarri eta ikaskuntza
erritmoetara egokituta”.
2.9.1. Proiektuko saioak
Taula 2. Lehenengo saioa.

1. astea 1. saioa Proiektu pizgarria
HELBURU OROKORRAK SAIOAREN HELBURUAK
Ingurune Natural. - Curriculumean zehazten den Giza Gorputza eta

A1.3, A1.4, B2.1, B2.4 Osasunaren proiektua zehaztea.
Euskara eta Literatura. - Komunitatean gaiarekin erlazionaturik dagoen
A. 4, B3.1 zerbitzua antzematea.
DESKRIBAPENA
Ikasleei gaia aurkezteko, eskolan jarri behar den DESA (Desfibriladore Semiautoma koa) eraman.
Eskolan aparatu hori (izenik aipatu gabe) jarri nahi dutela esan eta galderak bota: zer da? zertarako
balio du? deskubrituko dugu zein den makina honentzako tokirik egokiena? zerga k behar dugu
horrelako bat eskolan? nonbaiten aurkitu duzue horrelako bat?
Taula 3. Bigarren saioa.

1. astea 2. saioa Proiektua zehaztea
Ingurune Natural. - Komunitateari eman beharreko zerbitzua

A1.3, A1.4, B2.1, B2.4 aztertzea.
Euskara eta Literatura. - Proiektuaren gaia zehaztea.
A. 4, B3.1
DESKRIBAPENA
Aurreko saioan ikusitako aparatua beste tokietan aurkitu duten aztertu ondoren, ikasleak
esperientzian oinarritzera eramanen ditugu: norbaitek edo bere gertuko norbait bizitzaren bat
salbatu du sekula? zer da beharrezkoa bizitza bat salbatzeko?
Lehen Sorospenen gaia zehaztuko dugu haiekin batera saioaren amaieran.
30
Taula 4. Hirugarren saioa.

2. astea 3. saioa Aurre ezagutzak
Ingurune Natural. - Zer dakigun Lehen sorospenen inguruan ikustea.

A1.3, A1.4, A2.15, B1.2, B2.1, B2.4 - Lehen Sorospenen inguruan zer jakin nahi dugun
Euskara eta Literatura. zehaztea.
A. 4, B3.1
DESKRIBAPENA
IKKI metodologia. Orri birakaria. Dinamika honen bidez, ikasleak taldeka orri batean gaiaren
inguruan dakizkiten gauzak idazten dituzte. Adibidez, Lehen Sorospenak suhiltzaileek egin
ditzaketela, bihotza gelditzen dela, zauri bat sendatzeko ura eta xaboia behar dela, hezurrak
apurtzen direla etab.
Ondoren, talde handian ideia guz hauek partekatu egiten dira eta dinamika berdina erabilita,
orain zeren inguruan ikasi edo arakatu nahi duten aipatu beharko dute. Haien artean horrelako
erantzunak aurki genitzake adibidez: zenbat hezur ditugu gorputzean eta zein den gogorrena,
zenbat zaina daude gorputzean, nolakoa den bihotza, zerga k batzuetan ezin dugu arnastu, zer
gertatzen da pertsona batek buruan kolpe bat ematen badu etab.
OHARRAK
Honako ideia guz ak, Eranskinetan aurki daitekeen fitxetan apuntatu eta zientzia txokoaren
kortxoan zintzilikatu presente izateaz gain, proiektuarekin aurrera egin ahala galdera hauei
erantzuna eman ahal izateko.
ERANSKINAK
Eranskinak II. Zer dakit eta zer jakin nahi dut fitxa.
Taula 5. Laugarren saioa.

2. astea 4. saioa Aparatuak eta Sistemak
Ingurune Natural. - Giza Gorputzaren inguruan zer jakin behar dugun

A1.3, A1.4, A2. 1, A2.15, B1.2, B2.1, B2.4 aztertzea.
Euskara eta Literatura. - Proiektuaren lehenengo fasea diseinatzea eta
A. 4, B3.1, B3.4 planifikatzea.
DESKRIBAPENA
Ikasleekin Giza Gorputzaren inguruan zer ezagutu behar dugun Lehen Sorospenekin erlazioa
dutenak zehaztu.
31
Maneiatu beharreko jakintzak: Lokomozio Aparatua (hezurrak, giharrak…), Zirkulazio Aparatua

(zainak, bihotza…), Arnas Aparatua (birikak, arnas hodiak…).
Saioaren amaieran, ikasleei binaka Chrome Book-a erabilita, ikertzeko tartea eskaini, Zientzien
Txokoan kortxoan dauden galderei erantzuna bilatzen hasteko.
OHARRAK
Ohikoa izan ohi da ikasleek gorputz atalen izenak solte ematea, adibidez: bihotza, birikak etab.
Horretarako irakaslearen gidari papera garrantzitsua izanen da aparatu/sistemak aztertuko
ditugula zehazteko.
ERANSKINAK
Eranskinak III. Maneiatuko diren jakintzen kontzeptu mapa.
Taula 6. Bostgarren eta seigarren saioak.

3. astea 5. eta 6. saioak Lokomozio Aparatua: hezurrak
Ingurune Natural. - Lokomozio Aparatua zer den ezagutzea.

A1.3, A1.4, A2. 1, A2.15, B1.2, B2.1, B2.4 -Lokomozio Aparatua osatzen duten hezurrak
Euskara eta Literatura. lantzea.
A. 4, B3.1, B3.4, B3. 5
A. 4, B3.1, B3.4
DESKRIBAPENA
Ikasleek bikoteka hezurren inguruko informazioa jaso behar dute. Horretarako, liburuak,
ordenagailuak eta inprimatutako baliabideak eskuratu behar dizkiegu.
Jasotako informazioarekin, euskarako ikasgaiarekin elkarlana egiteko (eskemak landuz), bakarka
eskema bat sortu beharko dute eta honako hau ebaluazio jarraia egiteko baliabide gisa jasoko da.
OHARRAK
MinMap eta eskema hauek, onuragarriak izan daitezke ikasleek landutakoaren baliabide propioak
sortzen dituztelako.
ERANSKINAK
Eranskinak IV. Ikasle baten eskemaren eredua, hezurrak.

Eransinak XXII. Eskemak zuzentzeko errubrika.
32
Taula 7. Zazpigarren saioa.

3. astea 7. saioa Lokomozio Aparatua: hezurrak
Ingurune Natural. - Definizioak egiten ikastea.

A1.3, A1.4, A2. 1, A2.15, B1.2, B2.1, B2.4 - Lokomozio Aparatuaren inguruko atalen
Euskara eta Literatura. definizioak sortzea.
A. 4, B3.1, B3.4, B3. 5
DESKRIBAPENA
Lokomozio Aparatua kontuan izanik, honen inguruko definizio ezberdinak jaso behar dituzte
ikasleek. Haientzako garrantzitsuenak direnak, kartulinetan apuntatu eta ikasgelan jarri jarriko dira.
Haien artean: zer da Lokomozio Aparatua? zer dira hezurrak? etab.
Taula 8. Zortzigarren saioa.

4. astea 8. saioa Lokomozio Aparatua: giharrak

A1.3, A1.4, A2. 1, A2.15, B1.2, B2.1, B2.4 -Lokomozio Aparatua osatzen duten giharrak
Euskara eta Literatura. lantzea.
A. 4, B3.1, B3.4, B3. 5
A. 4, B3.1, B3.4
DESKRIBAPENA
Ikasleek giharren inguruko informazioa bilatu behar dute bikoteka, horrekin batera, 2-4 dinamika
erabilita, giharren eta hezurren arteko ezberdintasunak eta berdintasunak zehaztu beharko
dituzte.
Bigarren saioan, bikoteka bi gihar emanen zaizkie, ikasleek Body Paint bidez, hauek gorputzean
irudikatu eta horren funtzioa zein den zehazten saiatuko dira ostera gelakideei aurkezteko.
OHARRAK
IK/KI metodologia. 2-4 dinamika. Lehenik eta behin binaka burutzen dute ariketa,
ezberdintasunak eta berdintasunak aipatuz eta ostera laukotean ideiak partekatu eta jakintzak
osatzen dituzte.
ERANSKINAK
Eranskinak V. Body Paint ikasgelako adibidea.
33
Taula 9. Bederatzigarren saioa.

4. astea 9. saioa Lokomozio Aparatua: giharrak

A1.3, A1.4, A2. 1, A2.15, B1.2, B2.1, B2.4 -Lokomozio Aparatua osatzen duten giharrak lantzea.
A. 4, B3.1, B3.4, B3. 5
DESKRIBAPENA
2 saio: ikasleek aurreko eguneko informazioa kontuan izanik eta hezurrekin egin bezala, euskara
arloan landu diren eskemak oinarri hartuz, giharren inguruko eskema sortu behar dute bakarka.
Hau ere, ebaluazio jarraiaren parte izan dadin, jaso eta ebaluatu egingo da.
OHARRAK
ERANSKINAK
Eranskinak VI. Ikasle baten eskemaren eredua, giharrak.

Taula 10. Hamargarren saioa.

4. astea 10. saioa Lokomozio Aparatua: hezurrak eta giharrak
Ingurune Natural. - Hezurrak eta giharrak lantzea.

A1.3, A1.4, A2. 1, A2.15, B1.2, B2.1, B2.4 - Ikusitakoaren laburpena egitea.
Euskara eta Literatura. - Irakurriaren ulermena lantzea.
A. 4, B3.1, B3.4, B3. 5
DESKRIBAPENA
Eranskinetan aurki daitekeen Lokomozio Aparatuaren informazio txostena emango zaie ikasleei,
txosten bat talde bakoitzean banatuko da, talde lana sustatzeko helbruz. Behin irakurritakoan,
txosten horretan ere datorren fitxa erabilita, hutsuneak bete beharko dituzte haien hitzak erabiliz.
Hau da, irakurritakoa ulertzeko eta azaltzeko kapaz izan behar dira.
ERANSKINAK
Eranskinak VII. Hezur eta giharren baliabidea.
34
Taula 11. Hamaikagarren saioa.

5. astea 11. saioa Arnas Aparatua
Ingurune Natural. - Arnas Aparatuaren atal nagusiak ezagutzea.

A1.3, A1.4, A2. 1, A2.15, B1.2, B2.1, B2.4 - Arnas Aparatua nola funtzionatzen duen modu xume
Euskara eta Literatura. batean ulertzea.
A. 4, B3.1, B3.4, B3. 5
B3.4
DESKRIBAPENA
Ikasleek arnas aparatuaren atalen inguruan ikertu beharko dute, horren aurre k, putxika eta tutu
batekin egindako maketa ikusi eta biriken arnasgoraren eta arnasbeheraren simulazioa erakutsiko diegu.
Gainera, ondorengo galdera ere bota ahal diegu ikerketa Lehen Sorospenen erlaziora jotzeko: zerga k
edo nola ito ohi gara?
Amaitzeko, ikertutakoa erregistratzeko, marrazki orokor bat egin beharko dute.
OHARRAK
Marrazkiaren bitartez, ikasleen sormena lantzeaz gain, beste motatako erregistro bisualagoak eraikitzera
bultzatzen ditugu ikasleak.
Taula 12. Hamabigarren saioa.

Ingurune Natural. - Arnas Aparatua nola funtzionatzen duen ikustea.

A1.3, A1.4, A2. 1, A2.15, B1.2, B2.1, B2.4
A. 4, B3.1, B3.4, B3. 5
DESKRIBAPENA
Arnas Aparatuaren irakurriaren ulermena eginen dugu eranskinetan aurki daitekeen baliabidea probestuta.
OHARRAK
Ikasleen ezagutzak sakontzeaz gain, beste ikasgai baten elkarreraginaz baliatuko dira eta konpetentzia
ezberdinak ere landu ahalko ditugu.
ERANSKINAK
Eranskinak VIII. Arnas Aparatuaren baliabidea.
35
Taula 13. Hamairugarren saioa.

Ingurune Natural. - Arnas Aparatua nola funtzionatzen duen ikustea eta

A1.3, A1.4, A2. 1, A2.15, B1.2, B2.1, B2.4 azaltzea.
A. 4, B3.1, B3.4, B3. 5
DESKRIBAPENA
Arnas aparatuaren inguruan landutakoaren MindMap-a eginen dute ikasleek, honako hau, gihar eta
hezurren eskemak bezala, ebaluatzeko hartu zen.
OHARRAK
ERANSKINAK
Eranskinak IX. Ikasle baten eskemaren eredua, Arnas Aparatua.

Taula 14. Hamalaugarren saioa.

6. astea 14. saioa Zirkulazio Aparatua
Ingurune Natural. - Zirkulazio aparatua ezagutzea.

A1.3, A1.4, A2. 1, A2.15, B1.2, B2.1, B2.4 -Zirkulazioa nola funtzionatzen duen modu sinple batean
Euskara eta Literatura. jakitea eta ulertzea.
A. 4, B3.1, B3.4, B3. 5 - Zirkulazio Aparatua eta Arnas Aparatua batera ulertzea.
DESKRIBAPENA
Zirkulazioaren atal nagusiak bilatu beharko dituzte ikasleek. Ostera, irakasleak honen inguruko bideo
laburra jarri eta geldituz joanen da ikasleei galderak eginez.
Bideoa amaitzerakoan, zirkulazioa eta Arnas Aparatuaren arteko erlazioaz, lehenengoaren
funtzionamendua modu xume batean azalduko da. Irakasleak arbelean pausoz pauso eskema bisual
bat eginen du, eranskinetan aurki daitekeenaren bezalakoa eta ikasleek taldeka, kartulina batean
irudikatuko dute ikasgelan jartzeko.
ERANSKINAK
Eranskinak X. Zirkulazioaren eskema eredua.
36
Taula 15. Hamabostgarren saioa.

Ingurune Natural. - Zirkulazioaren funtzionamendua bisualki azaltzeko gai

A1.3, A1.4, A2. 1, A2.15, B1.2, B2.1, B2.4 izatea
A. 4, B3.1, B3.4, B3. 5, B3. 6
DESKRIBAPENA
Ikasleak bi taldetan banatuta, aurre k ikasitakoa antzeztu beharko dute. Saio hau 50 minutuko bi
saiok osatzen dute eta lehenengo 50 minututan, hezkuntzan egun ohikoa den “laguntza” irakaslea
dagoela probestu dezakegu. Modu honetara, talde bakoitza irakasle batekin izanen da prozesua
aberatsagoa izan dadin.
Lehenengo saioan, antzerkia prestatu beharko dute, batzuk bihotzaren rola hartuz, beste batzuk
zaina eta arteriena, beste batzuk odol oxigenatuarena eta besteak desoxigenatuarena, baita
zelulena eta birikena ere. Horrela, denen artean zirkulazioaren inguruko antzezlan bat burutuko
dute, arnasketa k lortzen den oxigenoaren garraio k hasita, zeluletan sortutako karbono dioxidoa
kanporatu arte.
Bigarren saioan berriz, klasearen beste erdiari antzeztuko diete.
OHARRAK
Laguntza irakaslerik ez balego, ikasle guz ei batera emango genieke azalpena eta talde bietan
arituko ginateke.
ERANSKINAK
Eranskinak XI. Zirkulazioaren antzezlana grafikoki.
Taula 16. Hamaseigarren saioa.

Ingurune Natural. - Zirkulazioa modu xume batean irudikatzen jakitea.

A1.3, A1.4, A2. 1, A2.15, B1.2, B2.1, B2.4
A. 4, B3.4, B3. 5
DESKRIBAPENA
Ikasleei gorputz huts baten silueta emanen zaie eta zirkulazioa modu sinple batean irudikatu
beharko dute. Honako hau ere ebaluatzeko jasoko da.
37
OHARRAK
sortzen dituztelako eta horrez gain, azalpen gaitasuna ere baloratu daitekeelako.
ERANSKINAK
Eranskinak XII. Ikasle baten eskemaren eredua, Zirkulazio Aparatua.
Taula 17. Hamazazpigarren saioa.

7. astea 17. saioa Ezagutzen ditugun sistema eta aparatuak
Ingurune Natural. - Egindako eskemeta k ikasten jakitea.

A1.3, A1.4, A2. 1, A2.15, B1.2, B2.1, B2.4 - Ezagutzak birgogoratzea.
A. 4, B3.1, B3.4, B3. 5
DESKRIBAPENA
Ikasleek ondorengo saioan eginen duten jarduerarentzako ezagutzak errepasatzea banan banan,
binaka edo launaka. Horretarako, jasotako eskemak, gelako horma-irudiak etab. erabiliko dituzte.
Taula 18. Hemezortzigarren saioa.

7. astea 18. saioa Ezagutzen ditugun sistema eta aparatuak
Ingurune Natural. - Ikasleen ezagutzak erregistratzea.

A1.3, A1.4, A2. 1, A2.15, B1.2, B2.1, B2.4
DESKRIBAPENA
Plickers ebaluatzeko tresna erabilita, froga moduko bat burutuko dugu.

Baliabide honetan galderak planteatzen dira, ikasleek arbelean ikusi ahalko dituztenak eta erantzuna
emateko, bakoitzak bere txartela izanen du. Ikasleek erantzun zuzenarekin txartela altxatu eta
irakasleak mugikorrarekin urru k hauek eskaneatu eta gordeko ditu. Programak, notak jartzeaz
gain, zertan hobetu edo zertan indartu behar den modu pertsonalizatu batean jasotzen du.
Froga honetan, aurre k landutako aparatu eta sistemen galdera aipagarrienak, ikasleek askotan
errepikatutakoak, eginen dira.
OHARRAK
Baliabide honek, ikasleen parte hartze ak boa ahalbidetzeaz gain, azterketa tradizional baten
aurrean diren sen menduak ekidin ohi ditu. Gainera, aipatzekoa da froga honen nota sinbolikoa
izanen dela, ikasleen ezagutza maila eta progresoa ikusteko erabili nahi dugula bereziki.
38
Taula 19. Hemeretzigarren saioa.

7. astea 19. saioa Lehen Sorospenak
Ingurune Natural. - Lehen Sorospenak zer diren eta nork egin ditzakeen
A1.3, A1.4, A2. 1, A2.15, B1.2, B2.1, B2.4 jakitea.
Euskara eta Literatura. - Lehen Sorospen ezberdinak ezagutzea.
A. 4, B3.1, B3.4, B3. 5
A. 4, B3.1, B3.4
DESKRIBAPENA
Ondorengo irizpideetan oinarrituta, ikasleek lauko taldeetan Lehen Sorospenen inguruko informazioa
jaso beharko dute: zer dira Lehen Sorospenak? nork egin ditzake? zein mota ezagutzen ditugu?
Behin informazioa jasota, ikasleek taldeka Mind Map bat osatuko dute haien irizpideekin. Gero, gela
osoarekin partekatuko da eta irakaslearekin batera ordenagailuan eranskinetan aurki daitekeenaren
antzeko baliabide bat sortzea izanen da helburua, gerora zerbitzua eskainiko zaionari partekatzeko.
ERANSKINAK
Eranskinak XIII. Lehen Sorospenak Mind Map.
Taula 20. Hogeigarren saioa.

7. astea 20. saioa Lehen Sorospenetan adituak
Ingurune Natural. - Galderak eta zalantzak adieraztea.

A1.3, A1.4, A2. 1, A2.15, B1.2, B2.1, B2.4 - Lehen Sorospenen inguruan interesa adieraztea.
A. 4, B3.1, B3.4, B3. 5, B3.6
DESKRIBAPENA
Jakina da, ikasgeletan be norbaiten gertukoa erizain, mediku, suhiltzaile izan daitekeela. Hori
probestuz, eta ikasleen gertukoak ikaskuntza prozesuaren parte eginez, saio bat hartuko da
hitzaldi/tailer bat egiteko.
Saio honetan, ondorengo orduan eginen den tailerra eta hizlariari eginen zaizkien galderak
prestatuko dira. Ikasleak, gelako asanbladan eta denon parte hartzea ziurtatuz, galderak planteatu
eta gelako idazkariak hauek erregistratuko ditu.
Gainera, ikasleengandik aterako ez balitz, irakasleak proiektuaren pizgarria izan den DESA-ren
inguruko galdera apuntatzeko aipatuko luke: zer da makina hau orduan? non jarri dezakegu?
39
Taula 21. Hogeita batgarren saioa.

Ingurune Natural. - Lehen Sorospenen teknika ezberdinak ezagutzea.

A1.3, A1.4, A2. 1, A2.15, B1.2, B2.1, - Zalantzak argitzea.
B2.4
A. 4, B3.1, B3.4, B3. 5, B3. 6
A. 4, B3.1, B3.4, B3.5, B3.6
DESKRIBAPENA
Saio honetan tailerra burutuko da. Tailer hau, Lehen Sorospenen teknika ezberdinak ezagutzeko
aukera emanen du eta hortaz gain, ikasleen zalantzak argitzeko aukera ere emanen du. Gainera,
DESA non jar daitekeen erabakitzeko arrazoiak eman ahalko dizkigu hizlariak eta modu honetara
ikasleak indarrez jarraitzeko aukera izanen dute. Aukera ezberdin eta berezien bultzatzaileak
garenean mo bazioak gora egiten duelako.
Hau honela, eskolan DESA jarriko dugu eta honen ubikazioa aurrerantzean kontuan hartuko da.
Taula 22. Hogeita bigarren saioa.

Ingurune Natural. - Lesioen aurrean nola jokatu behar den jakitea.

A1.3, A1.4, A2. 1, A2.15, B1.2, B2.1, B2.4 - Zaurien aurren nola jokatu behar den jakitea.
A. 4, B3.1, B3.4, B3. 5, B3. 6
DESKRIBAPENA
Aurreko tailerrean azaldutako zauriak eta lesioak oinarri harturik, gela lau taldetan banatuko da.
Talde bakoitzak, aipatutako gai baten inguruko ikerketa eginen du eta egoera hauen aurreko
protokolo edo jarraibideak antolatu beharko dituzte.
Ondoren, saioaren azken 10 minutuetan zauriak landu dituen talde batek lesioak landu dituen
talde ba bost minutuko aurkezpena eginen die eta alderantziz.
Ikasleek heteroebaluazioa burutuko dute besteen aurkezpenak baloratuz, ikasleak ere
ebaluazioaren parte sen araziz.
ERANSKINAK
Eranskinak XXVI. Heteroebaluazio errubrika.
40
Taula 23. Hogeita hirugarren saioa.

Ingurune Natural. - Heimlich-en maniobra ezagutzea eta prak kara

A1.3, A1.4, A2. 1, A2.15, B1.2, B2.1, B2.4 eramatea.
A. 4, B3.1, B3.4, B3.5, B3.6
DESKRIBAPENA
Gaztelerako saioan, ikasleak lauko taldeetan jarriko ditugu. Eranskinetan aurki daitekeen baliabidea
banatuko zaie talde bakoitzari eta hauek, honakoa oinarri harturik, Heimlich-en maniobraren inguruan
ikertzen ibiliko dira, haien artean urratsak jarraituz, protokolo bat sortuz etab. Horretarako, “El abc que
salva vidas” plataformak utzitako panpinak izanen dituzte ikasleek eta modu berean, DINA 3 bat ere
izanen du talde bakoitzak asfixiaren aurrean zer egin behar den erregistratzeko.
OHARRAK
El abc que salva vidas. Nafarroako Osasun Zerbitzuko osasun-profesionalek eta Nafarroako Gobernuko
suhiltzaileek osatutako irabazi-asmorik gabeko erakundea da.
ERANSKINAK
Eranskinak XIV. Pasos de la maniobra de Heimlich.
Taula 24. Hogeita laugarren saioa.

Ingurune Natural. - Entzunaren ulermena eta idatzia lantzea.

A1.3, A1.4, A2. 1, A2.15, B1.2, B2.1, B2.4 - Euskarazko baliabideak bo bagarriak izatea.
Euskara eta Literatura. - Lehen Sorospenen definizio teorikoak lantzea.
A. 4, B3.1, B3.4, B3. 5, B3. 6
DESKRIBAPENA
Euskarako saioa probestuz eta Lehen Sorospenen kutsu teorikoa lantzeko asmoz, ikasleak haien artean
eranskinetan aurki daitekeen baliabidea erabilita, binaka diktaketa partekatua burutuko dute.
OHARRAK
Entzunaren ulermena eta idatzia landu nahi dira, ikasgai horren materialak mo bagarriagoak izakin.
ERANSKINAK
Eranskinak XV. Lehen Sorospenak Diktaketa Partekatua.
41
Taula 25. Hogeita bostgarren saioa.

9. astea 25. saioa Bizitzak salbatzen
Ingurune Natural. - RCP zer den ezagutzea.

A1.3, A1.4, A2. 1, A2.15, B1.2, B2.1, B2.4 - Maniobraren aurre ezagutzak piztea eta eztabaidatzea.
Gaztelania eta Literatura. - Kooperazioz arazoak ebaztea.
A. 4, B3.1, B3.4, B3.5, B3.6
DESKRIBAPENA
Ikasleek gaztelerako saioan irakurriaren ulermen baten bitartez, RCP protokoloa landuko dute.
Horretarako, oraingo honetan, Arkatzak Erdira dinamikaren bitartez burutuko dute jarduera, irakurtzea
baino, taldean hausnartzea baita helburu nagusia, testuaren estruktura berezia ulertuz eta jasotzen diren
urratsak gerora azaltzeko eztabaidatuz.
50 minutuko bi saio izanen dira beharrezkoak jarduera hau lasaitasunez eta denboraz egiteko. Bigarren
saioa zuzenketara bideratuko dugu, zuzenketaz gain, protokoloa aztertzeko tartea hartuz.
OHARRAK
IK/KI metodologia. Arkatzak Erdira. Lehendabizi, irakasleak ariketa bat proposatuko die ikasleei.
Taldekideek ariketari hasiera emateko, "arkatzak erdira" esango dute. Orduan, taldeko ikasle guz ek
arkatzak mahaiaren erdialdean jarriko dituzte, inork ezer ez idazteko. Momentu horretan hitz egin eta
entzun daiteke besterik ez, ikasleak hausnarketare eta eztabaidara bultzatzeko helburua du dinamikak.
Ikasleek, txandaka, ariketa edo arazoa ebazteko iritzia eskainiko dute. Hortaz, taldekideak ados jarri behar
dira eta guz ek prozedura ulertzen dutela egiaztatu behar dute. Behin erantzun bateratua lortzen
dutenean, idatzi ahalko dute eta berriz ere aurrera jarraitzeko edo zalantza bat suertatuz gero, prozedura
errepikatuko da.
ERANSKINAK
Eranskinak XVI. RCP Comprensión lectora.
Taula 26. Hogeita seigarren saioa.

Ingurune Natural. - Protokoloaren urratsak ezagutzea.

A1.3, A1.4, A2. 1, A2.15, B1.2, B2.1, B2.4 - Maniobra egiten ikastea.
A. 4, B3.1, B3.4, B3. 5, B3. 6
DESKRIBAPENA
42
50 minutuko bi saio erabiliko ditugu. Laguntza saioak probestuz, ikasgela bi taldetan banatzea. Talde
bakoitzean irakasle bat egonen da eta ikasleak binaka jarriko dira. Irakasle bakoitzak, talde txikian RCP
protokolo osoa azalduko du eta ikasleek launaka (bi bikote) panpinekin prak kak egingo dituzte. Modu
honetan, haien arteko laguntzaz, hobekuntzak, ahaztutakoak errepikatu etab. eginen dituzte.
Bigarren saioan berriz, eranskinetan aurki daitekeen baliabidea erabilita, protokoloa erregistratu beharko
dute binaka urratsak argi eta ordenean jarriz.
OHARRAK
Laguntza saiorik ez balego, mailako beste irakaslearekin elkarlana egiten saiatuko ginateke beste gelakoek
ere proiektu bera gauzatuko dutelako seguraski. Nahiz eta gaur egun LH-ko ikasgela guz etan saio bat
behintzat laguntza eskaintzen den.
ERANSKINAK
Eranskinak XVII. RCP jasotzeko plan lla.
Taula 27. Hogeita zazpigarren saioa.

Ingurune Natural. - Protokoloaren urratsak birgogoratzea.

A1.3, A1.4, A2. 1, A2.15, B1.2, B2.1, B2.4 - Maniobra egiten jakitea.
Euskara eta Literatura. -Kartel baten oinarrizko ezaugarriak ikustea.
A. 4, B3.1, B3.4, B3. 5, B3. 6
DESKRIBAPENA
Aurreko saioan osatutako plan lla aurrean izanik, ikasleak aurreko bikoteak mantenduta launaka panpin
batekin jarriko dira. Modu honetara, haien arteko feedback-a probestuko da RCP-aren prak ka osoa
egiteko.
Saioaren azken 15 minutuetan, eranskinetan aurki daitekeen irakaslearen kartel eredua ikusi eta honen
inguruan hausnartuko da eta bikoteko batek kartelen ezaugarrien erregistroa jasoko du.
OHARRAK
Irakasleen kartelaren erabilera. Kartel eredu honekin, edukiaz hausnartu beharrean, egituraz eta honen
ezaugarrietaz hausnartzea izanen du helburu. Euskarako ikasgaiaren inguruan lan egiteko aproposa
izanen da saio hau, honi esker, Curriculumean landu beharreko kartelgintza lantzeko aukera izanen
dugulako.
ERANSKINAK
Eranskinak XVIII. Protokolo kartel eredua.
43
Taula 28. Hogeita zortzigarren saioa.

Ingurune Natural. - Kartelak egitea.

A1.3, A1.4, A2. 1, A2.15, B1.2, B2.1, B2.4 - RCP protokoloa ezagutzea.
B3. 5, B3. 6
DESKRIBAPENA
Bikoteka DINA 3 txurietan aurreko saioetako protokoloaren plan lla eta kartelen ezaugarrien erregistroa
erabilita, protokoloaren kartel bat egin beharko dute. Honako hau, ikasleen ebaluaziorako kontuan
hartuko da eranskinetan aurki daitekeen errubrikan oinarrituz.
OHARRAK
Kartela eskuz eginen da eta ez zaizkie kontsigna zehatzik emanen, helburua ikasleen irudimena
bultzatzea izanen da. Kontsigna bakarra DESA haien eskolan eta herrian non aurki daitekeen azaltzea
izanen da.
Ebaluazioa. Bikotekako lana izanik, errubrikaz gain, irakasleak behatzaile lanak eginen ditu prozesuan
zehar.
Aniztasunari arreta. Ikasle batzuk lehenago amaituko balute, erarazko bi kartel ere egin ditzakete, modu
honetan zerbitzua zabalagoa izan dadin. Polikiroldegiarentzako adibidez.
ERANSKINAK
Eranskinak XXII. Kartelak zuzentzeko errubrika.
Taula 29. Hogeita bederatzigarren saioa.

Ingurune Natural. - Aurkezpenak eta ahozkotasuna lantzea.

A1.3, A1.4, A2. 1, A2.15, B1.2, B2.1, B2.4 - Protokoloa ezagutzea.
A. 4, B3.1, B3.4, B3. 5, B3. 6
DESKRIBAPENA
Hasierako 15 minutuetan kartela amaitzeko tartea izanen dute. Honen ostean, aurkezpenak egiteko
taldeak banatuko dira (4-5 ikasleko taldeak) eta hauetan zer aipatu beharko duten adieraziko zaie
ikasleei. Horretarako eranskinetan aurki daitekeen jarraibide plan lla banatuko zaie talde bakoitzeko
arduradunei eta haien artean galdera hauei erantzun emanez haien aurkezpena diseinatu eta entsaiatu
beharko dute.
44
OHARRAK
Aurkezpena. Hauek bi atal nagusiz osatuko dira. Atal teorikoa alde bate k, eranskinetako plan llako
gidoia jarraituz eta atal prak koa beste k, aurkezpena egiten dutenean ikasle bakoitza talde txiki
batekin banatu eta protokoloa prak koki landuz. Bereziki, lehen sorospenak zer diren, RCP eta Heimlich
landuko eta azalduko dira.
ERANSKINAK
Eranskinak XIX. Aurkezpenen gidoia.

Eranskinak XX. Ikasleen kartel ereduak.
Eranskinak XXIV, Kartelak zuzentzeko errubrika.
Taula 30. Hogeita hamargarren saioa.

Ingurune Natural. - Ahozkotasuna lantzea.

A1.3, A1.4, A2. 1, A2.15, B1.2, B2.1, B2.4 - Jarrera egokia eta hizkera argia lantzea.
Euskara eta Literatura. -Errubriken funtzionamendua hobekuntza tresna bezala
A. 4, B3.1, B3.4, B3. 5, B3. 6 ulertzea eta ez zuzenketa tresna bezala.
DESKRIBAPENA
Saioaren hasieran irakasleak eranskinetan aurki daitekeen errubrika banatuko die ikasleei. Zer den eta
nola erabili behar den azaldu ostean, irakasleak aurkezpen baten antzezlana eginen du, jarrera
ezberdinak mantenduz eta ikasleek hauek aztertu beharko dituzte errubrika jarraituz. Antzezlanaren
amaieran, denen artean hausnartuz irakasleari kontsignak eman beharko dizkiote diskurtsoa
hobetzeko.
Ondoren, bikoteka ikasleek aurkezpen baten antzezlana eginen diote elkarri. Lehendabizi bikoteko
batek aurkezpena eginen du eta besteak errubrikari jarraituz hobetzekoak aipatuko dizkio eta gero
alderantziz.
OHARRAK
Feedback-a. Garrantzitsua da besteei egiten zaien feedback-a edo zuzenketa posi boa izatea eta
hobekuntzetan oinarritzea eta ez gaizki egindakoan zentratzea.
Euskara ikasgaia. Honi esker ahozkotasuna eta jarrera lantzeko aukera izanen dugu, gerora euskarako
ikasgaiean baloratu beharko duguna. Ikasleek horrela errealitatera egokituko den ahozko aurkezpen bat
eginen dute eta gero behartutako aurkezpenaren beharrik ez da izanen.
ERANSKINAK
Eranskinak XXV. Ahozkotasuna lantzeko errubrika.
45
Taula 31. Hogeita hamaika, hogeita hamabi eta hogeita hamahirugarren saioak.
11. astea 31, 32, 33. saioak Bizitzak salbatzen
Ingurune Natural. - Aurkezpenak prestatzea.

A1.3, A1.4, A2. 1, A2.15, B1.2, B2.1, B2.4 - Ikasitakoa erabiltzeko gai izatea.
A. 4, B3.1, B3.4, B3. 5, B3. 6
DESKRIBAPENA
Saio hauetan ikasleek lau edo bosteko taldeetan aurreko saioetan prestatutako gidoia kontuan hartuz,
aurkezpena banatu eta entsaiatuko dute. Aurre k talde bakoitzak eskolako zein gelari aurkeztuko dion
zehaztuko dugu, modu honetara bigarren edo seigarren mailakoendako egokitzapenak egin ahal izateko.
Entsaioan zehar gainera, aurreko saioko errubrika presente izan beharko dute hobekuntzak haien artean
zehaztuz. Gainera, aurre k sortutako kartelak ere azalpenak emateko baliabide izanen dituzte eta horrez
gain, prak karako panpinak erabiliko dituzte.
OHARRAK
gidoia jarraituz eta atal prak koa beste k, aurkezpena egiten dutenean ikasle bakoitza talde txiki batekin
banatu eta protokoloa prak koki landuz.
Taula 32. Hogeita hamalaugarren saioa.

Ingurune Natural. - Gonpidapenak egiten jakitea.

A1.3, A1.4, A2. 1, A2.15, B1.2, B2.1, B2.4
A. 4, B3.1, B3.4, B3. 5, B3. 6
DESKRIBAPENA
Saio honetan ikasleekin batera, irakasleak beste geletako irakasleekin adostutako ordutegia jarraituz,
taldeen ordutegiak ikusiko ditugu, saio bakoitzean talde batek eginen baitu aurkezpena, eranskinetan
aurki daitekeen adibidean bezala.
Honekin batera, gonpidapenak prestatuko dituzte taldean eta banatzeko aukera izanen dute.
OHARRAK
gidoia jarraituz eta atal prak koa beste k, aurkezpena egiten dutenean ikasle bakoitza talde txiki
batekin banatu eta protokoloa prak koki landuz.
46
ERANSKINAK
Eranskinak XXI. Ordutegien antolaketaren eredua.
Taula 33. Aurkezpen saioak.

12. astea AURKEZPENAK Bizitzak salbatzen
Ingurune Natural. - Eskolako beste ikasle eta irakasleei bizitzak salbatzen

A1.3, A1.4, A2. 1, A2.15, B1.2, B2.1, B2.4 irakastea.
Euskara eta Literatura. - Ikasitakoa aplikatzea.
A. 4, B3.1, B3.4, B3. 5, B3. 6 - RCP eta Heimlich maniobra menperatzea.
DESKRIBAPENA
Ordutegiari jarraituz ikasleek aurkezpenak egingo dizkiete beste ikasgelei. Irakaslea haiekin joanen da
segurtasuna emateko eta modu berean ebaluazioa egin ahal izateko ere. Gelan gainerako taldeak
geratuko dira entsaio orokorrak eginez eta proiektuaren ebaluazioa osatuz.
ERANSKINAK
Eranskinak XXIII. RCParen ebaluazioa egiteko.
3. PROIEKTUAREN EBALUAZIOA
Proiektu guz ek bezala, aurre k planteatu den honek ere ebaluazio fase bat dauka. Ebaluazioa, hiru
multzotan banatzea erabaki zen. Alde bate k, ikasleena, beste k ikasleek berek egindakoa eta
azkenik, proiektua bera ebaluatzekoa.
3.1. Ikasleena
Proiektuan zehar ikasleen ezagutzak baloratuko dira. Azken emaitzarako, jarraipen eta behaketa
bitartez egindako ebaluazioa izanen da kontuan eta horrez gain gerora ikasleek egindako
autoebaluazioa ere kontuan hartuko da.
Behaketa honetan, proiektuan zehar egindako hainbat jarduera jasoko dira.
Hezur, Gihar, Zirkulazio Aparatu eta Arnas Aparatu eskemak. Ikasleek egindako eskemak jaso eta
Eranskinak XXII atalean aurki daitekeen errubrika kontuan izanik, bate k bostera puntuazioa jarriko
zaie. Ostera, irakaslearen erregistroan jasoko dira. Errubrika honek kontuan izaten ditu eskemen
egitura egokia eta barneratutako jakintzen azalpena, modu honetan ikasleen prozesua ebalua daiteke
eta ez emaitza besterik.
Plickers. Sarean dagoen erraminta honek ikasleei galderak egiteko eta frogatxoak modu ludikoan
planteatzeko aukera ematen du. Ikasitakoaren inguruko galderak planteatu eta programak era
47
pertsonalizatuan (ikasle bakoitzarenak) datuak bilduko ditu. Jasotako datuen artean, zenbakizko bataz
bestekoaz gain, ikasle bakoitzaren ahuleziak eta indarguneak ere jasotzen ditu eta honi esker,
egokitzapen eta errefortzu ezberdinak sortzeko aukera izanen dugu proiektuan zehar.
RCP protokoloa. Ikasleen eginkizunetako bat proiektuaren amaieran, hezkuntza komunitateari
RCP-aren protokoloa aurkeztea izanen da. Horretarako, ikasleek ezagutzak aurre k barneratu eta
protokoloaren prak ka egokia burutu beharko dute. Ikaskuntza prozesuaren parte eta ezagutza
berrien barneratzea ekarriko duen jarduera hau ebaluatzea ere komeni da. Horretarako, Eranskinak
XXIII atalean aurki daitekeen errubrikaz baliatu gaitezke.
Protokolo kartela. Modu berean eta idatzizko komunikazioaren ebaluazioa egiteko, ikasleen RCP
kartelak ebaluatuko dira. Bide honetan, ikasleek ikasitakoa adierazteko gai diren era idatzian ere
jasoko da. Horretarako, Eranskinak XXIV atalean aurki daitekeen errubrika erabil daiteke.
Proiektu amaierako aurkezpenak. Ikasleek prozesu osoan ikasitakoa adierazteko gai diren ebaluatuko
da. Albert Einstein-ek zioen moduan “ezin baduzu modu errazean azaldu, ondo ulertu ez duzunaren
seinale da”. Hori dela eta, ikasleen ulermen maila eta jakintzak baloratzeaz gain, azalpen maila ere
kontuan hartuko da. Horretarako, Eranskinak XXV atalean aurki daitekeen errubrika erabiliko da.
3.2. Ikasleen autoebaluazioa
Ikasleek haren ikaskuntza prozesua baloratzea garrantzitsua da haien ezagutzak nola aldatu diren
jakiteko bereziki. Aldiz, irakasleondako ebaluazio hauek ere garrantzitsuak dira ikasleen indarguneak
eta ahulguneak ikusi eta gelako beharretara egokitzeko baliabideak sortzeko. Horretarako, jarduera
batzuen ostean, ikasleak nola sen tu diren adieraztea komeni da. Talde lanak, kontaktuzko jarduerak
etab. daude eta ikasle bakoitzaren sen menduak adieraztea eta egoera ezberdinetan egokitzapenak
egitea irakaslearen esku dago. Horretarako, sen menduen dinamika komenigarria izan ohi da
proiektu ezberdinak gauzatzerako garaian.
Horrez gain, ikasleek ere haien autoebaluazio bat egin ahalko dute proiektuaren hasieran eta
amaieran haien prozesuaz kontziente izateko. Horretarako, Eranskinak XXVI atalean aurki daitekeen
errubrika erabili ahalko da.
3.3. Proiektu beraren ebaluazioa
Esperientzia k abiatuta, oso proiektu esanguratsua izan dela esan nezake. Eskolako bi tutoreek eta
hirurok ikasleen inplikazioarekin harrituta geratu ginen. Jakina da Lehen Sorospenak seigarren maila
arte sakonki lantzen ez direla, baina ikasleen mo bazioaren alde apustu egin eta proiektua aurrera
eramatea ideia bikaina izan zen. Metodologiak aukera ugari eman dizkigu ikastetxeko zein ikasleen
beharretara egokitzeko eta proiektuan denon parte hartzea bultzatzeko. Proiektua amaituta,
ikasleekin batera nola sen tu garen hausnartu dugu eta denon erantzuna bateragarria izan da.
48
Mendialdea II Eskolako 4. mailako ikasleek zioten bezala, “hasieran ulertzen ez genituen gauzak modu
aberatsean ulertu ditugu, hau da, be rako oroituko dugun moduan ulertu ditugu”.
Honenga k guz arenga k, proiektuaren ebaluazioari dagokionez, errubrikarik behar ez zuen
ebaluazioa eta ikasleen tes gantzaz osatutako ebaluazioa merezi zuela erabaki genuen. Gure
ikaskuntza eta irakaskuntza prozesu luzearen parte izango den proiektua izan delako eta indarrak
eman dizkigulako etorkizuneko jardunetan indarrez diharduteko.
Hori dela tea, jarraian ikasleek egindako tes gantzetako batzuk jasotzen dira:
Mendialdea II Eskolako 4. mailako ikasleen tes gantza batzuk.
Ikasle 1 “proiektuak gure gorputza nola funtzionatzen duen erakutsi dit eta honi esker, zerbait
gertatuz gero, nik etxean ere lagun dezaket”.
Ikasle 2 “atzo nire lehengusuak kolpe bat hartu zuen eta orka la more-more jarri zitzaion, nik lagundu
nion izotzarekin eta gora jarri behar zuela esanez. Gero medikuarenera joan ginen”.
Ikasle 3 “nire anaiari apendizi s ebakuntza egin zioten eta orain etxean zauriak sendatu behar
dizkiogu eta niri sendatzen laguntzen uzten didate”.
Ikasle 4 “gu be bakarrik igotzen gara txirrindulaz eskolara eta zerbait gertatuko balitz, oso pozik nago
eskolako ikasle askori laguntzen erakutsi diegulako eta hortaz lagunduko zuten.”.
EZTABAIDA-HAUSNARKETA
Ikasleek jakintzak eta gaitasunak eskuratu zituztela antzeman zitekeen. Alde bate k, ebaluazioa
egiteko kontuan hartu diren emaitzak ikusita, esan genezake ikasleek Giza Gorputzaren inguruko
jakintzak eskuratu eta azaltzeko gaitasuna garatu dutela. Modu berean, Giza Gorputzaren
funtzionamenduan arazoak direnean eman beharreko erantzunak barneratu eta prozedura hauen
zerga ak ere eskuratu dituzte; hala nola, bihotzak geldialdia jasaten duenean RCP egiten dela odola
gorputzean zehar ponpatzeko.
Gainera, gizartean duten eraginaz jabetu direla esan genezake, banako guz ek daukagu laguntzeko
bete beharra eta hau horrela ikusita ikasleek ere azalpenak emateko eta egoera hauen aurrean
jarduteko gaitasuna garatu dute.
ONDORIOAK ETA PROPOSAMENAK

Proiektuak bi erronkei erantzun ematea zuen helburu. Alde bate k, ikasleek hasieran ikusitako
makina zer zen eta non kokatu behar zuten erabaki behar zuten. Bestalde, eta aurreko galderarekin
bat zetorrena, DESA noiz erabiltzen den eta zeintzuk diren eman beharreko urratsak aztertu behar
zuten. Proiektuak aurrera egin ahala, DESAren korronte elektrikoek geure zirkulazio aparatuari
eragiten ziotela ondorioztatu zuten ikasleek, modu honetan bihotzak geldialdia jasotzen duenean
“martxan” berriz ere jartzeko. Horrenbestez, DESAren erabilera geldialdi kardiobaskularretan
laguntzen duen Desfibriladore Semiautoma koa dela ikasi genuen. Gainera, tailerra eman zigun
49
erizainak, ospitalean Desfibriladore Automa koa erabiltzen dela eta bien arteko ezberdintasunak
azaldu zizkigun.
Honen inguruan jasotako informazioarekin, ikastetxean non jarri erabaki eta herriko beste
desfibriladoreen kokapenak ere ikasi genituen. Ostera erabiltzeko protokoloa aztertuz eta Eskolari
erakutsiz eta honekin batera iden fikatutako DESA hauen kokapena gainerako ikasle eta irakasleei
adieraziz.
Honi esker, Mendialdea II Eskolako komunitateak herrian diren DESA aparatuen lokalizazioa argi
dauka eta horrelako egoera baten aurrean erantzuteko oinarrizko prestakuntza ere badu. Ahaztu
gabe, Lehen Sorospenak egunero birgogoratu behar diren urratsen sekuentziak osatzen dituztela eta
pertsona bat salbatzeko Sorospen kate osoaren inplikazioa ezinbestekoa dela.
50
INFORMAZIO ITURRIAK
Aguirre, J. M., Mena, J. J., & Larrán, M. A. (2017). Learning of science through the implementa on of
research-ac on-service projects. Journal of Research in Science Teaching, 54(2), 213-237.
h ps://doi.org/10.1002/tea.21374
Blumenfeld, P. C., Soloway, E., Marx, R. W., Krajcik, J. S., Guzdial, M. y Palincsar, A. (1991). Mo va ng
project-based learning: sustaining the doing, suppor ng the learning. Educa onal
Psychologist, 26(3-4), 369-398. h ps://doi.org/10.1080/00461520.1991.9653139
Plickers. (s. f.). h ps://get.plickers.com/
Markaida, J. [@innovaeduca on]. (16 mayo, 2021) Gorputz Aparatuak. Instagram.
h ps://www.instagram.com/p/CjumVu2NS9J/?utm_source=ig_web_copy_link&igshid=MzRlODBi
NWFlZA==
Aretxaga, L., Couto, & Eusko Jaurlaritza. (2019, 16 diciembre). IKASKUNTZAREN DISEINU
UNIBERTSALA (IDU - DUA). Berritzegune Nagusia.
Bruner, J. S. (1966). Toward a Theory of Instruc on. Cambridge: Harvard University Press.
Gamez, M. J. (2022, 24 mayo). Obje vos y metas de desarrollo sostenible - Desarrollo Sostenible.
Desarrollo Sostenible.
h ps://www.un.org/sustainabledevelopment/es/obje vos-de-desarrollo-sostenible/
NAFARROAKO CURRICULUMAK - Lehen Hezkuntza. (s. f.). Recuperado 30 de octubre de 2022, de
h ps://sites.google.com/educacion.navarra.es/curriculos-de-navarra-eu/etapak/lehen-hezku
ntza?authuser=0
Puig Rovira, J. M., Batlle, R. (2015). 11 ideas clave. ¿Cómo realizar un proyecto de aprendizaje
servicio? (1ª ed.). Barcelona: Graó.
Tapia, M. N. (2010). La propuesta pedagógica del “aprendizaje-servicio”: una perspec va
La noamericana. Revista cien fica TzhoeCoen, 3(5), 23-44.
51
4. LANAREN MUGAK
Proiektua gauzatzeko zenbait traba aurki ditzakegu gaur egun oraindik. Alde bate k, badira horrelako
metodologiak bultzatzen ez dituzten irakasle edo ikastetxeak. Prestakuntzak lana dakar
irakasleondako eta horrenbestez urratsak emateko ditugula esan genezake. Gainera, zerbitzu bat den
heinean, ikastetxearen komunitatearen arabera proiektua eraginkorra izan daiteke edo ez. Hau da,
ikastetxearen arabera, honako zerbitzuaren beharra exis daiteke edo ez. Egia da, Lehen Sorospenak
gaia irekia izan daitekeela eta horri esker eta proiektu malgua eta irekia izanik, moldaketa ezberdinak
burutu ditzakegula ikastetxearen beharretara egokituz.
Laburbilduz, kontsiderazioan har daitezkeen mugak, metodologiaren aplikazioa eta ikastetxeko
komunitateen beharrak ezarriko dituzte.
52
ERANSKINAK
Eranskinak I. Asteko ordutegia.
Eranskinak II. Zer dakit eta zer jakin nahi dut fitxa.
53
Eranskinak III. Maneiatuko diren jakintzen kontzeptu mapa.
Eranskinak IV. Ikasle baten eskemaren eredua, hezurrak.
Eranskinak V. Body Paint ikasgelako adibidea.
54
Eranskinak VI. Ikasle baten eskemaren eredua, giharrak.
Eranskinak VII. Hezur eta giharren baliabidea.
55
Eranskinak VIII. Arnas Aparatuaren baliabidea.
56
Eranskinak IX. Ikasle baten eskemaren eredua, Arnas Aparatua.
Eranskinak X. Zirkulazioaren eskema eredua.
57
Eranskinak XI. Zirkulazioaren antzezlana grafikoki.
Eranskinak XII. Ikasle baten eskemaren eredua, Zirkulazio Aparatua.
58
Eranskinak XIII. Lehen Sorospenak Mind Map.
Eranskinak XIV. Pasos de la maniobra de Heimlich.
59
Eranskinak XV. Lehen Sorospenak Diktaketa Partekatua.
60
Eranskinak XVI. RCP Comprensión lectora.
Eranskinak XVII. RCP jasotzeko plan lla.
61
Eranskinak XVIII. Protokolo kartel eredua.
62
Eranskinak XIX. Aurkezpenen gidoia.
Eranskinak XX. Ikasleen kartel ereduak.
63
Eranskinak XXI. Ordutegien antolaketaren eredua.
Eranskinak XXIII, RCParen ebaluazioa egiteko.
64
Eranskinak XXIV. Kartelak zuzentzeko errubrika.
Eranskinak XXV. Ahozkotasuna lantzeko errubrika.
Izena: Nota:
AHOZKO AURKEZPENA BIkain Ongi Nahiko Gutxi
Jarrera (ez dago paretara itsasita, ez dago 2 1,5 1 0,5

guz z geldirik…)
Ahotsa eta tonua egokiak dira (Tonua 2 1,5 1 0,5

aldatzen du, ez du oihukatzen ezta
xurxurlatzen)
Diskurtsoa jarraia da (ez ditu errepikapen 2 1,5 1 0,5

asko egiten, em… pues… bueno… asko ez
ditu esaten)
Begirada (ez du pertsona bat bakarri 2 1,5 1 0,5

begiratzen, begiradarekin arrtea deitzen
du)
Eskuetaz lagunduta hitz egiten du. 2 1,5 1 0,5
Totala
65
Eranskinak XXVI. Autoebaluazio errubrika.
66

Tfg2023 Gpri Aguirre 136205

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

You might also like

Tfg2023 Gpri Aguirre 136205

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Tfg2023 Gpri Aguirre 136205

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

ARAKATZE ZERBITZU IKASKUNTZA (AZI) LH-N:

Egilea: Irati Aguirre Martiartu

Curso 2022/2023 ikasturtea

Tutor(a)/Tutorea: Iraide Ongay Rodriguez

Irudia 1. Ikaskuntza zerbitzua ikaskuntza akademikoaren eta komunitateari zerbitzuaren eratorria.

1.3. Arakatze bidezko Zerbitzurako Ikaskuntza: pedagogia ak bo eta

1.5. Arakatze-Zerbitzu-Ikaskuntza eta Gako Konpetentziak

Esperientzietan oinarritutako ikaskuntza, ikaskuntza zuzeneko esperientziaren eta ingurunearekiko

2. PROIEKTUAREN DISEINUA ETA GARAPENA

Eskolaren ﬁlosoﬁaren 4 ardatz nagusiak honako hauek dira:

· Ikasketa esanguratsua eta ikasketa prozesu desberdinak errespetatzea

Taula 1. Proiektua osatzen duten saioen jus ﬁkazio laburpena.

ASTEAK SAIOAK Sekuentziaren jus ﬁkazioa

Zirkulazio Aparatua hauen funtzionamendua ulertzea funtsezkoa da.

Lehen Sorospenak Lehen Sorospen motak ikasitakoarekin erlazionatzea izanen da helburu.

Lehen Sorospenetan Aurre k landutakoarekin galderak sortzea izanen da helburu, gelara

Lehen Sorospenetan Ondorengo saioetan, tailerrean ikusitako Lehen Sorospen mota

Bizitzak salbatzen Proiektuaren amaieran gauzatuko diren aurkezpenak prestatzea dugu

Taula 2. Lehenengo saioa.

HELBURU OROKORRAK SAIOAREN HELBURUAK

Ingurune Natural. - Curriculumean zehazten den Giza Gorputza eta

Taula 3. Bigarren saioa.

HELBURU OROKORRAK SAIOAREN HELBURUAK

Ingurune Natural. - Komunitateari eman beharreko zerbitzua

Taula 4. Hirugarren saioa.

HELBURU OROKORRAK SAIOAREN HELBURUAK

Ingurune Natural. - Zer dakigun Lehen sorospenen inguruan ikustea.

Taula 5. Laugarren saioa.

HELBURU OROKORRAK SAIOAREN HELBURUAK

Ingurune Natural. - Giza Gorputzaren inguruan zer jakin behar dugun

Maneiatu beharreko jakintzak: Lokomozio Aparatua (hezurrak, giharrak…), Zirkulazio Aparatua

Eranskinak III. Maneiatuko diren jakintzen kontzeptu mapa.

Taula 6. Bostgarren eta seigarren saioak.

HELBURU OROKORRAK SAIOAREN HELBURUAK

Ingurune Natural. - Lokomozio Aparatua zer den ezagutzea.

Eranskinak IV. Ikasle baten eskemaren eredua, hezurrak.

Taula 7. Zazpigarren saioa.

HELBURU OROKORRAK SAIOAREN HELBURUAK

Ingurune Natural. - Deﬁnizioak egiten ikastea.

Taula 8. Zortzigarren saioa.

HELBURU OROKORRAK SAIOAREN HELBURUAK

Ingurune Natural. - Lokomozio Aparatua zer den ezagutzea.

Eranskinak V. Body Paint ikasgelako adibidea.

Taula 9. Bederatzigarren saioa.

HELBURU OROKORRAK SAIOAREN HELBURUAK

Ingurune Natural. - Lokomozio Aparatua zer den ezagutzea.

Eranskinak VI. Ikasle baten eskemaren eredua, giharrak.

Taula 10. Hamargarren saioa.

HELBURU OROKORRAK SAIOAREN HELBURUAK

Ingurune Natural. - Hezurrak eta giharrak lantzea.

Eranskinak VII. Hezur eta giharren baliabidea.

Taula 11. Hamaikagarren saioa.

HELBURU OROKORRAK SAIOAREN HELBURUAK

Ingurune Natural. - Arnas Aparatuaren atal nagusiak ezagutzea.

Taula 12. Hamabigarren saioa.

HELBURU OROKORRAK SAIOAREN HELBURUAK

Ingurune Natural. - Arnas Aparatua nola funtzionatzen duen ikustea.

Eranskinak VIII. Arnas Aparatuaren baliabidea.

Taula 13. Hamairugarren saioa.