Arabische Culturen in Films

Stereotypering

Nisrine Chafaï

0603303

5 januari, 2024

Professor: Willem Joris

Begeleidende assistente: Axelle Asmar

Academiejaar: 2023-2024

Opleidingsonderdeel: Communicatiewetenschappen II
 SOCIALE WETENSCHAPPEN & SOLVAY BUSINESS SCHOOL

Inhoudsopgave
Inleiding...............................................................................................................................................................................3

Contextualiseren...............................................................................................................................................................4

Situering...............................................................................................................................................................................5

Bespreking..........................................................................................................................................................................6
Disney's Beeldvorming Onder de Loep.......................................................................................................................................... 6
Media-Analyse en Cultuurkritiek..................................................................................................................................................... 7
Oriëntalisme in Film.............................................................................................................................................................................. 7

Kritische reflectie en conclusie...................................................................................................................................8

Bibliografie.........................................................................................................................................................................9

2
Inleiding
Dit essay zal zich richten op het thema van de stereotypering van Arabische culturen in films.
Het afbeelden van Arabische culturen in films is een onderwerp van toenemende interesse en
onderzoek op het gebied van mediastudies. Dit essay onderzoekt de representatie van
Arabische culturen in films binnen de context van culturele diversiteit en mediatheorieën,
waarbij gebruik wordt gemaakt van onderzoek naar mediatheorieën en hun invloed op
culturele diversiteit. Door de rol van minderheidsmedia in het vormgeven van alternatieve
vertogen over culturele diversiteit te overwegen, evenals het belang van de receptie door het
publiek in het interpreteren van en reageren op deze portretten, probeert dit essay te
analyseren hoe Arabische culturen worden afgebeeld in films en de implicaties van deze
portretten. Door dit onderzoek willen we een beter begrip krijgen van de complexe relatie
tussen media, culturele diversiteit en het portretteren van Arabische culturen in films.

De problematiek van stereotypering van Arabische culturen in films kan worden beschouwd
als een langdurig fenomeen waarbij Arabische culturen op verschillende manieren zijn
geportretteerd. Deze kwestie heeft betrekking op de manier waarop filmindustrieën in de loop
van de geschiedenis hebben bijgedragen aan een eenzijdige, vaak stereotiepe en onjuiste
voorstelling van Arabische cultuur en personages. Deze problematiek blijft een uitdaging
voor de filmindustrie en roept vragen op over representatie, culturele toe-eigening en de
impact van dergelijke beelden op de wereldwijde perspectieven van Arabische
gemeenschappen.

Relevante auteurs en ideeën uit de communicatiewetenschappen kunnen worden gebruikt om

de kwestie van stereotypering van Arabische culturen in films te bespreken. Marshall
McLuhan's (Siapera, 2010) mediumtheorie biedt een nuttige kijk op hoe verschillende
mediasoorten de perceptie en interpretatie van culturele representaties beïnvloeden. Het
analyseren van de manier waarop film als medium bepaalde verhalen en beelden verspreid,
kan worden ondersteund door McLuhans concepten over de "boodschap" en het medium als
verlengstuk van de mens.

De encoding/decoding-theorie van Stuart Hall (Hall, S. 1997) kan ook helpen bij het
begrijpen van de dynamiek die bestaat tussen media-inhoudsproducenten en ontvangers. Hall
benadrukt dat de betekenis van media-inhoud door mensen wordt gevormd en geïnterpreteerd
op basis van hun eigen culturele achtergrond en ervaringen, in plaats van dat er een definitie
is. Dit laat zien hoe verschillende perspectieven op de representatie van Arabische culturen in
films verschillen en hoe het publiek actief betrokken is bij het decoderen van de
boodschappen die de filmindustrie overbrengt.

Dit essay zal de kwestie schetsen door middel van zowel wetenschappelijke als niet-
wetenschappelijke artikelen, met inbegrip van krantenartikelen. De problematiek zal worden
gecontextualiseerd en zowel de maatschappelijke als wetenschappelijke relevantie zal worden
belicht. Tot slot volgt een kritische bespreking en conclusie.
3
Contextualiseren
Omer Sayadi's artikel "De Creatie van de Stereotiepe Arabier" (Sayadi, 2018) bespreekt de
belangrijke kwestie van stereotypering van Arabische culturen in films en legt de nadruk op
hoe schadelijk dit is voor de beeldvorming van Arabieren en moslims in de samenleving. Het
benadrukt niet alleen de onjuistheid van dergelijke stereotypen, maar ook de schadelijke
gevolgen die deze gemeenschappen kunnen ondervinden. De media weerspiegelen een
groeiend bewustzijn van de effecten van stereotypering in verschillende vormen van media,
waaronder films. Er wordt steeds meer aandacht besteed aan initiatieven om deze stereotypen
te bestrijden en diversiteit in de filmindustrie te promoten. Een opmerkelijke verandering in
de media-aanpak van deze kwestie is zichtbaar. Waar stereotypering van Arabieren in films
vroeger vaak werd genegeerd of als normaal werd beschouwd, groeit de kritiek op deze
praktijk en wordt actief gezocht naar manieren om deze stereotypen te doorbreken. De
gekozen problematiek is essentieel en relevant voor het grotere maatschappelijke debat, niet
alleen binnen de filmindustrie maar ook in de manier waarop Arabieren en moslims in de
samenleving worden gezien en behandeld. Verschillende belanghebbenden, waaronder
activisten, academici en leden van Arabische en moslimgemeenschappen, spreken zich
hierover uit. Het artikel erkent dat er nog veel werk te doen is om de aandacht voor deze
kwestie te vergroten en te bestrijden.

Nadra Kareem Nittle's artikel "Common Arab Stereotypes in TV and Film" (Nittle, 2021)
gaat in op de langdurige kwestie van stereotypering van de Arabische cultuur in Hollywood.
De media presenteren Arabische karakters vaak als schurken, terroristen en eendimensionale
stereotypen, wat heeft geleid tot haatmisdrijven, raciale profilering en discriminatie. Deze
stereotypering wordt door de media beschreven als een manier om raciale en culturele
misrepresentatie te doen. Hollywood geeft vaak een beperkte en negatieve voorstelling van
Arabieren en het Midden-Oosten. Het tonen van Arabische vrouwen als buikdanseressen en
het associëren van Arabische personages met terroristische of barbaarse eigenschappen zijn
voorbeelden van problematische voorstellingen. De behandeling in de media is een deel van
een grotere maatschappelijke discussie over hoe de Arabische cultuur in de media wordt
weergegeven. Er wordt nadruk gelegd op zorgen over raciale stereotypering en hoe deze
ideeën gedrag en houding in de echte wereld beïnvloeden. De media pleiten voor meer
accurate en genuanceerde representaties van de Arabische cultuur. Hierbij worden thema's als
diversiteit, inclusie en de verantwoordelijkheid van de media voor het vormen van culturele
percepties besproken. De aandacht van de media voor de schadelijke effecten van stereotiepe
portretten is in de loop der tijd veranderd. Het is steeds belangrijker om populaire media meer
eerlijk en nauwkeurig te presenteren van Arabische personages en het Midden-Oosten.
Desondanks blijft de kwestie onderbelicht in bepaalde perskringen en bij mensen die niet
direct geconfronteerd worden met deze stereotypen.

4
Situering
De problematiek van stereotypering van Arabische culturen in films kan worden benaderd
vanuit verschillende perspectieven binnen de communicatiewetenschappen. Namelijk
Cultural Studies en Kritische Mediastudies. Cultural Studies zou onderzoeken hoe films
culturele identiteiten creëren en hoe deze representaties het publiek beïnvloeden. Ze zullen
met name de stereotypering van Arabische culturen onderzoeken. Kritische mediastudies
zouden kijken naar hoe de filmindustrie en mediaverhalen stereotypen reproduceren en hoe
deze stereotypen kunnen bijdragen aan vooroordelen en discriminatie. Het Stuart Hall's
encoding/decoding model laat zien hoe filmmakers boodschapscoderen, evenals de
verschillende manieren waarop het publiek deze gecodeerde boodschappen kan decoderen.
Het helpt bij het begrijpen van de manier waarop stereotypen worden gecreëerd door films en
hoe het publiek deze stereotypen interpreteert. De mediumtheorie van McLuhan benadrukt
hoe het medium de boodschap beïnvloed. Deze theorie kan bij het onderwerp stereotypering
in films helpen bij het begrijpen van hoe het filmmedium de vorming en verspreiding van
stereotypen beïnvloedt. De problematiek van stereotypering van Arabische culturen in films
kan worden beschouwd als een interdisciplinair vraagstuk binnen de
communicatiewetenschappen.

Er is onderzoek gedaan naar de stereotypering van Arabische culturen die in films worden
weergegeven. Verschillende wetenschappers en onderzoekers hebben zich beziggehouden
met dit onderwerp op zowel empirisch als theoretisch niveau. Zoals, Jack G. Shaheen.
Shaheen is een Amerikaanse auteur en media-analist die uitgebreid onderzoek heeft gedaan
naar stereotypen van Arabieren in Amerikaanse media, waaronder films. Het belangrijke
boek dat hij schreef, "Reel Bad Arabs: How Hollywood Vilifies a People", onderzoekt
stereotypering in films. Een ander voorbeeld is Nabil Echchaibi. Echchaibi is een
communicatiewetenschapper die onderzoek doet naar mediarepresentaties van moslims en
Arabieren. Hij concentreert zich vooral op de rol van nieuwe media en hoe ze stereotypen
creëren.

Met betrekking tot de stereotypering van Arabische culturen in films zou een kosmopolitisch
perspectief (Waisbord, S. 2016) filmmakers aanmoedigen om verder te gaan dan
simplistische en stereotype voorstellingen van Arabische culturen. Het omarmen van
kosmopolitisme zou betekenen dat er gezocht wordt naar verschillende perspectieven en
stemmen binnen deze culturen en dat het idee van wederzijds begrip en samenwerking over
nationale en culturele grenzen heen bevorderd wordt. Door te kiezen voor een
kosmopolitische benadering zouden filmmakers stereotypen kunnen uitdagen door zich te
verdiepen in de complexiteit en nuances van Arabische culturen, wat uiteindelijk zou leiden
tot meer genuanceerde en authentieke filmvoorstellingen. Deze aanpak zou bijdragen aan een
meer kosmopolitische en inclusieve wereldcultuur, waar verschillende culturele
perspectieven worden gerespecteerd en gevierd. In de context van het analyseren van
stereotypering in Arabische culturen in films, is het essentieel om de inzichten van Waisbord
en Mellado (2014) in overweging te nemen in hun discussie over het belang van het
5
bestuderen van communicatieprocessen en -instellingen die gevormd worden door politieke,
economische, sociale en culturele krachten die samenlevingen in het mondiale Zuiden hebben
gevormd. Dit perspectief stimuleert een genuanceerd onderzoek naar de factoren die
bijdragen aan stereotype beeldvorming en de noodzaak om verder te kijken dan
conventionele argumenten in de studie van communicatie. Wat betreft filmische
representaties van Arabische culturen is het essentieel om de inzichten van Saha (2012) in
overweging te nemen in zijn onderzoek naar de productie van 'ras' door de televisie-industrie.
Saha's werk belicht de hardnekkigheid van hegemonische en reductieve representaties en
benadrukt de impact van toenemende commercialisering en deregulering op de productie van
problematische stereotypen. Verder gaat het artikel in op de productieculturen en hun rol in
het beperken van creativiteit, wat leidt tot negatieve representaties ondanks de bedoelingen
van culturele producenten. Het trekken van parallellen tussen de uitdagingen van de televisie-
industrie bij het afbeelden van 'ras' en het afbeelden van Arabische culturen in films kan
waardevolle inzichten opleveren in de implicaties van stereotypering in filmische
representaties van Arabische culturen (Saha, 2012).

Bespreking
Het domein van de communicatiewetenschappen heeft veel verschillende theorieën die
worden gebruikt. Een breed scala aan ideeën over specifieke aspecten van communicatie is
het resultaat van deze variëteit aan theoretische basis. Door gebruik te maken van drie
wetenschappelijke artikelen van verschillende auteurs, probeert dit essay de problematiek
verder te onderzoeken.
Disney's Beeldvorming Onder de Loep
Het encoding/decoding model van Stuart Hall benadrukt de actieve rol van het publiek bij het
interpreteren van mediaboodschappen. Producenten coderen boodschappen met betekenissen
en ideologieën, terwijl individuen deze decoderen op basis van hun eigen achtergrond en
culturele context. De tekst suggereert dat Disneyfilms Arabische en Moslimkarakters
encoderen met mogelijk negatieve stereotypen, waaronder uiterlijke kenmerken en
taalgebruik. Het publiek kan deze gecodeerde boodschappen op verschillende manieren
decoderen, afhankelijk van hun achtergrond.

Van Laere (2017) draagt bij aan de wetenschappelijke discussie over stereotypering van
Arabische culturen in Disneyfilms door kritisch te analyseren hoe deze karakters worden
gerepresenteerd. Het onderzoek van Van Laere (2017) onthult hoe deze representaties
bijdragen aan negatieve stereotypen en vooroordelen, versterkend voor de 'wij-zij' opdeling
tussen het Westen en de Arabische wereld.

Methodologisch biedt Van Laere (2017) perceptieonderzoek naar hoe het publiek de
representaties van Arabische en Moslimkarakters in Disneyfilms ontvangt en interpreteert.
Dit werpt licht op hoe deze representaties negatieve stereotypen kunnen construeren.

6
De tekst biedt een diepgaande kritische analyse van Disney's representaties van Arabische en
Moslimkarakters, met verwijzingen naar Aladdin. Theoretische perspectieven zoals het
encoding/decoding model van Stuart Hall en postkoloniale theorieën worden gebruikt om de
problematiek van stereotypering in films te onderzoeken. Het omvat ook perceptieonderzoek
om inzicht te verschaffen in hoe het publiek deze representaties waarneemt.

7
Media-Analyse en Cultuurkritiek
Jack G. Shaheen, de auteur van "Hollywood's Bad Arabs," (Hollywood’s Bad Arabs, 2015) is
een gerenommeerd mediacriticus in het veld van mediastudies, met een focus op representatie
en stereotypering. Zijn kritische perspectief richt zich op schadelijke stereotypen van
Arabische culturen in Hollywood en populaire media. Shaheen streeft ernaar deze stereotypen
te bestrijden en pleit voor nauwkeurigere en positievere portretten van Arabische culturen in
films en tv-programma's.

Zijn werk, dat culturele studies aanraakt, onderzoekt hoe media, met name films en tv-
programma's, bijdragen aan de constructie van culturele identiteiten en representaties.
Shaheens analyse sluit aan bij culturele studies door kritisch te onderzoeken hoe Hollywood
stereotypen van Arabische culturen in stand houdt, en hij benadrukt de culturele implicaties
van deze representaties op de maatschappelijke perceptie van Arabische gemeenschappen.

Conceptueel biedt Shaheens analyse een kader om de invloed van mediapresentaties op

culturele percepties en maatschappelijke attitudes te begrijpen. Hij conceptualiseert de
constructie en bestendiging van stereotypen in de media en draagt zo bij aan het begrip van
communicatie bij het vormgeven van culturele verhalen.

Empirisch gezien omvat Shaheens onderzoek een analyse van films en tv-programma's, met
concrete voorbeelden van stereotype voorstellingen van Arabische culturen. Zijn empirische
bewijs toont de prevalentie van negatieve stereotypen en hun implicaties voor sociale
houdingen en gedrag.

Theoretisch sluit Shaheens werk aan bij communicatiewetenschappen, met een focus op
media-effecten en culturele studies. Zijn analyse baseert zich op theorieën over representatie,
media-invloed en culturele productie om de rol van mediaportretten van Arabische culturen
in bredere sociale dynamieken en machtsstructuren te verduidelijken.

Methodologisch omvat Shaheens aanpak een systematische inhoudsanalyse van

mediateksten, waarmee hij nauwkeurig de heersende stereotypen en hun variaties in
verschillende films en tv-programma's onderzoekt. Zijn methodologie draagt bij aan de
ontwikkeling van kritische media-analysemethoden binnen de communicatiewetenschappen.
Oriëntalisme in Film
Het werk "Orientalism Reconsidered" van W. Said (1985) is een significante bijdrage aan het
wetenschappelijke debat over de stereotypering van Arabische culturen in films. Said's
analyse van oriëntalisme en de constructie van de "ander" in het westerse discours biedt een
fundamenteel kader om te begrijpen hoe stereotypen van Arabische culturen in verschillende
vormen van media, waaronder films, worden bestendigd en versterkt.

Vanuit het perspectief van de communicatiewetenschap kan Said's werk op diverse manieren
worden geïntegreerd. Said's conceptuele kader van oriëntalisme en de machtsdynamiek bij de
representatie van het Oosten biedt een conceptuele basis om te begrijpen hoe stereotypen van

8
Arabische culturen in films worden geconstrueerd en in stand gehouden. Het werk van Said
sluit aan bij de kritische theorie binnen de communicatiewetenschappen en biedt een
theoretische lens voor het analyseren van de ideologische onderbouwing van stereotype
voorstellingen en hun invloed op het publiek. Communicatiewetenschappers kunnen het werk
van Said als basis gebruiken voor empirisch onderzoek naar de representatie van Arabische
culturen in films. Dit omvat het bestuderen van de ontvangst door het publiek, de media-
effecten en de voortdurende aanwezigheid van stereotypen in specifieke filmcontexten. Said's
benadering van het deconstrueren van oriëntalistische voorstellingen biedt informatie voor
methodologische benaderingen bij het analyseren van mediateksten, waaronder films.
Kritische discoursanalyse, semiotiek en andere kwalitatieve methoden kunnen worden
toegepast om diepgaander inzicht te krijgen in de constructie en betekenis van stereotypen in
films.

Kritische reflectie en conclusie

Hoewel de werken van Shaheen, Said en Siapera waardevolle inzichten verschaffen in de
stereotypering van Arabische culturen in films, is het belangrijk om de mogelijke
beperkingen van hun benaderingen kritisch te beoordelen. Je kunt je afvragen of deze werken
voldoende aandacht besteden aan de intersectionaliteit van identiteiten binnen Arabische
culturen, waaronder geslacht, klasse en regionale diversiteit. Daarnaast is het essentieel om
de mogelijke vooroordelen of blinde vlekken in de werken kritisch te evalueren, rekening
houdend met de eigen culturele achtergrond en perspectieven van de auteurs. Deze kritische
blik kan helpen om eventuele impliciete aannames of vergissingen in hun analyses aan het
licht te brengen. Door het verkennen van de verschillende onderdelen van het essay is mijn
perspectief op de kwestie geëvolueerd. Aanvankelijk lag de focus misschien vooral op het
portretteren van Arabische culturen in films, maar de onderlinge verbondenheid van media-
effecten, culturele productie en publieksreceptie heeft het begrip van de kwestie verbreed.
Deze evolutie benadrukt de complexiteit van het probleem en de noodzaak van een
multidimensionale aanpak om het effectief aan te pakken. Communicatiewetenschappers
moeten verder onderzoek doen naar de rol van nieuwe mediaplatforms, zoals sociale media
en streamingdiensten, in het bestendigen of uitdagen van stereotypen van Arabische culturen.
Inzicht in het veranderende landschap van mediaconsumptie en -productie is essentieel voor
het aanpakken van hedendaagse uitdagingen op het gebied van representatie.

9
Bibliografie
Hall, S. (1997). Representation: Cultural Representations and Signifying Practices (Vols.

259–280). SAGE.

Hollywood’s Bad Arabs. (2015, March 27). The Cairo Review of Global Affairs.

https://www.thecairoreview.com/essays/hollywoods-bad-arabs/

Nittle, N. K. (2021, March 18). Common Arab stereotypes in TV and film. ThoughtCo.

https://www.thoughtco.com/tv-film-stereotypes-arabs-middle-easterners-

2834648#:~:text=Hollywood%20films%20and%20television%20shows,States

%20and%20the%20Middle%20East

Saha, A. (2012). ‘Beards, scarves, halal meat, terrorists, forced marriage’: television

industries and the production of ‘race.’ Media, Culture & Society, 34(4), 424–438.

https://doi.org/10.1177/0163443711436356

Sayadi, O. (2018, January 9). De creatie van de stereotiepe Arabier. MO* Mondiaal Nieuws.

https://www.mo.be/wereldblog/de-rol-van-de-filmindustrie-de-creatie-van-de-

stereotiepe-arabier

Siapera, E. (2010). Cultural diversity and global media: The Mediation of Difference (Vols.

60–77). John Wiley & Sons.

Van Laere, L. (2017). STEREOTYPERING IN DISNEY’S ALADDIN: EEN

PERCEPTIEONDERZOEK BETEKENISGEVING BIJ KINDEREN. Universiteit

Gent, Deel 1, Hoofdstuk 2, 8–16.

https://libstore.ugent.be/fulltxt/RUG01/002/352/611/RUG01-

002352611_2017_0001_AC.pdf

Waisbord, S. (2016). Communication Studies Without Frontiers? Translation and

Cosmopolitanism Across Academic Cultures. International Journal of

10
 Communications, 10, 868-886.

Waisbord, S., & Mellado, C. (2014). De-westernizing Communication Studies: A

Reassessment. Communication Theory, 24, 361-372.

W. Said, E. (1985). Orientalism reconsidered on JSTOR. www.jstor.org, 89–107.

https://www.jstor.org/stable/1354282

11