"ग [८ 02 ८2 2 4 249 ॥

॥॥ ५ ८1 1. शप , ) ॥॥|

॥॥11॥॥9 | {449 ६4

{51.14.114

1.1.
[=
क. [46670९६ 24900 50861, ४; क ४, 0. 1
50610६6€प्† 404601८४ ०७€्षात)) द 1 पऽ
126021111601. ५
प्र15 11053815 30४8ए116019
[विप्प्ाप् क {95077 9वत्र.

एण्णाऽ6व प्रणत€प ६6 3 प्ए0ाप् 9 € 60ण्टपणा९०; 9

प्र 11816855 13181651
818 1 41181721400118}2
971 12021818 पछ 51010] 82080
~, (, 9. 1, 0. €. 1. 2... ©. ५. 0, 1.1. 7.
1/12027218 ० [दाप & ६ठञापाा.

५ए ^+५६९,
०९ [५¶
£0 ^ 1{1£ ©! ५९ ०8८85,

194८ €. >),
 ४
9

काश्मीर-सस्टरतग्रन्थावल्तिः ।
ष्ण~ सी

ग्रन्थाङ््‌! ७५

लोकपरकाशः
तेमेन्द्रविरचितः ।

भ्रीराजराजेश्वर-महाराजाधिराज-कश्मीरनसेनद्र
भ्रीदरिसिंहजी-बहादुराज्ञया
रिस्च-कार्यालयाध्यक्त-पणिडित-जगद्धरजाइशाश्िसा
कार्याल्षयस्यतरसपादकपरिडत सहायेन
सशोधनादिसंस्करणोन्तरं
सपाद्य
श्रीनगरे 'पायोनियर' मुद्रगालये सुद्रापायेत्वा
पाक्राश्यसुपनीतः |

कश्मार-श्रीनगर
सवत्‌ २००४ | सश्च ईस्वी १६४७
"अस्य म्रन्थस्य सुदरापशादचययधिकायः
प्रोक्कमहाराजवर्यैः स्वायत्तीक
ताः सन्ति
 ८0 रि> 0? £ ~©

1, 2६. ]. 7. 2806090 5918671: &» धि. 0"

07. ऽ. च. 59122 5112501, 4618198 2° 0. €
4 10982710}.
3. 2. ऽष 8011 57851.+ 5. ^, र. पत.

(477 12९1075 १८ऽ९१०९य्‌,

„ ~~~. हाक श

20015४6 र 22०1६ {2६21081 22000 5०88६११ ४, 4०१ 50

| ८ ४०६ & 685687८ 08087 ६1€0 ६,
[अपाप 800 250 प्या 06 सला07ा९०६१
9९13604 &
 | (2५८२५५८1
45710९0 {0 ॥51<17161018.

2०९२८५५२)

16 111-5007व11£ ६५४ [0 4.
? ९६.८५5 ५-1120 9 16 भ010-50०४10
10६ 70191684 106 16806, [£ 118 02४६
0667 8 ९४106 000 {0 €*€7‰68# 20.
82611005 {0 60016 0४118 {€ 1{011210176020
६10 1 (3 10 106 17) (लापा
८,{), &§ {06 8 0 {06 00 16४6218
1 085 0660 [शाश 2 7616 600{नाताप्रा)
0 16 1648] 00670608 [€7{8100& (0 86].
102 2200 0011६210 9 ४0€ 17070*2916
070106८ 80५} 25 1220, 00565, 5008 270
९210678 66. 16410 200 ०0017
11069, {12{117107181 21112668, 0091168, 60.
007060६5 {0 {60168 800 006 ऽता
70265 07 7४016 10ष्लाल्छा, ^ {6४ 6010510
61201678 0 6 000 ण्म 2 110€ 1120४
0 {2507 06018700) 62160121100 9 {106
200 0111621 1070190 9 116 ४7१678६
11161) 15 6१606111 0010560 10 16
 2012025,
06 000 28 0660 2567106 0
{5167167478, 0 18 €$ €] {0त0प्7ा 10
१92४8 1४८९0 10 (06 621 6275 9 6 110
6600 4.1), 2058510)9 1676 1289 ४३१५६
6215160 50106 06 2 06 18116०1 {51161067018
प्र0 15 16 20८00 0 {16 एला फला
200 1028 172४6 11१६0 171 2877077 ०0८०४
{16 116 1760 ६230711 28 0006 16
80261211 0 3020 [2120 0 07106 (€
07050670 १०1९ 9 210 ए-1-201वा0, 00 216
१6४ 060 १61५००९ 19 ६16 00८०0615
ज 11160 6 60006 2361088 10 {16 ०00 0
{€ ०0०४, .
६ 08 ०0६ 06 ० ग 71266 ६
7160101 0€76€ {12॥ ‰80€1060619, ६16 29101
0 {06 7651079468023 210 4 27712.70212, 7०४०.
15060 85 १०४ 31. 10 16 4350700 56165
2 ¶€2्!5 20 51०0165, 18 21] 0१्लौ ठका
` 25 2 ९8216 161, 6 25 2 2162६
` 5211715, € 614 ०0 50216 €४€ € [31502- |
00705 0 15 ४706, प्ि}§ €&0110081005 76*
` 9621 2 826३६ 2६60 {97 {06 60णापणाछ़
{2४3६1035 0 7260 9 61671021 70165810. 4
&००१ 0४70096४ 0{ 67568 {010 10 € [68008
06802 20 १2 प्ात1212, 11160 6226672६6 (6
 3

6४665868 9 {16 6165 0४710 908 (816,

276 2150 706६ प्ण) 11 1116 016560६ लद,
1676 276 5076 ° € ०6४१६ 9110125
200 77086 7298268 17) [01222812 0161
26 7108६ 10020 0017060 {1071 = 16
फर101६5 9 £45116116078 200 25 3 11676
50061776191 5†एव$ ० त €291]४ 6९६21 1४
016 [6560६ 2 नृव (601६2५६ 0 6 066८.
४6 816 200 = &2113 16211 10601166
12082९6 10 जलो 16 11€-प€०४05 9 ४6
1.0 ग 02572 276 पपा,
1 ०16५ 1228 8 76787 1616 28
{1766 11105 18.९6 णएष्ला 2 0200 14० जा
1621 0०607161008 170 9205८ पय फर
{45061607 (7116) 80716 50164 76०.
7116 9 06 170 660, ०४1० 16
110021106020 प]6 10 2511711, 1०९.
{0९61167 {07 {€ 60०0४6ा116066€ ° ४6 ०८.
1160६ 11€8, वनस्प्एह पाला पठा 0४
01206108 {116 1272०2९6 9 110 51270270
( 204 607864६0 एर10{6111६191€ ५० (नपान
60016 फ]0 {1700} 21160, ८607658100 9629.
100& ०6९16060 ४८ ऽएतं 9 52909
1206०2६6 ), 1010 016 ४४३८ 83, 1000 ५6
{6669 =प्7&1817172.621 279 20702०6
{42511017 220 2615120, 19 ८५6 10 -ध6
 छ
00666 210 {3श (00715 ° 06 160 71675,
प्िठण€श्€ा 6 168४6 1६ {९1 पिप §एतष्‌
16 56701218.
व 76 षड एता 6००) 15 02566
00:~
(के.) ¶ 1115 15 8 {01४ $€215 ०10 [06920221
{210867170६ 10806 0४ ए ८201६ 9270212 122
1६९ ¢ {18 6080670६, {00 115 |
7127056110६ 9 € [{.018{07225112.
(ख) {1115 185 8 112.0050717६ 17 5021202. 56110
0016760 {107 ४16 12€60871 (०116&€ {1.1
01721, 2600102, ० ०६0€ए €२४1)§ 216 2 ५211-
2016 10 € 7106 2 0686 319४5611.
& ©71621 5्पत$ 9 ६४८ ८६, 01670;
1८ 15 0960, ॥ €श्१6५॥ © 08४6 2०4
12001108], 111 (प्150 2701016 एररापिा 2.
६€६¡81 {07 2 60#0016187 1०६६६७64 19 6
0180४, 20100४20 200 16 12०8०2९6
0 25011 ° 76 1065 ५ 9020 1202
29 2210 ४-1-81, {115 6४10 76668811{2.16
2 726०६ ऽ०५$ € १६8०8 9 फालो
५००19 6018८८६ 2 56272६6 ४०116 10 ६
०४118060 18 00 10 16 {4230 77 56८1685
0 {€> 204 9६४५168.
, 0260, 97192227 ६€ 1, 70, ८3406,
, 4000 56 लिणएला 1945,
 विषयानुक्रमणिका ।

विषयः ट| ९ [
{विषयः
मे |=नमयन न+ [र

ग्रन्थावतरशिका १ पशुवेखाः
|
सख्य
९१
„6 ब्राह्मणादीनां च- विदद्धदाः
तुःषष्टिनामानि ६) गुखभेदाः
चक्रवतिप्रशस्निः तेलिकमदाः
पतिनामानि नरकमेदाः
९४
@
< {वषयपतिनामानि शखरभेदाः
डाःर्पतिनापानि सेनाभेदाः
शन्नः; राक्तिक० चराडा{लादयः
ॐ
@
क गाजध.नीद्धार- सतभेदाः
रात्ति० धातुघट्काः
पुरकायंकतैना- धान्यविशेषाः
मानि सखुराविशेषाः
१० तदपनामान्तसयशि गव्यविशषाः
१९१ श्ासननामान्त* भूषणमभेदाः
राणि लेखनसामभ्री
१२ स्मलकारनामान्त- लेखकलत्तखम्‌
राशे |गायकमेदाः
१३ पत्रनामान्तराशि 39 वादकनिरूषणम
१४ मरडपभदाः 9 तत्तकारभेदाः
१५ वशिग्भेदाः पूञ्ासम्भारः
१६ गो पालनामानि = प्रासखादमेदाः
१७ पोष्पिक्रमेदाः 23 उपवीतनामानि
१६ रजकादयः 93 विहदारस्थानानि
१६ भारडाग्रहारका गधुङ्ारचिन्हनिरू°
4. वेद्यमेदाः अररयकषद्स्यः
२९ परिडतमभेदाः | ११ पुष्यविशेषाः
२. विषयानुक्रमणिका ।

् विषयः पृष्ठ
2 | विषय । | पृष्ठ

| |२©
७० |लागरच्रीरिक्ा
छद | गरहस्तस्मारः
४६ ` कशनामान्तराणि , १० ७९ | अन्धचारक्रा |२९१
२२
० | मध्वस्माजहार- ५७२ पायीरिकः
पदाथाः ९० |७ | लागनचीरिका | २३
४१ ` |पाश्नविशेषाः ,, |७७ |बङ्गलचीरिका । २४
४२ |तृणादीनि ,, |७४ |श्रवल्लागनवाट-
४३ कपासयस्रोदोनि| „, कचीरिका रद.
५४ | वीदमेदाः १९ |७६ |लाभवारकची-
४, |सेनाचक्रादयः | „ रिका |^
भदे | घोटकादयः | „ | ७७ |दान्तवाहनचौ- |
५७ |अङ्गप्रत्यङ्ानि | „+ रिका , २७
४८ |धातवः „ |< |गोदिकाचौरिकरा | २८
४९ |शालामेदाः . |१२ |७६ ` निक्तेपचीरिका |२६
~ ‰प्रकाशः ८० |पञ्सरकतणचौ-
६०, |हुरिडकामतम्‌ |१३ न
६१. |चीरिकामहाः |. |८१ विक्रिय रिका |६१
६२. |पटकभदाः व 0
|^ ४२
६३ |मभ्यस्थमेदाः |१४ | ,
६४ |दीनारहुरिडका | १५ |<3 उद्टङ्कनप्साद्‌-
६५. (घान्यहुरिडका |१४ चीरिक्षा |३६
दतै यवेगोधुमहु- दथ |वाक्यकिद्ा-
१द | ` |चारका | ध
. | पिका
स मसलादभूजम्‌ ३४
६.७ |क्रियाकरारषु-
: १७ । टट त ४6
{८ पिका „ 2४
दिद |गोरिकाटुरिडका 92
लसः
| कियकारची ०१ इय
६ । दीनारजीरिका ४६ | ६६७ [~
 विषयादुक्षमशिका । ` दः

क विषयः | पृष्ठे ए| विषयः | पृषे

८ [वाक्य विक्रियभूजेः| २६ ०८ गोबन्धनस्थानानि| ५४

८६ | नेयमनचीरिका | ,, |१०६ | पुत्रनामानि 9
९० | ग्राह्यचीरिका 9» |११० मन्दिरनामानि `| - +:
€१ |मध्यभविहारीक- ११९ |कारनामानि --#ः
रणचारेका ४१९ | ११२ |कड़्न्यादयः; `|.
६२ |आल्ञाचीरिका | ४२९ |११३ |मूषकमेदाः +).
६३ | श्यागमनचीरिका |४३ |११४ |मन्दषिसपिरंया- | `:
९४ | श्राञ्चाचोगरिका 9; द्यः 9:
€ | स्थावरधानुष्क- ११५ |मीनादयः २9६.
. |चारका ४४ | ११६ |दीनारादीनि . - |244;
दै |उन्मोचनवारक- ११७ |कुमार्याद्यः (४५४८;
चीरेका ४५ |११८ |दृतक्ञादयः ` ५.
९७ |गुर शीचचौरिका | ४६ |११६ |दरीविशेषाः 4
६८ | ज्िखिनक्ियाका- १२० |घनादिभदाः |."
रचीरेका ४७ |२२९ |गन्धादयः ` - | »”
९६ |परित्यागचीरिका |४६ |२२२ |भुवनादयः ४१
ततीयः प्रकाशः १२२ |कथनप्रकासः ` |
१०० गहसभारमाना- १२४। शलभाद््यः | ५६

पदानि ४१ | १२४ |सानिकानिरूपशम्‌*

१०१ लवणमदाः ४५२ १२६ तेलब शिक्‌नि० ४ ५4

१०२ |कलनामानि ४३ |१२७ |मेरवविक्रीतुनि० | »,

१०३ |पादश्रारमदाः । , |१२८ |शक्तेनिंरूपणम्‌ :| *”
१०४ ।परतरणमदाः , [१२६ |दुज्जननिन्दनम्‌ | ‰७
१०४ |करशडभदाः 1. चतुथः प्रकाणाः
१०६ विलासिनामानि | » ` |१३० कायस्थनिरूपखम्‌। «=
१०७ विलासेनीनामानि 9 २२९ 'सभालक्षणम्‌ ११
; धिधयारुक्षभणिकः। ।
11 ाािीरौीषणगीक्कषगीःनी

(1 विष्यः पृष्ठ सख्या

विषयः पृष
व वा 0 री 2णी
।

१३२ द(राधिपलक्षणम्‌ |५६ १५२ |भूहरणदाषः द

१३३ |कस्पनाधिपक्लक्| +, १५२ प्रतिज्ञःपालनम्‌ दै

१३४ |श्रश्वपतिलक्त० | १४३ देवयज्ञनपटकः ५9©

१३५ |अन्लौहिशील्ञ० | ;, १५४ चतुःषष्ि्वसे-

१३६ ।नगराधिपलक्ष० | +, जातयः

१३७ |विषयभेदाः ६० । १५४ भूजञप्राशस्त्यम्‌ ७२

| करश्मीरदेशः 9 | १५द श न्याक्रयः ७३
१३६ ।विषयाधिपतिः | +; १५७ कालकलनानि° ७७
१४० |इट्पतिः ६१ | १४८ विषयकलनानि° ७६
१४१ |चोरपतिः » (१५६ कलिमा्ात्म्यम्‌ ,७६
१४२ |सत्त.लाकाः १९ ¦१६० साक्तिनिरू० [- ,)

१७३. लोकाथिपतिनि०| „ |!'६१ ब्राह्यादिपुर-

कण
क

१४५. सनाधिपतिनि० | “ विभागः ८१

१४४. शिरच्ीरिका- ६२ पाताल्पारमाखः
विश्चक्तिः 29 विभागः
१७६ |पदाथलेखाथ. १६३ मेरुपबेतपरि
समन्ञा ६२ माणम्‌
१७७ |पलायन विश्चन्षिः | ६५ |१६५४ समुद्रद्वीपपरि-
१४८. दिन्यशप्यवा- माणम्‌
कयच्ीरेका 9 | १६५ तोकालोकप्षेतः
१४९ |दक्तिणापरातिपाद- १६६ ग्रह मर्डलप-
नपट्धकः | दै रिशाहः.
११० शूभिदानमाहा- | १६.९ लोक्रपरिभाखणम्‌
त्म्यम्‌ ट्ट म्रन्थसमा्निः
~क० ¦=
 लोकप्रकाशः
सेमेन्द्रविरचितः
[@

ञ्वसदनलगलतत्कपालचन्द्र-
द्रवदमृतास्सवसम्भ्रमोत्सवाय ।
परदितपिदितान्तरालरोह-
त्पनपथाय नमो नमः शिवाय ॥ १॥
विश्वबोधविधातारं विश्वविज्ञानविग्रहम्‌ ।
विश्वरूपं परं नतला विश्वेशं शिवमव्ययम्‌ ॥ २॥
पराशरसुतो व्यासो बदव्यासो महायुनिः ।
तख शिष्यो महबुद्धिः केमेन्द्रो नाम विश्चुतः ॥ ३.॥
तेन तख प्रसादेन नानाशाखोदितं परम्‌ ।
लोकप्रकाशकमिदं कृतं लेखसथुचयम्‌ । ४ ॥
येन विज्ञातमात्रेण सवेन्ञचं प्रपद्यते ।
तदेवं कथयिष्यामि श्रुता वेवावधारयेत्‌ ॥ ५ ॥
ब्राह्मणः कत्रियो वेश्यः शूद्रो बलवराश्च ये ।
तेषां नाम चतुःषष्ठिर्णे बणांन्तराणि च ॥ ६॥
ब्रह्मणश्च द्विजधेव वेदषेदान्तपारगः ।
हिरणएयभमेधतु्थो भौर्मशेव तु शभराद्धभुर्‌ ॥ ७ ॥
ऋत्विजा याज्ञिको यञ्वा सामन्ता मट्‌ उच्यते ।
त्रिसन्ध्योपासकथेव विप्रशचैव पुरोहितः ॥ ८ ॥
१ .तो' ल. पाठः| २ "विक्ञान' ख.पाठः । २.भीमाश्चे'ख पाटः।
 २ लोकपकाशः

विबुधः सश्यपालश्च ऋछतुदणडी पबित्रभृत्‌ ।

आददे्रणेश्र वणेज्ञो यदन्तः साम उच्यते ॥ 8 ॥
चतुवषशतिनामानि ब्राह्मणस्य महात्मनः ।
इत्थं राज्ञा प्रवक्यामि जातिं नाम यथाक्रमम्‌ ॥ १०॥
तत्र॒ शौतकरशेखरहरहसितसितच्
च्छ छद वियशः-
परिपूरितदिगन्तरालतर(ल)लच्मीवशीकरणकोविद-वि-
दलितरिगुचक्रचक्रवस्युत्तमलोकपा युकशाहा
लश्रीमयक-
द
सुरत्राणराजदेवपादः । अत्र सवे विज्ञापयन्तिः-
भूपतिः । नरपतिः । हयपतिः । गजपतिः ।
नृपतिः । भूपः । भूपालः । राजा । राजलन्मपालः !
चत्रियः । तच्मापुरन्दरः । च्माचन्द्रः । राजानकः
राजमहतच्तमः । द्वारपतिः । कम्पनादिपतिः । इट्रपतिः।
कोटेपतिः । चौरपतिः । लोकादिपतिः ,
विषयः । विषरयादिपतिः । सेनादिपतिः । द्रङ्गा
दिषपतिः । सचिवः । सचिवादिपतिः ।
डामरः । डामरादिपतिः । तच्रपतिः। मन्रपतिः |
शस्लदारकः । सेघ्नाददौरपतिः । परत्तप्रतीहारः। सौर
ज्घेकः । भोपरतीहारः । लप्रतीहारः । मगवच्छाज्लीयः ।
भगवत्परिपालकः । कोष्ठादिपतिः । कोरा्तिकः गञ्च-
वरः । गज्ञादिपतिः । दौवारिकः । सूपकारः । लेख-
हार; । प्रतीहारः ।
अन्तःपुरः । अन्तः पुरराक्तिकः ।
राजधानी । राजधानीद्राररा्ञिकः ।
" कोट ख, पाठः । २ दर ` ख. पाटः!
 त्तमेन्द्राविराचतः। ३
|
ऋ

पुरम्‌ । पुरपतिः । मत्री । पुरोहितः । राजषुरो-

हिवः । अमात्यः । बन्दी । वेत््रवान्‌ । वरपाङ्गनम्‌ ।
तल्पम्‌ । शय्या । पयङ्म्‌ । शयनम्‌ ।
आसनम्‌ । सिंहासनम्‌ । मित्रासनम्‌ । धमो-
सनम्‌ । भद्रासनम्‌ ।
अल रणम्‌ । मोलिः । नावीयक्षम्‌ ।
राजपुत्रः । सचिवपुत्रः । सांयात्रिकपुत्रः ।
^ छत्रं च पुण्डरीकं खादातपत्रं तृपग्रियम्‌ ।
अनुमत्संनिधानं च दोवारिकाञुकेतनम्‌ ॥'
चामरम्‌ । छत्रम्‌ ।
पत्रम्‌ । रथ: )म्‌ । तिमानम्‌ । कर्णेरथम्‌ ।
यानम्‌ । चत्तुरतरम्‌ ।
अरख्नमण्डपम्‌ । करीडामण्डपम्‌ । चृपमण्ड-
पम्‌ । नृपञ्यामण्डपम्‌ । मन्नीमण्डपम्‌ । अगुपम-
एडपम्‌ । सचिवमण्डपम्‌ । सवायुधमण्डषम्‌ । मोज-
नमणडपम्‌ । युद्धमण्डपम्‌ ¦ श्रममण्डपम्‌ । गाष्ठीम-
एडपम्र्‌ । प्रज्ञामण्डपम्‌ । कपोतमर्डपम्‌ । धात्रीम-
एडपम्‌ । अचेनमणडपम्‌ । देवाचेनमण्डपम्‌ । निमा-
जनमण्डपय्‌ । गरनादखानमरण्डपष्र्‌ ।
द्यत्र सवं विज्ञापयन्तिः-
जूटकः । डिगजव्यालः । ब्तग्यः । डुटुम्विकेः
वणि । वाणिज्यम्‌ । माम्पतिः । कल्यपालः ।
कन्दुकारः । बटुकारः । सौचिकः । सोनिकः । सोभ्रीः।
[रम कमयजा

१ ` चतुर ` क. पाठः । २ "कल्पः क, पाडः।

8 लोक प्रकाशः

सुणधयिकः । ताम्रधटिकः । लुद्रषिकः । स्फुटि-

कथरिकः । मणिहारः। फएशिहारः । सेनासोनिकः ।
गौः । मोपाज्लः । गोधारिकः । प्रस्तल्यः ।
पशयवायिकः ।
पौष्पिकः । पणंशालललीयः । त्रपुधटिकः । रा-
रिकः । इरिकी ।
रजकः । रञ्जकः ।कोष्टीपालकः । कं्रद्याल्लीयः।
तुलामानभार्डाग्रहारकः । तुलाचतुभीद्धिकः ।
पञ्चशिखः । यनिवन्तकम्‌ ।
व्यः । भिषक्‌ । शन्यहारः । व्यकः ।
व्याख्यात्रिकपणिडितः । बेदपणिडितः । पाद्य.
परि्डितः । बिनापाव्यपणिडतः । भरमपणिडतः |
द्मश्वमैः ।गोवे्यः । गो-श्रश्वविधापण्डितः ।
भन्रन्याख्यापरिडितः । अभ्यास्नपरणिडितः ।
विद्वान्‌ । प्राड्वाकः । कतिः । महाकविः
धनुर्विद्यापणिडतः । रावत्रः । कटुः ।
गुरः । आचायेः । आरदयः । मगवदाचायेः
मगवत्परिपाल्तकः । लः । पशचङलः । घुत्रपश्चङलः ।
कमखानीयः । अदच्‌ः । पूजकः । धरोत्तरियः
तैलवणिः। सुगन्धतेलबणिः । भाङ्गारिकः ।
विदग्धः । नकः । नतंकः । मादेङ्गिकः । काद-
लिकः । रज्ञंकमेबिदग्धः । वीणापालकः । वंशी ।
९ "लृहर'
छहर ख पाटः । २ "वाष्ठीःल.पाटः । ३ 'रज्जञ'ख.पाटः ।
 स्तमन्द्रविरचितः। ५

महेश्वरः । कंसखार्लीयः । वादित्रिकः । पहबादि-

त्रिकः । तुम्बावीणाधरः
घनुधेरः ¦ लुकः । कोदश्डः । चापम्‌ । शरः
इषवः । भह्लवाणाः । पतत्रिणः । मागणः ।
खम्‌ । असिषटम्‌ । करवालम्‌ । सानन्दः
खटकः । स्फेटकः ।
तुशीयखम्‌ । ज्यागुणम्‌ । शङ्खम्‌ । त्रिशूलम्‌ ।
शक्ति; । तोमरम्‌ । षुद्ररम्‌ ।.भि्डपलम्‌ । परशः
गदा । पद्टिसषम्‌ । न्तम्‌ । वजम्‌ । कलशम्‌
पादावरोहणम्‌ ¦ युखरिकाः । अगुप्तम्‌ । बम । चतु
ष्पथिकाः । सन्नाम ।
महारथः ।रथी । अश्वारोहः ।यन्तः ।यन्तापतिः।
सेना । सेनाम्‌ । गुल्भगणं। । वाहिनी ।
पृतना । चमूः । अनीकिनी । अक्तोहिणी । पञ्चम्‌ ।
महापद्मम्‌ । श्भम्‌ । महाशद्खम्‌ । कोटिः । दश-
काटि; । लक्षम्‌ । दशलक्तम । अयुतम्‌ । सदहक्तम्‌ ।
दशसदसम्‌ । शतम्‌ । दशसंख्येकम्‌ ।
चण्डालः । शपचः । पकस । जनङ्गमः ।
दाशः । धीवरः । शाङ्निकः ।
वारिवारणम्‌ । सेतुः । सीमा ।
“धनुकोः ख.
ट१९ प्बलकाः पाठः|। २
ल.पाटः वल्ल ख.
२ शवज्ञ पाठः । ३ 'सेनाह्यम्‌'
ख.पाडः
क, पाठः । ४ 'पुक्चः' ख. पाठः । * "देवरः ख. पाठः ।
६ "सीः ख.पाठः । ७ मः ख. पाटः।
६ लाकपकाशः

अर्यस्कारः । तच्षकारः । देवधाटकः । शक चः ।

दुःसलः । भिस्पेलः । शिवदाटकः । कार्षिकः ।
कापाल्कः । लोडावनिः । तङ्ारिकिः । इदालिकः ।
निभभ्रेशिः । निरश्रेशिपालकः । गलगन्तकम्‌ । परि
पर्चनम्‌ । शुपंकम्‌ । स्तोकालोकम्‌ । उदङकम्भम्‌ ।
उद्कवादहिनी । स्थाल्यम्‌ । लेद्यालयम्‌ ।
धान्यम्‌ । कलमम्‌ । खावरम्‌ ।चैत्रम्‌ । सस्यम्‌ ।
यदा । माषाः । मरम्‌ । अपलत्रियङ्गमम्‌ । यवाः ।
गोधूमम्‌ । कलजतेलम्‌ । तिलतेलम्‌ । गुग्युल्वीजतै-
लम्‌ । तथ। कदरतेलम्‌ । अग्रुताल्यम्‌ । पथोवीयः ।
चभिताभिषम्‌ । अपूपः । पपैटम्‌ । पुरोडाशः ।
बहुखादिकः । भोजनम्‌ । कालेयकम्‌ । लघुभोजनम्‌ ।
मितमोजनम्‌ ।
शीघुः । मघम्‌ । सुरा । सुरापानम्‌ । चौरम्‌ ।
मासिकः ।
गव्यम्‌ । धृतम्‌ । सर्पिः । दधि । दुग्धम्‌ ।
पयः । गवाद्धिरसम्‌ ।
कचवलया । कचकारशिनी । शिरोज्गनम्‌ ।
जुगिका । शिरोषेष्टनम्‌ । प्रतानम्‌ । दिद्धिका । नीर-
ङ्गिका । काञ्चुकी । काञ्जुकम्‌ ।
१ आय" क पाटः २नलडाक. पाटः। २ भीक. पाडः)
४ पब" क. पाटः । ५ कटुक. पाडः । ६ "आ पृषः' क.पाठः ।
७ "पनम्‌ क. पाठः|
 क्षेमन्द्विरचि तः) ५

अङ्कलीयकम्‌ । अङ्खटिका । अुजवन्तकम्‌ ।

कङ्कानि । कङ्कनानि । बललयम्र्‌ । हस्तिदान्तिके ।
अङ्त्म्‌ ।
लेखकम्‌ । भूजंम्‌ । कपटिका । काङ्गटिका ।
मिका । म्षौभाण्डम्‌ । मषीपुष्करिणी ॥
' यमोऽपि वञ्चितो येन गेकौरान्तरलेखकम्‌ - ।
कलममायुधं यख तख देबोऽपि शङ्कते ॥
समानि समशीषांशे बतलानि घनानि च ।
मात्रासुग्रतिबद्धानि यो जानाति स लेखकः ॥
यदुञ्ज्वलं चिरढृतं मलिनं खन्पकालिकम्‌ ।
भयं म्लिष्टाक्चरयुतं लेखक्ूटलमाभ्रुयाव्‌ ॥
न लेखकेन लिखितं न शृषटं साच्धिभिस्तथा ।
एवं प्रल्यथिनाक्तं तु इूटलेख्यं प्रकीरतिंतम्‌ ॥
पतिस्कन्दः । जायास्कन्दः । द वाचनिकः । कल-
गायनिकः । गायनिकः । गान्धारिकिः । जल्नमल्ल-
निहलकंः । `
भङ्गिकरः । भक्तिकरः । चित्त्रकारः । चित्रो.
पाद्यः; } चरेषद्बायकः । चेवायकः । पंवायकः ।
तृणेपहवायकः । कम्बरीवायकः ।
त्कारः । नोः । नोतक्तकारः । क्रकचः ।
९ 'लाकम्‌'क.पाटः। २ 'खानि'क.पाडः। ३ "वन्तु क. पाठः ।
४ "अस्रो स्लिष्ठा' ख. पाटः। ५ 'त्तोक्तेन क्रूरलेखप्रतेकम्‌
ख. पाठः । £ "निहल्ञकः' क. पाठः | ७ "कम्म क. पाठः|
द लोकप्रकाशः

रकचपालकः । इषुकः । इषुकारः । दकः ।

कंन्द्‌ावकः ।
सानम्‌ । सयनम्‌ । पष्पम्‌ । ङखमम्‌ । प्रजा ।
बलिः । अध्यंम्‌ । तोयम्‌ । सलिलम्‌ । पयः । धूपम्‌ ।
दीपम्‌ । समालमनम्‌ । नैवेद्यम्‌ । इसुमम्‌ । निलयम्‌ ।
नैमित्तिकम्‌ । नियुङ्गम्‌ ।
प्रासादम्‌ । बल्ली । हम्यम्‌ ।
उपनयनम्‌ । यज्ञापर्वीतम्‌ ¦ उपवीवम्‌ ।
विहारम्‌ ।प्रासारम्‌ । प्रास्ारिका । उद्यानवारिका ।
अ्तपटलीयः । पीटसानीयः । तन्रस्थानीयः ।
व्याष्टीकः । व्याख्यात्रिकः । मप्राङ्गिकः । रबीन्दुरो-
हितः । विगतन्दुरविः ।
भृङ्कारचिहम्‌ । चूतपुष्यम्‌ । पलाश पु्पम्‌ ।
प्लवम्‌ । इटमलम्‌ । खाबकम्‌ । मल्लिका । मालत ।
मानिनी । सुमनसानीयम्‌ ¦ पद्मम्‌ । कदम्बम्‌
एलाकुसुमम्‌ ¦ कुरबकपुष्पम्‌ । बहुलम्‌ । अशोकम्‌ ।
तिलक पुष्पम्‌ । मन्दारम्‌ । चणपकम्‌ ¦ इन्दीवरम्‌ ।
कमलम्‌ । अर॑भोजम्‌ । सरोजम्‌ । केरवरेम्‌ । धुख-
णम्‌ । कश्मीरजम्‌ । स्थलारबिन्दम्‌ । इरमञ्ञरिका ।
बिसम्‌ । कशिकारम्‌ ।
आरण्यम्‌ । वन्यम्‌ ¦ हैरिदराबह्नी । नागाज्ख-
१९ “उद्यासन' ख. पाठः। २ "चूतकः क, पाठः । ३ "अस्बोज'क.
पाडः । ४ "रवर" क. पाटः । * हरिद्धा क पाडः ।
 त्तेमन्द्रविरचितः। ६

नवल्ली । धतबन्ला । राजवद्नी । सुजातबल्ली । करी-

टवदघ्नी । लोहरन्नी ।
सहजाङसुमम्‌ । रेदम्‌ । अकंडसुमम्‌। पुष्करम्‌ ।
केसरम्‌ । दैलपृष्पम्‌ । हदिनीसुमम्‌ । सखेरम्‌ ।
धत्तृरङुसुमम्‌ । दाडिमपुष्पस्‌ ।पुरुडरीकम्‌ । पाटलम्‌ ।
दृद ङुसुमम्‌ । कालनाली । बभेरिका । अत्तिका ।
पत्रिका । मेरपत्रिका । शिवपत्रिका । कपूरपत्रिका ।
गोविन्दम्‌ । बिनाङ्कसुमम्‌ । एरम्‌ । कमकम्‌ । शङ्ख-
कुसुमम्‌ । मोदेलम्‌ । खजातपुष्पम्र्‌ ।
'आलिङ्गनेः इरबकस्तिलकः कटातैः
| शिज्ञानन्‌पुरपदाहर शेरशोकः |
गरेदूषशीधुपवनेबंडलोऽङ्खनाना-
मभ्येति माधवमयेऽसमये विकासम्‌ ॥ `
थाणु; । खंणा । स्तस्मम्‌ । वेश्मवाहिनी । तनु-
५" ५

दमम्‌ । द्वारम्‌ । अगेलमरू । तमोहरम्‌ । शाखा ।

शिरोऽङ्गनम्‌ । उलूखलम्‌ । उत्तमाङ्गम्‌ । अश्मष्टीला।
भायंष्टीला । कवायपहम्‌ । खन्द्नम्‌ । मधु । मधु-
करिका । मधुकलोदकम्‌ । मधुपात्रम्‌ । शाव्रकम्‌ ।
रामम्‌ । ङ्गव
दम्‌। भङ्गम्‌ । अदनम्‌ । काञ्चिकम्‌ ।
प्रारनालष्‌ । मण्डम्‌ । ₹लालम्‌ । इवा ।
९ “मामलम्‌' ख.पाठः । २ "शन्वादुः क. पाठः। २ 'स्थुना
क.पाटः। ७ कलाः क.पाठः `
१० . लाकप्रकाशः

बणुसम्‌ । काचेपसम्‌ । राजवतेकम्‌ । बिदुमम्‌ ।

कासम्‌ |कपटम्‌ । शेतपटम्‌ । सुखस्थानी । मल्तिस्कम्‌ ।
मस्तिष्कपटभ्‌ । .
कचाः । केशाः । चिङ्कराः । शिरारुहाः । इञ्या-
वित्ति; । अल्काः । चृशेङकन्तलम्‌ ।
मक्षिका । दशकाः । षट्पदाः । अमराः । मातङ्गाः ।
मधुलिहः ।
अन्यशाख्ामिप्रायः-
धु मयं मधु चोदरं मधु पुष्परसं विदुः|
मधुमेष्यं मधुरत्रो मधुः कोऽपि मधुमेधुः॥ १॥
अम्भोजं पुण्डरीकं स्यासपुण्डरीकाक्तमेव हि ।
पुण्डरीकं सितच्छत्र पुण्डरीकश्च दिग्गजः ॥ २ ॥
हरिरर्का हरिश्चन्द्रो इरिथेन्द्रस्तथः परः ।
हरिरधो हरिषरददधरिर्विष्णुषरि्गः ॥ ३ ॥
स्थालम्‌ । लहप्रबहम्‌ । पैवटकप्र्‌ ¦ पादुरकौवतेटकम्‌
नाडीवतेरकम्‌ ।
णम्‌ । इन्धनम्‌।कांस्यम्‌ । पलालम्‌ । पलाली ।
प्रलारिका । इटुम्बम्‌ । ङम्‌ । इद ।
कपौसयवम्‌ |युद्धयन्रम्‌ । शकंरायन्रम्‌ ।अश्मयन्त्रम्‌
द्राक्षाकण्डारयन्त्रम्‌ ,
१ "समम्‌' ख.पाठः । २ “वस्त'क.पाडः। > 'कपासा'क.पाठः।
४ “मस्त' क.पाठः । ५ “मस्त' क.पाठः । ६ न्तट' क पाटः।
७ 'वन्तरट'क, पाठः । = कुटम्‌ क.पाठः! ९ 'कुट'क.पाटः,।
 चेमन्द्रावरचितः।
५. कै, [4 [प ८

११
चक्रवीहम्‌ । शृङ्गवीदम्‌ । शालिवीहम्‌ । घ चिवीहम्‌ ।
पद्मवीहम्‌ । संस्कारवीहम्‌ ।
सेनाचक्रम्‌ । हरिचक्रम्‌ । देवचक्रम्‌ ।वैलचक्रम्‌ ।
देवताचक्रम्‌ । रविचक्रम्‌ । पूजाचक्रम्‌ । फलचक्रमर ।
फणिचक्रम्‌ । मातृचक्रम्‌ |
दहनागारम्‌ । ज्यागारम्‌ । ज्यास । तन्पम्‌ ।
शय्या ।
चक्रिका । दीर्धेका । पुष्करिणी । जलगिरिका,
द्रविका । द्रचक्रम्‌ । खजम्‌ । द्वी । दन्ती । सोपानम्‌ ।
लगुडम्‌ । दण्डम्‌ । चकुः । वैः ।
पटकः । वोटकी । अश्व; । आजानीयः ।
तुरगः । तरङ्गमः । सहः । सिंहः । शनः)
वृषः । इषभः । अनड्न्‌ । कङ्‌ । चतुः ।
बिडालः । गाः। गिः । मापाल्ञः । इच्ुः । घतः ।
अश्वः । अश्वशालायः ।अश्वारोहः । सारथिः | विहङ््‌ः ।
विहङ्गमः । अजगः । भुजङ्गमः । व्यालः । भोभी |
सपः । अहुः । वक्रयुखः |
असनम्‌ । आस्यम्‌ । वक्त्रम्‌ । वदनम्‌ । कर्णो |
श्रवणा । श्रुतः | भ्रूलता । नद्धाः | दन्ता; ।
नपिा।
गोणा । गलम्‌ । कन्द्रा । धुसलम्‌ ।
पो 14
रजत । सुवणम्‌ । रौप्यम्‌ । ताम्रम्‌ ¡ तरद
१ द्रबकम्‌' क.पाटः। २ गो क पाठः। ३ "गोरः क. पाडः।
४ गसा क. पाटः ५ न्रपुम्‌
क. पाटः। `
१२ लोकप्रकाशः

रजः । पिशितम्‌ । कूचैम्‌ । गण्डमणडलम्‌ । मनुजः ।

तल्पम्‌ ।
शिवपुरी । बह्मपुरी । विष्णुपरो ।
चतुःशाला ! गजशाला । अश्वशाला । गोशाला ।
उष्शाला । महिषशाल्ला । एदशला । भोजनशाला ।
पणंशाला । धान्यशाला । पाव्शाला । सर्वायुध-
शातला । आप्शाला । विनापास्यशाला | न्याख्या- .
व्रिकशाल्ला। गृहशाला । श्मश्रुशाला । ेताभिशाला।
यज्ञयाजनशाल्ला । यजनशालीया ॥
श्ल्पग्रन्थं प्रभूतां दौपे तमसि सम्पुटे (१),
वशितांकशिते ज्ञाते योऽसौ भवति पूषवत्‌ ॥

इति चेमेनदरविरचिते ग्रन्थे सवेशाज्ञोढृते

लोकपरकाशे प्रथमः प्रकाशः॥१॥

९ ,मदिशाः क. पाडः। २ विते किते ख. पाडः। `

(0 क
 + &\
दतायः प्रकाशः

इदानीं लोकलखशिवाचरितं लिख्यते -

दीना(रोहुणिडिका । धान्यहुरिडका । यवगोधृम-
हणिडका । सेव्यहुणिडिका । क्रियाकारहुरिडका । गोः
पिकिानापहुरिडिका । इति हुणिडिका मतम्‌ ॥
श्रथ दीनारोामचीरिका । धान्योज्ञामचीरिकि -
देयं मया चीरिका । खलासवारचीरिका । प्रतिषर
चीरेका । अवल्लागनचीरिका । राशिर्च।रिका । गृह
धालुष्कचीरिका । खावरधानुष्कचीरिका । षिभाग-
चीरिका । भागीवतेनचीरिका । बन्धोज्ञामचीरिका ।
तिक्रियक्रियाकारचीरिका । प्रष्चीरिका । नियमन-
चीरिका । गुरटीचीरिका ! अलडरणसङ्गवादर्च(-
रिका । रटचीरिका । सररणचीरिका । बासुभेवा
रचीरिका । सातनचीरिका । गु्चिचीरिका । दिष्य-
शपथचीरिकिा । वङ्गलचीरिका । ग्राह्मचीरिका । प्रति
युवचीरिका । वक्यचीरेका । खसितग्रहणवीरिका ।
कपपतिचीरिका । विङञप्तलेखचीरिका ।
खधायपटरकम्‌ । प्रासादपटकम्‌ । दत्िराप्टरकम्‌ ।
१ गशिख्य'क.पाठः । २ 'सम्यिःकपाटः ३ 'वन्थोजा'क पाठः।
‡ "पल्नि' क, पाटः!
१४ ` लोक प्रकाशः

पत्तालपटटकम्‌ । राजप्रापतादपटरकम्‌ । पृजापदकम्‌

मटदेवगुहविहारादीनां दक्षिशापटरकम्‌ । लिखित-
लेखपद्रकम्‌ । परित्यागयषटकम्‌ । अथिप्रत्ययि संबाद-
पटकम्‌ । पृ्बोत्तरपक्तयोः संवोदपटकमप्‌ ।
आगच्छमानमध्यखम्‌। ददमध्यस्थम्‌ । बास्तमग्यम- -
ध्यस्थम्‌ । डिगिज्ञयालमध्यस्थम्‌ ॥
लवण मध्यस्थः । क्रियाकारमध्यस्थः । लागन-
मध्यखयः । धातष्कमध्यखः । ग्राद्यमध्ययः | वङ्ल-
मध्यखः॥
एवे चिमागशो वचये प्रप्येकस्य यथाक्रमम्‌
दिविराशां हिताथोय भूजसरसचथम्‌ ॥ १ ॥
अनुष्ठितांसकविषयादयकग्रामादकेनाष्कपुत्रेण ङं बा
हस्ते सति देयं धमेतः दीनारशतात्रयं ,शङ्क दी ° ३००।
एते दीनारशतत्रयमदयारभ्य मासलामायेते देयम्‌ अदत्ते
सति वा दत्तं शिश्खसितं खात्तस्तिमासे शतं प्रति
दौनारचतुष्टयं कालेन यथा लाभेन सह दातव्यं कालो-
पक्चसमादापनाय समस्तफलपरिहारे सति यस्य स्तेयं
हणिडिका तस्येषम्‌ ¦
अष्टकविषयादथुकपाद्‌ युकस्यायुकपूत्रस्यैवं॑ स्थ॑
दातव्यम्‌ , अभुकदानार्थे दत्तप्रतिभूः अुकस्यामीयाभुको-

४ (सुश्चयम्‌' कपाटः । ४ त श्रसु' क, पारः । ६ "त्रिय" र.

पाटः । ७ "शिन्य' ख. चाटः ।
 1,^ स्दप्दिरच्कः | १

ऽपुकपुत्रः मया दचमनेनोक्गहं स्वत्पृष्टादपि इ ब

हस्ते सति स्थितः अष्ुकसादाद्नाधिश्वन्यदराशि प्र
माणमिति।
शतत्रयं तावदिहि वेद हुरिडंकापतम्‌ ।
प्रमाणयकव्षसावग्रमाःखमतः परम्‌ ॥ १॥
तसखास्सवेप्रयज्तेन अ्राथिवाय यथाकिपि।
अनाप्राथितभूज तदग्रमाणमतः स्म्रतम्‌ ॥ २॥
अुष्ठितसहरेषये गान्धवेदद्धे रावुत्राञुकेन रावुत्रा
युकपुत्रण वा हस्ते सति देयं धमतः एतदीयस्व
जाह्यदेयलोतरस्थावरमूभिग्रस्था्टक प्रातिकराद्यथोत्पनञ
भोगमतिभागार्दिंशोचरशायक्नं प्रस्थरस्थितमानेः
श्रष्ठपुष्टश्॒ष्कान्यखारीदशकं, अङ्क धा० खा० १.
एतद्धान्य मयासादगुहीतमसषिन्यतेमानशरदि मासिर
देयम्‌ अदत्ते सति षा दचा्चिद्ङसितं स्यात्तदा चतुः
पश्चाशिकया व्ृद्यारुषृष्या सदितं दशे राञ्ञेवारस्थः
कोषुगारप्राप्न मारिकामकन्ययसशुद्धिमानाद्धिदेय
कालोपरक्तासमादापनाय छल परिहारे सति यस्य हस्ते
हुरिडिका तस्॑वम्‌ ।
मूललदरीयराबुत्रा्ुकखाष्ुकपुत्रष्येवं माभ एः
त्खेच्छयथा गीतत्राप्ठ दातव्यमत्र दानाङ्ग दत्तप्रतिभे
अथुकरावुत्राुकश्त्रं , मयाद्य दत्तमनेनोज्गं खात्पृष्ठारंश
१ "मन्क' ख. पाठः। २ "कण्ठः क. पाटः। ३ "पकप ६
पाठः । ७ शस्वेश्छु' क. पाठः । ' | त
१६ लोक प्रकाशः

विद्यमाने पराचयाहुचर्मोपरिष्टात्ं सति सितः ॥

‹ बाद्यमानेऽ्थ कां मे मोगञुङ्केति प्रथिते ।
अतिच्छिन्नमतो धान्यं पुत्रपौत्रेषु जायते ॥ १ ॥
प्राथितेषु भोगेषु विस्मृते कालपर्यये ।
नष्टमेकपदे सवे दानमश्रोत्रिये यथा ॥ २॥
तस्मास्सवेपरयतेन प्रा्थितेयं महषिमिः ।
अभ्राथितलादषोणां द्वादशानां चतुर्युणम्‌. ॥ ३ ॥
मौलिकेयं च ग्रहण सतोधं न भवेत्ततः ।
एवमेतत्पुरा प्राह सेमेन्द्रस्य महाप्रुनिः ॥ ४ ॥'
अनुष्ठितमघ्ुकविषयादयुकयरामादयुकेनायुङपत्रण
करु वा हस्ते सति देयं धर्मतः मयैत्तसापिपदरपितामई-
सत्कमोजितखब्रह्मदे याभिज्ञायमानो दारीयमूमिखारीपः
श्वकभोगपतिमागाचथोदन्नेयवाग)धूमकलजाखारात्रयम्‌
तज्नामीति गृदीतमङ्क खा० ३, पएतद्वहणमदयारभ्य
वतंमानशरदि प्र॑शतिभस्िकया मानेन शष्टुष्टश्प्क-
धान्यखारीपश्चकं मया देयं, कालोपेक्ञासम।दापनाय
समस्तच्छलपरिहारे सति यद्य हस्तेयं हुरिडिका तसख्ेवम्‌ ।
अधुकसयाएुकग्रामीणिकश्यायुकपुत्रस्य मार्ग धार्त
व्यम्‌ अत्रावधो यदिन दत्तं वा दत्तशिष्टखषितं खात्तद्‌ा
चतुःप्रसिथिकायां मानेन ब्ृद्याुवृल्ा सेति देयम्‌
गज्ञवरदेशमूल्ये हम्मारभरापे दातव्यम्‌ अत्र प्रतिभूः अधु
१ र[जत क. पाड; । २ “क्रियम्‌' क, पाटः । ३ "उस्ना क.
पाडः। ४ "चातुः क. पाटः।
 त्तमेन्द्रविरचितः । १७
(क

कग्रामादषएुकपुत्रः, मयाख दत्तोऽनेन नोक, खंविधमानो

परात्खा्पृष्ठादपि हस्ते सति वाक्ये सति सितोऽत्र कता
कुंकरोति , अगरुकसमचाद्‌नाधिकान्यचराणि भमाणम्‌ ॥
फलं चाषाठमासख ग्रहण इणिडिकामतम्‌ ।
स्थिरा च दशवषोणामयिरा खादवः परम्‌ ॥ १॥
सदो भागफले तसरास्रमाणं प्राथेनां मतम्‌ ।
अनाप्राथितमोग्यं सखाद्धुञ्ञमानख दूषितम्‌ ॥ २॥
बोह्यमानं फलं कले प्रार्थ्य च दशवार्षिके ।
तञ्यतते न मोग्यं खाद्याबन्नाश्रावितं हितम्‌ ॥ ३ ॥
अनुष्ठितमञुकविषयाद मुकग्रामादुकेनाघरुकपुत्रेण
दस्तदानङण्डलिक मरण पृषेवेमति
ा (१) देयं धमतः मये-
तरतकाशादयुकत णादमुकूपादसत्कपैसमीपात्पितृपिताम-
हकरमाजिंतखन्र्ञदेयात्‌ अयुकनामषारन्मिपरुरसोस्पत्ति-
फलरघाटूत्वन्नम्‌।गमत्वि भागाव्‌ मघुनाटिकापञ्चाशकम्‌-
ल्यादा(नार)सदस्त्रयं , द्‌०३०००। एते दीनारा अद
रभ्य मासदानायेति दयम्‌ । अदत्ते सति वा दचतं शिष्ठ
खापितं स्मात्तत्मतिमासखप्रप्लामाच्ज्तं प्रति दीनारः
षटु षटु शृध्युत्तारे लामेन सह दातन्यम्‌ । कालोप्वा-
समादापनाय समस्तच्छलपरिहारे सति यस्य ॒हस्तेयं
हुरिडका तस्येवभ्‌ । |
अयुकग्रामीयायुकस्याुकपुत्रस्य माभ द्रातन्यम्‌ ।
१ "विद्याः क. पाटः । २ "बाह्य क.पारः। ३ "नूर क.
पारः । ४ "वाटाः क. पारः । # 'बददढया' ख, प्रारः ।
१ | लोकथ्रकाशः

त्र दाननिबाहनाय दत्तप्रतिभूः अथुकग्रामादग्र कोऽ्घु-

कपुत्रः, स यस्य दज्ञानेन नाङ्गं , खनिद्यमाने परात्ला-
तपृष्ठादपि हस्ते सतिवा इं वा करोति स्थितोऽत्राञु-
कसमक्ञादनाधिकान्यत्तराणि प्रमाणमिति ॥
अष्टौ वषीणि मध्यस्य प्रमाणं हुरिडिकामवम्‌ ।
प्रमाणमतश्चोध्वे यदि स्यास्राथनां विना॥ १॥
अनुष्ठितं शरीप्रादलामदनपुरप्राप्रास्सगुद्रमहाभ्-
हारादय्ुकेनायुकपुत्रेण । कटारिकादस्ते सति गोटकानाम
वाटकोऽ्यं दीयते मया । पादीयदस्तादभिनवसखुरशारदा-
दुतिमोटकोऽनेन विक्रीवस्तद्रव्याददीनारसहसरदिवर्धमे-
तद्रन्याद्देयमङ्क दी° १५०० । एतद्वहणं सन्धिग्रहण-
त्रये माप्तादिवधं मासं खमृन्यादिके स्कन्दं द्विस्कन्दं
तरिस्कन्दं खरूपदस्तात्तदरच कासोपक्तासमादापनायेति
समस्तच्छलपरिहर सति यस्य हस्तयं हणिडका तस्यैवम्‌ ।
दञुकम्रामादयमुकपुत्रस्येषं माभ दातव्यम्‌ । अत्रादौ
यदिन दत्तंबा दत्तं शिष्टखयितं स्यात्तदा प्रत्यह शतं परति
दीनारद्रयद्वयकलनयात्र वा तु देयं , मलम्ययं दतोद्धा-
दिकापादीयास्य दत्तनोक्महं स्वारपृष्ठात्कटारिका हस्ते
सति कती हस्ते करोति । अगकाुकादीनां समनक्ञा-
दूनाधि़न्यक्षराणि प्रमाणमिति । अनेन समये भोरै-
करोऽदश्द्रगाकषेशे सति स तस्यायुकस्य मृतनष्टास-
१ देत्वान'क.पारः 1 २ "दिक 'क.पाटः । २ “ध्यस्या' कपाटः ।
छ "कारय"क.पाटः ।५ 'टका"क.पाटभदेस्तदद्वाकषणे"क.पारः
 त्षमेन्द्र विरचितः । १६

मानलादतदस्य दीनाराणां चडलबच्छिद्रपरिहारे सति (+

नोपेक्षापलं न किञ्चित्‌ ॥
मृते नष्टागतेऽप्यश्चे ब्गास्फेरितविग्रहे ।
ष्टे महारिते कालेऽपेक्ञा नेव तु कारयेत्‌ ॥ १॥
वगा न स्फेरिता यत्र ग्रहणं संप्रविष्िति ।
मृतेऽथ गोदरके तस्माद्रहणं चाधंचजितम्‌ ॥ २ ॥
एतसखात्स्फारयद्वग्गां गृह्यमानस्य यद्विधेः ।
प्रमाणं तद्धिजानीयादभ्रमाणं यथोचितम्‌ ॥ ३ ॥
इति हुरिडिकामतम्‌ ॥
देयं भ्रीप्रा्न सति विषये जयवनेय-डामर्रुके-
नुकपुत्रेण इ बा नेशाने सति, धर्मतः दीनारसद-
सदशकं , अङ्के दी० १०००० । एते दीनारा अद्या
रभ्य संवत्सरं वावत्‌ प्राप्रलामादी(नार,सहस्ं एक
न्यायप्रायपरिदारे सति रुद्धानिबन्धं न्यायताण्डतया
यस्य हस्तेयं इणिडका तस्थेवम्‌ । |
पद्मपुरकेयायुकस्या्ुक पुत्रस्य मागे दातन्यम्‌। संशो-
धनीयम्‌ । अत्र प्रतिभूः , पुराणतकच्षकयडामरापुकः, डाम-
राुकपुत्रः कुंसति सितः । उदिषटग्रह शव्यवहारड्ते भ्रवि-
टर्‌, संवर््रमासपच्चतिथि लिखितं गमञ्रुकः , विषये ।
पद्यपुं० मटाग्ुकेन महायुकपुत्रेण कं वा नेशाने सति
्राचीरिका दत्तः, इम्ब्लग्रामेयडामराञुकरस्तात्‌ दाय-
मानश्वेषाप्रमारे प्रव्याद्‌ ऊणापारका मटह-अयुकस्य प्रति-
मान्ये यदा शितं , तद्रग्यादी(नार)सहस्रपचर्विशति मम-
१ -गोारिके ख. पारः । २ 'स्फेरपेः क. पारः ।
२० ल्लोकप्रकाशः

खरूपतः प्रबिष्टम्‌ अङ्क दी ° २५०००, पाल्याश्वेपानिपं

वा स्फाटनीयम्‌ । अत्र दिने च्ुकविषयादयुकग्रामेय-लाः
वि-अरषुकेन लावि -अगुकपुत्रेण सति लागनचीरिका
दत्ता, पृद्मपुरादारभ्य राजानायुकखाथुकपूत्रेवं यथेत्थम्‌,
अत्रायुकखवाशात्पणिडिवायुकसावरसपीपाच्चिन्नमप्रस्थ-
पथ्चकं , भूप्र० ४, एतद्धम्यामदारमभ्य व्षपञ्चकं तावत्‌
मया भवता सकाशात्‌ च॑लकापर्कतेति-लागने यद्रदीतं ,
तत्कमं धमोधिकरणीयम्‌ , निन्दात्रयं दद नीयं , बिपाशा
सेपनीयम्‌ , भिराभूम्या संरक्णीयम्‌ । अत्र शरदा यथा-
च्यमानफलाद्धामत्रयमागेन भागीरनेयम्‌ ¦ मोगपतिभा-
भात्‌ भागमेकं भवता धागे दानपूर्वेऽब्द, युच्यमानमागद्यं
काषकमभागास्मया दत्त, तथा प्रस्ठदीनारा प्रतिप्रस्ते दी"
दवादश द्वादशं परिकल्पना चति दी० पश्चघ्प्ति-
भवी भो-काले प्राप्ते, तं अकमेकं मां त्रि(क)मेकं
चेति एतख प्रतिषे दातन्वम्‌ । अत्र प्रतिभूः साम्भ-
पुलावि अगुकाडुक पुत्रः इं सति स्थितः, अत्र साची,
सवत्सरमासतिथिवारं लिखितम्‌ ॥

शत्र संदत्सरे दादशवपं वैशाघमासे बहुलपचे

तिथौ पञ्चम्याम्‌ अत्र दिने विषये पद्पुरादारभ्य राजान
अशुकेनाशचुकपुप्रेण खदस्ते सति लागनमध्यस्तोऽयं दत्तः \
१ समः क. पाटः । २ 'दिद््ल' क. पयः र शल ख.पाठः ।
४ 'काषेःक पाठः| ४ श्शारःक. पारः! ६ माग" ख. पारः।
 लेमेन्द्रविरचितः । २१

कनोत्सङे डामरायुकस्येवं यथेत्थम्‌ , अत्राुकखवाशात्प-

णिडत अथुकसंस्थावरसमीपाच्चिलकभूुमिप्रस्थपश्चकं भू°
प्रण ५, एतद्ुम्यामथारभ्य वषपश्चकं तावत्‌ उना-
धिकं मध्ये नामान्तरेणापि जौयमानस्वैलेत्रान्तरण
युङ्किमोञ्यमानस्थितचलकाषिंकज्ने लागनायेति यदत्तं
तद्धबतश्वरणघटनशोमनचयदि-निन्दात्रयं बिपाशा
चेपनीयम्‌, भिराभूम्या संरदणीयम्‌ , सायुकाले वापर
ग्रहणीयम्‌, अत्र शरदि यथोत्प्यमानफलं भागत्र-
मभागेन भागीरनीयम्‌ , मोगपतिभागाद्धागमेकं मया
ग्रहण
पर्वेव्दं भागद्वयं मवतख का्षिकभागादायत्त प्रस्त-
दीनारध्रखं प्रति दीनारद्यादशकल्पनया मोकाले प्राप्न,
तं ब्रकमेकं मां त्रकं एकं प्रतिषेष चेन्मे दानपूवं
मया ग्रहणीयम्‌, अत्राधिकबलं बा प्रचलनं नं
कायम्‌ । यदि केनापि ठते तदा प्रतिभूरस्य पालनम्‌,
अमत्र मध्यखवे दन्तप्रतिभूः अभुकः अयुकपुत्रः
सति खतः ॥
--= !-#-{-=--
श्रप्रान्तर्वशहराव्‌ पणिडिवाञुकेनाुकदस्तादिदं
सषेस्याचरधान्यमोगप्रव्या(दीना०) खारी त्रयं मम सह
पतः प्रथिष्टम्‌, खा०२, देयं श्रीप्रे बलाडमल््य-गामाञ्चु-
१ ` पाशि" क.पाठः । २ ज्ञाय क.पाटः । ३ लोन्न' क.पाठः ।
७ "शारदे" क, पाडः। ५ न ख. पाडः नास्ति। ६ "परान्नः
क- पाटः
 >२ लाकप्रकाशः

केन गामा अञ्ुकपुत्रेण हस्ते सति दत्तकोऽयं दत्तः,

उजामे गृहीतम्‌ पंगानके, दी(नार.सदसखरविंशकं दी°
२००००, दधिष रुपया विंशतिरुपय! २० चति सह-
विंशति वा रुपया विंशति बा अदारभ्य मास एक
ताबत्‌ । एतव्‌ अन्धे परिख्थापितं-सुचणेडिज्यशोका एकं
१, परिमानधान्यं ११, द्विरोप्यकङ्कन्यकाहयं २, परि.
मानपलकरादयं २, सुबणेकण्ठमालिका एका १,
फलका्रिशतिः २३०, एतद्धन्धस्य ओज्येराप्रतिमासे
दी(नार)सदस्रहयं शतद्वयं च दी २२०० | न्यायं
प्राथपरिहारे सति यस्य दस्तेयं इणिडका तस्येवम्‌ ।
रीत्रे लुहुगाकदलप्षे सराफ-अरयुकस्य मिं
दातव्यं , संशोधंनीयम्‌ । अत्र संशोधेनार्थे दत्तप्रतिभूः,
सत्यं प्रमाणम्‌ अत्र साची खुज्या अघयुकः द्विता
अञुक्मरूयात्‌ । संवत्‌ लिखितं ग-अयुकेन ।
संवत्‌ सं° ४०, ज्येवदि € , चन्द्रे । श्रीमन बुद्धभिर
यञ्ञि अथरकेन रज्ज अष्ुकपुत्रेस नेशाने सति प्राची
रिका दत्ता। तत्र केदानारि- अघ्रुक्स्तात्‌ पाला कदा-
येमानश्चेषाप्रमाणे दी सदस्र््धिंशतिः, शङ्के दी
३००००, भम स्वरूपे प्रप्र, प्रविष्टं पाल्याकेश्वपानिर्षं
वा स्फाटनेयम्‌ । अत्र साक्तौ खुञ्या अञ्रुकः वणिज
अथुकसमसू्यात्‌ ` लिखितं गं अश्ुकेन ॥
९ "गाभा क.पाडः। २ श्राय' क.पाठः नास्ति! ३ "धातु
क,पाटः। ४ (इः कन्पाठः । ४ शशोद्ध' क.पाटः।
 क्तम न्द्राविराचतः । २३

त्र संवर्सरे दादश चैत्रमासे शुङ्गपक्ते तिथो

पश्चम्यां गुरुवासरे संवत्‌ १२ चेत्रशयुदि ५ गुरोञ्र
दिने पिकारष्े हलथलके रावुत्रं- अकेन रावत्र-अ्ु-
कपुप्रेण ङ चा नेशने सति लागनचीरेका दत्ता ।
त्रके नटेपुरके कणठभट-अधुस्येवं । यथा भवदीयसं
अघुकरूवाशात्‌ अञुकसकाशात्‌ अग्ुकचेत्रात्‌ शिलभू-
परस्तश्मष्टकं भूप्र° ८, एते भूप्रस्तका अष्टकं मया
संवत्सरं तावत्‌ लागनक्रमे यद्रहीतं तथा पूषेदिशि
पाटय-अरमुक-अवस्तरं परिवञ्ये तत्समीपात्‌ दक्तिण-
दिशि तन्रय-अमुकतूलदृकं परिचज्ये तस्समीपात्‌ पश्चि
मदिशि राल्चेय अयुक-अक्तोटबृक्ठं परिवञ्यं तत्समीपाव्‌
उत्तरदिशि नदीसमीप आपपृष आगतः चतुर्णा
मध्ये भूप्र° अष्टकं । तत्कमघमाधिकर णीयम्‌ , साका
सङ्हसी्थम्‌ , बलियाशा केपनेयम्‌) निन्दात्रयं ददनी.
यम्‌ । अत्र॒ शरत्काले उत्पन्नफएलं अधांधेभाग(र)शी-
यम्‌, पादे चतिद्रतिक। भवता प्रतार्य, माग एकं
मम ओयातम्‌ भाग एको भवतः सङ्गे आयातम्‌ ।
वरं बा अनेन क्रमेण भागीरणीयम्‌ । अतः प्ररं
गोपावले नाशदोषं न कायम्‌ चोरयाडं मध्यम्‌ अत्र
लामनचीरिकाथे दत्तप्रतिभूः-सुत्रातु-रावज्र--अमुकः
गी णी

१ “अन्न पूवंमधिकः'.क. पाटः । २ र्टः क. पाटः। २ "रावनः

क.पाठः । ४ नेः कम्पाडः । ५ "प्या "क.पाटः । ६ “आयतः
* क

ऋ, पाटः ।
२४ लाकरकाशः

पाव्य--अयुकसमख्यात्‌ लिखितं भं अगुन ।:

त्र दिने यिचारष्टे हलयलके भटर अष्ुकेन मह
मुक पुत्रेण हस्ते सति लागनमध्यस्तोयं दत्तः । श्रीप्र
काष्टे रावत्र--अुकस्य यथा मदीय सं° सुपितापह--अ-
जित सुलनके शिलाभूप्रखद्वयं , भप्र° २, भवता लागने
यदहीतं अद्यारभ्य संबर्सरं तावत्‌ पूवेदिशि दानारि-
अगुकसमीपात्‌, दक्षिणदिशि इलदेबं समीपात्‌ , पञचि-
मदिशि पाठ्य--अ्ुकचेत्रपृष्ठे आपरसथितः, उत्तरदिशि
अरचोटबृक्तसमीपाव, एवं चतुणां मध्ये शिलमूभरखदं
मवता लाशने यदहीतम्‌ । भिराभूरमिं संरचणीयम्‌ खधर-
रमीयम्‌, सथ्चरनीयम्‌ । अत्र शरद काले उत्पद्ममानफलं
मागत्रिभागं माभीरस्ोयम्‌, भागद्वयं भवतस्य काषे-
कस्य आयातम्‌, भाग एकं मम आयातम्‌ पादैः
क्तितिद्रतिखण्डूरणिका देवधान्यं सवे पया प्वतार-
णीयम्‌ । तण मनेनेच क्रमेण मार्गरसीयम्‌ अत्र प्रतिभूः ,
सल प्रमाणम्‌; अत्र सारा; अभ्ुकसमख्याद्‌ सवत्‌
लिखितं गं अघुकेन ॥
संवत्सरे अत्र दिने श्रीप्रे नापितकदले रोज्ि
अशुकेन रञ्ज अषुकपुप्रेण हस्वे सति बङ्गलचीरिका
दत्ता । श्ीप्रे शुशरकदले रज्ञ अथुकस्येवे--यथा मव-
दौयस दैकिणाभिष्खपरी्षमाणयित-दविपुरीशाकोरिका
१ ` ञ्च पूवै ७" क पाठः । २ 'श्ाय' क.पाठः । २ 'दान्य' क,
पारः । ४ "वङ्गल ` क.पाठः । ५ "सर्ति के, पाटः।
 स्ेमल्द्राविराचेतंः) २४

एकं पिचाच्छादन सह पथाद्रानद्रयं सह आङ्न अव.

स्तर भृदशाला हभार आमखानसदह मया वङ्गली यहु-
शतं, अचारभ्य संवत्सरत्रियं तावत्‌ तख शाकीरि-
काया दारधल्षवकोठपदिका सरतनीयम्‌, भखिला
संरक्षनीयम्‌ , भां वा लेपनादि यथाक्रमं करनीयम्‌ ।
अत्र प्रतिवषं बानद्रयं सह दीनारसंदस्र साधसप्रकं
बला मया देयम्‌ , भवता ग्राहनेयम्‌, अत्र वङ्गल-
चीरिकार्थं दत्तप्रतिभूः । सलं प्रमाणं । अत्र सरची।
सुञ्या अभुकसमख्यात्‌ लिखितं भं अयुकेन ।
छत्र संवत्सरे अत्र दिने सदाशिबाने आयस्कार
अष्ठुकेन आयस्कार अष्ुकपुत्रेण सति नेशने सतिं
बङ्गलमध्यस्तोऽयं दत्तः |श्रीप्रे काष्ठे तचकार-अयुकस्य
मार्गे एवं यमदीयसं पिमाभिशुख-परीदमाणशाको-
रिका एकं, कोष्टागारवानसदितं मया बङ्गले मवतस्य
दत्तं संबत्सरत्रयं तावत्‌, भवता निवसनायम्‌ ।दारधलव-
गरचिका-शिला-आच्छादनं तस्य फालब-कोलोफ सर॑.
तरणीयम्‌ , प्रतिवषे होऽ्योरस्य दीनार-सहस्त्रियं
कोष्ठाभारवानस्य दीनार-सहस्दयं चेषं दौनारसदसर-
पश्चकं प्रतिवै मवता देयम्‌, मया प्राहनेयम्‌ , अत्र
प्रतिभूः । सत्यं प्रमाणं । त्र साधी । तत्र भट-अष्ुक
१ "चवल'क. पाठः । २ "पद्धिकाःक. पाठः । ९? 'दीखष्टस्' स
पाटः। ७ "वङ्कक.पाडः । ५ 'बङ्ग'क.पाटः । ६ 'स्ताय "क.पाठः ।
७ "रक्षय क.पाट;) = 'होज्यिरःक.पाठः । ६ 'श्सुकः'क.पारः।
२९ कल्ाक्रप्काश्ः

(समक्ात्‌ ) ज्िखिते यट-अयुकेन ।

अत्र सेवत्सरे पृवोनदष्े मेर अगरुकेन मेर अथक पुत्रेण
नेशाने सरति अवलागनवारकोऽयं दत्तः, तत्रके मेर
अञुकस्येवं यथा |मया भवतो निकटे सेवत्सरं तावत्‌ सेषा-
खिज्मतिका्थ निव सनेयम्‌ , भवता हितानुमते निव-
सनीयम्‌ , भवता वचसा कमनीयम्‌, अश्वस्थले लष्कयां
बा भूपतिगृहे म्रक्रमनीयम्‌ , संवत्सरं तावत्‌, संबस्सरं
तावत्‌ लामधन्याखारो पञ्चदशकं , खा० १५, पुराणवा-
रिका एकं, वा एतद्रणने दीनार-सहस्रपश्चकं भवत
देयं , मया ग्राहनीयम्‌ ¦ नाशदेष इस्छविच्छं छलच््छिद्रं
नाशभ्रणाशं मा कयेम्‌ , चोरयाडं मध्यं किञिन
करणीम्‌ , प्रतिश्चवनंस्य पालनं , साच्ती संभावनम्‌ । यदि
गच्छति तदा प्रतियुवनंस्य हस्तादण्डं ददनीयम्‌ अत्र
प्रतिभू । सत्यं प्रमासं । अत्र साक्षी राचत्र अञ्ुकः । लिखितं
गं अभुकेन ॥
संबस्सेरे अत्र दिने विषये बालार्भमे मक्तेक अभरुकेन
मलेक अथ्ुकपुत्रेण नेशाने सति लामवाटकोऽयं दत्तः ।
पदपु मला अभ्रुकस्येवम्‌ । यथा भवता मम निकटे ओला-
गनक्रमेण निव सनीयम्‌। तत्सचत्सरं तावत्‌ मदीयवचसा
प्रमाणे हितानुमते निवस्नीयम्‌ अश्वस्थसे वा गृहसमा-
चारे बा सेवार्थं बा स्तरे, यत्र हस्तमया तत्र निवसने,
१ स्येय' क. पाठः । २ न' इति क. नास्ति । ३ “भुवस्यः
क. पाठः । छ मोख॒' क. पाठः . भ्राम, ख, पारः ।
 ल्तमेन्द्रविराचितः । २५७

निवसनायम्‌ । साभाव लाभात्‌ दीनार-सहसरात्रशक ,

अङ्के दी ३००००, पुराणबार्प्रिग्ये दौनारसदस्र-
चत्वारशकं मया देयं , भवता प्राहंणीयम्‌ , लामाधे बा
मासषटं अतिवाह्या । अधं सेबत्मरे संशोधनीयम्‌ । रोधन-
परिपन्थानं न कायम्‌ । अत्र लाभवारकार्थ दत्तप्रतिभुः।
सत्यं प्रमां । अत्र सत्ती रे हसनकः | कितं भट
मधुकेन ।
-- १-०%०-:-
संवस्सरे दंतोलालके भट -अथुकेव- मट्‌ अथुकपुत्रण
नेशाने सति दान्तबाहनचीरिका दत्ताः । तत्रके तूल-
मालके भट-अभुकस्येव । यथा मवदीयस्षं सुग
जातशारस्रमरतञ्यल-दान्तका एक , दान्तं १। एतदान्तं
मया संवत्सरं तावत दान्तचाहनक्रमेख ददनीयम्‌ । सुपुत्र
वत्‌ सुभर॑णवत्सरकशीयम्‌ लवं बा वृं वा फलं वा
अपूरपीदि यथा लगमानं देशासुसार ददनम्‌ । चेन दत्त
परलोकं प्रतारनीयम्‌। अत्र शरद काले धान्यखारी चतुष्टयं
भ्ठ ददनीयम्‌ । नाहाबले ग्रहिनयम्‌ दान्तस्य इच्छ.
"विच्छनाशं प्राणनाशं छलच्चिद्रं गोपावल्ञेपं नाकायेम्‌ |
यदि दैववशान्मृतं , तदा नं्चमे सन्दशनीयम्‌ , यदि
अपहृतं केन चा चौयनीतं, तदा दौहिका प्रतिका
१ इन" क.पाठः । ५ "दन'क.पाटः । ३ `सात्त' क. पाठः ।
४ 'असुके"ख.पाटः । 'डहोत'ख, पाठः । ६ पान" क. पाड । .
9 *नीय' क. पाटः । ८ "पापाः क, पाडः । ६ (चित्त' क.पाडः।
१० "नीय" क, पाठः ! १९१ "नम य. पाटः।
२६ लोकप्रकाशः

करणीयम्‌ । श्रथ वा केनापि मदीये शाचानीतं, तदा

महाजनवचसा प्रभाशे दीनारं दश्दं ददनीयम्‌ | अत्र
दान्तवाहन- चौरिकां दन्तप्रतिभूः । सस्यं प्रमा । अत्र
साक्षी लिखितं भ अग्रुकेन ॥
--=-:-#-:---
संचत्सरे अत्र दिने दचिणपार् दयीश्रमे कल्पमं
छ्मयुकेन कल्पगं अष्ुकणुत्रेण इवा सति दान्तवाहन-
मध्यस्तोऽयं दत्तः । तत्र माहिन्दके तच्चकार-अषुकस्येषं ,
मवदीयसं सुगररीतजतं भोरलं-मन्यदान्तका एकं
चतुवाच्ीणं मया संवत्सरं तावत्‌ मया बानक्रमे दत्तं ।
शरदकाले धास्पशारी संधित्रियं , धान्यखा ० ३१ भवता
देयं मया ्राह्यं । अतःपरं बलाबलं न कायम्‌ , अत्र
सात्ती गं श्रञ्कः, लिखितं गं अुकेन ॥
संचस्सरे वामपाश्वे शनीरके उपाध्याय-अद्नुकेने
उपाध्याय-अघ्युकपुत्रेण हस्ते सति गोहिकावत्छतरी
अ्ैचीरिका दत्ता |शिरोमे पशुपाल अपुकस्येवं , यथा
मवदीयसं अधोखणृङ्ग-कन्यगोदिका , एकं गोका १, ,
घत्पतरी लले श्चेततिलका सहितं चेवं पशु द्रो,मया
अधेकक्रमेण नीतो , वत्सतरी आजीवनान्तं तावत्‌ मूल
सह अधे भागीरयामो । मूलगोहिका मूलं भवता मागें
१ "मान क. पाटः २ 'सूयेश्रा क. पाठः। ३ न्द्र क.
पाठः । ४ चसुतुवा' ख. पाठः । ४ "नान्त" क. पाडः ।
 सतमेन्द्रवियचेतः। २६

ञ्रायातं । उत्पन्नच्डवं अधोधिका माग(र)सीय । प्रति

्रघूत्िकाले घृततमनद्धिवषे मया देयं , भवता ग्राह्यं । अत्र
गौहिकारथे दत्तप्रीतभूः । सस्यं प्रमाणं । अत्र साक्ती राक्र
घरक! । लितं गं अश्घुकेन ॥
-- #-#०%-#--
संबत्सरे अत्र दिने श्रीभान्‌ परणिडित-अभुकेन
परिडत-अघुकपुत्रेण हस्ते सति अरे मध्यस्तोऽयं
दत्तः, अक्तिपालके भट-अगुकस्यैवं , यथा महीयसुगह
जाताः ्ाबज्यका एकं १, चद्रगभिका एकं १, गोरलब-
का एकं ?, छावज्यका गमिका चेव पशूनिप्रे मया
ञर्धकक्रमे मामे यदत्तं, तत्सवं तैनिनि अर्धे भगेर-
एीयम्‌ । अतः परं बलाबलं (न कायम्‌} । अत्र पूलगो-
हिका यदि नाशभ्रनाशगतं, तदा द्रो(गो)दहिका पत्रैका
दण्ड ददनीयम्‌ । अत्र पतिभूः । सत्यं प्रमाणं | अत्र
साची । गे अश्युकेन लिखितं गं अुकसमख्यात्‌ ॥
--{-*० {~
सेवत्सरे श्रत्र दिने अध्वि-श्रमुकग्रामे भटर-अुकेन
भट्-अष्ुकपुत्रण हस्त सति निचेयचीरिका दत्ता । सुप्र-
समने अश्चुकग्रामे भह अरुकस्यैवे । यथा भवदीयसं
कश्मीरीरुपया पंचकं ४, द्िरौप्यभङ्गोडिका एका
९ 'श्रायतः क. पाटः । २ “श्व! क पाडः! २ श्चीर्मा'क.
पाडः । ४ “श्रचे' क. पाठः । ५ "निच्डवाः ख. पाडः ।
३० लोकपकाशः

तोलदानिका पंचर्रिंशकं, डिञ्यशोका एका, तोलधानिका

षोडशकं १६, अप्रच्यसुषण्टा-ज्येज्यरद्रय , एतत्‌ ता-
नाेभागः-सुवणेखारिकादरयं , बिद्वुमफल-अष्टकं, युक-
गुम अष्टकं ,प्रतिथुक्ृफलस्य पश्चषष्टिकं , तरिन्यन--फएल
चतुष्टयं , कालबिद्धुमं फल्यं , एतद्वै मागः--ज्येज्येरका
पकं ।एतटस्तुमावे मम निकटे निक्तेपं सितम्‌ । यस्मिन्स-
मये भवता मागेणं करिष्यते , तस्मिन्समये महाजनस्य
लिखितं षष्ट्या देयम्‌, भवता ग्राह्यम्‌ । अत्र साक्षी
तन्रिय--अश्रुकः । लितं गे श्रमुकेन ॥
र -न---
त्र संवत्सरे अत्र॒ दिने भायके अघुकग्रामे
पशुपाल--अ्रघुकेन पशुपाल-अयुकपृत्रण इ वा नेशाने
सति पशुसंरकणचीरिका दत्ता । अत्र अञ्चुकग्रामे
श्मग्रेमराजान , अञयुक वा, दरदराजान ;श्रभुक वा, मोक
दम, मर अघुक वा, धायुष्क अभ्रक वा, इत्यादीनां
समस्तग्रामेनिकानां एवं यथा भवता समम्तग्रामिनीनां
हं पशु वा मर्भिका वा समा सुप्राणवस्सरक्षणीयम ।
एषां विमागः--राजान अद्युक , हंपशुका २५, गर्भिंका
४०, शारोटलविका १०, लेश्यलबिका २४, ज्षरका
१७ ,ग्यस्फुरका १४ चव छन्त्म सते चवं दान १३० ।
एते पर्शवः दि अद्ुकस्य ५, हि अगयुकस्य १७, अगुकस्प
१ “जिन्यफः ख पाडः । २ "त्ने" क, पाडः । २ 'शबाः* क.
पाठः । ४ *७४' संख्या ख. पुस्तके ।
 देमेन्द्रावेरचितः ¦ ३१

५३ , अगुकस्य ६०, पृथकपृथक्‌ प्रमाण--अवस्तर--प्रमाे

शरदकाल्ते मया संशोधनीयं । नाशप्रणाशां परिहारे सति
यदि कदाचित्‌ दैववशान्म्ियते तदा नमचर्मं सन्दशे-
शीयं उनादिकं सर्म सुर्द््यपरलोकं परीित्वा सवं
श॒भाश्यभ सन्दशेयामि । अत्र पशुसरक्तणचीरिकाथं
दत्तप्रतिभूः सुपुत्रपशुपाल अकः । लिखितं प ०अष्ठुकेन ॥
श्रीबहिलाहोरान्तरे ज्यदह(नबादके आगरान्तरे-
युटसुज्या अष्ुकपादः श्रीकश्मीरान्तरे बलाड--म्ेय-
निवसमानस्थित डां अथुके तथाघ्रुकेन सलामा बन्दर
करेयम्‌ । करणपूवं इशलितं--यथा इई अस्माकं
अद्यदिनं तावत्‌ बिधिप्रसादात्‌ आरोग्यं स्थितं | अथ
वा सहेसल्लामते काष्मानहारसितम्‌ । इतः खुज्या
दमघुकदस्ते लब्दितं पां भोटिका त्रिंशकं । एषां विभा
` गः--तराहदार पां भोटिदशकं ˆ १०, पञ्चारङ्गे पां मो-
टिदशकं, श्वेत प मोटिदशकं १० | दविङकङकममनद शकं
१०, अुटचादरिषिंशकं २०, कुङ्कुममपंशतमकं १००,
कस्तूरिनाभासप्तकं ७, मिचमारं पञ्चकं ५, लामचाद-
रिकाद्र्य, एतद्रस्तुभावं ततः परीचित्वा तु लिखित्वा
ग्राहनीयं । खस्मानं श्रष्ट्रकोरशणीयं , प्रतीपे सत्वरं लेख-
चीरिका कस्यापि हस्ते लब्दनीयं | चेतसि भयाच
एतद स्तुभावं॑विक्रीरिता , सोदाढृते किलेफम्भमनच
१ दने' क. पाडः ! श्रना क. पाडः! २ नेयः क, पाठः ।
४ कयः क, पाड; । ९ १० ख. नास्त ! £ (जिब'क.पाडः
२ ल्ाक्थकाश्चः

त्वाररिंशकं लन्धनीयम्‌ तोसषफम्म मन एकं, चछचयःं

वा, अ्नलच्यं वा, नेवा, दारय वा, अह्न बा,
फुत बा, मन्देल वा, मन्मसि चा , च्योतार वा, कौश
घा, दणटेप्रतानं वा, सवं सञ्जं बानकृते खपुत्रकस्य
खुञ्या अमुकस्य ते लब्दनीयम्‌ । भवता सञ्जस्य
साथै आमनीयम्‌ । नो वा आगतं, कथित्‌ भरष्ठमानुपषं
विसनेनौयम्‌ । इह देशसमाचारं राज्यसमाचारं शरं
स्थितम्‌ । सर्वेषां करारं सितम्‌ सवत्सरातीधेवारं
लिखनीयम्‌ ॥
, ~--> ० # ० ~“
परमादिदेवताचंनीयतमपरममहारकमहारानाधि-
राजचक्रवत्युत्तमसकपालश्रीमच्छादहिञ्यानविजयराञ्ये
दवत्सरे अयुकवर्ये अयुकमासे अयुकपषे तिथो अघु-
कायां अञुकवारान्वितायां अप्र दिने चेरे मन्ननके
गुन्दे भट््घुकेन गुन्देभट्र्अयुक पुत्रेण हस्ते सति वाक्य
उद्ृङ्नचीरिका दत्ता, नाप्रामके चारोडके परणिडित-
ञघुकस्येवं । यथा मदीया दुदित्री इमारी अषुकाभि-
घाना भवत्पुजपणिडितञ्ञुकस्य सोमद्वयोभिसमचे जह्य
विवाहे यद्वदीरिता अतो मैपचादलङ्करणेकसो ° तोलं
५ तथा परेमवाग्दानका० आआननेयम्‌ । अता पिव्रप-
चात्‌ यक्ञपुरुषाशां मांससह समके एतस्य सपकारवचता
प्रमाणे ऋयरयं ददयामौ । तथा महारजस्य सरोपायं
१ 'खनीः क. पाडः । २ 'तटन क. पारः।
 च्मेन्द्रविरचितः। (|

कपटवारिका एकं । तथा यज्ञ गानस्य कञ्चुकी एकं '

प्रतिमहाराजस्य शक्तया घा टस्नरं दश्ड प्रतानं एं
तानं 3 ।तिलकराज्ञा रासा ० पकं , दृग्धपितुकथुङा एका ,
तथा गोहिका एका, शपनयिगाभिका दयं २, लुह-
स्थालका एकं , लुटका एकं । पृष्ठवार एकं ? , लद्ध-
पद्रक कलच्डबालिका दौ“नारोयहसख्चद शक्रं १००००,
अ्तारवृक्षपमेकं, यप्रस्तद्रयं, एतल्ग्रमानं मया देयं,
भवता ग्राह्यम । तथा मत्रपक्लात , पारमवाग्दानभ्र
व्यात्‌ दानारस्हस्चविशकं दी० २००००, तथा
कश्मारवाग्दानग्रव्ये , श्री्ङ्कका एकं । लाक्षफिरणका
एकं १ । श्रीदाचनिका एकं । पादुकवतका एक ।
रोप्यवालिका एकं । चादरिका एकं । सेन्यकच-
(ल कादि. यथा देशानुमारे लगमानं भवता दयं मया
ग्राह्यम्‌ ।उनाधिकान्यक्षराणि प्रणणानि , साक्षी विधिः ॥
~= ‡ ० #-{-=-
संवत्सरे अयुकवषं अथुकमासे अयुकपक्त तिथा-
वयुकायाम्‌ अत्र दिने इतके कोथया राजानश्चग्रकेना
एकपुत्रेशायुकपोत्रेण हस्ते सति बाक्यकरिकाचीरिक,
दत्ता, बोसके भहअघ्रुकस्थेवं , यथा मबदीयदुहित्री
कुमारो अष्घुकाया मत्पुत्रराजानश्चमुकस्य ब्रह्मविषाहि
यद्ुहीता अतो मदेपक्तादलङ्करणात्तुवशंतोलकाचतुष्टयं
एवतव्ये दौ(नःर)सदस्दात्रिशतिः। अङ दी ° ३२०००।
य कीनि

१ "वेस क. पाटः
३४ ललोक्षप्रकाशः

तया पारेमवौग्दानकाद्ियुमेकवाग्दानप्रन्यात्‌ दी(नार)

सहखपश्चद शकं , अङ द1० १५००० । अङ्खका फिर-
एकै एकं । दाबनिका १ । रोप्यवालिका एकं १
सैन्यकचलका एकं १९ । चाद्रिका एकं । यथा
लगमानं देशभ्रबाहे सवैसादनं भया देयं , भवता ग्राह्यम्‌ ।
स्त्र साची विधिः ॥
-- ‡- ०३० - ~
श्रथ प्रसादजं लिख्यते-
चराचरस्य जगतः कतारमजमभ्ययम्‌ ।
भङ्गानां कामदं बन्दे निरविध्ं तिघ्नशान्तये ॥ १॥
श्रीमत्सतीसरासारशारिकारीलभूषिताव्‌ ।
भरीजेननभरादसान्नानोपवनभूषरितात्‌ ॥ २ ॥
प्रसि भिथ्ुवनाख्यातयुत्तम भूषणं भुवः ।
श्रीकेश्मीरपुरं रम्यं नानोपवनशोभितम्‌ ॥ २३ ॥
परमाधिदेवर्तोचंनीयतमपरमभट्रारकमहाराजाधि-
राजपरमेश्वरधमंचक्रवत्युत्तमलोकपालश्रीमहुणमणपरि `
पर्यन्दुबदनजितमदनकवशीकृतरिपुङल निजङलकमल-
विकास्तराजमण्डलले मणियुकुटप्रमारञ्जितचरणपुगदी-
थुजदण्डदणिडतद शदिगन्तरदानास्पदीढृतलद्मीव-
शौकरणविचक्षणे महादवप्रियगात्राङ्षणकृपापरपरमम
१ "वादनः क पाहः । २ षाण्दनः क. पाठः । ३ ¶फरनका
क, पाडः | ४ दवता क पाडः।
 त्तेभन्द्रविश्चेतः। ३५

टारकमहाप्रयुसुरत्राशशाहिज्यहानविजयराञ्ये । अत्र
संवत्सरे अभ्ुकवर्षे अयुकमासे अयुकपक्ते तिथावयुकायां
अयुकनासरान्वितायां अत्र दिने प्रवरपेननिमिंतपुरे महा-
लदमीमटेय-निवसमानस्ित-महपर्डत-अभरुकेन अभरु-
कपुत्रेणाञुकपौत्रेण । तथेतदीयवेवाहिताया भा्या-राज्ञी
अद्रुकोच्यमाना्ुकाया अयुकग्रामीयाया राजान-अञुक-
दुहिताया चतोहस्तवाग्मराभ्यायुपल चिते सति प्रसादक्रि-
याकार कुरूतः । श्रीप्र° राञजानवारिकायां निवसम-
नधत -अयुकपुत्र-पणिडित-शअयुकस्येवं यथत्यम्‌ः--
मदीयदुहित्री कुमारी अष्ुकाच्यमानाुका या मवस्पुत्राषु-
कस्य सोम्या धत्रह्मसमक्ते शुभलग्ने शुभनचत्रे ज्योति
गेणवचसा प्रमाशे ब्रह्मविवाहे यत्प्रतिपादिता, अतो
भतेपक्तादलङ्करणात्सौ ° तोलकापश्चके तोलका ५,
तथा ब्राग्दानका द्विगुणमेकं , पारेमवाग्दानका वा,
केश्मीरवाग्दानकाः-भ्रीभ्ङ्गका , लौचफिरणकं।, दाव-
निका, रोप्यवालिका, पाद्कवतेकं, चादारिका एकं , सेन्य-
केचलकादि देशानुसारे मया देयम्‌ । सवं ओञयेमोलका
कणांभरणे प्र्चं , भरविष्टं , मदीयं यतो यतः अस्ये अद्य
ब्राह्मस्य विवाहस्य सिद्धलादावाभ्यापित्थं खातेन
सह । यथा विद्यमानस्ाबरखथर्डिलगु हषाराङारन्र्-
वर्गस्पत्यादिपदजीवनगुणव्यादि प्रातिवाषिकम्र तिनिथतघा-
१ "चतो ख. पाठः ! २ -ल्लाद्य' ख. पाटः । ३ "सनकाः क,
पाडः । ४ 'पनस्यः' ख. पाठः|
३६ ल(कयकाशः

न्यंदीनारचीरिका क्रियाकारनिगृष्टसमग्रराश्यां समस्ते

सपरिशामाङ्कितं कचित्साधायमानं कवचित्सलब्दव्या-
धिकं खहूपथन-प्रधन-गृहापस्करणमाण्डवसखालङ्रण -
कनकरजतमणिमुङ्गाप्रबालसमरमापभाशि--पशुप्राणि-पशुः
प्रण्यादिर्लुहत।अ्रहरितालकम्बल कपटतूलो णश करि-
का प्रदशालादि मवं यन्नाम यद्रूपं यतो यतो यद्वि
द्यते ,ततः सवेसाज्ातजनिष्यमाणदुहितृणां वे यक्कि-
चित्तं तत्वे जातानां जायमानानां अ्रातृणामन्त-
र२दग्रजमा्मं एतस्य मा्यासहितस्य मया प्रसादीक्रतं
आ चन्दरघूयेसुद्रपयेन्तं यावदुपथुज्ञनीयम्‌ । अयं
द्विना्ची सत्पुत्रण खाटमवदशनवसनादिकं दयमनु-
पालनीम्‌ । विलविन्ञानल्पनर्मस्या अस्याः पृष हयन्य-
द्‌ारापरिग्रहं न कायम्‌ ¦ यदि दैववशादनेन जातुचि-
वकृतं, तदा सकुलब्रत्यनुसारंण अशनाच्छादनादिम-
लोमक्तव्ययादिकं महाजनवचमा प्रमाणं ददनीयम्‌
चेन्न दत्तं प्रतिञुवस्य पालनम्‌ । अत्र॒ समस्तक्रियो-
दविष्टपरिषालनाय दत्तप्रतिभूः सुभ्रातु राजान - अमुक
मकप; हस्ते प्रति सितः, द्विसुव्रणचटपचटङकार्थं
अन्यदारापरिग्रहार्थे दत्तप्रतिभूः आयेदटयपण्डितापु
काथुकपुत्रः हस्ते सति सितः । अत्र साक्निणः ब्रह्मा
विष्णुमहेश्वराः। लोकिकमाक्ती अधुकः राजानकः |
ऊनाधिकान्यक्तराणि प्रमाणानि । लिखितं गंश्रधृकेन॥।
१ `दशच्ारः क. पाडः । २ शाकारिकाः क. पाठः 1 २ 'लनेयः
क. पाडः | ४ "मस्याः क. पाडः
 ्ेमन्द्रविरचितः ) ३७

परर्मादिदेषताचनीयतमपरममहारकमहाराजाधि-
राजपरमेश्वरचक्रवत्यु तमलोकपालमहाप्रयुभ्रीमदभुकशा-
हिसुरखया( त्रा ,नराजदे बविजयराञ्ये । अत्र संचत्सर अत्र
दिने माक्ञाश्रमे बिदग्धग्रामे मट्‌ अयुकायुकपुत्रासुकपोत्रः
तथा तदीयववाहित माया अमुकाच्यमानायुकग्रामीयाभरुक-
दुहिता या च एतयोः दम्पत्योः हरस्तवाग्भराभ्याभरुपल कतित
सति खदायलेबक्रियाकारं करुतः । सुदुद्ित्री कुमारो
अप्काच्यमानाघ्रका या अयुकग्रामीथा षरिडताथरुकपु-
त्रापरुकस्य विवाहिता एवं यथस्थम्‌ । अस्याद्येव यथा-
विधिदहुतह्ुताशनं प्रदकिणीढल ब्रह्मखविवाहस्य सिद्ध-
बाहावयोः पृथङ्यिमानुसारे मूल्यखदायाल्थिवुपिता-
महक्रमा्नितसुक्रिमोज्यमानस्वलोन्तरादमुकग्रामादयुक-
खवाशादमकखावरसमीपा च्छलकमभूमिप्रस्थत्रयं स्वदाय
क्रमेण यदत्तं, तदनया अपुकोच्यमानाघ्रुकया सभव्‌-
कया स्सन्तानयां भासन्ति यावदुपयुञ्जीतव्यम्‌ । था
पया वा रोधनपरिपन्थानादिकं न जातु कायेम्‌ । अप-
रेण यदि केनापि तदा यथा यथा विद्यमानभरूखा-
नखावरखणिडिलगरहारामषारोडाराक्ोरश्क्षवनस्षल्यादि-
पदजीवनगुण्ख्या यतो यता यद्विद्यत , ततः सवंखा-
च्स्वात्पृष्ात्स्वक्तत्या निवारणोयश्रुन्भाच्य ददनायम्‌ ।
यद न प्ुत्काररत तद्धन्यद्ानसप्ात वस्त दय्‌ |
२ 'दवताः क. पाठः ¦ २ मान्ञान्चाम' क. पाडः) २ "पृच्छतः
इत्ययं पयायो ऽस्त कुख्त इत्यस्य: । छ “रन्नक' क,पाठः।
५ 'यारासन्त'क पाडः । ६ नादिक'क.पाठः। ७ यत क.पारः।
३८ क्लीकथद्थः

अत्र स्वदायक्तेखाथे दत्तप्रतिमूः स्व्नातु मट-अयुकः

हस्त सति स्थितः । अत्र अलङ्करणाद्धतृपक्षात्सौ °
तोलपञ्चकं ५, तस्प्रन्यादी(नारःसदस्तचवारिंशतिवेदमूल्ते
दन्तं प्रविष्टम्‌ । तथासदीयपितपक्तात्सौ °तोलमेकं, वसव्ये
दोनारसहसखराश्टकं च । एवग्ुमयपचचादीः नारः सदस्र-अष्ट-
चखार शतिः ' परस्परमतं विना दानुबन्धविक्रय वा चट-
पचरिका न जातु कायम्‌ । अलङ्रणाः सेरक्षणीयम्‌ ।
सङ्घ वारका्थँ दत्तप्रतिभूः प॑ं० भट अघुकः अघुकपुत्रः
हस्त सति स्थितः । चवत्परमास्तिथिः देयम्‌ ।लिखितं
गे शअष्ुकेन ॥
---+०#-=---

परममह्ारकमहाप्रथ्चपादः । परिगं भट अमुका-

दिगेपतीनां मुखात्‌ अयुक्रप्रामान्चपारि -श्युकेनायुकपु-
त्रेण हस्ते सति क्रियाकारचीरिकाथे विज्ञाप्यन्ते । यथे-
त्थम्‌ । अत्रासुक्ग्रामे असिन्तं० अमुकेषषें व्यापारे यद्र
हैत तद्धौतिनीतिमीतिभ्यां साधुश्माचारतया हिता-
सुमते प्रकमणीयम्‌ । संज्ञाहङ्ारमनुसन्धणीयम्‌ं |पादीय-
श्जुजनानां सवै दृतगममेलापं न कायम । तस््रस्वेधि-
कास्वविदितेन क्रमेण प्रक्रमशीयम्‌ । अत्रास्याधिक-
बलोबलं न करणीयम्‌ । अन्न शरदि यथोत्पय-
मानफलसुप्राप्तन्यापाराद्धान्यखारी
शतमेकं खा० १००
च पु मधुपा शतत्रय ३००, गृहपशवा मागात्सवष-
२ नायः क. पाडः! २ "सेयम्‌' क, पाडः । .२-'स्द्‌' क, पाः
रहान्य ` क, पाटः
 अन्टुषिराचतः। ३६.
७५, ऋ

विंशतिः पशवः ५२ प्राह्यदानाय बङ्लादिप्रज्या-

ही।नार)सहस्पश्च्विंशतिः , श्र दी° २५००० । मुद्र
व्रककादशकं त्र° १० | माषत्रककादशकं १० | प्रिय
ङशालत्रकपथ्चविंशतिः त्रं° २४। यवगोधूमत्रकषश्चस
प्रतिः अ० ७५ । अक्लोटसदस्ाष्टकं ८००० ॥।
---१---०--१ ~~
संवत्सरे अथुकव्षे अपुकमासे कृष्णपक्ते तिथो
अथुकायाम्‌ अत्र॒ दिने बाराहकतेत्रे कोटविह्ारसमीपे
निवसतमानास्थितः । उन्नते भां--अष्ुकेनाश्रुक पुत्रेण अभु-
कपौत्रेण हस्त सति वाक्यविक्रयमूजोऽयं दत्तः । तत्र
के महत्तम-युशर-अयुकायुकपुत्रामु स्येव । यथा मदीयसं
पूषेपितामहमूलपुरुषा भामयुकेनाजिता भाममुकाभ्यां
हस्तात्पृथग्बिक्रियभूजेसारं श्रीनेनोघ्नामदीन पुटप्रमाणेन
मूले गहीतं स्थितपूरणिकात्रयं , तदन्तरान्मम ल्यष्ठमा-
गसह इह देशे नाग्रामे खुञ्या अमुक तथा कजे
मानुष अमुकसराफ तच्चकारागुकेन निषदितपूरणिका-
त्रयं तत्‌ गन्यिशाहि राञ्ये त्रयाशं भ्रातणां मध्याद्‌
मम॒ सुभागया आ्रागतस्थितदवच्िणाभिमुखपरीक्षमाण-
शाकरिका बत्सरभामं यव श्रागतं, तत्‌ शरद्य मया
यशरमहत्त--्रमुकस्य जमिन--बार --पुमेमद्य बिक्रिय-
भूजप्रमाणे दत्तम्‌ , महप्रय्शाहिसेलेम-स्थापितसराफत-
९ तरक. पाटः । २ चाक्रय क. पाठः २ ग्रहाः क, पाटः।
3 'गाज्ञशाहदः क. पाठः । » शचाक्रीः क. पाडः |
६ 'जयिनवाटर' क. पाडः ।
४० करोकप्रकाशः

कषकारामुकषिसाजेत तच्तकारायुक काजे कासमेक स्था-

पित इह भरीवरा काजेमेर अमुकविदखष्ट महाजनसुखे
ते तत्र पिलिच बिवेदित मदौीयावस्तर चुटप्रमाशे
दत्तं-तद्विमागः पूवेदिशि सपुरीवालानां सादरे बित-
स्ताबलगमना्थे प्रमाणे रथ्यां परिषज्यं , तत्समीपात्‌ ।
तथा दक्षिणदिशि तेलवनि-श्रमुकसं सुधनाजित-मृली -
गृहीता , शकिरिकावकज्लीवारं परिवज्यं तत्सपीपात्‌ ।
तथा पश्चिमदिशि स्वकीयमध्यमभातुरमुकः संमागनि-
का शाकारिका वत्सं भागनिका शाकारिका--पश्चं
'परिषिञ्ये तत्समीपात्‌ । उत्तरदिशि महतीं राजरथ्यां
परिवज्ये तत्मीपात्‌। चतुशानां समीपानां मध्ये सदी-
यशाकोटिका सह परणिका एकं । अत्र विभागः , पूव
लमाया उत्तरद क्षिणस्त साधंचत्वारिंशकं हस्तं ४०६ ।
दचिशलभा्यां पञ्चिमाते अवस्तरहस्तपश्चाशतिः ५०।
पथिमलमायां पूेपधिमात्‌ अवस्तरसाथ चतुष्पञ्चाशतिः
५४१ श्चं त्रियं ३। पृवेलमायापमधिकञ्चवस्तर साध
चतु पं क० = अं° ३ । द्रारदानीसकाश- आभखानतन्त-
कार-अपुक-अवस्तर-अन्तरात पृथग्बिक्रयी गृहीत-
स्थितदानारसहसैक्षिश द्विमृलीगृहीत-हुञ्जरूपतया द-
ल्पिकया सह मया विक्रये दत्त । मत्र विक्र।य ग्रह-
शात्‌ महाजनसराफ श्ग्रे सपुरीवालनिमितं मूल्यं मृल्या-
~न =-=
शक , अङ
पि सर्मगतो गंङरते सति दीनारलक्तसा धेचतुदं
प्रणा

६ चृर"क.पाठः;। २ 'सादार'क.पाठः । 3 शाको क.पाठः)

 दमष्टरविस््ितः। ८१

दी° १४५००००६, तथा गां राचचिकस्य प्रमो हासेला-

कृतं दीनारलक्तमेकं, दी ° १०००००, पुरीवालानां यच्चा
दत्तंदौनारसदसरत्रिशकं , अङ्के ३०००० पृथेदिशि अु-
केन उत्तरदिशि अष्टकेन दक्षिणदिशि अमुकेन निबारितके
इखशफादावार्थं दीनारलक्तमेकं , अङ्‌ दी° १०००००,
एष{ दीनारानां मयागुकस्य महत्तस्य ससन्तानस्य
पत्रपौत्रसहितस्य विक्रीरितम्‌ । आचन्दरषयेसमुद्रपयन्तं
तावत्‌ उपभज्चनीयम्‌ । अत्र गोत्रजो बाञन्यो बा दौष्ित्रो
वा पोत्रो बा यदि केनापि शाचाछरता, तदा मथा
प्यतारणीयम्‌ ।अत्र विक्रयभूजें दत्तप्रतिभूः खपुत्र यमुकः
समायां अयुकाया अघरुकदुहिताया हस्तवाग्भरे सति,
सातौ सराफ अमुकः, काजे मानुष अमुकसमस्यात्‌ ।
उनादिकाक्तराणि प्रमाश्म्‌। लिखितं ग अयुकेन ॥
कनक ० 94नी

महाश्री शिखदारे मेर अमुकग्रामात्‌ अगर

मागुक दारगामुकयुखात्‌ । शत्र दिने करर इटेलके
अपुकग्रामे गोल अमुक से° मायां राज्ञी अयुको-
च्यमानामुकाया अमुकप्रामे अमुकदुहिताया वागभरे
सति उक्गपत्तिका दत्ता, पदिय दारग अ्रयुकस्य यथा-
इह देशान्तरे अमुकामुकपुत्रेण विसनितपुकच(स)च्ली
श्रमुकनामा मध्यमविहारीकरणायं प्रहिता । मया मास- जरायाः

१ 'महन्तस्य'क.पाटः। \ (शिव०क.पारः | २ 'पदये'क.पारः।

४२ लोकप्रकाशः

षट तावत्‌ नाङ्खीकारः करतः । अधुना मध्याहसमये

खकं भतरं मितिभोजने शिरोपरि पणं पत्रं गृही
त्वा गतास्मि । ततो मध्यमामप्राविष्टठात्‌ बनस्पतिगरहित-
लतागृरे ` बलात रोधरित्वा भूमो खितः, पातितः,
प्रेमेन सङ्ककृतः । सिया बलं विहीना; सनिति । लजा-
वशात्‌ आकरन्दनं खल्पमेव कृतं । तदनु केनचित्‌
कालेन दारूग॑सं मायुषः अयुकः , गोरक्तषालः अपुकः ,
द्रौ तम्र प्राप्नो । आभ्यां मदीयसं डोहिकावा एतस्य
शिरोषेष्टनं तानदयं विहं राधितम्‌ । एतत्सणाचारं सत्यं
सस्यम्‌ । . उ्िपत्रिकायां साक्ती । अमुकरामुकघमख्पात्‌ ।
सैबर्सरतिथिः देय॑म्‌ ॥
[
गेरि ह । @ [1 +आ चनम

महाप्रद्प्राथभनिकात्‌ कं रा श्रोत्तरकं त्रहश्रामे

चक्र-सलक अगुकस्ष प्रति आज्ञा । इह काटताटके
प्रति लष्करी कृते दारदमानुषतद्वथं , शतं २००, तथा
प्रामादिग्रामेऽजे पञ्चकं पञ्चकं द्वि जुलषके शिखदरे
मजा , अमुकस्य निकटे गमनीयम्‌ । एतस्य खबर छता
लुलावके प्रतिग्रामे प्रतिग्रामेऽन द्यं इयं साचे गृहीखा
्ाममनीयम्‌ इति । स्मयं मुद्रा सति॥
---°-:--
महाश्रीमहदकपादः खोश्रां शिखदारे मेमं अमुक
बा मोकदमानां प्रति। इह एदाकृते सज्जते पदे मृषाङृत
५ मक पाडः. २ `गहा' क. पाठः।
 ज्ञमन्द्राकैरचितेः। ४३

रेते ° शतदयं , २००, हं पशुकार्विंशकषं , २०, धूतं

त्र०- सघ्ठकं त्र° ७, चोदरं प्र० पश्चक्गं, च ५, इन्दन-
नाहा एकं , मिवहुते , द शकं १० अ्रज्ञपरचिण । किंच
यथा जानाति तथा तोफ़च्य मेया अभुकदस्त सब्द-
नीयम्‌ । चेतसि भूयात्‌ । युहा सति ॥
--;-#०%-{--
फ़ाग्वा सोदरबक्ते शिखदारे स्थित अमुक भेर
््ुकपादः । कोडढान्तरे मया मेया अयुकेन सलामा-
बन्दगे करणप इशक्लितम्‌ । यथा इह मया सुतस्य
कायं निका शुक्रवासरे, मदीयमानुष्यसार्धे आगम-
नीयम्‌ श्रवश्यमागमनीयं , मम रज्ञ्येदं मा कायम्‌ ॥
---०#१-:-
महाश्री मेर अमुकपादः । कोशां श्रयुकदस्तप्रीह
गतश्च तं त्र° पश्चकं तोपच्य ्रमुकस्य मामेलिका देयं ।
श्रवहारं न कायं । भोक्रनके प्र° षटं ददनीयम्‌ ॥
-- १-=---- -~

वैहदाभ्री मेर अभुकपादात्‌ । तैलघनि अयुकस्य दीपप्रज्ब-

लने देयं । प्रति प्रदी गतं तलमनपश्चकं देवोर
अमुकस्य प्रज्वलने देयम्‌ । संबत्सरतियिः देयम्‌ ॥
--०\=-#=!०--
अत्र सेवत्सरे अयुफे अयुकमासे शुक्रे बहुलपकच्ते तिथा-
१ "मुद्राः ख. पाटः। २ 'महीभी' क, पाठः, `
४७ लाकप्रकाशः

बगुकायाम्‌ अत्र दिने | अयुकविषयादयुक्ग्रामादमुके-

नामुकपुत्रेण इ बा (सति बा; हस्ते सति स्थानर-
धानुष्कचीरिकां कराति । अपुकम्रामादमुकस्यायुक-
ुत्रस्येवं यथा यशत्थम्‌.। मयास्य सकाशादेतलिव्पि-
तामहक्रमागत-सृक्किमोञ्यमानो डारीय-स्थावरनिकरा-
दूनादिकमन्यनामान्वरेखापि यथा हूपयमानां खत्रह्म
६यलोकक्रमे मूप्रस्थाष्टकं बषेचतुष्टयानां धानुष्कदेनेति
यद्दीतमस्मिन्स्थाचरे इड्कमबरीजरोप्यमाने सति बः
कोलकमूलकादिकं चेपनाथं वा स्फटीकरणाथं वा
प्रस्थरफलमद्ठरकलजा यवगोधूमसुगन्धप्ियङ्गमादिक
तत्प्ाप्रलाम्यमाने सति वस्प्रतिवषं धानुष्कात्‌ भ्रति-
प्रस्थाहीनारदाद शद्ादशकं आ श्वगुज्यमदहीमने स्कन्द-
हमे गृहे आनीत्या ददनीयं उद्रहनीयं च । तहषे-
तुष्टये व्यतीते सति ततः स्थावरासस्थाफलां यथो-
पपन्नफलभागाद्धागमेके दानपृवके सति ग्द मुच्यमान
भागत्रयं मम कषपभागाय दत्तप्र | एवं सजीवनकलं
तावदुपथञ्जनीयम्‌ ।-आगस्यमानाक्ञेपासनायां भवतस्य
प्यतारणीयस्‌ । खादष्टादुन्मोच्यमानं ददनीयम्‌ । एवं
माताथ दत्तप्रतिमू अगुकम्रामीय पितृव्यभ्नता अमुका-
पुकपुत्रः क वा हस्ते सति सितः |साक्ती । ऊनाधिकान्य-
त्राणि प्रमाणम्‌ । एवे सावरधानुष्का. निक्लाहने-
१ “मुकस्यायाम्‌ः ख. पाठः. "२. षबु ख.पाठः
 मिन्द्वाषेरचितः। ४१

वरिका भविष्यति ॥
छत्र दिने चिषये पश्चपुं भट अमुकेनाशकुत्रेख
इस्त सति उन्मोचनवाटकोऽयं दत्तः । तत्र कुम्भल्ञ भटा
युकसं यथेत्थम्‌ । मवा मवत उखपारकयराजान-
अयुकस्य मागे दीनारसदखदशानां (१००००) पृथ-
ग्दत्ता सिता, श्रषानुसारे प्रविभाग्ये यंत्यरिखापितं
तदथादागम्यमानादपासनायां चा पतितस्य भानपालनं
मया खदत्या निवारनीयं | बदि निवारितं तदा प्रति
यवस्य पालनं । अत्र प्रतिभूः जयवन संवे अ्ुकाष्ु
कशुत्रः $ सति सितः । संवत्सरमासनिथिः लिखित ॥
--!=:-०-;-:-
छत्र संवत्सरे अश्क अध्कमासेऽपुकपशे तिथौ
अगुकायाम्‌ अत्र दिने । दिषय अमुकम्रामात्‌ अयुका-
मुकपुत्रः स्वभतन चिभङ्कक्रियाकारवचीरिकां इरूतः,
एकैकस्य परस्पराज॒मतेन करोति । यथा आवयोः पित्‌-
पितामहक्रमागतभुक्केमोज्यमानसात्रलोत्राश्रयस्वाजिता-
पाजिंतधनस्वदायात्प्राप्रापितस्थावरस्थणिडिलगहषा-
सइ {रारासाङदट्हक्तवनस्पत्याद्‌ कात्वदजविचयुरणट्याद
राजराशसप्राक्रारालकड़ (रद नार चारकाबन्धलामकताः
तुष्कग्राह्यस्वरूपथनप्रधनगोप्राणिपशुप्राणयाधिगोटकार-
योरप्रच्छनद ण्डवसखादिकादग्रभागादमुकवचसात्परिखाष्य
शिषटटमवशिष्टमधोदिकया मागीकायेम्‌ । एकांशयेनेकस-
मूहेनेकचित्तेनेकसमयद्थादा ननेकसिल्िबसनीयथ्‌ । अथ
%& लाकप्रकाशः

वा विक्मयं यदि गतं तदातदा पृथक्प्रथङिविसमे सति

मध्यात्समांशेन पित्रोः मोजनाच्छादनादि भतेग्यं दा ।
यथा `मटदेवगृहनियष्टमोगपरिस्वधान्यबन्धलामं राशि-
वतां निवतंना कतेव्या, तथा रशे दिशापरेशणायां
राजक्कुले प्रस्तरप्रस्तारिकं यतो यतो यद्यक्किञिदातं
गच्छति , तंस्समांशनाद्हनीयम्‌ । चिक्घित्सभन्यमग्रे फेर-
णाथं च । अत्रानुपालनायोदूहनाय दत्तप्रतिमूः अयु-
कग्रामादमुकपुत्रः ` अगुकन दत्तः । तथा श्रमुेन दन्तं ।
अगुकग्रामादपुकोऽ्युकपूत्रः एवमेवं । परस्परमेकेनेकस्य
दत्ता। कुवा हस्ताभ्यां स्थि ।इत्यमुकादीनां समख्यात्‌॥
बृद्धो च मातापितरौ मायौ सामी सुतः शिशुः ।
` अप्यकायेशत्त कचा मतेन्या मनुरब्रवीत्‌ ॥ १॥'
। ~ © # ० = {~~ क

अत्र संवत्सरे अमुके अमुकमासे अमुकपत्ते तिथा-

पमुकायाम्‌ भन्र दिने । अमुकतिषयादमुक्ग्रामातव्‌ अयु-
फेनायुकपूत्रेण दस्तापलक्धिते सति वा इण्डलिका-
करणपूर्ेके सति गुएटीचीरिका करोति । यथा अमुकवि-
षयसखादमुकग्रामीयायुकस्यापुकपत्रस्येवं ।यथेत्थम्‌ ।मदी-
यस्मादमुकखवाशादमुकसेत्रादमुकादीनां सथाचरसमी-
पाच्छिलकभूप्रखा्टकं सखन्रह्मदेयं `उनापिकमन्यनामा-
न्तरेणापि ज्ञयमानमचारमभ्य वषेपश्चकं तावहुरणिठजे
९ 'स्माभ्नाः ख, पाडः) ।
 त्तेमेन््रविर यततः । 1,

गृहीतम्‌ । तस्पतिवषरुप्राघ्रकाल्लान्तराधान्यखारीषष्रं शृ
प्रप्चपथ बा हस्मारं काष्टागारप्राप्नमानीलय देयम ।
असन्वतेमानशरदि प्रतिवयमुपयुक्तमहातव्यम्‌ } अवाः
वधौ व्यतीते सति, निगाह्यणने कालान्तरे सति,
श्रासन्तते गुणिटिक्रायत्ता गदि चलति, निविष्टुभोभ्ये
सति तस्ख्थावरं मोगपतेरायत्तम | श्रथ वा यांऽसादृत्त-
विषर्षी न गुखठिन्न वषेपश्चकं यःवत्म्फुटाकरणाय गृष्ीतं ।
एतन्निवंहि प्रसिद्ध सति तत्प्रतिवर्षं उपास्त सति ।बस-
न्तस्य शरदावं अन्तशवरटिक्राद्रयं उद्रहनीयं । पालनीय ।
सरचणीयं । अत्र दानार्थं चा उपयङ्क चाद्रहनाय सरक्ष-
शाय गुणया्थादत्तप्रतिमूः शधुकग्रामादमुकपुत्रः इं
सति स्थितः ¦ अनेन दत्तस्थितगुरव्यमध्यस्तलेख तेप
फुल न किंञ्ित्‌ ॥
---१०-‡९८१-० $~

अत्र संवत्सरे अत्र दिने अञुकविषयादमुकप्रा-

माद्मुकः अमुकपूत्रः श्रमुकपौत्रः तथेदद्धाया -रा्ञीं
श्मयुकाच्यमानायुकायायुकग्रामीया दुहिताया चेतौ
दम्पल्योहैस्वदानवाग्मराभ्यां वा ढं सत्ताक्तरकरशपृेफे
सवि लिखितक्रियाकार चारकं इरुतः, एवमताऽसदोय-
पिद्रव्यजभ्रातामकाग्रजरुत्रामकस्येषं । यभेत्थम्‌ |प्रागसम .
त्पित॒व्यजस्रात-अममकाष्य(साना,्युद्तस्य यतो यतोऽयं
विधमानविमङ्गक्रियाब्ुसारं पथक्कतखवन्यवखल्लाद.
 1 लोकथकाश्च -

सामथ्यादक्गग्यम्‌ , तत्समानसन्तानवाद्ि्यापटितवादया
तन्पमयास्याभ्युपगमादत्त । यथां मम यथाविद्यमानमगृह-
गृहोपस्करणारम्भसंरम्भागुध्रस्थितसुबशेरौप्यताम्रभाण्ड-
दीनारनिष्कदेवाचेनं रहस्य-शाह्लागमगभिकावन्तचतुर-
-चतुरप्रस्थानखावरसथरण्डिलगृहषाराडारामाचोब्त्तव-
नस्पत्यादिपदजीवनगुण्व्यादिदीनारचीरिकापव्रिकागहव-
न्ता गोप्राशिपशप्राशिगाटकरदाथरपचभारएडवन्ला-
लङ्रणपरकरणस्वरूपधन
प्रधन धान्यदौनारलवणवसुर
णीलकषटघरतादिखोपाजितोपराजितखदेशलटिकामटि-
कापूरशिकाप्राकारकरपुरप्रकरणधानुष्कव्राह्यावाग्राहयद्रा-
साशिण्डादिकोलकमृलकादिबन्धसम्पाप्तन्धल्लाभादि-
प्रामगोषेभ्यो यतो यतो यद्वि्यमानप्रमाखस्वदायसं-
प्राप बमत्रागमधुक्गिमोज्यमने सति तस्मादधं ममा-
त्मनो दानबन्धबिक्रियोपमोगकरणकं तथा कस्मै
चित्सट्राह्यशस्वयम्भुषे दक्षिणाये परलोकपुर्यवृष्यथं
परिस्थापितवनं शिष्दिर्तीयाथं अख दत्रिमपुत्रस्य
विधेयस्याह्गाधरस्याविरुद्धस्य विरुद्धसमाभितपरिव
जित-
स्य मदरहनिवसमानस्य सद्धितासुमतेन मकतया अद्रो
हितया भरक्रम्यमानस्य बलगमानस्यासदह दिशि
दिशि परेणानुमतेन मस्या अद्रोदितया प्रकरम्यमानस्या.
सदृगृहे करमेण रणे सेबाराङ़ले वा गृद्रहनकरण पूं
१ 'समाक्लामन्ताः सर. पाठः । २ (मानोः क. पाडः।
 ल्ेमन्द्रविरचेतः | ६

निवसस्थुषगमत्वादावाभ्यामस्य दत्तं परिलयक्तं च आव-

योयावत्संस्थितं यः सत्येनासदीयं वा असदीबराटके
श्मावाभ्यां बिना दानबन्धविक्रयीकरणं न कायम्‌ ।
अणन्मतं विना च न किश्चिस्कर्व्यम्‌ । आवयोभे-
ध्यादेकसिन्विपन्ने सति द्वितीयख पितु मातुर मतेः
व्यत्य सतः तदेव तस्य स्वेमायत्तम्‌ । श्ावयोयेथा
पुरोहितवचसा पद्यमानक्रमशक्रियाविधानसमाश्राद्व-
पोदिनिवतेनाकरणगूरवफे सति उपयञ्ञनीयं मोक्कव्यं
च । एतमतः क्रियया न चलनी, एवमिलयत्रार्थे
समग्रक्रियापालनाय दत्तप्रतिभूः अयुकथिषयादमुक्ग्रामा-
दगुकोऽग्क पुत्रोयस्य द्वितीया ब(य)स्याः सत्पुरोहितमद-
अयुकपुत्रोऽ्युकपुत्रः । मयास्य दत्ता, श्रवाभ्याघु्
अस्याः ससस्तानस्योपयुङ्गकुवमनुपाल्यमानस्य उङ्क च |
श्मत्र साती श्रघुकादयः ॥
-----#--:-
संषत्सर अत्र दिने अुकनिषयादयुकग्रामादञु-
कोऽयुकपोत्रः तथेतदीयमायां राज्ञी अमुकोच्यमानामु-
कायामुकषग्रामीयामुकदुहिता चेतष“"“युबौ हस्ते
सति वा ङ वारभराभ्यागुपलद्धिते सति परियागची-
रिका हरतः । एवं यथा ददतः अमुकनिषयादपुक-
गरामादमुकस्यायुक पुत्रस्य तस्येवं यथेत्थम्‌-मम यथाबि-
१ "दत्व क पाडः।
८० क्रप्रकाशः

दयमानायुकविषयादपुकप्रदेशे श्रुकस्थानकप्नमानखब्रह्म-
दयलोकादयुकरवाशादयुककव्राद्‌ मिखारीत्रयमनन स-
त्पतृन्यजायुकामिधसकाशास्सम्प्राप्तमस्मद्धिना यदभू
तन्मयः बाधितहेतुनार्थे अनेन ममाद्घुकवचसा किखि-
द्त्तं तन्मयाद्य अस्य परित्यागोौऽ्यं दत्तः । एतस्मास्भया
स्वमार्येण वा पुत्रैः सहितेन छलेन वा बकेन बा
संत्सन्तानन वा सदेशजेन बा सगात्रजेन वा सद्धेतुना
पुरादितसद्राक्षणेन बा सच्छुश्ुरङ्लजनेन वा रोघनषरि-
पन्थानादि -चक्रिका भूचक्रिका इक्तिका हिसा सष
दङच्छविश्छकारोधनं न कायम्‌ । एवमतः क्रियया उप-
युङ्कवत्सबन्धायाः सत्यान्न चलनीयम्‌ । अत्र॒ समग्र
श्रियानुपालनाय परिलयजनाय च प्रतिभूः अतः स्वद्‌-
मध्थितायुकः अगुकपुत्रः इं बा हस्ते सि स्थितः;
च्रत्राल्यकेयदेशादिपल्याुकादीनां समक्ताव्‌ ॥;

(=, ० भ, 6, ० ४ ् ~
इति द्ेमेन्द्रषिरचिते सवंशाश्लोद्धृतं
लोकप्रकाजे दवितीयः प्रकाशः | २ ॥

१ 'स्व' कचाः । २'जननेक.पारः ।२.ङ्‌ रद्विश्डका

क.पाटः)
 भच

तृतीयः प्रकाशः ।
नवो षो

श्रथातः संप्रवदंयामि तृतीयं लोक(लेख)संग्रहम्‌ ।

पदैनानाविधैललोकपरकांशोऽयञ्ुदीरितः ॥ १ ॥
उत्तरीयम्‌ । चादरीयम्‌ । शिखालाहन्षम्‌ ।
नडुलम्‌ । विडालम्‌ । अदाब्ुपत्रम्‌ । गडुकथ्‌ । अला-
बुगडुकम्‌ । कलशम्‌ । कमण्डलुम्‌ । भृङ्गारम्‌ । गङ्ञ-
लीसकोलम्‌ । सौधम्‌ । वान्ताकम्‌ । पय॑ड्बन्थम्‌ ।
गवाम्‌ । खजालम्‌ । वेदिः । गोमयम्‌ । कटम्‌ ।
कटाह वा । मलयजम्‌ । चन्दनम्‌ । हरिचन्दनम्‌ ।
श्रीखर्डचन्दनम्‌ । रहः । प्राजा । पालार्मशनम्‌ |
श्मशानत्रिटपम्‌ । हराषास्तः । इरिका । कटारिका ।
योगपद । पूजापटथ्‌ । कम्बलीपटम्‌ । केनपट्‌।
लिङ्पीटम्‌ । भद्रपीटमर । बमरीपषटम । जालन्धरी-
पीटश््‌ । परणंगिरिपीटम्‌ । उजयिनीपीटम्र्‌ । श्रीषी-
ठम्‌ । यागपीटग्‌ । रङ्पीठम्‌ ।दिविरः । गज्ञदि-
विरः । नगरदिपिरः । प्रामदिविरः । खवाशदि-
विरः । कायस्थलिपिज्ञः । गणकः । गणशूल्ः ।
दख्यापतिः ।
९ शीयः क, पाठः । २ "करा" स.पाटः । ३ 'पीटम्‌'क.पाडः।
४ , दोक्थकाशः
¢ ¢ न्द
नन्दिनागरगाडःकविधित्रेनायक्षी्िपिः ।
तस्संख्याकलनाध्यदा गखाध्यद्ो हीयते ।॥ १॥
भोञ्यशुर्‌ । भाङ्ञा । नयः । आदह । खद्‌
धारी । पश्पालः । गोधारः । गो आलयः । मोनि-
लयः । गोमयः | गो अङ्ायटिः | भावरम्‌
मोमारती । भाश्रासा ।गोदहुन्धरा । गोदन्वि । गोदन्ता |
गोररिमिः । गोपस्तषे । सथरिगां । घो (गा;सरथनि।
गोवनम्‌ । गोषस्यगर्‌ । मोरङ्नामे । तुरडम्‌ । गोबि-
मानम्‌ । गोष्रक्म्‌ । गो श्रावकः । भेस्थालिः ॥
गोराभ्दस्य चतुर्विशस्युङ्गमयं हि दरिभेः |
५ पुराणां दश प्रोक्गाः प्रसिद्धिता ॥ १
त्रयोदश गोशब्दं चतुर्विंशद्‌ ।
क्डुरो नापिवशेव मङ्ल्योऽपि इशग्रधीः ।
विशाखसुरकमेज्ञो बाकद्ुते वेदिकं मतम्‌ ॥ ६ +`
ठक्डुरायनः । शार 1 गोलप्रदिशः ।
अधिस्वाशी तथा शूरः तुरष्कः सैमकतिकः `
गोशब्दस्यान्यशाद्खाभिप्रायः ।
वाम्मिगोररिमवतिषुपश्वादिस्वभबारिषु ।
दशस्वथेषु मेधानी गोशब्दमवधारयेद्‌ ॥ १ ॥
लवणम्‌ । ृष्णलवणम्‌ | घोरलवणम्‌ । स्फुटि-
काकारलवणम्‌ । मिभ्रलवणम्‌ । पकैष्टलवणम्‌ ।पृरष्ट-
सवम्‌ । . भ्रमरलवणम । दारक्षवणम । स्फेना-
 सोमेन्द्वविरयितः । ८७

दमरूवशम्‌ । अम्ललवसणम्‌ । सेन्धवलबसम्‌ ¦ तषु

दुष्‌ । वरसवाहिनी ! धरालम्बः । पठेणम्‌ । अररि-
त्र्‌ । दटषृटिः । भिष्कणा । प्रेतोहटेम । दारय ।
"द्रमः ।
द्रारटाषएलय्‌ । श्रहटकफलष्‌ । चिरकललम्‌ |
कपिन्थफलम्‌ । चोया(दःः फम्‌ । षुशंफलम । आर-
ए्तध्र । आाकव्रष्व्योद्धवफङए । टिम्बफसश््‌ } दाडि-
मलम्‌ । शाकफलष् ।मृल्यकलम्‌ । नारङ्फलम्‌ ।
सस्यफलग्र॒ ¦ नारिकलशल ! यरम्‌ । चेघफलम्‌
गोधृमफलम्‌ ! चनफलय्‌ । काकद्रक्ञाफलम्‌ ।
वाटत्राण्‌ !पादुक्तः । रादाबरोहरः । शल्कम्‌ ।
तीदंशकारि ।
नां; । तरणिः । सेतुः । षारिवारणम्‌ । उड़पम्‌ ।
रण्ड । द्राहाममेकरण्डम्‌ ! इष्टिका । धान्बे-
षिका । कूपम्‌ । तडाकम्‌ । शतं । परिखा ।
ष्ठम्‌ । भरङः ।
भिल्ली । कायकः | टथितः । रमखः ।
दासः । भृः । स्वामी | अधिधतिः ।
प्रिया । कान्ता । वराङ्ना । महिषी । रसा ।
मदना । महिषीरसा । कामिनी । बाला । चकोर
चन्ुषौ । सस्तेवन्तकम्‌ । वेश्या । पन्यन्नी । देव-
१ “मरय क.पाठः । २ 'नारेङ्ग"क.पाटः। ३ "गन्तम्‌ "क, पाटः ।
ॐ आअआधिषप' क. पाटः । ५ "पत्यस्ी' क. पाठः|
५७ लीकभकाशः

दाघ्ी | मायौ । जिवाः । युवतयः ।

गोबन्धनालयम्‌ । गोबन्धनकीयकम्‌ । गोब-
न्भनकेलकम्‌ । गोभूत्रनाडी । वेश्मनिका । एकक-
मिललः । खेचरी । घण्टा । चिचिष्वा |
मासापुत्रः । अमेकः । सुतः । शिशुः ।
लटका । मरिका । मन्दिरम्‌ । ओक्म्‌ ।
भवनम्‌ ¦ गृहम्‌ । प्रकारम्‌ । दिविरम्‌ । पटमण्डपम्‌ ।
कन्दुकारः । सूपकारः । ङम्मकारः । कन्दुः |
कन्दुषारम्‌ ।
किङ्िनी । मरम्‌ । दपेणम्‌ । धूम्रम्‌ ।
्धारधूम्रम्‌ ।
मूषकः । आखुः । गतांटः । सवोपहारी ।
कन्द्रंभारकर्षणम्‌ । बालुकाः । शिङ्ञाः । दमा ।
म्रीषायकः ।
मन्द्षिरूपिंखी । पिष्पी । टिष्िमोम्भरखामी।
चट; | चटकः । कलविज्ः
मीनः ¦ मत्छः । बालचरः । शफरी । शणफा-
लिकः । गिरिकशणिकः । कवरी । वीखिः । तोर
मानिष्काः |
दीनारः । भ्रैवेयकः । कन्दुलिकः । लुहरवक्ा ।
चारसी । घरवा । इल्या । ङृल्लनदीं ।
९ 'गिनिरम्‌'क.पादटः। २'ममेक.पाठः) ६ कालल ख. पारः ।
५
 हमन्द्रवियच्लः । ५५

कमारी । पत्रिका । कुटिका । दुहिता । कन्या |

श्रक्ृः । स्वसा । भगिनी । जननी । माता । धात्री|
कुण्डम । ऊधस्यम्‌ । स्तान्यम्‌ । नवनीतम्‌ ।
यवाङ्रयम्‌ । कुम्मिरिका । आआञ्यसखालिः ।
दूतज्ञः । कितवः । दण्डी । तपस्वा । दानः
शीलः ¦ सत्यः । धमप्रधानः । ऋजवः । पुत्रवान्‌
धनवान्‌ । धोमान्‌ । सत्यवान्‌ । बुद्धिमान्‌ । रङ्गः
घतारि । पाषर्टो । कूरकृत । विकलन्द्रियः । कर्म.
न्द्रियः । परतितप्चः । अथंसन्धः । रिपुः । श्रः ।
अरातिः | चोरः । तस्करः । साहसिकः । आराभिकः ।
द्रा । गुहा । गाहरी ¡ कण्ठमात्रा । वटक
टधारा । काटिधारा । धरः । सत्यम्‌ । रन्धम्‌ `|
पुरन्धम्‌ । नख्त्ा } पल्वला । अवराधम्‌ ।
घनम्‌ । पीवरथ । कटारम्‌ । नि्िडम्‌ । गुडः
पथु; । बृदन्‌ । उचः । महन्‌ । अआरम्‌। अशाचम्‌ ।
गन्धम्‌ । सुगन्धिः । सोरमम्‌ । पुषशम्‌ ।
पूरणम्‌ । निमेरम्‌ । सुभेरम्‌ |
भवनम्‌ । दारुमवनम्‌ | दद भवनम्‌ । सुरतमवनम्‌ |
निशामवनम्‌ ।
कथनम्‌ । जन्यम्‌ | मणितम्‌ । भणितिः ।भणि; ।
कडकाः । भावः । कडूमरः । यललिम्‌
वागुरः । बतेरिकाः ।
१ "अङ्कः" क. पाठः! २ पारडी क. पटः । 3 "मङ्कार
पाटः |
द लाकधरकशः

शलभाः । शुकाः । मित्तिरयः ¦ आराविकड्कम्‌ ।

कलशम्‌ । दीपम्‌ । स्थालिः । अङ्रवृषः । भमर-
सहः । भारसहः । उद्रः । उरश्रः ।कपटम्‌ ¦ नीचः ।
कमेमर्‌ । अजिनम्‌ । बारिवारणम्‌ ! रणङ्टम्‌ ¦ अव-
टम्‌ ! घटम्‌ । पटम्‌ । कटम्‌ । शकटम्‌ । तटम्‌ ।
करपात्रम्‌ । वादित्रम्‌ । सुस््रा । सैरन्धी । दरी ।
चयम्‌ । जफरीपेफटम्‌ । रङ्नम्‌ । गोरम्‌ । इुड्भ-
लम्‌ । शुभ्रम्‌ । अन्नम्‌ । तच्रम्‌ । बश्रुः । पिङ्गम्‌।
पिञ्जरम्‌ । कन्दरा । इृकाटिका । इन्दुरम्‌ । चतुर-
गम्‌ । चतुरडलीला । अक्षः । प्ञ्चरगम्‌ । द्िष्ी |
चिहडम्‌ । पचीनः । पचनी । कवरी ।
दशस्रूना समो चक्री दशचक्रसमो ध्वजी ।
दशध्वजिसमा वेश्या दशवेश्यासमो तृषः ॥ १॥
दशानां च सदस्नाणां यो वाःहइ)यति तद्ुरम्‌ ।
सा ना सौनिको ज्ञेयो जह्महारी सुभ्रूः ॥ २॥
तंलचक्रसदस्ताणां द्वादशानां च योऽधिषः ।
तस्य यश्च युखं पश्येत्स तेलबणिजां पतिः ॥ ३॥
मेरं येन विक्रीतं मिश्रितं बा जलेन तु
मधुजी रोर्वं गद्छत्सदा संवत्सरत्रयम्‌ ॥ ४ ॥
उत्तमाः शक्तयो ज्ञेयाः इलकोलरतेषु च ।
पशं नीत्वा परं यान्ति पाकपुण्यस्ियः स्मृताः ॥ ५॥
१ 'युङ्कारः क, पाठः । २ पमरम्‌ः क. पाठः । ३ कुद्मल
क, घाडः । ४ छुग्द्‌ः क, षाठ; ¦
 देवन विरचितः । ७

साधुभ्या यो धनं ग्रादयेदसाधुभ्यः प्रयच्छति ।

स राजा नारकी जेयः शुद्धस्तद्रहितो तरपः ॥ ६॥
भिचो कन्था था ते ननु शष्टरिवधे
जालमश्नासि मत्स्या-
स्ते वै मयोपदंशाः पिचसि मधु समं
वेश्यया यारि वेश्यम्‌ ।
दच्वाह्किं मृध्न्येरीणां तव किमु रिपवो
येषु सन्धि विदि
चोरस्तरं दृतहेतोस्लमसि च कितवो
नास्ति नष्टे विचारः । ७ ॥

इति स्तमेन्दरकृते सवेशास्ोदुते

लोकप्रकाशेो तृतीयः प्रकाशः ॥ ३ ॥

-- #०#०#-

१ (रियो क, पाटः २ 'शाखकथासलरित्तागरेःक.पाडः।

 शय

चतुथः प्रकाशः ।
प्रथातः संप्रबदयामि चतुथे लेससङ््म्‌ ।
भेन विज्ञातमात्रेण मूको मवति पण्डितः ॥ १॥
काययनोदरस्यन मातुरामिषशङ्या ।
द्रभ्राणि किं न जग्धानि तत्रे हतुरदन्तता॥२॥
उनमद्धिनमद्धिश्च च्छिद्रान्येषणतत्परः ।
उपयेरिि कायः कायश्थः को न वदयत ॥ ३॥
चितिं प्रज्वलितां दष्ट वचया व्रियतां ययो |
नाहं गतो न मद्धाता कस्येदं हस्तलाघवम्‌ ॥ ४॥
अप्भागार इटो कृवा ब्राह्मणा विगतम्रमः ।
मोसुलं तच्रमासाच्च उध्ववाहुः चिप्मचित १॥ ५ ॥
स्ये खाणु राङ्नो द्वारयुद्रहति यः स राजा
नकः ।प्रनापाल्नाथ्द्रहति रकयति म राजखानीयः ॥
पतिता च प्रतिष्ठा च घ्द्विता शामिता तथा |
चतुविंधा समा प्रक्र सम्याथेव चतुविंधाः। १॥
प्रतिष्ठिता पर ग्रामे चलबादग्रतिष्टिता |
[1
ृद्रिवालथेसंयुक्ता राजयुङ्ना त॒ शासिता \ २॥
गौण मी ।पि ५ अ 1 [0000

१ "लोकः क.पाठः । २ 'विशाल'क.पाठटः\ ३ यन्नख.पाटः।

 ल्षमन्द्राविरचितः । ४५६

तत्र समायां लोकिकाथमोहातिंवारणं यः करोति

भ, क © <

स॒ राजमहत्तमः ॥
सृणां षष्टिसदस्चाणामध्िपचा तथ जगुः ।
राज्ञीश्वगयुद्रहठि स द्वाराधिप उच्यते ॥ १ ॥
प्रजानां परमः कंपो मोहकम्पं निबारयेव्‌ ।
गजाङ्गं च समासख्यातं स ज्ञेयः कम्पनापतिः | २॥
वाजिनो यत्र तत्राहं तत्राहं तत्र (यत्र) वाजिनः |
नते यत्र न तत्राहं नाहं यत्रनतत्रते॥३॥
एषां वाजिनां सहक्तप्ंख्यानामनी करिनीनामयु-
तस्य योऽधिपतिः सोऽश्वपतिः ॥
रथो गजो नराः पञ्च त्रयोऽश्चाः पत्तिरेव च ¦
सेनायुखं गुल्मगणौ वाहिनी पृतना चमूः ॥ १॥
प्रत्यकं च यदुङ्गं च तरिगुणं त्रिगुणोदयम्‌ ।
अर्नःकि्नदशयगुण चाहुरक्तोद्णी बुधाः ॥२॥
तदक्तौहिसीनामयुतानां योऽधिपतिः स गजपतिः ॥
ग्रामायुतसहस्राणां पत्तनं ज्ञायते बुधैः ।
तन्नापि सारं नगरं तत्पोराः पुरवासिनः ।॥ १॥
तेषां तु सारं यद्भन्थं लदमीवन्तो नरा जगुः ।
एषां योऽधिपतिस्तत्र स ज्ञयो नगराधिषः ॥२॥ `
चितिं पश्यति पत्रय शलं पश्यसि खरि्डिताम्‌ ।
मन्दिराणां सहस्रखय ग्रामाणां पञ्चस्रति ११॥ ३॥
विषयेष्वतिकष्टाञ्यं विषयः सीति नामयः ।
जीवत्यन्थेः किलाङ्रष्टस्तयाङ्गष्ठो न जीवति । ४ ॥
० लोकषकशः

शब्दादयो बिषयास्तथा कामक्रोधलोमादयः ,

तदनु अ्रामादयो बृहनविषयो डाभरो विषयः ¦
करमीरेषु सप्ताविंशतिविषयाः । शशदिग्भागाधत्र
खोयाश्र(हा)मी । एकेनविषयः ¦ करोधनविषयः । दारि-
शतिविषयः । चालनविषयः । समालाविषयः । देव-
पूचौ(र)विषयः । भृङ्खविषयः । वितस्ताविषयः । सत्र-
वविषयः । खेरवारिविषयः । नीलाविषयः । हारी-
विषयः । जलहडीयविषयः । खड्बीयविषयः । फागवा-
विषयः । सहरविषयः ¦ ओलदीयविषयः । नीला-
शिषयः । एषां विषयानां ग्रामविमागो यत्र
षष्िग्रामसदस्राणि षष्टि्रामशतानि च |
षष्िग्रांमास्नयो प्रामा इ्वतत्कश्मीरमण्डलम्‌ !। ? ॥
अथान्यशस्राभिप्राथः-
चतरारिंशत्तथापि पश्च गिरिशाः षष्टिश्च चक्रायुधा
ब्रह्मास्य इत्यनादिनिधनाः कऋीरडन्ति विश्वश्वराः
नीलादौनि शतानि सप्त फणिनां तीथोकसां कोटयो
व्याख्याताश्च चतुद॑शोत्तमतवमाः करमीर भूमण्डलम्‌ ॥
एषां विषयानां योऽधिपतिः स विषयाधिपतिः ॥
पुराङ्किताश्च ये नाम निर्भिताच्धिषुरारिणा ।
तेषां च नगरं भ्रामं पत्तनं तत्र बाधिनः \॥ १॥
्रिविष्टपस्य सारं तत्याधिवं तेत्रमौश्वरम्‌ ,
तत्रापि सारं हिमषांसतत्र सारं सतीसरः ॥ २॥
लोन

१ गरशतयापिः ख. पाठः । २ गगरिः श्ल. पारः |

 लमेन्द्रविर्खितः। ६१

सती च पावती ज्ञेया राजा ज्ञेयो इरांशजः ।

तेन नामाङ्किता यत्र कृताश्च नगरादयः ॥ ३॥
तत्र पुण्ये गिरो वणिग्बाशिज्यपण्यवाहादयः
स्थिताः तेषां योऽधिषतिः । तिन्‌ हट रत्रौ पुष-
णमारणभित्तिमेदसन्भितस्करा ये सन्धि ददति बा
मुषन्ति बा मारयन्ति .एतत्थरक्णा्य यो दह्यति स
चोरपतिः। पारमार्थिकस्तु आत्मा एव लोकस्तथा भूथुवैः
ख इति लोकाः । भूर्लोकः , युषो लोकः , खर्छोकः,
महर्लोकः , जनलोकः , तपोलोकः , सत्यलोकः , इव्येषं
सप्रजलोकाः । एषु सप्नसोकेष्वथ निवसन्ति तेषां योऽधि.
पतिः सं इश्वरः । यत्र॒ यत्र॒ यसिन्विषये लोकख
चेश्वरः तसिनृतो संयताथां गजाश्वरथपदातयः ।
याधाऽनीकसख लाकानामाल्ोकयति स लोकाधिपतिः |
एकं दश शतं चेव सहस्रमयुतं तथा ।
लक्तं च दशलक्षं च कोरटिश्च दशकोटयः ॥ १॥
एवं रथानामयुतं सा सेना प्रोच्यते बुधैः ¦
तत्र योऽधिपतिः राज्ञा स मेनाधिपतिमेतः ॥ २॥
परमांदिदेवताचेनीयतममभष्ारकमहाप्रयुश्रीमदयुक-
राजदेवपादः अषुकविषयस्थाध्ुकग्रामादयुक्रेना्ुकशुश्रेण
कटारिकादस्ते सति शिरचीरिकाथे वषिज्ञाप्यन्ते यथ-
त्थम्‌ः--इतः प्रदेशास्सान्तवेतिंकाद्धोगमूम्यादिस्हिता-
१ ' माचि: क पाठः|
 ६२ लाक प्रकाशः

द्रगिसाङ्गस्यादुपास्त इति दीनार्हस्षपश्चनवति तथा

धान्यखारीसहस्षषः (६०००) खं भं संक्षत्यादिक-
स्यार्परि सस्यापादीथो ग्राहकगरलाप्राणनिया तले वहि-
कवता सां प्रविश्य करणपूषेतो दृहनीयनिवतंनीयं
च तत्तसाद्राष्रसलश्रमानग्रामगोलमोगभूम्यारित्यः येति-
गिजघालजूकनिगुरखोस्सरदि व्रिरवशिग्वाणिज्यसमग्रदर-
ङपतिवास्तन्यदेशनिवासिनां यदि केनचिस्कृतं तत्स
मेन वङ्कव्वम्‌ । अत्र धनत्रिमागस्य वा खसितग्रह-
शस्य द्विहनस्य संशोधनस्य च प्रतिभुवः अष्रुकषि-
षयस्थादयुकग्रामीयायुकः अयुकपुत्रः तत्र तनोऽपुरो-
ऽकयुत्रः अपुकग्रामादभुकोऽयुकपुत्रः मया पादानां
दत्तः छु बा हस्त सति स्थितः पदातियथा दत्तस्थितचुट-
केनोपच्ताच्छलं तं कंचित्‌ तथा खसितग्रहशप्रस्तरि-
काद्रास्तव्यहस्ताचतो दीनारास्तस्संग्रहणीयाः विज्ञा
पादाः लिखितमधकेन प्रमाणम्‌ ॥
| --२-#०#-:-
परमादिदवताचनीयतमपरममटारकमहागजा
पराजपरमेश्वरश्रोणदत्तमलाकपालसुरत्राशराज दवपार-
न्तिकातेः- अघुकप्रदशीयराजस्थानीयामुकस्यायुकपुत्रम्य
पदायेने्राथं समाज्ञास्थं यथावदभ्ुकेयविषयादेषा सच
्रदेशतिवममानस्थितकम्पनादिपति राजानमहाश्री अघर
१ 'नमतिः ल. पाटः । २ "घोषः ख. पाडटः।
 सेमेन्द्‌ विरलः । ६३

कदेवस्य राङ्गा पृत्रकलत्रधनगोप्राशिपशुप्रारजादिगो-

धकटायनपथकपरिजनवणिग्वाणिञ्य -भांपति-परिनन-
दीवरसांया्चिककल्यपालप्रत्यकत्रिमयालवास्तव्यथतस-
हितस्य धेयस्याङ्धाधरस्य विरुद्धस्य विरुद्धसमाध्तष-
रिबरजितस्य निद षिस्य निरषराधस्यास्माकं हिताचुम-
तेन भदयाद्रोहतया प्रक्रम्यमानम्य तदन्वसदीय श्-
गोत्रजाविरुदविचलितानां साथे विपक्तविदेयानां सार्थे
दुल्यागमाचारसश्चारादिदृतगमागमललषखलेखहारविखष्टप-
लयमनफोहिलिकादरीनग्रहणापिकं सुमखपरिभुखाभ्याम-
करम्यमाणसख तत्तसाद्र्ादधागान्तस्यादिकात्सान्तबतिं-
काद्राणसाङ्गस्थपुरदुगग्रामधाषभ्या यद्यदर्हति देया-
वदयचारोपचारहर्गोपहारगाट८ क )दानारचतुष्कखदीय-
तादोनारमागायमागत्सिवदानारास्रस्कन्धाश्वयजमही-
माननिदाघापादषापरभानप्रमाशशुष्कद्रङक्गरारकाधमासन-
न्मायाचारपथापचाररूटास्थतघानष्कगृहधानुष्कस्थाव-
रधानुष्कनारिवारिकाश णिटकाघानुप्रस्थामागरथ्यादी-
नारव्यापारारावाशवदवृहाघ हाराटारबालश्रलपथिर-
चिकसाचिदानारगाष्ठ एडलश्वपचश्मशानमयटलिक-
भवलात्नकापालिशवदादहदीनासादसमग्रजनपदादीनां
सकाशाधथास्पन्नयथास्थितशिरचोरिकायां परुत्परारि-
वषस्थित; यथोक्रवदभ्यन्तर यदत्तं स्थितं तत्रोपरि-
९ "च्छु" क. पाठः । २ 'वल्यसमकोः क. पाडः । ६ " दशनः
क, .वाठः । ७ तष क, वाहः |
द लोकपरकाशः

चातनादीनारसहस्रपञ्चपश्चाशादिकेन सह तदुषयुङ्घक्रि
थाकारानुसारं पृथर्लिखितस्थितवात्सवेसाव्‌ खणड-
निकाया संयोगप्रयोगदशेकादशसंसरणगशस्थानप्रधा-
-नदीनारा$ ममेदन्दव बभूवुः । एतेषां सचिवकारकष-
गम्पतिसह्न्येशानादानपूषं असदीयमणनास्थानाडि-
्याततियिष्यमःसलवःह्विकवेतावहिकामिसष्िवं माभे-
निषतेनं कूवेभाणंस नास्ति बिशेषपयेन्तं गणएनानि-
वाखपुवयुदरहनां इवमाणस्य शरशाव्यादिकेन दिशां
परिसेवायां वा दिमन्तरयात्रायां प्रापशाय यत्र॒ य॒त्र
-गच्छति त्र तत्र तुन्यकालं दछत्रपन्चेचछसधताश्वारोह-
पदा तिसकलेन सेनायुखेन सह प्राप्यमाणस्य तत्र सागु-
पसत्यहचतुष्पत्चिकाचले बालादिपृष्ठखरिकायषरिका
सन्नाहादिभिः सुसदहितेन रमणीयशब्दकञ्जाभियोभे
डुवंमा्स्यैव सतो बृहत्काषेनाधिपतिबाव लाभे यदहा-
ध्यपत्रिफे.. स्थितं तत्र वलाबलक्रमकेण कदाचिस्के-
चापि पकारेण तत्र तस्मिन्विषये च प्रदोषे भ्रामधो-
देभ्यो दुगौणां भर्तरप्रस्थारिको मठदेवगृहविहारचेत-
न्यचेस्याशिवपुरी चतुश्शालाखधायबन्धल्लामनिगुंण-
दिविरंडामरङ्दुम्बिभोगपतिपतलाप्रासादसम्प्रा्िराशि-
लोत्रच्ां देबन्राह्मणानां बलाबलक्रमादिकमङ्षेमाणस्य
वदनुपच्यमाशक्रमेण योऽन्तः प्रक्रमयति सोऽस्य मदय-
मानक्रभणाय तच्च ब्हचिकित्सावतां दीनारसदसदिव-
६."ालस्वग्क पाडः। र "दिश्चा'क.पाडः । २ तामरक.पाडः।
 त्तेमेन्् विरात; । ६

धमेस्यायत्तम्‌ , अवशिष्टमसाकमायत्तम्‌ । एषमन्तश्च

सवेक्रियायां न चलनीयम्‌ । एवमित्यस्यार्थे मध्यस्थलेति
प्रतिरूपे सति सचिवानां तथा कारकमहत्तमानां पखात्‌
खयं दत्तादेशात्‌ अनेन यथादत्तस्थितरिरचीरिकायां
सति प्रभूतकायां प्रबुद्धायां सत्यां तत्र॒ ्छलच्छिद्रोप-
द्रवादिकं न कदाचित्करणीयं , अपि चलने सस्ये तच्चु-
टकमध्यस्तपादानां न किञ्चित्‌ इति चुटकोऽ्यं स-
मध्यस्तोऽयं दत्तः ॥
----3-#०%:---
परमभटारकमहाराजाधिराज-अगुकपरदे शीयाययुकस्थः-
युकदेशं निवसमानस्थितलात्‌ तत्रोत्थाय पलायामताः,
तदस्यागच्छमानस्य पथि पन्थान प्रकरम्यमाणस्य सशुमा-
चारतया निवसमानस्य मोषणमारणावष्म्भादिकं खषु-
खपरपुखाम्यां न यते, अद्यारभ्य पक्तस्य मध्यस्थत
अभुकोऽपरुकपुत्रः परिस्थापितः हस्त सति वा बद्ध
स्तालङकुते सति रूप सति सचिचानां यखात्‌ ॥
--:-#०#-;-
परमादिदैवताच॑नीय० अत्र संवरे अत्र दिने
अष्ुकविषयस्थायुकग्रामीयाइकेनाणुकपूत्रेणए हस्ते सति
दिव्यशपथवाक्यचीरिका अघयुकविषयस्थायरुकप्रदशीया-
युकं प्रति धृता । यथा अनेन तत्कायेपुसुषग्रेरं प्रतिभूः
लागितः । तत्तत्र प्राप्यासिन्मरे प्राड्वाकपरिडतसा-
१ 'ग्रेनाः क. पाडः ।
६६ लोकश्रकाशः

धिकपुरस्थे खीयसारप्रसारत्युदीरितोत्पन्नवङ्कन्ये सति

तदनेनोक्ग इत्ययुकचेत्रादयुकरूपादूमिखारीपञ्चकं बला-
दुक्रिकच्वाचच मतिपतप्रन्यादसुकम्रामीयादुकसदुहीत्वा
मृल्येन संपाप्ठस्थितमित्यथांच तच्चानेन बोधितं तस्यो-
पथुञ्जमानतद्भलाच्च तेन नौतं सममिति विचर्यितदुक्क-
तथा मयास्य नीते न िञ्चिदथवत , न किञ्चिदपि तत्त
सादेतत्ख्थावरं मम पित्रा तु युक्कमिति मया वष॑त्रिशस्प-
श्वाशकं तावदपञुञ्खितमेतदये मेण शाल्यन शटिलं
श्ागतस्तख्मात्सवतो वा सवेसान्ममोपयुजञ्जमानस्याधि-
कबलं केन हेतुना किं प्रयोगेन कथं क्रियते इति पदानि
परस्परमुदीयदकथिषयसखा्ुकनाग ःजदेवपादानामपरे तत्र
सथिल्या तत्राद्यविधानेन प्यमानक्रमेश च रदोादीर
एपुषं शुद्धचौरिकां प्रचय ध्मचीरिकां लर्ताटे गृहीवः
पमपदानि गला दिग्यं कृतंग्यमत्र सन्धयः वदि पश्चम्यां
बरदि द्वादश्यां शुदि प्रतिपदि इ्टकेनुष्टुया मया यदि
न शुद्धिःकर्षिता वास्फोठिता वा अहं पज्लायभत-
घ्ठदेबोपयुङ्गं स्थावर दत्तास्मि व्यतिक्रमादीनारशहस्रप-
शकं पादो यो प्राहकानां मर्भे दातव्यं तद्वदनेन
कषौपितस्तदा मम न वङ्कग्यम्‌ देषिराजङ्कलिकपरस्परं
प्रक्षणीया । एवमतः; क्रियया न चलनीयं । अत्र
शुद्धिनिकषणाय दत्तप्रतिभूः अषकग्रामादपुकोऽकपुत्रः
ममम "गिण

१ "थाश्चः क. पाटः । २ "ललाटः क, पाठः|

 सल्मेन्द्रविराचेतः । ६.७

स॒ यस्य दत्तमननोक्गमहमेष यदि दग्धा वा पल्लायभ-

तस्तदुपयुक्तबद सुपालनीयम्‌ । अनेन तद्च्छुद्धिमध्यस्थः
अञुकषिषयस्था्ुकद शीयाञयुकोऽयुकपुत्र अनना्ुके-
नाग्ुकस्य तददत्तः कुसति स्थितः । उनाधिकान्यक्राशि
प्रमाणमिति ।
ग्रादित्यचन्द्राचनलानिलो च
द्यौभूमिरापो हृदयं नल(यम)च्र ¦
अहश्च रात्रिश्च उभे च सन्ध्ये
देबो,धर्मो) हि जानाति नरस्य वृत्तम्‌ ॥ १॥
---=-:-#०#--=--
परमादिदैवताचेनीयतम-प्रभभट्ारकमहाराजा-
धराजपरमेश्वरचक्रवत्युत्तमलोकपालमहाप्रुश्री
मदयुक-
सुरस्थानेराजदेवविजयराञ्ये सेवत्धरे अत्र दिने अघर
कविषयस्थाञरुकग्रामीयोऽषुकः अघुकपुत्रोऽषुकपोत्रः तथा
तदीयवेवाहितमाथो राज्ज अ्ुकोच्यमाना्रुकाया अभु
कग्रामीयायुकदुदहिज्या चेताववियुपोक्गं वा हस्तवागभ-
राभ्याघ्रुपलक्विते सति दक्ञिणाम्रतिपादनपट्कोऽयं ददाति
यथा । अत पएवाञ्युकश्रदशीयाग्रहारीयमटुगुकाया्रुक-
पुत्राय त्रिसन्ध्योपासकाय ऋभ्यजुःसामाथववेदपाठकाय
नित्यखलानदानदेवाचेनरताय मम भातापित्रोरुद्धरणाय
अह्मचारिणे सहाद्यणाय श्रीकश्मीरेषु श्रीमद्धिजयेश्चर-
देवपादानां पृजाथमधेपुष्पधूषदीपसमालमना्थं :--
९ "कुवा" क. पाटः।
1. ल (कप्रकाराः

्रापःच्ीरं इशाग्राशि तण्डुला; सुप्नाक्िलाः ।

यवाः सिद्धाथंकायेतदष्टाङ्ोऽषेः प्रकीतितः ॥ १॥
इति पृञ्यपूजकाय दत्तं नियमितम्‌ । शअञुकविषयाद्ु-
कग्रामादगुकस मीपादयुकनामक्तेत्रादपरुप्रदशीयादप्क-
स्थावरनिकमादञुकस मोपादग्रुकनामचतत्रात्‌ खञ्ुकप्रदे
गी-
यादरसुकस्थातरनिकरादघ्रुकविषयस्थादसुकादीनां सत्का-
थान्मूलेन दीनारशतसप्तको 'ेतसदस्लपश्चकेयेः मम्माप्त-
सितागममञओालकाद्भ्रखद्राद शकमसे दिशाय दत्त
प्रतिपादितं परित्यक्रं च , एतस्योपयुञ्चमानस्य ससन्तान.
स्यासाभिरसद्ेशजने वान्यत्र केनचिद्राधनपरिषन्थ-
नादिकं न कायं । केनापि चेत्छरतं स नरकपाती
स्यातपुत्रवध्यो मवति । आचन्द्रह्ये मयुद्रमेरुमलयपवे-
तपयन्तं तावदहा्थससन्ततेजीवनाय प्रतिषादितपटह-
कोऽयं दत्तः । उक्तं च भगवता-
देलकृष्टां मरही दवात्सबीजां सखशालिनीम्‌ ।
यावतेघ्येकृतालोकास्तावस्स्वभे महीयते ॥ १ ॥
षष्टिवषेसहस्राणि षष्टिवर्षशतानि च ।
वर्षकोटिशतं चैव स्वर्भे बसति भूमिदः ॥ २॥
द्‌षद्रभ्यमिनाशाय ब्रह्मस्वहरणाय च ।
अजितं ङलनाशाय स वेदात्मवधाय च ॥ ३॥
न विषं विषमित्याहुबे्स्वं विषडच्यते ।
विषमेकाकिनं हन्ति जद्स्वं पृत्रपोत्रकान्‌ ॥ ० ॥
१. कोपीतः क. पाडः । २ देश्य" क मरः,
 समन्द्रावेराचतः। ६६

सुबणमेकं मामकां भूमेरप्पेकमङ्लम्‌ ।

हरन्नरकमास्ोति यावदाभूमिसस्षषम्‌ ॥ ५ |
तटाकानां सहस्रेण अश्वमेधशतेन च ।
गवां कोटिश्रधनेन भूमिहतो न शुध्यति ॥ ६ ॥
अर्तिपदमपरिचेपचशक्तयिनि जीविते ।
कन्ताद्याथाक्तिपत्नाणी यसा वाचाक्येऽच्तयः १।७।
तप्नायः पिणडदण्डद्रुततरलधिकाबजतुणडाण्डजोचे-
व्यांघातेभिन्नयुणडाद्विकटकटुरटचर्डमृचचएडद्ताः ।
्राध्यारासप्रकाण्डप्रहतहृतवद
खणड खण्ड ङ्गसन्गा-
जायन्त नारकास्ते जलधवनिकटा ये धरित्री हरन्ति१॥
भूमेदांता यातिल्लोकं सुराणां
हस्तेयुवा बाहमारुह्य दिन्यम्‌ ।
तस्था हतां पमज्वलत्तेलपूर्शे
लो इम्भे पच्यते कालघूतेः ॥ & ॥
सामान्योऽ्यं धमसेतुनराणां
काले काले पालनीया मवदिः ।
. सवानेतान्माविनः पार्थिबेन्द्रान्‌
भूयो भूयो याचते राममद्रः ॥ १० ॥
स्वदत्तां परदत्तां बा या हरेत वसुन्धराम्‌ ।
स्व॑विष्ठायां कृमिमृत्वा पिभिः सह मजति ।। ११॥
थो बारयति रांधयति वा स नरकपाती खात्‌ | शवर
न कश्चिदपदहरणीयम्‌ इति दकिणापटकोऽयं दत्तः ।
१ “भ्नावछ्ठा्यां' क. पाडः ।
७० लोक प्रकाशः

अत्र साक्षते धमाऽऽदित्यवसुमरद्रणसद्राः । एवमु

कदेवमहाप्रथुशषिप्रलयकच्त लिखितं ग पलत्यञ्ुकन ॥
| --& ५ ० ० #-
परमभद्ारकमदाप्रञ्ुपादान्तिकात्‌ अरुकप्रदेशी-
यापरुकख समाज्ञपतम्‌ । यथा अध्रुकदवयजनाथं पजोपक-
रणार्थं पृज्यद्रव्यादि सम्भारणाथं अगयुकव्यापारिदस्तादर-
शनाद्रुहीतलवहिकया दीनारसहस्रपञ्चदशक्‌ (१५०००)
गरुपल्यायुकयुखादि हानीदय देयं प्राकषमात्र प्रापशौयम्‌ ।
लोकस्या्थाथेम्थेकवाचकस्य साथोसङ्गस्य च शिरो.
बाङ्मणचत्रियवेश्यशूद्रषदीनां ब्ाह्मणस्याङ्गादरेद चतुष्ट
यार्थ चतुबणो नियतः, दत्रियस्यायुधादिपरिकन्पना-
थम्‌ । अज्गाच्तुवर्णो नियतः, एवै षोडशवणोः
पोडशाणां वरणानां जातीनां एवं चतुधो प्रजापतिस-
ख्ययाश्वतुषष्टिश्च व्रणजात्तयः ।
सरीखधपाः । कृमिखटाः । चमचटाः । कल
विङ्काः । डाः । कलिहूम ¡ अङ्ाः । स्फुलिङ्‌ः।
पलिकः । ` इष्टिकः ¡ धान्याहिकाः । कापः ।
म्तकम्‌ । अन्तकम्‌ । पङ्कम्‌ । सङ्म्‌ । रङ््‌
पतङ्म्‌ । तङ्म्‌ । रङ्म्‌ । सारण । तर
शिकः । काठिनः । जलकटाहिकः । षटं ! . पटं ।
करं । कठं । कवाटम्‌ । नटं । नाय्य । जटं । घटं ।
नाजाधक्गं । कलापः । सिन्धुवारः । डासः । छुरिका ।
अभिरामः । नाधास्तः । साप । विवाङ्म्‌ । सवङ्क्‌ ।
१.ज्गाख'क. पाठः ` २ 'विङ्गाः'क.पाठः । ३ मासः क.पाठः ।
 ज्मन्द्रविरचितः। १11

साङ्ामिः । सुवणायकम्‌ । सुवणपत्तरिका । सुवणं

बुख्यमर । जार । रजकः । ण्डय । इलवन्नक्रयू |
कुमारः } स्फुरभ्‌ । सिकनालुम्‌ । नाव्रस्कम्‌ । सारशिः
सारविकम्‌ । स्फुरन्ती । रन्ता । परसारसश्चयम्‌ ।
स्थिर'शप्रसने । द्रेातनम्‌ । सदोक्लकम्‌ । तपःलकम्‌ ।
सोलकम्‌ । वाकोलकम्‌ । कवाटिः । वारिधानी ।
बारिषरः । बारिवारणम्‌ । वारिकरणम्‌ । वारिकरं ।
कारिका । शरिषं । वारिणं । बारिभिं । वारिवारी |
बरारिपा । देविरामः । सुरापः । रामः । रमणः |
ररारमणः । ऋतुपदं । ऋतुकालं । ऋतुपवनम्‌ ।
रदायकं । ऋतूत्थं । ऋणम्‌ ¦ ऋतुरामं । स्वाथम्‌ ।
स्वाङ्गम्‌ । स्वाग्यम्‌ । स्वा्मीयकम्‌ । स्वानिका |
पवनः । पादनः । पावनः । पषूनिकः । रिः |
सारशिः । सारम्‌ । सदनम्‌ । सोदनम्‌ । पिर्डा |
गण्डा ङ्गकतिवम्‌ । आधानम्‌ । स्वाङ्गम्‌ । रङ्गम्‌ ।
सारम्‌ । सारोवनमर्‌ । सेरङ्ं । भूङ्खं । भारवनम्‌ ।
मारकाननम्‌ । सयत्तातातम्‌ । तुरङ्कम्‌ । तरणिः |
तावकम्‌ । सामकम्‌ । तत्ततुष्करः । चतुष्कम्‌ । गिरः |
पेत्‌ । पित्तम्‌ । लिङ्ग्‌ । इक्तायुधम्‌ । इदम्‌ ।
पयः । जालम्‌ । सङ्मम्‌ । चतुरम । चतुष्कयम्‌ ।
उग्रदेशे ऋताधिपितुचनम लिङ्गबृचायुधे । इद-
जलसङ्ग^+म्‌ । चत्वरोग्रदशाव्‌ ।
९ (सिकता! क पाटः । २^ताव'क. पाटः । २ 'तुङ्ग'क.पाटः '
 लाकथ्रकाशः

( शिवयामल्े-
शिव पितवनमेकलिङ्गब्रत्लो-
इषजलदखङ्मचत्वरे सुदेशे ।)
अपि शिवगदितं विभुच्य शस्तं
निजगृह एव हि पूजनं युक्तः ॥ १॥
----> ० # ० #---~

लेखपश्चाशते भूर्जे सङ गणनामते ।

पदेनानाभिधैलोकप्रकाशे यदुदीरितम्‌ ॥ १ ॥
दिविराणां लिपिज्ञाने गशाध्यक्ते महाबिधो ।
शास्रे सारस्वते सांख्ये दैवज्ञे ज्ञाननिभेरे ॥ २॥
पुराणतकेमीमांसावेदशाचेषु चोदितम्‌ ।
बोधये चाधिके भूरे पद्धतौ यदुदाहृतम्‌ ॥ ३ ॥
एवमादिषु शासेषु तेषु यद्यत्पकाशितम्‌ ।
तदहं कीतेयिष्यामि श्रुत्वा चेवावधारय ॥ ४॥
येन विज्ञातमात्रेण सबेज्ञत्वं प्रपते ।
सारात्सारतरं वस्मि दधो धुतमिवोद्धृतम्‌ ॥ ५॥
दिन्यं चकुः समाकोशं पश्यते सचराचरम्‌ ।
परं बोधसुपारं च सवेविज्ञानयुततमम्‌ ॥ ६ ॥
पश्यते दिव्यद्ष्ट्या च सवं त्रियुबनोदयम्‌ ।
एतज्ज्ञातेन भर्जन सवंशास्राणि लेखयेव्‌ ॥ 9 ॥
पश्यते सवेशास्ाणि लिखिता भूभसङ्कहम्‌ ।
शासने पूचकथान्नाये संतेपात्कथयाम्यहम्‌ ॥ ८ ॥
१ "लख्य' क, पाटः । २ खदृनाना' क, पाटः । ३ (माददमदह्ा-
शाख क. पाटः)
७७ लोकपकाशः

किं कृतं सीतथा साधेमत्र॑वोत्तरमीरितम्‌ ॥ $ ॥

तरत्तरलसेनाभं तेन व्याप्तमिदं जगत्‌ ।
बणोन्येकोनपश्ाशद्यसिमिथक्रे व्यवस्थितिः !; ५
तैस्तु व्याप्तमिदं सवेक्तराक्तरपङ्किमिः ।
शाखे मरे च भूजं च उत्पन्नं मातमण्डलम्‌ | ८ ¦
भूजेन धनसम्पत्तिस्तदथं सर्वकभेकृत्‌ ।
अर्थैनोपार्जितेनेव गुरूदेवाभितपंशम्‌ ॥ £ ॥
देग्यभ्रिस्तुष्टो भाग्यानि प्ते सटरुमेवनम्‌ ।
इत्थं गुरुतरं भूजेमिदापुत्र व्यवसितम्‌ ॥ १० :
येन विज्ञातमात्रेण सुखं जीवति मानवः ।
भूञजओधीनाः परजाः सवो राज्ञां त्रैभूजलोचनम्‌ ॥ ११॥
तच्च कायसं यस्य तं कायखं जगुब्वेधाः ।
अज्ञाने तु यथा ज्ञानं प्रकाश सवेजन्तुषु । १२॥
तथा भू पृथिव्यां च सङ्खहे स्वैजन्तुषु ।
श्रथ कालकलनां कथ्यते :--
आध्यच्रं सयुच्चायं तावच्च निमिषः स्मृतः ।
निभिषदयेन तटिलेवः स्यातुटिकाद्रयम्‌ ॥ १ ॥
षष्टिस्तु चष्काथेव धटिका सयुदाहता ।
घटिकाद्रयसम्भूतो शहूतेः स्यात्तथैव च ॥ २ ॥
तरिशन्पुहूवंकं चेबमहोरात्रथुदाहृतम्‌ ।
पञ्चदश ह्यहोरात्राणयाहः परं सितासितभ्‌ ॥ ३॥
पक्चदयेन मासस्तु छछदठेमीसदयेन तु ।
२ "स्वरो क, पाठः । २ "करणा ख. पाटः ।
 समन्धधिरचितः। ७५

ऋटुरयसायनं स्वात्संबत्सराञ्यनदयम्‌ ॥ ४ ॥
एतसत्सुराणां दिवसं प्राङ्क श्रीरहुरिकामते ।
अहारात्रमथो र्यमः -द्रःदीनां तथैव च | ५॥
द्वात्रिशत्त सदस्चाणि लकेषतुष्ममाशकेः ।
प्रोङ्के कलियुगं चेव द्विगुणं द्वापरं तथा ॥ ६ ॥
त्रिगुणं च तथा तरेता कृतयुगं चतुभणम्‌ ।
चतुयुगेकसप्तत्या मन्वन्तरं जगुः ॥ ७ ॥
मन्वन्तरप्रमाणेन दिनमेकं तु बरह्मणः ।
्रह्मणोऽनन्तरं विष्णोः केशबाख्यस्य सुब्रत ॥ ८ ॥
केशबानन्तरं शट्र रुद्रस्यान्ते मद्धरः ।
सदाशिवस्तु तस्यान्त अद्ध माया द्यतःपरम्‌ ॥ € ॥
इत्थं संवत्सरं प्रोक्कः देवादीनां सुरेषु च ।
अत्र सवत्र पचे तिथयः समुदाहृताः ॥ १० ॥
प्राकप्रतिपट्दितो द्विवीयायामय द्विषा ।
गिरिकिन्या तीयायां चतुर्थीमायुधान्यपि ॥ ११॥
पश्चमी त॒ शरः प्राक्तो षष्ठी मोमाधिपीं जगुः ।
तथा चाषादसप्तमी चाभ्ुण्डा चृहदष्टमीम्‌ ॥ १२॥
महानवर्भा समयां दशम्यां यामतःप्रम्र ।
एकादशी वैष्णवीं च इन्द्रं च द्वादशीं विदुः ॥ १३॥
त्रयोदशीं चतुरशी चस्य परमात्मनः ।
पौणेासौ ह्यमावसी तिथयः सञ्युदाहहाः ॥ १४॥
मागेशीषोदि मतेषु शुक्ररक्तादयः स्पृताः ¦
बसन्तादिक्रमेशेव ऋतवः सथरुदाहृताः ॥ १५ ॥
७६ लाकम्रकाशः

रविशन्द्रस्तथा भोमो बुधो गुरुस्तयैव च ।

शुक्रः सौरि्रदाणां च वाराः खस्वोदये स्मरताः १8।
अनन्तरं ह्यत्र दिने द्यागमानां यथाविधि ।
विष्टिस्तु परमा शक्तिः शनिः साक्ात्सदाशेवः। १५।
रातरिशक्तिसयुद्धता दिवसो भैरवः स्वयम्‌ ।
वेदान्तिके यथा बेदा यद्यत्कमे तु लेखकाः ॥ १८॥
तत्तत्स तथा इयाद्रात्नौ नेव च नैव च।
खीष्तान्यत्र माणानि भरमाणानष्घुदाहठम्‌ ॥ १६॥
तस्मास्सवभयन्नेन लेखनीयं न पण्डितैः ।
तथा चोक्ठं भगवता श्यागमेऽपि यथाथेतः ॥ २०॥
विषयेष्वतिकष्ठाब्दे विषया पार्थिवाः खिताः ।
तस्माकेशिदागमोक्या कश्मीरेषूच्यते किल । २१)।
त्रिविष्टपस्य सारं तत्पाथिवं चेत्रभश्वरम्‌ ।
तत्रापि स्वार हिमवांस्तत्र सारं सतीप्तरः ॥ २२॥
सती च पावती ज्ञेया राजा हेयो हरांशजः ।
तच्राधिपत्यमासाद्य चक्रवतिंपदे सतिः ॥ २३॥
श्रयेदार्मी रिषयानां कलनाप्युच्यतेः-
किल खोपाश्रमिकादारमभ्य एकेनविषयस्तथा ।
कोयेया प्राच्यां प्रतीच्यां अमञ्जयां प्रतीपाया प्राब्-
प्टयाघम्र । प्रोख्यं । प्रेरयं । सरोन्मत्तोयम्‌ । सोमने-
यम्‌ । सोदयम्‌ । साम + साराज्यं । ुद्रासिद्धान्तम्‌ ।
सौरमेयम्‌ । सेहिकेयम्‌ । सिद्धा पिङ्कम्‌ । सोदर
१. "जामिः क. पाडः। `
 स्ेमेन्द्रविरचितः। ७.
भ (प (क

सुषचैसम्‌ । सोमम्‌ । सोमपम्‌ । पानमनाक्‌ ¦ नाकम्‌ ।

आवापनम्‌ । सारतरम्‌ । शाननम्‌ । षिदयुत्‌ । अन-
ङ्कम्‌ । सारङ्गक्‌ । षणा शल्यमस्ति। पिर्डापुत्र-
विज्ञायेति । यतः परं रामणी स्वात्म्यं हस्ताहेत्व-
लिकः स्वान्या स्वारादी वेशवीणावादित्रकाः स्वरास्व-
रादीयस्वरूपमाह । यथा वदति हीनः स्या्निष्टत्त
वैराग्यम्‌ । वैनतेयम्‌ । सुवशेषुच्छम्‌ । विराजं । राज-
मानं । वैराज्यम्‌ । बिवा्िकम्‌ । बैदं । वागुरिका ।
सारीसुरवृत्तं । सुन्दरिसुषाणम्‌ । सुजनम्‌ । सागसा-
गरम्‌ । कपटिका । इन्तम्‌ । इल्तिशम्‌ । त्सतम्‌ ।
शूलिनम्‌ । इचेलिनम्‌ । काकवृक्षभ्‌ । कारीयम्‌ ।
कावीरम्‌ । इधुदिनी । इन्तांम्‌ । कलिकाणम्‌ ।
कारागृहम्‌ । बन्धनालयम्‌ । कालघ्त्तम्‌ । इईलजम्‌ ।
काश्मीरम्‌ । करश्मीरजन्म । बायुङलम्‌ । बादीवपेष-
षस्फन्द्‌ं । मन्दं । वराहादशेनम्‌ । सारात्पारम्‌ ।
बृत्रहनम्‌ । इषवखरतदाहवी । वृत्तम्‌ । अज्यम्‌ ।
धुषशिवादाराकारं । सारं । वारण । सावदानं ।
बन्द । इन्दारकं । रागे । षटदत्तब्न्दं । इहदरटारकम्‌ ।
नालं । सालं । सादारणम्‌ । इतत । सुषेणं । एषां
सप्तविं राविषिषयाणां अन्तरालोपवेषणकः । यत्रः-
खोयाश्रमिकादारभ्य कामराज स्मृतं बुधैः ।
बातूललरान्तं च नगरः परिवारितः ॥ १ ॥
मध्यं मराजमिल्युक्तं ्रामपञ्चसदस्रकपर ।
१ "चामूल' स, पाडः ।
' $ ल्ाकमप्रकाशः

श्रीवन्तकादथारभ्य मनुवान्तं स्मतं बुधैः ॥ २॥

मुषाराजमिवयूचु पृतना्कथ्यते किल ।
सतीसरापि रामाणां यतस्रमाणदुदीरितम्‌ ॥ २ ॥
षृष्टि्रामसदहस्राणि षष्टि्रामशतानि च ।
पष्िग्रामाख्यो भ्रामा द्येतत्कश्मीरमण्डलण ! ४॥
अर्व सुपताकीक्रान्तं सारमरः विग्रीता बेस्टी
तमादयायेयं पादूकेयं अअरपीयं प्रखष्द्णद्दधिः बाषी
प्रतापपुरवामिनमस्तील्यत्र प्िहस्तमङललः । वारणः ।
हस्तिनः । सिंहः । केषरी । हरिः । मगः । सरगा-
धिपः । बःखीवाङ्रकोटं । पालकीवास्थरणम्‌ ! व्यङ्गम्‌ ।
द्मङ्गस्थमङ्गं । रङ्गं । स्वामीश्वराधिपत्याधिपतिकाः ।
प्रहरणं । प्राप्या । तत्पादम्‌ । पाक्यम्‌ । दुरिधा-
प्रशमन । कसारदाधश्च चारस्वायो | स्वरा | स्वाधीः
स्वल्पप्रसाधारीकः । परिषारचित्तनेप्रहं । हारहराषि-
हारादिकं । स्वामी । सुतोऽभे $: । खदा, । लीला ।
कोलिका । अुक्काबल्ली । हदि त्रारि । धान्यकच्यका ।
कन्दुकथवारणं । स्फरणं । स्फुटं । सारं । सरं ।
सारमादित ।. बारिधारीविस्थारणे । स्थालं । साह्न |
युलदरण । सणारषय । साहसारस । सुशूल्लिनी ।
ह्वी स्यं । सत्ययत्त । प्ीरालेयं । श्रीदृत्तेयं ।
क्ीन्रागेयं । वाभूः । पुनमूः । पुनरत्रायं ¦ शब्दा-
दिषमेतखज्ञं च । गणखनाइशकसौ शुची नानालिंपिन्ञौ
१ ¶शथज्ञाः ख, पारः
 सतेमेन्द्रविरचितः | ७१

कतेव्यौ रा्ना गणकलेखको । ल्ेखोऽयं प्रकारम्‌ ।

लेख्यं । लौक्यं । लेख्यं लोकपदेदां । लो कालुत्तरं ।
लोकाकारं । लोलाख्यं । लसेरुयहारोऽयम्‌ । लेख्य-
सादनं । षङ्घ्यं षृडङ्क । प््पां षडध्वा । षोडसारं ।
षडरं । ष्व । षडाङ्गारं । शासनं । साद्धकोऽयं ।
सोचेनामं । सबेमौमोऽयं । सारसिकः । साननिकः।
सारकः । सारासारीयं । सौपणथं । पाठीनः । पाटी ।
पाठनी । पाठकः । पाटनीकः । पौठीनः । पौरुषः ।
पराकृतिः । प्राकृतेयम्‌ । प्राृत्तान्तं । प्रोन्मत्तेयमर ।
प्रोवाचकः । वाचीकाकाराः ।सामिः। सवं । सान्तरम्‌॥
यख्य संपुटिका नास्ति पिता यस्य न पण्डितः ।
व त ॥ १॥
आचायंलमधःकृतं कुरचनाधु्यः क्रियाब्राह्म-
भूसैनोपितचेटफेरपि महावैचलदपैः धतः ।
सारङ्खेष महातपलखिपदवीं ज्योतिगेणप्रक्रिया
मीन॑प्राणहरेरहो महदिदं माहात्म्ययग्र कलेः, २॥
सपापा सपापं दे" ““-सादलम्नमयः । (१)
यथेतानि न विचन्ते सयुरुभेवमोचकः ॥ ३ ॥
दीनारमेकोऽस्ति ममेन्दुबक्त्रे !
कथापटग्रान्तसुबद्धबद्धम्‌ ।
उपानितोऽयं वहुभिः प्रयते
स्तदेवमर्थन इर प्रसादम्‌ ॥ ४॥
यस देवख यो मेः प्रवृत्तिः स्वलौकिकी ।
१ भेण ख, पाठः। २ 'सोदकः' ख. पाटः ।
 किन
५ लाकप्रकशः

श्ुतिस्मरतिविरुद्धोऽपि देबद्ष्टिः स उच्यते ॥ ४ ॥

धमे एष हतो हन्ति धर्मो रति रक्षितः ।
तखाद्धर्मो न हन्तव्यो म नो धर्मो हतोऽवधीत्‌ ॥ ५॥
विप्रो धमेद्ुमथ्यादो स्कन्धशाखा मदीपतिः ।
सचिवाः पत्रपुष्पाणि फलं न्यायस्य पालनम्‌ ॥ ६ ॥
अय सारिः:
तपस्िनो दानशीलाः इलीनाः सत्यवादिनः ।
धमेप्रधाना ऋजवः पुत्रवन्तो धनान्विताः ॥ १।
=प॑वराः सराचिणो ज्ञेयाः भौतसातेक्रियापराः ।
` स्रीनालवृदधकितव-मत्तोन्मत्ताभिरस्तकाः ॥ २ ॥
रङ्गावतारिपाषाणडिुटकृद्विकलेन्दरियाः ।
पतितपतीथंसम्बन्धि-सद्गाथरिपुतस्कराः ॥ ३ ॥
साहसी दोषश्च निपृतैशेति सःक्निणः ।
उभयानुमतः सारी भवलयकोऽपि धमेषिव्‌ ।। ४॥
संते; साच्चीसंग्रणे चायपारुष्यसाहपे ।
दृषा हि मगवान्‌ धमे अतः कोऽप्यगतेप्यलम्‌ । ५॥
वृषभं तं विदरदेवःस्तस्माद्भमं न लोपयेत्‌ ।
वरं बाराणसीखणए्डमण्डनोदरप्रणम्‌ ॥ £ ॥
नतु ब्ह्माणडखण्डेऽसमनच्राञ्यं दोदेण्डमरिडिनम्‌
°$त्रवीत्‌' ख. पाठः । २ (चिचुराः' ख. पाठः । २ च्ाभष-
कूतथाः ख. पाठः । 2 'रूपकृ' ख. पारः । ५ (सवे' ख.पाठः ।
६ (छष्ट' ख, पाटः । ७ "निरमिंतश्चलि' ख. पाडः । ८ "मवे
देकोः ख, पाडः । £ 'सवसात्ता सथ्दण सवे' ख, पारः
 भ, [ [+

सेमन्द्रावराचतः। टश

ब्राह्मणस्य सुवेमयूखमिततियोजनकोषिरका यत्र

नगरे अतेकविलासिनः सन्ति नानारूपधरा । याज
नकोटिदिमागः (१०००००००) ।
्त्रोपरि कालाभिरुद्रख नानाघोस्चण्डज्वालाम-
ह वृताः शिखायोजनकाटथो दश ,यत्र तजोमया अणवः
न्ति । योजनानां षिमागोऽय ( १०००००००० ) |
ञ्त्रोपरि कालािस्द्रख युन योजनकाटयत्र
परिवारयुता देवः खाक्ताल्स्थित; स्वय तत्र । यजि
नकोटिषिमाभः ( १०००००००, ।
छ्प्रोपरि शिखानां पूमनयोजनकोटयः पश्च ।
विभागोऽयं विद्यते ५००००००० ।
छतरपरि नरकावनिः यत्र प्रागुक्रकाः सपापक-
परसम्बन्पदेतुना मचुष्याः क्रोशं इवेन्तः स्थितास्तत्र
योजनकोय्यो दार्िंशतिः (३२०००००००) ।
छ्मत्नोपरि योजौश्च कृष्माणएडरद्रस्य युबनं ›यत्र
देवः साचालदरष्माणडश्द्रो मगवान्भूतमावनस्थितिर्योज-
नलक्ञाशि नवनवतिः (६8०००००) ।
तरोप रसातलं नाम पताल, यत्रानन्ताख्या;
फरश्वरदेवाः सन्ति । योजनप्दस्चाणि दश (१००००) ।
गर्रोपरि विशालाख्यं नाम पताल , यत्रानेक-
विषयाः सन्ति, रम्यरम्यतरा देषदेबपर्याः सन्ति
योजनसदस्राणि दश (१००००) ।
 ८२ ल्लोकप्रकाशः

। रोपयांशाल्ताख्यं नाम पातातं , यत्र समन्ता.

स्ुभ्रघयुविद वासु देवताधिष्टितस्वरूपाः चेतन्यात्रिफश्च-
प्रभापिद्धरा रभन्ति । योजनसहस्नाणि दश . :००००}।
ञ्व्रोपयेपयशाल्लाख्यं नाम पातालं , यत्रानेकरचः
-नावन्तः सम्तो भवन्ति ।योजनसहघ्राणि दश १००००।
` शप्रोपरि मरडलास्यं नाम॒ पातालमनेकरत-
विख्छित्तिपातालपोदषी युं, यत्र॒ मवनगोश्वभ्रमासितं
युबनत्रयं, योजनचषस्रा णि दश (१००००) ।
अन्रोपरि पतालास्यं नाम पतिलं यत्र तश्र
संवलितपारकीवतारकचारकिरातपतेः) यत्रे जनः
सञाणि दश प्रमायं , दायकमयपमारम्मसारम्भखताल-
्रिगलिवानेकषिचित्रचैतन्यस्वरूपगिश्वन्धाप भगवन्‌
हासकेश्वरदेभतः धितः युप्रनेऽसिननापनिलाहुः ,
(११०००)|

, .अत्रोपरि भूमेःकम्पनिकरायोजनमहत्रारि परंशिः।

परिमाणम्‌ (२००००) |
, श्त्रोपरि जम्बुद्ीपं योजनसदश्चाि पश्च, परितो
दिषिदिशश्रतुगुणस्थाः। यत्र मध्ये भरः स्थितः । जम्बु
द्वपपरिमाणं योजनानि (५०००) ।
 स्मेम्द्र षिरजितः । -

ए ऋक
च; ररी ।

[भिक 11१ यिति क १.गि कि 1 माकि [|ताम ||मकमा

मेरुपवेतपरिमाणम्‌ ।
ततः क्षारसथुद्रपरिमां योजनसहसराणि दश,
य॒त्र शेवालविद्ुभकम्न्बाङ्गालिते शद्कुरल्ननाना विधं जल-
मकराकारं तरलिततारहाराभरणं भवति..1 योजन-
परिमाणम्‌, (१००००) ।
तत्परतः शाकलद्वीपं तत्र श्रन्तिकाघ्नसितयोजनल-
: च्य इति परिमाणम्‌, (२७०००००) ।
ततः चीरसधुद्रो बतुंलथुवनाकारं । प्रमां योज-
नलचद्रयं (२०००००) ।
ततः इुशद्रीष . योजनलच्तचतुष्टयं परिमाणमिति
(४०००००)|
९ -भ्नत्र {१) सख्या ख. पुस्तके बतैतेः ।
~ ` लाककाशः

ततो देधिप्रुद्रो योजनचतुष्टममिति परिमारं

यत्रानेकब्राणिनः सनित देवेन्द्रामाः सागराम्बरविश्वरूप-
चाराः सन्ति । कलनया यो० (४०००) |
तत्परितः करौचद्वीपो योजनलचाष्टकमिति देवेन्द्र
दशजनाः स्त, तत्र सर्वैः कालकल्पना कैशिदुभ्भि-
तरा | यो (०००००) |

ततो घृतसञुदरो योजनलच्ता्टकं परिमाणं, यत्र

जगदाप्यायक हिमकरनिकरदरह सितपितच्छद छतिप्रदी-
प्तेजोराशिवन्तः स्थिताकिष्ठन्ति । यो° (८०००००)।
ततः शान्मलिद्रीपः योजनलकषोडशकं , यत्रा-
नेकविच्छित्तिवेमानिकं प्रभावाप्रमावमानवधमौपिरत।
यत्र स्वभावासपरि पूरितदि गन्तर्‌ इत्येव प्रकरणम्‌ । यो°
(१६०००००)|
ततः शाकैरद्वी परिमाणं , यत्र योजनलक्षोड-
शकर । अत्रास, ज्केरोदकस्वादयुतेकपादमिषग्भारिश-
तकलखेवाः द्रोण पौरपिकाणडकालबृन्दशन्दितिपादपदु-
रापवक्रयकरणग्रमाणं । यो० {१६०००००} |.
ततो गोमेदाख्यो पवनयोजनल दद्राजंशतिप्रमा-
शमित्याहुः (३२०००००) । तत्परतो मपुसमुद्रा; योज-
नलक्ताशि द्रात्रिशतिमयत्रात्‌ ।
परासृतसमुद्धता कला सप्तादश परा [१
महाभेरतेजखी तत्कालगरितामूतम्‌ ॥ १ ॥
 लमन्टावेरदितः। ४

तन्मध्यं देषदेरेशि तद्रकेषु सथुद्धवम्‌ ।

तसखादुहाज्ञातमेवं सवोमरतदेवताः ॥ २ ॥
वल्नमाप्यायकोदम्‌ रूपंस स्थितं तत्र तन्मर््य)
यो० (२२ ०००००)

ततः पुष्कश््रीएो योजनल्क्ताशि चतुःषष्िप्रमाण-

मिति । यत्र पुष्डरपरसेश्वरतत्रे सारादल्यां संवादेन
गुङ्खभ्यन्ते सवे पुष्कराः, यप्रान जन्तदय विविधाः सन्ति।
तत्र स्थसे नानारूपधरःः परा धरित्रीवराः वैदित्रधात्र
करधनः मिषङ्गाः । यो० (६४०००००, |
ततः मादृदकसष्ुद्रो गजनल दचतुःषष्टिकिलनया
भवल्येतद्‌ ¦ यच इुखादृदकाः इविंदाषपरिष्कराः यदु
तरान्तरसितप्रभारञ्जञिवकटाक्दीक्तेताः परिभवन्ति ।
योजन परिमाणम्‌ (६४०००००) ।
` ततो हेममयी मूसियेत्र मेरुसमम्रमा ।
उत्तप्ता` माखराकारा तप्रसौवणेसच्छिखा ॥ १॥
शेलेयसभिमाः खमाव्ुवनप्रभाहम्यंवातायन-
प्रभृतयः , मयुखनखरपुरोदि तपत्तिषीवरीङृतनखाशमा-
लावरीपिज्ञर सञ्चयीकृतश्रवालसश्चयवल्ललितदेचरी-
प्रमातज्मित्यथंः । योजनलच्षाणि (२००००००)
ततो लो कालोकपवेतः योजनसहस्चाशिदशकमत्र
घप्ाश्वरथवाहनो रविरूदैति पर्येति, सहक्षरशमिभमा-
पुञ्जपि जरि .त, ुरासुरबन्दितपादपञमाभ्पुदयस्वरूपपरि-
भरषितषादयुगलललितसदंशमरिग्रदीग्रतडिस्पररोपरिषी-
` ददै ` क्तेकथकाशः

बरीमूतनलांशमौलिजयंति । यो° [१००००] ।

तत्परतस्तमोमयभूमियोजनकोटिपश्वत्रिशल्‌ल -
चाणि एकोनर्विशतिसदस्राणि चत्वारिंशतिः यत्रा
नेकस्वयं प्रकाशेन स्वरन्ति परसशरमचेयन्ति ३५.
१६०४० अस्मिन्खयगभे शितिः रय ° [४७०००००]
कटाहयोजनकोटिरेका [१०००००००|। एव पृथिवी-
पतिपरिमाणम्‌ यो० [५००००००००] इति भूलोक्ख
परिमाणम्‌ ।
छमत्रोपरि युबाल्लोकस्य मेयानां योजनल कमेक
यत्रानेकशरीरबन्तो बिद्यन्ते च [०००००] | अत्रोपरि
बायुपथयोजनसदस्लद तकमिति प्रमां, शम्धुर्मत्रा-
नेकजगदाप्यायनकनकनिकरहारहसितसिदच्छदच्छ विषू-
खाभरतरपसपम्राज्य पुन्द्राङ्खा यत्र [१००००००] । अत्रो-
परि भोमभण्डलस्यः चन्द्रयच्चायोजनदशसदस्रपीरभाण-
मिति अन्यच्च शिष्टं ववत्‌ [१००००] । अन्रोपरि
बुधमण्डलस्य योजनसदहस्नाणि दश , यत्रानेकसोमाति
सौम्यग्रहहवतिनः सन्तः सन्ति परमरूपधार्थस्ते-
ऽध्युङाः क्कि यत्र [१००००] । अत्रोपरि बृहस्पतिम-
गडलस्य योजनसदस्लदशषद्खयाध्रमाणं , यत्रानेकशान्-
` विधयः.सन्त्यत्र निश्चयः यो० (१००००) । अत्रोपरि
शुक्रमण्डलस्य योजनरुदस्राणि दश॒ सेख्याप्रमाखं
` [१०००० अत्रोपरि शनेश्चरमण्डलस्य योजनसदस्रायि
दश परिभाशं, यत्रानेकजनपद निष्ठितिखितनासिस्मर
 स्तेमेन्द्रविरचितः | | ८.५

उ्वरजननाश्नषेत्‌ या० [१००००] अत्रोपरि सपर्षि

मण्डलस्य योजनलक्षाष्टादशकं, यत्र ६, ॐ

मनुगोतमसंबतेदिष्ुच्यवंनकश्द्रषाः ।
1
४४

पितापहोऽङ्किरो दक्षा यमापस्तम्बदेवज्लाः ; १.॥

बुघबाधायनन्यासवधिष्ठुजमदम्रयः । | |
लिंखितच्छागलयात्रिषिश्वाभित्रमरीचयः ॥ २ ॥
सोमनारदहारीतयाज्ञवल्क्यभवेतसः ¦ ` `` `
. कात्यायनाय जावार्सः पठडानासंइ मन्तवः ॥ ३ ॥
एते महषेय अत्र निवसन्ति, तस्य यो० [१८
००००० || श्मत्रापरि ध्रुवमण्डलस्य याजनसहूयापरिम।
मस्त्येति लचमेकं [१०००००.]। अतः परामन्द्रस्य
राज्यं योजनसहस्नवत्यादिलक्लमेकपश्चाशतिः एतदद्यु-
वाल्लोकस्य परिमाणं , यत्र त्रय्िशदहेवकोटयो -नाना-
बैवावुरूपाः सन्ति । यो° [५१६००००] ।. “
अत्रोपरि खलोकस्य योजनकोरिरेका, यत्र ब्रह्माद्या
देवाः सन्ति, तत्राध्ययनच्छग्यजुःसामाथवाणं वेदः
पाठका येये ज्ञानवतिनः सन्तः सन्ति योा०[१००-
०००००||
अत्रोपरि महलस्य योजनकोरिचतुष्टयं यत्र
विष्णुलोकं विख्यातं , यत्रन्द्रनील्मरकतमणिनिमभं मरि
तबाचक्रश्रुतयानानि वेचित्त्रवन्तः सन्ति । पमाणं यार
[००००००० |
दद्व ललोकभरकाशः

शमत्रोपरि जनलोकस्य परिमाणं योजनकोदिषो.

इशक , यत्र देवो रुद्रः खयंप्रथुरेकरद्रकोधपरिष्तः ।
ततो योजनको० ({१६०००००००) ।
्रोपरि तपोलोकस्य परिमाणं योजनकोरिद्वा-
त्रिंशतिः, यत्र सदाशिवः साक्ताद्रूपी शिवः शान्तिः
खेच्छचारी खयंस्ितः । भ्रत्र योजनसंख्याको° (३२-
१००००००) | ू 1
्त्रोपरि सलयलोकस्य परिमाणं योजनकोटि-
रेका; यत्र दण्डपाणी रुद्रः साचात्छितः यत्र यद्ध्वै-
दण्डन पण्यशालिनां जन्तूनां दारथुदधाटयति । यत्र
योजनको (१०००००००) |
एवमेतह्ाह्मणस्य कालकलनाविभागः च्ष्टा-
नमा दिन्यम्‌ (१०००००००००) |
इत्येतत्कथितं लाक्भकाशं श्थतीमतम्‌ ।
येन विन्चानमात्रेण सक्तं प्रपधते ॥ १ ॥

इति देमेन्द्रविरविते सवंशाश्ोद्ते लोक-

प्रकाशके चतुथः प्रकाशः; ॥ ४॥
इति लोकप्रकाशः समाघ्ठः ॥

,= > ० ऋ -==--~