ROMAN İNCELEME PLANI

A. ROMANIN GENEL ÖZELLİKLERİ

1. Romanın adı
2. Romanın yazarı (çevireni)
3. Basıldığı yer ve tarih
4. Sayfa sayısı

B. ROMANDAKİ OLAYIN İNCELENMESİ

1. Romanın özeti: Özet çıkarılırken romandan alıntılara fazla yer verilmez. En iyi özet romanın tamamı
okunduktan sonra çıkartılır. Ancak roman okunurken unutabileceğimiz bazı ayrıntıları not etmeyi unutmamak
gerekir.

2. Romandaki Kişiler (kitaptan sayfa numarasıyla verilen örneklerle)

- Kişilerin fiziksel özellikleri

- Kişilerin ruhsal özellikleri
- Gelişen olayların kişiler üzerindeki etkisi
- Kişilerin olaylar üzerindeki etkisi

Kahramanların Özellikleri:

a- Karakter: Anlatılarda birçok özelliği ile karşımıza çıkan davranışlarını ve seçimlerini önceden tahmin
edemediğimiz, çok yönlü kahramanlara karakter denir.
b-Tip: Davranışları ve seçimleri önceden tahmin edilebilen sadece bir veya birkaç yönü ile tanıtılan kahramanlara
denir. Bir romanda cimriliği, kıskançlığı, inatçılığı, masumiyeti vb. gibi bir özelliğinin ön plana çıkarılması
kahramanı tipleştirir

3. Romanın mekânları (kitaptan sayfa numarasıyla verilen örneklerle)

a. Mekânların fiziksel özellikleri:

b. Mekânların kahramanlar üzerindeki etkisi
c-Romanda genel olarak iç mekan mı dış mekan mı kullanılmıştır?

4. Romanın zamanı (kitaptan sayfa numarasıyla verilen örneklerle)

a. Kronolojik zaman: Olayların eski zamandan daha yakın zamana doğru düzenli bir şekilde devam etmesidir.
Kronolojik zamanda geçen zaman sürecindeki bütün olaylar anlatılmaz. Sadece romandaki olayları ilgilendiren
bölümleri anlatılır.
b. Zamandan geriye dönüş: Zamandan geriye dönüş kronolojik zamanın bozulmasıdır. Anlatıcı herhangi bir
sebepten dolayı geçmişte yaşanan bir olayı anlatır. Bu anlatım direkt anlatıcı tarafından da verilebilir; bir
kahramanın olaylarla alakalı bir anısını anlatmasıyla da olabilir.

5. Anlatıcı ve Bakış Açısı: (kitaptan sayfa numarasıyla verilen örneklerle)

Her romanda bir anlatıcı vardır. Bu anlatıcı yazarla karıştırılmamalıdır. Roman anlatıcısı tıpkı romandaki olay ve
diğer kahramanlar gibi kurmacadır. Yazar, romanını anlatması için kendine bir anlatıcı tayin eder. Bu anlatıcı 1.
kişi ya da 3.kişi olabilir.

Romanda bakış açıları ise

a. Kahraman anlatıcıya ait bakış açısı: Anlatıcı romandaki asıl kahramanlardan biridir. Yani yazar anlatıcısını
romanın merkezine yerleştirir. Romandaki olayları yaşayan bizzat anlatıcının kendisidir.

b. Gözlemci (Müşahit) bakış açısı: Yazarın anlatıcıya seçtiği yer romanın merkezi değildir. Anlatıcı romanın bir
kahramanı olabilir; ancak bu kahramanın romandaki olaylar üzerinde hiçbir etkisi yoktur. Anlatıcı bir kamera gibi
sadece gördüklerini ve duyduklarını anlatır. Olaylardan da pek etkilenmez. Bazen de bu anlatıcı romanın içindeki
bir kahraman değildir. Romandan tamamen bağımsızdır.
c. İlahi (Tanrısal / Hakim) bakış açısı: Adından da anlaşılacağı gibi bu anlatıcı ilahi bir güce sahiptir. Anlatıcı
romanda olan biten her şeyin farkındadır. Kahramanların geçmişini, bugününü, geleceğini, ne düşündüğünü, ne
yaptığını; olayların nasıl gelişeceğini kısacası romandaki her öğe hakkında ayrıntılı bir bilgiye sahiptir

6. Olay Örgüsü:

Anlatma ve göstermeye bağlı metinlerde olayların gerçekleşme sırasına kurgu denir. Gerçek
hayatta başımızdan geçen bir olayı yakınlarımıza anlatırken oluş sırasına göre anlatmayız. Mesela olayı ortadan
başlayarak anlatıp başa döneriz. Bunun gibi bir roman ya da hikayede olaylar gerçekte oluş sırasına göre
anlatılmaz. Yazar olayları kendine göre sıralar. Buna “Olay Örgüsü” denir ve temelde üç şekildedir.

Olay Örgüsü

1-Sıralı (Düz bir çizgi halinde gelişen) Olay Örgüsü: Olayların Tarih bilimindeki gibi kronolojiye uygun olarak
sıralanmasıdır. Örneğin: Kahraman doğdu – büyüdü – öldü şeklinde kısaca tanımlayabiliriz. Bu sırayı geriye
dönüşü olmayan düz bir çizgi olarak düşünebiliriz.

2-Döngüsel (Dairesel) Olay Örgüsü: Olayların zaman çizgisinde sık sık geriye dönülerek anlatılmasıdır.
Kahraman normal hayatına devam ederken çocukluk günlerini hatırlar ve o günleri anlatmaya başlar. Veyahut tüm
hikaye sondan başlanarak anlatılır. Burada anlatıdaki son olaylar betimlenir ve neden sonuç ilişkisi ile başa
dönülür. Bu bir cinayetin araştırılması gibidir. Olay bitmiştir ve buraya nasıl gelindiği araştırılır.

3-İç İçe Olay Örgüsü (Helezonik): Bu olay örgüsünü birbirine geçmiş olay halkaları gibi düşünebiliriz. Hangi
olayın nerede başlayıp nerede bittiği belli değildir. Bu bir filmde tüm yaşananların birden rüya çıkması gibidir.
Sonra rüyanın gerçekleşmesi… Türk filmlerinde “Siz evlenemezsiniz; çünkü kardeşsiniz.” sözünü hepimiz
hatırlarız. Burada karmaşık olayların başı ve sonu bilinmez.

C. ROMANIN DİL VE ANLATIM ÖZELLİKLERİ (kitaptan sayfa numarasıyla verilen örneklerle)

Romanın dil ve anlatım özellikleri incelenirken yazarın üslubu, dili kullanmadaki becerisi, kullandığı kelimelerin
veya cümlelerin dikkat çekici özellikleri, dilin sadeliği… gibi unsurlar dikkate alınır.

D. ROMANIN TÜRÜ
Romanda işlenen olayın en belirgin yönüne göre her roman bir tür ismi alır. Tarihi, polisiye, psikolojik, fantastik,
gerilim, töre romanı gibi…

E. ROMANIN ANA FİKRİ

Her romanın bir mesajı vardır. Bu mesaj illa bir toplumsal veya ahlaki mesaj değildir. Çoğunlukla mesaj açıkça
verilmez. Yazar mesajını okuyucuya sezdirmeye çalışır.

F.ROMANIN BAĞLI OLDUĞU DÖNEM VE DÖNEMİN ÖZELLİKLERİ

G. ROMANDA HAKİM OLAN EDEBİ AKIM

H. ROMAN HAKKINDA ŞAHSİ GÖRÜŞLER
Romanı okuyan kişi roman hakkındaki şahsi görüşlerini belirtmelidir. Bu kısım kısa bir eleştiri yazısı olmalıdır.
Romanın iyi ve kötü yanları bu bölümde anlatılmalıdır.