Elektronika orokorra

1.

DIODOA ikasgaia

Te k n o l o g i a e l e k t r o n i k o a S a i l a
1. Sarrera

Aurkibidea

1. Sarrera
2. Diodoaren polarizazioa
3. Diodoaren ezaugarri-kurba
4. Diodoz osaturiko zirkuituak ebazten (I)
5. Diodoaren modeloak
6. Diodoz osaturiko zirkuituak ebazten (II)
7. Zirkuitu artezgailuak
8. Iragazketa

2 1. ikasgaia-Diodoa
1. Sarrera

Zer da diodoa?
Bi elektrodo (anodoa eta katodoa) dituen gailu elektronikoa,
korronte elektrikoa noranzko bakar batean pasatzen uzten duena.
Gaur egun, material erdieroalez eginak dira (Si, Ge).

Anodoa

Katodoa

3 1. ikasgaia-Diodoa
1. Sarrera

Plastikoaren kapsulatuan
agertzen den alakak katodoa
Katodoa adierazten du

Katodoa (-) Anodoa (+)

Anodoa (+) Katodoa (-)

Katodoa (hankarik motzena)

Anodoa (hankarik luzeena)

4 1. ikasgaia-Diodoa
2. Diodoaren polarizazioa
p-n juntura
n motako erdieroaleetan elektroiak soberan daude sare kristalinoan eta
elektroiak (e-) eta korronte elektrikoa elektroi-mugimenduen bidez gauzatzen da.
p motako erdieroaleetan “hutsuneak” (h+) dira korrontearen arduradunak.

p eskualdea n eskualdea

elektrikoki elektrikoki
neutroa
⃗
E neutroa

p-n juntura sortutakoan, junturan eroaleek elkar ezabatzen dute (e-h), eta
potentzial elektrostatikoa sortzen da. Horrek elektroiak n eskualdetik p eskualdera
pasatzea eragozten du (eta hutsuneak p eskualdetik n-ra pasatzea).

5 1. ikasgaia-Diodoa
2. Diodoaren polarizazioa

Alderantzizko polarizazioa
Anodoan (p eskualdean) tentsio-alde negatibo bat jartzen dugunean
hesi elektrostatikoa handitzen da, eta zirkuituan agertzen den
korrontea oso txikia da.
p eskualdea n eskualdea

Erabilera gehienetan alderantzizko korrontea

mespretxagarria da.
6 1. ikasgaia-Diodoa
2. Diodoaren polarizazioa

Alderantzizko polarizazioko eskualdea

Korrontea negatiboa da.

“Asetasuneko korrontea”, “ihes korrontea”

Asetasuneko korrontearen balioa ez dago alderantzizko tentsio

aldearen menpe, baina bai tenperaturaren menpe (bikoizten da
tenperatura 10 °C igotzen bada).

7 1. ikasgaia-Diodoa
2. Diodoaren polarizazioa
Zuzeneko polarizazioa
Anodoan tentsio alde positibo bat jartzen badugu, junturan sortutako
hesi elektrostatikoa txikiagotzen da eta korrontea errazten dugu.

p eskualdea n eskualdea

8 1. ikasgaia-Diodoa
2. Diodoaren polarizazioa

“atalase tentsioa” gaindituta korrontea

esponentzialki hazten da tentsioarekin.
Zuzeneko polarizazioko
eskualdea

Si → ~0,7 V
Vγ
Ge → ~ 0,3 V

9 1. ikasgaia-Diodoa
3. Diodoaren ezaugarri-kurba

Zuzeneko polarizazioko
eskualdea

Alderantzizko polarizazioko eskualdea

10 1. ikasgaia-Diodoa
3. Diodoaren ezaugarri-kurba

Zuzeneko polarizazioko
eskualdea

Alderantzizko polarizazioko eskualdea

11 1. ikasgaia-Diodoa
3. Diodoaren ezaugarri-kurba

Mugak

12 1. ikasgaia-Diodoa
3. Diodoaren ezaugarri-kurba

Mugak

13 1. ikasgaia-Diodoa
3. Diodoaren ezaugarri-kurba
Shockley-ren ekuazioa

[
I D= I S exp
q·V D
η· k ·T
−1 ]
ID

p n
Anodoa Katodoa

VD

ID = Diodoaren korrontea
VD = Diodoaren tentsio aldea
q = elektroiaren karga, 1,6·10-19 C
k = Boltzman-en konstantea, 8,62·10-5 eV/K
T = Tenperatura (Kelvin)
η = 2 tentsio txikietan
(Ge) η = 1 kurba osoan (Si)
η = 1 tentsio handiagoetan
14 1. ikasgaia-Diodoa
4. Diodoz osaturiko zirkuituak ebazten (I)

v i = vo + v

vo = RL · i

k ·T
VT=
q

Ebazpen grafikoa erraza da,

baina kalkulu matematikoak metodo numerikoak eskatzen ditu.

15 1. ikasgaia-Diodoa
5. Diodoaren modeloak

Kalkuluak errazteko, diodoaren ezaugarri-kurba zatika linealizatzen dugu,

modeloen bidez.

16 1. ikasgaia-Diodoa
5. Diodoaren modeloak
1. hurbilketa
Diodoa alderantzizko polarizazioan
(VD ≤ 0) Diodoa zuzenekoan
(VD ≥ Vγ )

Diodoa etenduran (0 ≤ VD ≤ Vγ )
VD ≤ 0 → VD=Rr·ID
0 ≤ VD ≤ Vγ → ID=0
VD ≥ V γ → VD=Vγ+Rf·ID

17 1. ikasgaia-Diodoa
5. Diodoaren modeloak
2. hurbilketa

Diodoa etenduran (0 ≤ VD ≤ Vγ ) Diodoa zuzenekoan

(VD ≥ Vγ )

VD ≤ Vγ → ID=0
VD ≥ V γ → VD=Vγ+Rf·ID

18 1. ikasgaia-Diodoa
5. Diodoaren modeloak
3. hurbilketa

Diodoa etenduran (0 ≤ VD ≤ Vγ ) Diodoa zuzenekoan

(VD ≥ Vγ )

VD ≤ Vγ → ID=0
VD ≥ V γ → VD=Vγ

19 1. ikasgaia-Diodoa
5. Diodoaren modeloak
Diodo ideala

Diodoa etenduran (0 ≤ VD ≤ Vγ )

VD ≤ 0 → ID=0
VD ≥ 0 → VD=0

20 1. ikasgaia-Diodoa
6. Diodoz osaturiko zirkuituak ebazten (II)

Diodoz osaturiko zirkuituak ebazteko beharreko pausoak

1. Suposatu diodoaren egoera bat (etendura,

zuzeneko polarizazioa...).

2. Diodoaren ordez, egoera horri dagokion

modeloa zirkuituan jarri, eta zirkuitua ebatzi.
(tentsio eta korronteen kalkulua)

3. Egiaztatu zein baldintza bete behar duen

zirkuituaren sarrerak, diodoa suposatutako
egoeran benetan egoteko.

21 1. ikasgaia-Diodoa
7. Zirkuitu artezgailuak

Zirkuitu artezgailuak elikatze-iturri elektronikoen oinarriak dira.

Oro har, artezgailuek korronte alternoa (sare elektrikoan eskuragarri
duguna, adibidez) korronte zuzen bihurtzen dute.

Uhin erdiko artezketa

22 1. ikasgaia-Diodoa
7. Zirkuitu artezgailuak

Uhin erdiko artezketa

23 1. ikasgaia-Diodoa
7. Zirkuitu artezgailuak

Uhin osoko artezketa. Zirkuitua bi diodorekin.

24 1. ikasgaia-Diodoa
7. Zirkuitu artezgailuak
Uhin osoko artezketa. Zirkuitua bi diodorekin.
D1 ON, D2 OFF

Vo = Vi

D1 OFF, D2 ON

Vo = -Vi

25 1. ikasgaia-Diodoa
7. Zirkuitu artezgailuak
Uhin osoko artezketa. Zirkuitua bi diodorekin.

26 1. ikasgaia-Diodoa
7. Zirkuitu artezgailuak
Uhin osoko artezketa. Zirkuitua bi diodorekin.
v =v -v
D1 i o
v = -v - v
D2 i o

27 1. ikasgaia-Diodoa
7. Zirkuitu artezgailuak
Uhin osoko artezketa. Zirkuitua diodo-zubiarekin.

28 1. ikasgaia-Diodoa
7. Zirkuitu artezgailuak
Uhin osoko artezketa. Zirkuitua diodo-zubiarekin.
D1 eta D3 ON, D2 eta D4 OFF

Vo = Vi

D1 eta D3 OFF, D2 eta D4 ON

Vo = -Vi

29 1. ikasgaia-Diodoa
7. Zirkuitu artezgailuak
Uhin osoko artezketa. Zirkuitua diodo-zubiarekin.

30 1. ikasgaia-Diodoa
7. Zirkuitu artezgailuak
Uhin osoko artezketa. Zirkuitua diodo-zubiarekin.

31 1. ikasgaia-Diodoa
8. Iragazketa
Ikusitako zirkuitu artezgailuei kondentsadore bat
gehituko diegu zamaren paraleloan:

Hasiera batean R = ∞
L
dela suposatuko dugu.

32 1. ikasgaia-Diodoa
8. Iragazketa
Erresistentzia bat kondentsadorearen paraleloan jartzen dugu.

T/4-tik aurrera diodoa etenduran jartzen da (OFF) eta

kondentsadorea (C) erresistentziaren bidez (RL)
deskargatzen da.

33 1. ikasgaia-Diodoa
8. Iragazketa
Uhin erdiko artezketa
Tentsioak

34 1. ikasgaia-Diodoa
8. Iragazketa
Uhin erdiko artezketa
Korronteak

35 1. ikasgaia-Diodoa
8. Iragazketa
Uhin osoko artezketa
Tentsioak

36 1. ikasgaia-Diodoa
8. Iragazketa
Uhin osoko artezketa
Korronteak

37 1. ikasgaia-Diodoa
8. Iragazketa

Kondentsadorearen kapazitatea handitzen badugu:

Kizkurra gutxitzen dugu

Diodoaren bidezko korrontea handitzen da

Konpromiso batera heldu behar dugu…

γ=uhindura faktorea

V rp
γ (%)= ·100
V dc

γ⩽ % 2

38 1. ikasgaia-Diodoa
8. Iragazketa

Zein kondentsadore jartzen dugu?

D. ON → kondentsadorearen karga D. OFF →kondentsadorearen deskarga

Uhin osorako

39 1. ikasgaia-Diodoa