Rozwój dziecka (trymestry)

PIERWSZY TRYMESTR:
 Pojawia się serce
 Pojawiają się narządy wewnętrzne (większość zaczyna pełnić
swoje pierwsze funkcje)
 Pojawiają się kończyny
 Pojawia się mozg z dwiema półkulami i rdzeń kręgowy
 Pojawiają się kubki smakowe
 Pojawiają się ludzkie rysy twarzy
 Koście pokrywają się mięśniami
DRUGI TRYMESTR:
 Zaczynają być widoczne zewnętrzne narządy płciowe
 Wyczuwanie ruchów dziecka
 Wyczuwanie fazy snu i czuwanie dziecka
 Tworzą się ośrodki korowe zmysłów
TRZECI TRYMESTR:
 Dojrzewają ośrodki korowe
 Intensywny przyrost tkanki tłuszczowej,
 Pojawia się zdolność do zapamiętywania
 Dziecko nabywa proste nawyki i preferencje
 Ujawniają się podstawowe cechy charakteru
*płuca zaczynają pracować aż po urodzeniu

Kolejność chwytów jakie pojawiają się w rozwoju fizycznym:

1. całą dłonią od góry (4-5 mies.)
2. całą dłonią z wyłączeniem kciuka (5-6 mies.)
3. chwyt nożycowy (7-8 mies.)
4. chwyt pęsetkowy (9 mies.)
cefalokaudalny – rozwój postępuje od głowy w kierunku nóg
(głowa -> biodra -> nogi)
proksymodystalny – rozwój postępuje od środka do zewnątrz
(ramiona -> dłonie -> palce)
Manipulacja specyficzna – to dostosowywanie swoich ruchów i siły
do specyfikacji podnoszonego przedmiotu.
 Rozwój inteligencji wg Piageta dzieci
 podstawą rozwoju intelektualnego jest rekonstrukcja i reintegracja
wcześniejszych sposobów myślenia i kształtowanie nowych, bardziej
złożonych
 podstawowe procesy:
• ASYMILACJA - proces przyswajania nowej informacji lub doświadczeń
oraz interpretowanie ich za pomocą już istniejących schematów
poznawczych.
• AKOMODACJA –modyfikacja istniejących schematów(starych) w celu
przyswojenia nowych informacji
• RÓWNOWAGA– przyswojenie i zrozumienie nowej informacji
• SCHEMAT– podstawowa struktura poznawcza oparta na czynnościach
sensoryczno-motorycznych lub myśli wykorzystywana celem
zrozumienia swoich doświadczeń
Okresy:
 Okres noworodkowy (od urodzenia do 1 mies.)
 Okres niemowlęcy (od urodzenia do pierwszego roku)
 Okres poniemowlęcy (od 1 do 3 lat)
 Wczesne dzieciństwo (od o do 3 lat)

STADIA ROZWOJU INTELIGENCJI

 inteligencja sensoryczno-motoryczna (od urodzenia do 2 lat)
 inteligencja przedoperacyjna (od 2 do 7 lat)
 operacje konkretne
 operacje formalne
ROZWÓJ SENSOMOTOTYCZNY:
1. aktywność odruchowa (0-1 mies.)
Wykorzystanie wbudowanych schematów i odruchów takich jak np.
ssanie, patrzenie itp. Bodźce docierające do dziecka nie są przez nie
różnicowane. Każdy przedmiot z otoczenia jest dla dziecka czymś do
ssania, patrzenia, chwytania - czymś, co wywołuje niezróżnicowaną
reakcję ruchową
2. dokonywanie pierwszych rozróżnień (1-4 mies.)
Zachowania odruchowe zaczynają podlegać modyfikacjom (postępuje
akomodacja schematów). Rozpoczyna się koordynacja schematów z
różnych zmysłów (np. patrzenie w kierunku dźwięku, sięganie po
widziany przedmiot). Dziecko nie odróżnia siebie od innych obiektów ze
swojego otoczenia. Działania dziecka obejmują często czynności
związane z jego ciałem, ale nie potrafi połączyć działań swojego ciała ze
skutkami obserwowanymi poza nim
3. odtwarzanie interesujących zdarzeń (4-8 mies.)
Dziecko staje się bardziej świadome zdarzeń mających miejsce poza jego
ciałem i stara się je powodować w trakcie uczenia się metodą prób i
błędów. Gdy dziecku uda się przypadkowo wywołać interesujący skutek,
jest zdolne do powtarzania go, lecz nie jest zdolne do wyobrażenia sobie
wcześniej, jak mogłoby wywołać interesujący skutek (przyczynowość
rozumiana po fakcie).
4. koordynacja schematów (8-12 mies.)
Wyraźne zachowanie intencjonalne. Dziecko nie tylko podąża za rzeczą,
której pragnie, ale może w tym celu połączyć dwa schematy np.
odrzucenie poduszki w celu sięgnięcia po zabawkę, która była pod
poduszką ukryta. Jeden schemat staje się środkiem, a drugi celem.
Zaczyna się rozumienie pojęcia stałości przedmiotu (rozumienie, że świat
jest zbudowany z przedmiotów stanowiących odrębne byty, które istnieją
bez względu na to, czy zdajemy sobie z tego sprawę, czy nie)
5. wykrywanie nowych sposobów (12-18 mies.)
Zaczyna się eksperymentowanie", w którym dziecko próbuje nowych
sposobów zabawy lub manipulowania przedmiotami. Dziecko świadomie
i systematycznie zmienia swoje zachowanie tworząc zarówno nowe
schematy jak i nowe skutki. Wykorzystuje przy tym aktywnie metodę
prób i błędów. Początek umiejętności posługiwania się narzędziami.
6. reprezentacje umysłowe (18-24 mies.)
Rozwój użycia symboli w celu reprezentowania przedmiotów i wydarzeń.
Dziecko rozumie, że symbol jest czymś odrębnym od przedmiotu.
Wykorzystując symbole dziecko próbuje rozwinąć problemy w myśli,
 zanim przystąpi do konkretnych działań. Pojawia się zdolność do
działania wobec świata w sposób, wewnętrzny" (myślenie), a nie tylko
zewnętrzny" (działanie)
INTELIGENCJA SENSORYCZNO-MOTORYCZNA (dzieci od urodzenia
do 2) okres wczesnego dzieciństwa
 aktywność odruchowa (0-1 miesiąc życia)
• wykonywanie odruchów
• asymilowanie informacji i rozpoznawanie bodźców
 dokonywanie pierwszych rozróżnień/ pierwotne reakcje
okrężne/rozwijanie schematów (1-4 miesiąc życia)
• coraz większa precyzja i koordynacja schematów
 schematy dostosowane do różnorodności
 łączenie 2 form działania
• powtarzanie reakcji dających przyjemność - działanie skierowane do
wewnątrz = pierwsze nieodruchowe schematy
• poznawanie siebie
 odtwarzanie interesujących zdarzeń wtórne reakcje okrężne
/odkrywanie procedur/ (4-8 miesiąc życia)
• działanie skierowane na zewnątrz, eksploracja
• odkrywanie procedur pozwalających na odtwarzanie interesujących
zdarzeń
 próby odtwarzania interesujących zjawisk
• uświadamianie sobie zmian, jakie można samemu wywołać,
 jaki skutek wywoła moje działanie vs jakie działanie wywoła dany skutek
 poczucie sprawstwa
efekt antycypacyjny/siły skojarzeń
 koordynacja schematów/koordynacja schematów wtórnych
/intencjonalne zachowanie (8-12 miesiąc życia)
• intencjonalne zachowanie – cel wyprzedza działanie
 oddzielenie środków od celów
  konsekwentne stosowanie znanych schematów w celu wywołania
niewielkiej ilości zwykle znanych skutków
• początki pojęcia stałości przedmiotu
 wykrywanie nowych sposobów/ reakcje okrężne trzeciego rzędu
/nowość
i eksploracja (12-18 miesiąc życia)
• tworzenie nowych schematów i skutków
 działania metodą prób i błędów
• eksperymenty dla naocznego stwierdzenia
 reprezentacja umysłowa/wykrywanie nowych sposobów działania za
pomocą kombinacji myślowych (18-24 miesiąc życia)
• tworzenie obrazów umysłowych – nowe sposoby radzenia sobie z
otoczeniem
• myślenie i działanie wobec świata w sposób wewnętrzny
• posługiwanie się narzędziami
wnioskowanie o możliwości ruchu
STALOSC PRZEDMIOTU (faza subiektywizmu)
 obiekt =można go poznać polisensorycznie (widzieć, słyszeć, czuć itp.) ;
 obiekt znika, gdy brak kontaktu percepcyjnego = obiekt istnieje, gdy
występuje w doznaniach;
 brak śledzenia wzrokiem przedmiotu, który znika
STALOSC PRZEDMIOTU/OBIEKTU (faza obiektywizmu)
 obiekt = źródło różnych doznań i doświadczeń;
 obiekt istnieje niezależnie od wykonywanych czynności na nim = istnieje,
choć nie występuje w doznaniach;
 zastępowanie realnego przedmiotu i działania obrazem umysłowym –
reprezentacja obiektu istnieje w umyśle
Stałość przedmiotu to zdolność rozumienia przez dzieci, że przedmioty istnieją
nawet wtedy, gdy są poza polem jego zmysłów. Rozumienie, że przedmioty nie
znikają kiedy ich się nie widzi. To rozumienie rozwija się między 8 a 12
miesiącem życia.
MYŚLENIE PRZEDOPERACYJNE (dzieci od 2 do 7 lat) okres średniego
dzieciństwa
 REALIZM – charakterystyka dziecięcego myślenia, dzieci uważają, że
wszystkie zjawiska psychiczne mają swoje odpowiedniki w świecie
rzeczywistym. Np. gdzieś na świecie biega sobie miłość, nienawiść czy
sen.
 ANIMIZM – przepisywanie obiektom nieożywionym cech obiektów
ożywionych. Np. wiatr chciał mi schłodzić.
 ARTYFICJALIZM – dzieci uważają, że wszystkie zjawiska
przyrodnicze, fizyczne, geograficzne są wytworem ludzkiej
działalności lub istot podobnych do ludzi. Np. na pytanie jak powstały
góry mogą odpowiedzieć, że to jest kupa zrobiona przez olbrzymia,
słońce zachodzi dlatego, że idziemy spać.
 FINALIZM – dzieci uważają, że wszystko ma swoją przyczynę i
skutek, dlatego zadają dużo pytań „dlaczego” żeby dotrzeć do tej
pierwotnej przyczyny wszystkiego.
 MYŚLENIE TRANSDUKCYJNE – charakteryzuje się inwersją
przyczyny i skutku, w logice dorosłego coś jest przyczyną coś jest
skutkiem nie można tego odwrócić, natomiast w przypadku myślenia
dzieci absolutnie można. Np. mogłam jechać rowerem i złamać rękę
( można) ale nie jechałam rowerem, bo złamałam rękę. Dzieci maja
tendencje do łączenia związkiem przyczynowo skutkowym dwóch
wydarzeń które współwystępowały w czasie, czyli np. wylałam zupę w
tym czasie dzwonił telefon to wylałam zupę, bo zadzwonił telefon,
złamałam ząb bo oglądałam telewizje.
Np. Jaś może być chory i dlatego nie poszedł do przedszkola(przyczyna-
skutek)
 CENTRACJA – dzieci przy rozwiazywaniu problemu koncentrują się
na jednym aspekcie rzeczywistości czy na jakimś wymiarze danego
problemu czy sytuacji najczęściej tej która jest najbardziej wyraźna
percepcyjnie, czyli skupiają się na tym co jest najbardziej percepcyjne.
Np. mleko w zielonej szklance jest zielonym.
 SZTYWNOŚĆ MYŚLENIA – dzieci nie rozumieją przekształceń,
transformacji nie maja zdolności do odwracania operacji
umysłowych. Np. osoba dorosła może dowolnie manipulować ciągiem
myśli, od końca do początku w przypadku dzieci tak nie jest, jeśli jest w
jednym kierunku ciąg myśli to maja trudności z powrotem do myśli
pierwotnej i stąd też mają trudności z rozumieniem przeobrażeń
 przekształceń wszelkiego rodzaju transformacji, bo to wymaga zdolności
do odwracania.
 IMMANENTNA SPWAWIEDLIWOŚĆ – polega na tym, że złamanie
prawa jest karane. Świat wymierza sprawiedliwość, ma on wbudowany
mechanizm postrzegania prawa i karania w razie nie przestrzeganie norm
i zasad.
 EGOCENTRYZM – polega na trudnościach rozumienia perspektywy
innej niż własna, innej osoby.
Zachowanie rodzica w BEZPIECZNYM stylu przywiązania:
Rodzic jest dostępny dla dziecka fizycznie i psychicznie, wrażliwie reaguje na
sygnały płynące od dziecka, interpretuje ich zgodnie z jego potrzebami.
Zachowanie i reakcje rodzica są stałe i przewidywalne.
Zachowanie rodzica w AMBIWALENTNYM stylu przywiązania:
W przywiązaniu ambiwalentnym dziecku brakuje ciągłego dostępu do rodzica
lub dostęp pozorny. Reakcja rodzica na sygnały dziecka jest raczej
nieprzewidzialna, czasami rodzic jest opiekuńczy, skupiony na dziecku,
zaspokaja jego potrzeby a czasami nie zauważa sygnałów od dziecka i jest
skoncentrowany tylko na sobie i swoich sprawach.
Zachowanie rodzica w UNIRAJĄCYM stylu przywiązania:
Rodzic w przywiązaniu unikającym charakteryzuje się tendencją do
minimalizowania potrzeb emocjonalnych dziecka i unikania biskości. Często
rodzic odrzuca dziecko, nie jest dostępny dla niego i nie interpretuje sygnały
płynące od dziecka w potrzebny dla niego sposób. Rodzica charakteryzuje
niewielka zdolność przyjmowania perspektywy dziecka, w opiece nad nim
kieruje się własnymi celami. Ten rodzaj przywiązania może prowadzić do
trudności dziecka w wyrażaniu swoich potrzeb i budowaniu bliskich relacji.
Zachowanie rodzica w ZDEZORGANIZOWANYM stylu przywiązania:
Rodzic z przywiązaniem zdezorganizowanym charakteryzuje się
sprzecznościami w zachowaniu. Może przejawiać skrajne reakcje, takie jak
nagłe zmiany nastroju, nieprzewidywalne zachowania np. wyrażanie wrogości
wobec dziecka, przemoc, zadawanie dziecko bólu fizycznego, celowe
wywoływanie strachu u dziecka. Dzieci z takim rodzicem mogą mieć trudności
w regulacji emocji.
ZABAWA – aktywność służąca dostarczaniu sobie przyjemności.
Zabawa na serio:
 zabawa sensoryczno-motoryczna jest to wszystko, co dostarcza doznań
sensoryczno-motorycznych. Jakikolwiek powtarzający się ruch z
wykorzystaniem przedmiotów lub bez nich, najczęściej nie mają
zdefiniowanego końca można przerwać w dowolnym momencie.
Np. toczenie piłki, ciągnięcie zabawki, oglądanie własnej dłoni,
potrząsanie grzechotką, uderzanie dwiema pokrywkami.
 zabawa konstrukcyjna - poza samą przyjemnością z działania pojawia
się przyjemność płynąca z pewnego celu, można określić kiedy zabawa
została ukończona, satysfakcje daje ukończenie celu.
Np. budowanie z klocków lego i klocków drewnianych) lub stworzenia
czegoś na nowo („po swojemu”), robienie na drutach, rysowanie…
Zabawa na niby (udawanie) - stwarzanie wymyślonej sytuacji, aby zaspokoić
indywidualne pragnienia i potrzeby; udawanie, że jest się czymś lub kimś,
(lekarzem, nauczycielką, supermanem, koniem), wymaga wejścia w buty innej
osoby, wyjście poza własny egocentryzm.
Zabawa wpływa na dojrzewanie mózgu.
TEORIA UMYSŁU
Próba do mentalizowania – próba do zorientowania się co druga osoba może
czuć, myśleć, wyczytujemy to dzięki obserwacji po: mimice, mowie
niewerbalnej, z wzroku lub uczuć.
Zdolność do mentalizowania polega na wnioskowaniu o stanach
wewnętrznych innych osób na podstawie obserwowanych zachowań i
traktowania tych zachowań jako przejaw stanów nieobserwowalnych.