Mit o stworzeniu wszechświata plan wydarzeń

1. Na początku był chaos.

2. Z chaosu wyłonili się uranos - niebo i gaja - ziemia.
3. Ze związku gai i uranosa zrodziło się pokolenie tytanów, cyklopów i sturękich.
4. Uranos strąca swoje potomstwo do tartaru.

5. Kronos (najmłodszy syn uranosa) pokonuje władcę i wraz z reją przejmują władzę nad ziemią.
6. Na ziemi pojawia się życie.
7. Kronos połyka swoje dzieci, obawiając się spełnienia klątwy ojca i utraty władzy.
8. Matka porywa zeusa na ziemię, tam wychowuje go koza amaltea.
9. Zeus poleca matce podać środek wymiotny kronosowi, dzięki czemu na świat powrócili jego bracia
i siostry.
10. Zwycięska wojna zeusa (wspieranego przez rodzeństwo, cyklopów i sturękich) z kronosem.

11. Przeciw zeusowi występują giganci - synowie ziemi.

12. Bogowie,w obawie przed tyfonem, uciekają do egiptu i zmieniają się w zwierzęta.
13. Śmierć tyfona z rąk zeusa.

Mit o narodzinach świata streszczenie

Mit rozpoczyna słynne zdanie:

Na początku był chaos

Była to otchłań pełna twórczej siły - mieszanina wody, ziemi, ognia i powietrza. Z chaosu wyłoniły się
dwa pierwsze bóstwa:

Gaja– ziemia i uranos – niebo, dający początek pokoleniom bogów.

Dobrze wiedzieć
mit o stworzeniu świata to tzw. Mit kosmogoniczny - czyli prezentujący wizję pochodzenia świata
(wg greckich wierzeń)

Ze związku pierwszych bogów zrodzili się tytani (okeanos, kojos, krejos, hyperion, japetos i koronos),
potem cyklopi i hekatonchejrowie (sturęcy). Uranos nie był zadowolony z okrutnego i szkaradnego
potomstwa, więc strącił je do tartaru - najmroczniejszej części podziemia.

Matce gai nie podobały się bezwzględne rządy uranosa, więc namówiła kronosa, najmłodszego z
tytanów, który jeszcze był wolny, do strącenia ojca z tronu. Z krwi obalonego króla narodziły się erynie
– trzy boginie zemsty.

Kronos panował na ziemi razem z żoną reją. Jednocześnie rodziło się tam życie. Pojawił się pierwszy
deszcz i słońce. Dzięki temu zaczęła się rozwijać bujna roślinność, tworzyły się koryta rzek,
powstawały góry i doliny. Z czasem zaczęły pojawiać się zwierzęta, zarówno w wodzie, jak i na ziemi.

Kronos połykał swoje dzieci, obawiając się spełnienia klątwy ojca i utraty władzy. Reja ukryła szóste
dziecko i dała mężowi kamień do połknięcia. Zabrała niemowlę na ziemię i nadawszy mu imię zeus,
zostawiła syna na krecie (wyspie) pod opieką nimf górskich. Zeus był karmiony mlekiem kozy
amaltei.

Dobrze wiedzieć
do kozy amaltei należał słynny róg obfitości, który napełniał się wszystkim, czego zapragnął jego
posiadacz

Kiedy zeus dorósł polecił swej matce podać kronosowi środek wymiotny. "Wrócili" wówczas na świat
bogowie – hades, posejdon, hera, demeter i hestia – rodzeństwo zeusa.

Rozpoczęła się długa i krwawa wojna przeciw kronosowi. Z pomocą wydobytych z tartaru cyklopów i
sturękich udało się zwyciężyć zeusowi. Pokój nie trwał jednak długo. Przeciw bogom stanęli giganci -
synowe ziemi. Najokropniejszy z nich, tyfon, przeraził bogów tak, że uciekli do egiptu i zamienieni w
zwierzęta czekali w ukryciu. Tylko zeus stanął przeciw tyfonowi, zabił go żelaznym sierpem i złożył
pod skałami sycylii.

Dobrze wiedzieć
grecka legenda głosi, że kiedy tyfon się budzi, to wulkan etna staje się niespokojny.
Mit o Prometeuszu - streszczenie

Mit o Prometeuszu jest innym niż teoria czterech wieków podaniem o powstaniu
człowieka. Prometeusz był jednym z tytanów. Ulepił człowieka z gliny pomieszanej
ze łzami. Duszę zaś zrobił z ognia niebiańskiego, który wykradł z rydwanu słońca.
Człowiek Prometeusza był podobny do wizerunku bogów, ale słaby i bezradny.
Dlatego tytan postanowił wykraść bogom Olimpu ogień i nauczyć człowieka
używania go, rzemiosł, sztuk. Zeusowi nie podobały się poczynania Prometeusza.
Namówił bogów do stworzenia drugiego człowieka – pięknej i urokliwej

Pandory, nazwanej tak, gdyż była darem od wszystkich bogów dla ludzi. Podejrzliwy
Prometeusz nie przyjął Pandory mimo jej wdzięków. Ale jeden z jego lekkomyślnych
braci, Epimeteusz, poślubił tę kobietę. Wkrótce Pandora namówiła męża do otwarcia
sekretnej beczki, którą dali jej bogowie. Z puszki Pandory wydobyły się na świat
wszystkie smutki, nieszczęścia, choroby, nędze.

Prometeusz zemścił się na Zeusie. Zabił wołu, podzielił na dwie części i kazał
Zeusowi losować, co będzie odtąd ofiarą dla bogów od ludzi. Zeus wybrał tłustszą
część, w której, jak się okazało były same kości. Dla ludzi Prometeusz zostawił
dobre mięso. Król bogów ukarał Prometeusza, przykuwając go do skał Kaukazu.
Samotny i zniewolony cierpiał katusze, gdy każdego dnia przylatywał wygłodniały
orzeł i wyjadał wątrobę, która każdej nocy odrastała Prometeuszowi. Prometeusz to
symbol boga cierpiącego z miłości do ludzi.

Ludzie pozbawieni przewodnika stawali się źli i występni. Zeus zesłał na nich potop,
ale nie wszyscy zginęli. Ziemia zaczęła żyć na nowo i ludzie także. Wkrótce, mimo iż
ród ludzki nie zmieniał postępowania, nie pamiętał kary, Zeus przestał nękać ziemię.

Mit o Dedalu i Ikarze - streszczenie

Dedal (Dajdalos) był rzemieślnikiem artystą na dworze króla Krety, Minosa.

Mówiono, że w swe posągi Dedal potrafi tchnąć życie – tak były doskonałe.
Wykonywał nie tylko statuy, ale wynalazł świder, grundwagę, był też architektem.
Król Minos zlecił Dedalowi wykonanie labiryntu dla Minotaura – potwornego
królewskiego syna, pół-byka i pół-człowieka. Dedal nie pochodził z Krety, tęsknił za
swoją ojczyzną – Atenami. Król jednak, z przywiązania do przyjaciela, i z obawy
przed jego wiedzą o tajemnicach państwowych, zabronił Dedalowi opuszczać
wyspę.
Rzemieślnik wymyślił sposób ucieczki. Z ptasich piór sklejonych woskiem sporządził
skrzydła dla siebie i swego syna Ikara. Przed odlotem ojciec przestrzegł młodego
chłopaka, aby leciał równo między niebem a ziemią, bo inaczej albo wosk się stopi,
albo pióra nasiąkną wodą. Jednak Ikar, zachwycony lotem, wspaniałością przygody,
zapomniał o radach ojca, wleciał zbyt wysoko i spadł do morza, gdy jego skrzydła się
rozpadły. Zrozpaczony ojciec znalazł zwłoki syna, wyspę nazwał Ikarią, a morze –
Ikaryjskim. Dedal zatrzymał się na Sycylii, został tam nadwornym budowniczym. Po
kilku latach król Minos zaatakował Sycylię, upominając się o Dedala. W walce jednak
Minos poległ, a Dedal żył jeszcze długo w poważaniu wszystkich mieszkańców.

Mit o Syzyfie – streszczenie

Syzyf był królem Koryntu. Jego pałac u szczytu skalistej góry zwanej Akrokoryntem
był otoczony czarno-zielonym kręgiem starodrzewu. Co rano po kąpieli gospodarz
wychodził na rozległy taras i podziwiał swoje państwo, przyglądając się piaszczystej
równinie, białym ulicom Koryntu, nachylonym lekko ku morzu. Mógł godzinami
patrzeć na kadłuby okrętów, czerniące się w błękitnej zatoce, na przypominające
pracowite mrówki roje ludzi, pracujących przy portowych magazynach lub w
stoczniach, kuźniach, warsztatach czy w dzielnicy farbiarzy, gdzie w rynsztokach
płynęły strumienie barwionej wody. Wszystko to było dziełem króla Syzyfa, on
założył to miasto, bogate ze względu na dogodny port, umożliwiający pobieranie
danin od statków płynących ze wschodu i zachodu.

Syzyf był nie tylko dobrym królem, lecz także ulubieńcem bogów, czego dowodziły
ciągłe zaproszenia do Dzeusa na uczty olimpijskie. Lubił te wizyty z powodu
możliwości odświeżenia swojego ziemskiego ciała nektarem i ambrozją, co dawało
mu siłę i rześkość, mimo upływu lat. Wizyty na Olimpie wiązały się również z
uzupełnieniem najnowszych plotek, w czym Syzyf był prawdziwym mistrzem. Gdy
pewnego razu nie pilnował się dość i rozpowiedział przed ludźmi informację
otrzymaną od Dzeusa w tajemnicy, naraził się na gniew boga – władca w odwecie
posłał do niego bożka śmierci Tanatosa.

Przebiegły Syzyf, spodziewając się wizyty posłańca, urządził na niego zasadzkę,

zakuł w kajdany i uwięził w piwnicy. Od tej pory ludzie przestali umierać, co wkrótce
się wydało. Gdy Hades poszedł do Dzeusa na skargę, do Syzyfa przysłano Aresa. Po
uwolnieniu bożka śmierci jego pierwszą ofiarą był Syzyf. Przed śmiercią zdążył
poprosić żonę, aby nie chowała jego zwłok i gdy tak uczyniła - „dusza, której ciała nie
pogrzebano, nie mogła wejść do państwa cieniów”.

Syzyf błąkał się, narzekał, jęczał, użalał nad swoim losem i postępowaniem żony, aż
w końcu postawiono go przed Plutonem. Gdy z płaczem opowiadał o niegodziwej
małżonce, „która jego trupa wyrzuciła na śmietnik i nie chce mu sprawić pogrzebu”,
Pluton w końcu zgodził się, aby Syzyf wrócił na chwilę na ziemię i ukarał żonę. Tak
też się stało, z tą różnicą jednak, że Syzyf poszedł i… nie wrócił. Bogowie zapomnieli
o nim, a on - cichy i ostrożny – żył jeszcze bardzo długo. W końcu jednak w Hadesie
przypomnieli sobie o uciekinierze. Tanatos zaskoczył go, uciął znienacka pukiel
włosów i zabrał do podziemni „krnąbrną” duszę. Karą nieposłusznego Syzyfa było
wtaczanie ciężkiego kamienia na wysoką i stromą górę. Zapewniony, że zostanie z
powrotem przywrócony do życia, gdy wykona zadanie, Syzyf wydźwignął głaz pod
sam szczyt. Jakie było jego zaskoczenie i smutek, gdy skała wyślizgnęła się i spadła
na dół. Ta czynność bohater powtarzał to w nieskończoność:
„Tak zawsze. Już jest Syzyf bliski celu i zawsze coś mu kamień z rąk wyrywa, i
musi biedak pracę zaczynać na nowo”.
Mit o Dionizosie (Bachusie)

Dionizos – syn Dzeus i Seleme (córka króla Kadmosa) – jest bohaterem mitologii
greckiej. W wersji rzymskiej określano go mianem Bachusa.
Gdy Seleme była w ciąży, poprosiła najwyższego boga, aby się jej ukazał. Jej oczy
jednak (była śmiertelną kobietą) nie zniosły „blasku i grozy pana ognistego” i spłonęła
rodząc przedwcześnie Dionizosa. Malec został oddany na wychowanie przez Dzeusa
nimfom góry Nysy w Arabii Szczęśliwej. Tam nauczył się tańca i śpiewu pod
wnikliwym okiem mistrza Sylen,

„mądrego bożka leśnego, co zna wiele tajemnic ukrytych przed oczyma ludzi”.

Dionizos już jako chłopiec brał udział w wojnie gigantów. Przyjął wówczas postać
lwa i bardzo wsławił się w walce. Innym razem, będąc młodzieńcem, stanął nad
brzegiem morza ubrany w purpurową szatę, został wzięty przez piratów za
królewicza i porwany. Gdy kajdany, którymi go związali natychmiast opadły, jeden z
przestępców zaczął prosić kompanów o wypuszczenie tajemniczego chłopaka. Nie
posłuchali jednak teorii o boskości Dionizosa, za co zostali straszliwie ukarani.
Nagle na maszcie zakwitła bujna latorośl, uprowadzony zmienił się w lwa i już po
chwili wszyscy byli za burtą, zamienieni w delfiny!

Dionizos był bogiem rozkoszy i uczt. Miał miłe i łagodne usposobienie, lubił
żartować i spędzać czas w towarzystwie przyjaciół. Jego oczy koloru fiołków, usta
czerwone jak owoc granatu i opadające na ramiona, połyskujące złotem włosy
sprawiały, że zaskarbił sobie przychylność ludzi i bogów. Dlatego też jako pierwszy z
bogów „żył na ziemi, przenosząc jej góry, bory, morza, łąki nad złoty przepych Olimpu”.

Nauczył ludzi uprawy ziemi: „Wydobył z ziemi winną latorośl i uczył ludzi, jak się sadzi
jej drzewka i jak delikatne jej gałązki przewija się między konarami wiązu”. Realizacja
tej misji zajęła mu dużo czasu, dopasował do niej całe swoje życie, wędrując z
orszakiem przez cały świat.

Jego złocisty rydwan ciągnął potrójny zaprzęg na przedzie, złożony z dwóch

ustrojonych białymi różami panter, dwóch przyozdobionych czerwonymi różami
lampartów i dwóch ozdobionych przeróżnymi kwiatami lwów. Na środku rydwanu, na
purpurowych poduszkach leżał jego prawie nagi właściciel.

„W wędrówce towarzyszyły mu bachantki i menady, ubrane w cętkowane

skóry jelonków, i wywijając torsami, śpiewały pieśni dzikie, szalone.

Kozłonogie satyry i pany, syleny o końskim ogonie i centaury mające postać

półkońską i półludzką cisnęły się gwarnym tłumem za jego rydwanem, bijąc w

bębny, grając na fletach i piszczałkach”.

Orfeusz i Eurydyka – mit

Orfeusz był pięknym i młodym królem Tracji. Gdy grał na lutni i harfie, wszystko wkoło niego
mu wtórowało: drzewa, ptaki, zwierzęta. Jego żoną była równie urodziwa Eurydyka – nimfa
drzewna hamadriada. Bohaterowie bardzo się kochali i byli szczęścili.

Niestety, ich sielanka nie trwała długo. Uroda Eurydyki miała potężną moc. Ktokolwiek ją
ujrzał, zakochiwał się w niej od razu. Gdy syn Apollina i nimfy Kyreny – lekarz, bartnik i
właściciel winnic Aristajos ujrzał ją w dolinie Tempe, podzielił los jej adoratorów. Nie
wiedząc, że Eurydyka jest żoną Orfeusza, zaczął ją gonić. Był do tego stopnia nieustępliwy, że
przerażona nimfa biegła, nie patrząc pod nogi. W takich okolicznościach stanęła na żmiję i
wkrótce zmarła od ukąszenia.
Po śmierci żony Orfeusz przestał grać i śpiewać, chodził i wołał imię Eurydyki, mając za
słuchacza jedynie echo. Pewnego dnia wziął lutnię i poszedł do królestwa podziemi
rządzonego przez Hadesa. Tam zasłuchany w jego muzykę Charon przewiózł go za darmo na
drugi brzeg Styksu, dźwięki instrumentu spowodowały także skupienie Cerbera, który
przestał szczekać.

Gdy Orfeusz stanął przed władcą podziemni, nie przestał grać. Układające się w żałosną
pieśń dźwięki sprawiły, że nawet okrutne boginie Erynie – „trzy potworne siostry. Uosobienie
srogich i nieustępliwych wyrzutów sumienia”- płakały, a Hades oddał mu Eurydykę.
Warunkiem bezpiecznego opuszczenia Hadesu było nieoglądanie się na ukochaną żonę,
która szła za mężem. Bohaterowie szli długo, byli już prawie na górze, gdy Orfeusz nie
wytrzymał i się odwrócił.

Wówczas podążający z nimi Hermes zabrał Eurydykę z powrotem do podziemia, a Orfeusz

wyszedł na świat sam. Rozglądając się wokoło w końcu zrozumiał, co się stało. Choć dobijał
się znowu do podziemia, nie został wpuszczony ponownie. Wrócił do Tracji, gdzie w dolinach
i górach śpiewał swe przepełnione żalem pieśni.

Pewnej nocy „rozszalały orszak bakchiczny i obłąkane menady rozerwały jego ciało na
sztuki”. Gdy oderwana od tułowia głowa dopłynęła do morza, wciąż powtarzała imię
Eurydyki. Pochowano ją na wyspie Lesbos, gdyż dopiero tam przestała dryfować. Na miejscu
jej pogrzebania powstała wyrocznia, a poszarpane ciało Orfeusza - pozbierane przez muzy -
spoczęło u stóp Olimpu.

Powrót Odyseusza - streszczenie

Po poślubieniu Penelopy Odyseusz doczekał się syna Telemacha. Nie mógł jednak długo
nacieszyć się ojcostwem, ponieważ musiał wyruszyć na wojnę trojańską i zrezygnować na
jakiś czas z wychowania jedynaka. Nie przypuszczał wówczas, że kilka miesięcy zamieni się w
kilkanaście lat.
Po zakończeniu wojny, gdy Odyseusz wracał ze swymi ludźmi do rodzinnej Itaki i cieszył się,
że za dwa tygodnie przytuli synka i żonę – rozpętała się straszliwa burza na morzu. Huragan
uszkodził maszty i żagle do tego stopnia, że w napotkanej przystani musieli zrobić postój i
naprawić popsute rzeczy. Po ponownym wypłynięciu i pokonaniu całego Morza Egejskiego,
nagle zerwał się wicher i zaniósł statki Odyseusza ku nieznanym wybrzeżom, jako się okazało
później do kraju Lotofagów.

W nieznanej krainie bohater ujrzał magiczne łany lotosów zamiast zboża – spróbowanie ich
łączyło się z podjęciem decyzji o niewracaniu do domu – były aż tak smaczne. Odyseusz
musiał użyć nieludzkiej siły, by z powrotem wciągnąć swoich łakomych kompanów na
okręty.

Żeglując po Morzu Sycylijskim Grecy przypłynęli po jakimś czasie do ziemi należącej do

posiadających jedno oko na środku czoła cyklopów. Zastali tam pasące się na a urodzajnej
ziemi owce i kozy. Spragniony Odyseusz wziął wino i z dwunastoma towarzyszami poszedł
poznać dziwnych mieszkańców. Po wejściu do pieczary Polifema (najpotężniejszy wśród
cyklopów) - syna Posejdona, nie zastali go jednak. Gdy w końcu wrócił - „wielki jak góra” –
bohaterowie wystraszyli się jego ogromnej postury. Ukrywszy się w cieniu obserwowali, jak
cyklop zapędził kozy, owce i barany do środka, a potem zamknął wejście pieczary ogromnym
głazem i rozpalił ognisko. Światło płomienia spowodowało, że olbrzym ujrzał nieproszonych
gości. Gdy Odyseusz przedstawił się jako „Nikt”, zdenerwowany Polifem rozszarpał i zjadł
kilku jego ludzi obiecując, że jego zostawi sobie na koniec. Odyseuszowi udało się upić go
winem (nigdy wcześniej nie kosztował takiego trunku) i uśpić, co umożliwiło sprytnemu
żołnierzowi oślepienie cyklopa - rozgrzał

„tęgi kół z drzewa oliwnego, a gdy się drzewo zajęło, wraził rozżarzoną głownię

w oko Polifema”.

Zdezorientowany i prawie nieprzytomny z bólu cyklop zaczął szukać po omacku Odyseusza i

jego towarzyszy, lecz oni pochowali się w zakamarkach pieczary. Nie wiedząc do robić,
Polifem siadł przy wejściu i czekał. Wtedy Odyseusz wymyślił plan – poprzywiązywał się z
żołnierzami pod brzuchy baranów i tym sposobem wydostał ich z pieczary gdy cyklop
odsunął głaz, chcąc wypuścić trzodę. Zdawszy sobie sprawę z ucieczki oprawców, Polifem
zaczął zwoływać sąsiadów cyklopów z pomocą. Gdy pytali, kto mu wypalił oko, krzyczał:
„Nikt! Nikt!”, co spowodowało, iż wzięli go za szalonego i rozeszli się do domów.
Mit o Temidzie – streszczenie

Temida, inaczej zwana Temis była jednym z najstarszych bóstw. Jej

ojcem było Niebo, a matką Ziemia, mężem zaś Dzeus (poślubiła go jako
pierwsza, jeszcze przed Herą), z którym miała trzy córki: Eunomię -
Praworządność, Dike – Sprawiedliwość oraz Eirene – Pokój. Dziewczęta
były piękne, wesołe, zajmowały się pilnowaniem bram Olimpu oraz
zmianami pór roku.

Gdy Temida rozstała się z Zeusem, nadal była jego zaufaną powiernicą,
nie miał przed nią tajemnic, co dowodzi jej ogromnej mądrości,
sprawiedliwości, dbałości o porządek. Przez wiele lat stawiano jej
ołtarze w wielu miastach greckich, w miejscach Zgromadzeń Ludowych,
by czuwała nad bezpieczeństwem ludzi potrzebujących i biednych. Na
pomnikach przedstawia się ją jako posiadaczkę surowej, skupionej
twarzy, „z zawiązanymi oczyma: w jednej ręce trzyma miecz, w drugiej
wagę”.
Wojna trojańska - streszczenie

Ślub Tetydy i księcia tesalskiego Peleusa był okazją do spotkania wszystkich bogów.
Weselnicy przybyli z licznymi darami. Wśród gości zjawiła się także nieproszona Eris –
bogini niezgody. Dając upust swojej złości, przyniosła w darze złote jabłko z napisem „Dla
najpiękniejszej”. Wiedziała, że stanie się to powodem kłótni boginek Hery, Ateny i Afrodyty.

Jako rozjemcę sporu Zeus wyznaczył młodego pasterza Parysa. Postawiony w niezwykle
trudnej roli bohater Parys był synem Priama - króla Troi. Na kilka dni przed narodzinami jego
matka - Hekabe miała proroczy sen. Śniło jej się, że "wydała na świat płonącą żagiew, od
której spłonęło całe miasto". Wróżbici orzekli, że syn, którego urodzi, stanie się przyczyną
zagłady państwa.

Noworodka oddano więc pasterzom, aby go porzucili w lesie. Ci jednak nie wypełnili
polecenia. Jeden z nich, zabrał dziecko do domu i wychował jak swojego syna. Dorastając,
Parys nie wiedział, że jest królewskim potomkiem. Jakby tego było mało, został postawiony
przez Zeusa w bardzo niezręcznej sytuacji. Kazano mu sądzić trzy boginie, nie mógł
zrozumieć, dlaczego wybrano właśnie jego – prostego pasterza.

Boginie zaczęły zasypywać go obietnicami. Hera przyrzekła, że jako królowa nieba sprawi,
że narody będą mu składać bogate daniny. Wizja mieszkania w pałacu była o wiele bardziej
kusząca niż powrót do szałasu. Zgodziłby się, gdyby nie jego wewnętrzny głos, który kazał
mu czekać na propozycję pozostałych piękności.

Atena obiecała mu, że uczyni go najmądrzejszym z ludzi. Parys odrzucił propozycję,

ponieważ przypomniał sobie o staruszku, który przechodził przez jego wieś. Mówiono o nim,
że jest bardzo mądry, ale ma smutne oczy.

Gdy pasterz usłyszał propozycję ostatniej z bogini, Afrodyty, nie miał wątpliwości. Parys miał
zostać mężem najpiękniejszej kobiety świata - Heleny. Jabłko otrzymała Afrodyta i konflikt
został zażegnany.

Po pewnym czasie w Troi, na górze Ida, odbyły się igrzyska publiczne. Tryumfujący Parys
został zaproszony na dwór królewski, gdzie zachwycił wszystkich swą urodą. Był to bardzo
ważny dzień - odkryto jego monarsze pochodzenie. Łzom króla Priama z Hekabe nie było
końca. Zapomnieli już o złej wróżbie i przyjęli go do swego grona, jakby nigdy ich nie
opuszczał.

Stając się oficjalnym synem królewskim, Parys ze świtą dworzan popłynął statkiem do
dalekiej Sparty. Tam król Menelaos z całym dworem lacedemońskim przyjął go serdecznie.
Pewnego dnia król musiał opuścić miasto. Parys, pod osłoną nocy, porwał Helenę, obiecaną
mu przez Afrodytę i powrócił do Troi.

Przebieg wojny trojańskiej

W Grecji zawrzało - zamorski barbarzyńca nie uszanował świętego prawa

gościnności! Podjęto decyzję o wojnie.

Dowództwo nad Grekami objął brat Menelaosa Agamemnon (król Argos i Myken).
Zebrawszy wojsko całej Hellady, najlepszych wojowników i największe okręty,
wyruszył na wyprawę. Zabrakło jedynie Achillesa, którego matka - Tetyda - przebrała
za królewnę i ukryła wśród córek królewskich.

Zgodnie z przepowiednią wróżbitów bez Achillesa, Grecy nie zdobędą Troi.

Przebiegły Odyseusz przebrał się więc za kupca i sposobem przechwycił wojownika
z pałacu Likomedesa .

Niestety, nie udało się wypłynąć natychmiast. Nastała cisza morska, która trwała
całe tygodnie. Wojownicy od wróżbity dowiedzieli się, że Artemida żąda ofiary - córki
Agamemnona i Klitajmestry – Ifigenię. Nieświadoma niczego dziewczyna przybyła
na miejsce wraz z matką, mając nadzieję na zaręczyny z Achillesem. Gdy przebrano
ją w wełniane wstęgi „niby zwierzę ofiarne” i postawiono przed wróżbitą, nie miała
już wątpliwości co do swojego losu. Na szczęście, gdy Kalchas uniósł nóż, wtem z
nieba zeszła bogini Artemida z łanią. Kazała ze zwierzęcia zrobić ofiarę i zabrała
Ifigenię do swej świątyni, gdzie uczyniła z niej kapłankę.

Przed odpłynięciem Grecy stanęli na polanie, by pomodlić się przed postawionym

tam ołtarzem. Nagle ich oczom ukazał się wąż, który wspiął się na stający przy
ołtarzu jawor i pożarł istniejące wśród liści gniazdo z młodymi wróblami, po czym
skamieniał. Z tego Kalchas wywnioskował, że nadchodząca wojna potrwa dziewięć
lat i zakończy się zwycięstwem nad Troją.

Po przybyciu do Azji Odyseusz z Menelaosem udali się do Troi, gdzie żądali oddania
Heleny. Gdy Trojanie się nie zgodzili, Grecy rozłożyli swój obóz na równinie przeciętej
dwoma rzekami Simois i Skamander. Był to początek wojny.

Na pomoc bogatemu i sędziwemu Priamowi przybyli azjatyccy królowie. Rankiem z

miasta wychodziło trojańskie wojsko, naprzeciw niemu wychodzili rycerze z obozu
Greków. Starcia trwały całe dnie, po czym wieczorem Grecy wracali do namiotów, a
Trojanie za bramy miasta.
Pięta Achillesa

Najlepszym greckim żołnierzem był Achilles. Jego ciało było odporne na każde
zranienie. W dzieciństwie matka kąpała go w Styksie - świętej rzece bogów.
Jedynym wrażliwym miejscem na ciele Achillesa była jego pięta. To za nią trzymała
go matka podczas kąpieli.

Po dziewięciu latach miasto nadal odpierało szturm. W dziesiątym roku w greckim

obozie wybuchła zaraza. Śmierć zabierała po kilkanaście osób dziennie. Było to
zemsta Apolla za porwanie córki jego kapłana przez Agamemnona. Gdy Achilles z
radą wojskową zmusił Agamemnona do oddania dziewczyny, ten w odwecie odebrał
wojownikowi jego niewolnicę. Rozzłoszczony Achilles ogłosił więc, że nie będzie
walczył, dopóki Trojanie nie podejdą do jego namiotów.

Dobrze wiedzieć

Ostatni rok wojny trojańskiej szczegółowo opisał Homer w Illiadzie

Impas przerwał dopiero olbrzymi Hektor, który dotychczas unikał walki z Achillesem.
Obywatel Troi wdarł się z wojskiem na wały, zmuszając zdziwionych Greków do
ucieczki na okręty.

Tymczasem do walki włączył się Patrokles. Ubrany w zbroję Achillesa, ruszył na

obrońców Troi. W wyniku starcia z Hektorem zginął. Gdy zwycięzca chciał
porozrywać nagie ciało pokonanego, na okopach pojawił się Achilles. Wypłoszył
Hektora i godnie uczcił śmierć przyjaciela.

Po pewnym czasie, z morza wyłoniła się matka Achillesa. Podarowała synowi nową
zbroję. Żądny zemsty Achilles, ciął wroga na prawo i lewo. W końcu stanął twarzą w
twarz z Hektorem. Po krótkiej pogoni Zeus położył na szali dwa losy na Olimpie –
ten Hektora spadł do Hadesu.

Po chwili Achilles śmiertelnie ugodził Hektora „tam, gdzie kość, łączy szyję i ramiona”.
Zdarł zbroję żelazem, przekuł nogi, do ran włożył miedziane kolce, a ciało przywiązał
powrozem do rydwanu. Trojanie z płaczem patrzyli, jak Hektor był wleczony za
wozem zwycięzcy. Po wszystkim Achilles wrócił do obozu, a zwłoki pokonanego
rzucił przy „marach Patroklesa”.

Wkrótce król Priam przybył do obozu Greków z wozem pełnym srebra i złota. Padł
przed zabójcą syna na kolana. Prosił o możliwość wykupienia ciała syna. Achilles
zgodził się. Rozkazał umyć i namaścić ciało Hektora, po czym okryć je całunem i
złożyć na wozie. Uroczystości pogrzebowe trwały dwanaście dni, po czym zwłoki
Hektora spalono na stosie.

Wkrótce potem zginął Achilles. Został trafiony w piętę strzałą Parysa. Jego kości
pochowano w złotej urnie przed wielkim kurhanem usypanym przez żołnierzy. Zbroję
przyznano Odyseuszowi.

Śmierć poniósł również Parys, a Helenę wydano za jego brata Deifobosa.

Niepocieszona takim obrotem spraw, pomogła Diomedesowi i Odyseuszowi zakraść
się do świątyni Ateny i wykraść posąg palladom. Przyczyniła się tym samym do
odebrania Troi boskiej przychylności – bez posągu byli bezbronni.

Koń trojański

Gdy Trojanie usłyszeli złą nowinę o kradzieży, wiedzieli, że nadchodzi ich koniec.
Niespodziewanie jednak Grecy zaczęli wycofywać się z pola walki. Za kurhanem
Achillesa znajdował się ogromny, drewniany koń. Kapłan Laokoon zasugerował, że
należy spalić podarunek. Trojanie, jednak nie posłuchali go i przeciągnęli konia pod
mury miasta (jako ofiarę dla bogini Ateny). Na znak zwycięstwa Trojanie urządzili
zabawę zaprawianą alkoholem.

Po zapadnięciu Trojan w głęboki sen, z brzucha konia wyszło dwunastu najlepszych

greckich żołnierzy na czele z Odyseuszem. Otworzywszy bramy miasta, zaprosili do
środka przyjaciół pozostających na ukrytych za wysepką okrętach. W mieście
rozpętała się rzeź. Grecy zabili prawie wszystkich Trojan z królem Priamem i mężem
Heleny Deifobem włącznie.

Grecy kilka dni po zburzeniu Troi zaczęli wracać do domów. Pod nieobecność
Agamemnona jego żona, przekonana o śmierci ukochanego wyszła za Ajgistosa.
Gdy król jednak powrócił małżonkowie zarąbali siekierami Agamemnona. Pomścił
go jego syn Orestes, który dzięki pomocy siostry – Elektry – zabił Ajgistosa i matkę.
Matkobójcę dręczyły jednak wyrzuty sumienia. Aby się ich pozbyć musiał zdobyć na
Krymie cudowny posąg Artemidy. Strzegła go kapłanka Ifigenia, siostra Orestesa.
Rodzeństwo wspólnie opuściło Krym.

Helena po śmierci Menelaosa została wygnana z Myken. Schroniła się na wyspie

Rodos u przyjaciółki – Polikso. Ta jednak nienawidziła Helenę za śmierć swego
męża pod Troją. Przebrała swe służące za Erynie i nasłała na Helenę. Kobiety
spętały ją i powiesiły na drzewie.

Mit o Tezeuszu - streszczenie

Tezeusz jest największym bohaterem ateńskim. Jego ojciec Ajgeus (Egeusz) podbił
Attykę, poślubił księżniczkę Trojzeny Ajtrę, po czym opuścił rodzinę, by wrócić do
Aten. Chłopiec wychowywał się u matki w Trojzenie. Tu w wieku pięciu lat poznał
Heraklesa, który stał się wzorem dla małego Tezeusza. Kiedy chłopiec dorósł, matka
pokazała mu miecz i sandały, zostawione przez Ajgeusa pod kamieniem. Tezeusz
udał się do Aten w poszukiwaniu ojca.

W drodze bohater pokonał zbójów: Skirona, Sinnisa i Prokrustesa, którzy torturowali i

zabijali podróżnych. Przed świątynią Apollina także popisał się nadludzką siłą i
męstwem. Gdy przybył do ojca, Ateny upadały. Król Minos upominał się o haracz w
postaci siedmiu młodych mężczyzn i siedmiu dziewcząt dla potwora Minotaura.
Tezeusz, chcąc wybawić ateńczyków od okrutnej ofiary, postanowił zabić Minotaura.
Ajgeus kazał synowi postawić czerwony żagiel w razie wygranej lub czarny, gdyby
Tezeusz przegrał. Na wyprawę bohater nie zabrał siedmiu dziewcząt, ale dwóch
młodzieńców przebrał za kobiety, nauczył dziewczęcych ruchów, głosów, dbałości o
cerę.

Na Krecie wszyscy traktowali Tezeusza z wrogością. Zakochała się w nim Ariadna,

córka króla. I kiedy Tezeusz wchodził do labiryntu Minotaura, zawiązał u wejścia
koniec nici, podarowanej mu przez Ariadnę. Potem rozwijał kłębek aż dotarł do
potwora. Bohater zgładził Minotaura i dzięki nici wyszedł szczęśliwie z labiryntu.
Powracał do Aten zwycięski wraz z Ariadną.
Ale na wyspie Naksos Tezeusz porzucił kochankę i odpłynął ukradkiem. Ariadnę
poślubił Dionizos, bóg wina i winnej latorośli. Natomiast Tezeusz przypłynął do Aten.
Zapomniał jednak zmienić żagla na czerwony; jego ojciec, domyślając się porażki
syna, rzucił się ze skały. Tego samego dnia Ateny przeżywały wielką żałobę po
śmierci Ajgeusa i świętowali jednocześnie radość z powodu zwycięstwa Tezeusza.
Powstało tak święto Oschoforiów, podczas którego upamiętnia się także
przebieranie chłopców za dziewczyny.

Tezeusz władał całym państwem greckim, dokonał zjednoczenia ziem ze stolicą w

Atenach. Utrwalił pierwsze zasady republiki. Wiedziony przykładem Heraklesa, król
Tezeusz zapragnął podbić ród Amazonek. Uprowadził królową Antiopę, z którą miał
syn Hipolita. Ponownie ożenił się z Fedrą. Lecz ta zdradziła Tezeusza z Hipolitem i
zrzuciła później winę na syna króla. Tezeusz kazał więc ukarać Hipolita śmiercią. Po
czym Fedra powiesiła się.

Tezeusz, mając już pięćdziesiąt lat, porwał ze Sparty Helenę, wówczas małą
dziewczynkę. Ojciec dziecka, król Tyndareos, naszedł z armią na Ateny pod
nieobecność Tezeusza. Odebrano Helenę opiekunce Ajtrze i za karę nie pozwolono
Tezeuszowi wrócić do Aten. Starzec żył na wyspie Skyros, aż pewnego dnia
poślizgnął się i spadł w przepaść.

Po wojnach perskich postanowiono sprowadzić kości ateńskiego bohatera do

ojczystego miasta. I w roku 474 p.n.e. przywieziono szczątki Tezeusza do Aten.
Zostały znalezione po tym, jak orzeł zaczął wbijać dziób i pazury w jedno miejsce w
skale, co odczytano jako znak boski.

Mit o Demeter i Korze - streszczenie

Demeter była czczoną przez wszystkich ludzi matką plonów, ptaków, ryb i całej
żyjącej przyrody. Z wody i powietrza dawała życie wszystkich roślinom i
stworzeniom. Miała córkę – Persefonę, nazywaną Korą. Któregoś dnia zostawiła
Persefonę pod opieką nimf. Młoda dziewczyna zbierała kwiaty na łące. Demeter
zabroniła jej tylko zrywać narcyze. Jednak bóg podziemi, Hades, zwabił piękną
boginkę właśnie tym kwiatem, który nagle wyrósł spod ziemi i był tak piękny, że
Persefona nie mogła powstrzymać się i zerwała roślinę. Wtedy rydwan z czarnymi
końmi porwał Korę do Tartaru. Zrozpaczona Demeter szukała córki wszędzie. Ukryła
się przed ludźmi i bogami w łachmanach staruszki. Na ziemi zapanowały susze i
klęski przyrody, pola nie dawały plonów, rośliny umierały. Kiedy wreszcie Zeus
odnalazł Demeter, rozkazał Hadesowi zwrócić Persefonę jej matce. Ale przez
zjedzenie granatu, Persefona musiała na część roku wracać do męża. I tak, przez
pewien czas przyroda pięknieje, żyje, bujnie się rozwija, by potem na kilka miesięcy
zasnąć, kiedy matka Demeter tęskni do swej córki. Demeter nazywana jest boginią
życia, zaś Persefona (Kora) – boginią śmierci. Atrybutami pierwszej są kłosy i maki,
natomiast drugiej bogini – narcyz i owoc granatu.

Mit o Heraklesie – streszczenie

Herakles był synem Zeusa i królowej Alkmeny. Zeus, chcąc, aby syn był
nieśmiertelny, wykradł w nocy dziecko do nieba i położył przy śpiącej Herze.
Chłopiec ssał mleko bogini, a z kropel, które spadły w niebo powstała Droga
Mleczna, zaś z kropel spadłych na ziemię – kwiaty lilii. Hera nienawidziła Heraklesa.
Gdy matka Alkmena położyła w kołysce Heraklesa i Ifiklesa – Hera zesłała węże na
dzieci. Lecz maleńki heros zdusił łby gadom i ocalił siebie oraz brata.

W szkole Herakles nie żywił entuzjazmu do nauki. Gdy nauczyciel kazał wybrać
książkę, Herakles wziął kucharską. Zagniewany pedagog został zabity przez
nadludzko silnego chłopca, za co wygnano Heraklesa z miasta. Bohater żył w
swobodzie. Mógł zjeść całego wołu, jego kielich do wina nosiło dwóch ludzi.
Herakles zabił lwa i nosił na sobie skórę zwierzęcia. Z wyrwanej własnoręcznie
oliwki zrobił maczugę, z którą się nie rozstawał. Heraklesa obdarowali też bogowie:
Hermes dał mu miecz, Apollo – strzały, Hefajstos – kołczan, Atena – pancerz.

Herakles wybrał się na wojnę w obronie Teb i zwyciężył dzięki męstwu i sile. Król Teb
dał mu córkę za żonę, lecz któregoś dnia heros, ogarnięty szałem, zabił żonę i dzieci.
Wyrocznia delficka poradziła mu, że odkupi winy, jeśli zatrudni się u króla Myken. Tu
dostał Herakles zadanie wykonania dwunastu prac.

Do zadań Heraklesa należało: zabicie lwa nemejskiego, zabicie hydry lernejskiej,

schwytanie żywcem dzika erymantejskiego, pojmanie łani kerynejskiej, wytępienie
ptaków stymfalijskich, wyczyszczenie stajni Augiasza, schwytanie byka
kreteńskiego, ujarzmienie koni trackiego króla Diomedesa, zdobycie pasa królowej
Amazonek Hipolity, wykradzenie wołów Geriona, zerwanie złotych jabłek z ogrodu
Hesperyd, sprowadzenie Cerbera z królestwa Hadesa. Herakles wywiązał się ze
wszystkich zleconych zadań, niemożliwych do wykonania dla zwykłych
śmiertelników.

Gdy wrócił do króla Eurysteusa chciał ponownie się ożenić. Bracia kandydatki
oponowali jednak, przez co spotkała ich śmierć. Herakles znów udał się do wyroczni,
lecz ta milczała. Rozgniewany heros splądrował świątynię Pytii, a po walce z
Apollinem, Zeus zesłał herosa na trzy lata służby u królowej Omfali. Omfala kazała
sługom mężczyznom przebierać się za kobiety, sama wzięła od Heraklesa jego
zbroję i poniżała go na oczach dworu. Była to większa kara dla Heraklesa niż
dwanaście prac. Wkrótce jednak bohater dopełnił obowiązków i zakochał się z
wzajemnością w księżniczce Dejanirze. Jednak zazdrosna o męża Dejanira zdobyła
krew Nessosa, fałszywego centaura, który umierając z rąk Heraklesa, kazał Dejanirze
napełnić flakon krwią i zastosować jako lek na miłość do Heraklesa. Dejanira
zabarwiła koszulę męża krwią Nessosa, co okazało się zabójcze dla Heraklesa.
Bohater zmarł w strasznych cierpieniach. Kiedy kobieta odkryła fatalną pomyłkę i
oszustwo Nessosa, popełniła samobójstwo. Herakles został wzięty do nieba i
oddano mu za żonę boginię młodości Hebe.

Wojna trojańska - plan wydarzeń (krótki i szczegółowy)

Mit o wojnie trojańskiej - krótki plan wydarzeń

1. Jabłko z napisem "Dla najpiękniejszej", rzucone przez Eris na

ślubie Peleusa i Tetydy, staje się przyczyną konfliktu boginek.
2. Afrodyta zostaje wybrana najpiękniejszą przez Parysa w zamian
za obietnicę ślubu z Heleną - żoną Menelaosa.
3. Parys organizuje wyprawę do Sparty, gdzie porywa Helenę.
4. Odmowa wydania Heleny staje się początkiem wojny.
5. Trwająca 10 lat wojna wyniszcza obie strony sporu.
6. Śmierć Patroklesa, Hektora, Achillesa i Parysa.
7. Wycofanie Greków i podarowanie trojanom drewnianego konia.
8. Rzeź Trojan, przez ukrytych w koniu Greków.
9. Zniszczenie miasta i triumfalny powrót do Grecji.
10. Zabójstwo Agamemnona i zemsta syna.
11. Wygnanie i zabójstwo Heleny, po śmierci Menelaosa.

Mit o wojnie trojańskiej - szczegółowy plan wydarzeń

1. Wesele Peleusa i Tetydy pretekstem do spotkania bogów.

2. Nieproszona Eris przynosi jabłko z napisem "Dla najpiękniejszej".
3. Jabłko staje się przyczyną konfliktu boginek o prymat
najpiękniejszej.
4. Spór na korzyść Afrodyty rozstrzyga Parys - ta w zamian obiecuje
mu ślub z Heleną, żoną Menelaosa.
5. Parys wygrywa igrzyska i organizuje wyprawę do Sparty.
6. Korzystając z nieobecności Menelaosa, Parys porywa Helenę.
7. W odwecie, pod wodzą Agamemnona staje całe wojsko Hellady.
8. Ukrycie Achillesa przez matkę.
9. Dołączenie się Achillesa do zbrojnej wyprawy.
10. Cisza morska wstrzymuje wyprawę, aż Ifigenia zostaje kapłanką
Artemidy.
11. Dotarcie wojsk w okolice Troi.
12. Odmowa wydania Heleny przez Trojan, dwóm greckim
wysłannikom: Odyseuszowi i Menelaosowi.
13. Wybuch wojny.
14. Dziewięć lat wyniszczającej walki.
15. Wybuch zarazy w greckim obozie w dziesiątym roku wojny
16. Odmowa Achillesa uczestnictwa w starciach.
17. Hektor pokonuje w walce Patroklesa - przyjaciela Achillesa.
18. Pojedynek Skamandra i Hefajstosa.
19. Zemsta Achillesa i zabójstwo Hektora.
20. Wydanie zwłok Hektora ojcu - Priamowi i uroczysty pogrzeb.
21. Śmierć Achillesa, trafionego w piętę przez strzałę Parysa.
22. Śmierć Parysa.
23. Wykradzenie z Troi cudownego posągu Ateny.
24. Pozorne wycofanie wojsk greckich.
25. Podarowanie Trojanom wielkiego, drewnianego konia.
26. Wprowadzenie konia do Troi, mimo protestów Laokoona i
wróżby Kasandry.
27. Wyjście Odyseusza z konia pod osłoną nocy i wpuszczenie
ukrytych wojsk greckich za bramy miasta.
28. Rzeź Tebańczyków i zburzenie miasta.
24. Powrót bohaterów do Grecji.
25. Zabicie Agamemnona przez Klitajmestrę i jej nowego męża
Ajgistosa.
26. Zemsta Orestesa, syna Agamemnona.
27. Wygnanie Heleny po śmierci męża Menelaosa.
28. Śmierć Heleny z inspiracji przyjaciółki Polikso.