İŞ SAĞLIĞI VE

GÜVENLİĞİ

DERS 1
1
 İş güvenliği nedir?

İşyerlerinde, işin yapılması sırasında,

çeşitli sebeplerden kaynaklanan,
sağlığa zarar verebilecek
föktörlerden korunmak amacı ile
yapılan sistemli, planlı ve bilimsel
çalışmalara iş güvenliği denir.

2
İş güvenliğinin amacı nedir?
◼ Çalışanları korumak,
◼ Üretim güvenliğini sağlamak,
◼ İşletme güvenliğini sağlamak.

3
Diğer amaçları
◼ Çalışanlara en yüksek sağlıklı ortam
sunmak,
◼ Çalışma koşullarının olumsuz etkilerinden
onları korumak,
◼ İş ve işçi arasında mümkün olan en iyi
uyumu sağlamak,
◼ İşyerlerindeki riskleri tamamen ortadan
kaldırmak ya da zararları en aza
indirebilmek,
◼ Oluşabilecek maddi ve manevi zararları
ortadan kaldırmak
◼ Çalışma verimini artırmak. 4
 İş Güvenliği Kavramının Tarihsel
Gelişimi
Çalışanların sağlığı ile yapılan iş arasındaki ilişki çok
eski çağlara dayanmaktadır. Yunanlı düşünür Herodot,
yine aynı çağlarda Eflatun ve Aristotales gibi
düşünürler işçilerin sağlığı ve iş kazaları üzerinde
durmuşlardır.
Ancak bilimsel esaslara dayalı olarak bu konunun ele
alınması 17. yüzyılda İtalya'da Bernardino
Ramazzini tarafından olmuştur. Daha sonraları
İngiltere'de ortaya çıkan Sanayi Devriminin ortaya
çıkardığı sağlık ve iş güvenliği sorunları da devletin bu
alana müdahale etmesi ve yasal düzenlemeler
yapması gereğini ortaya çıkarmıştır.
5
Osmanlı Döneminde İş Güvenliği
Osmanlı İmparatorluğu'nda ilk sanayileşme
çabaları 19. yüzyılda Avrupa'nın etkisiyle
başlamıştır. Bu yüzyılın ikinci yarısında da işçi
sayısının artmasına bağlı olarak, işçi sağlığı ve iş
güvenliği sorunları ortaya çıkmıştır.
Bu dönemde işçilerin daha yoğun olarak yer
aldıkları sektör madencilik olduğu için bu alanda
çıkarılan ilk yasalar da, Dilaver Paşa
Nizamnamesi, Maadin Nizamnamesi gibi, kömür
madenlerinde çalışan işçilerle ilgili olmuştur.

6
Cumhuriyet Döneminde İş Güvenliği

Cumhuriyet döneminde işçi sağlığı ve iş güvenliği

ile ilgili bir çok yasal düzenleme yapılmıştır. Bunlar
arasında en önemlileri şunlardır:
◼ 1937 yılında yürürlüğe giren 3008 sayılı İş Kanunu.
(Bu yasayla, ilk kez işçi sağlığı ve iş güvenliği
konusu ayrıntılı ve sistemli olarak düzenlenmiştir.)
◼ 1946 yılında İşçi Sigortaları Kurumu kurulmuştur.
◼ 1946 yılında Çalışma Bakanlığı kurulmuştur.

7
◼ 1950 yılında Hastalık ve Analık Sigortası Yasası
çıkarılmıştır.
◼ 1950 yılında Sanayi ve Ticarette İş Teftişi Hakkındaki
uluslararası sözleşme onaylanmıştır.
◼ 1957 yılında İhtiyarlık Sigortası Yasası çıkarılmıştır.
◼ 1964 yılında 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu kabul
edilmiştir. (Bu yasa ile bu alandaki düzenlemeler tek çatı
altında toplanmıştır.)
◼ 1971 tarihli 1475 sayılı İş Kanunu çıkarılmıştır.
◼ 2003 tarihli 4857 sayılı İş Kanunu çıkarılmıştır.
◼ 2006 tarihli 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık
Sigortası Kanunu (İş kazası tanımı 13. Madde)
◼ 2012 tarihli 6331 sayılı İş Kanunu çıkarılmıştır.

8
◼ 1919 yılında, temel çalışma hakları,
örgütlenme hakkı, toplu pazarlık,
fırsat eşitliği ve çalışma hayatı ile ilgili
diğer konularda asgari standartlar
koymak amacıyla “Uluslararası
Çalışma Örgütü (ILO)” kurulmuştur.

◼ 7 Nisan 1948’de “Dünya Sağlık

Örgütü (WHO)” kurulmuştur. 7
Nisan her yıl "Dünya Sağlık Günü"
olarak kutlanmaktadır.
•9
Kaza nedir?
Belli bir zarar ve arızalanmaya sebep
olan, beklenmeyen, umulmayan ve
önceden planlanmamış olaylara kaza
denir.

10
Diğer iş kazası tanımları şöyledir:
1-Güvensiz davranış ve şartlardan doğan, bir fonksiyon ya da
faaliyeti kesintiye uğratan (aksatan) önceden planlanmamış
olaydır.
2-Toplumla ilgili bir düzenleme içinde;
a)Önceden planmayan, bilinmeyen veya kontrol dışına çıkan,
b)Çevresine zarar verebilecek nitelikte bulunan olaya “kaza”
denir.
3-İnsanların isteği dışında, ani bir kuvvet sonucu, fiziki veya
zihni hasara neden olan olaydır.
(Dünya Sağlık Teşkilatının kaza tanımı)
Yukarıdaki üç tanımdaki ortak noktalar tespit edildiğinde bir
olayın iş kazası sayılabilmesi için;
a)Planlanmamış olması,
b)Ani bir kuvvet sonucu meydana gelmesi ve kontrol dışına
çıkması,
c)Zarar verebilecek özelliğe sahip olmasıdır.
 Hangi haller İş kazasıdır?
5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel
Sağlık Sigortası Kanunu’nun 13.
maddesine göre;

◼ Sigortalının işyerinde bulunduğu sırada,

◼ İşveren tarafından yürütülmekte olan iş
dolayısıyla,
◼ Çalışanın, işveren tarafından görevli olarak
başka bir yere gönderilmesi yüzünden asıl
işini yapmaksızın geçen zamanlarda,

13
◼ Emzikli kadın çalışanın çocuğuna süt vermek
için ayırdığı zamanlarda,

◼ Çalışanların, işverence sağlanan bir taşıtla

işin yapıldığı yere toplu olarak götürülüp
getirilmeleri sırasında,

meydana gelen ve çalışanı, hemen veya

sonradan bedence ve ruhça arızaya
uğratan olaylara iş kazası denir.

14
 NORMLAR HİYERARŞİSİ
• Anayasa
• Kabul Edilen Uluslararası antlaşmalar
• Kanunlar
• Kanun Hükmünde Kararnameler
• Tüzükler
• Yönetmelikler
• Düzenleyici işlemler (Genel Tebliğler, Tebliğler,
Genelgeler)
 Anayasamızda İşçi Sağlığı ve İş
Güvenliği
◼ Madde 18 : Hiç kimse zorla çalıştırılamaz. Angarya
yasaktır. (Angarya=Karşılıksız çalıştırma)
◼ Madde 48 : Herkes dilediği alanda çalışma ve
sözleşme hürriyetine sahiptir. Özel teşebbüsler
kurmak serbesttir.
◼ Madde 49 : Çalışma herkesin hakkı ve ödevidir.
Devlet, çalışanların hayat seviyesini yükseltmek,
çalışma hayatını geliştirmek için çalışmayı
desteklemek ve işsizliği önlemeye elverişli
ekonomik bir ortam yaratmak için gerekli tedbirleri
alır. 17
◼ Madde 50 : Kimse, yaşına, cinsiyetine ve
gücüne uymayan işlerde çalıştırılamaz.
◼ Madde 51 : İşçiler ve işverenler, üyelerinin
çalışma ilişkilerinde, ekonomik ve sosyal hak ve
menfaatlerini korumak ve geliştirmek için
önceden izin almaksızın sendikalar ve üst
kuruluşlar kurma hakkına sahiptirler.
◼ Madde 53 : İşçiler ve işverenler, karşılıklı olarak
ekonomik ve sosyal durumlarını ve çalışma
şartlarını düzenlemek amacıyla toplu iş
sözleşmesi yapma hakkına sahiptirler.

18
◼ Madde 54 : Toplu iş sözleşmesinin yapılması
sırasında, uyuşmazlık çıkması halinde işçiler grev
hakkına sahiptirler.
◼ Madde 55 : Ücret emeğin karşılığıdır. Devlet,
çalışanların yaptıkları işe uygun adaletli bir ücret elde
etmeleri ve diğer sosyal yardımlardan yararlanmaları
için gerekli tedbirleri alır.
◼ Madde 56 : Herkes, sağlıklı ve dengeli bir çevrede
yaşama hakkına sahiptir.
◼ Madde 60 : Herkes, sosyal güvenlik hakkına sahiptir.
Devlet, bu güvenliği sağlayacak gerekli tedbirleri alır
ve teşkilatı kurar.
19
◼ Madde 61 : Devlet, harp ve vazife şehitlerinin
dul ve yetimleriyle, malul ve gazileri korur ve
toplumda kendilerine yaraşır bir hayat seviyesi
sağlar.
◼ Madde 173 : Devlet, esnaf ve sanatkarı
koruyucu ve destekleyici tedbirleri alır.

20
İnsanların En Çok Yaralanan
Uzuvları
◼ İş kazaları
sonucunda zarar
gören organlar,
işkollarına göre
büyük farklılıklar
göstermekle birlikte,
ILO verileri şu
oranları ortaya
çıkarmaktadır.
21
Kaza çeşitleri nelerdir?
Kazalar meydana geliş yerlerine göre isim
alırlar.
◼ İş kazaları,
◼ Trafik kazaları,
◼ Deniz kazaları,
◼ Av kazaları,
◼ Spor kazaları,
◼ Tarım kazaları,
◼ Ev kazaları, ... vb. gibi.
22
 Yaralanma nedir?
İş kazaları sonucunda insan vücudunun
parçalanması olayına “yaralanma” denir.
Yaralanma ikiye ayrılır:
1.Yaralanmanın tedavisi sonucu vücutta hiçbir
iz kalmıyorsa “geçici yaralanma”,
2.Yaralanmanın tedavisi sonucu vücutta iz
kalıyorsa “kalıcı yaralanma” denir.
Yaralanmanın en şiddetlisi, kaza sonunda
çalışanın hayatını kaybetmesidir.
23
İş Kazaları
İş kazaları: Belli bir zarar ve arızaya sebep olan, umulmayan, beklenmeyen ve planlanmamış
olaylardır. Kazalar günlük hayatın çeşitli yerlerinde görülebilirler, iş kazaları, spor kazaları, ev
kazaları, trafik kazaları sıkça görülüp duyulanlardır Hepsindeki ortak özellik, beklenilmemeleri,
umulmamaları ve planlanmamış olmalarıdır. Ülkemizde iş kazaları ve Meslek Hastalıklarından
dolayı her yıl; 1500 kişi ölmekte, 4000 kişi sakat kalmakta 2 Milyon saat iş kaybı olmaktadır. Bu
istatistik bilgilere ayrıca , kayıp malzeme ve ekonomik değerler eklenmelidir
Kazaların Oluş Sebepleri

İş kazasının meydana gelmesi için, tehlikeli durumla, tehlikeli davranışın aynı anda bir
arada bulunmaları gerektiğine göre bu;

İş Kazası = Tehlikeli Durum × Tehlikeli Davranış

şeklinde matematiksel bir formül ile yazılabilir.

İş kazalarının meydana gelmesine, teknik, sosyal, psikolojik, fizyolojik, etkenler neden

olabilir. Çalışan kişinin kendisi, çalıştığı işyeri, iş yeri arkadaşları, çevresi, kullandığı
makine ve malzemeler, araç gereçlerin her biri iş kazasının nedenidir. Bu sayılanların
hepsi birbiri ile etkileşim içinde olan faktörlerdir.
Bu faktörleri aşağıdaki şekilde sınıflandırmak mümkündür.
Kazaların Oluş Sebepleri

1- Malzeme
a- Malzemenin kimyasal ve fiziksel özelliklerinden kaynaklanan faktörler,
b- Kullanılan maddelere göre uygun üretim sisteminin seçilmemiş olması,

2- Makine ve teçhizat
a- Malzeme yorgunluğu,
b- Koruyucu tedbirlerin alınmaması
c- Makinelerin yanlış seçilmesi veya yanlış kullanılması,

3- Çevre
a- Sıcaklık,nem,aydınlatma,gürültü gibi fiziki faktörler,
b- Mekanik etkiler,
c- Sağlık şartları,

4- İnsan
a- Eğitim ve bilgi eksikliği
b- Dalgınlık, dikkatsizlik,
c- İlgisizlik,düzensizlik,
d- Bedenin iş uyumsuzluğu,
e- Meleke(beceri) noksanlığı,
f- Aile düzeni,
g- Beslenme yetersizliği
Kaza oluş teoremleri

• Tek Faktör Teorisi

• Enerji Teorisi
• İnsan Faktörleri Kuramı
• Kaza/Olay Kuramı
• Sistem Kuramı
• Kombinasyon Kuramı
• Epidemiyoloji Kuramı
• Çok Etken Teorisi
• Domino Etkisi
 İŞ KAZALARININ OLUŞ
SEBEPLERİ
◼ İşyerinde iş kazalarının önlenmesi için yapılacak
çalışmalar, aynı zamanda iş güvenliğinin ilkelerini
meydana getirir. İş kazalarının önlenebilmesi veya
azaltılabilmesi için işyerindeki emniyetsiz
durumları ve emniyetsiz hareketleri ortadan
kaldırmak veya en aza indirmek için, ayrıca
çalışma şartlarını sık sık gözden geçirmek ve
aksayan konularda tedbirler almak gerekir.

28
 1-Malzeme (Kullanılan madde):
◼ Malzemenin
kimyasal, fiziksel,
özellikleri,
◼ Kullanılan madde
yapılarına uygun
üretim sisteminin
seçilmemiş olması.

29
 2-Makine ve teçhizat:
◼ Malzeme yorgunluğu,
◼ Yeterli koruyucu tedbirlerin alınmaması,
◼ İşe uygun olmayan araç gereç seçimi ve yanlış
kullanım.

30
3-Çevre:
◼ Sıcaklık, nem, aydınlanma, gürültü gibi fiziksel
etkiler,
◼ Mekanik etkiler,
◼ Sağlık şartları.

31
 4-İnsan :
◼ Eğitim ve bilgi eksikliği,
◼ Dalgınlık, dikkatsizlik,
◼ İlgisizlik, düzensizlik,
◼ Bedenin iş uyumsuzluğu,
◼ Yetenek noksanlığı,
◼ Aile düzeni,
◼ Beslenme yetersizliği, gibi.

32
Bu faktörler incelendiğinde iş kazalarının sebebinin,
kazadan hemen önceki durum veya harekete bağlı
olduğu görülür.

Bu sebeple genel anlamda, iş kazalarının sebebi;

emniyetsiz durumlar veya emniyetsiz hareketlerdir.

33
Bunlardan başka işyerinde çalışma
sistemlerinden kaynaklanan ve çalışanları
olumsuz yönde etkileyerek kazaların
artmasına yol açan diğer bazı hususları da
şöyle sıralamak mümkündür.

◼ Fazla mesai çalışması,

◼ Çok fazla iş yoğunluğu,
◼ Mantıksız iş rejimi,

34
◼ Fazla ve sürekli güç harcama,
◼ Sürekli gece vardiyası,
◼ Kişinin fiziksel ve ruhsal yapısına
uymayan iş.

35
İş kazaları sıralamasında dünyadaki
yerimiz (kaynak: Türk – iş)

36
İLO (Uluslararası Çalışma Örgütü)
araştırmasına göre;
◼ İş sağlığı ve güvenliğinde dünya gerçeklerine bakacak olursak hiç de iç
açıcı bir tabloyla karşı karşıya olmadığımız anlaşılmaktadır. İşle ilgili
hastalıklar nedeniyle yılda 2 milyon ölüm olurken, iş kazaları nedeniyle yılda
321.000 ölüm gerçekleşmektedir. Yılda 160 milyon ölümcül olmayan işle
ilgili hastalık ve 317 milyon ölümcül olmayan iş kazası görülmektedir. Yani
tüm dünyada her 15 saniyede 1 çalışan iş kazası veya meslek hastalığı
nedeniyle ölmekte, 151 çalışan iş kazası geçirmektedir.
◼ Dünya Sağlık Örgütü bu durumu “Gizli salgın” olarak nitelendirmekte,
sadece iş kazalarının değil, meslek hastalıklarının da önlenmesine yönelik
bir anlayış değişikliğine ihtiyaç olduğunu bildirmektedir. Avrupa ülkelerinde
iş kazaları ve meslek hastalıkları sonucu yılda 550 ölüm, 75.000 tam
maluliyet görülmekte, 149 milyon iş günü, 20 milyar euro kaybedilmektedir

37
Ülkemiz açısından bakıldığında da maalesef iş
kazaları açısından Avrupa’da birinci, dünyada ise
üçüncü sırada yer aldığımız acı gerçeği ile
karşılaşmaktayız. Ülkemizde yılda 2 milyonun
üzerinde iş günü kaybı ve 4 milyar liradan fazla
maddi kayıp meydana gelmektedir. İşyerlerimizin
%99.7’si Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmeler
(KOBİ)’dir. Yani, 250’den az işçinin çalıştığı
işyerleridir. İşçilerin %83.8’i KOBİ’lerde
çalışmaktadır ve iş kazalarının da % 83’ü
buralarda görülmektedir.
 Kaza Tekrarlama Oranı

Bir milyon efektif iş saatine düşen iş göremezlikle sonuçlanan

kaza adedi olarak tanımlanır. Efektif iş saati yeraltında fiilen
çalışılan toplam iş saatini belirtmektedir.

Kaza tekrarlama oranının, yaralılar için 10’dan küçük olması ve

zamana göre azalma göstermesi istenirken, ölümlü kazalar için
sıfır olması en azından sıfıra çok yakın olması istenir. Kaza
tekrarlama oranını tanımlayan formül aşağıdaki gibidir.

Kaza Tekrarlama Oranı = Kaza Adedi

x 1.000.000
Efektif İş Saati
Kaza Ağırlık Oranı
Kaza ağırlık oranı bin efektif iş saatine düşen iş kazalarıyla
kaybedilen iş günü sayısı olarak tanımlanır ve aşağıdaki formülle
hesaplanır. Kaza ağırlık oranının 0,5 ile 1 arasında olması idealdir. Bu
değer ağır sanayide 2’ ye kadar yükselebilir (ÖZBAY, 1991). Oluşan
kazalarda, oluşan kazanın ciddiyet boyutu bu oranı fazla bir şekilde etkiler.
Bu yüzden kaza ağırlık oranında şans faktörü fazladır. Oluşan bir kaza
sonucu bir uzuvun tedavi edilir şekilde yaralanmasıyla o uzuvun
kaybedilmesinin orana etkimesi çok farklıdır.
1992-2000 yılları arasında manuel sistemdeki kaza ağırlık oranlarına
bakıldığında en yüksek değerin 1992 yılında 1,62 ile gerçekleştiği
görülmektedir. Sonraki yıllarda azalma eğilimi göstermiş 1993 yılında
1,03 değerini almış fakat 1’ in altına indirilememiştir.

Kaza Ağırlık Oranı = İş Kazaları ile Kaybedilen İş Günü Sayısı

x 1.000
Efektif İş Saati
SGK İstatistiklerine Göre İş Kazalarının
Kaza Tiplerine Göre Dağılımı

41
İş kazalarını önleme tekniklerinin
başlıcaları şunlardır:
◼ Emniyetsiz Durumları Ortadan Kaldırmak,
◼ Emniyetsiz Davranışları Önlemek,
◼ Çalışmada Doğru Yöntemlerin
Uygulanması,
◼ Otomasyona Gitmek,
◼ Kişisel Koruyucular
Kullanmak.

42
Uyarı işaretleri

43
Kişisel korunma araçlarında şu
özellikler aranmalıdır:
◼ Çalışanın vücut yapısına uygun olması,
◼ Gerek kendisi, gerekse yapıldığı
malzemenin tehlike oluşturmaması,
◼ Yapılan işe ve amaca uygun olması,
◼ Hijyenik şartlara uygun olması,
◼ Çalışmayı ve işçinin hareketlerini
engellememesi,
◼ Kolay temizlenebilir malzemeden yapılmış
olması.
45
◼ Kişisel
koruyucuların faydalı olabilmesi
için; çalışanların, koruyucu araçların
faydasına inanması, nasıl kullanılacağı
konusunda eğitilmesi ve sürekli olarak
kullanması sağlanmalıdır.

46
 İş kazalarının önlenmesinde
eğitimin önemi:
◼ İş kazaları; kişileri yaptıkları iş ve tehlikeleri
konusunda bilgilendirerek kısmen de olsa önlenebilir.
Öncelikle işe yeni alınan her işçiye işiyle ilgili bilgiler
verilmeli, işçi bir süre usta nezaretinde çalıştırılarak
işe alıştırılmalıdır.
◼ Çalıştığı makine ve kullandığı malzemelerin
özellikleri, ortaya çıkabilecek tehlikeler öğretilmeli ve
bu tehlikelerden korunma yöntemleri anlatılmalıdır.
Unutulmamalıdır ki iş kazalarının sebeplerinden biri
de bilgi eksikliğidir.
47
İş kazalarının % 80-90’ı çalışanların
hatasından ve iş güvenliği kurallarına
uymamasından meydana
gelmektedir.

48
 ÜLKEMİZDE İŞÇİ SAĞLIĞI
VE İŞ GÜVENLİĞİ ÖNLEMLERİNİN
UYGULANAMAMA NEDENLERİ
◼ İşçi sağlığı ve iş güvenliği ile ilgili çalışmaların,
maddi külfet olarak görülerek, konuya gereken
önemin verilmemesi.
◼ İşyerlerinin büyük bir çoğunluğunun kurma izni
ve işletme belgesi almadan kurulmuş olması.
İşçi sağlığı ve iş güvenliği tedbirlerinin çoğunun
işyeri kurulmadan, plan ve proje safhasında
iken giderilmesi gerekmektedir.
49
◼ Kalifiye işçi bulunamaması sonucunda,
çocuk işçilerin uygun olmayan işlerde
çalıştırılması.
◼ İşçi sağlığı ve iş güvenliği tedbirlerinin
üretimi engellediğinin düşünülmesi.
◼ İşçi-işveren-sendika eğitiminde, işçi sağlığı
ve iş güvenliği konusu geri plana atılmıştır.
Sendikalar, sadece ücrete dönük
sendikacılık yaparak, iş güvenliği ile ilgili
eğitimi daima geri plana atmışlardır.
50
◼ Çalışanların sık sık iş ve işyeri değiştirmesi
sonucunda, yaptığı işte yeterli bilgi ve beceriye
sahip olamaması.
◼ Makine koruyucularının olmayışı veya eski ve
kullanışsız olmaları. Makine ve teçhizatlar
konusunda TSE standartlarının olmayışı.
◼ İşçi sağlığı ve iş güvenliği konusunda gerekli
çalışmaları yapan işverenlerin takdir
edilmemesi. Bu konuya ilgi gösteren işverenin
takdir edilmemesi, ilerleyen yıllarda
umursamazlığa yol açmasına neden olabilir.

51
 İŞ KAZALARI VE MESLEK
HASTALIKLARINDA KAYIPLAR
İş kazalarının iş gücüne ve
ekonomiye etkileri:
◼ İş kazaları, çalışanı, ailesini, işvereni ve milli
ekonomiyi çok yakından etkiler.
◼ Her kazanın kişinin kendisine, ailesine ve
topluma getirdiği kayıpların yanı sıra maddi
ve manevi bedeli ülke ekonomisi için bir
yüktür.
52
 SGK verilerine göre; ülkemizde,
ortalama olarak, günde 250 iş kazası
meydana gelmektedir. Bunlardan 3’ü
ölüm, 10’u ise sakatlıkla
sonuçlanmaktadır.
İş kazaları ve meslek hastalıklarında
ortaya çıkan zararlar; görünen zararlar
ve görünmeyen zararlar diye iki ana
başlıkta incelenebilir.
53
GÖRÜNEN ZARARLAR :
◼ İlkmüdahale ve tedavi masrafları,
◼ Geçici ve sürekli iş göremezlik veya
ölüm ödenekleri,
◼ Adli (mahkeme) masrafları,
◼ Makine, araç, gereç ve teçhizatın
yenilenmesi için yapılan masraflar.

54
◼ İş güvenliğinin temel amacı, insanı
her türlü kaza ve hastalıktan
korumaktır.
◼ Kaza sonucunda ödenen tazminat ve
tıbbi masraflar, görünen zararlardır.
◼ Kaybedilen bir organın değeri para ile
ölçülemez.

55
 GÖRÜNMEYEN ZARARLAR :
◼ Çalışanın bir süre üretimden uzak kalmasından
dolayı zaman ve maliyet kaybı.
◼ Kazazedeye yapılan ilkyardım sebebi ile ortaya çıkan
zaman ve maliyet kaybı.
◼ Diğer çalışanların merak ve yardım amacı ile kaza
bölgesine gelişleri sebebi ile oluşan zaman ve maliyet
kaybı.
◼ Makine ve tezgahların bozulması sonucu tamirat için
geçen sürede oluşan zaman ve maliyet kaybı.
◼ Malzeme ve hammaddenin zarara uğraması veya işe
yaramaz hale gelmesi sebebi ile oluşan kayıplar.
56
◼ İşyerindeki ilgili kişiler ve devlet görevlilerince
yapılan incelemeler sebebi ile oluşan zaman ve
maliyet kaybı.
◼ İş kazası sonrası, diğer çalışanların moral bozukluğu
ve işin yavaşlaması sebebi ile oluşan zaman ve
maliyet kaybı.
◼ Yeni işçi alımı gerekiyorsa, bunun istihdamı, eğitimi
ve bürokratik işlemleri ile ilgili geçen zaman ve
maddi kayıp.
◼ Siparişlerin gerekli sürede karşılanamaması sebebi
ile firmanın durumu, geç teslim sebebiyle alınacak
prim kaybı, vb. gibi kayıplar görünmeyen zararları
oluşturur ve ülke ekonomisini olumsuz yönde etkiler.
57