Stan szlachecki W XVI w. szlachta stanowiła około 6-7% ogółu społeczeństwa, jednak było to dużo w porównaniu do innych państw europejskich. Gdy ktoś nie miał pochodzenia szlacheckiego, mógł wstąpić w szeregi szlachty dzięki nobilitacji, czyli uszlachceniu w uznaniu za zasługi lub zdobycie bogactwa. Szlachta dzieliła się na 4 grupy ze względu na posiadany majątek. Mimo różnic majątkowych wśród szlachty obowiązywała zasada równości. Istniało powiedzenie: “Szlachcic na zagrodzie równy wojewodzie”. Podział szlachty polskiej Magnateria Najważniejsza i najbogatsza warstwa szlachecka. Miała szerokie wpływy w państwie ze względu na posiadany majątek (przynajmniej kilkadziesiąt wsi, a nawet prywatne miasta). Zajmowali najwyższe urzędy w państwie. Szlachta Średnia
Posiadali od kilku do kilkunastu wsi.
Posiadane majątki pozwalały na angażowanie się w politykę państwa. Z tej grupy pochodzili głównie posłowie i urzędnicy Szlachta zaściankowa lub zagrodowa
Najliczniejsza grupa szlachecka. Należeli do niej
właściciele pojedynczych gospodarstw, którzy zajmowali się pracą na roli. Na znak przynależności do szlachty przedstawiciele tej grupy nosili szable. Była najuboższą częścią szlachty, nie posiadała majątku. Jej przedstawiciele służyli na dworach i w armiach magnatów, których spełniali polecenia, np. głosując zgodnie z ich wolą na sejmikach ziemskich lub podczas wyboru króla
*Andrzej Gołota jako gołota
Ruch Egzekucyjny Pierwszy konflikt wybuchł za rządów Zygmunta Starego, który chciał zapewnić tron swojemu synowi - Zygmuntowi Augustowi. Król chciał ustanowić monarchię dziedziczną w kraju. W 1529 r. dzięki żonie Bonie Sforzy ich syn został wybrany na króla dzięki vivente rege, czyli elekcji prowadzonej jeszcze za życia poprzedniego władcy. Kilka lat po wyborze na króla Zygmunta Augusta podczas tzw. wojny kokoszej doszło do rokoszu, czyli zbrojnego wystąpienia szlachty przeciwko władcy. Szlachta odmówiła wówczas udziału w wyprawie wojennej. Do zawiązania sojuszu króla ze szlachtą doszło dopiero w 1545 r., król Zygmunt August poparł wtedy ideę egzekucji dóbr królewskich, czyli przywrócenie władcy praw i dochodów z królewszczyzn - dóbr królewskich, które były przez dziesięciolecia bezprawnie wykorzystywane przez magnaterię. Wzrost znaczenia i bogactwa magnatów doprowadził do niezadowolenia szlachty, która zorganizowała ruch egzekucyjny, który domagał się zwrócenia bezprawnie przetrzymywanych dóbr królewskich. Podczas sejmu egzekucyjnego w latach 1562-1563 ustanowiono zmiany w podziale zysków czerpanych z majątków użytkowników królewszczyzn. Od tamtego czasu 25% zysków było przeznaczane na utrzymanie wojska kwarcianego. Ustawy egzekucyjne były jednym z największych sukcesów uboższej szlachty w walce z magnatami. Wśród przywódców ruchu egzekucyjnego wyróżnia się między innymi Mikołaja Sienickiego, który pochodził ze średniej szlachty, był posłem i kilkakrotnie marszałkiem sejmowym. Dziękujemy za uwagę!