PROPEDEUTYKA PEDIATRII

Pytania na zaliczenie – semestr zimowy 2021/2022 by Adam Brachet

Poprawione Marzec 2022

Rozwój fizyczny i psychomotoryczny dziecka

1. Wymień czynniki środowiskowe mające wpływ na rozwój dziecka.

a) czynniki endogenne
× czynniki genetyczne
× środowisko wewnątrzmaciczne ( w okresie prenatalnym)
× czynniki hormonalne

b) czynniki egzogenne:
× wpływy biogeograficzne, tzw. modyfikatory naturalne (klimat, zasoby
wodno-mineralne, skład powietrza itp.)
× wpływy społeczno-ekonomiczne i socjalne, tzw. modyfikatory kulturowe (poziom
wykształcenia i kultury rodziców, wychowawców, wpływy emocjonalne, środowisko
społeczne, tradycje kulturowe, status socjo-ekonomiczny)
c) żywienie

2. Zadania profilaktyczne w pediatrii.

×ocena auksologiczna wzrastania i rozwoju

×ustalanie standardów żywienia
×prowadzenie polityki szczepień ochronnych
×profilaktyka krzywicy
×prowadzenie bilansów zdrowia dzieci
×zapobieganie chorobom dziedzicznym
×zapobieganie wadom wrodzonym
×zapobieganie wypadkom
 2

3. Co to jest auksologia i jakie dziedziny nauki obejmuje?

Auksologia - nauka o rozwoju ontogenetycznym (osobniczym) i oddziaływaniach środowiska

zewnętrznego na rozwijające się dziecko. Zajmuje się prawidłowościami rozwoju dziecka, dąży do
optymalnego rozwoju dziecka, ma wielkie znaczenie dla pediatrii i geriatrii. Wyniki badań
auksologicznych mają duże znaczenie dla szkolnictwa.

Auksologia opiera się głównie na:

Zbieraniu wywiadu: ciąża, poród, pierwsze 2 lata

Ocenie somatoskopowej: proporcje ciała, stan odżywienia, czynność tarczycy, wtórne cechy płciowe

Badaniu przedmiotowym wraz z oceną wieku kostnego i zębowego oraz sprawności i wydolności
fizycznej
Badaniach dodatkowych.

Auksologia obejmuje dziedziny jak:

× antropologia
× pediatria
× medycynę szkolną
× genetyka
× embriologia i fetologię
× perinatologię
× geriatrię

4. Co to jest akceleracja rozwoju i czym jest spowodowana?

Akceleracja jest to przyśpieszony rozwoju fizycznego i tempa dojrzewania pod wpływem

korzystnych zmian warunków środowiskowych.

Jest ona spowodowana:

× heterozją, czyli wszelkimi skutkami doboru krzyżowego
× poprawą warunków socjoekonomicznych
× przemianom żywieniowym
× działaniu naświetlania
× postępowi higieny
× szczepieniom ochronnym
× zacieraniu się różnic społecznych i środowiskowych
× zwiększeniu liczby zajęć wychowania fizycznego
 3

5. Wymień znane ci metody kontroli rozwoju fizycznego.

× Metoda Tablic Pirqueta

× Metoda Siatek Centylowych
× graficzna metoda oceny tempa i harmonijności rozwoju
× Metoda Morfograficzna
× ocena rozwoju fizycznego względem rodziców
× ocena wieku biologicznego (rozwojowego) – wiek morfologiczny, zębowy, cech płciowych
× wskaźniki oceny składu ciała
× tabele norm, czyli biologiczne układy odniesienia
× biochemiczne wskaźniki rozwoju, np. wykorzystujące wydalanie hydroksyproliny i kreatyniny z
moczem
×wskaźniki proporcji, np. wskaźnik Queteleta, BMI i inne

6. Do czego służą siatki centylowe? Podaj zakres normy na siatkach centylowych.

Siatki centylowe służą:

× głównie do oceny długości ciała/wzrostu, masy ciała, obwodu głowy (możliwa również ocena
proporcji wzrostu i masy ciała;
× indywidualnej oceny dla każdego dziecka;

× do ustalenia indywidualnego „kanału” rozwojowego, przeanalizowania indywidualnego

tempa rozwoju i ewentualnie jego zaburzeń, identyfikacja czynników wpływających na
występujące zmiany;
× do porównania harmonijności rozwoju

Zakres normy na siatkach centylowych obejmuje 2 odchylenia standardowe (pomiędzy 3 a 97 centylem)

7. Do jakich granic na siatkach centylowych zbliżone są wartości ±2SD od średniej?

Wartości ± 2 SD od średniej określają dolną i górną granicę normy, w której mieści się 95,5 % populacji
– odpowiadają 3 i 97 centylowi na siatkach centylowych.
 4

8. Co to są morfogramy?

Morfogram jest to metoda graficzna służąca do wyznaczenia profilu rozwoju biologicznego.

Morfogram wykreślony na podstawie kilku cech morfologicznych (długościowych i szerokościowych)
pozwala na ocenę proporcji pomiędzy odcinkami ciała. Poprzeczna linia powstała z połączenia
uzyskanych wartości badanych cech wyznacza poziom ich rozwoju, czyli profil rozwoju dla płci i
danego wieku kalendarzowego. Średnie wartości mierzonych odcinków ciała o prawidłowym rozwoju
somatycznym tworzą na siatce poziomą linię prostą. Im uzyskana krzywa bardziej odbiega od linii
poziomej, tym większe jest zaburzenie proporcji ciała

9. Jakie znasz kryteria oceny wieku rozwojowego?

×wiek morfologiczny (wzrostowy i wagowy)

×wiek zębowy
×wiek kostny
×wiek cech płciowych

10. Jakie hormony wpływają na rozwój dziecka?

×hormony przysadki: hormon wzrostu, gonadotropiny, prolaktyna, ACTH,

tyreotropina ×hormony podwzgórza: wazopresyna, oksytocyna
×hormony tarczycy: tyroksyna, kalcytonina
×hormony przytarczyc: parathormon
×hormony nadnerczowe: glikokortykosteroidy, mineralokortykosteroidy, androgenny
nadnerczowe, adrenalina, noraderenalina
×hormony trzustki: insulina, glukagon, somatostatyna, wazoaktywny peptyd
jeliitowy ×hormony produkowane przez gonady: testosteron, progesteron, estrogeny
 5

11. Co to jest skok pokwitaniowy?

Skok pokwitaniowy jest to okres w chronologii dojrzewania płciowego charakteryzujący się

intensywnym tempem wzrastania (długości i masy ciała). U dziewczynek rozpoczyna się zazwyczaj
ok. 1 rok przed pierwszą miesiączką, a u chłopców ok. 1 rok przed pierwszą polucją.

12. Wymień główne hormony wpływające na rozwój płodu.

×somatomedyny płodowe (IGF-1 i IGF-2)

×płodowe hormony tarczycy (T4, T3, rT3) oraz TSH, TRH
×hormony przysadki (płodowy hGH)
×epidermalny czynnik wzrostu (EGF)
×nerwowy czynnik wzrostu (NGF)
×przekształcający czynnik wzrostu (TGF-α, TGF-β)
×czynnik wzrostu wiążącego heparynę (HBGF)
×płytkowy czynnik wzrostu (PDGF)
×neuropeptydy

13. Wymień metody oceny wieku płodowego.

×na podstawie reguły Naegelego (reguła ta pozwala określić termin porodu): LMP (pierwszy dzień
ostatniej miesiączki) + 7 dni + 9 miesięcy
×za pomocą USG:
∗ pomiary pęcherzyka ciążowego
∗ pomiar długości ciemieniowo-siedzeniowej płodu
∗ od 12 tygodnia – ocena wielkości główki płodu, wymiar dwuciemieniowy
∗ po 14 tygodniu ciąży - wymiar dwuciemieniowy, długość kości udowej, obwód głowy i tułowia
∗ między 16 a 18 tygodniem – ocena struktur mózgu, ocena wieku ciążowego i stopnia
dojrzałości płodu, możliwe wykrycie wrodzonych wad OUN
×seryjne oznaczanie estriolu w surowicy
×badanie ginekologiczne określające wielkość macicy
×pierwsze ruchy płodu (20 tydzień – połowa ciąży)
×skale neonatologiczne do oceny wieku ciążowego noworodka po urodzeniu:
Dubovitze’a, Ballard, Maliny

14. Określ granice czasowe okresu noworodkowego. Określ granice czasowe okresu
przedszkolnego.

×okres noworodkowy - do 28 dnia życia

×okres przedszkolny - 4-6 rok życia
 6

15. Określ kwartalne przyrosty długości ciała w 1 roku życia, podaj średnią wartość długości ciała
noworodka i dziecka w 12 miesiącu życia.

×noworodek - ok. 50 cm (48-52 cm)

×12 miesiąc życia - ok. 75 cm

I kwartał +10 cm
II kwartał +6 cm
III kwartał +5 cm
IV kwartał +4 cm

razem + 25 cm w rok

16. Podaj przyrosty masy ciała, długości ciała i obwodu głowy dziecka w I roku życia.

17. W jakim wieku następuje podwojenie i potrojenie masy ciała?

×podwojenie masy ciała w 4-5 m.ż.

×potrojenie masy ciała w 11-12 m.ż.
 7

18. Kiedy następuje zarośnięcie ciemiączek?

×przedniego - 9 a 14 - 18 m.ż.
×tylnego - do 4 m.ż.

19. Scharakteryzuj okres wczesno-szkolny.

Jest to okres rozwojowy poprzedzający okres dojrzewania, obejmuje lata od 6/7 do 10/12 r.ż.

× w wieku tym dziecko zaczyna uczęszczać do szkoły i staje się samodzielne

× rozwój myślenia logicznego
× dzieci szybko przybierają na wadze w tym okresie - 3 kg/rok

× dzieci bardzo szybko rosną - 5 cm/rok

× zaczyna się wyrzynanie zębów stałych i zastępowanie tzw. mleczaków
× zwolnione tempo rozwoju
× duża stabilność procesów rozwoju
× wzrost odporności na zachorowania
× dalszy rozwój OUN, ukł. mięśniowego (mogą wystąpić bóle mięśniowe)
× wygląd dziecka: długie kończyny górne, krótkie dolne, mała dłoń, duża stopa, duża
głowa, spłaszczona klatka piersiowa
× rozwój mowy symbolicznej, uczuć wyższych, aktywnego, samodzielnego
myślenia × antagonizm płci

Noworodek

1. Podaj cechy morfologicznie noworodka donoszonego

×proporcje ciała: 1/4 głowa, 1/2 tułów, 1/4 kończyny

×długość ciała 48-52 cm
×masa ciała ok. 3,6 kg (2,5-4,5)

×głowa:
∗ obwód 33-38 cm
∗ mózgoczaszka większa od twarzoczaszki
∗ kości pokrywy czaszki częściowo skostniałe - obecne niezrośnięte szwy czaszkowe
∗ obecność ciemiączek: przedniego i tylnego
∗ duży język
∗ brak zębów
∗ małżowiny uszne dobrze rozwinięte i sprężyste

×klatka piersiowa:
 8

∗ beczkowata
∗ obwód o 1-2 cm mniejszy od obwodu głowy
∗ dobrze rozwinięte brodawki sutkowe

×brzuch
∗ duży - wysklepiony ponad klatkę piersiową (duża wątroba, wysokie ustawienie przepony)

×narządy płciowe:
∗ żeńskie → zamknięta szpara sromowa
∗ męskie → jądra w mosznie, obecne bruzdy na mosznie

×kończyny:
∗ krótkie, szpotawe
∗ wzmożone napięcie zginaczy
∗ na podeszwach obecne listewki

×kręgosłup w kształcie litery C

×skóra:
∗ różowa, pokryta mazią płodową i meszkiem płodowym

∗ ok. 7-10 dnia życia łuszczy się otrębowo

∗ mogą być obecne zaskórniki
∗ mogą być obecne naczyniaki płaskie na powiekach i potylicy
∗ rumień noworodkowy - zaczerwienienie skóry

2. Do czego służy skala Apgar? Jakie parametry ocenia?

×skala Apgar służy do oceny stanu noworodka w 1,3,5,10 minucie życia.

×ocenia: kolor skóry, puls, reakcje na bodźce, napięcie mięśni i oddychanie

3. Jakie elementy wchodzą w skład skali Apgar?

 9

4. Interpretacja stanu noworodka wg skali Apgar.

5. Oceń stan noworodka, którego ocena w skali Apgar wynosiła w 1 min - 2 pkt, w 5 min. - 6 pkt, w
10 min. - 7 pkt. Jakie są dla niego prognozy rozwojowe?

Noworodek ten jest obecnie w stanie średnim. Bezpośrednio po porodzie był w stanie ciężkim i
wymagał pomocy. Wyższa punktacja w 5 i 10 minucie wskazuje na to, że stan noworodka
poprawił się, udzielona pomoc była skuteczna. Dziecko to ma duże szanse na prawidłowy
rozwój.

6. Określ średnie wartości długości, masy ciała, obwodu głowy i klatki piersiowej donoszonego
noworodka.

7. Podaj proporcje ciała noworodka. W jakim wieku niemowlęcia, wymiar obwodu głowy
zrównuje się z obwodem klatki piersiowej?

×proporcje ciała noworodka: 1/4 głowa, 1/2 tułów, 1/4 kończyny

×wymiar obwodu głowy zrównuje się z obwodem klatki piersiowej ok. 3-4 m.ż.

8. Co powoduje i ile wynosi fizjologiczny ubytek masy ciała u noworodków?

Fizjologiczny ubytek masy ciała nie przekracza 10% masy noworodka i jest spowodowany:
×utratą wody → oddawanie moczu i smółki, wysychanie kikuta pępowiny, wymioty połkniętych
wód płodowych, utrata wody przez skórę i płuca.

9. Ile wynosi obwód głowy i klatki piersiowej donoszonego noworodka?

×obwód głowy - ok. 34 cm

×obwód klatki piersiowej - ok. 33 cm

10. Na czym polega prawidłowa adaptacja noworodka do życia pozałonowego?

×uruchomienie oddychania
×ustalenie krążenia pozapłodowego → zamknięcie czynnościowe: otworu owalnego, przewodu
tętniczego, przewodu żylnego
 10

×uruchomienie wydalania kału i moczu → wzrost przepływu nerkowego i filtracji

nerkowej ×uruchomienie termoregulacji → poporodowy spadek temperatury ciała
×opanowanie ssania, czynności trawienia i wchłaniania

11. Podaj ile wynosi obwód głowy donoszonego noworodka i dziecka rocznego.

×donoszony noworodek - ok. 34 cm

×roczne dziecko - ok. 46 cm (przyrost o 12 cm)

12. Podaj pierwotne odruchy występujące u noworodka. Kiedy zanikają?

×ssania i połykania → 1 r.ż.

×szukania (ryjowy) → ok. 3 m.ż.
×chwytny dłoni → ok. 3 m.ż.
×chwytny stóp → ok. 12 m.ż. (w niektórych źródłach 10 m.ż)
×Moro → ok. 5 m.ż.
×podeszwowy Babińskiego → od 2 tyg. do ok. 2 r.ż.
×odruch skręcania tułowia → ok. 6 m.ż.
×odruch stąpania (podparcia) → ok. 4 m.ż.

13. Ile wynosi obwód głowy noworodka i przyrosty kwartalne tej cechy w pierwszym roku życia.

×obwód głowy noworodka wynosi ok. 34 cm.

× I kwartał → +6cm

× II kwartał → + 3cm
× III kwartał → + 1,5 cm
× IV kwartał → + 1,5 cm

razem: + 12 cm

14. Wymień odrębności fizjologiczne okresu noworodkowego.

×akcja serca 120-160 /min

×oddechy ok. 40-50/min, brzuszny tor oddychania
×anuria (bezmocz) do 2 doby życia
×oddawanie smółki
×zaburzenia termoregulacji
×zaburzenia hormonalne związane z obecnością matczynych hormonów
×policytemia, wysoka leukocytoza
׿ółtaczka fizjologiczna
×fizjologiczny spadek masy ciała
×obniżona zdolność krzepnięcia
×charakterystyczne odruchy: ssania i połykania, szukania, pełzania, podparcia, chwytny dłoni
i stóp, toniczny szyi, chód automatyczny, Moro, podeszwowy Babińskiego)
 11

15. Jak klasyfikowane są noworodki w odniesieniu do wieku płodowego.

×noworodki donoszone - urodzone o czasie, między 38-42 tyg. ciąży

×wcześniaki - noworodki urodzone przedwcześnie, między 22-37 tyg. ciąży
×noworodki przenoszone - urodzone po 42 tyg. ciąży

16. Jak dzielimy noworodki w zależności od stopnia rozwoju wewnątrzmacicznego?

×noworodki eutroficzne - z masą ciała właściwą dla wieku ciążowego (AGA)

×noworodki hipertroficzne - z masą ciała za dużą do wieku ciążowego (LGA)
×noworodki hipotroficzne (dystroficzne, z opóźnieniem rozwoju wewnątrzmacicznego)
- z masą ciała za małą w stosunku do wieku ciążowego (SGA)

17. Podaj definicję wcześniactwa.

×wcześniak - noworodek urodzony przed ukończonym 37 tygodniem ciąży

18. Co oznacza pojęcie noworodek z małą masą ciała?

×noworodek z małą masą urodzeniową, poniżej 2500 g.

19. Podaj cechy morfologiczne wcześniaka.

×mniejsza długość, masa ciała i obwód głowy w porównaniu do noworodka

donoszonego ×skóra cienka, delikatna, z prześwitującymi naczyniami krwionośnymi
×meszek płodowy obecny na dużej powierzchni ciała (pojawia się w 20. zanika od 28. tyg.
ciąży) ×na podeszwowej powierzchni stopy brak bruzd lub są słabo widoczne
×brodawki sutkowe słabo rozwinięte
×małżowiny uszne miękkie, po zagięciu prostują się powoli
×narządy płciowe męskie → moszna gładka lub słabo pomarszczona, może być brak jąder w mosznie,
wodniaki
×narządy płciowe żeńskie → otwarta szpara sromowa

×uogólnione, obniżone napięcie mięśniowe (objaw szarfy, objaw pięta-ucho)

×ułożenie ciała często z wyprostowanymi kończynami górnymi i dolnymi

20. Wymień grupy noworodków, określane mianem „noworodek z małą masą ciała”.

× z mała masą urodzeniową - poniżej 2500 g - LBW (low birth weight)

×z bardzo małą masą urodzeniową - poniżej 1500 g - VLBW (very low birth weight) ×z
ekstremalnie małą masą urodzeniową - poniżej 1000 g - ELBV (extremely low birth weight) ×z
niewiarygodnie małą masą urodzeniową - poniżej 750 g - ILBW (incredibly low birth weight)

21. Podaj definicję hipotrofii wewnątrzmacicznej.

Hipotrofia wewnątrzmaciczna (hipoplazja wewnątrzmaciczna, IUGR) to wewnątrzmaciczne

zahamowanie wzrostu (masa płodu noworodka jest niedostateczna w stosunku do wieku płodowego)
 12

22. Opisz charakterystyczne cechy noworodków z hipotrofią wewnątrzmaciczną.

23. Jakie czynniki wywołują hipotrofię wewnątrzmaciczną?

×płodowe:
∗ genetyczne: aberracje chromosomowe i inne zespoły genetyczne, dysplazje kostne
∗ infekcje wrodzone (TORCH)
∗ wrodzone bloki metabolizmu
∗ ciąża mnoga

×czynniki matczyne:
∗ genetyczne - niski wzrost
∗ choroby matki: cukrzyca, choroby ukł. krążenia i choroby nerek, astma, toczeń układowy
∗ terapia lekowa: β-blokery, leki przeciwdrgawkowe, steroidy, cyklosporyna
∗ nieprawidłowa budowa macicy
∗ wiek matki <16 lub >35 r.ż.

×czynniki łożyskowe:
∗ stan przedrzucawkowy
∗ nieprawidłowa budowa i niewydolność łożyska

לrodowiskowe:
∗ niski status socjoekonomiczny matki
∗ nieprawidłowe odżywianie matki

∗ uzależnienia matki (nikotynizm, alkoholizm, kokaina, amfetamina)

 13

24. Co to są czynniki teratogenne? Podaj przykłady teratogennych czynników fizycznych,

chemicznych i biologicznych.

Czynniki teratogenne to czynniki znajdujące się w środowisku zewnętrznym prowadzące do powstania

wady.
Przykłady:
× czynniki fizyczne: promieniowanie jonizujące, rentgenowskie,
elektromagnetyczne, wysoka temperatura
× czynniki chemiczne: leki, hormony, używki (alkohol, nikotyna, narkotyki),
związki chemiczne pozapokarmowe.
× czynniki biologiczne: wirusy, bakterie, pierwotniaki

25. Jaki wpływ na płód ma palenie papierosów przez matkę?

×o 20% większa śmiertelność okołoporodowa

×częściej występuje niska masa urodzeniowa
×zwiększone ryzyko zespołu nagłej śmierci (SIDS)
×4-krotnie częściej dzieci w pierwszych latach życia chorują na zapalenie oskrzeli i
płuc ×częściej występuje kolka jelitowa
×mniejsze szanse na karmienie piersią (ilość mleka wytwarzanego przez kobietę palącą jest o 30%
mniejsza w porównaniu do niepalącej)
×mleko matek palących zawiera szkodliwy kadm
×w przyszłości łatwiej uzależniają się od palenia papierosów

26. Jaki wpływ na płód ma narkomania matki?

×heroina → poronienia, porody przedwczesne, porody martwe, niska masa urodzeniowa

×marihuana → palenie przed ciążą zmniejsza płodność, niska masa urodzeniowa, niedojrzałość
układu nerwowego
×kokaina → poronienia, porody przedwczesne, porody martwe, przedwczesne odklejanie łożyska, niska
masa urodzeniowa, nadciśnienie, krwawienie śródczaszkowe, wady OUN (jamistość mózgu), wady
przewodu pokarmowego i moczowego, zespół nagłego zgonu niemowlęcia (SIDS), w przyszłości dzieci
z opóźnieniem rozwoju, bardziej ruchliwe z niskim IQ, sprawiające problemy wychowawcze.

27. Co to są embriopatie? Podaj przykłady czynników, które mogą je powodować.

Embriopatie to zaburzenie rozwoju zarodka zachodzące między 3. a 8. tygodniem po

zapłodnieniu, mogą ją powodować wszystkie czynniki teratogenne w tym: wirus różyczki,
talidomid, choroby gruczołów dokrewnych matki.

28. Co to są fetopatie i kiedy powstają?

Fetopatie to zaburzenia rozwoju powstające w okresie płodowym, tj. po 8. tyg.

ciązy.
 14

29. Co to są gametopatie?

Gametopatia to wada rozwojowa wywołana nieprawidłowością komórki rozrodczej o charakterze

dziedzicznym lub nabytym na drodze mutacji.

30. Co to jest płodowy zespół alkoholowy? Podaj charakterystyczne cechy tego zespołu.

Płodowy zespół alkoholowy to zespół chorobowy spowodowany działaniem alkoholu na płód w okresie
prenatalnym.

Charakterystyczne cechy FAS:

×niska masa urodzeniowa
×dysmorfia twarzy:
∗ krótki, zadarty nos
∗ cofnięte czoło i podbródek
∗ krótkie szpary powiekowe, fałdy nakątne
∗ nieprawidłowo rozwinięte małżowiny uszne
∗ rozszczep podniebienia
∗ brak rynienki nosowo-wargowej
∗ niedorozwój wargi górnej
×wady kończyn z ograniczeniem ruchów
×wady serca (ASD, VSD)
×zaburzenia rozwoju układu nerwowego

31. Jakie są przyczyny żółtaczki fizjologicznej okresu noworodkowego?

×nadmierne wytwarzanie bilirubiny:

∗ krótszy czas przeżycia erytrocytów (HbF), 90 dni u noworodków donoszonych, 70 dni u
wcześniaków, 120 dni u dorosłych
∗ policytemia - następstwo głodu tlenowego w życiu płodowym

×zaburzenia transportu bilirubiny:

∗ niskie stężenie albumin

×zaburzenia metabolizmu wątrobowego (niedojrzałość fizjologiczna wątroby):

∗ niedobór białek transportowych hepatocytów: Y i Z
∗ mniejsza aktywność enzymów wątrobowych - transferazy i dehydrogenazy glukuronowej

×nasilone krążenie jelitowo-wątrobowe prowadzące do wchłaniania zwrotnego bilirubiny z

jelit: ∗ obecność beta-glukuronidazy w mleku matki
∗ niedobór endogennej flory jelitowej
∗ upośledzona perystaltyka jelit

32. Podaj kryteria żółtaczki fizjologicznej u noworodków.

 15

×ujawnia się >24 godz. życia (stężenie bilirubiny w surowicy krwi < 5 mg/dl)
×stężenie bilirubiny całkowitej u noworodków donoszonych nie przekracza 12 mg/dl, u wcześniaków 15
mg/dl
×tempo narastania żółtaczki nie jest większe niż 0,3 mg/godz. i 5 mg/dobę
×stężenie bilirubiny bezpośredniej nie jest większe niż 1,5-2 mg/dl
׿ółtaczka ustępuje bez leczenia w ciągu 10 dni u noworodków donoszonych i 14 dniach u
wcześniaków

Układ moczowy

1. Opisz prawidłowy wynik analizy moczu.

 16

2. Podaj prawidłowe wartości diurezy dobowej u niemowlęcia.

Niemowlę podkreślone na szaro.

3. Wymień zasadnicze różnice anatomiczne w budowie układu moczowego niemowlęcia i człowieka

dorosłego.

×nerka noworodka jest płatowata, bardziej okrągła, ma węższą warstwę korową

×płatowatość nerki zanika w ciągu 2 roku życia
×masa nerki noworodka wynosi 13-14 g i stanowi to 0,75% masy ciała, a masa nerki
dorosłego 120-150 g co stanowi 0,45% jego masy
×nerka noworodka jest krótsza niż dorosłego (wynosi 4,0-4,5 cm)
×pojemność pęcherza moczowego wzrasta wraz z wiekiem, u noworodka wynosi 50 ml, w wieku
14 lat - 300 ml
×ujście pęcherzowo-moczowodowe jest niedojrzałe anatomicznie
×u małych dziewczynek jest stosunkowo krótka cewka moczowa i z racji położenie jej ujścia
zewnętrznego jest stale narażona na zakażenie
×90% chłopców do 3 roku życia ma częściowo przyklejony napletek i jest to fizjologia
(napletek odkleja się od żołędzi samoistnie, nie trzeba mu w tym pomagać)
×tworzenie się "balonika" w trakcie mikcji u chłopca z przyklejonym napletkiem jest fizjologia
i świadczy o jego samoistnym odklejaniu się

4. Podaj zasadnicze różnice czynnościowe pomiędzy układem moczowym niemowlęcia i człowieka

dorosłego.

×u noworodków i niemowląt przepływ osocza przez nerki jest mniejszy w porównaniu z dorosłym
i wynosi u noworodków 168 ml/min, a u wcześniaków jest jeszcze mniejsze - 140 ml/min
×kłębuszki noworodka są stosunkowo małych rozmiarów, niepełna jest liczba kłębuszków w pełni
wykształconych, stąd stosunkowo niskie przesączanie kłębuszkowe u najmłodszych dzieci,
stanowiące 30-50% wartości dla człowieka dorosłego
×noworodek potrafi rozcieńczyć mocz do takich wartości jak dorosły ale trwa to 4-5 razy
dłużej ×dziecko w okresie noworodkowym zagęszcza mocz gorzej niż dorosły
×zdrowy noworodek może nie oddawać moczu w 2 pierwszych dobach życia
 17

5. Czym przejawia się czynnościowa niedojrzałość nerek u noworodka?

×zmniejszona zdolność zagęszczania moczu

×zmniejszona zdolność szybkiego wydalenia nadmiaru wody
×brak równowagi między czynnością kłębuszków nerkowych i kanalików (gorsza
równowaga równowagi kwasowo-zasadowej i elektrolitowej)
×niedojrzałość nerek noworodków nie oznacza ich niewydolności
×nerki nawet najmłodszych zdrowych niemowląt sprawnie regulują homeostazę ustroju

6. Na czym polega technika prawidłowego pobierania moczu do badań diagnostycznych?

×w metodzie "woreczkowej" → ważne dokładne umycie cewki moczowej

×metoda jałowej mikcji → ważne dokładne umycie cewki moczowej, pobieranie moczu z środkowego
strumienia
×cewnikowanie pęcherza moczowego → z zachowaniem zasad aseptyki, u noworodków zawsze w
obstawie antybiotykowej (dawki profilaktyczne)
×nakłucie nadłonowe → pod kontrolą USG, igła na głębokości 1 cm, w strzykawce niewielkie
ujemne ciśnienie (pozwala to na uniknięcie uszkodzenia odbytnicy

7. Opisz prawidłowy wynik posiewu moczu.

Kardiologia
1. Jaka jest średnia częstość oddechów i akcji serca u zdrowego noworodka, niemowlęcia i
dziecka w okresie przedszkolnym?

2. Podaj charakterystyczne cechy krążenia płodowego.

W życiu płodowym krew żylna płodu odprowadzana jest do łożyska poprzez dwie tętnice
pępkowe. W łożysku krew pobiera tlen oraz substancje odżywcze i powraca do płodu poprzez
żyłę pępkową.
Cechy charakterystyczne krążenia płodowego:
× zredukowane krążenie płucne
× przewaga prawej komory (2/3 rzutu serca)
× Pień tętnicy płucnej jest połączony z aortą za pomocą przewodu tętniczego (przewód
Botalla) × prawy i lewy przedsionek połączone są otworem owalnym (przepływ krwi PP→LP)
 18

× Występowanie przewodu żylnego między żyłą pępkową i żyłą główną dolną

× Mieszanie się krwi tętniczej i żylnej

3. Podaj zmiany zachodzące w układzie krążenia noworodka.

×przerwanie krążenia łożyskowego i mniejszy dopływ krwi (spadek ciśnienia)

×spadek oporu naczyniowego płuc i wzrost przepływu przez łożysko płucne (rozprężenie włośniczek
przy pierwszym wdechu i rozprężeniu pęcherzyków płucnych)
×zamknięcie przewodu tętniczego (wzrost ciśnienia w tętnicy głównej i spadek ciśnienia w tętnicy
płucnej) – większy dopływ krwi do lewego przedsionka
×zamknięcie i zarośnięcie zastawki otworu owalnego (wzrost ciśnienia w lewym

przedsionku)

4. Na czym polega adaptacja układu krążenia do życia pozałonowego?

×zarośnięcie przewodu tętniczego

×zarośnięcie zastawki otworu owalnego
×zmniejszenie częstości tętna
×rozprężenie naczyń płucnych i wzrost przepływu płucnego
×wzrost masy mięśnia sercowego ok. 10x (zwiększenie pojemności
minutowej) ×wzrost ciśnienia skurczowego
×zmniejszenie elastyczności naczyń tętniczych i oporu obwodowego

5. Jakie mogą być pozostałości krążenia płodowego u niemowląt?

×przetrwały przewód tętniczy

×przetrwały otwór owalny
×przetrwałe nadciśnienie płucne

6. Określ prawidłowe granice serca (stłumienie względne i uderzenie koniuszkowe) u noworodka,

niemowlęcia i dziecka w okresie przedszkolnym?
 19

7. Podaj przyczyny powstawania szmerów przygodnych nad sercem. Czym się charakteryzuje taki
szmer?

szmery skurczowe:
∗ szmer Stilla → spowodoowany strunami ścięgnistymi w lewej komorze, drganiem nici
ścięgnistych zastawki dwudzielnej lub zwiększoną kurczliwością lewej komory ∗ szmer
skurczowy wyrzutowy t. płucnej → spowodowany turbulentym przepływem krwi w drodze
odpływu z prawej komory

∗ szmer wyrzutu lewej komory

∗ szmer nadobojczykowy → spowodowany turbulentnym przepływem krwi z łuku aorty do
dużych naczyń
∗ szmer względnego zwężenia obwodowych gałęzi tętnic płucnych → turbulentny przepływ
krwi w okolicach odejścia gałęzi pnia płucnego
szmer ciągły:
∗ szmer buczenia żylnego → turbulentny przepływ krwi w dużych żyłach szyjnych w
miejscu połączenia z żyłami podobojczykowymi
Charakterystyka:
× ciche (głośność nie przekracza 3/6 w skali Lewina)
× występują w skurczu (zwykle w jego środkowej fazie)
× nie przekraczają 3/6 skali Levina
× zależne od pozycji ciała i wysiłku
× zanikają po odpoczynku
× okresowe występowanie (w stanach zwiększonego rzutu serca)

8. Jaka jest przyczyna szmerów czynnościowych nad sercem u noworodka?

Szmery czynnościowe spowodowane są nieprawidłowym (nadmiernym i/lub turbulentnym) przepływem

krwi przez prawidłowe zastawki, wtórnym do zaburzeń hemodynamicznych wynikających z innej
patologii wewnątrzsercowej (bradykardii) lub przyczyny pozasercowej:
× niedokrwistość, odwodnienie
× nadczynnością tarczycy
× choroby przebiegające z gorączką

9. Kiedy zarasta otwór owalny?

×zamknięcie czynnościowe w pierwszych godzinach po urodzeniu

×zamknięcie anatomiczne zwykle ok. 3 miesiąca do 1 roku życia.

10. Kiedy zarasta przewód tętniczy?

U donoszonych noworodków najczęściej w przeciągu 2-4 dni życia następuje czynnościowe

zamknięcie przewodu Botalla, a w pierwszych 3 tyg. życia następuje proces włóknienia aż do
całkowitego anatomicznego zamknięcia przewodu (do 6 tyg.)
 20

11. Na czym polega badania fizykalne układu krążenia?

×Oglądanie (ocena wielkości, symetrii i kształtu klatki piersiowej, zabarwienie skóry (sinica, żółtaczka,
oglądanie brodawek sutkowych)
× badanie palpacyjne (opukiwanie klatki piersiowej, badanie ciągłości obojczyków i
żeber) ×Oddech – liczba, tor oddychania
×Okolica przedsercowa – garb, uderzenie koniuszkowe
×Tętno obwodowe
×Tętno żylne na żyłach szyjnych, wypełnienie żył szyjnych
×Ciśnienie tętnicze
×Opukiwanie serca
×Osłuchiwanie serca:
∗ Rytm – miarowość, częstość
∗ Tony serca – głośność, akcentacja, czystość, rozdwojenie, tony dodatkowe
∗ Szmery – lokalizacja, głośność, czas trwania, promieniowanie
×Osłuchiwanie płuc
×Opukiwanie płuc

12. Jakie powinny być spełnione warunki przy pomiarze ciśnienia krwi u dzieci?

× Ciśnienie badamy na tętnicy ramiennej, rzadziej na kończynach dolnych (ze wskazań

chorobowych) ×W czasie pierwszego badania należy dokonać pomiaru na obu kończynach górnych i
dolnych!!! × Pomiaru dokonuje się w pozycji siedzącej lub leżącej (u małych dzieci)
×U dzieci stosujemy odpowiednio mniejsze mankiety
× Pomiary powtarzamy
× Ciśnienie mierzymy w spokoju i spoczynku po 15 min leżenia
×Mankiet musi obejmować 2/3 odsłoniętego ramienia i cały jego obwód, dolny jego brzeg nie może
przykrywać dołu łokciowego
×Otrzymane wyniki porównujemy z normami w zależności od wieku dziecka

Układ oddechowy

1. Jaka jest średnia częstość oddechów u zdrowego noworodka?

×40-60 oddechów na minutę

2. Co to jest surfaktant i jaką spełnia rolę?

Surfaktant - czynnik powierzchniowy zmniejszający napięcie w pęcherzykach płucnych.

Funkcje:
×obniża napięcie powierzchniowe w pęcherzykach płucnych
×zapobiega zapadaniu się pęcherzyków w fazie wydechu (chroni przed niedodmą
wydechową) ×pomaga w rozprężaniu pęcherzyków płucnych
×zapobiega powstawaniu niedodmy, przecieku płucnego, hipoksemii, sinicy.
 21

3. Jakie zaburzenia kliniczne wywołuje brak surfaktantu płucnego i u jakich noworodków się ich
spodziewamy?

Niedobór surfaktantu może powodować ciężką niewydolność oddychania, niedodmę, przeciek płucny,
hipoksemię, sinicę, zespół zaburzeń oddychania (IRDS). Zaburzeń tych spodziewamy się u noworodków
urodzonych przed osiągnięciem dojrzałości biochemicznej płuc. Częstość występowania tych zaburzeń
jest proporcjonalna do wieku ciążowego i masy ciała (do 28 tyg. u 50-60% wcześniaków, między 32 a
36 tyg. u około 15% noworodków)

4. Wymień etapy rozwoju układu oddechowego.

×0-7 tyg. ciąży - okres embrionalny

×7-17 tyg. ciąży - okres pseudogruczołowy
×17-27 tyg. ciąży - okres kanalikowy
×28-36 tyg. ciąży - okres woreczkowy
× 37 + tyg. ciąży - okres pęcherzykowy

5. Jakie czynniki warunkują pierwszy oddech u noworodka

×wzrost prężności CO2 we krwi (ustanie krążenia łożyskowego)

×spadek prężności O2 (ustanie krążenia łożyskowego)
×zmiana pH krwi działa stymulująco na ośrodek oddechowy w rdzeniu przedłużonym
bezpośrednio oraz pośrednio za pomocą chemoreceptorów w tętnicy głównej i kłębkach
szyjnych
×Wzrost ciśnienia krwi na skutek zaciśnięcia pępowiny
×zetknięcie skóry noworodka z chłodniejszym powietrzem otaczającym - bodziec termiczny
×zetknięcie skóry z „twardym” otoczeniem (w porównaniu z płynem owodniowym) - bodziec
mechaniczny

6. Wymień odrębności fizjologiczne układu oddechowego u noworodka.

×noworodek oddycha wyłącznie przez nos

×krtań jest położona dogłowowo i do przodu
×tchawica jest wąska ok. 6mm i bardzo podatna
×naczynia płucne są bardzo podatne na działanie czynników wywołujących
skurcz ×układ mm. oddechowych jest słabo rozwinięty
×Mechanizmy centralnej i obwodowej regulacji oddychania są u wcześniaków słabo
wykształcone
×Wentylacja minutowa zwiększona, co wynika z większej częstotliwości, a nie z
pogłębiania oddechu (40-60 oddechów/min)
 22

7. Wymień odrębności anatomiczne układu oddechowego u noworodków i niemowląt

×wąskie, bogato ukrwione przewody nosowe u niemowląt

×słabo rozwinięte lub nierozwinięte zatoki przynosowe u niemowląt
×szeroka, ustawiona poziomo trąbka słuchowa (sprzyja to zapaleniom ucha środkowego) ×krtań
o kształcie lejkowatym, wąska, umieszczona wyżej, wiotkie chrząstki krtani (częste zapalenia
krtani)
לwiatło oskrzeli u niemowląt bezwzględnie wąskie
×słabo rozwinięte mm. gładkie oskrzeli i przewodów pęcherzykowych
×słabo wykształcony aparat rzęskowy dróg oddechowych
×mniejsza powierzchnia pęcherzykowa
×grubsze przewody między pęcherzykowe z obfitą siecią naczyń krwionośnych co
sprzyja powstawaniu rozedmy i niedodmy
×u niemowląt beczkowata klatka piersiowa, co zapobiega jej odkształceniom, powoduje częste
oddechy o małej amplitudzie
×oddychanie u niemowląt przeponą (tor oddychania brzuszny)
×słabo rozwinięty odruch kaszlu jako odruch obronny
×mniejsza powierzchnia oddechowa niż u dorosłego

8. Podaj definicję bezdechu.

Bezdech jest to brak czynności oddechowej przez 20 sek. bez lub z zmniejszoną częstością
akcji serca

9. Jakie mogą być przyczyny bezdechów?

×bezdech z niedojrzałości u wcześniaków (niedojrzałość mechanizmów kontrolujących oddychanie w

pniu mózgu)
×infekcje, np. dróg oddechowych, moczowych, OUN
×krwotok wewnątrzczaszkowy
×niedrożność dróg oddechowych
×refluks żołądkowo-przełykowy
×drgawki
×hipoksja, obrzęk płuc
×zaburzenia metaboliczne, np. hipoglikemia, hipokalcemia, hiponatremia
×nieprawidłowa temperatura otoczenia (zbyt wysoka lub zbyt niska)
 23

Układ krwiotwórczy

1. Co to jest niedokrwistość fizjologiczna, kiedy występuje i czym jest spowodowana?

Niedokrwistość fizjologiczna jest to naturalnie występujący stan, w którym dochodzi do znacznego

obniżenia ogólnej zawartości Hb (<10g% u dzieci donoszonych i <8g% u wcześniaków) i liczby
erytrocytów w porównaniu z normami przyjętymi dla określonego wieku rozwojowego występujący
między 2 i 3 m.ż.
Przyczyny:
×spadek wytwarzania erytropoetyny
×skrócenie czasu przeżycia erytrocytów
×wzmożona hemoliza erytrocytów

2. Jak zmienia się obraz czerwonokrwinkowy w zależności od wieku dziecka?

× 1 doba życia- dzieci urodzone o czasie norma Hb 14-22g/dl ( dolna granica 13,5g/dl),
wcześniaki 14-18g/d.
× Liczba erytrocytów stanowi średnio 6 mln/ul
× Erytrocyty są większe niż u dorosłych, występują również jednojądrzaste erytroblasty( 3-
10/100RBC), utrzymują się przy niedotlenieniu, niedokrwistości hemolitycznej, współistnieniu
wad rozwojowych.

×Od 2 tygodnia spadek Hb- brak erytropoetyny do ok. 3 m-ca ż., najniższa wartość między 2-3 m
cem ( dolna granica 9,4 g/dl)
× Po 3 m.ż. Powolny wzrost RBC, bez wzrostu Hb- wyczerpywanie się zapasów żelaza otrzymanych
od matki w ciąży
× Po 6 m.ż. Podaż żelaza w diecie dziecka wpływa na RBC i Hb
× Po 4 r.z. wartości krwi nie różnią się znacząco od wartości dorosłych
 24

3. Podaj prawidłowe wartości morfologii krwi noworodka.

×RBC 4,5-6,0 mln/μL

×Ht 0,60-0,65/L
×Hb 16,5-22,0 g%
×retikulocyty 25-65%
×MHC 29-37 pg
×MCHC 28-36 gHb/dl
×MCV 88-140 fL
×PLT 300-400 tyś/ mm3
×WBC 25-30 tys/mm3

∗ do 7 dnia życia neutofile 65%, po 7 dniu 35%

∗ do 7 dnia życia Limfocyty 30%, po 7 dniu 55%
∗ Eozynofile 7%
∗ bazofile 2-5%
∗ monocyty 8 %

4. Podaj prawidłowe wartości leukocytozy i obrazu białokrwinkowego noworodka.

×WBC 25-30 tys./mm3 – 11 tys./mm3 (pod koniec 1 m.ż.)

×65% neutrofile (potem 35%)
×30% limfocyty (potem 55%)
×7% eozynofile
×2-5% bazofile
×8% monocyty

5. Jak zmienia się obraz białokrwinkowy w morfologii krwi w przebiegu rozwoju dziecka.

× 1 doba 6,0-25,0 tyś/ μl (neutrofile>limfocyty, przesunięcie w lewo z występowaniem form

młodych-mielocyty, metamielocyty, pałki)
× 4-7 doba 6,0-12,0 tyś/ μl (neutrofile<limfocyty, jest to tzw. „pierwsze
skrzyżowanie”) ×Niemowlę 6,8-17,0 tyś/ μl (limfocyty >60%)
×Dziecko po 1rż 4,2-10,0 tyś/ μl
× > 4rż występuje tzw. ”drugie skrzyżowanie„ (neutrofile>limfocyty)
 25

6. Jakie są różnice w rodzaju hemoglobiny na różnych etapach rozwoju dziecka?

×Hemoglobiny zarodkowe:
∗ Hb Gower II
∗ Hb Gower I
∗ Hb Portland

×Płodowe: HbF

×Przy urodzeniu:
∗ HbF (70-80%) ma większe powinowactwo do tlenu niż Hb A
∗ HbA (25-30%)
∗ HbA2 (1-3%)

×Około 4m.ż. HbF stanowi około 10-15%, pod koniec 1r.ż. HbF stanowi 2%

×Hb ludzi dorosłych:

∗ HbA (97%)
∗ HbA2 (2%)
∗ HbF (1%) obecne u dzieci z defektami hemoglobiny

7. Wymień przyczyny „niedokrwistości fizjologicznej” pierwszego kwartału.

×Spadek wytwarzania Epo od 2 dż do 3 mż

×Skrócony czas przeżycia erytrocytów
×Wzmożona hemoliza erytrocytów.

8. Jakie cechy parametrów laboratoryjnych wskazują na niedokrwistość z niedoborem żelaza?

×W morfologii krwi- niskie :Hb , Ht, MCV- mikrocytoza, hipochromia, anizocytoza, poikilocytoza
×Niskie stężenie ferrytyny i Fe
×RBC-prawidłowe, retikulocyty w normie lub obniżone, PLT-w normie lub podwyższony

9. Jakie są przyczyny niedokrwistości u wcześniaków?

×Utrata krwi
∗ krwawienie płodowo-matczyne, zespół transfuzji międzypłodowej, krwawienie z
łożyska, krwawienie wewnętrzne, pobieranie krwi do badań

×Zmniejszone wytwarzanie krwinek czerwonych

∗ zahamowanie wytwarzania Epo od 2doby ż.

×Zwiększony rozpad krwinek czerwonych

 26

10. Na czym polega profilaktyka niedokrwistości u wcześniaków?

×transfuzje uzupełniające KKCz

× opóźnienie zaciśnięcia pępowiny

× odpowiednie planowanie badań krwi (tak aby mniej pobrać)

× odpowiednie żywienie i suplementacja Fe

×Bardzo niskie stężenie Epo wskazaniem do leczenia preparatami rekombinowanej Epo(r-Epo

11. Jakie czynniki wpływają na prawidłową erytropoezę u płodu i noworodka?

× Fe, Wit. B12, kwas foliowy, C, E , B6, B2, B1, PP, aminokwasy, hormony: EPO, androgeny,
tyroksyna

12. Na czym polega istota choroby hemolitycznej noworodka?

×Immunizacja w zakresie antygenów układu Rh : D, C, E

×Do immunizacji matki dochodzi gdy płód dziedziczy antygen od ojca ( Rh +) a matka jest
Rh(-). ×Brak objawów w pierwszej ciąży, występują w kolejnych.

13. Na czym polega profilaktyka konfliktu serologicznego w zakresie czynnika Rh?

× Podanie matce Rh(-) przeciwciał anty –D w okresie do 72 godz. po urodzeniu dziecka

Rh(+), poronieniu, ciąży ektopowej, amniocentezie, biopsji kosmówki, przetoczeniu krwi
RH(+).

14. U których noworodków występuje i czym się charakteryzuje konflikt serologiczny w zakresie
grup głównych?

×Występuje u noworodków od matki z grupą krwi 0, gdy płód z grupą A, B, AB lub gdy matka
ma grupę krwi A, a płód B i na odwrót.

× Cechy charakterystyczne:
∗ Występuje częściej, objawy mniej nasilone.
∗ Objawy już podczas pierwszej ciąży.
∗ Leczenie-fototerapia i leczenie niedokrwistości.

15. Co to jest choroba krwotoczna?

×Krwawienie z powodu niedoboru wit. K - występujące w okresie noworodkowym i

niemowlęcym.
 27

16. Na czym polega profilaktyka choroby krwotocznej?

× Podanie po porodzie 1 mg wit. K domięśniowo lub 2 mg doustnie, jeśli rodzice nie wyrażają zgody na
podanie domięśniowe, lub istnieją przeciwwskazania do podania domięśniowego u noworodków
donoszonych.

× Podanie po porodzie 0,5 mg wit. K domięśniowo u noworodków urodzonych przedwcześnie (u

noworodków z masą ciała poniżej 750 g możliwa podaż dożylna).

Układ nerwowy
1. Wymień pierwotne odruchy neurologiczne u dziecka w pierwszym kwartale życia.

×odruch ssania i połykania

×odruch skrzyżowanego wyprosty (do 3 m.ż.)
×odruch skrócenia tułowia (Gallanta) (do 4 m.ż.)
×odruch podparcia (do 4-6 tż)
×odruch toniczny szyjny asymetryczny (ATOS) (do 6 m.ż.)
×odruch toniczny błędnikowy ( w 1 m.ż.)
×odruch szyjny toniczny prostujący (do 6 m.ż.)
×odruch Moro
×odruchy chwytne rąk (do 3 mż)
×odruchy chwytne stóp (do 12 mż)
×odruch szukania (do 3-4 mż)
×odruch pełzania
×odruch pływania

2. Które pierwotne odruchy neurologiczne utrzymują się powyżej 6 m-ca życia niemowlęcia?

×odruchy prostowania
×odruch prostujący typu śrubowego (7 mż do 2-3 rok)
×odruch Landaua (od 7 mż do 3 rok)
×odruch błędnikowy prostujący głowę
×gotowość do skoku (od 7 mż)
×odruchy chwytne stóp (do 12 mż)
×reakcja spadochronowa

3. Do którego miesiąca życia utrzymuje się odruch Moro?

× do 5 m-ca życia
 28

4. Podaj prawidłowy skład płynu mózgowo-rdzeniowego niemowlęcia.

×Barwa – wodojasny
×Ilość 100-200 ml
×Ciśnienie 100-200 ml H2O

×Komórki (cytoza, pleocytoza):

∗ noworodki 12-20 komórek w 1 mm 3

∗ niemowlęta do 7 komórek w 1 mm 3
∗ dzieci powyżej 1 roku 0-5 komórek w 1 mm 3

×Białko –15-35 mg% ( w tym albuminy 80%, globuliny 20%), u noworodków stężenie białka
jest większe - 60-80-mg%
×Odczyny białkowe globulinowe: Pandy’ego- ujemny, Nonnego-Apelta – ujemny ( w
okresie noworodkowym słabo dodatnie lub ujemne)
×Cukier – 2/3 stężenia we krwi, co stanowi ok. 50-70 mg%
×Chlorki 116-130 mmol/l

5. Wymień objawy oponowe u niemowląt.

×Ciemię przednie wygórowane, napięte, twarde i rozstęp szwów czaszkowych

×Wzmożone napięcie mięśni karku
×Ciało wiotkie (normalnie ciało przy podniesieniu z ręką pod głową i miednicą powinno mieć kształt
łódeczki)

6. Wymień objawy oponowe u dzieci starszych.

×podmiotowe – bóle głowy, nudności, wymioty, światłowstręt, nadwrażliwość na bodźce

słuchowe, przeczulica skóry

×przedmiotowe – zależne od wieku dziecka

● sztywność karku
● objaw Brudzińskiego karkowy i łonowy
● objaw Kerniga górny i dolny
● objaw Flataua karkowo-źreniczny/karkowo-midriatyczny i erekcyjny
● objaw Amosa (objaw „trójnoga”)

7. Jakie znasz prawa rządzące rozwojem psychoruchowym dziecka?

×wewnętrzne, genetyczne, czyli determinanty,

×wewnętrzne paragenetyczne i niegenetyczne, czyli stymulatory,
×zewnętrzne środowiskowe, czyli modyfikatory,
×tryb życia (praca, wypoczynek, regeneracja sił i in.)
 29

8. Co rozumiesz pod pojęciem motoryka duża, motoryka mała?

Motoryka to pojęcie określające stopień rozwoju ruchowego dziecka.

× Motoryka duża (aktywność ruchowa) stanowi wszystkie obszerne ruchy, w które jest
zaangażowane całe nasze ciało lub jego znaczna część, np. ręce i nogi. Jest to taki rodzaj
aktywności ruchowej jak: chodzenie, bieganie, skakanie, czołganie się, jazda na rowerze,
czy też pływanie.

× Motoryka mała (czynności manualne) natomiast znajduje swe odniesienie we wszelkich

ruchach palców i dłoni, czyli ruchach o znacznie mniejszym zakresie, ale wymagających
ogromnego skupienia i koncentracji uwagi. Motoryka mała to takie czynności, jak:
rysowanie, malowanie, pisanie, ugniatanie czegoś w dłoni, czy rzeźbienie.
26

11. Co to są kroki milowe w rozwoju psychomotorycznym?

Kamienie milowe to umiejętności, które dziecko nabywa w odpowiednim dla siebie czasie. Normy
czasowe, w jakich dziecko ma je posiąść, są szerokie.

× Reagowanie na bodźce 1m-c

× Głużenie 2-3 m-c
× Podnoszenie głowy i klatki piersiowej 3-4 m-c
× Chwytanie 3 m-c
× Przewrotki 6 m-c
× Gaworzenie 6 m-c
× Raczkowanie 8-9 m-c
× Siedzenie 8-9 m-c
× Podciąganie się do pozycji stojącej 12 m-c
× Reakcja na swoje imię 12 m-c
× Chodzenie 12-18 m-c

Krzywica, kości, skóra.

1. Na czym polega działanie parathormonu?

× na kości:
∗ zwiększenie osteolizy – uwalnianie Ca i P
∗ zahamowanie odkładania soli mineralnych w kościach

×na nerki:
∗ pobudzenie wchłaniania zwrotnego Ca
∗ hamowanie resorpcji zwrotnej fosforanów

×na jelita:
∗ zwiększone wchłanianie Ca w jelitach
 30

2. Wymień objawy kostne krzywicy.

×rozmiękanie potylicy
×uginające się brzegi ciemiączek
×różaniec krzywiczy

×bransolety krzywicze
×deformacje klatki piersiowej
×czaszka kwadratowa
×opóźnione i nieregularne ząbkowanie
×opóźniony rozwój punktów kostnienia kości nadgarstka
×zniekształcenie kończyn i miednicy
×powiększone ciemiączko przednie
×duże czoło
×zatrzymanie wzrostu

3. Na jakiej podstawie można rozpoznać krzywicę u niemowlęcia?

×wywiad:
∗ czy dziecko urodzone było o czasie
∗ czy dziecko otrzymuje wit. D (w jakiej dawce i od kiedy)
∗ określić jaką ilość i liczbę posiłków przyjmuje dziennie dziecko
∗ czy dziecko przebywa na słońcu

×badanie:
∗ występowanie objawów krzywicy
∗ RTG

×badania laboratoryjne:
∗ stężenie wapnia całkowitego we krwi bywa zmniejszone ale najczęściej mieści się
w dolnych granicach normy (2,25 mmol/l)
∗ stężenie fosforanów we krwi jest zawsze zmniejszone (u niemowląt poniżej 1,8
∗ mmol/l)
∗ zwiększa się wydalanie fosforanów z moczem (zwrotne wchłanianie fosforanów
∗ nie przekracza nigdy 80% wartości przefiltrowanej)
∗ zwiększona aktywność fosfatazy alkalicznej (norma u niemowląt 50 - 360
IU/l) ∗ niski poziom 25 (OH) D3 we krwi (norma 30 - 60 ng/ml)
∗ zwiększony poziom PTH we krwi (norma 10 - 70 pg/ml)
 31

4. Jakie są objawy zwiastunowe (ogólnoustrojowe) krzywicy?

× drażliwość
× niepokój
× kręcenie głową
× pocenie się głowy podczas karmienia
× wzmożony dermografizm
× skłonność do zaparć
× zapach amoniaku w moczu
× rozmiękanie i spłaszczenie potylicy
× rozmiękanie innych kości czaszki w pobliżu szwów
× powiększenie ciemiączka przedniego i opóźnienie jego zarastania
×różaniec krzywiczy – pogrubienie połączeń chrzęstno-kostnych żeber
× duży, rozlany, tzw. żabi brzuch – jako skutek słabego napięcia mięśni
× deformacje klatki piersiowej w postaci bruzd Harrisona i dzwonowatej kp

5. Na czym polega profilaktyka krzywicy?

w czasie ciąży:
× racjonalne odżywianie

× przebywanie na słońcu
× przyjmowanie w ostatnim trymestrze 1500-2000 j.m. dziennie witaminy D

po urodzeniu:
× karmienie piersią – korzystny stosunek Ca:P, ułatwiający wchłanianie wapnia
(2:1) × wczesne wprowadzenie do diety soków i jarzyn – ułatwienie wchłaniania soli
mineralnych, w tym Ca
× wczesne rozpoczynanie spacerów i werandowanie dzieci
× podawanie witaminy D od 2 tyg. życia, przez cały okres niemowlęctwa, a
następnie corocznie przez miesiące zimowe – 400 j.m. (dzieci otyłe 800 j.m.)

6. Wymień czynniki sprzyjające wystąpieniu krzywicy u niemowląt.

×czynniki genetyczne powodujące różną wrażliwość na witaminę D

×nieprawidłowe żywienie
×niewłaściwy stosunek Ca:P
×nadmierna ilość fityny, która tworzy nie wchłaniający się fitynian wapniowy
×intensywny przyrost masy ciała
×strefa klimatyczna i zwiększająca się urbanizacja – słabe nasłonecznienie
×wcześniactwo
×mniejszy zapas wrodzony witaminy D
×gorsze wchłanianie witaminy D
×szybszy wzrost
×obniżona aktywność hydroksylaz
 32

7. Wymień podstawowe funkcje skóry.

× ochrona przed szkodliwymi czynnikami fizycznymi (zimno, ciepło, promieniowanie) i

chemicznymi × ochrona przed bakteriami
× mechaniczna osłona narządów wewnętrznych i mięśni (ciśnienie, uderzenia, otarcia) × Utrzymywanie
prawidłowej temperatury ciała (naskórek sieć naczyń skórnych, gruczoły potowe, tkanka podskórna)
× Czynność recepcyjna (zakończenia nerwowe będące receptorami bólu, dotyku, temperatury,
wibracji) × Funkcja resorpcyjna
× Gospodarka tłuszczowa- magazynowanie tłuszczu w tkance podskórnej, wydzielanie dokrewne
× synteza witaminy D
× Gospodarka wodno-mineralna (zapobieganie nadmiernej utracie wody – płaszcz wodno-lipidowy,
naskórek, substancja międzykomórkowa naskórka, gruczoły potowe, podścielisko tkanki łącznej)

8. Wymień najczęściej występujące zmiany skórne u noworodków i niemowląt.

×ciemieniucha (łojotokowe zapalenie skóry)

×prosaki (milia)
×trądzik noworodków
×potówki
×pieluszkowe zapalenie skóry
×naczyniaki skórne
×wyparzenia

×pleśniawki
×plamy łososiowe
×alergia skórna
×rumień toksyczny noworodków
×pęcherzyca

9. Na czym polega działanie Vit. D .

×działanie klasyczne → utrzymywanie właściwego stężenia Ca:

∗ mineralizacja kości
∗ praca mięśni
∗ przewodnictwo nerwowe
∗ funkcje komórkowe wapnia i fosforu

×działanie nieklasyczne → niezależne od stężenia Ca

∗ regulacja różnicowania i podziałów komórkowych
∗ powiększanie się komórek
∗ regulacja syntezy i wydzielania hormonów
∗ immunomodulacja odpowiedzi immunologicznej
∗ łagodzi stany zapalne skóry
∗ reguluje wydzielanie insuliny
∗ wspomaga funkcje obronne
∗ zapobiega tworzeniu się komórek nowotworowych
∗ ma wpływ na działanie komórek przytarczyc, jajników, komórek mózgu, mięśnia
sercowego, sutka
 33

10. Podaj dawki profilaktyczne Vit. D3 stosowane u niemowląt urodzonych o czasie.

×400 IU dziennie niezależnie od sposobu żywienia

11. Podaj dawki profilaktyczne Vit. D3 stosowane u niemowląt urodzonych przedwcześnie

(wcześniaki).

×400-800 IU (10,0 -20 μg ) do osiągnięcia wieku skorygowanego (40 tyg.), następnie 400 IU dziennie

12. Co jest źródłem witaminy D dla niemowlęcia

×W niewielkich ilościach witamina D jest syntetyzowana w skórze pod wpływem promieniowania UVB
×Spośród produktów spożywczych bogatym źródłem witaminy D są tłuste ryby, tran, żółtko jaj oraz
wątróbka. Z uwagi na fakt dużej zawartości substancji toksycznych w wątróbce nie należy jej podawać
dzieciom do lat 3.
×Bogate źródło witaminy D dla niemowląt stanowi mleko modyfikowane. Mleko następne dla dzieci
powyżej 4 miesiąca życia zawiera 560-760 IU/l witaminy D. Jeśli niemowlę zjada odpowiednią ilość
takiego produktu, jego zapotrzebowanie na witaminę D jest w pełni zaspokojone. ×Pokarm kobiecy
również zawiera witaminę D.

13. Podaj, w jaki sposób noworodek może tracić ciepło.

×Parowanie
×Promieniowanie
×Przewodzenie
×Konwekcja

14. Podaj definicję i rodzaje odwodnienia.

Odwodnienie – ujemny bilans wodno-elektrolitowy, efekt nadmiernych strat wody i elektrolitów przez
przewód pokarmowy w wyniku wymiotów i/lub wodnistych stolców.

×W zależności od zmian, jakie zachodzą w składzie osocza, odróżniamy

odwodnienie: ∗ izotoniczne lub izoosmotyczne (izonatremiczne)
∗ hipotoniczne lub hipoosmotyczne (hiponatremiczne)
∗ hipertoniczne lub hiperosmotyczne (hipernatremiczne)

×W zależności od ubytku masy ciała:

∗ brak lub odwodnienie małego stopnia – spadek wagi <5%
∗ łagodne lub umiarkowane odwodnienie – spadek wagi o 5-10%
∗ ciężkie odwodnienie – spadek wagi > 10%
 34

15. Podaj objawy kliniczne odwodnienia u niemowląt.

× zaburzenia świadomości
× zapadnięte ciemiączko
× podsychające śluzówki
× zapadnięte gałki oczne
× przyśpieszony oddech
× wydłużony czas wypełniania się kapilar
× tachykardia
× hipotensja
× obniżona elastyczność skóry
× ubytek masy ciała
× oliguria

16. Co to jest szczytowa masa kostna i jakie ma znaczenie?

Szczytowa masa kostna to maksymalna masa jaką osiąga tkanka kostna. Jest to największa masa
kostna jaką osiągamy w ciągu życia. Kościec uzyskuje szczytowa masę w pierwszych latach po
przekroczeniu 20 roku życia (między 20 a 30 rokiem życia). Szczytowa masa kostna warunkuje
prawdopodobieństwo osteoporozy w późniejszych latach życia. Osteoporoza jest bardziej
prawdopodobna u osób, które nie osiągnęły optymalnej masy kostnej w okresie wzrastania.

Żywienie dziecka

1.Wymień różnice jakościowe między mlekiem ludzkim i krowim.

 35

×mleko matki jest jałowe, świeże, gotowe do spożycia, ma odpowiednią temperaturę ×mleko matki
zawiera gatunkowo swoiste białka, nie będące alergenami
×zawiera znacznie mniej kazeiny, ponadto jest to β-kazeina, która łatwiej ulega trawieniu niż α-kazeina
zawarta w mleku krowim
×dominują w nim białka serwatkowe, głównie gatunkowo swoiste α-laktoalbuminy, podczas gdy w
mleku krowim β-laktoglobuliny, uznane za najbardziej alergizującą frakcję białek ×laktoferyna zawarta
w mleku matki wiąże żelazo wpływając na jego lepsze wchłanianie, dzięki temu z pokarmu matki
wchłania się około 70% żelaza, podczas gdy z mleka krowiego 10-20% ×laktoferyna odbiera wolne
żelazo niezbędne do namnażania się patogennych szczepów E.coli, tym samym wpływa na skład flory
jelitowej,
×lizozym zawarty w mleku matki działa jako czynnik przeciwbakteryjny w przewodzie pokarmowym
×Mleko matki zawiera 5x więcej wolnych aminokwasów niż mleko krowie, mniejsze stężenia
fenyloalaniny i tyrozyny, większe stężenia tauryny i karnityny
×obecne nukleotydy wpływają na rozwój przewodu pokarmowego i regenerację uszkodzonej błony
komórkowej
×zawiera dużą ilość długołańcuchowych, wielonienasyconych kwasów tłuszczowych niezbędnych do
rozwoju CUN
×w mleku kobiecym laktoza i oligosacharydy stanowią 80% węglowodanów – dostarczają energii,
pobudzają rozwój Lactobacillus bifidus, ułatwiają wchłanianie wapnia
×zawarte w mleku matki glikoproteidy wiążą witaminę B12 i kwas foliowy ułatwiając ich
wchłanianie ×zawiera 3x mniej pierwiastków powodujących osmotyczne obciążenie nerek
×zawiera enzymy ułatwiające trawienie
×zawiera hormony, czynniki wzrostowe, immunoglobuliny
× Siara – pierwsze mleko, najbogatsze w czynniki biologicznie aktywne

2.Wymień zalety pokarmu kobiecego.

×korzyści dla matek:

∗ szybsza inwolucja macicy w połogu, zapobiega krwotokom poporodowym
∗ zmniejszenie ryzyka raka sutka nawet o 50% (każde dziecko 7%, rok karmienia
4%) ∗ zmniejszenie ryzyka raka nabłonkowego raka jajnika o 25%
∗ zmniejszenie ryzyka osteoporozy - ryzyko złamania kości udowej u kobiet powyżej 65 r. życia
zmniejsza się do połowy

×korzyści dla dziecka w krótkim okresie:

∗ zmniejszenie ryzyka zakażenia - karmione naturalnie 25%, sztucznie 37%
∗ 3 razy zmniejsza ryzyko biegunki, do 25 razy zmniejsza ryzyko zgonu z powodu biegunki

∗ zmniejsza ryzyko (20-40%) atopii w rodzinach obciążonych chorobą atopową

×korzyści dla dziecka w długim okresie:

∗ ciśnienie tętnicze niższe średnio o 5 mmHg
∗ niższe stężenie cholesterolu, średnio o 5 mg/dl
∗ 5% mniej otyłych dzieci, dorośli bez znaczenia
∗ IQ większe o 2 pkt wśród urodzonych o czasie, o 5 pkt wśród wcześniaków
∗ atopia, cukrzyca, choroba Crohna, białaczki, osteoporoza, badania długofalowe niejednoznaczne
 36

3.Wymień podstawowe zasady karmienia piersią.

×optymalny czas rozpoczęcia karmienia - do 2 h po porodzie

×właściwa pozycja i uchwyt brodawki - głęboko by trafiała na podniebienie miękkie
×częste karmienie min. 8 razy dziennie, na żądanie
×1 karmienie to opróżniona jedna pierś i napoczęta druga, razem do 15 min. Zbyt krótkie i
częste karmienie powoduje przeładowanie laktozą i kolkę (napadowy płacz, bez wyraźnej
przyczyny)

4.Wymień względne i bezwzględne przeciwwskazania do karmienia piersią.

×przeciwwskazania matczyne
∗ względne: zakażenie HIV, HCV,
∗ bezwzględne: niewydolność krążenia, choroby układowe i nowotworowe, nieleczona gruźlica (matka
prątkująca)
∗ opóźnione do czasu ustabilizowania - zakażenia okołoporodowe
∗ z zachowaniem szczególnej higieny - zakażenia jelitowe, gronkowcowe skóry, opryszczka
∗ pod nadzorem - cukrzyca, padaczka, niedorozwój umysłowy, psychoza połogowa ∗
utrudnione - po operacjach plastycznych, płaskie brodawki
∗ niewystarczające - zespół Sheehan, niedorozwój gruczołów piersiowych

×przeciwwskazania ze strony dziecka:

∗ galaktozemia ( bezwzględne)
∗ fenyloketonuria ( bezwzględne)
∗ wrodzona nietolerancja laktozy ( bezwzględne)
∗ rozszczep wargi i podniebienia (względne)
∗ choroba moczu o zapachu syropu klonowego
∗ ciężki stan dziecka, skrajne wcześniactwo – brak odruchu ssania

5.Jakich składników mineralnych i witamin może być za mało w pokarmie kobiecym?

×witamina K (wymagana suplementacja)

×witamina D3 (wymagana suplementacja)
×fluor (jeśli mało w wodzie pitnej)
×B12 (wegetarianek)

6.Wymień pokarmy, których należy unikać w diecie niemowlęcej.

×produkty smażone
×grzyby leśne
×keczupy i musztardy
×marynaty
×wyraziste przyprawy
×jedzenie typu fast food
×słodycze i słone przekąski

×gazowane napoje słodzone

×kawa (kofeina)
×alkohol
 37

7.Co to jest mleko początkowe? Wymień preparaty.

Mleko początkowe to mieszanka mleczna modyfikowana używana w pierwszych 6 m. życia dziecka.

Jego skład jest maksymalnie upodobniony do składu pokarmu kobiecego.
×preparaty dla noworodków donoszonych(wartość kaloryczna 65-67
kcal/100ml): ∗ Bebiko 1, Bebilon 1, Humana 1, NAF 1, Enfamil 1 , Gerber 1,
HiPP 1
×preparaty dla wcześniaków i noworodków z skrajnie małą masą urodzeniową:
∗ Bebilon Nenatal Premium, Humana 0, NAN Pre Nan, Enfamil Premature

8.Co to jest mleko modyfikowane? Wymień preparaty.

Mleko modyfikowane to mieszanka mleczna modyfikowana zapewniająca potrzeby żywieniowe

niemowląt w okresie najbardziej intensywnego rozwoju z uwzględnieniem niedojrzałości procesu
wchłaniania i trawienia:

×do 6 m.ż. mleko początkowe:

×preparaty dla noworodków donoszonych(wartość kaloryczna 65-67
kcal/100ml): ∗ Bebiko 1, Bebilon 1, Humana 1, NAF 1, Enfamil 1 , Gerber 1,
HiPP 1
×preparaty dla wcześniaków i noworodków z skrajnie małą masą urodzeniową:
∗ Bebilon Nenatal Premium, Humana 0, NAN Pre Nan, Enfamil Premature

×od 6 m.ż. mleko następne

∗ Bebiko 2, Bebiko 2R, Bebilon 2, Humana 2, NAN Pro2, Enfamil 2, HiPP 2, Gerber 2
×po 1 r.ż. (3) lub junior

9.Co to jest mleko następne (podaj preparaty)? Kiedy wprowadzamy je do żywienia

niemowląt?

Mleko następne to mleko modyfikowane podawane dzieciom od 6 do 12 m.ż. o

wartości kalorycznej 70-76 kcal/100 ml
× Bebiko 2, Bebiko 2R, Bebilon 2, Humana 2, NAN Pro2, Enfamil 2, HiPP 2, Gerber 2

10. Kiedy do diety dziecka wprowadzane są soki, zupa jarzynowa, mięso i jajko?

×soki - w 5 m. życia
×zupa jarzynowa - 10 m. (przecierowa w 9 m. ż.)
×mięso - w 6 m. ż.
×jajko - całe jajko w 11-12 m. ż.

11. Kiedy do diety dziecka można wprowadzić gluten?

Nie wcześniej niż w 5 m.ż. i nie później niż w 6m. ż. wprowadzamy gluten stopniowo (dodajemy do 1
posiłku dziennie)
 38

12. Jakie znasz wielonienasycone kwasy tłuszczowe i jaką rolę spełniają one w organizmie
dziecka?

Kwasy tłuszczowe wielonienasycone:

o linolowy (omega-6)
o γ-linolenowy (gamma-linolenowy) (omega-6)
o arachidonowy (omega-6)
o α-linolenowy (alfa-linolenowy) (omega-3)
o dokozaheksaenowy (omega-3) (NNKT)
o eikozapentaenowy (omega-3)
o kwas α-linolenowy (NNKT)

Rola Niezbędnych Nienasyconych Kwasów Tłuszczowych:

× stanowią jeden z niezbędnych składników budulcowych komórek,
× biorą udział w metabolizmie cholesterolu (zwłaszcza kwas arachidonowy) i jego transporcie (przeszło
połowa estrów cholesterolu występuje w postaci połączeń z kwasem linolowym, co ułatwia ich
rozprowadzenie w organizmie, obniżają poziom cholesterolu we krwi),
× hamują agregację płytek krwi, powodują rozszerzanie naczyń krwionośnych, w tym i wieńcowych,
działają antyarytmicznie,
× są prekursorami do biosyntezy prostaglandyn i prostacyklin,
× biorą udział w transporcie wody i elektrolitów przez błony biologiczne,
× regulują wydalanie jonów sodu z organizmu.

13. Wymień choroby wynikające z nieprawidłowego żywienia w wieku dziecięcym.

×alergia pokarmowa
×przewlekła biegunka ze zmianami zanikowymi jelita
×zapalenie jelita grubego z krwią w stolcu
×eozynofilowe zapalenie jelit (wymioty, biegunka, opóźnienie wzrostu, wzrost eozynofili w bł. śluzowej
jelita)
×zapalenie kwasochłonne przełyku
×niedokrwistość
×hipoprotinemia (utrata białka w kale, obrzęki)

14. Co jest najczęstszą przyczyną alergii pokarmowej u noworodków i niemowląt?

×białka mleka krowiego

15. Jakich produktów żywnościowych należy unikać w diecie niemowlęcia z rodziny obciążonej
atopią?

×innego pokarmu, niż pokarm matki przez pierwsze 6 m.ż. (gdy nie ma możliwości, karmienie
specjalnymi mieszankami hipoalergicznymi)
×produktów alergizujących w diecie matki karmiącej
×nie podawać pokarmów stałych przed 6 m.ż.
×nie podajemy mleka krowiego
×należy wyeliminować z diety również cielęcinę, wołowinę, jaja, gluten cytrusy

16. Co to jest dieta bezglutenowa?

 39

Dieta bezglutenowa jest to dieta niezawierająca glutenu, czyli frakcji białka znajdującego się w pszenicy,
życie, jęczmieniu, owsie. Polega na wykluczeniu z jadłospisu produktów zawierających gluten (pieczywa
i innych produktów zbożowych, a także produktów zawierających w składzie podanym na opakowaniu:
białko roślinne, skrobię, mąkę, emulgator lub stabilizator, bez określenia ich pochodzenia, gdyż mogą
zawierać gluten).

17. Wymień mieszanki lecznicze stosowane w alergii pokarmowej.

×hydrolizaty białkowe (preparaty mlekozastępcze, w których określone frakcje białka - białka

serwatkowe lub kazeina- poddane zostały hydrolizie, celem obniżenia właściwości antygenowych).

W zależności od stopnia hydrolizy dzielimy na:

→ produkty o nieznacznym stopniu hydrolizy: Bebiko HA 1 i 2, Bebilon HA 1 i 2, NAN HA 1 i 2 i 3,
Humana HA 1i 2
→ produkty o znacznym stopniu hydrolizy - Nutramigen LGG 1 i 2, Bebilon pepti DHA 1 i 2, Bebilon
pepto MCT
→ mieszanki elementarne - Neocate, Nutramigen Puramino
× preparaty sojowe - Bebilon sojowy 2, Humana SL
× preparaty z MCT - Bebilon pepti MCT, Humana z MCT

Układ pokarmowy

1. Podaj różnice pomiędzy zdolnością trawienia i wchłaniania białek u noworodka i człowieka

dorosłego.

×Cechą charakterystyczna okresu noworodkowego jest wchłanianie białek niezdegradowanych lub

częściowo zdegradowanych makromolekuł w procesie pinocytozy
×trawienie zewnątrzkomórkowe jest początkowo minimalne
×aktywność enzymów proteolitycznych jest prawidłowa, ale są one hamowane przez
specjalne inhibitory
×aktywność enzymów lizosomalnych jest prawidłowa, ale białka są zabezpieczone przed
trawieniem specjalnymi receptorami

2. Podaj różnice pomiędzy zdolnością trawienia i wchłaniania tłuszczów u noworodka i

człowieka dorosłego.

×trawienie i wchłanianie tłuszczów u noworodków wykazuje niską sprawność (upośledzona sprawność

lipazy żołądkowej i tłuszczowej oraz słabe wydzielanie żółci i mała zawartość kwasów żółciowych) u
noworodków
×wykorzystanie tłuszczów: u wcześniaków 65-70%, u niemowląt 80-85%, u dorosłych >95% ×około
10% tłuszczów u noworodków jest wchłaniana na drodze pinocytozy biernej ×najlepiej w ok. 90-95%
wchłaniają się trójglicerydy zawierające średniołańcuchowe kwasy tłuszczowe (MCT)
 40

3. Podaj różnice pomiędzy zdolnością trawienia i wchłaniania węglowodanów u

noworodka i człowieka dorosłego.

×procesy trawienia kontaktowego i wchłaniania cukrów dojrzewają w ciągu pierwszego

półrocza ×trawienie wielocukrów jest niewystarczające w okresie noworodkowym
×wielocukry: amylaza w ślinie, glukoamylaza jelitowa(trawienie skrobi u wcześniaków i
małych dzieci < 3m.ż., aktywność wzrasta w 3 trymestrze, pełna aktywność ok. 12 m.ż.),
amylaza trzustkowa (trawieni złożonych skrobi, wyraźny wzrost w 3 m.ż, pełna aktywność
ok. 12 m.ż.), amylaza pokarmu kobiecego
×brak trawienia skrobi w pierwszym miesiącu życia, w 2-3 m.ż. 20-50%, w 4-6 m.ż.ok 70%,
ok. 6 m.ż. dostateczne
×dwucukry aktywność maltazy: sacharazy: laktazy →4:2:1
×prawdopodobnie amylaza i maltaza są enzymami adaptacyjnymi
×niedobór laktazy wyrównuje się od 3-12 m.ż. maltazy do 1-2 r.ż.
×nietolerancja laktozy (karmienie naturalne) - fermentacja i biegunka
×cukry proste: zdolność wchłaniania glukozy zwiększa się od 4,5 g/godz. u noworodka do 30
g/godz. u dorosłego

4. Podaj różnice anatomiczne pomiędzy przewodem pokarmowym noworodka i

człowieka dorosłego.

37
 41

5. W jakim wieku przewód pokarmowy dziecka osiąga pełną sprawność czynnościową?

×2-4 r.ż.

6. Jakie zaburzenia (objawy) kliniczne związane z niedojrzałością przewodu pokarmowego

mogą występować w okresie noworodkowym i niemowlęcym?

×ulewanie - bierne cofanie się treści żołądka do przełyku, jamy ustnej i na zewnątrz spowodowane
brakiem wykształconej bariery antyrefluksowej (wraz z jej dojrzewaniem ustępują) ×refluks
żołądkowo-przełykowy - w większości objaw fizjologiczny - cofanie się treści żołądkowej do
przełyku w wyniku słabego napięcia dolnego zwieracza przełyku
×kolka jelitowa - napadowy ból brzucha występujący u ok. 40% niemowląt, utrzymujący się
co najmniej 3 godz. na dobę, 3 razy w tygodniu przez 3 miesiące lub dłużej
×dyschezja - napadowy krzyk u niemowląt poprzedzający defekację i kończy się z chwilą
oddania prawidłowego stolca bez wysiłku
× zaparcia czynnościowe - oddawanie stolca pod postacią kamieni kałowych, bardzo
twardych

Wszelkie uwagi do skryptu proszę kierować na mail: adambrachet@gmail.com

Powodzenia na zaliczeniu!!!