Rozdział 7 „Ruch”

Magdalena Gajcy
 Agenda
1. Kontrola ruchowa
• Mięśnie i ich ruchy
• Rodzaje ruchów
2. Mózgowe mechanizmy kontroli ruchowej
• Kora mózgu
• Móżdżek
• Jądra podstawy
• Obszary mózgu, a nabywanie umięjętności ruchowych
• Świadome podejmowanie decyzji, a ruch
3. Zaburzenia ruchowe
• Choroba Parkinsona
• Choroba Huntingtona

Rozdział 7 „Ruch”
06.12.2023 2
 Wprowadzenie

Ćwiczenie narysuj portret na kartce !

Źródło: Fot. themindsjournal.com

06.12.2023 Rozdział 7 „Ruch” 3

Kontrola ruchowa
 Mięśnie i ich ruchy
Mięśnie gładkie
Kontrolują układ trawienny i
narządy wewnętrzne
06.12.2023
Mięśnie szkieletowe Mięśnie sercowe
Kontrolują ruchy ciała Kontrolują serce.
względem otoczenia.
(poprzecznie proążkowane)
Rysunek 1. Mięśnie kręgowców.
Źródło: (James W.Kalat, 2021, s.270)
Rozdział 7 „Ruch” 5
 Mięśnie i ich ruchy
Mięśnie antagonistyczne
Są to przeciwstawne grupy
mięśni. Zginacze i prostowniki,
to głównie mięśnie kończyn
oraz grzbietu, które powodują
zginanie się i prostowanie w
stawach
06.12.2023
Mięśnie synergiczne
Ich skurcz powoduje określony
ruch, np. prostowanie czy
przywodzenie. W efekcie można
powiedzieć, że mięśnie
synergistyczne współdziałają w
wykonywaniu danego ruchu.
Rysunek 2. Mięśnie antagonistyczme.
Źródło: (James W.Kalat, 2021, s.270)
Rozdział 7 „Ruch” 6
 Mięśnie i ich ruchy
Włókna szybkokurczliwe • Włókna • Włókna wolnokurczliwe
pośrednie
Długotrwała praca włókien Są aerobowe – w czasie skurczu
powoduje zmęczenie, proces zużywają tlen
anaerobowy - nie wymagają
tlenu na bierząco, ale za to jest
konieczny do ich regeneracji.

06.12.2023 Rozdział 7 „Ruch” 7

 Sterowanie mięśniami przez
proprioceptory
To receptor, który wykrywa położenie lub Proprioceptor:
ruch części ciała, w tym przypadku • Wrzeciono mięśniowe
mięśnia.
• Narządy ścięgnowe
Wykrywają rozciąganie i napięcie mięśnia Golgiego
i wysyłają komunikaty, dzięki którym
rdzeń kręgowy może korygować swoje
sygnały.

Rozdział 7 „Ruch”
06.12.2023 8
 Rodzaje ruchów
Odruch- stałe automatyczne reakcje na
bodźce.
mimowolne - niepodatne na
wzmocenienia, kary ani motywację.
Istnieją dwa rodzaje ruchów
mimowolnych: autonomiczne i odruchowe.
Autonomiczne reakcje regulują organizm.
Odruchy dotyczą głównie tych mięśni,
które zwykle podlegają dobrowolnej
kontroli. Odruchy to mimowolne ruchy,
które występują po zewnętrznym bodźcu.
Na przykład zamknij oczy po kichnięciu.
Rozdział 7 „Ruch”
06.12.2023
dowolne - ruchy dobrowolne
są wyrazem myśli poprzez
działanie. Planowanie odbywa
się w korze ruchowej, sygnały
są wysyłane do kory ruchowej,
od tego do rdzenia kręgowego
i wreszcie do kończyn w celu
wykonania ruchów.
9
 Sekwencje zachowań
Wrodzone programy
ruchowe

Źródło: https://pieknoumyslu.com/prawdziwi-przyjaciele-cztery-cechy/
Źródło: http://www.rivendellclinic.pl/sposob-na-widoczne-zmarszczki-miedzy-
brwiami/

Źródło:
https://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/klasykipolityki/1781872,1,r
ozkosze-zieeeewania.read

Rozdział 7 „Ruch”
06.12.2023 10
Mózgowe
mechanizmy
kontroli ruchowej
 Kora mózgu

Rysunek 3. Kontrola ruchowa u ssaków. Rysunek 4. Główne obszary ruchowe w korze mózgu człowieka
Źródło: (James W.Kalat, 2021, s.278) Źródło: (James W.Kalat, 2021, s.278)

Rozdział 7 „Ruch”
06.12.2023 12
 Móżdżek
• Ma fundamentalne znaczenie dla
ruchów, które wymagają precyzji i
uporządkowania czasowego
• Pełni wiele funkcji, w tym również
czuciowe – związane ze spostrzeganiem
relacji czasowych pomiędzy bodźcamil
lub ich rytmu
• Komórki móżdżku są zorganizowane w
formie powtarzających się modułów, co
pozwala im na emitowanie sygnałów o Rysunek 5. Położenie jąder móżdżku w stosunku do kory móżdżku.

precyzyjnie określonym czasie trwania Źródło: (James W.Kalat, 2021, s.285)

Rozdział 7 „Ruch”
06.12.2023 13
 Jądro podstawy
Są grupą dużych struktur
podkorowych, które odgrywają
ważną rolę w zachowaniach
inicjowanych wewnętrznie.
Jądra podstawy przetwarzają
informacje dotyczące
prawdopodobnych nagórd i w
ten sposób regulują
energiczność reakcji
ruchowych.

Rysunek 6. Położenie jąder podstawy.

Źródło: (James W.Kalat, 2021, s.288)

Rozdział 7 „Ruch”
06.12.2023 14
 Obszary mózgu, a nabywanie
umięjętności ruchowych

Uczenie się umiejętności ruchowych zależy od zmian

zachodzacych zarówno w korze mózgu jak i w jądrach
podstawy.

Jazda samochodem

Źródło: https://freesvg.org/automobile-vector-outline-image

Rozdział 7 „Ruch”
06.12.2023 15
 Świadome podejmowanie
decyzji a ruch.
Kiedy ludzie wskazują moment podjęcia
świadomego zamiaru wykonania ruchu,
czas ten jest wcześniejszy od faktycznego
ruchu około 200ms, ale późniejszy od
rozpoczęcia aktywności kory ruchowej o
około 300 ms. Nie jest jednak jasne, z jaką
dokładnością ludzie wskazują moment
świadomej decyzji. Swobodna decyzja
wykonania ruchu rozwija się w sposób
stopniowy, nie nagły.

Źródło: https://es.dreamstime.com/stock-de-ilustraci%C3%B3n-toma-de-
decisi%C3%B3n-image50187385

Rozdział 7 „Ruch”
06.12.2023 16
Zaburzenia
ruchowe
 Choroba Parkinsona
Dotyka 1-2% ludzi w wieku powyżej 65 roku
życia. Jest spowodowana stopniowym
zanikiem wiodących dopaminę aksonów,
biegnących z istoty czarnej do prążkowia
(części jąder podstawy). W wyniku utraty
połączeń aferentnych proążkowie obniża
hamowanie gałki bladej, która w rezultacie
zwiększa hamujące działanie na wzgórze.
Istotą tej choroby jest zanik tzw. komórek
dopaminergicznych znajdujących się w
mózgu, co powoduje objawy, takie jak
spowolnienie ruchowe, sztywność mięśni,
drżenie spoczynkowe, zaburzenia chodu i
postawy. Źródło: https://poradnikfizjoterapeuty.pl/neurologia/404-fizjoterapia-w-
chorobie-parkinsona

Rozdział 7 „Ruch”
06.12.2023 18
 Choroba Huntingtona
Nazwana również pląsawicą Huntingtona.
Jest chorobą układu nerwowego o podłożu
genetycznym, w której głównymi objawami
są tak zwane ruchy pląsawicze, otępienie i
zaburzenia osobowości. Przebieg choroby
ma charakter postępujący i prowadzi do
nieodwracalnych zmian w mózgu. Choroba
Huntingtona jest chorobą genetyczną, co
oznacza, że u potomstwa osób chorych
występuje dużo większe
prawdopodobieństwo zachorowania niż w
populacji ogólnej.

Źródło: https://portalfizjoterapeuty.pl/choroby/ruchy-plasawicze-co-to-jest-i-
jakie-sa-przyczyny/

Rozdział 7 „Ruch”
06.12.2023 19
 Podsumowanie
• Wrzeciono mięśniowe i narząd ścięgowy Golgiego to?

a. Receptory optyczne

b. Receptory metaboliczne

c. Proprioceptory

d. Chemoreceptory

06.12.2023 PRÄSENTATIONSTITEL 20
 Podsumowanie
• Jak przebiega szlak nerwowy z kory ruchowej do mięśni?

a. Aksony z kory ruchowej biegną bezpośrednio do mięśni

b. Aksony z kory ruchowej biegną do wzgórza, które ma aksony docierające do mięśni

c. Aksony z kory ruchowej biegną do móżdzku, który ma aksony docierające do mięśni

d. Aksony z kory ruchowej biegną do pnia mózgu i rdzenia kręgowego, skąd wychodzą
aksony docierające do mięśni

06.12.2023 PRÄSENTATIONSTITEL 21
 Podsumowanie
• Degeneracja których aksonów jest przyczyną choroby Parkinsona?

a. Aksonów biegnących z pierwszorzędnej kory ruchowej do rdzenia

kręgowego

b. Aksonów biegnących z podstawowej części przedmózgowia do kory

przedczołowej

c. Aksonów biegnących z istoty czarnej do prążkowia

d. Aksonów biegnących z jąder podstawy do móżdżka

06.12.2023 PRÄSENTATIONSTITEL 22
Dziękuję za
uwagę
Magdalena Gajcy
mgajcy@student.wsb-nlu.edu.pl