North Macedonia

Пристап кој
е воден од
доживеаната
траума
Воведен прирачник

1 • Пристап кој е воден од доживеаната траума

2•
ВОВЕД

"Во конфликти и катастрофи, децата се први на удар и

под најголем удар. Денеска, едно од четири деца во светот
живее во зона на конфликт или катастрофа – факт кој сите
треба да не потресе до сржта. Сите овие деца се соочени со
несигурна иднина“. УНИЦЕФ, Хуманитарна акција за деца
2020.

Оваа глобална ситуација не’ предизвикува подобро да ја разбереме сложената

природа на настаните со кои сме соочени. Заради тоа, потребно ни е
спојување на различни дисциплини кои ни даваат иновативни алатки за
поефективни и поправични интервенции.
Пристапот кој е воден од доживеаната траума е ново трансдисициплинарно
подрачје кое нуди поинтегрирано размислување за траумата и нејзиното
влијание врз животите на децата.
Новите полиња на знаење, како невронауката, ни даваат ново разбирање за
интервенции кои не создаваат повторна траума. Со ова се градат системи кои
ги ставаат децата и нивните најдобри интереси во фокусот на интервенцијата.
Овој воведен прирачник е дел од програмата за обука за пристапот воден
од преживеаната траума на УНИЦЕФ Северна Македонија за судиите
и јавните обвинители, полициските службеници и професионалците од
центрите за социјална работа.
Читателите ќе се сретнат со широк избор на теми кои ќе им ги претстават
клучните точки и препораки во секој случај.
Од друга страна, денешниот свет не’ соочува со колективни трауми кои
имаат значително влијание врз децата и младите и бараат од државите, како
и од меѓународната заедница, да имаат програми за третман и превенција на
траума на сите нивоа.
Се надевам дека овој воведен прирачник може да ја исполни целта и да им
овозможи на читателите подобро да ги разберат ефектите кои трауматичните
настани ги имаат врз животот на децата и нивните семејства и да ги применат
овие знаења во секојдневната работа.
Им честитам на институциите во Северна Македонија за воведувањето и
поддршката на овој иновативен пристап во системот за правда за деца.

Флавиа Валгиусти

3 • Пристап кој е воден од доживеаната траума

СОДРЖИНА

ВОВЕД
.......................................................................................................................................................................... p.3

ПОГЛАВЈЕ 1
Пристап кој е воден од доживеаната траума ............................................................ p.6

ПОГЛАВЈЕ 2.
Интелектот на траумата ............................................................................................................. p.14

ПОГЛАВЈЕ 3.
Како да ја разбереме траумата од невробиологијата ......................................... p.25

4•