Viết về sự hi sinh của người lính trong cuộc chiến đấu, nhưng bao trùm lên ‘Dáng đứng

Việt
Nam’ không phải là âm hưởng bi thương của nỗi đau và sự mất mát mà vượt lên trên, tác giả đã
tôn vinh cái đẹp và sự cao cả, trở thành biểu tượng chiến thắng của lí tưởng cách mạng:
Anh ngã xuống đường băng Tân Sơn Nhứt
Nhưng Anh gượng đứng lên tì súng trên xác trực thăng
Và Anh chết trong khi đang đứng bắn
Máu Anh phun theo lửa đạn cầu vồng.
Mặc dù người chiến sĩ đã kiệt sức, ngã xuống vì chiến trường khốc nghiệt, vì bom rơi đạn nổ trên
đường băng Tân Sơn Nhất. Nhưng ý chí sắt đá và lòng yêu nước đã dìu anh vùng dậy bằng chút
sức lực cuối cùng để tì súng trên xác trực thăng tiếp tục chiến đấu. Anh ra đi giữa cơn mưa lửa
đạn. Máu anh tuôn trào dưới cơn mưa đạn, pháo, dưới những tia lửa đạn ‘cầu vồng’. Hình ảnh
người chiến sĩ giải phóng quân hi sinh với tư thế hiên ngang, lẫm liệt trong ‘Dáng đứng Việt
Nam’ đã được tác giả khắc họa bằng tất cả tình cảm trân trọng, ngưỡng mộ cùng với ngôn ngữ
sinh động và bút pháp mô tả đầy tính biểu cảm.
Chính ‘Dáng đứng Việt Nam’ ấy cùng khí thế lẫy lừng của người chiến sĩ đã làm giặc khiếp sợ:
Chợt thấy anh, giặc hốt hoảng xin hàng
Có thằng sụp xuống chân Anh tránh đạn
Bởi Anh chết rồi nhưng lòng dũng cảm
Vẫn đứng đàng hoàng nổ súng tiến công
Anh ra đi nhưng tâm hồn anh, sự quả cảm, lòng quyết tâm và trên hết là ‘Dáng đứng Việt Nam’
vẫn ở đó, tạo nên nỗi khiếp đảm cho quân giặc, khiến chúng hốt hoảng, bàng hoàng. Nhà thơ đã
thành công trong việc kết hợp hai phạm trù thẩm mĩ tương phản, tạo cho tác phẩm sức gợi tả đặc
biệt, đó là sự đối lập giữa tư thế hiên ngang của người chiến sĩ giải phóng quân và nỗi đớn hèn,
khiếp sợ của giặc Mĩ. Anh ‘chết’ những vẫn ‘đứng đàng hoàng’ vẫn ‘nổ súng tiến công’. Anh đã
ra đi rồi nhưng cảm tưởng cứ như anh vẫn còn ở đó, tâm hồn anh vẫn không quên tình yêu, nghĩa
vụ đối với dân tộc, thân xác anh vẫn đang chiến đấu trong cái ‘Dáng đứng Việt Nam’ hùng dũng
ấy.
Nhiệm vụ của người chiến sĩ là quan trọng và chân chính hơn bất kì điều gì, dù ra đi, các anh vẫn
ra đi trong dáng đứng ngay thẳng nhất, oai phong nhất. Đó chính là Dáng đứng Việt Nam, một
dáng đứng được tạo nên bởi những người chiến sĩ bất khuất nhưng cũng thật bình dị:
Anh tên gì hỡi Anh yêu quý
Anh vẫn đứng lặng im như bức thành đồng
Như đôi dép dưới chân Anh giẫm lên bao xác Mỹ
Mà vẫn một màu bình dị, sáng trong
 Không một tấm hình, không một dòng địa chỉ
Anh chẳng để lại gì cho riêng Anh trước lúc lên đường