Odmienne części mowy: Czasownik, Rzeczownik, Przymiotnik, Zaimek, Liczebnik

Czasownik oznacza czynności i stany. Co robi? Odmienia się przez osoby, liczby, czasy rodzaje, tryby,
strony. Pełni funkcję orzeczenia.

Rzeczownik oznacza przedmioty, osoby, rośliny, zwierzęta, zjawiska lub pojęcia. Kto? Co? Odmienia
się przez liczby i przypadki ma ustalony rodzaj. Funkcja podmiotu, dopełnienia, przydawki lub
orzecznika.

Przymiotnik oznacza cechy właściwości rzadziej przynależność. Jaki? Jaka? Jakie? Odmienia się przez
liczby, rodzaje, przypadki, niektóre przymiotniki się stopniują. Funkcja przydawki lub orzecznika,
rzadko podmiotu.

Zaimek zastępuje inne części mowy, np. ja, mój, tamte. Kto? Co? Jaki? Jaka? Jakie? Ile? Jak? Odmiana
zależy od tego, jaką część mowy dany zaimek zastępuje. Funkcja zależy od tego, jaką część mowy
dany zaimek zastępuje.

Liczebnik oznacza ilość, liczbę i kolejność, np. czwarty, dwa. Ile? Który z kolei? Odmienia się przez
przypadki, liczby (tylko liczebniki porządkowe), rodzaje (liczebniki główne, porządkowe i
nieokreślone). Funkcja przydawki, orzecznika, podmiotu lub okolicznika.

Czasowniki dzielimy na:

- dokonane (mówiące o zakończeniu czynności), np. napisał, zjadł.

- niedokonane (mówiące o trwaniu czynności), np. pisał, jadł.

- przechodnie (mające stronę czynną i bierną), np. myć – być mytym.

- nieprzechodnie (mające formy tylko strony czynnej), np. spać.

Czasownik odmienia się przez osoby, liczby, czasy, rodzaje, tryby (orzekający, przypuszczający i
rozkazujący)

Nieosobowe formy czasownika:

Bezokoliczniki, formy zakończone na : no i to

Imiesłowy: przymiotnikowe czynne ący ąca ące. Bierne ny i ty.

Współczesne: ąc Uprzedni wszy łszy

Rzeczowniki dzielimy na:

- własne (nazwy i imiona), np. Kasia, Bałtyk

- pospolite (niebędące nazwami własnymi), np. kamień, trawa

- żywotne (nazwy osób i zwierząt), np. pies, malarz

- nieżywotne (niebędące nazwami osób i istot żywych), np. piasek, chmura

- osobowe (nazwy osób i fantastycznych istot rozumnych), np. dziecko, czarodziej

-nieosobowe (niebędące nazwami istot rozumnych), np. kaczka, drzewo

Przymiotniki dzielimy na:

- stopniowalne, np. miły – milszy – najmilszy

- niestopniowalne, np. drewniany

Zaimki dzielimy:

*ze względu na pełnioną rolę:

- osobowe, np. ja, ty, on

- dzierżawcze, np. mój, twój, nasz

- zwrotne, np. się, siebie

- wskazujące, np. ten, tamten, tu

*ze względu na to, jaką część mowy zastępuje:

- rzeczowne (kto? Co?) np. ja, co?, kto?

- przymiotne (jaki? jaka? Jakie?), np. ów, jaki? Swój

- liczebne (ile? Ilu? Który?), np. ile, kilka, tyle

- przysłowne (jak? Gdzie? Kiedy?), np. tam, gdzie, wszędzie

Liczebniki dzielimy na:

- główne odpowiadają na pytanie: ile?, np. pięć, dziesięć

- porządkowe odpowiadają na pytanie: który z kolei?, np. dziesiąty, piąta

- ułamkowe wskazują, że chodzi o niepełne całości, np. jedna druga, półtora

- nieokreślone nie informują dokładnie o liczbie, np. wiele, kilka

Odmienne części mowy:

Liczba pojedyncza i liczba mnoga. Przypadki mianownik (kto? Co? Jest), dopełniacz (kogo czego? Nie
ma), celownik (komu? Czemu? Się przyglądam), biernik (kogo? Co? Widzę ) narzędnik (z kim? Z
czym? Idę), miejscownik (o kim? O czym? Mówię), wołacz ( o witaj!)

Rodzaje męski, żeński, nijaki, męskoosobowy, niemęskoosobowy.

Stopnie: równy, wyższy i najwyższy.

Nieodmienne :

Spójnik ( i, lub, czy, jednak, więc, aby, jeżeli, że, bo , chociaż)

Przyimek (za, nad, pod, przed, obok)

Przysłówek ( wczoraj, jutro, szybko)

Partykuła ( - no, -ż, -że), (czyżby, czy, nie), niech, chyba, tak, bodajże

Wykrzyknik ( ach!, och! Ej!, halo!, hej!)

Tematy oboczne: pomysł/pomyśl

Oboczności tematu: s:ś ł:l