Thermomechanische

machines en installaties
Straalpijpen
Academiejaar 2023-2024
Thermomechanische machines en installaties
(B-KUL-YI1484)
College (YI4090)
Samendrukbare stromingen

Thermomechanische machines en installaties 2023-2024 2

Samendrukbare stromingen

Thermomechanische machines en installaties 2023-2024 3

Overzicht
• Leidingen met variabele doorsnede
o Straalpijpen
• Leidingen met constante doorsnede
o Fanno-stromingen
o Rayleigh-stromingen

Thermomechanische machines en installaties 2023-2024 4

Straalpijpen
• Doel
o Versnellen van fluïda (snelheidsopbouw)
o Vertragen van fluïda (drukopbouw)
• Toepassingen
Raketmotoren

Gas turbine motoren

Thermomechanische machines en installaties 2023-2024 5

Straalpijpen
Toepassingen Ramjet

o Ramjet
(NL: Stuwstraalmotor)
Motor zonder bewegende
onderdelen, subsone verbranding.
o SCRamjet
(Supersonic Combustion Ramjet)
Nog hogere snelheden.
Grotere inlaat sectie en minder
compressie, supersone verbranding.

SCRamjet

Thermomechanische machines en installaties 2023-2024 6

Fanno-stromingen
Doel
o Transporteren van fluïda
Toepassing
o Lange leidingen met samendrukbare gassen zoals
stromingen doorheen gasleidingen (wrijving belangrijk,
warmteverliezen verwaarloosbaar)

Hoever geraken we met een zeker drukverschil?

Wanneer moeten we de druk terug opvoeren met een
compressor?

Thermomechanische machines en installaties 2023-2024 7

 Rayleigh-stromingen
Doel
o Verwarmen/afkoelen van fluïda
Toepassingen
o Modelleren van stromingen doorheen
verbrandingskamers en warmtewisselaars
(warmtewisseling belangrijk, wrijving
verwaarloosbaar)

Thermomechanische machines en installaties 2023-2024 8

In- en uitlaat
• Vliegtuigmotoren: propeller, turbojet, turbofan

Thermomechanische machines en installaties 2023-2024 9

Turbojet werking

Thermomechanische machines en installaties 2023-2024 10

Brayton cyclus: vliegtuigmotor

Thermomechanische machines en installaties 2023-2024 11

Basis Brayton

Thermomechanische machines en installaties 2023-2024 12

Basis Brayton

Thermomechanische machines en installaties 2023-2024 13

Turbojet, turbofan werking

Thermomechanische machines en installaties 2023-2024 14

Turbojet werking

Thermomechanische machines en installaties 2023-2024 15

Turbojet werking

Single spool

Twin spool

Thermomechanische machines en installaties 2023-2024 16

Turbojet werking

https://en.wikibooks.org/wiki/Jet_Propulsion/Thermodynamic_Cycles

Thermomechanische machines en installaties 2023-2024 17

Turbojet werking

Chapman, Practical Techniques for Modeling Gas Turbine Engine Performance

Thermomechanische machines en installaties 2023-2024 18

Turbojet werking

Rutovsky, Thermodynamic Cycles of Aviation Gas-Turbine Engines

Thermomechanische machines en installaties 2023-2024 19

Turbojet+afterburner werking

Rutovsky, Thermodynamic Cycles of Aviation Gas-Turbine Engines

Thermomechanische machines en installaties 2023-2024 20

Scramjet werking

Rutovsky, Thermodynamic Cycles of Aviation Gas-Turbine Engines

Thermomechanische machines en installaties 2023-2024 21

Turbofan werking

Twin spool
Low bypass

Twin spool
High bypass
>3:1

Thermomechanische machines en installaties 2023-2024 22

Turbofan werking

PW4000,
which powers
the 747 and
the 767

Thermomechanische machines en installaties 2023-2024 23

Turbofan werking

Hazan, 2010

Thermomechanische machines en installaties 2023-2024 24

Turbofan werking

Triple spool
High bypass

Thermomechanische machines en installaties 2023-2024 25

Turbofan werking

Triple spool
High bypass
10:1
Compr: 50:1

Fan Interm High High Interm Low

1 8 6 1 1 6

Thermomechanische machines en installaties 2023-2024 26

Turbofan werking

Jakubowski, 2013

Thermomechanische machines en installaties 2023-2024 27

Turbofan werking

Thermomechanische machines en installaties 2023-2024 28

In- en uitlaat
• Turbofan: veel volume een beetje versnellen

Thermomechanische machines en installaties 2023-2024 29

In- en uitlaat
• Supersonische motor: weinig volume veel versnellen
o variable geometrie nodig voor subsone en supersone
vlucht
o Principe blijft: lucht vertragen (drukopbouw) – motor –
lucht versnellen (behalve bij scramjet)
o Supersoon: schokgolven (variabele hoek) gebruiken
voor drukopbouw

Thermomechanische machines en installaties 2023-2024 30

Concorde

Thermomechanische machines en installaties 2023-2024 31

Concorde dimensies
• Max snelheid: Mach 2.04
• 128 passagiers
• verbruik:
o 10.5 ton/uur (max vermogen)
o 22.5 ton/uur (max verm + afterburner)

Thermomechanische machines en installaties 2023-2024 32

Concorde motor
• Rolls-Royce/Snecma Olympus
• Compressieverhouding 80:1

• Naverbrander:

Thermomechanische machines en installaties 2023-2024 33

Concorde motor

Thermomechanische machines en installaties 2023-2024 34

J58 (Blackbird) motor

Thermomechanische machines en installaties 2023-2024 35

 Afterburner jet engine

https://www.hq.nasa.gov/pao/History/SP-468/ch10-3.htm
http://www.f-16.net/g3/f-16-photos/album03/album88/album91/aar

Thermomechanische machines en installaties 2023-2024 36

 Afterburner jet engine

https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Brayton_Cycle_TS_Afterburner.svg

Thermomechanische machines en installaties 2023-2024 37

Herinner: 1e HW voor open systemen
• Voor:
o Stationair

Thermomechanische machines en installaties 2023-2024 38

Totale toestand

Thermomechanische machines en installaties 2023-2024 39

Geluidssnelheid en Mach-getal

Thermomechanische machines en installaties 2023-2024 40

Geluidssnelheid en Mach-getal

Thermomechanische machines en installaties 2023-2024 41

Vorm van een straalpijp

Thermomechanische machines en installaties 2023-2024 42

Vorm van een straalpijp

Thermomechanische machines en installaties 2023-2024 43

Vorm van een straalpijp

Thermomechanische machines en installaties 2023-2024 44

Verder vernauwen?

Thermomechanische machines en installaties 2023-2024 45

Vergelijkingen

Thermomechanische machines en installaties 2023-2024 46

Isentrope stroming door straalpijpen

Thermomechanische machines en installaties 2023-2024 47

Isentrope stroming door straalpijpen

Thermomechanische machines en installaties 2023-2024 48

Isentrope stroming door straalpijpen

Thermomechanische machines en installaties 2023-2024 49

Stoom

Thermomechanische machines en installaties 2023-2024 50

Stoom

Thermomechanische machines en installaties 2023-2024 51

Stoom

Thermomechanische machines en installaties 2023-2024 52

Stoom

Thermomechanische machines en installaties 2023-2024 53

Stoom

Thermomechanische machines en installaties 2023-2024 54

Behandelde paragrafen en bronnen
• Y.A. Cengel, M.A. Boles, Thermodynamics, An Engineering
Approach, 5th edition
o §17.1 – 17.4
o §17.7 voor stoom straalpijpen
• http://www.zoombd24.com
• Foto’s: Licensed under CC BY 2.5 via Wikimedia
Commons.
• https://turborreactores.blogspot.com/

Thermomechanische machines en installaties 2023-2024 55