Chapter 1 Introduction to Ultrasound

Waves )‫ (څپې‬:
Transfer of energy through space/ medium.
‫دانرژی لېږدول د خال ېا دوسیلې څخه‬

Sound waves (‫)دغږ څپې‬:

Waves that travel through a medium.
‫هغه څپې چې د منځني الرې سفر کوي‬
Frequency (f‫) فریکونسی‬:
Number of waves per second.
‫په یوه ثانیه کې د څپو شمیر‬

Sound

Audible sound Ultrasound (U/S)

‫د اوریدلو وړغږ‬ ‫لوړ غږ‬
f: 20-20000 Hz (Hertz Sound with frequency greater than 20000Hz(20KHz)

‫( څخه ډېر فریکونسۍ سره‬20KHz( ‫غږد‬

f: 2-15MHz (MHz=Mega Hertz)
(1MHz = 106=1000000)

Ultrasonography (USG):
The technique of using ultrasound to produce images of structures within the body.
‫د بدن دننه د جوړښتونو عکسونو تولید لپاره د الټراساؤنډ کارولو تخنیک‬

Sonologist
A medical doctor who has undergone additional medical ultrasound training to diagnose and
treat diseases.
‫یو طبي ډاکټر چې د ناروغیو تشخیص او درملنې لپاره اضافي طبي الټراساؤنډ روزنه ترالسه کړې‬

Sonogram
An image produced by ultrasound. ‫د الټراساؤنډ لخوا تولید شوی عکس‬

1
Piezoelectric Phenomenon (Image Production): ‫د عکس تولید‬
1. When electric energy hits the crystals in
probe produces ultrasound waves. These
ultrasound waves enter the body (kidney).
‫کله چې بریښنایی انرژي په ټرانسډوسر (پروب) کې‬
‫ دا‬.‫کرسټالونو سره ټکرکوي د الټراساؤنډ څپې تولیدوي‬
‫الټراساؤنډ څپې بدن ته ننوځي‬

2. When the returning ultrasound waves from

body hit the crystals in transducer (probe)
produces electric energy that is processed
into an image.
‫کله چې د بدن څخه د الټراساؤنډ څپې بیرته راګرځي‬
‫په ټرانسډوسر (پروب) کې کرسټالونو سره ټکر کوي‬
‫بریښنا انرژي تولیدوي چې په عکس کې پروسس‬
‫کیږي‬

Terminology:
1. Hyperechoic (‫)زیات روښانه‬
 The regions/structures which look brighter than surrounding
are called as hyperechoic.

‫ساختمانونه چې د شاوخوا څخه روښانه ښکاري د هایپریکیک په نوم یادیږي‬/‫هغه سیمې‬

 For example: Stone, Bone and Gas.
‫ ګاز‬،‫ هډوکي‬،‫ ډبره‬:‫د مثال په توګه‬
2. Hypoechoic (‫)کم روښانه‬
 The regions which look less bright than surroundings are called as hypoechoic.
.‫ په نوم یادیږي‬Hypoechoic ‫ساختمانونه چې د شاوخوا څخه کم روښانه ښکاري د‬/‫هغه سیمې‬

 For example: Tumor, lymph nodes.

. ‫ لمف نوډونه‬،‫ تومور‬:‫د مثال په توګه‬
3. Isoechoic
 The regions which look same with the surroundings are
called as isoechoic.
.‫ په نوم یادیږي‬isoechoic‫ساختمانونه چې د شاوخوا سره یورقم ښکاري‬/‫هغه سیمې‬

 For example: Normal liver and kidney

‫ نورمال ځیګر او پښتورګي‬:‫د مثال په توګه‬

2
 4. Anechoic
 The regions which look black than the surroundings are called as.

. ‫ په نوم یادیږي‬anechoic ‫ساختمانونه چې د شاوخوا څخه تورښکاري د‬/‫هغه سیمې‬

 For example: cyst, Gall bladder, Urinary bladder..

. ‫مثانه‬، ‫ تریخی‬،‫د مثال په توګه داوبودانه‬

Transducer:
 It is also called as probe.
.‫د پروب په نوم هم یادیږي‬
 It is principle component of ultrasound.
.‫دا د الټراساؤنډ اصولی برخه ده‬
 It produces ultrasound waves and receives ultrasound waves from the body
and process in image
‫دا د الټراساؤنډ څپې تولیدوي او د بدن څخه الټراساؤنډ څپې ترالسه کوي او په عکس کې پروسس کوي‬

Frequency of a Transducer:

 Probes are available in various frequencies

.‫پروبونه په مختلفو فریکونسیو کې شتون لري‬

 Resolution:
The clarity of an image or picture is called resolution.
.‫د انځور یا عکس روښانه کولو ته ریزولوشن ویل کیږي‬

 Penetration:
The entering of sound waves to the depth of body is called penetration.
. ‫ ویل کیږی‬penetration ‫د غږ څپې د بدن ژورو ته ننوتلو ته‬
 When the frequency is Higher, resolution is better and penetration is
lesser.
.‫• کله چې فریکونسۍ لوړه وي ریزولوشن ښه وي او ننوتل (دڅپو وبدن ته) کم وي‬
 For superficial structures (breast, scrotum and thyroid gland) high
frequency probes are used.
‫ سکروټوم او تایرایډ غدې) لوړ فریکونسۍ پروبونه کارول کیږي‬، ‫د سطحي جوړښتونو لپاره (د سینه‬

 When the frequency is low, resolution is lesser and penetration is

higher.
.‫ ریزولوشن لږ وي او ننوتل (دڅپو وبدن ته) لوړ وي‬،‫کله چې فریکونسۍ ټیټه وي‬
 For deeper areas (abdominal and pelvic organs) low frequency probes
are used.
‫د ژورو ساحو لپاره (د نس او حوصلې ارګانونو) د ټیټ فریکونسۍ پروبونه کارول کیږی‬

3
‫‪Types of Probe‬‬
‫)خطي پروب( ‪1. Linear Probe‬‬

‫خطي پروب د لوړې فریکونسۍ)‪ (5-15 MHz‬لرونکی دی‬

‫عناصر په خطي ترتیب‘ ترتیب شوي دي‬
‫یو مستطیل عکس تولیدوی‬
‫د ټولوپروبونه څخه غوره ریزولوشن ورکوي‬
‫‪.‬د سطحي جوړښتونو لیدلو لپاره کارول کیږي‬
‫د مثال په توګه نرم نسجونه ‪ ، Soft tissues‬تایرایډ‪ ، , thyroid‬اپنډیکس‬
‫‪ Appendix‬لیدلو لپاره کارول کیږي ‪.‬‬
‫‪2. Phased/ sector probe‬‬

‫په عام ډول د "د زړه د پروب ‪ " Cardiac Probe‬په نوم یادیږی ‪.‬‬
‫د ‪ 1-5 MHz‬څخه د فریکونسۍ حد لري‪.‬‬
‫پیزو الیکټریک کرسټالونه په مرکز کې پراته دي‬

‫د وړو ځایونو لکه د پښتیو په مینځ کې دایښولو وړدي ‪.‬‬

‫د مثال په توګه زړه ‪ IVC,‬لیدل کیږی ‪.‬‬

‫‪3. Convex/ Curved Probe‬‬

‫د الټراساؤنډ پروبونه ‪ 2-5 MHz‬فریکونسۍ لري ‪.‬‬

‫عناصر په منحنی ترتیب‘ ترتیب شوي دي ‪.‬‬

‫د خطي پروبونه څخه کم ریزولوشن ورکوي‬

‫د ژورجوړښتونو لیدلو لپاره کارول کیږي‬

‫د ‪ Abdominal‬او ‪ Pelvic‬الټراساؤنډ ازموینې لپاره کارول کیږي‪.‬‬

‫)مداخلوی( ‪4. Endocavitory Probe‬‬

‫دا پروبونه لوړ فریکونسۍ ‪ 13-8 MHz‬لري‬

‫د ‪ Endocavitary probe‬د عکس ریزولوشن استثنایی دی‪.‬‬

‫د مثال په توګه‪( transvaginal probe :‬د تخمدان سیسټ‪ ،‬فایبرویډز‪ ،‬ایکټوپیک‬

‫حمل‪ ،‬او نور) لپاره کارول کیږي‪.‬‬

‫‪4‬‬
‫‪Artifacts‬‬

‫د معاینې په بهیر كې د ‪ Monitor‬په پرده اضافي خیالونه یا د حقیقي خیالونو ګډوډېدل یاوركېدل ‪ Artifact‬په نامه‬

‫یادېږي‪ ،‬چې همدغه غیر حقیقي خیالونه د معاینه شوي غړي د حقیقي انځور نه منعكسوي‪.‬‬

‫آ رتیفكټونه د الټراساونډ د معایناتو څېړنې په منفي او مثبت ډول اغېزمنوي‪ ،‬دا ٓډېرى دغه ا رتیفكټونه د اغېز له‬

‫مخې ګټور او مضر كېداى شي ‪.‬‬

‫د ‪Posterior Shadowing‬او ‪ Posterior Enhancement‬په څېر ګټو ر ا رټیفكټونه ٓ ‪ Cystic‬ساختمانونو او‬

‫كاڼو د تشخیص لپاره یوه الزمه برخه جوړوي‪ ،‬خو نور ا ٓ اكثرا د یوه غړى د انځور په څېړنه او تفسیر كې‬

‫ستونزې پېښوي‪.‬‬

‫‪1. Enhanced Trough Transmission (Acoustic Enhancement):‬‬

‫كله چې غږیزې څپې یعني صوتي امواج له یوه مایع چاپېریال یعني محیط څخه تېرېږي‪ ،‬نو‪ Attenuate‬یا كمزوري‬

‫كېږي او كله چې بیا همدغه موجونونه د مایع محیط په لږه اندازه په شا كې له جامدو نسجونو سره ټكر وكړي‪ ،‬نو یو‬

‫څه شدیدې ایكو ګانې تولیدوي او په نتیجه كې د مایع محیط شاتنۍ برخه روښانه معلومېږي‪.‬‬

‫د بېلګې په توګه د مثانې‪ Gall Bladder ،‬ټولو او ‪ Cystic‬كتالتو شاتنۍ‬

‫برخه كې روښانه ساحې لیدل كېږي‪ ،‬چې دا د ‪ Cystic‬ساختمانونو د‬

‫تشخیص لپاره یوه ګټوره نښه ده‬

‫‪2. Acoustic Shadowing:‬‬

‫‪ Acoustic Enhancement‬مخالف حالت ده‪ ،‬په دې صورت كې ‪High Echo Reflector‬محیطونه (یعني هغه‬

‫محیطونه چې كثافت یې ډېر زیات وي ‪ ،‬د الټراساونډ موجونو ته انعكاس وركوي او ‪ Attenuation‬تولیدوي) له خپل‬

‫ځان څخه د زیات الټراساونډ ‪ Beam‬له تېرېدلو مخنیوى كوي‪ ،‬چې په نتیجه كې یې د دې محیطونو په شاتنۍ برخه‬

‫كې ‪ Echo‬ګانې كمزورې او یا بېخي وركېږي او د نومول شوي ساختمان په شا كې یوه تیاره ‪Hypoechoic or‬‬

‫‪ )Echo free‬سیمه رسمېږي چې دغه حالت د ‪ Acoustic shadowing‬په نامه یادېږي‪.‬‬

‫‪Acoustic Shadowing‬د تیږو‪ ،‬هډوكو‪ ،Calcification ،‬فلزاتو او‬

‫ګازاتو په شاتنۍ برخه كې لیدل كېږي او د نومول شویو ساختمانونو د‬

‫تشخیص لپاره یوه ښه او په زړه پوری نښه ده‪.‬‬

‫‪5‬‬
‫‪Advantages of Ultrasound‬‬

‫د الټراساؤنډ ګټې‬

‫‪‬‬ ‫‪It is safe.‬‬

‫دا خوندي دی‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫‪‬‬ ‫‪It is non-invasive.‬‬

‫الټراساؤنډ یو غیر برید کونکي امیجنگ ټیکنالوژي ده چې پدې معنی ده چې بدن ته د ایستلو لپاره‬ ‫‪‬‬

‫هیڅ چیرا یا ستنې ته اړتیا نلري‪.‬‬

‫‪‬‬ ‫‪It is Painless.‬‬

‫دا بې درده دی ‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫‪‬‬ ‫‪It gives real-time imaging.‬‬

‫دا د ریښتیني وخت عکس العمل ورکوي‬ ‫‪‬‬

‫‪‬‬ ‫‪It is less expensive.‬‬

‫دا ارزانه ده‬ ‫‪‬‬

‫‪ It has availability.‬‬

‫• دا شتون لري‪.‬‬

‫‪Limitations of Ultrasound‬‬

‫د الټراساؤنډ محدودیتونه‬

‫‪ Ultrasound waves have limited penetration depth and they can not pass through‬‬
‫‪dense structures such as bone or gas filled structures such as the lungs, stomach‬‬

‫‪and intestines.‬‬

‫د الټراساؤنډ څپې د ننوتلو محدودیت لري او دوی نشي کولی د کثافاتو جوړښتونو لکه هډوکي یا ګاز ډک‬ ‫‪‬‬

‫جوړښتونو لکه سږو‪ ،‬معدې او کولمو څخه تیرشي‪.‬‬

‫‪6‬‬