Stabilize granüler dolgu ile iyileştirilen yumuşak kil zeminlere oturan

yüzeysel temellerin analizi

Analysis of shallow foundations rested on soft clayey soil stabilized with granular
fill

Ahmet Demir, Murat Örnek, Gizem Mısır, Mustafa Laman, Abdülazim Yıldız
Çukurova Üniversitesi, Adana, Türkiye

ÖZET: Bu çalışmada yumuşak kil zeminler üzerine inşa edilen yüzeysel temeller altına yerleştirilen farklı
kalınlıktaki stabilize granüler dolgu tabakasının taşıma kapasitesine etkisi araştırılmıştır. Bu amaçla, sonlu
elemanlar yöntemine dayanan PLAXIS 2D (Finite Element Code for Soil and Rock Analysis) bilgisayar
yazılımı ile sayısal analizler yapılmıştır. Stabilize granüler dolgu tabakası genişliği gibi farklı parametrelerin
de taşıma gücüne etkisi araştırılmıştır. Parametrik çalışma hem şerit temeller, hem de daire kesitli temeller
için gerçekleştirilmiş, geoteknik tasarımlar için kullanılabilecek optimum değerler elde edilmeye çalışılmıştır.
Anahtar kelimeler: Stabilize dolgu, taşıma gücü, şerit temel, sonlu elemanlar yöntemi

ABSTRACT: In this study, stabilized granular fill layers with different thicknesses are placed below the
shallow foundations constructed on soft clay and the effect of stabilized fill layers on the bearing capacity of
shallow foundations rested on soft soils was investigated. For this purpose, numerical analyses were
performed by using computer software PLAXIS 2D (Finite Element Code for Soil and Rock Analysis).
Further, the effect of some different parameters like stabilized fill width on the bearing capacities of strip and
circular foundations were investigated. Optimum values of parameters to obtain the maximum bearing
capacities were suggested for geotechnical design.
Keywords: Stabilized granular fill, bearing capacity, strip foundation, finite element method

elde edilecek iyileşme, başlıca dolgu malzemesinin

1 GİRİŞ
Yumuşak kil zeminler, gerek yüksek sıkışabilirlik
özelliği gerekse de düşük yük taşıma kapasitesi
açısından geoteknik mühendisliğinde problemli
zeminler olarak ele alınmaktadır. Temel
mühendisliğinde, bu tür zeminlerin taşıma
kapasitelerinin ve oturma davranışlarının
iyileştirilmesi için birçok yöntem uygulanmaktadır.
Genellikle, pratik ve ekonomik olması nedeniyle
yüzeysel temellerin altına belirli bir kalınlıkta
stabilize dolgu malzemesi serilmesi temel
mühendisliğinde yaygın bir uygulamadır. Bu
yöntemde temel altındaki yumuşak zemin
tabakasının tamamı ya da bir kısmı kaldırılarak
yerine istenen özelliklere sahip stabilize dolgu
malzemesi tabakalar halinde serilip sıkıştırılır.
Böylece temel altında rijit ve sağlam bir alt temel
tabakası oluşturulur. Bu yöntemle temel zemininde
mekanik özelliklerine ve kalınlığına bağlıdır.
Bu çalışmada yumuşak kil zeminler üzerine inşa
edilen yüzeysel temeller altına yerleştirilen farklı
kalınlıktaki stabilize dolgu tabakasının taşıma
kapasitesine etkisi sonlu elemanlar yöntemi ile
analiz edilmiştir. Sayısal analizlerde, geoteknik
mühendisliğindeki deformasyon ve stabilite
problemlerinin sonlu elemanlar yöntemi ile analiz
edilebilmesi için tasarlanmış PLAXIS (Finite
Element Code for Soil and Rock Analysis)
bilgisayar yazılımı kullanılmıştır. Problem, düzlem
deformasyon koşullarda 2 boyutlu olarak ele alınmış
ve analizlerde zemin davranışı Mohr Coulomb
zemin modeli ile modellenmiştir. Hamed ve diğ.
(1986) tarafından gerçekleştirilen deneysel ve teorik
çalışma sonuçları ile sayısal analiz sonuçları
karşılaştırılmış ve sonuçların oldukça iyi bir uyum
içerisinde olduğu görülmüştür. Sonlu elemanlar
analizlerinin önemli bir üstünlüğü, sadece göçme

145
yüklerini vermekle sınırlı kalmayıp, yüzeysel temel
altındaki gerilme ve deformasyon dağılımlarını da
tanımlayabilmesidir. Temel mühendisliğinde tasarım
açısından oturma kriterinin daha belirleyici bir rol
oynadığı düşünüldüğünde, temel altına serilen
stabilize dolgu tabakasının oturma davranışına etkisi
sonlu elemanlar yöntemi ile hesaplanmıştır. Ayrıca,
stabilize dolgu tabakası genişliği gibi farklı
parametrelerin de taşıma gücüne etkisi
araştırılmıştır. Parametrik çalışmalar yapılarak
sadece şerit temeller için değil, dairesel temeller için
de bu yöntemin sağladığı iyileşmeler analiz edilmiş,
elde edilen sonuçlar karşılaştırılmıştır.
2 ÖNCEKİ ÇALIŞMALAR
Yumuşak kil zeminlerde dolgu tabakası serilerek
yapılan iyileştirmeler konusunda literatürde
yayınlanmış çeşitli araştırmalar bulunmaktadır
(Madhav ve Vitkar (1978); Hamed ve diğ. (1986)).
Madhav ve Vitkar (1978) tarafından yumuşak kil
zeminler üzerine oturan şerit temellerin altına
granüler bir dolgu tabakası serilmesi durumunda
temelin taşıma kapasitesindeki değişimler teorik
olarak araştırılmıştır. Bu araştırmada, temel zemini
için Şekil 1’deki genel göçme mekanizması esas
alınmıştır. Burada; W: dolgu tabakası genişliği, H:
dolgu tabakası kalınlığı ve B: temel genişliği’dir.
Araştırmada dolgu tabakası genişliği W, temel
genişliği B’den farklı olabilmektedir. Yük taşıma
kapasitesinin hesaplanmasında dolgu tabakası ve
yumuşak kil zemine ait parametreler dikkate
alınmaktadır.
B
Df qu
A G
ζ η η J
θ1 θ2
C
F genişliği ( B ) ile dolgu genişliği ( W ) birbirine eşit
H E D Zayıf Zemin
Granüler
Dolgu
W
Şekil 1. Madhav ve Vitkar (1978) tarafından önerilen model
Buna göre dolgu tabakasına ait içsel sürtünme açısı,
kohezyon ve birim hacim ağırlık değerleri sırasıyla,
φ1 , c1 ve γ1 olarak kullanılmaktadır. Yumuşak kil
zemine ait içsel sürtünme açısı, kohezyon ve birim
hacim ağırlık değerleri sırasıyla, φ2 , c 2 ve γ 2 olarak
dikkate alınmaktadır.
Temel zemini içindeki göçme bölgesi kendi
içerisinde aşağıdaki gibi alt bölgelere ayrılarak ele
alınmıştır;
146
1) AGC Aktif Rankine Bölgesi (yatayla ζ açısı ile
ayrılır)
2) GCD ve ACE geçiş bölgeleri ( θ1 açısı yaparlar).
CD ve CE aşağıdaki eşitlikle tanımlanan
logaritmik spiral yaylardır.
r = r0 eθ1 tan φ1
Burada φ1 , dolgu malzemesi içsel sürtünme
açısını temsil etmektedir.
3) GDF gibi geçiş bölgeleri ( θ2 açısı yaparlar). DF
aşağıdaki eşitlikle tanımlanan logaritmik spiral
bir yaydır.
r = r0 eθ2 tan φ2
4) GFJ gibi Rankine pasif bölgesi θ1 ve θ2 ifadeleri
ζ , η , φ1 ve W / B parametrelerine ait
fonksiyonlardır.
Madhav ve Vitkar (1978), Şekil 1’de verilen göçme
mekanizmasını esas alarak sürekli temelin nihai
taşıma kapasitesi için aşağıdaki bağıntıyı önermiştir.
 γ B
q u = c2 N c(T) + Df γ 2 N q(T) +  2  N γ (T) (1)
 2 
Burada N c(T) , N q(T) , N γ (T) dolgudan kaynaklanan
taşıma kapasitesi faktörleridir.
Stabilize dolgu malzemesi ( c1 = 0 ) ve yumuşak
suya doygun kil zemin ( φ2 = 0 ve c2 = c u ) için
Madhav ve Vitkar (1978) tarafından belirlenen
taşıma kapasitesi faktörleri ( N c(T) , N q(T) , N γ (T) ) için
çeşitli abaklar geliştirilmiştir.
Hamed ve diğ. (1986) tarafından yapılan
araştırmada ise, yumuşak kil zeminler üzerine oturan
şerit temelin altındaki stabilize dolgu tabakasının
temelin nihai taşıma kapasitesine etkisi deneysel ve
teorik olarak incelenmiştir. Model deneylerde temel
alınarak H/B (=H/W) oranının taşıma kapasitesine
etkisi araştırılmıştır. Deneysel sonuçlardan, temelin
taşıma kapasitesinin H/B oranı ile doğru orantılı
olarak arttığı ve H/B oranı belli bir değere
ulaştığında ise, taşıma kapasitesinin sabit kaldığı
görülmüştür. Ayrıca, Madhav ve Vitkar (1978)
tarafından önerilen bağıntı kullanılarak hesaplanan
taşıma kapasiteleri ile deneysel sonuçlar
karşılaştırılmış ve Madhav ve Vitkar (1978)
tarafından önerilen yöntem ile hesaplanan taşıma
kapasitesi değerlerinin deneysel değerlerden daha
büyük çıktığı görülmüştür.
Hamed ve diğ. (1986) tarafından nihai taşıma
kapasitesini (qu) hesaplamak için (c1=0, c2=cu, φ2=0
ve B=W durumları için) farklı bir yöntem
geliştirilmiştir. Bu yöntemde, I ve II farklı iki zemin
ortamı olarak dikkate alınmıştır (Şekil 2).
Zemin ortamı K için en büyük asal gerilme σ1 ve en 3 SONLU ELEMANLAR ANALİZİ
küçük asal gerilme σ3 olmaktadır. Bu durumda nihai
Çalışmada, yumuşak zeminlere oturan şerit ve
taşıma kapasitesi için aşağıdaki eşitlik yazılabilir: dairesel temellerin sayısal analizi, sonlu elemanlar
σ1 = q u = K P(1) σ3 (2) yöntemi ile çözüm yapan Plaxis V8.2 bilgisayar
yazılımı ile gerçekleştirilmiştir. Şerit temeller
düzlem deformasyon, dairesel temeller ise eksenel
σ1=qu simetrik koşullarda çözümlenmiştir. Analizlerde bir
Df
bütünlük sağlamak amacıyla 0,1B büyüklüğündeki
σ3 ζ σ1 oturma değerlerine karşılık gelen taşıma gücü
K θ1 L
σ1 σ3 değerleri kullanılmıştır. Programda yumuşak zemin
γ2 ve dolgu zemin modellenirken Mohr Coulomb
B
φ2=0 H modeli ve sıkı (fine) ağ kurgusu kullanılmıştır.
c2=cu
γ1
Yumuşak zemin ve stabilize dolgu zemin için model
φ1 parametreleri, Tablo 1 ve Tablo 2’de sunulmuştur.
c1=0

Tablo 1. Yumuşak zemin için model parametreleri

Şekil 2. Hamed ve diğ. (1986) tarafından önerilen model
Parametre Adı Simge Birim Değeri
Birim hacim ağırlığı γ kN/m3 15
 φ  Üç eksenli yükleme
Eref kN/m2 6000
Burada K P(1) = tan 2  45 + 1  olup, Rankine pasif rijitliği
 2 Poisson oranı v - 0,3
yanal toprak basıncı katsayısıdır. Zemin ortamı L Kohezyon c kN/m2 10
için en büyük asal gerilme σ1 ve en küçük asal Kayma mukavemet
φ (˚) 0
gerilme σ3 olmaktadır. Bu durumda σ3 = γ 2 Df ve açısı
Dilatasyon açısı ψ (˚) 0
σ1 = σ3 K P(2) + 2c u K P(2) eşitlikleri yazılabilir. Toprak basıncı
K0 - 0,5
katsayısı
 φ 
Burada K P(2) = tan  45 + 2  olup, Rankine pasif
2
Drenaj Durumu − - Yok
 2
yanal toprak basıncı katsayısıdır. φ2 = 0 olduğundan
Tablo 2. Stabilize dolgu zemini için model parametreleri
K P(2) = 1 değerini almaktadır. Bu durumda eşitlik
Parametre Adı Simge Birim Değeri
daha sade bir şekilde yazılabilir. Birim hacim ağırlığı γ kN/m3 18
Üç eksenli yükleme
Eref kN/m2 30000
σ1 = σ3 + 2c u = γ 2 Df + 2cu (3) rijitliği
Poisson oranı v - 0,30
Kohezyon c kN/m2 1
Şekil 2 dikkate alındığında göçme anında, σ1=σ3 Kayma mukavemet
φ (˚) 43
olduğu görülmektedir. Bu ifade Eşitlik (2) ve Eşitlik açısı
(3) ile birleştirildiğinde aşağıdaki ifade elde Dilatasyon açısı ψ (˚) 13
edilmektedir. Toprak basıncı
K0 - 0,5
katsayısı
Drenaj Durumu − - Var
qu = K P(1) ( γ 2 Df + 2c u )
 φ  (4)
= ( γ 2 Df + 2c u ) tan 2  45 + 1  4 BULGULAR VE TARTIŞMA
 2
Eşitlik (4)’te uygun parametreler kullanılarak 4.1. Şerit Temellerde Yapılan Teorik Esaslı Analizler
hesaplanan nihai taşıma kapasitesi değerlerinin
deneysel olarak elde edilen maksimum q u değerine Madhav ve Vitkar (1978) tarafından önerilen Eşitlik
eşit veya bu değerden çok az bir miktarda düşük (1)’e göre (Df=0 ve H=B alınarak) qu değeri
olduğu görülmüştür. hesaplandığında aşağıdaki sonuç elde edilmiştir.

 γ B
q u = c2 N c(T) + Df γ 2 N q(T) +  2  N γ (T) (5)
 2 

147
  15x1  Elde edilen sayısal çözümler Bölüm 4.l’de elde
q u = 10x17 + 0 +   x10 = 245 kN / m
2
(6) edilen teorik analiz sonuçları ve sayısal analiz
 2 
sonuçları ile karşılaştırılmış ve Hamed ve diğ.
(1986) tarafından önerilen yaklaşımın (qu=105
N c(T) ve N γ (T) değerleri Madhav ve Vitkar (1978)
kN/m2), Madhav ve Vitkar (1978) tarafından
tarafından geliştirilen abaklardan alınmıştır. önerilen yaklaşıma göre (qu=245 kN/m2) sayısal
Hamed ve diğ. (1986) tarafından önerilen Eşitlik analiz sonuçlarına (qu=85,5 kN/m2) ve deneysel
(4)’e göre qu değeri hesaplandığında ise, aşağıdaki sonuçlara (qu=79,3 kN/m2) daha yakın sonuçlar
sonuç elde edilmiştir. verdiği görülmüştür.

q u = K P(1) ( γ 2 Df + 2c u ) 4.2.2. Optimum dolgu genişliğinin (W) belirlenmesi

 φ  (7)
= ( γ 2 Df + 2c u ) tan 2  45 + 1  Şerit temellerin oturduğu yumuşak zeminlerde
 2 optimum dolgu genişliğinin belirlenmesi amacıyla
 43  yapılan analizlerde dolgu yüksekliği optimum değer
q u = (0 + 2x10) tan 2  45 +  = 105kN / m 2 olan 3B büyüklüğünde seçilmiştir. Analizde temel,
 2 
dolgu yüzeyinde tasarlanmıştır. Şekil 4’te görüldüğü
üzere sonuçta, W=4B değerine kadar taşıma
Şerit temeller için elde edilen bu teorik yaklaşımlarla
kapasitesinde bir artış gözlenmiş, W=4B’den sonra
sayısal analiz sonuçlarının karşılaştırılması optimum taşıma kapasitesinde artım önemli ölçüde azalmıştır.
dolgu yüksekliği (H) hesabında yapılmıştır.
300
4.2 Şerit Temellerde Yapılan Sayısal Analizler
250
4.2.1. Optimum dolgu yüksekliğinin (H) belirlenmesi H=3B
200 Df=0
Şerit temellerin oturduğu yumuşak zeminlerde inşa Φ= 43°
qu (kN/m 2)

edilen stabilize dolgunun optimum yüksekliğinin 150

bulunması için yapılan analizlerde elde edilen
100
sonuçlar Şekil 3’te gösterilmiştir. Buradan sonlu
elemanlar yöntemi ile elde edilen sonuçların deney 50
sonuçları ve teorik yaklaşım sonuçları ile uyum
içerisinde olduğu görülmüştür. Temel genişliği (B) 0
ile orantılı olarak tasarlanan dolgu derinliğinin 0 1 2 3 4 5 6

optimum değeri H=3B olarak elde edilmiştir. Ayrıca, W/ B

değerler H/B oranına bağlı olarak Hamed ve diğ. Şekil 4. Optimum dolgu genişliğinin belirlenmesi
(1986) tarafından deneysel olarak elde edilen taşıma
gücü kapasiteleri ile karşılaştırılmış, sonuçta iyi bir
uyum elde edilmiştir. Sonuçlardan, H=3B değerine 4.2.3. Optimum temel derinliğinin (Df) belirlenmesi
kadar taşıma kapasitelerinde doğrusal bir artış
gözlenmiş, H=3B değerinden sonra, taşıma Şerit temellerin oturduğu yumuşak zeminlerde
kapasitesindeki artış azalmıştır. stabilize dolgunun başlatılacağı optimum temel
derinliğinin (Df) belirlenebilmesi için yapılan
analizlerde dolgu derinliği ve dolgu genişliği için
300 optimum değerler kullanılmıştır (H=3B; W=4B).
Analiz
250 Deney
Şekil 5’teki grafikten Df=2B’ye kadar taşıma
Hamed ve ark. (1986) kapasitesindeki artış oranının giderek azaldığı
200 Matkav ve Vitkar (1978)
görülmektedir. Analizlerde Df / B > 2’den sonra
qu (kN/m2)

150 temel derinliği elde etmek için yapılan kazı

W =B
göçmüştür. Bunun anlamı, üst yapıdan gelen yük ve
100
Df=0 yapı türüne bağlı olarak Df / B > 2 olmasının
50 Φ = 43° zorunlu olduğu haller için temel kazısının
0
göçmemesi amacıyla gerekli iksa uygulamaları
0 0.5 1 1.5 2 2.5 3 3.5 4 yapılmalıdır.
H/B

Şekil 3. Optimum dolgu yüksekliğinin belirlenmesi

148
 260 W=4D sabit alınarak analizler yapılmıştır. Analiz
240 sonunda, dolgu tabakası yüksekliği H=3D’ye kadar
220 dairesel temelin taşıma kapasitesi hızlı bir artış
200
H=3B
H = 3B göstermiş, bu değerden sonra dolgu tabakası
qu kN/m2

W=3B
180
W = 4B
Φ= 43° yüksekliğinin artırılması taşıma kapasitesini daha
φ = 43°
160
fazla artırmamıştır (Şekil 7).
140 1200
120
1000
100
0 0.5 1 1.5 2 2.5 800

qu (kN/m 2)
Df / B W=4D
Şekil 5. Optimum temel gömülme derinliğinin belirlenmesi 600 Df=0
Φ=43°
400

4.2.4. Taşıma kapasitesi analizi 200

Pratikte yumuşak zeminler üzerine yapı inşa
edilmesinin zorunlu olduğu durumlarda taşıma
gücünü artırmak için yapı türüne de bağlı olarak
stabilize dolgu inşa etmek ilk akla gelen iyileştirme
yöntemi olmaktadır.
Yumuşak zeminlere oturan şerit temellerin taşıma
kapasiteleri ile stabilize dolgulu yumuşak zeminler
üzerine oturan şerit temellerin taşıma kapasiteleri
optimum değerlerde (H=3B ve W=4B) dikkate
alınmıştır. PLAXIS sonuçlarında 0,08B’lik bir
oturmaya karşılık gelen temel taşıma kapasitesinin,
dolgusuz olarak sadece yumuşak kilde 0,08B’lik bir
oturmaya karşılık gelen temel taşıma kapasitesinin
yaklaşık 2.5 katı olduğu belirlenmiştir (Şekil 6).
140
120
0
0 1 2 3 4 5
H/D
Şekil 7. Optimum dolgu yüksekliğinin belirlenmesi
4.3.2. Optimum dolgu genişliğinin (W) belirlenmesi
Dairesel temellerin oturduğu yumuşak zeminlerde
optimum dolgu genişliğinin belirlenmesi amacıyla,
dolgu yüksekliği 3D alınarak analizler yapılmıştır.
Analiz sonunda, W=4D değerine kadar taşıma
kapasitesinde artış gözlenmiş, W=4D’den sonra
dolgu genişliğinin artması, dairesel temelin taşıma
kapasitesini önemli ölçüde etkilememiştir (Şekil 8).
600
500

100 Dolgulu Zemin

q u (kN/m ^2)

400 H=3D
80 Yumuşak Zemin Df=0
qu (kN/m2)

300 φ =43°
60
40 H = 3B ; W = 4B
200

20 Df = 0 ; φ = 43°
100
0
0
0.00 0.02 0.04 0.06 0.08 0.10
0 1 2 3 4 5 6

Oturma (m ) W /D

Şekil 6. Taşıma kapasitelerinin karşılaştırılması Şekil 8. Optimum dolgu genişliğinin belirlenmesi

4.3.3. Optimum temel derinliğinin (Df) belirlenmesi

4.3. Dairesel Temellerde Yapılan Sayısal Analizler
Şerit temeller için yapılan analizler, dairesel
temellere de uygulanmıştır.
4.3.1. Optimum dolgu yüksekliğinin (H) belirlenmesi
Dairesel temellerin oturduğu yumuşak zeminlerde
inşa edilecek stabilize dolgunun optimum
yüksekliğinin bulunması amacıyla, dolgu genişliği
Dairesel temellerin oturduğu yumuşak zeminlerde
stabilize dolgunun başlatılacağı optimum temel
derinliği (Df) daha önceden elde edilen optimum
değerler kullanılarak (H=3D,W=4B) hesaplanmıştır.
Şekil 9’daki grafikten Df=3D’ye kadar taşıma
kapasitesinde sabit bir artış oranı olduğu
görülmektedir. Analizde Df/D>3’ten sonra temel
derinliği elde etmek için yapılan kazı göçmüştür.
Bunun anlamı, üst yapıdan gelen yük ve yapı türüne

149
bağlı olarak Df/D>3 olmasının zorunlu olduğu haller • Şerit temeller için yapılan sayısal analiz
için temel kazısının göçmemesi amacıyla gerekli sonuçları, Hamed ve diğ. (1986) tarafından
iksa uygulamaları yapılmalıdır. yapılan deney sonuçları ve önerdikleri teorik
yaklaşımlarla oldukça iyi bir uyum içerisindedir.
2200 Buna karşın, Matkav ve Vitkar (1978) tarafından
1900 önerilen teorik yaklaşımların sayısal analiz
1600
sonuçlarından oldukça farklı değerler verdiği
H=3D görülmüştür.
q u (k N / m 2 )

1300 W=4D • Şerit temellerde B temel genişliği olmak üzere,

Φ=43°
1000 stabilize dolgunun optimum yüksekliği Hopt = 3B,
optimum genişliği Wopt = 4B olarak elde
700 edilmiştir.
400 • Şerit temellerde gömülme derinliğinin
bulunmasına yönelik yapılan sayısal analizlerde
100 temel kazısı 2B’den sonra göçmüştür.
0 0.5 1 1.5 2 2.5 3 3.5 • Optimum değerler (H=3B ve W=4B) kullanılarak
Df / D tasarlanan dolguya oturan şerit temelin taşıma
Şekil 9. Optimum temel derinliğinin belirlenmesi kapasitesi, dolgusuz duruma göre önemli
miktarda artmıştır.
4.3.4. Taşıma kapasitesi analizi • Dairesel temellerde D temel çapı olmak üzere,
stabilize dolgunun optimum yüksekliği Hopt = 3D,
Yumuşak zeminlere oturan dairesel temellerin optimum genişliği Wopt = 4D olarak elde
taşıma kapasiteleri ile stabilize dolgulu yumuşak edilmiştir.
zeminler üzerine oturan dairesel temellerin taşıma • Dairesel temellerde gömülme derinliğinin
bulunmasına yönelik yapılan sayısal analizlerde
kapasiteleri arasındaki ilişki Şekil 10’da
temel kazısı 3D’den sonra göçmüştür.
görülmektedir. Optimum değerlerde (H=3D ve • Optimum değerler (H=3D ve W=4D) kullanılarak
W=4D) 0,10D’lik bir oturmaya karşılık gelen temel tasarlanan dolguya oturan dairesel temelin taşıma
taşıma kapasiteleri karşılaştırılmıştır. kapasitesi, dolgusuz duruma göre önemli
1050 miktarda artmıştır.
900
TEŞEKKÜR: Bu çalışma; TÜBİTAK tarafından
750
desteklenen “Yumuşak Kil Zeminlerin Geogrid
Yumuşak Zemin
Donatı ile Güçlendirilmesi” başlıklı ve 106M496
q u (kN/m 2 )

600
Dolgulu Zemin
no’lu Araştırma Projesi kapsamında yürütülmüştür.
450
H = 3D ; W = 4D
300 Df = 0 ; φ = 43°

150
REFERANSLAR

0 Akinmusuru, J.O. & Akinbolade, J.A. 1981. Stability of

0,00 0,03 0,06
Oturma (m)
Şekil 10. Taşıma kapasitelerinin karşılaştırılması
Sonuç olarak, yumuşak zeminlere inşa edilen
optimum yükseklikte bir dolgu üzerine oturan
dairesel temellerde taşıma kapasitesinin dolgusuz
duruma göre oldukça büyük değerler verdiği
görülmüştür.
5 SONUÇLAR
Bu çalışmada yumuşak kil zeminler üzerine inşa
edilen yüzeysel temeller altına yerleştirilen farklı
kalınlıktaki stabilize dolgu tabakasının taşıma
kapasitesine etkisi araştırılmış, şerit ve daire kesitli
temeller için parametrik çalışmalar yapılmıştır. Elde
edilen sonuçlar aşağıda sunulmuştur.
0,09 0,12 loading footings on reinforced soil, Journal of
Geotechnical Engineering: (107), 819-827.
Aydoğmuş T., Yıldız A., Arslan A. & Örnek M., 2006.
Yüzeysel temeller altında geosentetik donatı etkisinin
nümerik analizi, İkinci Ulusal Geosentetikler Konferansı:
103-115, İstanbul.
Brinkgreve R. B. J., 2002. Plaxis Finite Element Code for Soil
and Rock Analysis 2d Version 8.2.
Das, B. M.,1999. Shallow Foundations, Bearing Capacity and
Settlement, CRC Press LLC.
Hamed, J. T., Das, B. M., & Echelberger,W. F.,1986. Bearing
capacity of a strip foundation on a granuler trench in soft
clay, Civil Engineering for Practicing and Design
Engineers: Pergamon Press: 5(5), 359.
Madhav, M. R.& Vitkar, P. P.,1978. Strip footing on weak clay
stabilizated with a granular trench or pile, Canadian
Geotechnical Journal: 15(4), 605-609.
Meyerhof, G. G.,1974. Ultimate bearing capacity of footings
on sand layer overlying clay, Canadian Geotechnical
Journal: 11(2), 224-229.
Reddy, A. S. & Srinivasan, R. J.,1967. Bearing capacity of a
footings on layered clays, J. Soil Mech. Found. Div: ASCE,
93(SM2), 83-99.

150