Professional Documents
Culture Documents
1. ΘΕΜΕΛΙΩΔΕΙΣ ΑΡΧΕΣ ΚΑΙ ΕΞΙΣΩΣΕΙΣ
1. ΘΕΜΕΛΙΩΔΕΙΣ ΑΡΧΕΣ ΚΑΙ ΕΞΙΣΩΣΕΙΣ
ΠΟΛΥΤΕΧΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ
ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ
Εφαρμοσμένη Αεροδυναμική
«Θεμελιώδεις Αρχές και Εξισώσεις»
Διδάσκων: Δρ Βαφειάδης Κυριάκος
9ο Εξάμηνο
Ακαδημαϊκό έτος 2023-2024
Τι είναι η αεροδυναμική;
Ορισμός της αεροδυναμικής
Αεροδυναμική είναι ο κλάδος της μηχανικής ρευστών που μελετά
την ανάπτυξη δυνάμεων μεταξύ ρευστού (αέρας ή και άλλα αέρια)
και στερεών σωμάτων όταν αυτά βρίσκονται μεταξύ τους σε
σχετική κίνηση
Αεροδυναμικές δυνάμεις και ροπές
* Κάθε αεροδυναμικό σώμα που βρίσκεται μέσα σε ροϊκό πεδίο (ταχύτητας V∞) υπόκειται
σε δυο δυνάμεις:
Δύναμη αντίστασης (Drag force – D ή FD) η οποία είναι παράλληλη στη διεύθυνση της
ταχύτητας
Δύναμη άνωσης ή άντωση (Lift force – L ή FL) η οποία είναι κάθετη στη διεύθυνση της
ταχύτητας
AIRBUS E-FAN X
Που αποσκοπεί η μελέτη της αεροδυναμικής;
Πηγή
Πηγή
Που αποσκοπεί η μελέτη της αεροδυναμικής;
Πηγή
Πηγή
Που αποσκοπεί η μελέτη της αεροδυναμικής;
Πηγή
Βασικά μεγέθη:
* Πίεση
* Πυκνότητα
* Θερμοκρασία
* Ταχύτητα
Εισαγωγικές έννοιες
Πίεση, p (Pa)
𝒅𝑭
𝒑 = lim
𝒅𝑨→𝟎 𝒅𝑨
Εισαγωγικές έννοιες
Πυκνότητα, ρ (kg/m3)
𝒅𝒎
𝝆 = lim
𝒅𝒗→𝟎 𝒅𝒗
Εισαγωγικές έννοιες
Θερμοκρασία, T (K)
𝟐
𝑲𝑬 = 𝐤𝐓
𝟑
Εισαγωγικές έννοιες
Ταχύτητα, V (m/s)
* Είτε ακολουθούμε ένα στοιχείο ρευστού στην πορεία του μέσα στο ροϊκό πεδίο
* Είτε παρακολουθούμε την ταχύτητα που έχουν τα στοιχεία που διέρχονται από συγκεκριμένο σημείο
του πεδίου (π.χ. στο σημείο Β)
Εισαγωγικές έννοιες
Οι διατμητικές τάσεις τ οφείλονται στην εσωτερική τριβή των «στρωμάτων» του
ρευστού
𝒅𝑭𝒇𝒓𝒊𝒄𝒕𝒊𝒐𝒏
𝝉 = lim
𝒅𝑨→𝟎 𝒅𝑨
Εισαγωγικές έννοιες
Σε ρευστά όπως ο αέρας, η διατμητική τάση θεωρείται ανάλογη του ρυθμού
παραμόρφωσης:
𝒅𝑽
𝝉∝
𝒅𝒚
Εισαγωγικές έννοιες
Το δυναμικό ιξώδες ή συνεκτικότητα μ αποτελεί τη σταθερά αναλογίας
𝒅𝑽
𝝉=𝝁
𝒅𝒚
μo = 1.7894 × 10−5kg/m∙s
TE
Αεροδυναμικές δυνάμεις και ροπές
Σε σχέση με την ταχύτητα της
ελεύθερης ροήςV∞:
* Κάθετη συνιστώσα N
* Παράλληλη συνιστώσα A
Αεροδυναμικές δυνάμεις και ροπές
Γωνία προσβολής a (angle of
attack) είναι η γωνία που
σχηματίζεται από τους άξονες της
χορδής και της ταχύτητας
ελεύθερης ροής
Αεροδυναμικές δυνάμεις και ροπές
Άνω επιφάνεια
Κάτω επιφάνεια
Αεροδυναμικές δυνάμεις και ροπές
Άνω επιφάνεια
Κάτω επιφάνεια
Αεροδυναμικές δυνάμεις και ροπές
Συντελεστής πίεσης 𝒑 − 𝒑∞
𝑪𝒑 =
𝒒∞
Συντελεστής ροπής
Αεροδυναμικές δυνάμεις και ροπές
Συντελεστής άνωσης
Συντελεστής αντίστασης
Κέντρο πίεσης
Ποιο είναι το σημείο εφαρμογής της αεροδυναμικής δύναμης R;
Το σημείο όπου η εφαρμογή της δύναμης R θα έχει το ίδιο αποτέλεσμα με τις
κατανεμημένες φορτίσεις p(s) και τ(s) που την παράγουν
Κέντρο πίεσης
Σε μια αεροτομή η κατανεμημένη φόρτιση προκαλεί μια ροπή περί την ακμή προσβολής,
άρα οι δυνάμεις N’ και A’ πρέπει να ασκούνται σε σημείο τέτοιο ώστε να παράγεται η ίδια
ροπή στην ακμή προσβολής
Κέντρο πίεσης
1. Τα σώματα και τα οποιαδήποτε στερεά όρια είναι γεωμετρικώς όμοια για τις δυο ροές
Μεταξύ δυο δυναμικά όμοιων ροών οι συντελεστές CL, CD κλπ είναι ίδιοι για τις δυο ροές
Δυναμική ομοιότητα c = 1m
𝑪𝑹 = 𝒇 𝑹𝒆∞ , 𝑴𝒂∞ , 𝒂
Αφού η άνωση και η αντίσταση είναι συνιστώσες της αεροδυναμικής δύναμης τότε:
ή
Τύποι ροών
Τύποι ροών
Τύποι ροών
Συνεχής ροή Ροή χαμηλής πυκνότητας και ελεύθερη
μοριακή ροή
Τύποι ροών
Ταξινόμηση ροών ανάλογα με τον αριθμό Reynolds
Τυρβώδης
Το πάχος του τυρβώδους οριακού στρώματος είναι μεγαλύτερο από εκείνο του στρωτού
Τύποι ροών
Τυρβώδες οριακό στρώμα γύρω από μια αεροτομή
• Σχετικά λεπτό στρώμα με • Παχύ στρώμα με σημαντική
περιορισμένη δυνατότητα δυνατότητα μεταφοράς μάζας
μεταφοράς μάζας • Μεγαλύτερες ταχύτητες κοντά
• Σχετικά μικρές κλίσης ταχύτητας στο τοίχωμα
κοντά στο τοίχωμα • Μεγαλύτερος συντελεστής
• Σχετικά μικρός συντελεστής επιφανειακής τριβής
επιφανειακής τριβής Στρωτό τμήμα του οριακού στρώματος
Τυρβώδες τμήμα του οριακού στρώματος
Πηγή Πηγή
Τύποι ροών
Ταξινόμηση ροών ανάλογα με τον αριθμό Mach
Κατηγορία ροής Εύρος Mach Χαρακτηριστικά
Τυπική αεροδυναμική χαμηλών
Ασυμπίεστη (incompressible subsonic) 0 < M < ≈0.3
ταχυτήτων
Συμπιεστή υποηχητική (compressible Επίδραση συμπιεστότητας
≈0.3 < M < ≈0.8
subsonic) Μη ύπαρξη κρουστικών κυμάτων
Κάθετα κρουστικά κύματα,
Διηχητική (transonic) ≈0.8 < M < ≈1.6 αλληλεπίδραση κρουστικών κυμάτων
με οριακά στρώματα, κλπ
Πλάγια κρουστικά κύματα, κύματα
Υπερηχητική (supersonic) ≈1.6 < M < ≈5
εκτόνωσης, γραμμικά χαρακτηριστικά
Τοξωτά κρουστικά κύματα, λεπτά
κρουστικά στρώματα, επίδραση
υψηλών θερμοκρασιών,
Υπερ-υπερηχητική (hypersonic) M > ≈5
αλληλεπιδράσεις κρουστικών
κυμάτων, ροές χαμηλής πυκνότητας,
κλπ
Τύποι ροών
Ταξινόμηση ροών ανάλογα με τον αριθμό Mach
Mach<1: υποηχητική
Mach=1: ηχητική
Mach>1: υπερηχητική
Αεροδυναμικοί
συντελεστές
Αεροδυναμικοί συντελεστές
𝝆∞ 𝑽∞ 𝒍
𝑹𝒆∞ =
𝝁∞
𝟏
𝒒∞ = 𝝆∞ 𝑽𝟐∞
𝟐
𝑫
𝑪𝑫 =
𝒒∞ 𝑺
Αεροδυναμικοί συντελεστές
Δεδομένου ότι τα σώματα του σχήματος
χαρακτηρίζονται από μηδενική γωνία προσβολής
(α=0°), η δύναμη αντίστασης D είναι ίση με την
αξονική δύναμη A, οπότε προκύπτει η παρακάτω
σχέση για την αντίσταση D:
𝑇𝐸 𝑇𝐸 𝑇𝐸 𝑇𝐸
𝐷 = න −𝑝𝑢 𝑠𝑖𝑛𝜃𝑑𝑠𝑢 + න 𝑝𝑙 𝑠𝑖𝑛𝜃𝑑𝑠𝑙 + න 𝜏𝑢 𝑐𝑜𝑠𝜃𝑑𝑠𝑢 + න 𝜏𝑙 𝑐𝑜𝑠𝜃𝑑𝑠𝑙
𝐿𝐸 𝐿𝐸 𝐿𝐸 𝐿𝐸
Αντίσταση μορφής (πίεσης) Αντίστ𝛼𝜎𝜂 𝜏𝜌𝜄𝛽ή𝜍
𝑫 = 𝑫𝒑𝒓𝒆𝒔 + 𝑫𝒇𝒓𝒊𝒄
𝑫 = 𝑫𝒑𝒓𝒆𝒔 + 𝑫𝒇𝒓𝒊𝒄
Αεροδυναμικοί συντελεστές
Αεροδυναμικοί συντελεστές
Ορίζονται:
* Αμβλύ σώμα (blunt body): σώμα στο οποίο η αντίσταση που του ασκείται είναι
κυρίως αντίσταση μορφής
Seversky P-35
Πηγή
Αεροδυναμικοί συντελεστές
Αεροδυναμικοί συντελεστές αεροτομής
NACA 63-210
Αεροδυναμικοί συντελεστές
Μεταβολή του συντελεστή άνωσης συναρτήσει της γωνίας προσβολής (για διαφορετικές
θέσεις των flaps και Mach=0.4)
Αεροδυναμικοί συντελεστές
Η οπισθέλκουσα κρουστικού κύματος που ασκείται σε ένα αντικείμενο κινούμενο σε υψηλές ταχύτητες
ορίζεται ως το άθροισμα της οπισθέλκουσας κρουστικού κύματος μηδενικής άνωσης σώμα
θεωρηθεί ως η οπισθέλκουσα κρουστικού κύματος υπό μηδενική άνωση (zero lift wave drag) και της
οπισθέλκουσας κρουστικού κύματος λόγω άνωσης (wave drag):
Οπισθέλκουσα Οπισθέλκουσα
Οπισθέλκουσα
= κρουστικού κύματος + κρουστικού κύματος
κρουστικού κύματος
υπό μηδενική άνωση λόγω άνωσης
Στο σχήμα παρουσιάζεται η μεταβολή της οπισθέλκουσας κρουστικού κύματος υπό μηδενική άνωση
του αεροσκάφους T-38 για διαφορετικές τιμές του αριθμού Mach
Στην περιοχή της διηχητικής πτήσης η οπισθέλκουσα κρουστικού κύματος μηδενικής άνωσης
αυξάνεται δραματικά
Βασικές εξισώσεις της
μηχανικής ρευστών
Εξίσωση της συνέχειας
Εξίσωση της συνέχειας
Η μάζα δεν μπορεί ούτε να δημιουργηθεί ούτε
να καταστραφεί
Η καθαρή ροή μάζας που εξέρχεται από τον
όγκο ελέγχου μέσω της επιφάνειας S είναι ίση
με τον ρυθμό μείωσης της μάζας που
εμπεριέχεται στον όγκο ελέγχου V
Ολοκληρωτική μορφή:
Διαφορική μορφή:
Υλική παράγωγος:
Υλική παράγωγος
Ένα κινούμενο σωματίδιο ρευστού (ένας όγκος ρευστού που κινείται με τη ροή) υπόκειται σε δυο
διαφορετικούς ρυθμούς μεταβολής των ιδιοτήτων του:
-Μεταβολές ως προς τον χρόνο
-Μεταβολές σε σχέση με τη θέση του στον χώρο
Το άθροισμα των δυο αυτών μεταβολών μιας ιδιότητας ονομάζεται υλική παράγωγος και
συμβολίζεται με D[ ]/Dt
𝑫 𝝏 𝝏 𝝏 𝝏
= +𝒖 +𝒗 +𝒘
𝑫𝒕 𝝏𝒕 𝝏𝒙 𝝏𝒚 𝝏𝒛
ή
𝑫 𝝏
= +𝑽∙𝛁
𝑫𝒕 𝝏𝒕
Διατήρηση της ορμής
Ολοκληρωτική μορφή:
Διατήρηση της ορμής
Διαφορική μορφή:
Εξισώσεις
Navier – Stokes
Εξισώσεις Euler
Leonhard Euler
(1707-1783)
Διατήρηση της ορμής
Υλική παράγωγος:
Διατήρηση της ενέργειας
Ολοκληρωτική μορφή:
Διατήρηση της ενέργειας
Διαφορική μορφή:
Διατήρηση της ενέργειας
Υλική παράγωγος:
Στροβιλότητα, κυκλοφορία, ροϊκή
συνάρτηση και συνάρτηση δυναμικού
Τροχιές, ροϊκές γραμμές και γραμμές εκπομπής μιας ροής
Ροϊκές γραμμές γύρω από μια αεροτομή: ροϊκή γραμμή (streamline) είναι μια
γραμμή της οποίας η εφαπτομένη σε οποιοδήποτε σημείο είναι παράλληλη κατά
τη διεύθυνση του διανύσματος της ταχύτητας σε αυτό το σημείο
Τροχιές, ροϊκές γραμμές και γραμμές εκπομπής μιας ροής
ή σε καρτεσιανές συντεταγμένες:
Τροχιές, ροϊκές γραμμές και γραμμές εκπομπής μιας ροής
Η κίνηση ενός στοιχείου ρευστού κατά μήκος μιας ροϊκής γραμμής συνίσταται
από μια μεταφορική κίνηση και μια περιστροφική κίνηση ενώ παράλληλα το
σχήμα του στοιχείου ενδέχεται να παραμορφώνεται
Γωνιακή ταχύτητα, στροβιλότητα και παραμόρφωση
Γωνιακή ταχύτητα
Στοιχείο ρευστού
τη στιγμή t+Δt
Γωνιακή ταχύτητα
Α) Ροή με στροβιλότητα:
Β) Αστρόβιλη ροή:
Κυκλοφορία
Η κυκλοφορία Γ σχετίζεται με την άνωση και ορίζεται ως:
ή
Ροϊκή συνάρτηση
Σε καρτεσιανές συντεταγμένες:
Σε κυλινδρικές συντεταγμένες:
Σε σφαιρικές συντεταγμένες:
Τέτοιες ροές είναι αυτές των υγρών και οι ροές χαμηλής ταχύτητας των αερίων
Daniel Bernoulli
(1700-1782)
Για οιονεί μονοδιάστατη ροή η εξίσωση της συνέχειας έχει τις παρακάτω μορφές:
Με χρήση ενός σωλήνα Pitot-static και εφαρμόζοντας την εξίσωση Bernoulli κατά
μήκος μιας ροϊκής γραμμής μπορεί να μετρηθεί η ταχύτητα μιας ασυμπίεστης
ροής μέσω της σχέσης:
Σύστημα Pitot-static Σύστημα Pitot με ξεχωριστή λήψη
μέτρησης στατικής πίεσης
Ολική Στατική πίεση p1
p0
πίεση
p0
p1
Συντελεστής πίεσης ίσος με ένα σημαίνει ότι το σημείο μέτρησης της πίεσης είναι
σημείο ανακοπής
Συντελεστής πίεσης ίσος με μηδέν σημαίνει ότι η ταχύτητα στο σημείο μέτρησης
της πίεσης είναι ίδια με αυτήν της ελεύθερης ροής
Συντελεστής πίεσης
Διαφορετικοί τρόποι αποτύπωσης της κατανομής πίεσης γύρω από μια αεροτομή
Κατανομή του συντελεστή πίεσης κατά μήκος της χορδής Σχετικές πιέσεις κάθετες στην αεροτομή
Συντελεστής πίεσης
Τυπικές κατανομές πίεσης γύρω από μια αεροτομή για διαφορετικές γωνίες
προσβολής
Διέπουσες εξισώσεις αστρόβιλης και ασυμπίεστης ροής
Έστω η ροή γύρω από μια ακίνητη αεροτομή
Διέπουσες εξισώσεις αστρόβιλης και ασυμπίεστης ροής
Για ασυμπίεστη και αστρόβιλη ροή από την αρχή διατήρησης της μάζας και τον
ορισμό του δυναμικού ταχύτητας μιας αστρόβιλης ροής προκύπτει η εξίσωση:
Εξίσωση Laplace
Pierre-Simon Laplace
(1749-1827)
Διέπουσες εξισώσεις αστρόβιλης και ασυμπίεστης ροής
Η εξίσωση Laplace αποτελεί μια 2ης τάξεως γραμμική μερική διαφορική εξίσωση
Γραμμική, άρα το άθροισμα των μερικών λύσεων της αποτελεί επίσης λύση της:
ένα σύνθετο ροϊκό μοτίβο αστρόβιλης ασυμπίεστης ροής μπορεί να αναχθεί
στην επαλληλία ενός πεπερασμένου πλήθους απλών ροών (επίσης αστρόβιλων
και ασυμπίεστων)
Οριακές συνθήκες: αν και όλες οι αστρόβιλες ασυμπίεστες ροές διέπονται από
την ίδια εξίσωση, η ακριβής λύση εξαρτάται από τις οριακές συνθήκες οι οποίες
πρέπει να συμβαδίζουν με το εκάστοτε πρόβλημα
* Οριακές συνθήκες στο άπειρο: ελεύθερη ροή σε «άπειρη» απόσταση από το
σώμα
* Οριακές συνθήκες στο τοίχωμα: ροή στην επιφάνεια του σώματος
Διέπουσες εξισώσεις αστρόβιλης και ασυμπίεστης ροής
Οριακές συνθήκες στο άπειρο: η ροή χαρακτηρίζεται από τις (ομοιόμορφες)
συνθήκες της ελεύθερης ροής
Διέπουσες εξισώσεις αστρόβιλης και ασυμπίεστης ροής
Οριακές συνθήκες στο τοίχωμα: δεν επιτρέπεται διείσδυση ροής στην επιφάνεια
Ροή με Re=1.54
Ροή με Re=26
Πηγή
80°
𝑉θ ➢ Γύρω από το κέντρο αναπτύσσεται το ροϊκό πεδίο της δίνης στην οποία οι
c ροϊκές γραμμές έχουν μορφή ομόκεντρων κύκλων
𝑉θ =
𝑟 ➢ Σε οποιοδήποτε σημείο στην περιοχή εκτός του κέντρου της δίνης τα στοιχεία
του ρευστού περιστρέφονται γύρω από το κέντρο ακολουθώντας τις ροϊκές
γραμμές
➢ Τα στοιχεία του ρευστού δεν περιστρέφονται γύρω από τον εαυτό τους,
παρά μόνο γύρω από το κέντρο της δίνης, η γωνιακή τους ταχύτητα είναι
μηδέν και άρα η στροβιλότητα είναι μηδέν
Πηγή
Στοιχειώδεις ροές
Επαλληλία ροής γύρω από κύλινδρο χωρίς άνωση και δίνης
Στοιχειώδεις ροές
Επαλληλία ροής γύρω από κύλινδρο χωρίς άνωση και δίνης
ω ω
L’
L’
Στοιχειώδεις ροές
Το φαινόμενο Magnus
* Η ανάπτυξη αεροδυναμικής δύναμης κάθετα προς το
διάνυσμα της γωνιακής ταχύτητας ενός περιστρεφόμενου
σώματος εντός μιας ροής καλείται φαινόμενο Magnus
Heinrich Magnus
(1802-1870)
Αν θεωρηθεί η ασυμπίεστη ροή γύρω από μια αεροτομή που παράγει άνωση και μια καμπύλη Α
γύρω από την αεροτομή τότε η κυκλοφορία είναι πεπερασμένη:
Η άνωση ανά μονάδα εκπετάσματος ενός δισδιάστατου σώματος είναι ανάλογη της κυκλοφορίας
γύρω από το σώμα αυτό
Εισαγωγή στη μέθοδο στοιχείων πηγών
Η μέθοδος στοιχείων πηγών και το φύλλο πηγών
Έστω ένα άπειρο πλήθος γραμμικών πηγών διατεταγμένες η μια δίπλα στην άλλη
και η κάθε μια έχει απειροστή ένταση → φύλλο πηγών
Η μέθοδος στοιχείων πηγών και το φύλλο πηγών
Το συνολικό δυναμικό ταχύτητας που επάγεται από όλο το φύλλο πηγών στο σημείο P είναι:
* Το πρόσημο της έντασης μπορεί να είναι θετικό ή αρνητικό οπότε μιλάμε για πηγή ή καταβόθρα
αντίστοιχα
Εισαγωγή στη μέθοδο στοιχείων πηγών
Έστω ότι πρέπει να περιγραφεί το ροϊκό πεδίο γύρω από ένα σώμα δεδομένου
σχήματος
Εισαγωγή στη μέθοδο στοιχείων πηγών
Δυναμικό ταχύτητας σε σημείο P του πεδίου που απέχει απόσταση rPj από το στοιχείο j
(από το στοιχείο j)
(j≠i)
(j≠i)
Με αυτόν τον τρόπο και ελλείψει κυκλοφορίας στο ροϊκό πεδίο, η μέθοδος στοιχείων
πηγών επιτρέπει τον υπολογισμό της κατανομής πίεσης στην επιφάνεια ενός
οποιουδήποτε σώματος που δεν αναπτύσσει άνωση