Professional Documents
Culture Documents
Carlos Drawin
Carlos Drawin
Carlos Drawin
DZȱ ŗŖǯŘŖşŗŗȦŘŗŝŜşřŞşśŖŗśŜŝŗȦŘŖŘř
ȱ ȱ ȱ ¢¢ȱ ȱ ȱ ęȱȱ ȱ ȱ ¢
DZȱȱȱ¡ȱȬȱȱ¹ȱǯȱȱȱȱȱ
¤ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ Çȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ Ěȱ¡£³¨ȱ ȱ
ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ³¨ȱ ȱ
ȱ ȱ ȱ ¨ȱ ¨ȱ Çȱ ȱ ȱ ³¨ǯȱ ȱ ȱ
àȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱ¤ǯȱȱȱȱ
£ȱȱȱȱȱȱȱȱęȱȱ
ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ¡ȱ ȱ ęȱȬ
ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ Çȱ Ȭ¡ǯȱ ȱ ȱ ȱ
ȱȱ£³¨ȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱ
³¨ȱ ȱ ȱ ȱ Çǯ
ȬDZȱȱÇǯȱ¡ǯȱ¤ǯȱ ǯȱǯȱ
¨ǯȱ ³¨ǯ
DZȱ ȱ ȱ ȱ ȱ £ȱ ȱ ȱ ǯȱ ȱ ȱ ęȱȱ ǰȱ ȱ Ȭ
ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ¢ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ
ȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱ
¢ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ęȱǯȱ ȱ
ȱ ¢ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ęȱȱ ȱ
¢¢ǯȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ
Çǰȱ ȱ £ǰȱ ǯȱ śŖǰȱ ǯȱ ŗśŜǰȱ ǯȱ ŝŗȬşşǰȱ ǯȦǯǰȱ ŘŖŘř 71
ȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱ¡ȱĴȱ
ȱ ȱ ȱ ȱ Ȭ¡ȱ ǯȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ǰȱ ȱ ȱ
ȱȱȱȱȱȱȱȱ£ȱȱ ȱȱȱȱ
ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ǯ
¢ DZȱ ȱ ¢ǯȱ ¡ǯȱ ¢¢ǯȱ ǯȱ ǯȱ
Ȧǯȱ ǯ
ȱ
ȃȱÇȱȱȄȱǻǼǰȱȱȱȱȬ
ȱȱȱȱȱȱȱ·ȱȱȱȃȱȱ
ȄǰȱȱȱȱàȬǰȱȱ¡ȱȱ
ȱ ȃ ȱ ȱ ȱ Ȅǰȱ ȱ ¹ȱ ȱ ȱ àȱ ȱ
Çȱȱ¡ǯ1ȱǰȱȱȱȱ¹ȱȱȱ
ȱȱȱȃȄȱȱȱȱȱ³¨ȱȱȱ
ȱȱȱǰȱȱȱ³äȱȱȱȱ
ȱ¹ȱǵȱ ǰȱȱ·ȱȱ¹ȱȱȱȱ
ȱ ȱ Ȯȱ ¡ȱ ǰȱ ȱ ǰȱ ȱ Ȭ
ǰȱ ûȱ ȱ ȱ ¡ȱ ǰȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ
ȱȮȱȱ³¨ȱȱȱ¹ȱ¨ȱȱȱȱ
ȱàȱǵȱȱȱȱȱĚ¡äȱȱȱ
¨ȱȱȱȱȱ£ȱȱȱȱȱȱ¨ȱ
ȱȱÇȱȱȱ³äȱȱȱȱ
¡ȱ ȱ ȱ ȱǰȱ ȱ ȱ ŗşřŖȱ ȱ ȱ
ȱ ·ȱ ȱ ŗşŜŖȱ ȱ ȱ ȱ ȱ àȱ ȱ ³¨ȱ Ȭ
ȱ ȱ ȱ ûȱ ȱ ȱ ǰȱ ȱ ȱ ȱ ȱ
ȱ ȱ ¡Çǰȱ ¥ȱ ȱ ǵȱȱ àȱ ȱ ¤ȱ
ȱ ȃȱ ÇȄȱ ¨ȱ ȱ ȱ Çȱ ȱ ȱ ȱ ³äȱ
àȱȱàȱȱȱ³¨ȱȱȱǵȱ Ȭ
ȱȱȱȱȱȱę³äȱȱȱȱȱ
ȱȱȱȱǵȱȱ³äȱȱȱȱȱȱ
ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ äȱ àȱ
ȱȱȱȱȱàȱȱȱȱȱ¡ǯȱȱ
ȱ ȱ ȱ ·ȱ ǰȱ ȱ ·ȱ ȱ
àȱȱȱ£ȱȱȱȱȱȱȱȱȱ
Çȱ àȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ Çȱ ȱ ȱ
1
ȱ ȱ ȱ ǰȱ ȃȱ ¡¨ȱ ȃȱ ȱ Ȅȱ ·ȱ ȱ ȱ ȱ
¡ȱ ȱ ȱ ǰȱ ȱ ȱ ȱȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ
ǯȱ ǰȱ ǯȱ ȱ ȱ ȱ ǯȱ àǰȱ ȱ àǰȱ
ę³¨ȱ Çǯȱ ȱ ȱ DZȱ ǰȱ ŘŖŖŘǰȱ ǯȱ řřȬřŚǯȱ ȱ ȃ ȱ ȱ ȱ Ȅȱ
ǻ ȱ ûȱ £Ǽȱ ȱ ȱ ȱ ŘŘȱ ȱ ȱ ȱ ŗşŘŚȱ ȱ ȱ ³¨ȱ ȱ ȱ
ûǯȱ DZȱ ǰȱ ǯȱ ȱ àȱ ǯȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ¢ȱ ȱ
ȱ ȱ àȱ ȱ ǻŗşŘřȬŗşśŖǼǯȱ DZȱ ȱ ǰȱ ŗşŝŚǰȱ ǯȱ ŘśȬŞŘǯȱ
72 Çǰȱ ȱ £ǰȱ ǯȱ śŖǰȱ ǯȱ ŗśŜǰȱ ǯȱ ŝŗȬşşǰȱ ǯȦǯǰȱ ŘŖŘř
de ȱ ȱ Ȯȱ ȱ ǰȱ ȱ ³äȱ ȱ ȱ ȱ ȱ
ȱ ȱ ȱ ³ȱ Ȯȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ àȱ ³äȱ ȱ
ȱȱȱȱȱȱ·ęȱȱ³¨ȱǯŘ
ȱȱȱȱȱȱȱȱȱ¡ȱȱȮȱȱ
ȱ ȱ ³äȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ Ȯȱ ȱ
ȱ ȱ ȱ ǰȱ ȱ ȱ ȱ Çȱ ȱ ³¨ȱ ȱ
ȃ ȱ ȱ ȱ Ȅǰȱ ȱ ȱ ¹ȱ ȱ ¡ȱ ¤ȱ ȱ ¡ȱ
ȱ ȱ ȱ ¡¹ȱ ¤ȱ ȱ Çȱ ȱ ȱ ȱ
ȱ ȱ ȱ ȃȱ Ȅǰȱ ȱ ·ǰȱ ȱ ȱ ³¨ȱ ȱ ȱ ȱ
³äȱ ȱ ȱ ȱ ³¨ȱ ǯ3ȱ ȱ ¡¹ȱ ȱ
ȱ £ȱ ȱ ȱ Çȱ ȱ ³äȱ ǰȱ
·ǰȱ ȱ ȱ ·ǰȱ £ȱ ȱ ȱ ³¨ȱ ȱ
ǰȱ ȱ ȱ ȱ ¨ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ
³¨ȱ ¹ǰȱ ȱ ȃÇȄȱ ¨ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ Ȭ
ȱ ȱ Çęǰȱ ȱ ȱ ȱ ·ȱ ȱ ȱ ȱ
ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ³äǯȱ ȱ
ǰȱ ȱ ȱ àȱ ¡ȱ ȱ ³¨ȱ Çȱ ȱ ȱ
·ȱ ȱ ³¨ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ¹ȱ
ȱ ȱ ȱ ǰȱ ȱ ȱ ȱ ³ȱ ȱ ȱ ¦ȱ
âȱ ȱ ȱ Çęǯȱ ȱ ¨ȱ ȱ ȱ ȱ
ȱ³¨ǰȱȱȱȱȱȱȱȱǯȱ
ǰȱ ȱ ǰȱ ȱ ȱ ȱ ¡ȱ Çȱ ȱ
ȱ ȱ ȱ Çȱ ȱ ȱ ǰȱ ȱ ȱ
ser tensionada para o plano mȱ ȱ ȱ ęȱ ȱ Ȭ
ǯȱ ȱęȱȱȱȱ¡ȱȱ¨ȱȱȱ
¹ȱȱȱȱȱȱǰȱȱ·ȱȱ
Ř
ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ³¨ȱ ȱ ȱ Çȱ ȱ ȱ ȱ ȱ Çȱ ¡ȱ ȱ
ȱ Çȱ ȱ ȱ ȱ ǰȱ àǰȱ ȱ ȱ ¤ȱ ȱ ·Ȭ
ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ǯȱ ȱ ǰȱ ȱ
ȱ ȱ ¤ȱ ȱ ¡ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȃ ȱ ȱ ȱ Ȅȱ
ȱ ǰȱ ȱ ȱ ³¨ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ŗşřŗǰȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ
³äȱ ȱ ǯȱ DZȱ ǯȱ ǯȱ ȃȱ ȱ ȱ ÇȄǯȱ DZȱ ǰȱ
ȱ ǻǯǼǯȱ ȱ ȱ ȱ ȱ Çǯȱ ǰȱ DZȱ ȱ ǰȱ ŘŖŗřǰȱ ǯȱ şȬŘŖǯȱ ȱ
ȱ ȱ ȱ ǰȱ ȱ ȱ ȃȱ ³¨Ȅȱ ǰȱ ȱ ȱ ¡ȱ
ȱ³¨ȱȱȱȱȱȃ¹ȱȱÇȄȱȱȱȱȱȱøȱ
ȱȱDZȱǰȱǯȱȃȱÇDZȱȱȱ³¨Ȅǯȱȱ
Estudos CebrapǯȱǯȱşřǰȱȱŘŖŗŘǰȱǯȱŘřȬŘŝǯȱȱȱȱȱę£ȱ¡Ȭ
ȱȱȱ³äȱ¥ȱ¨ȱȱȱęȱȱȃȱ¹Ȅȱȱ
ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ³¨ȱ ȱ ȱ ¡ȱ ǯȱ DZȱ ȱ ǰȱ £ȱ
ǯȱ ȃȱ ³¨ȱ ȱ ȱ ·ȱ ȱ Ȅǯȱ Periǰȱ ǯȱ ŝǰȱ ǯȱ Řǰȱ ŘŖŗśǰȱ ǯȱ ŞřȬşŞȱ
ȱȱ¡³¨ȱȱ³¨ȱȱȱÇȱȱȱȱȱÇȱȱȱ
Çȱȱ¡ȱȱȱ£ȱȱȱ¡ǯȱǯȱ ǯȱȱ¹ȱȱÇǯȱȱȱ
da crítica na tradição frankfurtiana e pós-frankfurtianaǯȱ ¨ȱ DZȱ ³äȱ ¢ǰȱ ŘŖŘŗǰȱ ǯȱ ŘřȬŗŗŖǯ
3
ȱǯȱ ǰȱ¡ǯȱȃȱȱȱȱȱȱȱȱȱ¦ȱȂȱ
ȱ ȱ ȱ Ȅǯȱ DZȱ ǰȱ ¡ǯȱ ·ȱ ǯȱ ǯȱ DZȱ ¢ǰȱ
ŗşŝŞǯȱ ǯȱ ŜśȬŞŖǯȱ ǰȱ ǰȱ ȱ ǯȱ ȃȱ ȱ ȱ ȱ Ȃȱ ȱ ȱ
ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ¡ȱ Ȅǯȱ ȱ ȱ ǰȱ Śşǰȱ Řǰȱ
ŗşŞŜǰȱ ǯȱ ŘŖśȬŘŘřǯȱ
Çǰȱ ȱ £ǰȱ ǯȱ śŖǰȱ ǯȱ ŗśŜǰȱ ǯȱ ŝŗȬşşǰȱ ǯȦǯǰȱ ŘŖŘř 73
ȱȱȱȱȱȱȱȱȱ¹ȱ
ȱ ȱ ȱ ¥ȱ ȱ ȱ âǯ4
ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ àǰȱ ȱ ȱ ȱ ȱ
³¨ȱ ǰȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ¥ȱ £³¨ȱ ȱ
ȱ ȱ ȱ ¡ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ¡ȱ ȱ Ȭ
ȱ ȱ ³¨ȱ ȱ ȱ ȱ ¹ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ęęǰȱ
ȱȱȱȱ ȱ ȱȱ ȱ¤ȱ¤ȱȱǯ5ȱ·ȱ
ǰȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ
ȱ ³¨ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ £ȱ ȱ
ǰȱ ȱ ǰȱ ·ȱ ǰȱ ȱ âȱ ȱ ¡ȱ ȱ
ȱ¥ȱȱȱÇȱȱ¹ȱȱ¤ȱ
ȱ ǯȱ ȱ ȱ ³¨ȱ ¨ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ
ȱ ȱ ȱ ęàęǰȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ¤ȱ ¥ȱ Ȭ
³¨ȱȱÇȱÇȱȱȱȱȱǯȱǰȱȱ¡ǰȱ
ȱ ¡³¨ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ¨ȱ ȱ ȱ ȱ Ȭ
¦ȱȱǰȱȱȱȱȱȱ³¨ȱȱȱ
ȱȱȱȱ¨ȱȱȱȱȱȱȱ
ȱ ȱ ȱ ȱ ȃ·ȱ ȱ ȄǯŜȱ ȱ ȱ ǰȱ ȱ
ȱ³¨ȱȱȱȱȱȱȱ ǰȱȱȱ
ȱ ³¨ȱ ȱ ȃȱ ȱ ·Ȅȱ ȱ ȱ ęàȱ ¹ǰȱ ¨ȱ ȱ
4
ȱȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ǯȱ
DZȱ ǰȱ ǯȱ ȃ¢ǯȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ Ȅǯȱ
ȱ ǰȱ Śǰȱ ŝřȬŞŝȱ ȱ A ǰȱ ǯȱ ȃǰȱ ȱ ȱ DZȱ ȱ
ȱ ȱ ȱ ȱ ǵȄȱ ȱ ȱ ³¨ȱǯȱ ǯȱ ŝǰȱ ǯȱ Řǰȱ ǯȱ ŗŗȬŘŜǯȱ ȱ ¹ȱ
ȱȱȱŘśȱȱȃȱȱȄǰȱ³¨ȱȱȱȱ
àȬ ³¨ȱȱȱȱȬǯȱȱ¨ȱ¡ǰȱȱȱǰȱȱ
ȱȱȱȱ³¨ȱȱȱÇǯȱDZȱ ǰȱ ȱȱǯDzȱ
ǰȱ ȱ ǯDzȱ Tǰȱ Dzȱ ǰȱ ȱ ǯȱ ȃȱ Çȱ ȱ Ȭ
DZȱ ȱ ȱ ȱ ȱ àȄǯȱ ȱ ȱ ǯǰȱ ǯȱ Řśǰȱ ȱ £ǰȱ
ŘŖŗşǰȱ ǯȱ řřŖȬřŚŝǯȱ
5
ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ
ȱ ȱ ǰȱ ȱ Ȭȱ ȱ ȱ £³¨ȱ ¤ǯȱ ȱ ȱ ȱ
ȱ £ȱ ¥ȱ ȱ ȱ ȱ ¡ȱ ȱ ȱ ¹ȱ ȱ ȱ ·ȱ
ȱȱ ȱǻŗŞŞşȬŗşŗŚǼǰȱȱȱ¥ȱ£ȱȱȱȱȱ³¨ȱ
ȱ ¨ȱ Çęȱ ȱ ȱ ȱ ęęǯȱ DZȱ ǰȱ ǯȱ ¡ȱ ȱ ęęǯȱ DZȱ
³äȱǰȱ ŗşŝŝǯȱ ȱ ¤ǯȱ ȱ ȱ ǰȱ ȱ ȱ
ŗşŘřȱȱȱȱȱ¨ȱȱȃȱę³¨ȱȱȱ¹ȱȱȄ obra até
ȱȱȱȱ¨ȱ¦ȱȱȱÇǯȱDzȱ ǰȱ ǯ Historia
y consciência de classeǯȱ DZȱ ȱ ǰȱ ŗşŜşǰȱ ǯȱ ŗŘřȬŘŜŜǯȱ ȱ ¤ǰȱ
ȱ ȱ ȱ ³¨ȱ Çȱ ȱ ȱ ǰȱ Ȭȱ ¤ȱ £ȱ ȱ ȃęęȱ
ȱȱȱÇȱȄǰȱȱȱȃęęȱȱȄǰȱȱȱȱ
ȱ ȱ ȱ ǯȱ DZȱ ǰȱ ǯȱ ȱ ȱ ȱ ȱ £àǯȱ ȱ ¢ȱ ȱ ȱ
ȱȱȱ ǯȱDZȱ ǰȱŗşŝŞǰȱǯȱřȬŝŚǯȱȱŘŖŖśȱ¡ȱ ȱȱ
ȱ ȱ ȱ ę³¨ȱ ¥ȱ £ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ǯȱ ǯȱ ǰȱ ¡ǯȱ ę³¨DZȱ
um estudo de teoria do reconhecimentoǯȱ ¨ȱ DZȱ ȱ ǰȱ ŘŖŗŞǯȱ
Ŝ
ȱ ǯȱ ǰȱǯȄȱ Ȃȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ·ȱ
ȄǯȱȱȱǰȱȱŚşǰȱȱŘǰȱȬ ȱŗşŞŜǰȱǯȱŗŝşȬŘŖŚǯȱȱ·DZȱ
ǰȱ ·ǯȱȃȂ·ȱȱ¡ȱ DZȱȱȱǵȄǯȱȱȱ-
sophieǰȱ ȱ Śşǰȱ ȱ ŘǰȱȬ ȱ ŗşŞŜǰȱ ǯȱ ŘŚşȬŘŝŚǯ
74 Çǰȱ ȱ £ǰȱ ǯȱ śŖǰȱ ǯȱ ŗśŜǰȱ ǯȱ ŝŗȬşşǰȱ ǯȦǯǰȱ ŘŖŘř
ȱ ¹ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ
Çȱ ȱ ¡ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ Ȭ
ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ǰȱ ȱ ȱ ȱ ȱ
ęȱ ¥ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ǯȱ
ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ
ȱȱȱȱȱȱ¹ȱȃ ȱȱ£ȄȱȱŗşŜřȱ
ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȃ·ȱ Ȅǯ7
ȱȱǰȱȱȱÇȱȱȱȱȱ¹ȱȱ
ȱ ęàȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ³¨ȱ ȱ
ȱȱȱ·ȱȱȱȱÇǰȱȱ
ȱ¹ȱȱȱȱȱȱ£³¨ȱȱȱȱ¡³¨ȱȱ
äȱ ȱ ǯȱ ęǰȱ ȱ ȱ ȱ ȱ àȱ ȱ
¡¹ȱȱȱàȱȱ£ȱȱ¤ȱȱ
ǰȱ ȱ ¨ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ¨ȱ ȱ ³¨ȱ
7
ȱ ȱ ȱ ¹ȱȱ ęDZȱ ȃȱ ¥ȱ ę³¨ȱ ȱ ¥ȱ £³¨ȱ ȱ ȱ ȱ
³äȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ àȱ ȱ ȱ ǽȱ Ǿǰȱ ȱ ³¨ȱ ȱ Çǰȱ ¥ȱ
ȱ ȱ Çȱ ȱ ȱ ȱ ǰȱ Ȭȱ ȱ ȱ øȱ ȱ ¡³¨ȱ ǰȱ -
ȱȱ³¨ȱǰȱȱȱȱȱȱȱȱȱȄǯȱǰȱ
ǯȱȃ ȱȱ£Ȅǯȱ DZȱǰȱǯȱ ǯȱȱ³¨ȱȱ·ǯȱ
¨ȱDZȱȱǰȱŘŖŗŖǰȱǯȱŘŚŝǯȱȱȃ·ȱȄȱȱ³äȱȱȱ
ȱ Ȯȱ ȱ ȱ ȱ ȃ¤ȱ ¹Ȅȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ³¨ȱ
ȱàȱȱȱ³¨ȱȮȱȬȱȱÇȱȱ¡ȱȱȱȱÇȱ¥ȱ
ȱȱ ǯȱǯȱǯȱǯȱȱǯȱDZȱǰȱŗşŝśǰȱǯȱ
ŜŜȬŜŝDzȱŝŘDzȱŗřŘǯȱǰȱǰȱȱȱǰȱǯȱ ȱǻȱȱǼȱȱǯȱ
ȱ ǻȱ ȱ ¡¹Ǽǰȱ ǯȱ ŜśȬŗřśǯȱ ȱ ȱ ³¨ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ Ě¹ȱ
ȱ ȱ ·ȱ ȱ ęàǰȱ DZȱ tȬ ǰȱ ǯ En tierra de nadie. Theodor W.
DZȱ ȱ ęȱ ǯȱ DZȱ ȱ ǰȱ ŘŖŖřǰȱ ǯȱ ŗŝŞȬŗşśǯ
8
ȱ ȱ ȱ ȱ £³¨ȱ Ȯȱ £ȱ ȱ ȱ ¤ȱ ȱ ȱ ęȱ ȱ
ȱ ¨ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ Çȱ ȱ ȱ Ȯȱ ȱ ȱ ȱ
ȱ ¹ȱ ȱ ȱ ǯȱǰȱ ȱ ¡ǰȱ ȱ ȱ £ȱ ȱ ¥ȱ Çȱ
ȱǰȱȱȱȱȱȱȱ³¨ȱ£ȱȱȱȱȱȱ
ȱàȱ³¨ȱȱ£ȱȱǰȱȱ·ǰȱ¤ǰȱȱȱȱ¡ȱȱȃ·ȱ
ȱ Ȅȱ DZȱ ǰȱ ǯȱ ȱ £ǰȱ ȱ ǯȱ ¨ȱ DZȱ
ȱ řŚǰȱ ŘŖŗŜǯȱ ǰȱ ǰȱ ȱ ȱ ǯ Metafísicas canibais. Elementos de uma
ȱ àȬǯȱ ¨ȱ DZȱ ȱ ¢ǰȱ ŘŖŗśǯȱ
Çǰȱ ȱ £ǰȱ ǯȱ śŖǰȱ ǯȱ ŗśŜǰȱ ǯȱ ŝŗȬşşǰȱ ǯȦǯǰȱ ŘŖŘř 75
ȱȱȱȱ·ȱȱȱȱȱȱÇǵȱȱ
¨ȱȱǰȱȱȱàȱÇȱȱȱȱȬ
³¨ǰȱȱȱȱȱȱÇȱȱȱȱȃȱ
ȱ ȱ ȱ ȱ Ȅȱ ȱ ȱ ęȱ ȱ ȱ
¥ȱ ³¨ȱ ·ȱ ȃentre o racional e o irracionaȄǵȱ ȱ ȱ ȱ
·ȱ¨ȱȱȱȱÇȱ¥ȱ£³¨ȱȱȱ
ȱ³¨ȱȱȱę³¨ȱȱȱȱȱ
ȱ ȱ ¡¨ȱ ȱ ¤ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ĵǵ9
ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ³¨ȱ ȱ ¤ȱ Ȭ
Çęȱ ȱ ęàęȱ ¹ȱ ¨ȱ ȱ ¥ȱ ¨ȱ ȱ ³¨ȱ ȱ
ȱ Çȱ ȱ ȱ ³¨ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ·ȱ ǵȱ ȱ
ȱ ǰȱ Ȭȱ ǰȱ ȱ ¤ȱ ¤ǰȱ àȱ ȱ ȱ ǰȱ ȱ
ȱ ęȱ ȱ ȱ ȱ àȱ ³¨ȱ ȱ ȱ Çǰȱ
ȱ ȱ ȱ ¡ǰȱ ęȱ ȱ ·ȱ ȱ ȱ
ǰȱ ȱ ȱ ¤ȱ ¨ȱ ȱ ǵȱ
ȱ ³äȱ ¡ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ
¡ǰȱȱȱ¤ȱȱȱȱ³¨ȱȱ
³¨ȱàȱȱȱę³¨ȱǰȱȱȱ¤ȱȱ
ȱ ³äȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ǰȱ ȱ ȱ ȱ
ǰȱȱȱȬ³¨ȱȱȱȱȱ¡¹ȱȱ
ȱ Çȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ǰȱ ȱ ȱ ¤¡ǰȱ ȱ
ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ³¨ȱ Ȭ
ȱȱ³ȱøǰȱȱȱ¥ȱÇȱȱȱ¹ȱàǯ10
¨ȱ ·ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ¨ȱ ȱ ³äȱ
ęàęǯȱ ȱ ȱ àȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ
ȱ ę³¨ȱ ȱ ȱ ȱ Çȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ Ȭ
³¨ȱ ȱ ȱ ¤ȱ ȱ ȱ ³¨ȱ àȱ ȱ ȱ ȱ ¨ȱ
ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ¤ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ
àȱ ȱ Çǯȱ ȱ àȱ Çȱ ȱ ·ȱ ȱ DZȱ
ȱ ¤ȱ ·ȱ ȱ ȱ ¤ȱ ȱ Çȱ
ȱ ȱ ȱ ³¨ȱ ¹ȱ ȱ ȱ ¤ȱ øȱ ȱ ¨ȱ ȱ ȱ
âȱ ȱ ¨ȱ ȱ £³¨ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ³¨ǰȱ
ȱ ȱ ȱ àȱ ȱ ¡ǯȱ
9
ȱ ǯȱ ǰȱ ǯȱ Nascimento da biopolítica.ȱ ¨ȱ DZȱ ȱ ǰȱ ŘŖŖŞǯȱ ǯȱ
ǯȱ śȱ ȱ ŗŚŚǯȱ ǰȱ ȱ ¡ǰȱ ȱ Çȱ ȱȱ ȱȱ DZȱ ǰȱ ǯȱ ȱ ȱ
ȱ ȱ ĵDZȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ǯȱ ¨ȱ DZȱ ǰȱ ŘŖŖŞǰȱ ǯȱ ŝŗȬŝřȱ ȱ ȱ Çȱ ȱ
ȱ DZȱ ǰȱ ǯȱ ȱ ȱ ȱ ȱ àDZȱ ȱ ȱ àȱ ȱ ȱ ȱ
ȱ ǯȱ ¨ȱ DZȱ ǰȱ ŘŖŗŗǰȱ ǯȱ ŘŞŖȬŘŞŗǯ
10
ȱ àȱ ¡ȱ ȱ ·ȱ ęȱ ȱ ȱ ȱ ȱ Çȱ Ȯȱ ȱ ȱ
·ȱǰȱàȱȱàȱȮȱȱȱ³ȱȱàȱ
ȱȱȱȱȱǰȱȱȱȱǰȱȱȬ
ȱ ȱ ǰȱ ȱ ǯȱ DZȱ ǰȱǯȱ ȃęȱ ȱ ǰȱ ȱ ȱ ·ȱ ȱ ÇǵȄȱ
ÇǯȱȱȱęǯȱǰȱǯȱŘŚǰȱǯȱŚŚǰȱȬǯȱŘŖŗŝǰȱǯȱşŝȬŗŘŝǯȱȱȱàȱ
ǰȱ ǰȱ ȱ ǯȱ ŗŗŜȱ ȱ ŗŗşǯȱ
76 Çǰȱ ȱ £ǰȱ ǯȱ śŖǰȱ ǯȱ ŗśŜǰȱ ǯȱ ŝŗȬşşǰȱ ǯȦǯǰȱ ŘŖŘř
ȱ ȱ àȱ pode ser vista como puro e simples conservaȬ
ȱ ȱ ȱ ȱ ¤ǰȱ ȱ ȱ ³ȱ ȱ ȱ Ȭ
ȱ ȱ ¤¡ȱ Çǯȱ ¨ȱ ǰȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ³äȱ ¨ȱ
ȱȱęȱȱȱȱȱ£ȱȱȱ
¨ȱàǰȱȱȱȱȱȱ³¨ȱȱȱȱ
ȱ ³¨ȱ ȱ ȱ ȱ ¹ȱ àȱ ȱ ȱ Çȱ
ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ £ȱ ȱ ȱ ǯȱ
ǰȱȱ£³¨ȱȱȱ¤ȱȱȱ¡ǰȱȱȱȱ
ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ǰȱ ȱ ·ǰȱ ȱ ȱ ¤ȱ
¡ȱ ȱ homo humanusȱ ȱ ³¨ȱ ȱ ȱ ȱ £ǰȱ ȱ
ȱ ǰȱ ȱ ȱ ȱ ȱ Çǰȱ ȱ ȱ ³¨ȱ Çȱ
£ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ¨ǯȱ ȱ £ȱ ȱ ǰȱ ȱ
ȱ ȱ ³ǰȱ ȱ ȱ £³¨ȱ ȱ ȱ ¤ȱ ȱ ȱ
¡ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ³¨ȱ ȱ ȱ
ǯȱȱȱȱǰȱȱȱǰȱ¨ȱȱȱȱ
ȱȱǰȱȱȱȱȱ¹ȱ¥ȱ¤ȱȱ£ȱ
³ȱ ȱ ³ȱ ȱ ȱ Çȱ ȱ ȱ ³¨ȱ ǯ11
ȱ ȱ ȱ ǰȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ¨ȱ £ȱ ȱ
ȱ ³¨ȱ ¡ȱ ȱ ³¨ǰȱ ȱ ę£ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ
ȱ ȱ ȱ ęȱ ȱ ¤ȱ ȱ ¨ȱ Çȱ
ȱ ¦ȱ ȱ ǯȱǰȱ ȱ ȱ ȱ ǰȱ
·ȱȱȱǰȱȱȱȱȱ¡ȱȱȱ¤Ȭ
ǰȱȱȱȱȱȱǰȱȱȱȱ
ȱ ęȱ ȱ ³¨ȱ ȱ £³¨ȱ ȱ ǰȱ ȱ ȱ Ȭ
ǰȱ ·ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ¡ȱ ȱ ȱ ȱ
£ȱȱȱȱȱ£ȱȱ³¨ȱȱȱȱȱ
ȱ ȱ ȱ ³¨ȱ ȱ £³¨ȱ alizadaŗŘǯȱ
ȱȃ ȱȱȱȄȱȱȱ¡ȱȱȱȱ
ǰȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ·ȱ ȱ ȱ
ȱȱȱǯȱȱȱ ȱȱȬ
Çȱȱøȱȱȱȱȱȱȱ ·ȱȬ øȱ
11
ȱDZȱ ǰȱǯȱȃ³¨ǵȱ¤¡ȱȱÇȱȱȱÇȱȱȱȱǯȱ
Ȅǯȱ Kriterionǰȱ ȱ £ǰȱ ǯȱ ǰȱ ǯȱ ŗřŞǰȱ Ȧ£ǯȱ ŘŖŗŝǰȱ ǯȱ ŚŜŝȬŚşŖǯ
ŗŘ
ȱ ȱ ȱ øȱ ¡³¨ȱ ȱ ȱ Çǰȱ DZȱ ǰȱ ǯȱ ·ȱ
ǯȱ ȱ Çȱ ¥ȱ ȱ ǰȱ ȱ ȱ ȱ ǯȱ ȱ ȱ ǰȱ ŗşŝŝǯȱ ȱ ȱ
ǰȱ ǯȱ ŞŞȬŗŗŝǯ
Çǰȱ ȱ £ǰȱ ǯȱ śŖǰȱ ǯȱ ŗśŜǰȱ ǯȱ ŝŗȬşşǰȱ ǯȦǯǰȱ ŘŖŘř 77
ȱȱȱ¥ȱ³¨ȱ·ȱȱÇȱȱ¨ǯȱȱ
as alternativas se colocavam diante desse imenso abalo cultural a suscitar
ȱȱȱȱȱȱȱ£³¨ǵȱȱȱȬ
ȱ ȱ ¤ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ
ȱȱǰȱȱȱȱøȱȱȱȱ³¨ȱ
¤ȱȱȱà¡ȱȱ¤ǯȱȱ³äȱàȱ
ȱȱ ȱǻŗŞŞşȬŗşŗŚǼȱȱȱ³¨ȱȱȱȱ
ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ¨ǰȱ ȱ
ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ǰȱ ȱ ȱ
ȱȱȱȱȱȱ·ȱȱȱǰȱȱǰȱ
ȱȱȱȱ£³¨ȱȱȱȱȱȃȬ
ȱȄǯȱȱøȱȱǰȱȱàȱȱȱȱ
·ȱ ¨ǰȱ ȱ ȱ âȱ ȱ ·ǰȱ Ȭǰȱ ȱ
ȱ Çǰȱ £ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ
ȱ ȱ ȱ ¹ȱ àȱ ȱ ȱ Ȭȱ
ȱ ȱ ȱ ǯȱ ȱ ȱ ¨ȱ ȱ ȱ Ȭ
ȱ Ȯȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ¡ȱ ȱ ȱ ȱ Ȯȱ ¨ȱ
ȱȱ·ȱȱȱȱȱȱ³¨ǰȱ
ȱȱȱ£³¨ȱàȱȱ¹ȱęȱȱÇȱ
ȱŗşŘřǯȱȱȱȱâȱâǰȱȱȱȱȱ
¥ȱ ¹ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ
£¨ȱ ¤ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ
¨ǰȱȱ¥ȱǰȱȱȱȱøȱȱȱ
ȱ ¥ȱ ¡ȱ ȱ ·ǯ13
ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ŗşŗŝȱ ȱ ȱ ȱ ȱ
£³¨ȱ ¤ǰȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ǰȱ ȱ
ȱȱȱȱȱȱ·ȱȱȱȱȱȱ
ȱ ¤ȱ ȱ ȱ ³¨ȱ ¤ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ àȱ ȱ
ȱ ȱ ȱ ȱ ¡¨ǯ14ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ
ȱȱȱȱ¤ȱȱȱȱ¨ȱȱȱȱȬ
ȱȱȱȱȱ³äȱȱ·ȱǰȱ
ȬȱȱȱàǯȱȱȱȱȱȱÇȱ
ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ¨ȱ ȱ Ȭ
ȱ ȱ ȱ ǵȱ ȱ ȱ ȱ ȱ £ȱ
ȱ ȱ ³äȱ ȱ ȱ ȱ ·ȱ ȱ ȱ ¡ȱ ȱ
totalitarismo?
13
ȱ ǯȱ ǰȱ Ȭǯȱ ȱ ·ȱ ȱ ȱ Ȃ·ȱ ȱ ǯȱ DZȱ 1ȱ ·ǰȱ
ŗşŝŜǰȱ ǯȱ ŗřȬśŜǯȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ¤ȱ ȱ ȱ ȱ ¢ǯȱ ȱ ȱ ·ȱ ·ȱ ȱ
ȱ ȱ ȱ ȱ ěǯȱ DZȱ ǰȱ ǯȱ ȱ ȱ ǯȱȱ ȱ ȱ ȱ
ȱ ȱ ǯȱ ¨ȱ DZȱ ȱ ȱ ǰȱ ŘŖŗŞǰȱ ǯȱ ŘřȬŘŖ
14
ȱ ȱ ȱ ¤ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ¤ȱ ȱ ³¨ȱ
ȱ ǰȱ DZȱ ǰȱ ȱ ȱ ǰȱ ǯȱ ȱ ȱ ȱ ǯȱ ȱ ³¨ȱ
ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ǯȱ ¨ȱ DZȱ ȱ ǰȱ ŘŖŗŞǯȱ
78 Çǰȱ ȱ £ǰȱ ǯȱ śŖǰȱ ǯȱ ŗśŜǰȱ ǯȱ ŝŗȬşşǰȱ ǯȦǯǰȱ ŘŖŘř
ȱ ¹ȱ Ȭȱ ȱ ¤ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ
ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ¨ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ Ȭ
£ȱȱȱȱ³¨ȱȱȱȱǰȱȱȱȬ
ȱ ·ȱ ȃȱ ȱ Ȅȱ ǻŗşřŜȬŗşřŞǼǰȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ę·ȱ
ǯ15ȱȱàȱȱȱȱǰȱǰȱȬȱ
ȱȱȱàȱ¤ȱȱȱȱȱȱǰȱ
ȱ ȱ ¨ȱ ȱ ȱ ȱ ¦ȱ Çȱ ȱ ȱ ȱ ȱ
ȱ ȱ ¹ȱ ȱ ȱ ȱ à¡ȱ ȱ ǯȱ ǰȱ ȱ
ȱ ȱ ȱ ǰȱ ȱ ȱ ęǰȱ ȱ ȱ ȱ
¨ȱ ¹ȱ ȱ ȱ ȃ³¨ȱ âȱ ȱ Ȅȱ ȱ ȱ Ȭ
³¨ȱ àȱ ȱ
ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ǽȱ ³¨ȱ âȬ
ȱ ȱ ȱ ȱ àȱ ȱ ȱ Ǿǰȱ ȱ ǰȱ ȱ ȱ ȱ
ȱ ¹ȱ ȱ ȱ ³¨ȱ âȱ ȱ ȱ ȱ Çȱ ȱ
ȱ ǯȱ Ȭǰȱ ǰȱ ȱ ȱ àȱ ¹ȱ
ȱ ȱ àȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ³¨ȱ ȱ ȱ ȱ âȱ
ȱ ȱ ȱ ǯŗŜ
ȱ ¤ȱ ¨ȱ ȱ ȱ £ȱ ȱ ³äȱ ȱ Çȱ ȱ ŗşŘŞȱ
ȱ ŗşřřȱ ¨ȱ ȱ ȱ ¡ȱ ȱ ¹ȱ ȱ ȱ ȱ
³ȱȱȱȱȱȱȱȱÇȱȱǯȱȱ
ȱȱȱȱȱęȱȱȱȱ¤ǰȱ
ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ¡ȱ ȱ ·ǯȱ ȱ ȱ ǰȱ
ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ¨ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ
ȱ ³ȱ ȱ ³äȱ ȱ £ȱ ȱ
ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ³¨ȱ ¨ȱ àȱ ȱ Ěȱ
ȱ ȱ âȱ ȱ ǰȱ ȱ ·ȱ Ȯȱ ȱ ȱ
Ȯȱ ȱ ȱ ȱ ȱ âȱ ȱ ȱ Çȱ ȱ ȱ
ȱȱǯȱȱȱȱ¨ȱȱȱ¥ȱ
³äȱ ȱ ȱ ¡¹DZȱ ȱ ȱ ȱ ǰȱ ȱ ȱ ȱ
ȱȱ³¨ȱâǰȱǰȱǰȱȱȱàȱ
ȱDzȱȱǰȱȱǰȱȱȱȱÇǰȱ
ȱ ³¨ȱ ȱ ȱ ¥ȱ Ě¹ȱ ¡ȱ ȱ ȱ ³¨ȱ
ȱ ȱ ȱ Ě¹ȱ ¡ȱ ȱ ȱ àȱ ȱ ǯ17
15
ȱ ȱ ȱ ȱ àȱ ȱ ȱ ¹ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ³¨ǰȱ
Ȭȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȃȱ Ȅȱ ǻŗşřŜȬŗşřŞǼȱ ȱ ȱ ȱ ȱ
ǰȱ ·ȱ ǽȱ ǯǾǯȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ǯȱ ǰȱ ǰȱ ¨ǯȱ ȱ ȱ
DZȱ ȱ ǰȱ ŘŖŗŞǰȱ ǯȱ ŘŘřȬŘŚřǯ
ŗŜ
ȱ ǯȱ ǰȱ ǯȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ǯȱ ¨ȱ DZȱ ȱ ǰȱ ŘŖŖŗǰȱ ǯȱ
ŗřǯȱȱȱȱȱȱȃ¢ȱȱȄȱȱȱȱ³ȱ
ȱ ŗşřŚȱ ȱ ȱ ȱ àȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ŗşřřǯȱ ȱ ³¨ȱ ȱ ·ȱ ȱ ³¨ȱ ȱ
ȱ³¨ȱȱȱȱȱȱȱŗşřŚǰȱȱȱ¹ȱȱŗşŚŜǯȱȱ¤ȱ
ȱ·ȱȱȱÇǰȱȱȱȱȱȱ¹ȱàȱȱ
ȱ ȱ ǰȱ ȱ ȱ ǰȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ·ȱ Çǯ
17
ȱ ǯȱ ǰȱ ǯȱ ǯȱ ǯȱ ǯȱ ŗŝǯȱ
Çǰȱ ȱ £ǰȱ ǯȱ śŖǰȱ ǯȱ ŗśŜǰȱ ǯȱ ŝŗȬşşǰȱ ǯȦǯǰȱ ŘŖŘř 79
ȱ ȱ ³äȱ ȱ ȱ ǰȱ ȱ ȱ ¤ȱ ¤ǰȱ ȱ Ȭ
ȱȱęȱàȱȱȱǯȱȱȱȱȱȱ
ȱ Çȱ ȱ Ȯȱ ȱ âǰȱ ȱ àȱ ȱ ȱ Çȱ
Ȯȱ ·ȱ ȱ ȱ ȱ ³äȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ
ȱ ȱ ȱ Çȱ ³¨ȱ àǵȱ
ȱ ¤ȱ ȱ ǰȱ ȱ ȱ ³¨ȱ ȱ ¡ȱ ȱ ȱ ȱ
ȱ ȃ Ȅȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ęȬ
ęȱ ǰȱ ȱ ȱ ȱ £ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ Ȭ
ȱ ȱ ¡ȱ ȱ ȱ £³¨ȱ ȱ ȱ ¡ȱ ȱ ³¨ǰȱ
ȱȱ³¨ȱ¨ȱȱȱȃȱâȱȱ
ęàęȄȱȱŗŞŚŚǯ18ȱȱȱȱ¡ȱȱȱ¡ȱǰȱǰȱȱ
ȱ ³¨ȱ ȱ ȱ ȱ ³¨ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ¹Ȭ
ȱ ȱ ȱ ȱ ¡ȱ ȱ ǰȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ
¥ȱ ȱ ȱ Ȭȱ £ǯȱ ȱ ȱ ¨ȱ ȱ ȱ ³¨ȱ ȱ
ȱȱǰȱȱ·ȱȱȱȱȱ ȱǯ19
18
ȱȱȃȄȱȱȱȱȱȱȱŗşŘŝȱȱȱŗşřŘȱȱ³äȱ
ȱȱ¨ȱȱǯȱȱȃ Ȅȱȱȱȱȱȱȱȱ
ȃ ȱ ¡ȬȄȱ ȱ ǰȱ ȱ ȱ ³¨ȱ ȱ ȱ ¢£ȱ ȱ ǰȱ ȱ ȱ
ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ³¨ȱ ȱ ȃȱ Ȅȱ ȱ ¡ȱ ȱ ȱ ǯDZȱ ǰȱ
ǯȱ ǯȱ ǯǰȱ ǯȱ ŚŖǯȱ Ȭȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȃȄȱ ȱ ȱ
ȱ ȱ ȱ ǯȱ ǰȱ ǰȱ ǯȱ ȃȱ ȱ ȱ ęęȱ
ȱ ¤Ȅǯȱ DZȱ ǰȱ ǯDzȱ 1 ǰȱ ǯȱ ȱ [ǰȱ ǯȱ Ler Marxǯȱ ¨ȱ DZȱ ȱ
ǰȱ ŘŖŗŗǰȱ ǯȱ ŗŚŗȬŗśŘǯȱ
19
ȱȱȱȱȱȱȱȱĚȱȱ³¨ȱȬ
àȱȱ¡ǯȱ¨ȱȱȱȱȱȱǰȱȱ·ȱàȱȱȱȱ
ȱ ³¨ǰȱ ȱ ·ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ǯȱǰȱ ȱ ȱ ȱ ȱ
ȃȱ ȱ ¹ȱ Ȅȱ ȱ ȱ Çȱ ȱ ȱ ·ȱ ¨ȱ ³ȱ ¤ȱ
ȱ ȱ ȱ ȱ ǯȱ DZȱ ǰȱ ǯȱ Ȭȱ ǯȱ ȱ ȱ ȱ
¢ȱȱȱȱ¢ǯȱDZȱȱǰȱŗşŜŚǰȱǯȱŗŚŚȬŗŜşǯȱǯȱǯȱŗśŘȬŗśřǯȱ
ǰȱ ǰȱǯȱȱ¢ȱ ǯȱȱȱ¢ȱȱ ȱǯȱ ȱ
ȦDZȱ ȱ ȱ ǯǰȱ ŗşŞŖǰȱ ǯȱ ŘŖŘDzȱ ŘŘŖȬŘŘŗǯȱȱ ¹ȱ ȱ ȱ
¡ȱ ȱ ³¨ȱ ·ȱ ·ȱ ȱ ȱ ³¨ȱ ǯȱ ȱ ¡ǰȱ ȱ
ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ŗşŚŗǯȱ ǯDZȱ ǯȱ ǯ Rea-
ȱ ȱ ǯȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ¢ǯȱ DZȱ ȱ ǰȱ ŗşŜŖǰȱ ǯȱ ŗŝřȬŗşśǯȱ
ȱ ³¨ȱ ȱ ȱ ¡ȱ ȱ ³¨ȱ ȱ ȱ ȱ ·ȱ Çȱ ȱ ȱ
ǯȱDZȱǰȱǯȱConceito marxista do homemǯȱȱȱDZȱȱǰȱŗşŜŝǯȱ
80 Çǰȱ ȱ £ǰȱ ǯȱ śŖǰȱ ǯȱ ŗśŜǰȱ ǯȱ ŝŗȬşşǰȱ ǯȦǯǰȱ ŘŖŘř
ȃ¨ȱ ¤Ȅȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ¨ȱ ȱ ·ȱ ȱ ȱ
àȱ ǯȱ ȱ ¤ȱ Ȭȱ Çȱ ȱ ȱ
ȱ ȱ ¨ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ
ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ¦ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ Ȭ
ȱ ȱ Çȱ ȱ ȱ ǰȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ
ę³¨ȱ ǯȱ
ȱ ǰȱ ȱ ³¨ȱ ·ȱ ¨ȱ ȱ ȱ ¡ǰȱ ȱ ęȬ
ȱȱȱȱ³¨ȱȱȱÇǯȱ¡ǰȱȱ
ȱ ǰȱ ȱ ȱ Çȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ¤ȱ Çęȱ
ȱ ȱ ȱ ³¨ȱ ȱ ȱ ȱ £ȱ ȱ ȱ ȱ Çȱ
ȱ ȱ ęàęȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ³¨ǯȱ ȱ ¤ȱ ȱ
ȱ ȱ ȱ ¤ȱ ȱ ȱ ¡ȱ ȱ ȱ ȱ
ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ǰȱ ǰȱ ȱ ȱ ǰȱ ¨ȱ ȱ
ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ¤ȱ ęàęȱ ȱ Ȭ
ǰȱ ȱ ȱ ȱ ¨ȱ ȱ ȱ ȱ ¤ȱ ȱ
ȱ àȱ ȱ ȱ ³äȱ ȱ ·ȱ ȱ ȱ
£ȱ ȱ ³¨ȱ ȱ ȱ ³äȱ àȱ ȱ ȱ
ȱ ȱ ȱ ³¨ȱ ȱ ȱ £ȱ ȱ ȱ Ȭ
Ȭȱ £ȱ ȱ ³äȱ ȱ ȱ ȱ ³ȱ ȱ ȱ ȱ
³äȱ ȱ ȱ ³¨ǯŘŖ
ȱȱȱȱȱ¡ȱȱ¥ȱÇȱȱȱ
Çȱ ¨ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ³äȱ ęàęȱ
ȱ ȱ ȱ ȱ Çęǯȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ǰȱ Ȭȱ
ȱ ǰȱ ȱ ȱ ³¨ȱ ȱ ¡ǰȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ
ȱàȱ¡ȱȱȱęęȱȱ£ȱȱ
£ȱ ȱ ȱ ȱ ³ȱ ȱ Çęǰȱ ȱ ³¨ȱ ȱ
ȱ ¨ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȃȱ ·Ȭ
Ȅȱ ǻǼǯȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ
ę³äȱ ȱ £ȱ àȱ ȱ ·ȱ ȱ ȱ £ȱ ȱ ³¨ȱ
ȱÇȱȱȱ£ȱàȱȱȱâȱȱ
ŘŖ
ȱ ȱ ȱ ȱ ȱȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ
ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ¡ǯȱǰȱȱ ǰȱ ȱ ¡ǰȱ ȱ¤ǰȱ
ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ³¨ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȃȱ Ȅǯȱ ¨ȱ
¤ȱ ȱ ȱ ȱ ¨ȱ ǰȱ ȱ ȱ àȱ ȱ ȱ ¡³¨ǰȱ ȱ ȱ ȱ ȱ
Çȱȱǰȱ¨ȱȱȱ³¨ȱǯȱȱ¤ǰȱȱȱ
ȱ ¤ǰȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ
³¨ȱȱȱǯȱDZȱ ǰȱ ǯȱàȱ¢ȱȱȱȱȱ
de MarxǯȱDZȱȱ£àȱǰȱŗşŝśǰȱǯȱŘśŝȬŘŞŘǯȱ·DZȱ ǰȱǯȱLa
alienación como fenómeno sociaǯȱ DZȱ ȱ ǰȱ ŗşŝşǰȱ ǯȱ ŚŗȬŗŚŘǯȱ ¡ȱ ęȱ
ȱȱȱȱȱȃ³¨ȱȱȱȄȱȱȱȃcomeça a manifestar-se
ȱȱ·ȱǻ Ĵ ǼȄȱǻǯǯǯǼȱǰȱǰȱȃo trabalho alienado ao arrebatar do homem o
ȱ ȱ ȱ ³¨ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ·Ȅȱ ǻǯǯǯǼȱ Ȭȱ ȱ ȃser estranho (entfre-
mdet) a si mesmoȄǰȱȱǰȱȱȱȱ¹ȱǯȱǯDZȱǰȱ ǯȱȃȱ
àȬęàęȱȱŗŞŚŚȄǯȱ DZȱǰȱ ȱȱ ǰȱǯȱȱàȱǯȱ
ǰȱ ȱ ǰȱ ŗşŝśǰȱ ǯȱ ŜŞǯȱ
Çǰȱ ȱ £ǰȱ ǯȱ śŖǰȱ ǯȱ ŗśŜǰȱ ǯȱ ŝŗȬşşǰȱ ǯȦǯǰȱ ŘŖŘř 81
³¨ȱ ȱ ȱ ǯȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ Ȭ
³¨ȱ ȱ ¡ȱ ȱ Çȱ Çęǯȱ ǰȱ ȱ ȱ ȱ ¡ȱ
ȱ ȱ ȱ ȱ ¡ȱ ȱ ȱ £ȱ ȱ ¨ȱ ǰȱ
ȱȱǰȱȱȱ£³¨ȱ¤ȱȱȱȱȬ
³äǰȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱ
bête noireȱ ȱ ȱ ǯȱ ȱ ¤ǰȱ ȱ ¡ȱ ę³¨ȱ
ȱ ȱ ȱ Çȱ ¤ȱ ¡ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ
³ȱ ȱ ęęȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ¹¡ȱ àȱ ȱ ¡Ȭ
ȱ ȱ ȱ ¨ȱ ȱ ·ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ
ȱ Çȱ ȱ ¤Ȭȱ ȱ Çȱ ȱ ȱ ¤ǰȱ
ȱ ȱ ȱ ȱ ¤ȱ ȱ Çęȱ ȱ ȱ ȱ
¨ȱ ȱ ³ȱ ȱ ¹ȱ ȱ £ǯȱ ǰȱ ȱ ȱ ¤ȱ
ȱ ȱ ·ȱ ¨ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ
ȱ ¡¨ȱ ¤ȱ Ȭȱ ȱ ȱ ¢ȱ ȱ ęȱ ȱ
¡ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ǰȱ ȱ ȱ ȱ
ȱ ǯȱ ȱ ǰȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ęęȱ ȱ ȱ
àǰȱȱ³äȱȱ¡ȱȱ ȱȱȱȱ£ȱ
ȱ ȱ ȱ ȱ ȃȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ
ȱȱàȄȱȱȱȱȱȃȱȱȱȱ
ȱ £ȱ ¦ȱ ȱ ȱ ȄǯŘŗ
ǰȱȱȱȱȱȱ³¨ȱȱ³¨ȱȱȱ
ȱ ȱ ȱ ęȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ
ȱ ³¨ȱ ȱ ȱ ¡¤ȱ ȱ ȱ ȱ ǰȱ Ȭ
ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ³¨ȱ ȱ ȱ ȱ ǯȱ ¹ȱ
ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ǰȱ ȱ £ȱ ȱ ȱ ȱ
ȱȱȱȱȱȱȱȱ³¨ȱâȱȱȱ
¨ȱȱȱȱøǯȱȱȱ³¨ȱȱȱ¥ȱ³¨ȱȱ
ȱǰȱȱȱę³¨ȱȱȱȱ¡ȱ
ȱȱȱȱǰȱ¥ȱ³¨ȱÇȱȱȱȱȬ
ȱȱȱ£ȱȱȱȱȱęȱȱ¹ȱ
¦ȱ ȱ ǯȱȱ ³¨ȱ ǰȱ ·ǰȱ ȱ ȱ ȱ ȱ
Řŗ
ȱȬȱȱȱàȱȱ¡ȱ£ȱȱȱ ȱȱȱȱȱ
ȱ ȱ ȱ ȱ ¡ȱ ȱ ȱ ȱ ³äȱ ȱ ȱ ȱ
¨ȱȱȱȱȱȱȱǯȱȬȱȱ¡ȱȱȱȱŗŘȱ
ǯȱȱȱȱàDZȱǰȱǯȱȃȱ³¨ȱȱȱ
àȄDzȱ ǰȱǯȱȃ¡ȱȱȱàȄȱȱ1ǰȱ ǯȱȃ¡ȱȁęàęȂȄǯȱȱ
ȱ ȱ ȱ ¨ȱ ȱ ¡DZȱ ǰȱ ȱ ǯȱ ȃȱ ȱ Ȅȱ ȱ ǰȱ
ǯȱȃ¡ȱȱȱ¡ȄǯȱDZȱ ǰȱȱ ǯȱȱǽǯǾǯȱ àȱȱ¡ǯȱǯȱ
DZȱȱ¡ȱȱȱȱ¡ǯȱȱȱDZȱ£ȱȱǰȱŗşŝşǯȱȱȱǯȱ
ŜŝȬŗŘŜDzȱǯȱŗśŝȬŗşśDzȱǯȱřŚŝȬŚŘŗǯȱȱ·ǰȱ ǰȱǯȱȃȱ¨ȱȱȱ£³¨ȱ
ȱ¡ȄǯDzȱ ǰȱȱ ǯǯȱȃȱȱȱȱȱ¡ȱȱȱ·ǯȱ ȱȱȱ
·ǯȱȄǯȱȱȱȱȱ ¢ǰȱDZȱ ǰȱǯȱȃ ¢ȱȱ¡ȱ
ȱ Ȅǯȱ ȱ ¹ȱ øȱ ¡ȱ Ȭȱ DZȱ ǰȱ ȱ ǯȱ àȱ ȱ
¡ǯȱ ǯȱ DZȱ ȱ ¡ȱ ȱ ·ȱ ȱ ȱ ǯȱ ǻȱ Ǽǯȱ ȱ
ȱ DZȱ £ȱ ȱ ǰȱ ŗşŞŘǯȱ ȱ ȱ ǯȱ ŗśȬŝřDzȱ ŝśȬŗŘŚȱ ȱ ŘşşȬřřşǯȱ ȱ ȱ ȱ
¤ȱ Ȭȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ǯ
82 Çǰȱ ȱ £ǰȱ ǯȱ śŖǰȱ ǯȱ ŗśŜǰȱ ǯȱ ŝŗȬşşǰȱ ǯȦǯǰȱ ŘŖŘř
ȱ Çȱ ȱ ³¨ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ǰȱ
ǰȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ¹ȱ ȱ ȱ ǰȱ ȱ
ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ·ǰȱ Ȭ
ęȱȱȱȱȱȱĚ¡ȱȱ³äȱȱ
¡ǯȱ ȱ ȱ ȱ ȃȱ ęàęȄȱ ȱ ȱ ȱ
ȱ³¨ȱȱàȱȱȱ¨ȱȱȱ
ȱȱȱȱȱęȱ¥ȱ¨ȱȱȱȃ¹ȱȱàȄȱ
ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ¡ȱ ȱ ȃȱ ³¨ȱ ȱ ȱ Ȅǰȱ
ǰȱ ¡ǰȱ ȱ ȱ ǯŘŘ
ȱǰȱȱ¤ȱȮȱȱȱȱȱȱȱȱȱ
ȱ³¨ȱȱȱȱȱȱȱ¤ȱ
¡ȱ Ȯȱ ȱ ¨ȱ ȱ ȱ ȱ ¡ȱ ȱ ȱ ȱ Çȱ
³¨ȱȱȱȱȱ·ȱȱǰȱȱǰȱ
ȱ¡¨ȱ¡ȱȱȱ¹ǯȱȱȱǰȱȱ
ȱ ȃȱ ȱ ȱ ȱ ¡Ȅǰȱ ȱ ȱ ȱ ŗşŘśȱ ȱ à¨ȱ
àȱ ȱ ¡ȱ ·ǰȱ ¨ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ DZ
1ȱ ȱ ȱ ȱ ¨ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ
¤ǯȱ ȱ ȱ ȱ ǰȱ ȱ ȱ ·ȱ £ȱ ȱ
ȃȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ǰȱ ȱ Ȅǰȱ ȃȱ
ŘŘ
ȱ¹ȱȱȱȃȱęàęȄǰȱȱȱȃ³äȱȱȱęęȱȱàȄȱ
ȱ ȱ ęDZȱ ȃȱ ȱ ȱ ¤ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ -
ȱøȄǯȱ ǰȱȱ ǯȱȱęàęǯȱǰȱǯȱȱȱ
de Lenineǯȱ DZȱ ȱ ǰȱ ŗşŜşǰȱ ǯȱ ŗŚşǯȱ ȱ ȱ £³¨ȱ ȱ ȱ ȱ
¡ǰȱ DZȱ ǰȱ ȱ ǯȱ ȃȱ ¹ȱ ȱ ȱ ȱ ¹ȱ ȱ ȱ ȱ ¡Ȅǯȱ
DZȱ ǯȱȱǯȱǯȱŗǯȱ¨ȱDZȱȱȬǰȱŗŖŞŜǰȱǯȱřśȬřşǯȱȱȱ
¨ȱ ęàęȱ ȱ ȱ ³¨ȱ ȱ ȱ ȃ¹ȱ ȱ àȄȱ ȱ ǰȱ
DZȱǰȱ£ȱǯȱȃȱȁ¹ȱȱàȂȱȱ ȱȱȱ·ȱDZȱȱ
ȱ ¨ȱ ȱ ȱ ȱ Ȅǯȱ DZȱ Aȱ ǻȱ Ǽǯȱ ǯȱ ǰȱ ǯȱ śȱ ǻŗşŝśǼǰȱ ǯȱ řȬřŜǯȱ
Çǰȱ ȱ £ǰȱ ǯȱ śŖǰȱ ǯȱ ŗśŜǰȱ ǯȱ ŝŗȬşşǰȱ ǯȦǯǰȱ ŘŖŘř 83
¤Ȅǰȱ ȃȄǰȱ ȃȱ ȱ ³¨Ȅǯȱ 1ȱ ȱ ȱ ¨ǰȱ
ȱȱȱȱȱǰȱȱ¡ȱ
ȱ ȱ ¡ǯŘř
ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ àȱ ¡ȱ
ȱǰȱȱĴȱȱȱȱǰȱȱȬ
ȱȱ¡³¨ȱȱȱȱȱ¡ǰȱȱȱȱ
ȱ¤ȱÇęȱȱȱȱȱȱȬȬȱȱȱȱȬ
¹ȱ ȱ ǯȱ ęȱ ȱ ȱ ·ȱ ȱ £ȱ ȱ ȱ ȱ
ȱ£ȱȱȱȱȱÇȱǰȱȱȱȱȱ
ȱ ³¨ȱ ȱ ȱ ȱ ³¨ȱ ȱ ȱ ǰȱ ȱ ȱ
ȱȱȱȱ³ȱâȱȱ¦ȱǰȱȱøȬ
ȱ ¦ȱ ȱ ȱȱ ȱäȱ¡ǯȱ ǰȱ ȱ
ȱȱȱ¨ȱȱȱ¹ȱȱÇȱȱȱ¹ȱ
ȱ £ǰȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ¹ȱ ȱ
ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ¹ȱ ȱ ȱ äȱ ȱ äȱ ȱ ȱ
ȱ¨ȱȱȱâȬȱ¥ȱ¤ȱȱȃparte da ciênciaȄȱ
ǻ Ǽȱ ȱ ęȱ ȃ¥ȱ ¨ȱ Çęȱ ȱ Ȅȱ ǻ Ȭ
ȱ Ǽǯȱ ȱ ȱ ȱ ¡¨ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ
ȱ ǯŘŚ
ȱ ¹¡ȱ ȱ ȱ ȱ ¡³¨ȱ ǰȱ ·ǰȱ ȱ
ȱ ȱ ȱ àȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ
ȱ ȱ ȱ ³¨ȱ ȱ ȱ ¡ǰȱ ȱ ȱ
ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ǰȱ ȱ ȱ ³¨ȱ ȱ
ȱ ǰȱ ȱ ȱ ¤ȱ àȱ ȱ ȱ ȱ ȱ Ěȱ
ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ³¨ȱ ȱ
ȱ ǯŘś
ȱ ȱ ȱ ¤ȱ ȱ ¤ȱ ȱ Çȱ ȱ
¨ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ¤ȱ ȱ ǯȱ Ȭȱ
ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ³ȱ ȱ ȱ ȱ
ȱ ȱ ȱ ȱ ǯȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ
£³¨ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ
conceito primordial de seuȱȱȱȱȱȱȱȱ
ȱ ȱ ȱ ȱ àȱ ȱ ȱ ȱ ǰȱ ȱ
Řř
ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȃȱ ȱ Ȅȱ ȱ ȱ ȱ
ȱ ŗşŝřǯȱ ǰȱ ǰȱ ·ȱ ǯȱ ȱ Çȱ ȱ ¤ǯȱ ȱ ȱ DZȱ ȱ
Dzȱ £DZȱ ³äȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ¤ǰȱ ŗşŞřǰȱ ǯȱ ŗŜǯ
ŘŚ
ȱǰȱǯȱȃȱȱȱȱ¨ȄȱǻŗşŘŝǼǯȱ DZȱǰȱǯȱȱǯȱ
ǯȱ ŗŝǯȱ ³¨ȱ ȱ ·ȱ ȱ £ǯȱ ¨ȱ DZȱ ȱ ȱ ǰȱ ŘŖŗŚǰȱ ǯȱ řŖŗǯȱȱ
ę³¨ȱȱ¤ȱ¥ȱ¨ȱÇęȱȱȱȬȱȱȃȱȱȱ¨ȱȱ
Ȅǯȱ ǯȱ ǰȱ ǯȱ ȱ ¹ȱ àȱ ¥ȱ ¤ǯȱ DZȱ ǰȱ
ǯȱȱǯȱǯȱŗŞǯȱ³¨ȱȱ·ȱȱ£ǯȱ¨ȱDZȱȱ
ȱ ǰȱ ŘŖŗŖǰȱ ǯȱ řśŚǯȱ ȱ ¨ȱ ȱ ¡¨ȱ Ȭȱ ȱ ǰȱ ǯȱ ȃȱ
ȱȱȱ£ȱûȱȱȱ¢¢Ȅǯȱ DZȱǰȱǯȱGesam-
melte Werkeǯȱ ǯȱ ǯȱ ȱ ȱ DZȱ ȱ ȱ ǰȱ ŗşşşǰȱ ǯȱ ŗşŝǯ
Řś
ȱ ǰȱ ǰȱ op. citǰȱ ǯȱ ŗřȬŘśǯ
84 Çǰȱ ȱ £ǰȱ ǯȱ śŖǰȱ ǯȱ ŗśŜǰȱ ǯȱ ŝŗȬşşǰȱ ǯȦǯǰȱ ŘŖŘř
tópoiȱ Çǰȱ ȱ ȱ ·Ȭȱ ȱ ǰȱ ȱ ȱ
ȱ ȱ ȱ ǻȱ Ǽȱ ȱ ȱ ³äȱ ǰȱ ǰȱ ȱ
ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ǰȱ ȱ ȱ ·ȱ ȱ àȱ
ȱ ȱ ȱ ȱ ³äȱ ¡ȱ ǰȱ ȱ ȱ ȱ
ȱȃ³äȬȄȱǻǼǯȱȱȱȱȱ
ǰȱ ȱ ȱ ¨ȱ ȱ ȱ Çȱ ¥ȱ Ě£ȱ
ȱȱǰȱȱȱ¦ȱȱȱȱȬ
ęȱ ȱ ȱ ǻǼǯȱȱ ǰȱ ȱ
³äȱȱȱ¨ȱȱȱ
ȱȱȱǰȱȱȱȱȱȱȱǻěǼǯȱ
ȱ ȱ àȱ ȱ ȱ ȱ ³äȱ ȱ
ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ¹ȱ ȱ ȱ ¡¨ȱ ȱ
ȱ ³äȱ ¨ȱ ȱ ȱ ȱ ¡Çǰȱ ȱ ȱ
¤ȱ ȱ ³äȱ ǯȱ
Çǰȱ ȱ £ǰȱ ǯȱ śŖǰȱ ǯȱ ŗśŜǰȱ ǯȱ ŝŗȬşşǰȱ ǯȦǯǰȱ ŘŖŘř 85
ȱȱȱ·ȱÇȱȱ³¨ȱȱȱàȱȱ ȱȱ
£ǯȱȱȱȱȱǻȱ Ǽȱ·ȱȱ¤ȱȱȱȱȱ
ǰȱ ȱ ȱ ¡ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ Ȭȱ
ȱ ȱ ³äȱ ȱ ȱ ȱ ³äȱ ȱ ȱ ȱ
ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ³äȱ ȱ ȱ ȱ Ȭ
³äȱ ǯȱ Çȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ
ȱ ȱ Çȱ £ȱ ȱ ȱ ȱ DZȱ ȱ
ȱȱàȱǰȱȱȱ¤ȱȱȱȱ
ȱ ³ȱ ȱ ³¨ȱ ǰȱ ȱ ¡äȱ ȱ ȱ ȱ
ǰȱ ȱ àȱ ȱ ȱ ȱ ǯȱ ·ȱ ǰȱ ȱ ȱ Ȭ
³¨ȱȱ¨ȱȱǰȱȱȱȱȱȱȱȱ
ȱ ǰȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȃ Ȅȱ
ȱȃ ȄȱǻȱǼȱȱȱȱȱȱȱȱ
ȱ ¤ǯȱȱ ¡ȱ ȱ ȱ ȱ ¤ȱ ȱ
ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ äȱ Çȱ
ȱ ¹ǰȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ àȬ
ęȱ ȱ àǯŘŜ
ŘŜ
ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ǰȱ DZȱ ǰȱ ȱ ȱ ǯȱ
ȃȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ DZȱ ȱ ȱ ¥ȱ Ȅǯȱ ȱ ȱ ȱ
ȱ ȱ ǻ Ǽǯȱ ȱ şǰȱ ǯȱ ŗǰȱ ŘŖŖşǰȱ ǯȱ ŘřřȬŘŚŝǯȱ ȱ ·DZȱ ǰȱ ǯ Pensamento
freudiano I. Ensaios de teoria psicanalíticaǯȱ ȱ ȱ DZȱ ȱ ȱ ǰȱ ŗşşřȱ ǯȱ şŜȬŗŚŚȱ
ȱ ǰȱ ǯȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ¤ǯȱ ¨ȱ DZȱ ȱ řŚǰȱ ŗşşŝǰȱ ǯȱ şȬŚŘǯȱ
·DZȱǰȱǯȱFreud: a trama dos conceitosǯȱ¨ȱDZȱȱǰȱŗşŞşǯ
86 Çǰȱ ȱ £ǰȱ ǯȱ śŖǰȱ ǯȱ ŗśŜǰȱ ǯȱ ŝŗȬşşǰȱ ǯȦǯǰȱ ŘŖŘř
Ȭȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ³ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ
ȱ ȬȬȱȱȱ³¨ȱȱȱ ȱȱȱȱ Çȱ
ȱ ǯŘŝ
Ȭǰȱǰȱȱȱȱ¨ȱȱȱȱȱÇȱ
ȱȱȱȱȱȱȱȱ³¨ȱȱȱ¡ǯȱȱ
Ĵȱǰȱȱȱȱ³äȱàǰȱȱ
ȱ ȱ ȱ ȱ Çǰȱ ȱ ¨ȱ ȱ ȱ ȱ
ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ¡³¨ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ
¡ǯȱ ȱ ǰȱ ȱ ¡ȱ ȱ ŗşřŚȱ ȱ ȃ³¨ȱ Ȭ
ȱȱ¤Ȅǰȱȱȱȱȱ·ȱȱȱ
ȱ ȱ ǯȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ
ȱ ȱ ȱ ȱ Çȱ ȱ ȱ ȱ ȱ
ȱ ȱ ¡ȱ ȱ ȱ ȱ ¨ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ
ȱȱ¤ȱȱȱȱȱȱȱȱ
³¨ȱàǰȱ·ȱȱǰȱȱǯȱȱ³¨ȱȱ
¤ȱȱȱ¡ȱǰȱǰȱȱǰȱȱȱ
ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ³¨ȱ ȱ ȱ ¡Ȭ
ȱ ǯȱ ȱ ȱ ȱ £³¨ȱ ȱ ȱ £ȱ ȱ
ȱ ȱ Çȱ ȱ ³¨ȱ ȱ ¤ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ
ǰȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȃ¹ȱ ¤Ȅǯȱ ȱ ȱ
Çȱ ȱ ·ǰȱ ȱ ȱ ǰȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ
ȱ ³¨ȱ ȱ ȱ øȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ
ȱ ³¨ȱ ȱ ȱ ȱ àDZȱ ȱ ǰȱ ȱ
ȱ âǰȱ ǰȱ £ȱ ȱ ǰȱ ¹ȱ ǰȱ
³äǰȱ ǯȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ Ȭȱ ȱ
øȱ ȱ ȱ Ȭȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ³ȱ ǯȱ
ȱ ȱ ¥ȱ ę³¨ȱ ȱ ȃȱ ȱ ³¨Ȅǰȱ ȱ àȱ ȱ ȱ
ȱ ȱ ³¨ȱ ȱ ȱ ǰȱ ȱ ǰȱ ȱ ȱ
ǰȱ ȱ ³¨ȱ ȱ ȱ äȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ¨ȱ ȱ ǰȱ ¨ȱ
·ȱ ȱ ³¨ȱ ȱ ȱ ¤ǰȱ ȱ ȱ ȱ ȱ
³¨ȱ ȱ ȱ ¤ǯȱ
ȱ ȱ ȱ ¨ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ Ȭ
ȱ Çȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ǰȱ ȱ ·ȱ
ȱȱàȱȱȱȱâǰȱȱ
ȱ ¨ȱ ¤ȱ ¥ȱ ³¨ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ǯȱȱ ȱ
Řŝ
ȱǰȱǯȱȱȱȱȱȱȱȱÇȱȱȱǯȱDZȱ
ȱ ǰȱŗşŝśǰȱǯȱŗśŖȬŗśşǯȱǰȱȱȱȱȱȱǰȱȱȱȱ
ȱ ȱ ǯȱ DZȱ ǰȱ £ȱ ȱ ǰȱ ǯȱ ¤ȱ ȱ
¤ǯȱ ȱ ȱ DZȱ ȱ ȱ ǰȱ ŗşşŞǰȱ ǯȱ ŘřŖȬŘřŘǯ
Çǰȱ ȱ £ǰȱ ǯȱ śŖǰȱ ǯȱ ŗśŜǰȱ ǯȱ ŝŗȬşşǰȱ ǯȦǯǰȱ ŘŖŘř 87
¡ȱ ȱ Ȯȱ ȃȱ ȱ ȱ ȱ ȱ Ȅȱ Ȯȱ ³ȱ
ȱ ¤ȱ ȱ ȱ Çǰȱ ȱ £ȱ ȱ ȱ ȱ Ȭ
³äȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ Çȱ ȱ £ȱ
ȱ ȱ ³¨ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ àȱ
ǯȱ ȱ ǰȱ ȱ ǰȱ
ȱȱȱȱȱ³¨ȱȱȱȱȱȱȱ
ȱ ȱ ȱ ǰȱ ȱ ȱ Çȱ ȱ ȱ ȱ
ǻǯǯǯǼȱ ȱ ȱ ȱ âȱ ę£ȱ ȱ ȱ ¥ȱ ³äȱ ȱ
ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ³äȱ ¡ǯŘŞ
ȱ ¤ȱ ȱ ȱ ȱ ŗşŘŗǰȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȃȱ ȱ Ȭ
ȱ ȱ ¤ȱ ȱ Ȅǰȱ ȱ Çȱ ³¨ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ
ȱ ȱ ǻ¢Ǽȱ ȱ ȱ ¦ȱ ȱ ¨ȱ ȱ ȱ ȱ
³¨ȱȱ¤Ȭȱǰȱȃȱȱȱ·ȱȱȱȱȱ
ȱǰȱǰȱ¡ȱȱ¤ȄǯŘşȱǰȱȱȱ£ǰȱȱ
ȱ ³¨ȱ ǰȱ ·ȱ Ȭȱ ȱ ȱ ȱ ȱ
Ȭȱ ¥ȱ ³äȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ
ȱȱȱȱÇȱȱȱŗşřŖǯȱȱȱȱȱȱ
ǰȱ ȱ ȱ ȱ Ěȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ¤Ȭȱ ȱ
³äȱȱȱàȱȱȱȱǰȱȱ
·ȱ ȱ âȱ ¥ȱ ³¨ȱ ȱ ȱ ¡ȱ ȱ ȱ
ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ³¨ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ
ȱ ¡³¨ȱ ȱ ȱ ¨ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ¤ǯȱ ȱ
ǰȱ ȱ ȱ ȱ ȱ Çȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ
ȱ ȱ ǰȱ ȱ ȱ ȱ Çǰȱ Ȭȱ ȱ
ȱ Çȱ ȱ ³¨ȱ ȱ £³¨ȱ ȱ ȱ
ȱ ȱ ȱ ȱ ¹ȱ ¤ȱ
ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ¨ȱ Çȱ ȱ ȱ ȱ
ȱ ȱ ȱ ¡ȱ ȱ ȱ ¡ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ
¤ȱ ·ȱ ȱ ¡ȱ ȱ Çȱ ³äȱ ȱ ȱ ȱ
ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ³¨ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ³¨ȱ ȱ ¤ǯȱ
ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ³¨ȱ ȱ ¦ȱ Çȱ ȱ
ŘŞ
ȱǯȱ ǰȱǯȱȱȱȱȱȱ¡ȱǻȱȱȱǼǯȱ
¨ȱDZȱ ȱȱȱǰȱȱǰȱǯȱŘŘŗǰȱŘŘŝȱȱŘŘşǯȱȱ³¨ȱȱ·ȱȱ
³¨ȱȱ³¨ȱȱȱŗşŘŝǰȱȱȃȱ³¨ȱȱȄǯȱȱȱȱ
ȱ ȃ¹ȱ ¤Ȅȱ ȱ ȱ ³äȱ Çǰȱ DZȱ ǯȱ ǯȱ ǯȱ ŚŗȬşŚǯ
Řş
ȱ ǯȱ ǰȱ ǯȱ ȃȱ ȱ ȱ ȱ ¤ȱ ȱ Ȅǯȱ ȱ ǯȱ ǯȱ ŗśǯȱ
³¨ȱ ȱ ȱ ·ȱ ȱ £ǯȱ ¨ȱ DZȱ ȱ ȱ ǰȱ ŘŖŗŗǰȱ ǯȱ ŗŚǯȱȱ
ȱȱ¤ȱàȱȱȱȱȱȱȱȱǯȱǯȱǰȱ
ǯȱȃȱȱȱȱ¨ȱȱȱȄǯȱ DZȱǰȱǯȱEnsaios sobre
ȱȱȱ¤ǯȱ¨ȱDZȱȱǰȱŘŖŗśǰȱǯȱŗśŜȬŗśŝǯȱȱȱȱȱ
ȱȱȱȱȃȱȱȄȱȱȱȱȱȱęęȱÇǰȱDZȱ
ǰȱȱȱȱ ǰȱ ȱȱǯȱȃ¡¨ȱȱÇǯȱÇȱ
ȱ ȱ ¨ȱ ÇȄǯȱ DZȱ ǰȱ ȱ ȱ ǯȱ ȱ ǰȱ ȱ ȱ ȱ
ǻǯǼǯȱ ȱ ȱ ǰȱ ŗŖŖȱ ǯȱ£³äȱ ȱ Ě¡äǯȱ DZȱ ǰȱ ŘŖŘŗǰȱ ǯȱ ŗśȬŚśǯȱ
88 Çǰȱ ȱ £ǰȱ ǯȱ śŖǰȱ ǯȱ ŗśŜǰȱ ǯȱ ŝŗȬşşǰȱ ǯȦǯǰȱ ŘŖŘř
ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ³¨ǰȱ ȱ ȱ
ȱ Çǰȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ³¨ȱ ȱ ³äȱ ȱ ȱ ³¨ǯȱ
ȱ ³¨ȱ ȱ ȱ ¤ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ
ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ £³¨ȱ ȱ ȱ ȱ ³¨ȱ
ǰȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ¨ȱ ȱ ȱ ȱ àȱ
ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ àǰȱ ȱ
£ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ǰȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ
ȱ ȱ ȱ ȃ¤ȱ àȄǰȱ ·ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ¡ȱ
ȱȱȱÇȱȱȱȱȱǯȱȱȱ£ȱ
ȱ³¨ǰȱ¨ǰȱǰȱȱ¤ǰȱȬ
ȱȱȱ³ȱȱȱÇȱȱ·ȱȱȱ
ȱȱȱ·ȱȱ³ȱǯȱȱȱ
ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ¡ȱ ȱ ȱ ¨ȱ ȱ ȱ
ȱ ȱ ·ȱ Ȯȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ
ȱ ǰȱ ȱ ȱ ¨ȱ ȱ ³¨ȱ ȱ Ȯȱ ȱ ȱ ȱ ȱ
ȱ ȱ ³ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ
ȱ Çȱ ȱ Çȱ ȱ ³¨ȱ ȱ ǯȱ
ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ¤ȱ ȱ Ȭ
ȱ ȱ ȱ ȱ ŗşŘŖȱ âȱ ȱ ȱ ȱ ȱ øȱ ¤ȱ
ȱ ¨ȱ ȱ £ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ £ȱ ȱ £ȱ
ȱ ȱ ³¨ȱ ȱ ȱ àȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ Ȭ
¨ǯȱȱ ȱ à¨ȱ ęȱ ȱ ȱ £ȱ ȱ ³ȱ ȱ ŗşřřǰȱ ȱ
·ȱ ȱ ¡Çǰȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ǰȱ ȱ ȱ ǰȱ
pois o Kominternȱȱȱȱ³¨ȱȱ£ǰȱȱȱ
ȃȱ ȱ ȱ ȱ Ȅǰȱ ȱ ȱ ȱ àȱ ȱ £ȱ
ȱ ȱ âȱ àǯȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ŗşřŚȱ ȱ Ȭ
ȱDZȱ ǰȱǯȱȱ·ȱȱ¤ǯȱDZȱȱ³ǰȱŗşŝŝǰȱǯȱ
30
řŝȬśŖǯȱȱ¡ȱȱȱȱȱȱȱ£ȱȱŗşŘşȱȱ¤ȱȱȱ
ȃȱȱȱȱ¡ȄȱȱȱȱȱŗşřŚǯȱȱ¡³¨ȱȱȱ·ȱ
ȱȱÇȱȱȱ¥ȱȱȱȱȬȱDZȱȱ ǰȱǯ
ȱ ǯȱ ęȱ ȱ ȱ ǯȱ DZȱ ȱ Çǰȱ ŗşŝŚǰȱ ǯȱ ŝŝȬŗŗŖǯȱ
Çǰȱ ȱ £ǰȱ ǯȱ śŖǰȱ ǯȱ ŗśŜǰȱ ǯȱ ŝŗȬşşǰȱ ǯȦǯǰȱ ŘŖŘř 89
·ȱ ȱ ȱ ȱ ȃȱ Çȱ ¨Ȅȱ ȱ ȱ ȃ³¨ȱ
ȱȱ¤Ȅǯȱ ȱȱ¡ǰȱ£ȱȱÇȱȱ
ȱ·ȱǰȱȱȱȱȱȱ³¨ȱ¡Ȭ
ǰȱ ȱ ȱ ȱ ¥ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ Çȱ
ȱ ǰȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ³¨ȱ
£ǯȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ¤ǰȱ ȱ ȱ ³äȱ ȱ
ȱ ȱ ǰȱ ǰȱ ȱ ǰȱ ·ȱ ǰȱ ȱ ȱ
Çȱ ȱ àǰȱ ¨ȱ ȱ ȱ Çȱ ȱ ¥ȱ ȱ ȱ
¤ęȱ ȱ ¥ȱ ȱ ³¨ȱ ȱ ȱ Çȱ ǯȱ ȱ
ȱȱȱȱȱȱ¡ȱ¨ȱȱȱȱȱ
ǰȱ ȱ ȱ ęȱ ȱ ȱ ȱ ¤ȱ ȱ
ȱ ¡ǰȱ ǰȱ ǰȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ
ǯȱȱȱȱȱȱȱȱ·ȱǰȱȱ
Çȱȱ¤ȱȱȱȱȱȱǰȱ
ȱȱȱ¹ȱ¡ȱȱȱàȱ
ȱ ȱ ȱ ³¨ȱ àȱ ȱ ǯ31
ȱ àȱ ȱ ǰȱ ȱ ȱ ȱ £ȱ Çǰȱ ȱ ȱ ȱ ȱ
ǰȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ¡ȱ ³äȱ Ȭ
àȱȱȱȱȃâȄǰȱȱȱȱȱȱ
ȱ ȱ àȱ ȱ ǯȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ
ȱ·ȱàȱȱȱȱÇȱȱȱȱȱ
ȱ¤ȬȱȱȬȱȱȱ³äȱÇȱȱȱȱȱȬ
ǰȱ ȱ ȱ ǰȱ ȱ ¨ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ àȱ ¨ȱ
ȱ ȱ ęȱ ǯȱ ȱ ȱ ȱ Çȱ ȱ ȱ
Çȱȱȱ¤ȱȱ£ȱȱ¤ȱ¤ȱȱ
¨DZȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ³ȱ ȱ ȱ ȃȄȱ
ȱ ȱ ȱ ȱ ǵȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȃĚ¡Ȅȱ ȱ
ȱ ȱ ȱ ·ȱ ¨ȱ Çȱ ȱ ȱ ȱ ȱ
¡ȱ ȱ ȱ ȱ Çȱ ȱ ǵȱ ȱ ·ȱ ¨ȱ Ȭ
ȱ ȱ ęȱ ǰȱ ȱ ȱ ȱ ę¨ȱ ȱ ·ȱ ǰȱ ȱ
ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȃȱ
ÇȄǯȱ £ȱ ȱ ęȱ ¨ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ³¨ǰȱ
£ȱ ȱ ȱ ȱ ¤ȱ ȱ ȱ ¡ǰȱ ȱ ȱ Ȭ
ȱȱǯȱ ǰȱǰȱ¨ȱȱȱȱȱȱȱ
Çǰȱȱȱȱȱȱ³¨ȱÇȱȱȱȱȱ
ȱ ȱ àȱ ȱ ȱ ȱ £ȱ ȱ Çȱ ȱ ȱ Ȭ
ȱ ȱ ȱ £ȱ Ȭȱ ȱ ȱ ǯȱ £ȱ ȱ ȱ
ȱ ȱ ³¨ȱ ȱ ȱ ǰȱ ȱ ȱȱ ȱ ȱ
31
ȱ ȱ ȱ Çȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ·ǰȱ DZȱ ǰȱ ǯȱȱ ³¨ȱ
sexualǯȱ ȱ ȱ DZȱ ȱ ǰȱ ŗşŝŚǯȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ǰȱ
DZȱ Aǰȱàǯȱ¤ȱ¢ȱDZȱȱȱȬ¡ǯȱDZȱȱ
ǰȱŗşŝśȱȱ ǰȱ ȱȱǯȱȱǯȱȱęȱǯȱDZȱ
ȱǰȱŗşŝŞǯȱȱȱȱȱȱȱȱǰȱȱȱȱÇȱ
ȱ ȃâȄȱ ǻŗşřśȬŗşśŝǼǰȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ǯȱ
90 Çǰȱ ȱ £ǰȱ ǯȱ śŖǰȱ ǯȱ ŗśŜǰȱ ǯȱ ŝŗȬşşǰȱ ǯȦǯǰȱ ŘŖŘř
ȱȱȱęęȱȱÇȱȱȱȃ·ȱȄǰȱȱȱ
ȱȱȱ³¨ȱȱäȱȱȱȱȱȱȱȱ
¨ȱ ǰȱ ȱ ¡ǯřŘ
ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ¢ȱ ȱ ȱ
ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ Çǯȱ ȱ ¨ȱ ȱ Ȭ
ȱȱ¤ȱȱȱȱȱǰȱȱȱ
¡ȱȱȱȬàǰȱȱȱȱȱÇȱȱ
¡ȱȱȱ¤ȱȱȱȱȱ¤ȱȱȱäȱ
ȱ ȱ £ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ Ȭ
ǯȱ ȱ ȱ âȱ ȱ ȱ ȱ ¹ȱ ȱ ȱ
³¨ȱȱȱȱȱȱȱȱ
ȱ¦ȱȱȱȱȱȱȱ£DZȱ
ȱĚȱǰȱȱ¡ȱǰȱȱȱȱǰȱȱ
¨ȱ ȱ ǰȱ ȱ ¹ȱ ȱ ȱ ȱ ǯȱ ȱ ȱ ȱ Ȭ
sionistas neutralizam o impacto subversivo desses conceitos
ǯǯǯȱ ȱ ȱ ¨ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ Ěȱ
ǰȱ ǰȱ ȱ ȱ ·ȱ ȱ ǰȱ ¨ȱ ȱ ȱ
ȱȱȱ¹ȱȱàȱȱȱȱȱ³¨ȱȱȱ
ȱ ȱ ǰȱ ȱ ȱ ǰȱ ¡ȱ ȱ ȱ ȱ
ĚȱàȱǻǯǯǯǼȱȱ¹ȱȱȱȱȱȱȱ
øȱȱ¤ȱȱȱ³ȱâȱȱȱȱǰȱ
ȱ ȱ ȱ ȱ ·ȱ Çǰȱ £ȱ ȱ ȱ ¤ǯ33
ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ǰȱ ȱ ȱ ȱ ǰȱ ȱ ³¨ȱ
ȱȱǰȱ¨ȱȱȱȱȱȱȱ¤ȱ¤ȱȱ
ȱȱȱȱ³ȱȱȱȱ£ȱȱȱȱȱ
ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ęȱ ȱ ¤ȱ ȱ ȱ ȱ ǯȱ
ȱǰȱǰȱȱȱ³¨ȱȱȱȱ¥ȱ·ȱ¤ȱ
ȱ ¥ȱ ȱ àȱ ȱ ¤ȱ ȱ ȱ ¥ȱ ³¨ȱ ȱ ȱ Ȭ
ȱ ȱ ȱ ȱ ǰȱ âȱ ȱ ȱ ȱ ȱ
ȱ ȃȱ ¤ȱ ȱ ·ȱ ȱ ȱ ¨ȱ ȱ ȱ ¡Ȅǯ34
řŘ
ȱǰȱ ǯȱ ·ȱ ǯȱ ǯȱ ǯȱ ǯȱ ŗŗǯ
33
ȱ ǯȱ ǰȱ ǯȱ ȃȱ ¤ȱ Ȅǯȱ DZȱ ǰȱ ǯȱ ȱ ȱ
ȱ ȱ ȱ ¤ǯȱ ¨ȱ DZȱ ȱ ǰȱ ŘŖŗśǰȱ ǯȱ Śŝȱ ȱ Śşǯ
34
ȱ ǯȱ ǰȱ ǯȱ ȱ ǯȱ Ě¡äȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ęǯȱ ¨ȱ DZȱ
ȱǰȱŗşşŘǰȱǯȱŚŗǯȱȱȱ¡ȱ¡³¨ȱȱȱȱȱ ȱȱȬ
ȱ ȱ ȱ ¤ȱ DZȱ ǰȱ ·ȱ ǯȱ ȱ Çȱ ȱ ¤ǯȱ ǯȱ ǯȱ ǯȱ
ŜşȬŗşŝǯȱ ǯȱ ǯȱ ŝŞȬşŞǯȱ ȱ ·ǰȱ ǰȱ ǯȱ ȃȱ ¨ȱ ȱ ¡ȱ ȱ DZȱ ȱ ȱ
Çȱȱȱ¤Ȅǯȱ DZȱ ǰȱȱǻǯǼǯȱȱÇǯȱȦDZȱ ȱǭȱǰȱ
ŘŖŖŞǰȱ ǯȱ ŗŖśȬŗřŚǯ
Çǰȱ ȱ £ǰȱ ǯȱ śŖǰȱ ǯȱ ŗśŜǰȱ ǯȱ ŝŗȬşşǰȱ ǯȦǯǰȱ ŘŖŘř 91
ȱȱȱȱȱȱȱȱ¨ȱȱȱ
£ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ³¨ȱ ¤ȱ ȱ ȱ ȱ
ǯȱ ȱ ¤ȱ ȱ ȱ ȱ ǰȱ ȱ ³¨ȱ ¡ȱ ȱ
ȱ ȱ ³ȱ ȱ ȱ ³¨ȱ ȱ ¨ȱ ȱ ǰȱ ȱ
ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ³¨ȱ àȱ ȱ ęǯȱ
ǰȱȱȱȱȱàȱȱ³¨ȱȱȱȱȱ
ȱȱȱ³¨ȱ¡ǰȱȱȱȱȱȱȱ
ȱ ȃ³¨ȱ Ȅȱ ȱ ¨ȱ ȱ ȱ ǰȱ ȱ ·ȱ
ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ǰȱ ȱ ¨ȱ ȱ
ȱ ȱ ¨ȱ ¡ȱ ǰȱ ȱ ȱ ȱ ȱ
ȱȱ£ȱǰȱ¤ǰȱȱȱȱȱȱȱȱȬ
³¨ǰȱȱȱȱȃȄȱȱȱȱȱȱȱ
ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȃȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ
ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ Çȱ ȱ ȱ ¨ȱ ȱ ȱ
£ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ¨ȱ ȱ ȱ ȱ Ȅǯ35
35
ȱ ǯȱ ǰȱ ǯȱ ȃȱ ¡ȱ ȱ ȱ Ȅǯȱ DZȱ ǰȱ ǯȱ Ensaios
ȱȱȱȱ¤ǯȱǯȱǯȱǯȱŘŖŗǯȱǰȱDZȱǰȱ ǯȱȬȱ
manǯȱ ǯȱ ǯȱ ǯȱ śŜȬŞŘǯȱ ³¨ȱ ȱ ǯȱ ŝŘǯ
řŜ
ȱǯȱǰȱ ǯȱȃȱȱȱȄǯȱ Dzȱǰȱ ǯȱȱǯȱ¢-
¢ǰȱ ǰȱ ȱ ǯȱ DZȱ ȱ ǰȱ ŗşŝŖǰȱ ǯȱ ŜśȬŜŜǯ
92 Çǰȱ ȱ £ǰȱ ǯȱ śŖǰȱ ǯȱ ŗśŜǰȱ ǯȱ ŝŗȬşşǰȱ ǯȦǯǰȱ ŘŖŘř
ȱ ¤ȱ àȱ ǯǯǯǰȱ Ȭȱ ęȱ ȱ
ȱ¡¹ȱȱȱȱ£ȱȱȱȱȱ³¨ȱȱȱ
ÇȱȱȱÇǰȱȱ¤ȱȱȱ¤ǰȱȱȱȱ³ȱ
ȱ ³¨ǯ37
ȱ ³¨ȱ ȱ ȱ ęàęȱ ȱ £ǰȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ
ȱȱȱȱȱȱ¹ǰȱȱȱȱ
ȱ ȱ ȱ ¡ȱ ȱ ȱ ǯȱ ǰȱ ǰȱ ȱ
ȱ ȱ ȱ ȱ ·ȱ ¹ȱ ȱ ȱ ȱ ȃȱ ȱ
Ȅȱ ȱ ȱ ¡ȱ ȱ ȱ ³¨ȱ ȱ ǰȱ ȃȱ ȱ ·ȱ ȱ
¨ȬȄȱǻȱ £ȱȱȱȬǼǯȱȱ¨ȱȱȱȱ
ȱȱȱȃȱȱ·ȱȱȄȱǻȱȱȱȱ £ǼȱȬ
ȱ ȱ ȱ ȱ ·ȱ ¤ȱ ȱ ȱ ȱ ¹ȱ ¡DZȱ ȃȱ
ȱ ȱ ·ȱ ȱ ȱ ¹ȱ ȱ ȱ ȱ ·ȱ ȱ ȱ ǯȱ
ȱ ȱ ǰȱ Ȭȱ £ȱ ȱ ·ȱ ȱ Dzȱ ȱ àȱ ȱ ęȱ ·ȱ
ȱ ȱ ·ȱ ȱ Ȅǯ38
¨ȱǰȱ£ǰȱȱȱȱȱȱȱ·ȱ
ȱ ȱ ȱ ȱ ¨ȱ ȱ ȱ DZ
ȱȱȱȱȁ¨ȱȄȱȱȱȱøȱȱȱȱ
ȱ ȱ ȱ ȱǰȱ ȁȱ ȱ ·ȱ ȱ ¨ȱ Ȃǰȱ ȱ ȱ ȁȱ Ȭ
ęȂȱDZȱȱȱȁȱ¨Ȭȱȱȱȱ¤ǰȱ
·ȱ¹Ȭȱȱȱȱȱȱȱ¨ȱǰȱȱȱ
ęȱ ȱ àȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȁȂȱ ȱ ȱ ȱ ȱ
ȱ ȱ ¤ǯ39
ȱȱȱȱ£ȱȱǵȱȱȱȱȱȱàȬȱȬ
ȱ àȱ ȱ Ě¡ȱ ȱ ȱ ³ȱ ȱ ȱ àȱ ȱ ȱ
ȱ ǰȱ ȱ ȱ ¤ȱ ȱ ¡ȱ ȱ ȱ
ǯȱ ȱ ǰȱ àȱ ȱ ęȱ ȃȱ ȱ Ȅǰȱ ȱ ȱ
³¨ȱ ȱ Çȱ ¹ȱ ȱ ȃȱ ȱ ȱ ȱ ȱ
¹ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ¡¹Ȅǯȱ ǰȱ ȱ ȱ
Çȱȱȱȱàȱȱàȱȱȱ³¨ȱ
ȱ àȱ ¤ȱ ȱ ³ǰȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ³¨ȱ
ȱȱȱǯȱȱȱ¨ȱǰȱǰȱȱ
¥ȱ³ȱȱȱ¡¤ȱȱȱȱȱȱȱ
37
ȱǯȱ ǰȱǯȱȃȱȱȱȄǯȱ DZȱ ǰȱȱǻǯǼǯȱȱȱȱǯȱ
ȱ ȱ DZȱ ǰȱ ŗşşŜǰȱ ǯȱ ŝǯ
38
ȱ ǯȱǰȱ ǯ Minima Moraliaǯȱ ǯȱ ǯȱ ǯȱ ŚŘǯȱȱ ³¨ȱ ȱȱ ȱ ȱ
ȱ ȱ DZȱ ǰȱ ǯȱ ¹ȱ ȱ ȱ ǯȱ ¨ȱ DZȱ ȱ
ǰȱ ŘŖŗřǯȱ ǯȱ ŗŝŚǯȱ ȱ ȱ ³¨ȱ ȱ ¡¨ȱ ȱ Ȭȱ DZȱ ǰȱ
ȱ ǯȱ ǯȱ ȱ ȱ Çǯȱ ³¨ȱ ȱ ǯȱ àDZȱ ȱ £Dzȱ
³ȱȦDZȱȱ¤ȱ¨ȱǰȱŘŖŗŚǰȱǯȱřřǯȱ ǯȱ§ȱ
des Geistesǯȱ DZȱ ¡ȱ ȱ ǰȱ ŗşśŘǰȱ ǯȱ Řŗǯ
39
ȱ ǯȱ ǰȱ ǯȱ ȱ ¨ȱ ȱ ȱ ȱ £ǯȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ǯȱ ȱ ȱ DZȱ
ȱ ȱ ǰȱ ŗşşŘǰȱ ǯȱ ŚŚǯ
Çǰȱ ȱ £ǰȱ ǯȱ śŖǰȱ ǯȱ ŗśŜǰȱ ǯȱ ŝŗȬşşǰȱ ǯȦǯǰȱ ŘŖŘř 93
¤ȱȱ³¨ǯȱȱ¤ǰȱȱȃȱȄȱȱęȱ
ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ęȱ ³ǰȱ ¨ȱ
ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ¨ȱ ·ȱ ȱ
ȱ ȱ ȱ ³¨ȱ àȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ
ȱ DZȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ¡¹ȱ ȱ ȱ ȱ
ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ǯ40
40
ȱȱ ³¨ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ¤ȱ DZȱ ǰȱ ǯȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ǯȱ ȱ ȱ ȱ
um fator políticoǯȱ ȱǰȱ ǰȱ ·¡ǯDZȱ àǰȱ ŘŖŖŜǰȱ ǯȱ ŗřŝȬŗřŞǯ
41
ȱ ȱ ȱ ȱ ¤ȱ Ȭȱ ȱ ǰȱ ǯȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ·ǯȱ ȱ ȱ
Lacanǯȱ ȱ ȱ DZȱ ȱ ǰȱ ŗşşŗǰȱ ǯȱ ŝŝDzȱ ŞŖȱ ȱ ȱ ǰȱ ǯȱ DZȱ ȱ
ȱ ęàęȱ ·ȱ ȱ ȱ ǯȱ ȱ ȱ DZȱ ǰȱ ŘŖŗŝǰȱ ǯȱ ŗŗŘǯ
ŚŘ
ȱǯȱ ǰȱǯȱȱȱȱȱ·ǯȱǯȱǯȱǯȱŞŖǯȱȱ³¨ȱȱȱ
ȱ ȱ ȱ ȱ ¡¨ȱ Ȭȱ DZȱ ǰȱ ǯȱ ȃ ³¨ǰȱ ȱ ȱ øȄǯȱ DZȱ
ǰȱ ǯȱ ȱ ǯȱ ǯȱ ŗŝǯȱ ³¨ȱ ȱ ·ȱ ȱ £ǯȱ ¨ȱ DZȱ
ȱ ȱ ǰȱ ŘŖŗŚǰȱ ǯȱ ŚŞȱ ȱ śŝǯȱ ȱ ȱ ȱ ¨ǰȱ DZȱ ǰȱ ǯȱ
ȃ ǰȱ¢ȱȱȄǯȱ DZȱǰȱǯȱGesammelte Werkeǯȱǯȱ ǯȱȱ
ȱ DZȱ ȱ ȱ ǰȱ ŗşşşǰȱ ǯȱ ŗŚŘDzȱ ŗŚşȬŗśŖǯȱȱ ¹ȱ ȱ £ȱ ȱ ǰȱ
¨ȱ ȱ ȱ ȱ ǯȱȱ ȱ ȱ Ȭȱ ȱ ęȱ ȱ Çȱ ȱ
94 Çǰȱ ȱ £ǰȱ ǯȱ śŖǰȱ ǯȱ ŗśŜǰȱ ǯȱ ŝŗȬşşǰȱ ǯȦǯǰȱ ŘŖŘř
ȱ ǰȱ ȱ ¤ȱ ȱ ȱ ¨ȱ ǰȱ ȱ ȱ ȱ
ȱ ȱ ȱ ȱ ¥ȱ ȱ ¡ǰȱ ȱ ȱ
ȱ ȱ Çȱ ȱ ·ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ Ȭȱ ȱ ȱ ȱ
³¨ȱ ȱ ȱ ǰȱ ȱ ǰȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ
¹ȱȱȱȱȱ³ä43ǯȱȱǰȱȱȬ
ȱȱǰȱȬȱȱǰȱȱ£ǰȱȱȱȱ
ȱ ȱ Çęȱ ȱ ȱ ȱ ǰȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ
ȱȱȱȱȱ³äǰȱȱȱȱȱøȱ
ȱ ȱ ¤ȱ ǰȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ
ȱ ęȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ³äǯȱ
&RQVLGHUDo}HV ÀQDLV
ȱ ęȱ ȱ ȱ ȱ ¡ǰȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ǰȱ
ȱ ȱ ȱ ȱ ¦ȱ ȱ ȱ ȱ ¤ȱ ȱ ȱ
¨ȱÇȱȱ³äȱȱȱǯȱȱȱȱ
¨ȱ ǰȱ ǰȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ³¨ȱ
ȱ ¤ȱ ȱ ȱ Çȱ ȱ ǰȱ ȱ ¤ȱ £ȱ
ȱ ȱ ȱ ȱ ǰȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ
³¨ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȃȱ
ȱȄǯȱǰȱȱȱȱȱȱȱȱ
ȱ ȱ ¤ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ
³¨ȱ ȱ ȱ Çȱ ¤ǰȱ ·ȱ ǰȱ ȱ ¡ȱ ȱ
ȱǰȱȱȱȱȱȱȱęȬ
³¨ȱ ȱ ȱ Çǰȱ ȱ ǰȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ęȱ
Çȱ ȱ ȱ ¨ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ
¥ȱ ȱ ³¨ǯȱ ȱ ǰȱ ȱ ¤ȱ ȱ ȱ ȱ ǰȱ
ȱ ȱ ȱ Çȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ Ȭ
ȱ ȱ ȱ âȱ ¥ȱ ¨ȱ ǰȱ ȱ ȱ
ȱ ȱ àǯȱ
ȃȄȱȱȱ¹ȱȱÇȱȱȱȱȱǯȱǯȱ ǰȱ
ȱǯȱǯȱ§ȱȱ ǯȱȱřǯȱȱȱDZȱȱǰȱŗşŝŖǰȱ
ǯȱ ŚşŘǯȱ ȱ ȱ Ȭȱ DZȱ ȱ ȱ ȱ ¨ȱ ȱ ȃ³äȱ ȱ ȱ ęęȱ ȱ
¨Ȅǯȱ ǯȱ ǰȱ ȱ ǯȱ ǯȱ ȱ ûȱ ȱ ȱ ȱ ǯȱ ȱ ǯȱ
ȱ ŗDzȱ ȱ ȱ ǯȱ DZȱ ¡ȱ ȱ ǰȱ ŗşŜŜǰȱ ǯȱ ŗŝŘǯȱ ȱ ȱ
¡ȱȱ¨ȱȱȱ£ȱȱȱȱȱȱàȱȱÇǰȱ
ȱ £ȱ ȱ £ȱ ȱ ȱ ǯ
43
ȱ ȱ ȱ Çȱ ȱ ȱ ȃ£Ȅȱ ȱ øȱ ȱ ȱ ¨ȱ ȱ ȱ
ȱ Çȱ ¡ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ Ȭȱ ȱ ȃȱ ¹ȱ ȱ ȱ -
øǰȱ ȱ £ǰȱ ȱ ȱ ȱ ȱ Ȅǰȱ ȱ ȱ ³¨ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ
ȱ Çęȱ ǯȱ DZȱ ǰȱ ǯȱ ȱ ȱ ¤ǯȱ ǰȱ ȱ ȱ
autodestruiçãoǯȱ ¨ȱ DZȱ ȱ ǰȱ ŘŖŖŘŗǰȱ ǯȱ řŖǯ
Çǰȱ ȱ £ǰȱ ǯȱ śŖǰȱ ǯȱ ŗśŜǰȱ ǯȱ ŝŗȬşşǰȱ ǯȦǯǰȱ ŘŖŘř 95
Referências
96 Çǰȱ ȱ £ǰȱ ǯȱ śŖǰȱ ǯȱ ŗśŜǰȱ ǯȱ ŝŗȬşşǰȱ ǯȦǯǰȱ ŘŖŘř
ǰȱǯȱȃ³¨ǵȱ¤¡ȱȱÇȱȱȱÇȱȱȱȱǯȱ
ȄǯȱKriterionǰȱȱ £ǰȱǯȱ ǰȱǯȱŗřŞǰȱȬ£ȱŘŖŗŝǰȱǯȱŚŜŝȬŚşŖǯȱ
ǰȱ ǯȱ Nascimento da biopolíticaǯȱ ¨ȱ DZȱ ȱ ǰȱ ŘŖŖŞǯ
ǰȱ ǯȱ ³¨ǰȱ ȱ ȱ øǯȱ DZȱ ǰȱ ǯȱ ȱ -
ǯȱǯȱŗŝǯȱ³¨ȱȱ·ȱȱ£ǯȱ¨ȱDZȱȱȱǰȱ
ŘŖŗŚǰȱ ǯȱ ŗřȬŗŘřǯ
ǰȱǯȱȱȱȱȱ¨ǯȱ DZȱǰȱǯȱȱǯȱ
ǯȱ ŗŝǯȱ ³¨ȱ ȱ ·ȱ ȱ £ǯȱ ¨ȱ DZȱ ȱ ȱ ǰȱ ŘŖŗŚǰȱ
ǯȱ ŘřŗȬřŖŗǯȱ
ǰȱ ǯȱ ȃȱ ȱ ȱ ¨ȱ ȱ Ȅǯȱ DZȱ ǰȱ ǯȱ ȱ
¹ȱ àȱ ¥ȱ ¤ǯȱ DZȱ ǰȱ ǯȱ ȱ ǯȱ ǯȱ
ŗŞǯȱ ¨ȱ DZȱ ȱ ȱ ǰȱ ŘŖŗŖǯȱ ǯȱ řŘŗȬřśŚǯȱ
ǰȱ ǯȱ ȱ ȱ ȱ ȱ £ȱ ûȱ ȱ ȱ ¢Ȭ
¢ǯȱ DZȱǰȱǯȱ ȱǯȱǯȱǯȱȱȱDZȱȱ
ȱ ǰȱ ŗşşşǯ
ǰȱǯȱ ǰȱ¢ȱȱǯȱ DZȱ ȱǯȱǯȱ ǯ
ȱ ȱ DZȱ ȱ ȱ ǰȱ ŗşşşǰȱ ǯȱ ŗŗŗȬŘŖśǯȱ
ǰȱ ǯȱ Conceito marxista do homem. ȱ ȱ DZȱ ȱ ǰȱ ŗşŜŝǯ
ǰȱȱ ǯȱȃȱȱȱȱȂȱ ȱȱȱȱ
ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ Ȅǯȱȱ ȱ ǰȱ Śşǰȱ Řǰȱ ŗşŞŜǰȱ ǯȱ ŘŖśȬŘŘřǯ
Aǰȱ àǯȱ ¤ȱ ¢ȱ DZȱ ȱ ȱ Ȭ¡ǯȱ DZȱ
ȱǰȱ ŗşŝśǯȱ
ǰȱ ȱǯȱǯȱȱȱÇǯȱ³¨ȱȱǯȱàDZȱ
ȱ £Dzȱ ³ȱ ȦDZȱ ȱ ¤ȱ ¨ȱ ǰȱ ŘŖŗŚǯȱ
ǰȱ ǯȱ ǯȱ ǯȱ §ȱ ȱ ǯȱ DZȱ ȱ ¡ȱ ȱ
ǰȱ ŗşśŘȦŗşŝŖǯ
ǰȱ ȱǯȱǯȱȱûȱȱȱȱǯȱȱǯȱ Ȭ
ȱ DZȱ ěȱ ȱ ǯȱ DZȱ ¡ȱ ȱ ǰȱ ŗşŜŜǯȱ
ǰȱȱ ǯȱǻǯǼǯȱ àȱȱ¡ǯȱǯȱ DZȱȱ¡ȱȱȱȱ
¡ǯȱ ȱ ȱ DZȱ £ȱ ȱ ǰȱ ŗşŞŖǯȱ
ǰȱȱ ǯȱǻǯǼǯȱ àȱȱ¡ǯȱǯȱ DZȱȱ¡ȱȱ·ȱȱ
ȱ ȱ ǻȱ Ǽǯȱ ȱ ȱ DZȱ £ȱ ȱ ǰȱ ŗşŞŘǯ
ǰȱ ¡ǯȱ ȃȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ¦ȱ
Ȃȱ ȱ ȱ ȱ Ȅǯȱ DZȱ ǰȱ ¡ǯȱ ·ȱ ǯȱ
ǯȱ DZȱ ¢ǰȱ ŗşŝŞǰȱ ǯȱ ŜśȬŞŖǯȱ
ǰȱ¡ǯȱLuta por reconhecimentoǯȱȱ¤ȱȱȱĚȱÇǯȱ
¨ȱ DZȱ ȱ řŚǰȱ ŘŖŖřǯ
ǰȱ ¡ǯȱ ę³¨ǯȱ Um estudo de teoria dom reconhecimento.ȱ ¨ȱ DZȱ
ȱ ǰȱ ŘŖŗŞǯ
ǰȱǯȱ·ȱǯȱȱÇȱ¥ȱȱǰȱȱȱȱǯȱ
ȱ ȱ ǰȱ ŗşŝŝǯ
Çǰȱ ȱ £ǰȱ ǯȱ śŖǰȱ ǯȱ ŗśŜǰȱ ǯȱ ŝŗȬşşǰȱ ǯȦǯǰȱ ŘŖŘř 97
ǰȱ ǯȱ ȱ ȱ ¤ǯȱ ǰȱ ȱ ȱ ³¨ǯȱ
¨ȱ DZȱ ǰȱ ŘŖŘŗǯ
ǰȱ ǯȱ ȱ àȱ ǯȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ¢ȱ ȱ Ȭ
ȱ ȱ àȱ ȱ ǻŗşŘřȬŗşśŖǼǯȱ ǰȱ ȱ ǰȱ ŗşŝŚǯ
ǰȱ ǯȱ ȱ ȱ ǯȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ǯȱ ¨ȱ
DZȱ ȱ ȱ ǰȱ ŘŖŗŞǯ
ǰȱ ǯȱ ¡ȱ ȱ ęęǯȱ ȱ ³äȱǰȱ ŗşŝŝǯ
ǰȱ ǯȱ ȱ ȱ ȱ ǯȱ DZȱ ȱ ǰȱ ŗşŜşǯ
ǰȱ ǯȱHistoria y consciência de classeǯȱDZȱȱ ǰȱŗşŜşǯȱ
ǰȱ ǯȱ ȱ ȱ ȱ ȱ £àǯȱ ȱ ¢ȱ ȱ ȱ ȱ
ȱ ȱ ǯȱ DZȱ ǰȱ ŗşŝŞǯȱ
ǰȱ ȱ ǯȱ ȃȱ ¹ȱ ȱ ȱ ȱ ¹ȱ ȱ ȱ ȱ ¡Ȅǯȱ
DZȱ ǰȱ ȱ ǯȱ ȱ ȱ ȱ ¹ȱ ǯȱ ǯȱ ǯȱ ¨ȱ DZȱ ȱ
ȬZǰȱ ŗşŞŜǯ
ǰȱ ǯȱ ȱ ȱ ǯȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ¢ǯȱ
DZȱ ȱ ǰȱ ŗşŜŖǯȱ
ǰȱ ǯȱ Ȭȱ ǯȱ ȱ ȱ ȱ ¢ȱ ȱ ȱ
ȱ ¢ǯȱ DZȱ ȱ ǰȱ ŗşŜŚǯ
ǰȱ ǯȱȱǯȱ¢¢ǰȱǰȱȱǯȱDZȱȱ
ǰȱ ŗşŝŖǯ
ǰȱ ǯȱ ȃȱ àȬęàęȱ ȱ ŗŞŚŚȄǯȱ DZȱ ǰȱ ȱ ȱ
ǰȱ ǯȱ ȱ àȱ ¤ǯȱ DZȱ ȱ ǰȱ ŗşŝśǰȱ
ǯȱ ŘśȬŗŘśǯ
ǰȱǯȱFreud: a trama dos conceitosǯȱ¨ȱDZȱȱǰȱŗşŞşǯ
ǰȱ ȱ ȱ ǯȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ DZȱ ȱ
ȱ ¥ȱ ǯȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ǻ Ǽǯȱ ȱ şǰȱ ǯȱ ŗǰȱ
ŘŖŖşǰȱ ǯȱ ŘřřȬŘŚŝǯ
ǰȱ ȱȱǯDzȱǰȱȱǯDzȱTǰȱDzȱ ǰȱǯȱ
ȃȱ Çȱ ȱ DZȱ ȱ ȱ ȱ ȱ àȄǯȱ
ȱ ȱ ǰȱ ǯȱ Řśǰȱ ȱ £ǰȱ ŘŖŗşǰȱ ǯȱ řřŖȬřŚśǯȱ
tȬ ǰȱ ǯȱ ȱ ȱ ȱ ǯȱ ȱ ǯȱ DZȱ ȱ ęȱ
intelectualǯȱ DZȱ ȱ ǰȱ ŘŖŖřǯ
ǰȱ ǯȱ ¢ǯȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ
ǯȱ ȱ ǰȱ ǯȱ Śǰȱ ǯȱ ŝřȬŞŝǯȱ
ǰȱǯȱȃȱÇDZȱȱȱ³¨Ȅǯȱȱȱǰȱǯȱ
şřǰȱ ȱ ŘŖŗŘǰȱ ǯȱ ŘřȬŘŝǯ
ǰȱ ǯȱ ȃȱ ȱ ȱ ÇȄǯȱ DZȱ ǰȱ ȱ ǻǯǼǯȱ Curso
ȱ ȱ ȱ Çǯȱ Ȧǰȱ ǰȱ ŘŖŗřǰȱ ǯȱ şȬŘŖǯȱ
ǰȱ£ȱǯȱȃȱȁ¹ȱȱàȂȱȱ ȱȱȱ·ȱDZȱuma
ȱ¨ȱȱȱȱȄǯȱSínteseȱǻȱǼǯȱǯȱ ǰȱǯȱśȱǻŗşŝśǼǰȱǯȱřȬřŜ
98 Çǰȱ ȱ £ǰȱ ǯȱ śŖǰȱ ǯȱ ŗśŜǰȱ ǯȱ ŝŗȬşşǰȱ ǯȦǯǰȱ ŘŖŘř
ǰȱ ·ǯȱȃȂ·ȱȱ¡ȱ ȱȱȱǵȄǯȱȱ
de Phisosophieǰȱ ŚşǰŘǰȱ ŗşŞŜǰȱ ǯȱ ŘŚşȬŘŝŚǯ
ǰȱ ǯȱ ȱ ³¨ȱ ¡ǯȱ ȱ ȱ DZȱ ȱ ǰȱ ŗşŝŚǯ
ǰȱ ȱȱǯȱȱǯȱȱęȱǯȱDZȱ ȱ
ǰȱ ŗşŝŞǯ
ǰȱ Dzȱ 1 ǰȱ ·Dzȱ [ǰȱ ǯȱ Ler Marxǯȱ ¨ȱ DZȱ
ȱ ǰȱ ŘŖŗŗǯ
ǰȱ·ȱǯȱȱÇȱȱ¤ǯȱȱȱ DZȱȱDzȱ
£DZȱ ȱ ȱ ȱ ¤ǰȱ ŗşŞřǯȱ
ǰȱ£ȱȱǰȱǯȱ¤ȱȱ¤ǯȱȱȱ DZȱ
ȱ ȱ ǰȱ ŗşşŞǯ
ǰȱǯȱLa alienación como fenómeno social.ȱDZȱȱ ǰȱŗşŝşǯ
ǰȱǯȱȃȱȱȱȱ ȱȱȱȱȱȱ·Ȭ
ȱȄǯȱȱȱǯȱȱŚşǰȱȱřǰȱȬ ȱŗşŞŜǰȱǯȱŗŝşȬŘŖŚǯȱ
ǰȱǯȱȱ¢ȱ ǯȱȱȱ¢ȱȱ ȱǯ
ȱ ȦDZȱ ȱ ȱ ǯǰȱ ŗşŞŖǯ
ǰȱ ȬǯȱLa théorie de l’école de FrancfortǯȱDZȱ1ȱ ·ǰȱŗşŝśǯ
ǰȱ ǯȱȃȱ¨ȱȱ¡ȱȱDZȱȱȱÇȱȱȱ¤Ȅǯȱ DZȱ
ǰȱ ȱ ǻǯǼǯȱ Teoria Crítica.ȱȦDZȱ ȱ ǭȱ ǰȱ ŘŖŖŞǰȱ ǯȱ ŗŖśȬŗřŚǯ
ǰȱǯȱȱȱȱȱȱȱȱÇȱȱȱǯȱ
DZȱ ȱ ǰȱ ŗşŝśǯ
ǰȱ ǯȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ·ǯȱ ȱ ȱ ǯȱ ȱ ȱ DZȱ ȱ
ȱ ǰȱ ŗşşŗǯ
ǰȱ ǯȱ ȱ ¨ȱ ȱ ȱ ȱ £ǯȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ǯ Rio de JaȬ
DZȱ ȱ ȱ ǰȱ ŗşşŘǯ
ǰȱ ǯȱ ȃȱ ȱ ȱ Ȅǯȱ DZȱ ǰȱ ȱ ǻǯǼǯ Um mapa da
ǯȱ ȱ ȱ DZȱ ǰȱ ŗşşŜǰȱ ǯȱ ŝȬřŞǯ
ǰȱǯȱȱȱȱȱȱǯȱȱȱȱȱÇǯȱȱȦ
Ȧ·¡DZȱ àǰȱ ŘŖŖŜǯȱ
ǰȱ ǯȱ ǯȱ ȱ ȱ ęàęȱ ·ȱ ȱ ȱ ǯȱ ȱ ȱ
DZȱ ǰȱ ŘŖŗŝǯȱ
Çǰȱ ȱ £ǰȱ ǯȱ śŖǰȱ ǯȱ ŗśŜǰȱ ǯȱ ŝŗȬşşǰȱ ǯȦǯǰȱ ŘŖŘř 99