PHẦN VII

TÍNH CHỌN Ổ LĂN

I . Trục I

1) Chọn loại ổ.
-Lực dọc trục: Fa1 = 851,04 N
-Lực hướng tâm: Fr
+ Tại ổ : A
FrA =√ X A 2+Y A 2= √ 875 , 52+ 2056 , 82 = 2235,4 N
+Tại ổ : B
FrB = √ X B2+Y B2 = √ 2763,2672 +169 , 112 = 2768,87 N
Fa 1 851 , 04
Ta có tỷ số Fr 1 = 2235 , 4 = 0,381>0,3
Do đó ta chọn ổ bi đỡ chặn 1 dãy

Theo bảng P2.12 phụ lục ta chọn ổ bi cỡ trung hẹp 46307 có :

d D b r r1 C Co α
35 80 21 2,5 1,2 33,40 25,2 12
o
mm mm mm mm mm kN 0
kN

2) Chọn cấp chính xác cho ổ:

Do không có yêu cầu gì đặc biệt , để việc chế tạo và lắp ghép dễ dàng
ta chọn cấp chính xác 0 ( trang 213 )

3)Chọn kích thước ổ lăn.

a) Chọn ổ lăn theo khả năng tải động

Cd = QE . m√ L ≤ C (11.1)
QE : Tải trọng tương đương
QE =m√∑ (Qim . Li)/ ∑ Li (11.13)
Qi : Tải trọng qui ước
m : Bậc của đường cong mỏi khi thử về ổ lăn.
Đối với ổ bi : m = 3
  Qi = (X.V.Fr +Fa.Y)Kt.Kđ (11.3)
Kt : hệ số ảnh hưởng nhiệt. Chọn Kt = 1 (tr.214)
Kđ hệ số kể đến đặc tính tải trọng.
Kđ =1,4 (bảng 11.3)
V: hệ số kể đến vòng nào quay.
Vì vòng trong quay nên V = 1
Fr , Fa1 : Tải trọng hướng tâm và tải trọng dọc trục.
Fr = 2,2354 kN và Fa1 = 0,85104 kN
Xác định tải trọng dọc trục.
Đối với ổ bi đỡ chặn ta dung công thức sau :
Fs = e. Fr (11.8)

FrA FrB

FsA FsB

A B
Fa

Ta có :

lg e = [lg(Fr/C0) – 1,144]/4,73 (11.9a)

lg e = lg (2,2354/25,20) – 1,144] / 4,73
 e = 0,464
FsA = e.FrA = 0,464.2,2354 = 1,04 KN
FsB = e.FrB = 0,464. 2,76887 = 1,285 KN
FaA= |Fa 1−FsB| =|0,85104−1,285| = 0,434 KN
Vì :FaA≤ FsA nên chọn FaA= FsA
FaB= Fa1 + FsA = 0,85014 + 1,04 = 1,89 KN
Vì FsB≤ FaB nên ta chon FaB= 1,89 KN
 X : hệ số tải trọng hướng tâm.

Y : hệ số tải trọng dọc trục.

Ta có tỉ số

Fa / V.FrA = 0,85104/ 1. 2,2354 = 0,381 > e = 0,32

Dựa vào bảng 11.4. Ta nội suy tìm ra :

XA = 0,45 ; YA =1,46

Fa / V.FrB = 0,85104 / 1.2,76887= 0,31 < e = 0,32

X1 = 1 ; Y1 = 0

=> QA = (0,45 .1.2,2354+ 1,46.0,85104).1.1,4 = 3,15 KN

 QB = (1.1.2,76887 + 0.0,85104 ).1.1,4 = 3,88 KN

Ta thấy QB > QA
Như vậy tính chọn ổ lăn theo ổ B

QE = QB.m√ 1m .2+ 0 ,8 m .3+ 2.0 ,3 m .

=>QE = 3,88.√3 13 .2+0 , 83 .3+2.0 , 33 = 5,94 KN

L : Tuổi thọ tính bằng triệu vòng

+ Tuổi thọ tương đương

LHE = KHE.Lh (11.15)

KHE : Hệ số chế độ tải trọng.

Tra bảng 6.4 : KHE = 0, 25

Lh : Tổng số giờ làm việc = 24000 h và n = 362,5 (v/p)

 LHE = 0,25.24000 = 6000 h

 L =(LHE.60.n) / 106 =(6000.60.362,5) / 106 = 130,5 ( triệu vòng)
 Cd = 5,94. √3 130 ,5 = 18,8 KN < C = 33,40 KN
Vậy ổ đảm bảo khả năng tải động.

b) Kiểm nghiệm theo khả năng bền tĩnh.

Qt C0 (11.18)
Qt : tải trọng quy ước.
Qt = XO.Fr +YO.Fa
XO , YO . Hệ số tải trọng hướng tâm và hệ số tải trọng dọc trục.
Tra bảng 11.6 : XO = 0,5 ; Y O = 0,47
 Qt = 0,5. 2,2354 + 0,47. 0,85104 = 1,52 KN
 Qt C0
Vậy ổ đảm bảo bên tĩnh.
Ta chọn ổ 0 theo ổ 1.

II . Trục II

1Chọn loại ổ.

-Lực dọc trục: Fa1 = 851,04 N

-Lực hướng tâm :Fr
+ Tại ổ : A
FrA =√ X A 2+Y A 2= √ 1195 , 82 +1899 , 82 = 2244,8 N
+Tại ổ : B
FrB = √ X B2+Y B2 = √ 2248 ,5 2+ 274 , 122 = 2265,15 N
Fa 851, 04
Ta có tỷ số Fr = 2265 ,15 = 0,376>0,3
Do đó ta chọn ổ bi đỡ chặn 1 dãy

Theo bảng P2.12 phụ lục ta chọn ổ bi đỡ cỡ trung hẹp 46309 có :

d D b r r1 C Co α
45 100 25 2,5 1,2 48,10 37,7 0o
mm mm mm mm mm kN 0
kN
1) Chọn cấp chính xác cho ổ:
Do không có yêu cầu gì đặc biệt , để việc chế tạo và lắp ghép dễ dàng
ta chọn cấp chính xác 0 ( trang 213 )
2) Chọn kích thước ổ lăn.
c) Chọn ổ lăn theo khả năng tải động
Cd = QE . m√ L ≤ C (11.1)
QE : Tải trọng tương đương
QE =m√∑ (Qim . Li)/ ∑ Li (11.13)
Qi : Tải trọng qui ước
m : Bậc của đường cong mỏi khi thử về ổ lăn.
Đối với ổ bi : m = 3
 Qi = (X.V.Fr +Fa.Y)Kt.Kđ (11.3)
Kt : hệ số ảnh hưởng nhiệt. Chọn Kt = 1 (tr.214)
Kđ hệ số kể đến đặc tính tải trọng.
Kđ =1,4 (bảng 11.3)
V: hệ số kể đến vòng nào quay.
Vì vòng trong quay nên V = 1
Fr , Fa1 : Tải trọng hướng tâm và tải trọng dọc trục.
Fr = 2,26515 kN và Fa1 = 0,85104 kN
Xác định tải trọng dọc trục.
Đối với ổ bi đỡ chặn ta dung công thức sau :
Fs = e. Fr (11.8)

FrA FrB
FsA FsB

Fa
A B
Ta có :

lg e = [lg(Fr/C0) – 1,144]/4,73 (11.9a)

lg e = lg (2,26515/37,70) – 1,144] / 4,73
 e = 0,5
FsA = e.FrA = 0,5. 2,2448= 1,12 KN
FsB = e.FrB = 0,5. 2,26515 = 1,13 KN
FaA= |Fa 1−FsB| =|0,85104 – 1 ,13| = 0,28 KN
Vì :FaA≤ FsA nên chọn FaA= FsA
FaB= Fa2 + FsA = 0,85104 + 1,12 = 1,97 KN
Vì FsB≤ FaB nên ta chon FaB= 1,97 KN

X : hệ số tải trọng hướng tâm.

Y : hệ số tải trọng dọc trục.

Ta có tỉ số

Fa / V.FrA = 0,85104/ 1. 2,2448 = 0,38 > e = 0,3

Dựa vào bảng 11.4. Ta nội suy tìm ra :

XA = 1 ; YA = 0

Fa / V.FrB = 0,85104 / 1. 2,26515 = 0,38 > e = 0,32

X1 = 1 ; Y1 = 0

=> QA = (1.1. 2,2448 + 0. 0,85104).1.1,4 = 3,14 KN

 QB = (1.1. 2,26515 + 0.0,85104 ).1.1,4 = 3,17 KN

Ta thấy QB > QA
Như vậy tính chọn ổ lăn theo ổ B

QE = QB.m√ 1m .2+ 0 ,8 m .3+ 2.0 ,3 m .

=>QE = 3,17.√3 13 .2+0 , 83 .3+2.0 , 33 = 4,81 KN

 L : Tuổi thọ tính bằng triệu vòng

+ Tuổi thọ tương đương

LHE = KHE.Lh (11.15)

KHE : Hệ số chế độ tải trọng.

Tra bảng 6.4 : KHE = 0, 25

Lh : Tổng số giờ làm việc = 24000 h và n = 109,1 (v/p)

 LHE = 0,25.24000 = 6000 h

 L =(LHE.60.n) / 106 = (6000.60.109,1) / 106 = 39,3 ( triệu vòng)
 Cd = 4,81. √3 39 ,3 = 16,35 KN < C = 48,10 KN
Vậy ổ đảm bảo khả năng tải động.

d) Kiểm nghiệm theo khả năng bền tĩnh.

Qt C0 (11.18)
Qt : tải trọng quy ước.
Qt = XO.Fr +YO.Fa
XO , YO . Hệ số tải trọng hướng tâm và hệ số tải trọng dọc trục.
Tra bảng 11.6 : XO = 0,6 ; Y O = 0,5
 Qt = 0,6. 2,26515 + 0,5. 0,85104 = 1,785 KN
 Qt C0
Vậy ổ đảm bảo bên tĩnh.
Ta chọn ổ 0 theo ổ 1.

PHẦN IX-ThiÕt kÕ vá hép gi¶m tèc vµ c¸c chi tiÕt m¸y kh¸c
9.1.ThiÕt kÕ vá hép gi¶m tèc
Theo b¶ng 18.1 tµi liÖu [II], ta chän c¸c kÝch thíc cña c¸c phÇn tö cÊu t¹o nªn
hép gi¶m tèc ®óc nh sau:
1- ChiÒu dµy th©n hép:
Víi =0,03.aw +3=0,03.125 +3=6,75 chän  = 7(mm)
2- ChiÒu dµy n¾p bÝch:
 1 = 0,9 .  = 0,9 .7 = 6,3(mm), chän 1 = 6 (mm)
3- G©n t¨ng cøng:

- ChiÒu dµy e =( 0,8 1) .  = ( 0,8 1).7 =(5,6 7) (mm) ,chän e = 6 (mm)

- ChiÒu cao h < 58 (mm)
- §é dèc: 20
4-§êng kÝnh bu l«ng:
- Bu l«ng nÒn : d1 = 0,04. aw +10 = 0,04.125+10 = 15 > 12 (mm),
chän d1 = 15 (mm)

- Bu l«ng c¹nh æ : d2 = (0,7 0,8) .d1 =(0,7 0,8) .15 = (10,5 12) (mm) ,chän
d2 = 11 (mm)

- Bu l«ng ghÐp bÝch vµ th©n : d3 =(0,8 0,9) . d2 =(0,8 0,9).11=(8,8 9,9)

(mm),chän d3 = 9 (mm)

- vÝt ghÐp n¾p æ: d4 = (0,6 0,7) .d2 =(0,6 0,7) .11= (6,6 7,7) (mm) ,chän
d4 =7 (mm)

- vÝt ghÐp n¾p cöa th¨m: d5 =(0,5 0,6) . d2 =(0,5 0,6) .11=(5,5 6,6)
(mm) ,chän d5 = 6 (mm)
5- MÆt bÝch ghÐp n¾p vµ th©n

- ChiÒu dµy bÝch th©n hép S3 = (1,4 1,8) . d3 = (1,4 1,8) .9 =(12,6 16,2)
(mm) ,chän S3=16(mm)

- chiÒu dµy bÝch n¾p hép S4 = (0,9 1) . S3 = (0,9 1).16 =(14,4 16) (mm)
chän S4=16(mm)

- BÒ réng bÝch n¾p vµ th©n K3 = K2 - (3 5) = 39 - (3 5) =(36 34) (mm)

chän K3=35(mm)
6- KÝch thíc gèi trôc:
 KÝch thíc cña gèi trôc ®îc tra theo b¶ng 18. 2 tµi liÖu [II], ta cã b¶ng sè liÖu
nh sau:
Trôc D D2 D3 D4 h d4 z
I 52 65 80 42 8 M6 4
II 75 90 115 65 10 M8 4

- T©m lç bu l«ng c¹nh æ: E2 = 1,6 . d2 = 1,6.11=17,6 (mm)

R2 = 1,3 . d2 = 1,3.11=14,3(mm)

- BÒ réng mÆt ghÐp bu l«ng c¹nh æ: K2 = E2 + R2 + (3 5) (mm)

 K2 = 17,6 + 14,3 + (3 5) = (34,9 39,9) (mm) ,chän K2 = 39(mm)

7- MÆt ®Õ hép:
- ChiÒu dµy khi kh«ng cã phÇn låi:

S1 = (1,3 1,5) . d1 = (1,3 1,5).15= (19,5 22,5) (mm) ,chän S1 = 20(mm)

- ChiÒu dµy khi cã phÇn låi:

S1 = (1,4 1,7) . d1 = (1,4 1,7).15= (21 25,5) (mm)

chän S1 =23 (mm)

S2 = (1 1,1) . d1 = (1 1,1) .15= (15 16,5) (mm) ,chän S2 = 15(mm)

- BÒ réng mÆt ®Õ hép :
K1  3 d1 =3.15=45 (mm) vµ q ≥ K1 + 2 = 45 + 2.7 = 59 (mm) chon
q= 59mm
8- Khe hë gi÷a c¸c chi tiÕt:
- Gi÷a b¸nh r¨ng víi thµnh trong cña hép

 (1 1,2) =(1 1,2).7= (7 8,4). Chän =9 mm

Gi÷a ®Ønh cña b¸ng r¨ng lín vµ ®¸y hép:
1 (3 5) =(3 5).7 = (21 35)mm chän 1=35 mm
9. 2. ThiÕt kÕ c¸c chi tiÕt m¸y kh¸c
1- Chèt ®Þnh vÞ :
§Ó ®¶m b¶o vÞ trÝ t¬ng ®èi cña n¾p vµ th©n hép khi gia c«ng còng nh khi
l¾p ghÐp. Ta chän chèt ®Þnh vÞ lµ chèt c«n. theo b¶ng 18.4b tµi liÖu [II], ta cã
c¸c kÝch thíc cña chèt nh sau:
d=8mm; c=1,2mm ;l=50mm ;®é c«n ®êng sinh bÒ mÆt trô:1:50
2- Cöa th¨m:
§Ó ®æ dÇu vµo hép vµ quan s¸t c¸c chi tiÕt m¸y trong hép khi l¾p ghÐp. Theo
b¶ng 18.5 tµi liÖu [II], ta chän ®îc n¾p th¨m dÇu víi c¸c th«ng sè sau:
VÝt Sè l-
îng

M8 2
2

3- Nót th«ng h¬i:

Khi lµm viÖc nhiÖt ®é trong hép t¨ng lªn, ®Ó gi¶m ¸p suÊt vµ ®iÒu hßa kh«ng
khÝ bªn trong vµ bªn ngoµi hép ta dïng nót th«ng h¬i.
Theo b¶ng 18.6 tµi liÖu [II], ta chän ®îc nót th«ng h¬I víi c¸c th«ng sè sau:

M27

4- Nót th¸o dÇu:

Th¸o dÇu bÞ bÈn biÕn chÊt ®Ó thay dÇu míi.
Theo b¶ng 18.7 tµi liÖu [II],
 M20
2

5- Chọn bu lông vòng:

d1 d2 d3 d4 d5 h h1 h2 l f b c x r r1 r2 Trọng lượng nâ
>= được
M10 45 25 10 25 15 22 8 6 21 2 12 1, 3 2 5 4 a=200,b=250,c=
5
6) Vòng phớt.

Để bảo vệ ổ khỏi bụi bẩn ngăn tạp chất xâm nhập vào ổ ta chọn hình dáng và
kích thước phớt như sau.

7) Vòng chắn mỡ.

Để ngăn mỡ trong bộ phận ổ với dầu trong hộp

Trong đó a = 6 9 mm => a= 8mm

t = 2 3mm => t = 2 mm

b lấy bằng gờ trục

8) Que thăm dầu .

- Dùng để đo và kiểm tra mức dầu.

9. Bôi trơn hộp giảm tốc

- Bôi trơn để giảm bớt mất mát công vì ma sát, giảm mài mòn răng, đảm bảo
thoát nhiệt tốt và đề phòng các chi tiết máy bị han gỉ. Cần phải bôi trơn liên tục
các bộ truyền trong hộp giảm tốc.
* Phương pháp bôi trơn:

-Do vận tốc các bộ truyền nhỏ ta bôi trơn bộ truyền ngoài bằng phương pháp
ngâm trong dầu.

-Dầu bôi trơn:

Bánh răng làm bằng vật liệu thép có σb1 = 850 Mpa, σb2 = 750Mpa

Theo bảng 18.11 ta chọn độ nhớt của dầu bôi trơn là 186(11)/ 16(2)

Dựa vào bảng 18.13 ta chọn loại dầu bôi trơn trong công nghiệp có đặc tính kỹ
thuật sau.

Tên gọi Độ nhớt ở Khối lượng riêng Phương pháp bôi
500(<1000C) ở 200C trơn

Dầu ô tô máy 135(23,7) 0,886 0,926 Ngâm bánh răng

kéo AK-15 lớn trong dầu ở
15(1,86) đáy hộp

-Điều chỉnh ăn khớp:

+Do sai số vể chế tạo các chi tiết theo kích thước chiều dài, chiều rộng, sai số

+Do lắp ghép khi chế tạo ta lấy chiều rộng bánh răng nhỏ khoảng 10% so với
bánh răng lớn

+Trong chế tạo không thể gây ra những sai số vì vậy khi lắp ghép có sai lệch do
vậy khi lắp bộ phận truyền cần kiểm tra sự ăn khớp

9.3 Lắp ghép các chi tiết trong bộ truyền:

Chọn kiểu lắp ghép

-Ổ lăn lắp trên trục theo hệ thống lỗ, lắp có độ dôi và lắp theo kiểu k6

-Lắp ghép giữa trục với ổ:H7/k6

-Lắp ghép giữa thân bắnh răng với trục H7/k6

-Vòng chắn mỡ và trục H7/k6

-Mối ghép then: Lắp ghép theo hệ thống lỗ với sai lệch k6

-Mối ghép giữa vòng ngoài và ổ lăn với vỏ hộp theo kiểu H7/k6

-Mối ghép giữa trục với bạc H7/h6

-Mối ghép giữa ổ với vỏ hộp H7/k6

Bảng sai lệch giới hạn của các chi tiết.

Stt Mối Trục KTDN Kiểu lắp Sai lệch giới hạn µm Dung sai
ghép các ghép
Lỗ Trục
chi tiết
ES EI es ei ITD ITd

Vòng
trong ổ
I 𝜙35 𝜙35H7/k6 +21 0 +15 +2 21 13
1 lăn với II 𝜙45 𝜙45H7/k6 +25 0 +18 +2 25 16
trục

Vòng
ngoài ổ
2 I 𝜙80 𝜙80H7/k6 +30 0 0 -19 30 19
với vỏ
hộp II 𝜙100 𝜙100H7/ +30 0 0 -19 30 19
k6

Bánh
răng với
3 I 𝜙40 𝜙40H7/k6 +21 0 +15 +2 21 13
trục
II 𝜙50 𝜙50H7/k6 +25 0 +18 +2 25 16

Vòng
chắn mỡ
4 I 𝜙25 𝜙20H7/h6 +21 0 0 -13 21 13
với trục
II 𝜙35 𝜙30H7/h6 +25 0 0 -16 25 16

Giữa I 𝜙25 𝜙18H7/h6 +21 0 0 -13 21 13

trục với
5 II 𝜙35 𝜙28H7/h6 +25 0 0 -16 25 16
bạc

Giữa nắp ``
ổ với vỏ
6 I 𝜙52 𝜙52H7/k6 +30 0 0 -19 30 19
hộp
II 𝜙72 𝜙72H7/k6 +30 0 0 -1 30 19