Module 3

ANG PAGLALAKBAY,
SANGKAP AT PAMATNUBAY
NG BALITA
Mga Layunin:
1. Nababatid ang paglalakbay ng balita
2. Nakikilala ang mga sangkap ng balita
3. Natutukoy ang Pamatnubay ng balita
A. Paglalakbay ng Balita (The Journey of the News Story)

1. Ang Pangyayari
a. Pagsusulat ng balita tungkol sa sinubaybayang pangyayari.
b. Pagdala ng kopya o sipisa patnugot ng balita.

1. Pagsulat ng pananda at tagubilin (printer’s direction) sakahista

tungkol sa uri ng ulo ng balita na nais gamitin.
2. Pagwawastong kopya o sipi at pag-uulong balita (copyreading
and headline writing).
3. Pagdadalang kopyasa palimbangan ng tagapangasiwang
patnugot.
2. Sa Silid-kamahan (At the Composing Room)
a. Paglinotipya ng balita
b. Pagwawasto ng mga mali sa gali (proofreading)
c. Pagbubuo ng pahina at ng ulo ng balita.
d. Pagkuha ng larawan ng pahina sa isang karton sa
pamamagitan ng pagtubog ng buong pahina sa tingga.

1. Pagpapainit at pag-aakma sa bilog na dram

2. Pagbubuhos ng tunay na tingga sa puwang sa pagitan ng
kartun at ng dram.
 B. Mga Sangkap ng Balita (Elements of News)
Dapat ding mabatid ng reporter na sa pagkalap ng balita ay may mga
kahalagahang dapat taglayin ng balita upang ito’y makatawag-pansin
at makaakit sa mambabasa.

1. Kapanahunan o Napapanahon (Immediacy or TimeLInes)

– Kailanganang pangyayari’y kagaganap o katutuklas lamang

2. Kalapitan (Nearness or Proximity)

- Higit na kinagigiliwan ng karaniwang mambabasa ang mga
pangyayari sa kanilang paligid kaysa mga pangyayaring nagaganap sa
malalayong pook
3. Katanyagan (Prominence)
– Kung ang paksang balita ay bantog o tanyag, ito ay
nakakaakit at nakatatawag pansin.

4. Tunggalian (Conflict of Struggle)

– Pangyayaring naglalarawan ng paglalanam, pagpapaligsahan at
pagsasapalaran ay balitang interesante.

5. Kahulugan o Kalalabasan (Significance or Consequence)

– Kung ang isang pangyayari o bagay ay may ibubungang
kabutihan o kasamaan na nakatawag-pansin.
6. Di-karaniwan, Pambihira (Odditity, Unusualness)
– Mga bagay na pambihirang mangyari gaya ng isang lalaking
napabalitang nagdalangtao, atb.

7. Pagbabago
– Anomang pagbabago, pag-unlad.

8. Pamukaw-Damdamin o Kawilihan (Human Interest)

– Ito’y umaantig ng damdamin at kaukulang reaksyon ng
mambabasa.

9. Romansa at Pakikipagsapalaran
- Ang romansa ay hindi nauukol sa pag-iibigan lamang.
10. Hayop
– Magandang paksa sa balita ang mga hayop na may
katalinuhan.

11. Pangalan
– Kung marami ang mga pangalang nakalathala na
nasasangkot sa balita, dumarami rin ang mga mambabasa

12.Drama
– Isang dulaan, taong nagsisiganap sa pamamagitan ng dula
ng tunay na buhay.
13. Kasarian (sex)
- Nagbibigay ng kawilihan nakaraniwang natutunghayan sa romansa,
nailalarawan din sa kasarian, halimbawa kung ang isang babae ang
pinuno ng mga bandido o babaeng naihalal bilang isang pangulo ng
bansa.

14. Pag-unlad o Pagsulong

- Magandang paksa ang mga ito sa balita.

15. Mga Bilang

- Estatistiks tulad ng ulat sa pananalapi, eleksyon, sa sweepstakes
atb.
Katangian ng Isang Mabisang Pamatnubay

a). Ipinahahayag sa maikling pangungusap lamang ang buod

ng balita.
b). Sinasagot kaagad ang gustong malaman ng mambabasa.
c). Hinihikayat ang mambabasa na ipagpatuloy niya ang
kanyang pagbabasa.
a). Mga Uri ng Pamatnubay

a). Kombensyonal o Kabuuang Pamatnubay

- Ito ay sumasagot sa mga taong Sino? Ano? Kailan? Saan? Bakit?
Paano?
Pamatnubay na Sino

- Pangalan ang itinatampok sapagkat ang tao o mga taong nasasangkot sa

balita ay tanyag at higit na prominente kaysa aktibidad o gawaing
naganap.
Halimbawa: Si Ms. SARSOSA ang hinirang na pangulo sa klase ng BSE
Filipino IV-B sa taong kasalukuyan
 Pamatnubay na Ano

- Ang pangyayari,aktibidad o Gawain na naganap o magaganap ang

itinatampok sapagkat higit na prominente ito kaysa tao o mga taong
nasasangkot sa balita.

Halimbawa:
Ang Qualifying Exam ay ibinibigay sa mga mag-aaral sa COE para sa
alamin kung sila ay nararapat magpatuloy sa kanilang kurso.
 Pamatnubay ng Kailan

- Ginagamit kung ang mga pangyayari ay naganap o magaganap sa di

kinaugaliang oras o kung ang oras o kung ang panahon ng kaganapan ay
ang lalong mahalaga.
Halimbawa: Abril 16 ang huling araw ng pagbabayad ng buwis sa BIR

Pamatnubay na Saan
- Ginagamit kung ang pangyayari ay naganap o magagap, sa di karaniwang
pook.
Halimbawa
Sa URS Antipolo gaganapin ang Foundation day 2017
 Pamatnubay na Bakit
- Sanhi o dahilan ang itinatampok.
Halimbawa: Sapagkat hindi pinayagan ng kanyang mga magulang upang
dumalo sa disco party , isang labing-apat na taong gulang na babaeng
mag-aaral ang uminom ng tabletang pampatulog na naging sanhi ng
kanyang pagkamatay

Pamatnubay na Paano
- Pamamaraan ang itinatampok
Halimbawa: Nagkunwang mga pari , limang lalaking nakasuot abito ang
nakapasok sa isang bangko at ito’y sapilitang ninakawan.
B. Panimulang Pambalarilang Pamatnubay
- Kahit na nakagawian nang simulan ang pamatnubay sa pinakatampok
na pangyayari ay maari paring simulan ito sa ibang paraan kung
naaangkop.

Iba’t ibang kayariang pambalari na maari na magbigay ng pagbabago at

lalong maging mabisa ang panimula.

1. Sugnay na Pasanhi – pangatnig na pananhi tulad ng: dahil sa, dahil

kay, gaya ng, atb.
Halimbawa:
Dahil sa maraming reklamo o tungkol sa mga nawawalang aklat ,
pinasara ng punong-guro ang pintuan ng aklatan
2. Sugnay na Pasubali - pangatnig na pasubali, tulad ng: kung, kapag,
kundi, pagka, disin, sakali, sana, atb.
Halimbawa
Kung di papayag ang pangulo sa PTA na bumili ng mga bagong kompyuter
para sa patnugutan, mapipilitang magdaos ang mga mag-aaral ng isang
pambenipisyong sayawan

3. Sugnay na Paninsay - pangatnig na paninsay tulad ng: kahit na,

bagaman, gayo, atb.
Halimbawa
Bagaman lalabing-anim na taon lamang si Rosa David,siya’y napili ,ng
paaralan na lalahok sa paligsahang Binibining Pilipinas
4. Sugnay na Patakda –nagsasaad ng takdang panahon; nang, habang,
bago, simula nang at samantala.
Halimbawa
-Samantalang pinaghahandaan pa lamang ng mga mag-aaral ang
nakatakdang pagtatanghal , binayaran na sila kaagad ng kanilang
tagapangasiwa

5. Sugnay na Pangngalan – binubuo ng sugnay na di makapag-iisa na

ginagamit na simuno o tuwirang layon.
Halimbawa
- Na dinagsaan ng mga manonood ang pagtatanghal ng “ Malakas at
Maganda” sa PNU Auditorium ay pinatunayan ng maraming araw na
pagpapalabas nito.
6. Pariralang Pawatas (Infinitive phrase)– nasa anyong pangdiwa ngunit
wala sa panahunan.
Halimbawa
- Ang tumulong sa mga batang mamamahayag ang pangunahing layunibn ni
G. Teodoro (Doroy) Valencia, isang tanyag na mamahayag at kolumnista
,kaya’t ang Teodoro Valencia Foundation ay nagbibigay ng iskolarship sa
mga nagwawagi sa pambansang paligsahan sa pamamahayag(NSPC)

7. Pariralang Pandiwari – nagsisimula sa pandiwari(pandiwang ginagamit na

pang-uri)
Halimbawa
Handang-handang agawin ang korona, kaya’t ang manlalarong basketball ng
Paaralang Osmena ay araw-araw na nag-iinsayo para sa nalalapit na
sagupaan
8. Pariralang Pang-ukol – sa, ukol sa, hinggil sa, tungkol sa, para
sa ,atbp.
Halimbawa: -Para sa kapakanan ng mamamayang Pilipino,sinikap ng
pangulo ng kapisanan na mapaunlad ang kalagayang pangkabuhayan
ng pamayanan

9. Pariralang Pangngalang Diwa – nagsisimula sa pangngalang

diwa(Pandiwang may unlaping pag-.)

Halimbawa - Ang pagpapalinis at pagpapaganda ng purok ay ang

tanging layunin ng Punong guro

C. Pamatnubay na Di-kombensiyonal o Makabagong Pamatnubay

 MGA URI NG MAKABAGONG PATNUBAY

1. Panggulat
Kampeon ng NSPC!
Nagwaging muli ang Bulalakaw sa pambansang paligsahang
ginanap sa lungsod g Olongapo noong Pebrero 20 nang ito ay
naging pinakamagaling ng pampaaralang pahayagan sa bansa.

2. Pinangyarihan o Sanligan
Ang Pamantasang Normal ay mistulang naging mistulang
karnabal noong sabado nang ito ay nagdiriwang ng kanyang isang
daang taong pagkakatataG
 MGA URI NG MAKABAGONG PATNUBAY

3. Tahasang Sabi –Karaniwang ginagamit ito sa mga balitang

tungkol sa talumpati.

4.Tanong – Ito’y ginagamit kung ang tanong ay may malaking

bahagi sa salaysay at kung ang tanong ay wala pang
kasagutan.

Halimbawa -Sino ang magiging Bb.Pamantasang Normal sa

darating na kapistahan? Ito ‘y malalaman bukas pagkatapos
ng bilangan ng mga balota
 MGA URI NG MAKABAGONG PATNUBAY

5. Paglalarawan – Ito’y paglalarawan ng tao, lunan, o

pangyayari.
Halimbawa - Puting-puti ang kasuotan,tangan-tangan ang mga
diploma,ang 597 na nagsipagtapos ay masasayang
nagmartsang pababa ng entabladohabang tinutugtog ng
rondalya ang “Aida March”

6. Pagkakaiba – Ginagamit ito upang makita o mapalitaw ang

pagkakaiba ng dalawang bagay sa unang pangungusap ng
balita. Halimbawa - Higit na marami ang nakapasa ngayon sa
NEAT kaysa noong isang taon
 MGA URI NG MAKABAGONG PATNUBAY

7.Paradyo o Nakatatawang Panulad – Karaniwang hango sa

tanyag na awit, tula, sipi, aklat, o pamagat ng pelikula.

8. Pontse – Isang napalaikli ngunit mabisang pamatnubay.

Halimbawa -Araw ng tagumpay! Ipagdiwang sa Oktubre 18 ng

PNU Laboratory School ang kanilang panalo sa panlingsod na
CAT competition.

9.Kasabihan o Kawikaan - Kasabihan o taludtod

 MGA URI NG MAKABAGONG PATNUBAY

10. Isang Salita Halimbawa - Sugod! Ito ang utos ni G.

Rene Pomero sa mga batang isakawt nang tinangka nilang
akyatin ang bundok Arayat.

11. Kapaligiran – ginagamit lamag kung ang lagay ng kalooban

ukol sa pangyayaring inilalarawan ay kawili-wili at mahalaga.

12.Tukoy Mula sa Mitolohiya, Panitikan o Kasaysayan –

Ginagamit kung ang pangbanggit ay natural o angkop
 MGA URI NG MAKABAGONG PATNUBAY

13. Maikli’t Hiwahiwalay na Parirala o mga Salita

Halimbawa - Krimen ,demonstrasyon,adiksyon,polusyon!

Pagsama-samahin ang mga ito ay mababatid mo kung
anong uri ng lungsod ang Maynila