Αρχιμανδρίτης Δημήτριος Πολιτάκης

Ιεροκήρυκας Ιεράς Αρχιεπισκοπής Κρήτης

Κυριακή ΙΣΤ΄ Λουκά

( Λουκά ιη΄, 10 - 14 )

«Μὴ προσευξώμεθα φαρισαϊκῶς»

Σήμερα, ο ευαγγελιστής Λουκάς φέρνει ενώπιον των νοητών

οφθαλμών μας την εικόνα δύο ανθρώπων που «ανέβησαν εις το ιερόν
προσεύξασθαι». Μας παρουσιάζει με γλαφυρό τρόπο την ωραία και
διδακτική παραβολή του Τελώνου και του Φαρισαίου για να μας
προετοιμάσει κατάλληλα στο τεσσαρακονθήμερο πνευματικό ταξίδι μας
προς την Ανάσταση.
Ο ένας ανήκε στις τάξεις των Ιουδαίων που έβαζαν τους τύπους
πάνω από την ουσία, δηλαδή Φαρισαίος. Ο άλλος ήταν Τελώνης, ένας
εισπράκτορας των φόρων, των τελών, άνθρωπος μισητός από όλους,
άδικος, άρπαγας, άπληστος, αμαρτωλός, φερέφωνο της κρατικής
εξουσίας.
Ο Φαρισαίος εισήλθε στο Ναό και στάθηκε στο μέσον με το
κεφάλι ψηλά, όρθιος σε σημείο που όλοι τον έβλεπαν, προκλητικός,
υπερήφανος και άρχισε να προσεύχεται δυνατά απαριθμώντας τις καλές
του πράξεις, επιδεικνύοντας προκλητικά τις «αρετές του». Μέσα σε
αυτήν την «πνευματική» παραζάλη, προέβη σε σύγκριση του εαυτού του
με τους άλλους ανθρώπους και τυφλωμένος από την αμέτρητη αλαζονεία
του ευχαριστούσε τον Θεό γιατί δε μοιάζει με τους υπόλοιπους που είναι
άδικοι, μοιχοί, άρπαγες και αμαρτωλοί.
Ο Τελώνης είχε επίγνωση των πράξεών του, των αμαρτιών του, γι’
αυτό είχε σταθεί μακριά και όχι εις το μέσον του ναού όπως ο
αμετροεπής Φαρισαίος. Επέλεξε μία γωνία, κρυμμένος, με το κεφάλι
σκυμμένο όχι από το φόβο αλλά από τη ντροπή που ένιωθε εξαιτίας των
πεπραγμένων του και με δάκρυα στα μάτια προσευχόταν ταπεινά,
αθόρυβα αλλά τόσο ηχηρά … «ὁ Θεός, ἱλάσθητί μοι τῷ ἁμαρτωλῷ».
Ο Τελώνης στην προσευχή του παρακαλεί για το έλεος του Θεού,
δε ζητάει δικαίωση. Δεν προσπαθεί να δικαιολογήσει τις πράξεις του.
Δεν κατηγορεί εκείνους που τον έχουν απορρίψει ως άνθρωπο, ως
προσωπικότητα, ως ύπαρξη.
 Ο Φαρισαίος ήταν και παραμένει υποκριτής. Η προσευχή του δεν
εισακούεται από τον Θεό. Παραμένει αλαζόνας, υπερήφανος, εγωιστής,
υπερφίαλος, μία θλιβερή και πνευματικά άρρωστη προσωπικότητα που
εφαρμόζει απαρέγκλιτα το νόμο, λάτρης του θρησκευτικού τύπου και του
γράμματος και όχι της ουσίας.
Ο Θεός όμως έχει τα δικά του κριτήρια που δε μοιάζουν καθόλου
με εκείνα των ανθρώπων. Ο Θεός δικαιώνει εκείνον που μετανοεί
ειλικρινά και παρακαλεί για το έλεός Του με ταπείνωση και διάκριση,
άλλωστε η δικαίωση και η σωτηρία δεν είναι αποτέλεσμα των έργων του
ανθρώπου αλλά δώρο του Θεού.
Σήμερα, ο ευαγγελιστής Λουκάς μας διδάσκει με την παραβολή
που μας παρουσιάζει και μας προσκαλεί σε μία ουσιαστική αλλαγή
καθώς μας προτρέπει : «Μὴ προσευξώμεθα φαρισαϊκῶς».
Αγαπητοί μου …
Ρίζα όλων των κακών είναι η υπερηφάνεια, η αλαζονεία, η έπαρση
που οδηγεί τον άνθρωπο στο σκοτάδι και στον πνευματικό θάνατο. Μία
κατάσταση καθαρά δαιμονική, αφού υπερτερεί η σκληρότητα και η
παντελής έλλειψη αγάπης.
Γι’αυτό φίλοι μου …
Εάν επιθυμούμε να προσελκύσουμε και να διατηρήσουμε στη ζωή
μας τη Χάρη του Θεού, ας μιμηθούμε το παράδειγμα του αμαρτωλού
αλλά ταπεινού Τελώνη.
Εάν επιθυμούμε να νικήσουμε τη δύναμη του πονηρού δαίμονα και
να οδηγηθούμε στη σωτηρία, ας υπάρξουμε ελεήμονες και ταπεινοί,
άλλωστε … «Ταπείνωσις, Χριστού μίμησις» μας λέει ο φιλάνθρωπος
Ιεράρχης και μεγάλος άγιος Βασίλειος και τον συμπληρώνει ο εξ
ιδιοσυγκρασίας οξύς και αυστηρός αλλά χρυσός εις την γλώσσα Ιωάννης
ο Χρυσόστομος : «Ουδέν ταπεινοφροσύνης ίσον».
Καλό Τριώδιο λοιπόν με μία ευχή!
Να μη λησμονήσουμε ποτέ τα λόγια του αγίου Ισαάκ του Σύρου :
«η αποκάλυψη των μυστηρίων του Θεού πραγματοποιείται μόνο στους
ταπεινούς».