Rafał Nykiel

COACHING
INSTRUKCJA
OBSŁUGI
JAK NAJLEPIEJ SKORZYSTAĆ
Z COACHINGU
ILUSTROWANY PRZEWODNIK DLA KLIENTÓW

25 minut czytania!
Coaching
to inny sposób
łączenia kropek
Tworzysz nowy kształt, który zmienia postrzeganie
siebie, rzeczywistości i problemu. Alternatywne sposoby
łączenia kropek pojawiają się nie tylko na sesji. Wiele pytań
zadawanych przez coacha, cały czas tkwi w Twojej głowie.
Po jakimś czasie możesz niespodziewanie znaleźć odpowiedź
na przykład patrząc na bilbord, czytając książkę
czy rozmawiając z kimś na dworcu. Nowa informacja,
która się wtedy pojawi, będzie kolejną kropką do połączenia
lub alternatywnym poprowadzeniem linii.
Gdyby ta informacja dotarła do Ciebie wcześniej - przed
rozmową z coachem, prawdopodobnie nie miałaby znaczenia.
A teraz połącz wszystkie kropki liniami prostymi
bez odrywania ołówka. Znajdź minimum trzy sposoby!

To bardzo prosta zagadka, bo składająca się z zaledwie

9 punktów. Pomyśl o swoim życiu i dziesiątkach kropek
do połączenia.
Spis Treści
Wstęp 2

1 Czym jest coaching, czyli zanim podejmiesz decyzję 4

2 Kiedy coaching może pomóc, a kiedy raczej nie? 6

3 Jak się przygotować do tej podróży? 8

4 Jak wybrać coacha? 10

5 Jak wygląda praca z coachem? 12

6 Między sesjami 14

7 Co dalej? 16

8 Proces coachingu w skrócie 18

Drogi Czytelniku!
Sięgając po tę instrukcję zapewne przygotowujesz się do pracy
z coachem, a być może dopiero zastanawiasz się,
czy jest to metoda odpowiednia to dla Ciebie.

Moim celem było przedstawienie w możliwie dużym skrócie

najważniejszych informacji na temat coachingu, dziedziny
wokół której narosło wiele nieporozumień i kontrowersji -
w większości przypadków wynikających z niewiedzy
i nadmiernych uproszczeń.
Oczywiście na początku współpracy Twój coach przed-
stawi Ci najważniejsze informacje na temat tego, czego
możesz się spodziewać. Jeśli tylko masz dodatkowe py-
tania, zadaj je, bo coach jest od tego, aby rozwiać wszyst-
kie wątpliwości na każdym etapie procesu. Czasami jednak
potrzeba więcej czasu, dlatego pomocna może być ninie-
jsza instrukcja, aby podjąć świadomą decyzję, że to właśnie
to, czego potrzebujesz.

Zależy mi na tym, abyś decydując się na współpracę

z coachem miał/a większą świadomość plusów i minusów
tego podejścia. Co może Ci taka praca dać, w czym pomóc,
a czego absolutnie nie załatwisz współpracując z coachem.
Taka wiedza jest bardzo ważna, pozwala bowiem uzyskać
odpowiednie nastawienie, a to przekłada się na efektywność
całego procesu.

Używając metafory gry, potrzebujecie spotkać się z coachem na

tej samej planszy i posługiwać się tymi samymi regułami i pionkami.
Kiedy jedna osoba gra w szachy, a druga w warcaby, to może być trudno
o porozumienie. Nie będzie to ani efektywne, ani przyjemne.

Początki coachingu sięgają lat 70-tych XX wieku, kiedy trener tenisa,

T. Gallwey zauważył prawidłowość, że zawodnicy osiągający pewien
poziom zaawansowania, nie poprawiali już znacząco swoich wyników
dzięki tradycyjnemu treningowi (dawaniu instrukcji, wprowadzaniu kore-
kt postawy itp.). Zastosował wtedy elementy szeroko rozumianej pracy
z nastawieniem, czyli tzw. wewnętrzną grę. Okazało się, że zmi-
ana sposobu myślenia (negatywne ocenianie własnej gry,
karcące myśli czy zmiana ograniczających przekonań) znacząco

COACHING INSTRUKCJA OBSŁUGI | JAK NA JLEPIEJ SKORZYSTAĆ Z COACHINGU

poprawiła wyniki doświadczonych zawodników. Krótko mówiąc, z dwóch zawod-
ników na podobnym poziomie umiejętności, przewagę zdobędzie ten, który skuteczniej
może wykorzystać swoje nastawienie. Zarówno coaching, jak i wewnętrzna gra, opierają się na
dwóch ważnych założeniach.

Po pierwsze, dysponujesz znacznie większym potencjałem niż sądzisz.

Po drugie sam/a sobie nieświadomie przeszkadzasz w jego wykorzystaniu.
Twój coach może Ci pomóc odkryć ten potencjał i wykorzystać go w codziennym życiu. Główny
mechanizm zmiany polega na tym, że dzięki pracy z coachem wzrasta Twoja świadomość.
Odkrywasz między innymi co chcesz osiągnąć, co tak naprawdę jest dla Ciebie ważne w życiu
(uwierz mi, że nie zawsze jest to myśl, która jako pierwsza przychodzi Ci do głowy), w co wie-
rzysz, ale sobie tego nie uświadamiasz, a także dlaczego nie czujesz
się bardziej szczęśliwa/y. A przede wszystkim masz szansę odkryć,
jak możesz to skutecznie zmienić i działać efektywniej, stać się tym,
kim zawsze chciałaś/eś!

Na początku potrzebujesz mieć tylko gotowość i otwartość, jak

powiedział kiedyś żartobliwie Frank Zappa „Umysł jest jak spado-
chron, nie działa jeśli nie jest otwarty”. Ważne będzie także Twoje
zaangażowanie w aktywne uczestnictwo w całym procesie, między
innymi do wykonywania zadań rozwojowych pomiędzy sesjami czy
ćwiczeń i eksperymentów w czasie sesji. Dobrze jest też, kiedy wiesz,
co chcesz osiągnąć, ale to nie jest kluczowe na tym etapie. W tym
może Ci pomóc coach na początku procesu.

Bez Twojego aktywnego udziału coaching niestety nie

zadziała… Można nawet śmiało powiedzieć, że wtedy
nie istnieje. Nie da się tego załatwić poza Tobą. Nawet najskuteczniejszy coach
na świecie nic nie zdziała bez Twojego aktywnego udziału! Krótko mówiąc,
im więcej wykażesz determinacji w dążeniu do celu, do przemiany,
do bycia tym, kim chcesz się stać, tym skuteczniejszy będzie coaching i łatwiej
dokonasz oczekiwanych zmian.

Życzę Ci tego z całego serca :)

Rafał Nykiel

ILUSTROWANY PRZEWODNIK DLA KLIENTÓW | Rafał Nykiel /03

Czym jest coaching,
czyli zanim
podejmiesz decyzję
Cokolwiek przeczytasz w tej instrukcji i tak pierwszoplanowe
będzie to, czego dowiesz się od swojego coacha. To ona lub on

123
przedstawi Ci najważniejsze założenia swojego sposobu pracy.
Niezależnie od indywidualnych różnic definicyjnych, w kilku
punktach coachowie są zazwyczaj zgodni.
Na ogół pracując z coachem:
Określisz i zrealizujesz swoje cele
Na początku każdego procesu potrzebujesz
określić rezultaty, jakie chcesz osiągnąć. Czasa-
mi decyzja co do kierunku całego procesu zapa-
da wspólnie ze sponsorem (jeżeli to firma płaci
za Twój coaching). Cele najczęściej są związane
z obszarem pracy wewnętrznej i nastawienia
(co chcesz w sobie zmienić, jaki być, aby
osiągnąć zamierzone efekty w swoim życiu),
bo na to masz największy wpływ, a na otoczenie
ograniczony.

Spotkasz się z coachem kilka razy

Najczęściej coaching rozumiany jest jako pewien cykl spotkań (proces) oddalonych od siebie
o 2 do 4 tygodni. Ilość sesji uzależniona jest od tego, jakiej zmiany w życiu pragniesz dokonać.
Zazwyczaj rekomendowana ilość to 7 plus-minus 2 sesje. Przeciętna długość całego
procesu to około sześć miesięcy. Każda sesja to od 90 do 120 minut ciekawej, wyczerpującej
i inspirującej pracy.

Odkryjesz swój potencjał

Pracując z coachem nie otrzymujesz ani wiedzy, ani
dodatkowych kompetencji z zewnątrz. Bazujesz
głównie na własnych doświadczeniach, talentach
i umiejętnościach. Jak wspomniałem we wstępie,
z pewnością już je posiadasz. Nawet kiedy jeszcze nie
masz takiej świadomości.

COACHING INSTRUKCJA OBSŁUGI | JAK NA JLEPIEJ SKORZYSTAĆ Z COACHINGU

 Odkryjesz lub wzmocnisz
motywację do zmiany
Efektywność całego procesu w dużej
mierze zależy od tego, jak bardzo
chcesz osiągnąć cel (dokonać
zmiany). Jeżeli realizujesz bez
przekonania cel szefa czy kogoś
z bliskich osób, zmniejszasz
prawdopodobieństwo na powodzenie.
Jak wspomnieliśmy, bez Twojego
zaangażowania coaching nie istnieje.

Odpowiedzialność jest po obu stronach

Pracując około pół roku z coachem przebywacie wspólnie tylko kilkanaście godzin na sesjach.
Pozostałą część czasu samodzielnie pracujesz nad swoją przemianą (określoną celami). Coach
Cię wspiera, ale codzienna praca spoczywa na Tobie. Natomiast coach jest odpowiedzialny
za swoją część zadania, czyli profesjonalne przeprowadzenie sesji, tak aby jak najbardziej
ułatwić Ci zmianę. To przyśpiesza i ułatwia cały proces zmiany. Coach ma w tym doświadczenie
i niezbędną wiedzę.

Na czym polega w takim razie praca coacha?

Twój coach jest ekspertem w dziedzinie rozwoju. W czasie każdej sesji,
która ma do pewnego stopnia uporządkowaną strukturę, prowadzi rozmowę
w taki sposób, aby ułatwić Ci realizację celów. Jest swego rodzaju „katali-
zatorem zmian”. Ma do tego wiele narzędzi, z których najważniejszymi
są pytania. Zastanawianie się nad odpowiedziami pozwala Ci na zmianę
perspektywy. Kiedy już inaczej zobaczysz otoczenie i siebie, możesz
podjąć inne niż dotychczas decyzje i zaplanować inne działania.
W rezultacie, zmienisz nawyki, a Twoja efektywność działania wzrośnie.
W tym procesie coach jest Twoim wiernym kibicem i bardzo mu zależy na
Twojej zmianie.

KRÓTKA DEFINICJA:
COACHING JEST PROCESEM, KTÓREGO
GŁÓWNYM CELEM JEST WZMACNIANIE ORAZ WSPIERANIE CIEBIE
W SAMODZIELNYM OSIĄGANIU ZAMIERZONYCH REZULTATÓW,
W OPARCIU O TWOJE WŁASNE ODKRYCIA I WNIOSKI, PRZY
JAK NAJLEPSZYM WYKORZYSTANIU TWOJEGO POTENCJAŁU.

{ }
Posłużmy się przykładem: Michał, menadżer średniego szczebla pracował z coachem nad zmniejszeniem poziomu stresu, który

pojawiał się zawsze już w niedzielę i towarzyszył mu aż do piątku. Żadna z wcześniej stosowanych metod nie pomagała. Michał

czuł, że jego zasoby się wyczerpują. Pracując z coachem, Michał uporządkował własny sposób myślenia i zmienił nawyki tak,

że poziom stresu zmniejszył się do akceptowalnego. Dowiedział się o sobie wielu ciekawych rzeczy, ale najważniejsze okazało się

to, iż główną przyczyną niepokoju były irracjonalne obawy, że mogą go wyrzucić z pracy. Kiedy poradził sobie z tym lękiem, okazało

się, że stał się bardziej efektywny, a praca zaczęła mu sprawiać jeszcze więcej przyjemności.

ILUSTROWANY PRZEWODNIK DLA KLIENTÓW | Rafał Nykiel /05

 Kiedy coaching
może pomóc,
a kiedy raczej nie?
...
Poznajmy podstawowe różnice między coachingiem

.
a innymi formami wspierania rozwoju.

23
Jeśli potrzebujesz rzetelnej wiedzy na jakiś temat, na przykład dotyczącej dietetyki,
księgowości lub badań marketingowych, to lepiej zapisać się na studia podyplomowe.
Jeśli potrzebujesz zdobyć nowe umiejętności, takie jak obchodzenie zastrzeżeń w sprzedaży,
zarządzania sobą w czasie lub tworzenia stron internetowych, wtedy warto wybrać szkolenie.
Jeśli szukasz inspiracji u tych, którzy odnieśli sukces, wtedy decydujesz się
na wykład motywacyjny.
Natomiast kiedy czujesz, że potrzebujesz samodzielnie dokonać wewnętrznej przemiany
(jak na przykład podjąć ważną decyzję, zmotywować się do napisania doktoratu, wybrać inną
drogę zawodową czy zredukować poziomu stresu), wtedy wsparciem będzie coach.

Klientów, którzy decydują się na pracę z coachem możemy

podzielić na kilka grup, ale zawsze cechą wspólną jest chęć
rozwoju i pragnienie zmiany. Są to:

{
A. Osoby, które mają odpowiednią wiedzę, doświadczenie
oraz umiejętności w jakiejś dziedzinie,
ale nie korzystają z nich, nie wiedząc dlaczego.

Np.: Menadżer, który wie doskonale, czym jest delegowanie i potrafi to robić, a z niewiadomego powodu, nie korzysta
z tych umiejętności w aktualnym zespole i zostaje po godzinach, żeby dokończyć zadania współpracowników. Inny

przykład to osoba, która ma teoretyczną i praktyczną wiedzę na temat założenia i prowadzenia bloga kulinarnego,

{
ale nie może w końcu się zebrać w sobie i zacząć publikować.

B. Osoby, które robią coś na zadowalającym poziomie,

ale potrzebują zwiększyć efektywność działań.

Np.: Doświadczony przedstawiciel handlowy, który ma dobre wyniki sprzedażowe, ale czuje, że ma jeszcze

większy potencjał, który chce odkryć i wykorzystać w pracy. Inny przykład to właściciel małej firmy prosperującej

z sukcesami od wielu lat, który pragnie jeszcze lepiej zarządzać zespołem pracowników.

COACHING INSTRUKCJA OBSŁUGI | JAK NA JLEPIEJ SKORZYSTAĆ Z COACHINGU

{
C. Postrzegają jakąś sytuację jako problemową
i potrzebują wsparcia, żeby sobie z nią poradzić.

Np.: Ktoś, kto wszedł w poważny konflikt z jednym ze współpracowników (lub członkiem rodziny) i chce znaleźć rozwiązanie

– jak odbudować relację lub jeśli nie ma innej możliwości, nauczyć się żyć w tej trudnej sytuacji jak najmniejszym kosztem

emocjonalnym. Inny przykład to osoba chcąca podjąć decyzję i rozwiać wątpliwości dotyczące przyjęcia wspólnika do swojej firmy.

Z pewnością do pracy w coachingu nie nadają się

między innymi takie obszary jak:
· uzależnienia od alkoholu i narkotyków
· traumatyczne doświadczenia z dzieciństwa
(przemoc, wykorzystywanie seksualne)
· choroby i zaburzenia psychiczne
(depresja, psychozy, nerwice, anoreksja, bulimia, ADHD itp.)
· zaburzenia osobowości (paranoiczna,
dyssocjalna, chwiejna emocjonalnie itp.)

To domena psychoterapii. Może jest to nieco skomplikowane,

ale możesz podejść do tego bardziej zdroworozsądkowo . Jeżeli czujesz się w swojej obecności
względnie dobrze i postrzegasz siebie jako osobę dość stabilną, możesz poszukać coacha.
Jeżeli natomiast jesteś pod opieką psychoterapeuty lub psychiatry, uzgodnij to z nimi, czy będzie
to dobre dla twojego rozwoju.

Ważne jest to, abyś chciał/a świadomie i dobrowolnie wziąć udział w procesie coachingu.
Możesz mieć oczywiście wątpliwości. To często się zdarza, szczególnie kiedy zaczynamy
coś nowego. Zwróć uwagę na ile realistyczne są Twoje oczekiwania względem coacha
i coachingu. Zastanów się, czy rozumiesz także ograniczenia całego procesu (na przykład,
że to nie psychoterapia ani szkolenie).

Ważna jest także odwaga w artykułowaniu własnych potrzeb, wątpliwości czy

obaw. Nie działają nierealistyczne oczekiwania, że jest ktoś, na przykład coach,
kto w magiczny sposób Cię „naprawi”. Jego rolą nie jest zmienianie Ciebie, ale
tworzenie bezpiecznych warunków, w których możesz mieć wgląd we własne
potrzeby, oczekiwania i pragnienia. A także samodzielnie określić swoje cele
i zrealizować je w oparciu o własne zasoby zgodnie ze swoimi wartościami.

Kiedy Justyna dowiedziała się, że ma zostać szefem zespołu, bardzo się ucieszyła, ale równocześnie zaniepokoiła.

{ }
Kłopot polegał na tym, że niewiele wiedziała na temat zarządzania, bo nigdy tego nie robiła. Aby mogła przygotować się

do nowej roli, firma wysłała ją na kilkudniowe szkolenie. Dzięki temu zdobyła potrzebną wiedzę i umiejętności.

Kiedy po dwóch latach pracy z sukcesami na tym stanowisku dostrzegła, że w jej zespole pojawił się duży

konflikt, z którym nie mogła sobie poradzić, zaprosiła do współpracy coacha. Wsparł ją w samodziel-

nym znalezieniu rozwiązania tej trudnej sytuacji, negatywnie wpływającej na efektywność pracy.

Po 5 latach pracy postanowiła zmienić zawód i otworzyć gabinet logopedyczny. Aby uzupełnić wiedzę na ten temat, wybrała

studia podyplomowe z zakresu logopedii. Kiedy po wielu latach jej małżeństwo się rozpadło i nie potrafiła sobie poradzić

ze stratą, skorzystała z usług doświadczonego psychoterapeuty.

ILUSTROWANY PRZEWODNIK DLA KLIENTÓW | Rafał Nykiel /07

Jak się przygotować
do tej podróży?
Wyobraź sobie, że wkrótce wyruszasz w ważną
podróż. Potrwa ona kilka miesięcy.
Warto zatem dobrze się do niej przygotować.
Określić cel, przemyśleć, co chcesz zobaczyć
po drodze i jaki ekwipunek potrzebujesz zabrać.
Co prawda będzie to wyprawa z przewodnikiem,

34
ale jak już wiesz, pełni on dość specyficzną rolę.
Nigdy nie był w tych miejscach, do których się
wybierasz... To Twoje wnętrze.
Co prawda ma doświadczenie w podróżowaniu i w pełnieniu swojej roli -
przewodnika, tym niemniej będą to dla niego niezbadane obszary. W czasie
podróży będzie Cię wspierał, czasem intensyfikował lub łagodził doznania,
a niekiedy pomoże wyciągnąć budujące wnioski. Oczywiście w jakimś momencie rozstaniesz
się z przewodnikiem, ale to, czego się nauczysz podczas wspólnie spędzonego czasu, będzie
stanowiło źródło wsparcia przez lata.

Oto kilka pytań na początek, na które jeszcze nie musisz znać odpowiedzi:
1. Jakie masz plany na najbliższą przyszłość?
2. Jak coaching może pomóc Ci zrealizować te plany?
3. Co chcesz osiągnąć pracując ze swoim coachem?
4. Po czym poznasz, że już to osiągnąłaś/eś, że taka/i jesteś, masz to, czego potrzebujesz?
5. Co motywuje Cię do zmiany, rozwoju, doskonalenia w tym procesie coachingu?
6. Jakie masz priorytety?
7. Jakie przeszkody utrudniają Ci realizację celów?
8. Jakie masz inne możliwości działania w trudnej sytuacji?

Zapewne o podobne rzeczy dopyta Cię Twój coach,

ale nic nie szkodzi, ponieważ albo będziesz miał/a
już gotową odpowiedź, albo dotrzesz do głębszych
warstw tego, co już masz odkryte.

Na początkowym etapie współpracy Twój coach za-

proponuje Ci wyznaczenie celów na cały proces. Mimo
iż będzie to cel wspólnej podróży, tylko Ty tam dotrzesz.

COACHING INSTRUKCJA OBSŁUGI | JAK NA JLEPIEJ SKORZYSTAĆ Z COACHINGU

Pamiętaj, że możemy na to spojrzeć w taki sposób, że rezultat (docelowe
miejsce podróży) będzie tylko pretekstem do Twojego rozwoju jako człowieka.
Coaching stwarza także możliwości na obdarowywanie samej/samego siebie mnóstwem
niespodziewanych prezentów...

Ponieważ w procesie coachingu nie otrzymasz żadnych gotowych rozwiązań, wszystko, czego
się dowiesz, będzie pochodziło z Twojego wnętrza. To będą twoje odkrycia, twoje nowe spojrze-
nia i inne ciekawe perspektywy oglądu rzeczywistości. Podobnie z umiejętnościami. Owszem,
możesz zdobyć nowe, użyteczne umiejętności, ale sam/a będziesz swoim nauczycielem. Praca
z coachem polega na uruchomieniu i wykorzystaniu Twojego potencjału, czyli wspomnianych
wcześniej zasobów, takich jak umiejętności, wiedza, a także talenty i zdolności.

Kolejną ważną kwestią jest wybranie odpowiedniego czasu na uczestnictwo w procesie

coachingu, ponieważ aby osiągnąć swoje cele, potrzebujesz nieco więcej zaangażowania niż
w dotychczasowym życiu. Dotyczy to zarówno energii przeznaczonej na zmianę, ale także
przestrzeni w twoim kalendarzu. Większe zaangażowanie przeznaczysz między innymi na
wykonywanie tzw. zadań rozwojowych, które zaproponuje Ci coach, a także na przemyślenia oraz
zmianę codziennych reakcji i nawyków. Szczególnie ten ostatni punkt może spowodować pewne
perturbacje, ponieważ zanim dojdziesz do odpowiedniej biegłości, może to zająć jakiś czas
– wtedy twoja efektywność może być nieco mniejsza, szczególnie w pierwszej fazie dokonywania
zmiany.

Pracę z coachem możesz rozpocząć zarówno kiedy jesteś już po wielu nieskutecznych
próbach zmiany aktualnej sytuacji, ale też kiedy jeszcze nie zaczęłaś/eś próbować i nawet
nie masz pomysłu na zmianę. Każdy moment jest dobry na tego typu wsparcie.

Najważniejsze jest to, żeby zaufać mądrości procesu i doświadczeniu coacha i dać się ponieść
fali zmiany i rozwoju. Nadmierna kontrola nie zawsze może zbliżać do celu, a coaching wymaga
otwartości i szczerości po obu stronach.

ILUSTROWANY PRZEWODNIK DLA KLIENTÓW | Rafał Nykiel /09

Jak
wybrać coacha?
Czy każdy może się nazwać coachem? Niestety tak, także
Twoja ciocia, siostra lub nauczyciel z podstawówki, a to znacznie
komplikuje cały proces wyboru. Mimo tego iż jest to formalnie
uznany zawód od 1.01.2015 (kod 235920) (tekst. jedn.: Dz. U. 2018,
poz. 227) nazywanie siebie coachem jest ciągle w 100% uznaniowe.
Nie możemy coacha zweryfikować tak jak lekarza, prawnika czy

45
psychoterapeuty. Jest to na dziś tytuł nadawany przez różnego
rodzaju instytucje i firmy, które najczęściej przeprowadzają
szkolenie i weryfikację kompetencji w postaci egzaminu,
certyfikacji lub niestety dowolnie przez samych coachów.
Warto zacząć od zdefiniowania tego, kim ów coach jest. Bywa stawiany
obok trenera osobistego, mentora czy tutora (bez wskazania różnic) jako
jeden z 2455 zawodów ujętych w klasyfikacji zawodów i specjalności na
potrzeby rynku pracy. Jego zadanie definiuje się jako pomoc w realizacji
wyznaczonych celów dzięki dokonywaniu przez klienta zmian w rozwoju
osobistym i zawodowym. Wspiera proces transformacji we wszystkich
obszarach życia oraz odkrywania niewykorzystanego potencjału klientów w sesjach indywidu-
alnych lub zbiorowych. Wspiera także w odnajdywaniu motywacji do działania oraz skutecznych
rozwiązań. Najlepiej jeśli jego kompetencje zostaną potwierdzone certyfikatem.

Decydując się na pracę z coachem,

umówicie się na spotkanie wstępne,
które pozwoli na poznanie się wza-
jemne i podjęcie decyzji, czy chcecie
razem współpracować. Ostatecznie
i tak decyduje fakt, na ile będziesz
w stanie stwierdzić, że to odpow-
iednia osoba do towarzyszenia Ci
w procesie zmiany. Na ile jesteś jej/
mu w stanie zaufać i otworzyć się
przed takim coachem.

COACHING INSTRUKCJA OBSŁUGI | JAK NA JLEPIEJ SKORZYSTAĆ Z COACHINGU

 Kryteria, które są często brane pod uwagę podczas wyboru coacha:

Wykształcenie coachingowe Dobrze, aby Twój coach posiadał takie wykształcenie

poświadczone certyfikatem.

Doświadczenie coachingowe Mierzone najczęściej godzinami przeprowadzonych sesji, co nie znaczy,

że większa ilość godzin jednoznacznie przekłada się na większą
skuteczność.

Rekomendacje Są coachowie, którzy o nie dbają i tacy, którzy ich nie kolekcjonują.
Zazwyczaj jednak najskuteczniejsze są autentyczne polecenia zadowolo-
nych klientów.

Własny rozwój coacha Mogą to być dodatkowe szkolenia czy praca z superwizorem. To istotne
kryterium, ponieważ ważne jest, aby Twój coach także się rozwijał i miał
świadomość własnych ograniczeń i mocnych stron.

Znajomość twojej branży W niektórych sytuacjach może to być ważne, lecz najczęściej ma małe
znaczenie, ponieważ coach zajmuje się Tobą, a nie branżą.

Styl pracy Każdy człowiek ma inny temperament. Dodatkowo mamy na

przykład coachów, którzy pracują metodami prowokatywnymi lub
z dużym poczuciem humoru. Inni są spokojniejsi, zdystansowani
i bardziej troskliwi. Możesz uzgodnić preferowany przez Ciebie styl pracy
lub obserwować kandydata na coacha na pierwszym spotkaniu.

Wiek coacha Doświadczenie życiowe i zawodowe – wiele osób mówi, że coachem nie
może być bardzo młoda osoba, ale ja osobiście się z tym nie do końca
zgadzam. Wiek nie świadczy o doświadczeniu. Zgodnie z tym co mówił
A. Huxley: “Doświadczenie to nie to, co nam się przydarza, ale to, co robimy
z tym, co nam się przydarza” Dużo zależy od tego, kto jest klientem i jakie
ma potrzeby.

Płeć Formalnie to kryterium bez znaczenia w kontekście skuteczności pracy

coacha, ale dla wielu osób jest to warunek decydujący. Na przykład mogą
z założenia wybierać tylko coachów kobiety, bo temat nad którym chcą
pracować, może powodować dyskomfort i onieśmielenie w czasie pracy
z mężczyzną.

Pamiętaj, masz prawo wyboru swojego coacha i możesz odmówić pracy z kimś – kto jak
czujesz, nie będzie Ci pasował. Oczywiście nie o wszystkie powyższe informacje musisz
pytać, warto jednak zwrócić uwagę na dokładniejsze poznanie swojego potencjalnego coacha.

ILUSTROWANY PRZEWODNIK DLA KLIENTÓW | Rafał Nykiel /11

Jak wygląda
praca z coachem?
Odbędziesz wraz ze swoim coachem kilka, może kilkanaście
sesji coachingowych, w odstępach najczęściej 3 do 4 tygodni.
Każda sesja to spotkanie trwające najczęściej od 90 do 120
minut, które polega na rozmowie prowadzonej w nieco
nietypowy sposób, mianowicie w taki, który ułatwia

567
spojrzenie na sytuację z różnych perspektyw, a w konsekwencji
przeprowadzenie pożądanej zmiany. Ważne jest także to,
że cokolwiek by się nie wydarzyło w czasie
takiej sesji, zawsze możesz liczyć na wsparcie
swojego coacha.
Nigdy nie zostaniesz negatywnie oceniona/y,
a to, co powiesz w czasie sesji, będzie
informacją poufną.
Coach w czasie sesji zadaje dużo osobliwych pytań, korzysta z wielu narzędzi komunika-
cyjnych, tworząc jednocześnie bezpieczne środowisko, pozwalające na wprowadzanie
zmian. W trakcie takiego spotkania możesz dowiedzieć się wielu ciekawych rzeczy na swój
temat, ale nie od coacha. Odkryjesz je samodzielnie, tylko dzięki odpowiadaniu na pytania. Czego
na przykład możesz się dowiedzieć? Tego, co jest dla Ciebie TAK NAPRAWDĘ ważne w życiu. Tego,
że osiągasz nie swoje cele w życiu. Albo, że masz talent w organizowaniu aktywności dla
innych, z którego nie korzystasz i wielu innych rzeczy. Na koniec każdej sesji coach zaproponuje
Ci wykonanie zadania rozwojowego (zwanego niekiedy „pracą domową”), które pozwolą utrwalić
wprowadzone zmiany. Możesz ją przyjąć, ale możesz też odmówić jej wykonania z różnych
powodów. Pozostaje Ci jeszcze opcja negocjowania.

Sesja coachingowa ma dużą dynamikę, więc jej

przebieg może Cię często zaskoczyć. Istotą pra-
cy coacha jest podążanie za Twoimi potrzebami
i sposobem myślenia. Ktoś kiedyś powiedział:
„jeżeli wiesz, dokąd zmierza ta rozmowa,
to z pewnością nie jest to sesja coachingowa”.

COACHING INSTRUKCJA OBSŁUGI | JAK NA JLEPIEJ SKORZYSTAĆ Z COACHINGU

Miejsce spotkań warto, aby coaching odbywał się w miejscu odosobnionym i bezpiecz-
nym, w którym możesz się poczuć komfortowo. Stwarza to możliwość większej otwartości
i daje szansę na wykonanie wszystkich ćwiczeń i wykorzystanie narzędzi. Sala do coachin-
gu nie wymaga specjalnych udogodnień, wystarczą jedynie stół i dwa krzesła z dala
od ciekawskich spojrzeń.

W trakcie sesji coach będzie zadawał dużo pytań i cierpliwie słuchał tego, co masz do powiedze-
nia. To, co mówisz, przeznaczone jest nie tylko dla coacha, ale przede wszystkim formułujesz
to do siebie i dla siebie. Odpowiadając na pytania, wybierasz spośród bogactwa twoich myśli
i wspomnień, uczuć i potrzeb – tych, które w danym momencie są kluczowe. Po jakimś czasie
odkryjesz coś, co będzie stanowiło dla Ciebie dużą wartość. Zorientujesz się, że nigdy tak na to/
siebie nie patrzyłaś/eś. To z kolei doprowadzi do kolejnych odkryć. Nie dowiesz się niczego od
coacha, to będą Twoje wnioski. To wspaniała podróż w głąb siebie.

W czasie sesji mogą pojawić się emocje związane z tematem, nad którym pracujesz. Jeżeli
uznasz, że to coś ważnego, warto o tym powiedzieć na głos. To może być ważny sygnał dla cie-
bie i wskazówka dla coacha, o co jeszcze może zapytać. Jeśli poczujesz, że to najwyższy czas,
żeby uronić łezkę, to spokojnie możesz to zrobić. Nie zatrzymuj emocji. Dla coacha będzie to też
informacja, że darzysz go dużym zaufaniem, skoro pozwalasz sobie na takie wyrażanie emocji.
Możesz pozwolić sobie czuć więcej. Pamiętaj, że to, co się dzieje na sesji jest całkowicie poufne.

Co jakiś czas, twój coach może poprosić Cię o wspólne wypełnienie jakiegoś arkusza, tabeli
lub listy. Poddaj się procesowi, ponieważ dzięki temu możesz sobie uświadomić jeszcze więcej
szczegółów lub spojrzeć z innych użytecznych perspektyw na to, co dzieje się w twoim życiu.

Ważne jest też, aby robić notatki w czasie sesji. Nie ma oczywiście takiego obowiązku, ale
ułatwia to proces rozwoju. Zapisuj ważne myśli, odkrycia lub pytania coacha. Stwórz ze swoich
notatek swoisty dziennik samorozwoju. Możesz tam też zapisywać zaskakujące pomysły i myśli,
które przyjdą ci do głowy pomiędzy sesjami. Może pojawią się tematy na kolejne sesje?

Jeśli w czasie sesji pojawi się trudna sytuacja, czy też coach nieświadomie Cię urazi lub
przypadkowo przekroczy jakąś granicę, lub zwyczajnie nie masz ochoty przystać na jego
propozycję (odpowiedzieć na pytanie, wykonać zadania itp.), powiedz o tym wyraźnie i wprost.
Z jednej strony pozwoli to na harmonijną kontynuację procesu, bez zaburzeń w obszarze waszych
relacji, a z drugiej strony to fantastyczny trening asertywności.

ILUSTROWANY PRZEWODNIK DLA KLIENTÓW | Rafał Nykiel /13

Między sesjami
To, co dzieje się na sesjach, jest niezwykle ważne, ale
pozostaje tylko jednym z wielu elementów całego procesu
realizacji celów. Jak pamiętasz, sesje trwają około 90 minut,
a na dokonanie zmian potrzeba dużo więcej czasu. W czasie
spotkań z coachem masz możliwość przyjrzenia się sobie
i sytuacji z wielu perspektyw. Wejrzeć w siebie i podjąć
potrzebne decyzje. Natomiast pomiędzy sesjami, czyli
faktycznie przez większość czasu, pracujesz samodzielnie. To,

67
co robisz w tym okresie, ma duży wpływ na efektywność całego
procesu coachingu. Są także osoby, które nie zajmują się
z różnych powodów realizacją swoich celów pomiędzy sesjami,
ale wtedy efektywność zmiany może być dużo mniejsza.
Warto zatem rozważyć większe zaangażowanie, zarówno
czasowe, jak i emocjonalne w to, nad czym pracujesz.
Dodatkowy czas na rozwój
W zależności od tego, co chcesz osiągnąć, jakiej zmiany pragniesz
dokonać, poświęć czas na refleksję. Koncentruj się na swoich myślach,
możesz zapisywać te, które wydają Ci się ważne. Obserwuj swoje
reakcje, nazywaj emocje i traktuj to, co dzieje się między sesjami jako
swego rodzaju trening nowych umiejętności. Na kolejnej sesji omó-
wicie Twoje wnioski.

Zadania rozwojowe
Jest to rodzaj „pracy domowej” proponowanej przez coacha. War-
to poświęcić im należną uwagę, ponieważ dużo od nich zależy.
Skuteczność zmiany, ale także jej efektywność i trwałość. Zadania
często pozwalają wprowadzić nowe nawyki, zarówno w sposobie
myślenia, jak i działania. Proponowanie zadań jest dobrą praktyką, ale
też często warunkiem powodzenia całego procesu. Są bardzo ważne,
ponieważ zapewniają Ci pracę nad zmianą między sesjami.

Eksperymentowanie
Pozwalaj sobie na przeprowadzanie różnego rodzaju doświadczeń w obszarze, nad którym
pracujesz. Testuj swoje możliwości i odkrywaj nowe sposoby dochodzenia do podobnych
rezultatów. Baw się zmianą!

COACHING INSTRUKCJA OBSŁUGI | JAK NA JLEPIEJ SKORZYSTAĆ Z COACHINGU

Poszukiwanie dodatkowych inspiracji
– lektury i rozmowy
Oprócz artykułów czy książek polecanych przez coacha,
warto samodzielnie szukać wartościowych treści w obszarach
nad którymi pracujesz. Dzięki samodzielnemu wracaniu
do tematów omawianych na sesji pojawiają się nowe wglądy,
nowe perspektywy i pomysły na rozwiązania.

Regularność sesji
Decydując się na pracę z coachem, warto zachować regularność spotkań, ponieważ dzięki temu
cały proces przebiega łatwiej i zmiana jest trwalsza. Zdaj się na coacha i jego doświadczenie.
Z pewnością zaproponuje odpowiednie odstępy między sesjami. Kiedy czas między sesjami
nadmiernie się wydłuża, może pojawić się zagrożenie utraty ciągłości realizacji Twoich celów.

Kontaktowanie się z coachem między sesjami

Jest to oczywiście możliwe, ale zależy od kontraktu jaki zawarliście. Proces coachingu kładzie
nacisk na Twoją niezależność, więc jeżeli tego nie potrzebujesz, możesz raczej skoncentrować się
na samodzielnym radzeniu sobie z codziennością, a na kolejnej sesji omówicie z coachem Twoje
wnioski.

Temat na kolejną sesję

Postaraj się znaleźć pomysł na temat, który chcesz omówić pod-
czas kolejnej sesji. Czasami przychodzi do głowy spontanicznie,
a niekiedy potrzebujesz na to poświęcić więcej czasu. Dzięki
temu łatwiej się pracuje i można ocenić efektywność spotka-
nia. Jeśli jednak nic nie przyjdzie Ci do głowy, nic nie szkodzi.
Ustalisz to na początku kolejnego spotkania z coachem.

ILUSTROWANY PRZEWODNIK DLA KLIENTÓW | Rafał Nykiel /15

Co dalej?
Każda podróż ma gdzieś swój koniec, podobnie jest
z coachingiem. Ważne, żeby nie kontynuować procesu
coachingu w nieskończoność. Niech ma on wyraźne ramy
czasowe. Jeśli zaistnieje potrzeba, możesz oczywiście ustalić
z twoim coachem możliwość przedłużenia procesu o jakąś
konkretną liczbę sesji, ale miej na uwadze jego zakończenie
i powrót do samodzielności w obszarze rozwoju.

789
Skąd wiadomo, kiedy należy
już zakończyć proces?
1. Głównym wskaźnikiem jest to, że zrealizowałaś/eś
swoje cele na coaching.

2. Jesteś na dobrej drodze do dokonania zmian, ale

odbyła się liczba spotkań na które się umówiliście
(lub które mają zostać sfinansowane).

3. Dobiegł końca czas, na który umówiliście się

z coachem na wspólną pracę.

Dobrze jest zakończyć cały proces sesją (lub jej końcowym fragmentem), który poświęcicie na
podsumowanie tego, co wydarzyło się od początku waszej współpracy. Co już osiągnęłaś/ąłeś,
a nad czym chcesz jeszcze pracować. Jak się czułaś/eś w czasie coachingu. Możesz też dać
informację zwrotną coachowi, jeśli będzie tego oczekiwał. Warto się wtedy skoncentrować na
tym, co Ci pomagało, a co przeszkadzało w waszej współpracy. To może być ważny element
procesu rozwoju dla samego coacha. Jak wcześniej wspominaliśmy, kroczy on własną ścieżką
rozwoju, dlatego potrzebuje tego typu informacji, żeby zadbać o jeszcze większą skuteczność.

Jeśli coach Cię poprosi, możesz też udzielić mu rekomendacji. Zdarzają się anonimowe, ale
cenniejsze są te, pod którymi czujesz, że możesz się podpisać. Chociaż w tej branży marketing
szeptany jest nie do przecenienia, to rekomendacje pisemne mają swoją szczególną wartość. Jeśli
wyrazisz zgodę, coach opublikuje je na swojej stronie internetowej, w mediach społecznościowych
lub umieści w swojej ofercie.

Po zakończeniu całego procesu, możesz dać sobie dłuższą chwilę na delektowanie się zmianami,
zanim podejmiesz dalsze kroki rozwojowe. Jeśli jesteś osobą, która co jakiś czas ma pomysł na
rozwój, z pewnością za jakiś czas wybierzesz inną formę pracy – może szkolenie, może studia
podyplomowe lub psychoterapię.

Po jakimś czasie, po kilkunastu miesiącach lub kilku latach możesz wrócić do coachingu, do tego
samego coacha lub też mając już pewne doświadczenia i będąc na innym etapie życia, poszukać
kogoś innego.

COACHING INSTRUKCJA OBSŁUGI | JAK NA JLEPIEJ SKORZYSTAĆ Z COACHINGU

Warto pod koniec procesu zaplanować
kolejne kroki, czyli ustalić plan działania.
Co zamierzasz dalej robić w życiu, jakie masz
kolejne cele, gdzie chcesz być, a także kim
chcesz być za kilka lat itp.

W związku z tym, że proces coachingu to kilka

miesięcy intensywnej pracy, nie zawsze dobrze
pamiętamy to, z czym startowaliśmy. Jak za-
tem zmierzyć efektywność całego procesu
coachingu? Warto zdać się oczywiście na
propozycję coacha, a oprócz tego możesz
uwzględnić także poniższe wskazówki.

Wróć do notatek z początku procesu i sprawdź jakie kryteria realizacji celu na coaching zostały
wtedy określone. Porównaj to z miejscem, w którym jesteś w tej chwili.

Porównaj moment rozpoczęcia z aktualnymi okolicznościami W jakiej sytuacji byłaś/eś,

co czułaś, a co czujesz teraz. Jak traktujesz tamto wyzwanie. Czego się nauczyłaś/eś itp.

Jeśli masz wypełnione koło (np. życia) z początku procesu, możesz je zrobić ponownie i porównać
wyniki. Mniejsze znaczenie ma rozkład procentowy, a ważniejsze są Twoje wnioski.

Możesz też wykorzystać testy (DISC, badanie 360 i inne), których wykonanie po raz drugi na
koniec procesu pozwoli na porównanie wyników i opisanie drogi, którą przebyłaś/eś.

ILUSTROWANY PRZEWODNIK DLA KLIENTÓW | Rafał Nykiel /17

Proces coachingu
w skrócie
Kiedy pojawia się potrzeba rozwoju
lub dyskomfort, możesz potrzebować:
C. wiedzy

89
B. zmiany

A. nowych
umiejętności

studia

szkolenie psychoterapia coaching

COACHING INSTRUKCJA OBSŁUGI | JAK NA JLEPIEJ SKORZYSTAĆ Z COACHINGU

 proces coachingu
1. przygotowanie do coachingu

2.wybór coacha

3. spotkanie kontraktowe

4. sesje
coachingowe
- praca rozwojowa
z coachem 5. między sesjami
- samodzielna praca
nad realizacją celów
+ wykonywanie
zadań rozwojowych

6. zaplanowanie
dalszych kroków

7. Nowa wersja siebie

po procesie coachingowym ;)

ILUSTROWANY PRZEWODNIK DLA KLIENTÓW | Rafał Nykiel /17

 O autorze:
Rafał Nykiel
międzynarodowy trener International Coaching Community od 2007 roku
wykładowca akademicki (SGH, PŁ, UŁ) od 2012 roku
prowadzi coachingi indywidualne i zespołowe
trener z 20-letnim stażem
jedyny w Polsce trener team coachingu International Coaching Community
twórca narzędzia EQdo – karty emocji www.EQdo.pl
autor platformy www.encyklopediacoachingu.pl
na co dzień prowadzi szkolenia jako trener ICC dające możliwość uzyskania międzynarodowego
certyfikatu coacha i team coacha ICC, a także treningi z zakresu coachingu menadżerskiego,
rozwoju osobistego oraz pracy z nastawieniem
propagator ujęcia systemowego i holistycznego w coachingu
absolwent socjologii i marketingowego zarządzania firmą
w 2019 roku nagrodzony w społecznym plebiscycie Izby Coachingu
za swój wkład w jakość i rozwój coachingu w Polsce

www.rafalnykiel.pl
www.EQdo.pl
www.encyklopediacoachingu.pl
www.znajdzcoacha.pl
https://www.facebook.com/rafal.nykiel.coaching/
www.ICCpolska.com

Copyright © by Rafał Nykiel

www.rafalnykiel.pl
All rights reserved.

Projekt okładki i opracowanie graficzne

Copyright © by My Design Katarzyna Buss Nykiel

Rysunki
Copyright © by Rafał Nykiel

Redakcja i korekta tekstu

Copyright © by Małgorzata Szwed Kasperek

C O A Cwith
Copy protected H I NOnline-PDF-No-Copy.com
G INSTRUKCJA OBSŁUGI | JAK NA JLEPIEJ SKORZYSTAĆ Z COACHINGU