ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΑΙ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ

ΜΑΘΗΜΑ 2Ο :

Φιλοσοφική προσέγγιση για την σύνδεση έρευνας και πράξης στις ανθρωπιστικές επιστήμες.
Επιστημολογία = Η επιστημολογία, μελετάει τα χαρακτηριστικά που πρέπει να έχει μια
γνώση για να την χαρακτηρίσουμε επιστήμη. Εναλλακτικός όρος : Φιλοσοφία της επιστήμης.
Πώς ακριβώς γνωρίζουμε ό,τι γνωρίζουμε στις κοινωνικές επιστήμες;  βασικό ερώτημα.
Στις κοινωνικές επιστήμες είναι κεντρικό ζήτημα η επιστημολογία.
Πρώτες επιστήμες σε κύρος, είναι οι θετικές. Οι κοινωνικές επιστήμες κατά πόσο πρέπει να
μοιάζουν ή ήδη μοιάζουν με τις θετικές επιστήμες; (επιστημολογικό ερώτημα). Στις Θετικές
επιστήμες, είναι πιο εύκολο να διατυπωθούν καθολική νόμοι. Στις κοινωνικές επιστήμες
έχουμε πιθανολογικούς νόμους : ο παράγοντας α θα προκαλέσει το φαινόμενο β κατά
πιθανότητα ψ. Η διάκριση μεταξύ θετικών και κοινωνικών επιστημών, δεν εξαντλείται μόνο
στον τομέα τον πορισμάτων. Οι δεύτερες δυσκολότερα χρησιμοποιούν ποσοτικά δεδομένα,
μιας και τα αντικείμενα υπό μελέτη ( κοινωνικές σχέσεις, έμβια όντα, κοινωνικές οντότητες
– κατασκευασμένες, οργανισμοί, κράτη) , όπως και οι ορισμοί αυτών είναι ρευστοί/α. Δεν
υπάρχουν ξεκάθαρες απαντήσεις στις Κ.Ε. .
(Διαφ.1 μάθημα 2ο ).
Spencer, Mil, Marx  θετικιστές.
(Διφ.3 μάθημα 2ο ).
(Διαφ.4 μάθημα 2ο ):
Υπάρχουν διάφορες έρευνες ( κυρίως επαγωγικές) που δεν καταλήγουν σε κανόνα, απλώς
συγκέντρωναν δεδομένα – ιδίως μετά την επανάσταση του συμπεριφορισμού. Αυτές
μπορούν να κατηγορηθούν για αφελή εμπειρισμό.
(Διαφ.5 ).
Η εμηνειοκρατία, εκφράζεται έντονα μέσα από το έργο του Max Weber.
Η φαινομενολογία εξετάζει την σημασία μιας δράσεις, που εμείς τα άτομα προσδίδουμε σε
αυτή ( κοντά στην άποψη του Weber). ( διυποκειμενικότητα)
(Διαφ.6): κείμενο που υπάρχει και στο βιβλίο.
Πολλές φορές, λόγω αδυναμίας αλλαγής των γνήσιων μεγεθών που εξετάζουμε στις
επιστήμες αυτές, γίνονται πειράματα προσομοίωσης.
(Διαφ.7).
(Διαφ.8): εμπειρικός ρεαλισμός
Αποφεύγει να αναπτύξει έννοιες για μη παρατηρήσημα κοινωνικά αντικείμενα.
(Διαφ.9)΅:
Ουσιαστικά , ο κριτικός ρεαλισμός δίνει μια προτεραιότητα στην θεωρία.
Η κοινωνική έρευνα έχει δύο στοιχεία: α. πώς κάποια παρατηρήσιμα φαινόμενα συνδέονται ,
β. ανάπτυξη μηχανισμών αιτιότητας ( εδώ εμπλέκεται αυτό που λέει ο κριτικός ρεαλισμός,
ότι πρέπει να δώσουμε βαρύτητα και σε μη παρατηρήσιμα αντικείμενα για την ανάπτυξη πιο
τέλειων μηχανισμών).
(διαφ.10): οντολογικά ζητήματα
(διαφ.11).
(διαφ.12) .
(διαφ.13).
(Διαφ.14).
(Διαφ.15).
(Διαφ.16): έννοιες , μεταβλητές και υποθέσεις
Στις δύο θεωρίες μέσης κλίμακας, που δίνονται ως παραδείγματα, οι μεταβλητές είναι :
Βαθμός ανάμειξης ενωτικών ομάδων σε κάθε γειτονιά ( ανάλογα με το ποσοστό που
παίρνει) .
Αν θέλαμε να κάνουμε την μεταβλητή διχοτομική ή δυαδική (δεν παίρνει αριθμητικές τιμές,
αλλά είναι ή χ ή ψ), θα λέγαμε γειτονιές ανάμειξης ή μη. Σαφώς, μια λειτουργικοποίηση
είναι απαραίτητη, δηλαδή πώς ορίζουμε την γειτονιά ( δήμος πχ; ) και ποιες γειτονιές
εξετάζουμε.
Μια διαφορετική μεταβλητή είναι ο βαθμός φόβου και απειλής που αισθάνεται ο πληθυσμός.
Τα στερεότυπα επιπλέον, θα μπορούσε να αποτελέσει μεταβλητή. Η μεταβλητή του χρόνου
είναι παρούσα, όχι όμως στην διατύπωση της θεωρίας.
Οι μεταβλητές, χωρίζονται σε ανεξάρτητες και εξαρτημένες( επηρεάζονται από τις
ανεξάρτητες) . Οι δύο έχουν σχέση αιτίου- αποτελέσματος.
Στο παράδειγμα των θεωριών μέσης κλίμακας, εξαρτημένη μεταβλητή είναι ο βαθμός
αισθήματος φόβου, απειλής, με ανεξάρτητη μεταβλητή τον βαθμό ανάμειξης των εθνοτικών
ομάδων. Στην θεωρία της επαφής, θα μπορούσαμε να νοήσουμε μεταβλητή και για το
αίσθημα οικειότητας. Οι θεωρίες αυτές προτείνουν μηχανισμούς αιτιότητας.
(Διαφ. ): ¨άλλα είδη μεταβλητών¨.
(Διαφ.): ¨Κοινωνικές επιστήμες και αιτιότητα¨
Ο επηρεασμός δεν είναι πάντα αιτιότητα.
(Διαφ.): Σύνδεση θεωρίας- έρευνας.
(Διαφ.): >>> >>> >>>> 2
(Διαφ.): Επαγωγικές…παγίδες
Το παράδειγμα της επαγωγίστριας γαλοπούλας.
(Διαφ.): Διαλεκτική της έρευνας- σύνδεση θεωρίας- έρευνας
(Διαφ.): σύνδεση θεωρίας και έρευνας

(Διαφ.): Η σχέση μεταξύ θεωρίας και έρευνας

(Διαφάνειες): συνδυασμός παραγωγής και επαγωγής
Τόσο η παραγωγή όσο και η επαγωγή είναι ιδεότυποι, δηλαδή δεν υπάρχουν καθαρές από
μόνες τους.