5.

ünite TÜRKİYE DE EĞİTİM SOSYOLOJİSİ

Osmanlıda modernleşmenin başladığı 18 yy sonları ve 19.yy başları modern okullar açılmıştır

Amaç devlet kurullarına emek gücü yetiştirmek

Bilimde ve teknolojide ilerlemek

Aydınlar ve yöneticiler ise halkın okur yazarlığını savundu

Cumhuriyette ise ideolojik amaçlar önem kazandı

Sanayileşme ve 2. Dünya savaşından sonra yeni amaçlar kazandı

Sosyal bilimler ise 19 yy sonlarında geldi

Eğitim sosyolojisinde ise eğitim sorunlarına çözüm arandı

MEŞRUTİYET DÖNEMİ EĞİTİM

Sosyal bilimlerin gelişmesiyle eğitim sosyolojisinde düşünsel gelişme yaşandı.

TÜRK KÜLTÜRÜNE DAYALI EĞİTİM (ZİYA GÖKALP)

Eğitim görüşüyle siyaset görüşü aynıdır

Emile durkheimdan etkilenmiştir

Durkheim ın toplumsal dayanışma kavramı Gökalp in osmanlı-türkiye sosyolojik görüşünün ana

hattıdır.

Görüşü imparatorluktan ulus devletine geçiştir. Erken cumhuriyet dönemini etkiledi o yüzden
cumhuriyet ideoloğu denildi

Gökalp de Durkheim gibi eğitimi toplumsal değerleri yeni nesillere aktarma diye tanımlar.

Bu yüzden işlevselcidir

Bu görüşler uygulanmıştır.

Onun görüşleri savaş yıllarında kollektif şuuru canlandıracağı düşünülür

Kollektif şuur toplum kültür ve ideallerinden oluşur tarihe göre değişir buhran döneminde canlanır
(vatanseverlik erdem kahramanlık)

Eğitim ise bunu topluma aşılar. Toplumu birleştirir.

Kültür eğitime şekil veren ana etmendir.

Din dil sanat milli kimliğin inşasıdır

DİL

1. En temel kültür unsuru

2. Bir çocuğun ilk öğrendiği şey olduğu için eğitimle ilişkilidir
3. Ve diğer kültürü bunla öğrenir.
4. Bu yüzden dilde sadeleştirme olmalı yerleşen yabancı kelimeler kalmalı
5. İstanbul dili yazı dili olmalı

Gökalp islamdan uzaklaşmaz ancak imlayı Türkçeleştirir

DİN

1. Eğitime dahil olmalı

2. Türkler islamı kabul ettikten sonra türk kültürünün ayrılmaz parçası
3. Batının teknolojisinden uzaklaşılmamalı

Bu durumu Gökalp şöyle açıklar türk milletindenim islam ümmetindenim garp medeniyetindenim

SANAT

1. Güzel duyguları olan insanlar yetişmeli

2. Milli olmalı

Gökalpin üç amacı vardır

1. Eğitimin sosyalleştirme rolü

2. Kültürün milli unsurlarını aşılamak
3. Bilim teknoloji öğretmek

EĞİTİM SOSYOLOJİSİNİN KURUCUSU ZİYA GÖKALP

1. TEŞEBBÜS-İ ŞAHSİ EĞİTİMİ (SABAHATTİN BEY)

2. Eğitim amaç değil toplumsal değişim aracıdır.
3. Eğitim bireysel olmalıdır. (Batılıların iyi olmasının sebebi budur.) (Doğu ise toplumcudur)
 Bu yüzden Osmanlı ve Türkiye bireyselci olmalı
4. Eğitim özgür ve özel bireyler yetiştirmeli
5. Modernleşme halka inmeli bunu eğitimle yapılmalı
6. Aileler ve okullar gelenek görenek değil girişimcilik ve bağımsızlık öğretmeli
7. Bireyin okulu bitince kimseye ihtiyaç duymamalı
8. Avrupa’ya öğrenci gönderilmeli

Uygulamaya dökülemedi.

İŞ OKULU (ETHEM NEJAT)

Görüşleri Sabahattin’e benzese de millilikte ayrılır.

1. Eğitim döneme göre modern insan yetiştirmeli

2. Sadece okuma yazma olmamalı (batıdaki gibi)
3. Milliyetçilik öğretilmeli
4. Anaokulu açılma düşüncesi(çocuk bahçeleri)
5. Eğitim 4 duvarı aşmamalı (okullar için hapishane demiştir.)
 6. Tarım için okullar açılmalı (köy enstitülerine öncü)
7. Kadınlar için zirai ve ev hanımı okulları

Sonuç olarak eğitimin amaçlarını ve teknikleriyle alakalı malumatları oldu.

HALK EĞİTİMİ(MUSTAFA SATI EL HUSRİ)(TÜRK FROEBELİ DENİR EĞİTİM GÖRÜŞLERİ İÇİN)

Envar-ulum dergisinde eğitim ile ilgili görüşler

Gökalp in toplumcu eğitimine karşı bireyi yetiştirmek önemli demiştir.

1. Eğitim topluma yayılmalı pedagojik yöntemler kullanılmalı

2. Millilik yerine akılcılık (millilik verilmeli ancak muhafazakâr olmamalı)
3. Eğitim biyolojik ve psikolojik temelli olmalı(yetenek önemli)
4. Batıdaki gibi doğa bilimleri ve matematik olmalı
5. Deney olmalı ezber olmamalı
6. Okuma yazma arttırılmalı

Eğitim bakanı Emrullah efendinin yüksek öğretimden eğitim reformu başlaması sözüne karşılık
ilköğretimden başlamasını söylemiştir.

Cumhuriyet döneminde önem kazandı.

CUMHURİYET DÖNEMİ EĞİTİM

Ziya Gökalp fikirleri önemli olmuştur ve İsmail hakkı Baltacıoğlu.

İŞ OKULU (İSMAİL HAKKI BALTACIOĞLU)

1. Eğitim adam yetiştirmeli

2. Toyları hazırlamalı
3. Mesleki işler ehliyetli kişilere verilmeli
4. Öğrenci merkezli olmalı( eski memur yetiştirme sistemini kınar)

PEDAGOJİ SİSTEMİ= İÇTİMAİ MEKTEP(ŞAHSİYET PEDAGOJİSİ)

1. Kişiyi sorumluluk görev sahibi yapmak gerçek hayatı öğretmek(şahsiyet)

2. Okulu hayatın içinden bir yer yapmak(çevre)
3. Çalışma için özgür alan vermek(çalışma)
4. Topluma değerli bir şey vermek(verim)
5. Çocuğu hayata hazırlamak başlatmak(başlatma)

Okul onun için üretim yeridir. Bu yüzden ethem nejatla benzeşti.

İŞ OKULU İSMAİL (HAKKI TONGUÇ)

Köy enstitülerini hayata geçirdi

Ethem nejat gibi iş okulu düşüncesi

Öğrenci merkezli
Okulun amacı okuma yazma öğretmek değildir. Topluma bilinç vermeli. Ülkenin üretmesi tarım ve
hayvancılık olmalı. Çocuğu psikolojik ve biyolojik varlık olarak gördüğü için eleştirildi. (tarihi aidiyeti
unuttu.

MAARİF DAVASI (MÜMTAZ TURHAN)

Eğitimde görüşü ülkenin ekonomik kalkınma sorunu vardır. Bunun sebebi yetkin aydın ve uzman
olmamasıdır.

Türk eğitiminin amacı her alanda yetkin kişi yetiştirmektir. Tüm toplumu okur yazar yapmak değildir.
Belli kişileri birinci sınıf bilim adamı yapmaktır. Böylece yüksek öğretim kalkınmasını savundu.
(emruulah efendi gibi MEB bakanı)

Ancak eğitim sistemi yeterli değildir. Batıya öğrenci gönderilmesi gerekir. Eğitim ancak bilim
adamlarıyla iyi olur. Dinle bilimle iç içe geçirilmelidir.

Mesleği seven öğretmen olmalıdır.

Hukukta özgür olmalı bu yüzden başbakanlığa bağlı olmalı.

Batılılaşma bilimde olmalı eğlence de değil.

AKADEMİDE EĞİTİM SOSYOLOJİSİ

Türkiye’de eğitim sosyolojisi sosyolojinin akademik disiplin olmasıyla ders oldu.

1914 te darul fununda ziya Gökalp sosyoloji dersleri verdi.

1917 de eğitimsel sosyoloji etkilendi İsmail hakkı Baltacıoğlu sayesinde.

1933 te kesinti oldu üniversite reformuyla

1950 li Nusret köymen gazi üniversitesi 1953 te eğitim sosyolojisi adında kitap çıkardı 2. Yayındır bu
alanda meb yayınları

Birincisi ise İsmail hakkı Baltacıoğlu terbiyevi içtimaiyat(ders kitabı)

1932 de ise içtimai mektep kitabını çıkardı İsmail hakkı

1958 halid fikret kanad terbiye sosyolojisi

Sonrasında eğitim fakültelerinde okutuldu 1998 de kaldırıldı fazla teorik o yüzden yök kaldırdı

2000 li yıllarda geri geldi