‫‪:‬دستگاههای کمک ناوبری‬

‫‪AUTO PILOT‬‬
‫دستگاهی که هدایت کشتی را به صورت خودکار انجام میدهد‪.‬جهت اینکار این دستگاه به قطب نما و سکان کشتی متصل‬
‫است‪.‬دکمه ای روی ان قرار دارد که بوسیله آن راهی که کشتی باید برودبه آن میدهیم‪.‬بعد از اینکه راه کشتی را به آن‬
‫دادیم‪،‬دستگاه با دانستن جهت سینه کشتی بوسیله قطب نما‪ ،‬به تیغه سکان دستور میدهدکه سکان به راست یا چپ‬
‫‪.‬برود‪.‬پس از ست کردن راه کشتی به سکان دستور میدهد در وسط قرار بگیرد‬

‫قط‬ ‫تیغه‬
‫‪Headi‬‬ ‫ب‬ ‫ست شده ‪Aut‬‬ ‫سیستم‬ ‫سکان‬
‫‪ng‬‬ ‫نما‬ ‫‪o heading‬‬
‫خواسته‬ ‫سکان‬ ‫زاویه‬
‫سکان‬
‫شده‬
‫واقعی‬ ‫‪pilo‬‬
‫‪t‬‬

‫‪NAVTEX‬‬
‫دستگاهی که هشدارها و پیش بینی های ناوبری و هواشناسی و همچنین اطالعات ایمنی دریایی را به صورت خودکار از‬
‫ایستگاههای ساحلی بر روی فرکانس متوسط رادیویی (‪ )518KHz‬دریافت میکند‪.‬‬

‫در این دستگاه دو نوع تنظیمات مهم وجود دارد یکی از انها نوع پیغامهای دریافتی است‪.‬در این قسمت میتوان انواع‬
‫پیغامهای دریافتی مورد نیاز کشتی راانتخاب کرد و پیغامهای غیر ضروری را انتخاب نمیکنیم‪.‬‬

‫یکی دیگر از تنظیمات دستگاه انتخاب ایستگاههای رادیویی در محدوده جغرافیایی کشتی که با حروف انگلیسی نشان‬
‫داده شده است‪.‬برای مثال بندرعباس با حرف ‪ F‬نشان داده شده است که با انتخاب حرف ‪ F‬میتوان اطالعات ارسالی‬
‫ایستگاه بندرعباس را دریافت کرد‪.‬‬

‫~‪~1‬‬
 ‫‪ECHO SOUNDER‬‬
‫دستگاه اندازه گیری عمق آب است که بوسیله فرستادن پالسهای صدا درآب‪،‬عمق آب را‬
‫اندازه می گیرد‪.‬پالس ارسالی دستگاه به کف دریا برخورد کرده و به خود دستگاه برمیگردد‬
‫و دستگاه با اندازه گیری زمان بین فرستادن پالس صداوبرگشت آن و همچنین با دانستن‬
‫سرعت پالس صدا در آب عمق آب زیر کشتی را اندازه میگیرد‪.‬‬

‫خطاهای ‪echo sounder‬‬

‫وجود اکو های مزاحم (‪،)noise‬برخورد با گروه ماهیان عبوری‪،‬برخورد با سطح شیبدار‬
‫مثل صخره‪،‬اکوهای برگشتی از امواج دریا‪،‬گیاهان و علف های کف دریا ‪،‬اکوهایی که دو یا‬
‫چندین بار رفت وبرگشت کرده سپس به دستگاه رسیده و عمق را بیشتر نشان میدهد‪.‬‬

‫‪RADAR‬‬
‫دستگاهی که با تشخیص اشیاء اطراف کشتی و فاصله ‪،‬جهت و سرعت آنها به ناوبری و جلوگیری از‬
‫تصادف کمک میکند‪.‬این دستگاه با فرستادن امواج الکترومغناطیس و برخورد آن با اشیاء و برگشت‬
‫آنها و اندازه گیری زمان رفت وبرگشت امواج وهمچنین دانستن سرعت امواج فاصله اشیاء تا کشتی را‬
‫محاسبه میکند‪.‬رادار با دانستن جهت برگشت امواج و مقدار جابجایی کشتی های دیگر‪،‬جهت و سرعت‬
‫آنها را روی صفحه خود نشان میدهد‪.‬‬

‫دو نوع رادار وجود دارد ‪ . X-BAND , S-BAND‬فرکانس رادار ‪ X-BAND 9‬گیگا هرتز است و‬
‫بدلیل فرکانس زیاد و رزولوشن باال اشیاء کوچک را به خوبی نشان میدهد ولی تحت تاثیرباران و دریای‬
‫مواج قرار میگیرد‪.‬فرکانس رادار ‪ S-BAND 3‬گیگا هرتز است و اشیاء بزرگ را خوب نشان میدهد و‬
‫کمتر تحت تاثیر باران و دریای مواج قرار میگیرد‪.‬‬

‫‪GPS‬‬
‫~‪~2‬‬
 ‫سامانه موقعیت یاب جهانی است که موقعیت جغرافیایی استفاده کننده را مشخص میکند شامل‬
‫طول‪،‬عرض و ارتفاع جغرافیایی‪.‬این سامانه از سه بخش تشکیل شده است‪ :‬بخش فضایی‪،‬بخش کنترل و‬
‫بخش کاربر‪.‬‬

‫بخش فضایی از ‪ 24‬ماهواره فعال تشکیل شده که در ‪ 6‬مدار در حرکت هستند‪.‬بخش کنترل آن یک‬
‫ایستگاه زمینی است‪.‬‬

‫قسمت های فضایی و کنترل توسط نیروی هوایی آمریکا اداره میشود‪.‬‬

‫بخش کاربر هم شامل تمام کسانی میشود که گیرنده های این سامانه را در اختیار دارند‪.‬گیرنده ها در هر‬
‫نقطه از زمین همزمان با استفاده از اطالعات ‪ 3‬تا ‪ 4‬ماهواره موقعیت را نشان میدهند‪.‬‬

‫اساس کار ‪GPS‬‬

‫گیرنده های ‪ GPS‬اطالعات ارسالی از ماهواره را دریافت کرده و با انجام محاسبات هندسی ‪ ،‬محل دقیق‬
‫گیرنده را نسبت به زمین محاسبه می کنند‪ .‬در واقع گیرنده زمان ارسال سیگنال توسط ماهواره را با‬
‫زمان دریافت آن مقایسه می کند‪ .‬از اختالف این دو زمان فاصله گیرنده از ماهواره تعیین می گردد‪ .‬حال‬
‫این عمل را با داده های دریافتی از چند ماهواره دیگر تکرار می کند و بدین ترتیب محل دقیق گیرنده را‬
‫با اختالفی ناچیز ‪ ،‬معین می کند‪.‬‬

‫‪DGPS‬‬

‫سیستم تصحیح سیگنال ‪ GPS‬که از ایستگاههای خاص بر روی امواج ‪ FM‬فرستاده میشود و خطای‬
‫‪ GPS‬را کم میکند‪.‬‬

‫‪SPEED LOG‬‬
‫سرعت سنج‪ :‬متداولترین روش اندازه گیری سرعت شناور روش داپلر است که سرعت‬
‫سنجهای کشتی ها بر اساس این روش کار میکنند‪.‬روش داپلر بر اساس تئوری تغییر‬
‫فرکانس است که توسط شخصی به نام داپلر عنوان شده است‪.‬فرستنده این دستگاه در زیر‬
‫کشتی دو موج مافوق صوت به سمت پایین میفرستد که یکی به سمت جلو و دیگری به‬
‫سمت عقب کشتی است‪.‬دستگاه با مقایسه فرکانس برگشتی وفرکانس ارسالی و اندازه گیری‬
‫تغییر داپلر سرعت کشتی را محاسبه میکند‪.‬‬

‫~‪~3‬‬
 ‫سرعت‬
‫کشتی تغیی‬
‫ر‬
‫فرک‬
‫ان‬
‫س‬
‫امو‬
‫اج‬
‫ارس‬
‫الی‬

‫‪AIS‬‬
‫یک سیستم ردیابی خودکار است که در مرکز کنترل ‪ VTS‬و کشتیها استفاده میشود و در ان اطالعات‬
‫الکترونیکی مثل مشخصات کشتی‪،‬موقعیت ‪،‬مسیروسرعت به صورت اتوماتیک تبادل میشود‪ .‬دستگاه‬
‫‪ AIS‬این اطالعات را بر روی فرکانس ‪ VHF‬کانال ‪ 87‬و ‪ 88‬میفرستد‪.‬برد ‪ AIS‬همان برد ‪VHF‬‬
‫است‪.‬در ‪ AIS‬اطالعات قابل تغییر مثل آبخور ‪،‬بندر بعدی و زمان رسیدن به آن و نوع بار کشتی نیز‬
‫تبادل می شود‪.‬‬

‫‪VHF‬‬
‫دستگاهی است برای ارتباط رادیویی بین کشتی ها و بنادر که از آن نیز برای فرستادن پیغامهای دیجیتال‬
‫(‪ )DSC‬نیز میتوان استفاده کرد‪.‬این دستگاه بر روی فرکانس ‪ 156‬مگاهرتز تا ‪ 162‬مگا هرتز کار‬
‫میکند‪.‬برد این دستگاه ‪ 25‬تا ‪ 30‬مایل است و بستگی به ارتفاع آنتن آن دارد هر چه ارتفاع بلندتر برد‬
‫بیشتر‪.‬دو نوع کانال در ‪ VHF‬وجود دارد ‪ SIMPLEX‬و ‪ DUPLEX‬که کانالهای ‪ simplex‬برای‬
‫ارتباط یکطرفه است زمانی که یک کشتی بر روی کانال صحبت میکند صدای دیگری شنیده نمیشود‪.‬در‬
‫کانالهای ‪ duplex‬ارتباط دو طرفه است و همزمان دو نفر میتوانند در یک کانال صحبت کنند و به دلیل‬
‫اینکه فرکانس فرستنده و گیرنده فرق میکند یک کشتی فقط میتواند با یک ایستگاه ساحلی بر روی کانال‬
‫‪ duplex‬صحبت کند‪.‬کانال ‪ DSC 70‬میباشدوبرای فرستادن پیغام دیجیتال اضطراری استفاده‬

‫~‪~4‬‬
 ‫میشود‪.‬توان دستگاه ‪ 25‬و ‪ 1‬وات میباشد که در دریا باید روی ‪ 25‬وات و کنار اسکله روی ‪ 1‬وات‬
‫گذاشته شود‪.‬‬

‫قطب نما ‪COMPASS‬‬

‫اندازه گیری جهت‪ ،‬بوسیله قطب نما انجام می گیرد و دو نوع قطب نما وجود دارد قطب نم‪ŽŽ‬ای مغناطیس‪ŽŽ‬ی‬
‫و و جایرو ( ‪)gyro‬در اولی نیروی هدایت کننده قطب نما از میدان مغناطیس‪ŽŽ‬ی از زمین گرفت‪ŽŽ‬ه می ش‪ŽŽ‬ود‬
‫ولی‬
‫در خصوص اصول جایرو حرکت دورانی پدیده طبیعی چرخش کره زمین و میدان جاذبه بکار گرفته شده‬
‫است ‪ .‬در قطب نمای مغناطیسی ‪ ،‬صفحه درجه بندی شده مغناطیسی در یک مایع قرار گرفت‪ŽŽ‬ه ک‪ŽŽ‬ه در اث‪ŽŽ‬ر‬
‫میدان مغناطیسی زمین ‪ 0 ،‬درجه آن رو به شمال قرار میگ‪ŽŽ‬یرد‪ .‬خطاه‪ŽŽ‬ایی ک‪ŽŽ‬ه در قطب نم‪ŽŽ‬ا وج‪ŽŽ‬ود دارد‬
‫یکی اختالف مغناطیس‪Ž‬ی ‪ variation‬ک‪Ž‬ه براث‪Ž‬ر وج‪Ž‬ود می‪Ž‬دان مغناطیس‪Ž‬ی متغ‪Ž‬یر زمین و دیگ‪Ž‬ری انح‪Ž‬راف‬
‫مغناطیسی ‪ deviation‬است که در اثر تاثیر فلزات اطراف آن ‪،‬رادار و آنتن مخابراتی بوجود می آید‪.‬‬

‫~‪~5‬‬