Skóra Budowa 2warstwy naskórek i skóra właściwa pod skorą tkanka podskórna Naskórek - zbudowany z tkanki nabłonkowej wielowarstwowej

- warstwa zrogowaciała - stwardniała przez keratynę, chroni przed

czynnikami zewnętrznymi i utratą wody - warstwa rozrodcza - zdolna do podziałów i tworzenia nowych komórek, odnawia warstwę zrogowaciałą - melanocyty - produkują melaniny, barwniki chroniące skórę przed
promieniowaniem UV, decydują o kolorze skóry Linie występują na palcach i stopach sa to listewki miedzy którymi są bruzy po sklaeczeniu powracają do tej samej wersji Skóra właściwa skóra właściwa grubsza
niż naskórek zbudowana z tkanki łącznej włóknistej w której są liczne włóka Białkowe.Są w niej liczne naczynia krwionośne= usuwa szkodliwe produkty materii i termorelulacji.Są w niej receptory=odbierainfo ze
środowiska zewnętrznego Funkcje Termoizolacja chroni przed utrata ciepła amortyzacja chroni ciało przed uszkodzeniami mechanicznymi zapasową staniowi rezerwę energetyczna Wytwory naskórka włosy
Ochrona przed czynnikami środowiska termoizolacja u sakków Paznokcie ochrona końcówke palców wzmacniają odbiór wrazen dotykowych prez opuszki palców Gruczoły lojowe Wydziela łój natłuszca włosy i
naskórek=bardziej elastyczne stanowi bariere prezd bakteriami chorobotwórczymi gruczoły mlekowe wydzielają mleko mieszanina sbustancji=pokrarm dla noworotka Chorby i higiena skóry : badania
diagnostyczne to dermatoskopia i badanie mikroskopowe Choroby skory Grzybiece przyczyna zakażebnie hrzybami Drogi : kontakty z zakazonym człowiekiem lub przedmiotenm Priofilaktyka:higiena osobista i nie
korzystanie z przedmiotów ginieny osobiostej.Choroby pasożytnicze przyczyna zakażenie waszą głowa drogi bezpośredni z zarażoną osba Profilaktyka systematyczne przeglądanie włosów swierzb Przyczyny
zakazęnie pasożytem swierzbowcem ludzkim drogi bezpośrednio przez kontakt z chorym /bielizna pościelowa Profilaktyka:Przestrzeganie higieny swierzbowiec drązy korytarze w warstwie rogowej naskórka co
powoduje swwedzeuie
Trądzik psopolity przyczyny|:produkcja zbyt dużej ilości łoju przez gruczoły w uwiezionym łoju rozmnażją się bakterie Czernikak przyczyny Zmiany w materiale genetycznym powodujące niekontrolowane dzieleni
esi komórek skóry Profilaktyka unikanie nadmiernego opalania się w soloariu itp. Przeglądanie i zauważanei zmian na naszym ciele ALFABET a-asematryczne kstałty b-brzegi nirówne lub postrzep[ione c- czarny
czerwony jasnobrązowy niejednolity kolor d-duży wikszy niż 6mm e- ewoluowanie w czasie Nadmierne Promieniowanie UV -oparzenia słoneczne w wyniku zbyur długiego opalania się i niestosowania filtrów – rozwój
nowotworów czerniak – uczulenie na słońce bedącxe reakcją alergiczną – fotostarzenie czyli przyśpieszanie procesu stareznie sie skóry Szkielet osiowy mózgoczaszka i twarzoczaszka Czaszka, kręgosłup i żebra
Szkielet dolnych: kość udowa, rzepka, kość piszczelowa, kość strzałkowa, kośći stępu, kośći śródstopia, paliczki palców szkielet kończyn górnych kość ramienna, kość łokciowa, kość promienia, kości nadgarska,
kośći śródręcza, paliczki palców. Kręgosłup odcinek szyjny (7), piersiowy(12), lędźwiowy(5), kość krzyżowa(5), guziczna(5-4). Żebra prawdziwe(7par), rzekome(3pary), wolne(2pary). Wybrane mięśnie szkieletowe
człowieka: piersiowy większy, dwugłowy ramienia(biceps), prosty przycha, czworoboczny, pośladkowy wielki, czworogłowy uda. Mięśnie szkieletowe składają się głównie z długich komórek zwanych włóknami
mięśniowymi. Włókna te zawierają struktury, takie jak sarkomer, gdzie zachodzi proces skurczu mięśnia. Skurcze mięśni są wywoływane przez uwalnianie jonów wapnia i interakcję między aktyną a miozyną. Mięsień
szkieletowy jest zbudowany z brzuśca oraz ścięgien. Brzusiec tworzą pęczki włókien mięśniowych. Włókna mięśniowe składają się z miofybryli, a te są zbudowane z włókienek aktynowych i grubych miozynowych
Wady postawy- skrzywienie kręgosłupa Przyczyny :długotrwałe utrzymywanie nieprawidłowej postawy ciała nierównomierne obciążenie szkieletu Profilaktyka: Utrzymywanie prawidłowej pozycji ciała ,ćwiczenia |
skolioza: boczne skrzywinie kręgosłupa polega na tym ze mamy przesuniecie kregosłupa najcześciej wodcinku pieriowym w bok NAdmiena kifoza to chroba kregosłupa polegająca na nadmienym wygięciu
kregośłupa w tył w odcinku piersiowym NIeloeczona prowadzić może do garba nadmierna lordoza polega na zbyut dużym wychyleniu kregosłupa do przodui prowadzi do wywierabnia nacisku na kregosłup co
prowadzi do nadmiernego bólu płaskostopie osłabienie mięśni Profilaktyka Noszeni odpowiedniego obuwia Urazy mechaniczne skrecenia stawu poleag na niewielkim uszkodzeniu torebki stawowej i więzadłą
zwichniecie stawu poleag na zerwaniu torebki stawowej i wiezadłą oraz przmieszcezniu względem siebie powierzchni stawowych Złamania: kości polega na całkowity przerwaniu ciągłości kości

3.1-3.2
Budowa szkieletu człowieka: szkielet osiowy – czaszka,kręgosłup,klatka piersiowa| szkielet kończyn:kości kończyn górnych i dolnych wraz z obręczami - barkową i miedniczą. Elementy tworzące szkielet os. i
koń.:osiowy-czaszka,mostek,żebra,kręgosłup| kończyn:obojczyk,łopatka,kość ramienna,kość promieniowa,kość łokciowa,kość miednicza,kość ręki,kość udowa,rzepka,kość piszczelowa,kość strzałkowa,kość stopy.
Kształty kości:płaskie-mają długość i szerokość większą niż grubość, np. Niektóre kości czaski,mostek,łopatki,kości biodrowe,| różnokształtne-mają nieregularny kształt,wyrostki i zagłębienia, np. Kręgi kregosłupa |
krótkie-kształtem przypominają sześcian, np. Kości nadgarstka, kości stępu | długie-mają długość większą niż szerokość i grubość, w ich budowie wyróżniamy trzon i nasady, np. Kość ramienna, paliczki. Budowa
kości: Kość z zewnątrz Jest pokryta okostną-łącznotkankową błoną która odżywia kość oraz uczestniczy w przebudowie i regeneracji kości np. po złamaniach.| Trzon jest zbudowany głównie z tkanki kostnej
zbitej:duża twardość, a nasady kości z tkanki kostnej gąbczastej:budowa ażurowa lżejsza i mniej twarda.| Kości połaczone są ze sobą za pomocą tkanki chrzęstnej.| Wewnątrz kości znajduje się jama szpikowa
wypełniona szpikiem kostnym.| Powierzchnie stawowe kości są chronione przed urazami przez tkankę chrzestną. Funkcje szkieletu: Ochrania narządy, stanowi miejsce przyczepu mięśni, nadaje ciału kształt,
magazynuje subs. Mineralne. Produkuje elementy morfotyczne krwi. Rodzaje połączeń kości: Połączenie ruchome (stawy)-razem z mięśniami i umożliwiają ruch kości względem siebie w jednej lub kilku
płaszczyznach rodzaje stawów to m.in. staw siodełkowy(nasada kciuka),obrotowy(1 a 2 kręg kręgosłupa),zawiasowy(kość ramienna,łokciowa,pomiędzy paliczkami), kulisty(między kością miedniczą i udową) |
Połaczenia ścisłe-Zapobiegają przemieszczaniu się kości względem siebie Przez co znacznie lub całkowicie ograniczają ruch: Więzozrosty-kości połączone za pomocą tkanki włóknistej(szwy łaczące kości czaski),
Chrząstkozrosty-kości połączone za pomocą tkanki chrzęstnej(krążki międzykręgowe, połączenia żeber z mostkiem), Kościozrosty-połaczone za pomocą tkanki kostnej(kość krzyżowa) | W skład stawu wchodzą
powierzchnie Stawowe kości które są pokryte chrząstką. międzypowierzchniami stawowymi znajduje się jama Stawowa wypełniona mazią stawową staw jest otoczony torebką Stawową, która stabilizuje kości,
stawy są również stabilizowane przez więzadła Wpływ diety na układ ruchu: Do prawidłowego rozwoju i funkcjonowania układu ruchu jest konieczne odpowiednie odżywianie się czyli dostarcznanie organizmowi
wszystkich potrzebnych składników. Białka są niezbędne do prawidłowego rozwoju mięśni. | Dieta bogata w sole mineralne (wapnia,magnezu,potasu) białko, witamy D3 i C wpływa korzystnie na układ
ruchu Doping: polega na sztucznym podnoszeniu wydolności sportowca.Może on być m.in farmakologiczny, fizjologiczny, genetyczny( Przykłady: Środki anaboliczne-przyśpieszają wzrost masy mięśniowej,
Erytropoetyna EPO-pobudza wytwarzanie erytrocytów, Środki pobudzające i przeciwbólowe-pobudzają i eliminuja ból i zmęczenie, Manipulacje genetyczne-zmiany genetyczne w celu przyśpieszenia wzrostu
masy mięśniowej, Transuzja krwi-zwiększa ilość tlenu w komórkach: skutki(zarażenie HIV, wzrost cisnienia krwi, wzrost ryzyka zakrzepów). Operacje chirurgiczne Osteoporoza - zaburzenie gęstości i struktury
kościPrzyczyna: niedobór hormonów płciowych i wapniaCzynniki ryzyka: wiek, geny, dieta, unieruchomienie, leki, wit. D3, alkohol, papierosyObjawy: bóle i złamania kości, obniżenie wzrostu, kifoza Profilaktyka: dieta
bogata w wapń, wit. D, białko, sport, brak alkoholu i papierosów Krzywica polega na zmniejszeniu mineralizacji kości w wyniku zaburzeń gospodarkiwapniowo-fosforanowej. Choroba ta jest związana z nieprawidłowym
kształtowaniem siękości podczas ich wzrostu, dlatego dotyczy głównie dzieci.Przyczyny: niedobór witaminy D, spowodowany niedostateczną ekspozycją na promieniowanie słoneczne oraz zbyt małą ilością tej witaminy
w diecie.Objawy: kości stają krzyw e

Skóra Budowa 2warstwy naskórek i skóra właściwa pod skorą tkanka podskórna Naskórek - zbudowany z tkanki nabłonkowej wielowarstwowej - warstwa zrogowaciała - stwardniała przez keratynę, chroni przed
czynnikami zewnętrznymi i utratą wody - warstwa rozrodcza - zdolna do podziałów i tworzenia nowych komórek, odnawia warstwę zrogowaciałą - melanocyty - produkują melaniny, barwniki chroniące skórę przed
promieniowaniem UV, decydują o kolorze skóry Linie występują na palcach i stopach sa to listewki miedzy którymi są bruzy po sklaeczeniu powracają do tej samej wersji Skóra właściwa skóra właściwa grubsza
niż naskórek zbudowana z tkanki łącznej włóknistej w której są liczne włóka Białkowe.Są w niej liczne naczynia krwionośne= usuwa szkodliwe produkty materii i termorelulacji.Są w niej receptory=odbierainfo ze
środowiska zewnętrznego Funkcje Termoizolacja chroni przed utrata ciepła amortyzacja chroni ciało przed uszkodzeniami mechanicznymi zapasową staniowi rezerwę energetyczna Wytwory naskórka włosy
Ochrona przed czynnikami środowiska termoizolacja u sakków Paznokcie ochrona końcówke palców wzmacniają odbiór wrazen dotykowych prez opuszki palców Gruczoły lojowe Wydziela łój natłuszca włosy i
naskórek=bardziej elastyczne stanowi bariere prezd bakteriami chorobotwórczymi gruczoły mlekowe wydzielają mleko mieszanina sbustancji=pokrarm dla noworotka Chorby i higiena skóry : badania
diagnostyczne to dermatoskopia i badanie mikroskopowe Choroby skory Grzybiece przyczyna zakażebnie hrzybami Drogi : kontakty z zakazonym człowiekiem lub przedmiotenm Priofilaktyka:higiena osobista i nie
korzystanie z przedmiotów ginieny osobiostej.Choroby pasożytnicze przyczyna zakażenie waszą głowa drogi bezpośredni z zarażoną osba Profilaktyka systematyczne przeglądanie włosów swierzb Przyczyny
zakazęnie pasożytem swierzbowcem ludzkim drogi bezpośrednio przez kontakt z chorym /bielizna pościelowa Profilaktyka:Przestrzeganie higieny swierzbowiec drązy korytarze w warstwie rogowej naskórka co
powoduje swwedzeuie
Trądzik psopolity przyczyny|:produkcja zbyt dużej ilości łoju przez gruczoły w uwiezionym łoju rozmnażją się bakterie Czernikak przyczyny Zmiany w materiale genetycznym powodujące niekontrolowane dzieleni
esi komórek skóry Profilaktyka unikanie nadmiernego opalania się w soloariu itp. Przeglądanie i zauważanei zmian na naszym ciele ALFABET a-asematryczne kstałty b-brzegi nirówne lub postrzep[ione c- czarny
czerwony jasnobrązowy niejednolity kolor d-duży wikszy niż 6mm e- ewoluowanie w czasie Nadmierne Promieniowanie UV -oparzenia słoneczne w wyniku zbyur długiego opalania się i niestosowania filtrów – rozwój
nowotworów czerniak – uczulenie na słońce bedącxe reakcją alergiczną – fotostarzenie czyli przyśpieszanie procesu stareznie sie skóry Szkielet osiowy mózgoczaszka i twarzoczaszka Czaszka, kręgosłup i żebra
Szkielet dolnych: kość udowa, rzepka, kość piszczelowa, kość strzałkowa, kośći stępu, kośći śródstopia, paliczki palców szkielet kończyn górnych kość ramienna, kość łokciowa, kość promienia, kości nadgarska,
kośći śródręcza, paliczki palców. Kręgosłup odcinek szyjny (7), piersiowy(12), lędźwiowy(5), kość krzyżowa(5), guziczna(5-4). Żebra prawdziwe(7par), rzekome(3pary), wolne(2pary). Wybrane mięśnie szkieletowe
człowieka: piersiowy większy, dwugłowy ramienia(biceps), prosty przycha, czworoboczny, pośladkowy wielki, czworogłowy uda. Mięśnie szkieletowe składają się głównie z długich komórek zwanych włóknami
mięśniowymi. Włókna te zawierają struktury, takie jak sarkomer, gdzie zachodzi proces skurczu mięśnia. Skurcze mięśni są wywoływane przez uwalnianie jonów wapnia i interakcję między aktyną a miozyną. Mięsień
szkieletowy jest zbudowany z brzuśca oraz ścięgien. Brzusiec tworzą pęczki włókien mięśniowych. Włókna mięśniowe składają się z miofybryli, a te są zbudowane z włókienek aktynowych i grubych miozynowych
Wady postawy- skrzywienie kręgosłupa Przyczyny :długotrwałe utrzymywanie nieprawidłowej postawy ciała nierównomierne obciążenie szkieletu Profilaktyka: Utrzymywanie prawidłowej pozycji ciała ,ćwiczenia |
skolioza: boczne skrzywinie kręgosłupa polega na tym ze mamy przesuniecie kregosłupa najcześciej wodcinku pieriowym w bok NAdmiena kifoza to chroba kregosłupa polegająca na nadmienym wygięciu
kregośłupa w tył w odcinku piersiowym NIeloeczona prowadzić może do garba nadmierna lordoza polega na zbyut dużym wychyleniu kregosłupa do przodui prowadzi do wywierabnia nacisku na kregosłup co
prowadzi do nadmiernego bólu płaskostopie osłabienie mięśni Profilaktyka Noszeni odpowiedniego obuwia Urazy mechaniczne skrecenia stawu poleag na niewielkim uszkodzeniu torebki stawowej i więzadłą
zwichniecie stawu poleag na zerwaniu torebki stawowej i wiezadłą oraz przmieszcezniu względem siebie powierzchni stawowych Złamania: kości polega na całkowity przerwaniu ciągłości kości

3.1-3.2
Budowa szkieletu człowieka: szkielet osiowy – czaszka,kręgosłup,klatka piersiowa| szkielet kończyn:kości kończyn górnych i dolnych wraz z obręczami - barkową i miedniczą. Elementy tworzące szkielet os. i
koń.:osiowy-czaszka,mostek,żebra,kręgosłup| kończyn:obojczyk,łopatka,kość ramienna,kość promieniowa,kość łokciowa,kość miednicza,kość ręki,kość udowa,rzepka,kość piszczelowa,kość strzałkowa,kość stopy.
Kształty kości:płaskie-mają długość i szerokość większą niż grubość, np. Niektóre kości czaski,mostek,łopatki,kości biodrowe,| różnokształtne-mają nieregularny kształt,wyrostki i zagłębienia, np. Kręgi kregosłupa |
krótkie-kształtem przypominają sześcian, np. Kości nadgarstka, kości stępu | długie-mają długość większą niż szerokość i grubość, w ich budowie wyróżniamy trzon i nasady, np. Kość ramienna, paliczki. Budowa
kości: Kość z zewnątrz Jest pokryta okostną-łącznotkankową błoną która odżywia kość oraz uczestniczy w przebudowie i regeneracji kości np. po złamaniach.| Trzon jest zbudowany głównie z tkanki kostnej
zbitej:duża twardość, a nasady kości z tkanki kostnej gąbczastej:budowa ażurowa lżejsza i mniej twarda.| Kości połaczone są ze sobą za pomocą tkanki chrzęstnej.| Wewnątrz kości znajduje się jama szpikowa
wypełniona szpikiem kostnym.| Powierzchnie stawowe kości są chronione przed urazami przez tkankę chrzestną. Funkcje szkieletu: Ochrania narządy, stanowi miejsce przyczepu mięśni, nadaje ciału kształt,
magazynuje subs. Mineralne. Produkuje elementy morfotyczne krwi. Rodzaje połączeń kości: Połączenie ruchome (stawy)-razem z mięśniami i umożliwiają ruch kości względem siebie w jednej lub kilku
płaszczyznach rodzaje stawów to m.in. staw siodełkowy(nasada kciuka),obrotowy(1 a 2 kręg kręgosłupa),zawiasowy(kość ramienna,łokciowa,pomiędzy paliczkami), kulisty(między kością miedniczą i udową) |
Połaczenia ścisłe-Zapobiegają przemieszczaniu się kości względem siebie Przez co znacznie lub całkowicie ograniczają ruch: Więzozrosty-kości połączone za pomocą tkanki włóknistej(szwy łaczące kości czaski),
Chrząstkozrosty-kości połączone za pomocą tkanki chrzęstnej(krążki międzykręgowe, połączenia żeber z mostkiem), Kościozrosty-połaczone za pomocą tkanki kostnej(kość krzyżowa) | W skład stawu wchodzą
powierzchnie Stawowe kości które są pokryte chrząstką. międzypowierzchniami stawowymi znajduje się jama Stawowa wypełniona mazią stawową staw jest otoczony torebką Stawową, która stabilizuje kości,
stawy są również stabilizowane przez więzadła Wpływ diety na układ ruchu: Do prawidłowego rozwoju i funkcjonowania układu ruchu jest konieczne odpowiednie odżywianie się czyli dostarcznanie organizmowi
wszystkich potrzebnych składników. Białka są niezbędne do prawidłowego rozwoju mięśni. | Dieta bogata w sole mineralne (wapnia,magnezu,potasu) białko, witamy D3 i C wpływa korzystnie na układ
ruchu Doping: polega na sztucznym podnoszeniu wydolności sportowca.Może on być m.in farmakologiczny, fizjologiczny, genetyczny( Przykłady: Środki anaboliczne-przyśpieszają wzrost masy mięśniowej,
Erytropoetyna EPO-pobudza wytwarzanie erytrocytów, Środki pobudzające i przeciwbólowe-pobudzają i eliminuja ból i zmęczenie, Manipulacje genetyczne-zmiany genetyczne w celu przyśpieszenia wzrostu
masy mięśniowej, Transuzja krwi-zwiększa ilość tlenu w komórkach: skutki(zarażenie HIV, wzrost cisnienia krwi, wzrost ryzyka zakrzepów). Operacje chirurgiczne Osteoporoza - zaburzenie gęstości i struktury
kościPrzyczyna: niedobór hormonów płciowych i wapniaCzynniki ryzyka: wiek, geny, dieta, unieruchomienie, leki, wit. D3, alkohol, papierosyObjawy: bóle i złamania kości, obniżenie wzrostu, kifoza Profilaktyka: dieta
bogata w wapń, wit. D, białko, sport, brak alkoholu i papierosów Krzywica polega na zmniejszeniu mineralizacji kości w wyniku zaburzeń gospodarkiwapniowo-fosforanowej. Choroba ta jest związana z nieprawidłowym
kształtowaniem siękości podczas ich wzrostu, dlatego dotyczy głównie dzieci.Przyczyny: niedobór witaminy D, spowodowany niedostateczną ekspozycją na promieniowanie słoneczne oraz zbyt małą ilością tej witaminy
w diecie.Objawy: kości stają krzyw e

Skóra Budowa 2warstwy naskórek i skóra właściwa pod skorą tkanka podskórna Naskórek - zbudowany z tkanki nabłonkowej wielowarstwowej - warstwa zrogowaciała - stwardniała przez keratynę, chroni przed
czynnikami zewnętrznymi i utratą wody - warstwa rozrodcza - zdolna do podziałów i tworzenia nowych komórek, odnawia warstwę zrogowaciałą - melanocyty - produkują melaniny, barwniki chroniące skórę przed
promieniowaniem UV, decydują o kolorze skóry Linie występują na palcach i stopach sa to listewki miedzy którymi są bruzy po sklaeczeniu powracają do tej samej wersji Skóra właściwa skóra właściwa grubsza
niż naskórek zbudowana z tkanki łącznej włóknistej w której są liczne włóka Białkowe.Są w niej liczne naczynia krwionośne= usuwa szkodliwe produkty materii i termorelulacji.Są w niej receptory=odbierainfo ze
środowiska zewnętrznego Funkcje Termoizolacja chroni przed utrata ciepła amortyzacja chroni ciało przed uszkodzeniami mechanicznymi zapasową staniowi rezerwę energetyczna Wytwory naskórka włosy
Ochrona przed czynnikami środowiska termoizolacja u sakków Paznokcie ochrona końcówke palców wzmacniają odbiór wrazen dotykowych prez opuszki palców Gruczoły lojowe Wydziela łój natłuszca włosy i
naskórek=bardziej elastyczne stanowi bariere prezd bakteriami chorobotwórczymi gruczoły mlekowe wydzielają mleko mieszanina sbustancji=pokrarm dla noworotka Chorby i higiena skóry : badania
diagnostyczne to dermatoskopia i badanie mikroskopowe Choroby skory Grzybiece przyczyna zakażebnie hrzybami Drogi : kontakty z zakazonym człowiekiem lub przedmiotenm Priofilaktyka:higiena osobista i nie
korzystanie z przedmiotów ginieny osobiostej.Choroby pasożytnicze przyczyna zakażenie waszą głowa drogi bezpośredni z zarażoną osba Profilaktyka systematyczne przeglądanie włosów swierzb Przyczyny
zakazęnie pasożytem swierzbowcem ludzkim drogi bezpośrednio przez kontakt z chorym /bielizna pościelowa Profilaktyka:Przestrzeganie higieny swierzbowiec drązy korytarze w warstwie rogowej naskórka co
powoduje swwedzeuie
Trądzik psopolity przyczyny|:produkcja zbyt dużej ilości łoju przez gruczoły w uwiezionym łoju rozmnażją się bakterie Czernikak przyczyny Zmiany w materiale genetycznym powodujące niekontrolowane dzieleni
esi komórek skóry Profilaktyka unikanie nadmiernego opalania się w soloariu itp. Przeglądanie i zauważanei zmian na naszym ciele ALFABET a-asematryczne kstałty b-brzegi nirówne lub postrzep[ione c- czarny
czerwony jasnobrązowy niejednolity kolor d-duży wikszy niż 6mm e- ewoluowanie w czasie Nadmierne Promieniowanie UV -oparzenia słoneczne w wyniku zbyur długiego opalania się i niestosowania filtrów – rozwój
nowotworów czerniak – uczulenie na słońce bedącxe reakcją alergiczną – fotostarzenie czyli przyśpieszanie procesu stareznie sie skóry Szkielet osiowy mózgoczaszka i twarzoczaszka Czaszka, kręgosłup i żebra
Szkielet dolnych: kość udowa, rzepka, kość piszczelowa, kość strzałkowa, kośći stępu, kośći śródstopia, paliczki palców szkielet kończyn górnych kość ramienna, kość łokciowa, kość promienia, kości nadgarska,
kośći śródręcza, paliczki palców. Kręgosłup odcinek szyjny (7), piersiowy(12), lędźwiowy(5), kość krzyżowa(5), guziczna(5-4). Żebra prawdziwe(7par), rzekome(3pary), wolne(2pary). Wybrane mięśnie szkieletowe
człowieka: piersiowy większy, dwugłowy ramienia(biceps), prosty przycha, czworoboczny, pośladkowy wielki, czworogłowy uda. Mięśnie szkieletowe składają się głównie z długich komórek zwanych włóknami
mięśniowymi. Włókna te zawierają struktury, takie jak sarkomer, gdzie zachodzi proces skurczu mięśnia. Skurcze mięśni są wywoływane przez uwalnianie jonów wapnia i interakcję między aktyną a miozyną. Mięsień
szkieletowy jest zbudowany z brzuśca oraz ścięgien. Brzusiec tworzą pęczki włókien mięśniowych. Włókna mięśniowe składają się z miofybryli, a te są zbudowane z włókienek aktynowych i grubych miozynowych
Wady postawy- skrzywienie kręgosłupa Przyczyny :długotrwałe utrzymywanie nieprawidłowej postawy ciała nierównomierne obciążenie szkieletu Profilaktyka: Utrzymywanie prawidłowej pozycji ciała ,ćwiczenia |
skolioza: boczne skrzywinie kręgosłupa polega na tym ze mamy przesuniecie kregosłupa najcześciej wodcinku pieriowym w bok NAdmiena kifoza to chroba kregosłupa polegająca na nadmienym wygięciu
kregośłupa w tył w odcinku piersiowym NIeloeczona prowadzić może do garba nadmierna lordoza polega na zbyut dużym wychyleniu kregosłupa do przodui prowadzi do wywierabnia nacisku na kregosłup co
prowadzi do nadmiernego bólu płaskostopie osłabienie mięśni Profilaktyka Noszeni odpowiedniego obuwia Urazy mechaniczne skrecenia stawu poleag na niewielkim uszkodzeniu torebki stawowej i więzadłą
zwichniecie stawu poleag na zerwaniu torebki stawowej i wiezadłą oraz przmieszcezniu względem siebie powierzchni stawowych Złamania: kości polega na całkowity przerwaniu ciągłości kości

3.1-3.2
Budowa szkieletu człowieka: szkielet osiowy – czaszka,kręgosłup,klatka piersiowa| szkielet kończyn:kości kończyn górnych i dolnych wraz z obręczami - barkową i miedniczą. Elementy tworzące szkielet os. i
koń.:osiowy-czaszka,mostek,żebra,kręgosłup| kończyn:obojczyk,łopatka,kość ramienna,kość promieniowa,kość łokciowa,kość miednicza,kość ręki,kość udowa,rzepka,kość piszczelowa,kość strzałkowa,kość stopy.
Kształty kości:płaskie-mają długość i szerokość większą niż grubość, np. Niektóre kości czaski,mostek,łopatki,kości biodrowe,| różnokształtne-mają nieregularny kształt,wyrostki i zagłębienia, np. Kręgi kregosłupa |
krótkie-kształtem przypominają sześcian, np. Kości nadgarstka, kości stępu | długie-mają długość większą niż szerokość i grubość, w ich budowie wyróżniamy trzon i nasady, np. Kość ramienna, paliczki. Budowa
kości: Kość z zewnątrz Jest pokryta okostną-łącznotkankową błoną która odżywia kość oraz uczestniczy w przebudowie i regeneracji kości np. po złamaniach.| Trzon jest zbudowany głównie z tkanki kostnej
zbitej:duża twardość, a nasady kości z tkanki kostnej gąbczastej:budowa ażurowa lżejsza i mniej twarda.| Kości połaczone są ze sobą za pomocą tkanki chrzęstnej.| Wewnątrz kości znajduje się jama szpikowa
wypełniona szpikiem kostnym.| Powierzchnie stawowe kości są chronione przed urazami przez tkankę chrzestną. Funkcje szkieletu: Ochrania narządy, stanowi miejsce przyczepu mięśni, nadaje ciału kształt,
magazynuje subs. Mineralne. Produkuje elementy morfotyczne krwi. Rodzaje połączeń kości: Połączenie ruchome (stawy)-razem z mięśniami i umożliwiają ruch kości względem siebie w jednej lub kilku
płaszczyznach rodzaje stawów to m.in. staw siodełkowy(nasada kciuka),obrotowy(1 a 2 kręg kręgosłupa),zawiasowy(kość ramienna,łokciowa,pomiędzy paliczkami), kulisty(między kością miedniczą i udową) |
Połaczenia ścisłe-Zapobiegają przemieszczaniu się kości względem siebie Przez co znacznie lub całkowicie ograniczają ruch: Więzozrosty-kości połączone za pomocą tkanki włóknistej(szwy łaczące kości czaski),
Chrząstkozrosty-kości połączone za pomocą tkanki chrzęstnej(krążki międzykręgowe, połączenia żeber z mostkiem), Kościozrosty-połaczone za pomocą tkanki kostnej(kość krzyżowa) | W skład stawu wchodzą
powierzchnie Stawowe kości które są pokryte chrząstką. międzypowierzchniami stawowymi znajduje się jama Stawowa wypełniona mazią stawową staw jest otoczony torebką Stawową, która stabilizuje kości,
stawy są również stabilizowane przez więzadła Wpływ diety na układ ruchu: Do prawidłowego rozwoju i funkcjonowania układu ruchu jest konieczne odpowiednie odżywianie się czyli dostarcznanie organizmowi
wszystkich potrzebnych składników. Białka są niezbędne do prawidłowego rozwoju mięśni. | Dieta bogata w sole mineralne (wapnia,magnezu,potasu) białko, witamy D3 i C wpływa korzystnie na układ
ruchu Doping: polega na sztucznym podnoszeniu wydolności sportowca.Może on być m.in farmakologiczny, fizjologiczny, genetyczny( Przykłady: Środki anaboliczne-przyśpieszają wzrost masy mięśniowej,
Erytropoetyna EPO-pobudza wytwarzanie erytrocytów, Środki pobudzające i przeciwbólowe-pobudzają i eliminuja ból i zmęczenie, Manipulacje genetyczne-zmiany genetyczne w celu przyśpieszenia wzrostu
masy mięśniowej, Transuzja krwi-zwiększa ilość tlenu w komórkach: skutki(zarażenie HIV, wzrost cisnienia krwi, wzrost ryzyka zakrzepów). Operacje chirurgiczne Osteoporoza - zaburzenie gęstości i struktury
kościPrzyczyna: niedobór hormonów płciowych i wapniaCzynniki ryzyka: wiek, geny, dieta, unieruchomienie, leki, wit. D3, alkohol, papierosyObjawy: bóle i złamania kości, obniżenie wzrostu, kifoza Profilaktyka: dieta
bogata w wapń, wit. D, białko, sport, brak alkoholu i papierosów Krzywica polega na zmniejszeniu mineralizacji kości w wyniku zaburzeń gospodarkiwapniowo-fosforanowej. Choroba ta jest związana z nieprawidłowym
kształtowaniem siękości podczas ich wzrostu, dlatego dotyczy głównie dzieci.Przyczyny: niedobór witaminy D, spowodowany niedostateczną ekspozycją na promieniowanie słoneczne oraz zbyt małą ilością tej witaminy
w diecie.Objawy: kości stają krzyw e