HİPERTANSİYON

Kanın damar duvarına uyguladığı kuvvettir

HİPERTANSİYONUN ÖNEMİ : çok sık görülen bir hastalıktır. Tüm dünyada 1.4 milyardan fazla insanı etkiliyor.
Türkiye’de 20 milyondan fazla insanı etkiliyor. ABD’de 120 milyondan fazla insanı etkiliyor.
farkındalık, tedavi ve kontrol oranları düşüktür. kardiyovasküler olaylar ve ölümün en başta gelen nedenlerinden
biridir.
HT NEDENLERİ: HT MEKANİZMASI:
HİPERTANSİYON ◉ Genetik faktörler
-inme ◉ Çevresel faktörler
-AF ▸Obezite ve aşırı kilo
-KY ▸Fazla sodyum alımı
-MI ▸Az potasyum alımı
-perifeirk arter hastalığı ▸Fiziksel inaktivite
-aort disseksiyonu ▸Aşırı alkol tüketimi
-KBY ▸Sigara
-bilişsel işlev bozukluğu ▸Kafein
◉ Çocukluk çağı risk faktörleri
◉ Sekonder hipertansiyon

◉ Başlama ve progresyon
◉ Obezite ve HTN
◉ Uyku apnesi ve HTN
◉ Metabolik sendromve HTN
◉ Kalp yetersizliği ve HTN
◉ Kronik böbrek yetmezliği ve HTN
◉ İmmünosupresif tedavi ve HTN

◉ Su ve tuz atılımında ⤓
◉ Plazma volümü ⤒
◉ Preload artışı ⤒
◉ Kardiyak debi ⤒
◉ Vasküler rezistans ⤒
◉ Vazokonstriktörlere duyarlılığı ⤒
◉ Organ hasarını ⤒

HİPERTANSİYON Sayfa 1
HİPERTANSİYON ÖYKÜ-FM
◉ Semptomlar
▸ Baş ağrısı, burun kanaması, kulak çınlaması,
▸ Göğüs ağrısı, dispneklaudikasyo, çarpıntı, çabuk yorulma
▸ Hematüri, noktüri, poliüri, terleme,
▸ Görme bozukluğu, konvüzyon, koma
◉ Hikaye
▸ Ne zamandan beridir hipertansiyonu var?
▸ Mevcut ve eski KB ölçümlerini not et
▸ Mevcut ve eski antihipertansif ilaçlarını not et
▸ Varsa diğer ilaçlarını not et
▸ Kendisinde KVS hastalık, inme veya renal hastalık öyküsü
▸ Ailede HTN, KVS hastalık, inme veya renal hastalık öyküsü
▸ Yaşam tarzına dair bilgileri not et ◉ İleri testler
▸ Eşlik eden KVS risk faktörü öyküsü ▸ Ekokardiyografi
▸ Mevcut ve eski hastalıklarına ait semptomlar ▸ Abdominal USG, renal Doppler USG, karotis USG
▸ Sekonder hipertansiyona yönelik spesifik öykü ▸ Karotis-femoral PWV değerlendirmesi
▸ Gebelik öyküsü veya oral kontraseptif kullanım öyküsü ▸ Ayak bileği-brakial indeksi (ABI)
▸ Menapoz veya Hormon replasmanı öyküsü ▸ Bilişsel işlev testi
▸ Meyan kökü kullanımı öyküsü ▸ Beyin görüntüleme (CT, MR)
▸ Vazokonstriktör etkisi olan ilaç kullanım öyküsü ▸ Fundoskopi

◉ Fizik muayene
▸ Genel | kan basıncı, kalp hızı, kilo, boy, BMI, bel çevresi
▸ Organ hasarı bulguları | kalp muayenesi, karotis palpasyonu ve oksültasyonu, periferik arterlerin palpasyonu ve
oksültasyonu, iki koldan kan basıncı karşılaştırması, nörolojik muayene, bilişsel durum muayenesi, hipertansif retinopati
için fundoskopik muayene
▸ Sekonder HT bulguları | deri inspeksiyonu (Nörofibtomatoziste café-aulait lekeleri), böbrek palpasyonu (polikistik
böbrek hastalığı), kalp ve renal damarların oskültasyonu (aort koarktasyon üfürümü, renal darlık üfürümü), Cushing
hastalığı veya akromegali bulguları, tiroid hastalığı bulguları
◉ Laboratuvar
▸ Hemoglobin/hematocrit, açlık kan şekeri ve HbA1c, total kolesterol, LDL, HDL, trigliserit düzeyi, sodyum ve potasyum,
kreatinin düzeyi ve eGFR, ürik asit düzeyi, karaciğer fonksiyon testleri, idrar analizi (microskopik, albuminuri)
▸ 12-derivasyonlu EKG

HİPERTANSİYON Sayfa 2
KAN BASINCI ÖLÇÜM TEKNİĞİ

Sistolik Kan basıncı (SKB) = İlk Korotkoff sesi

Diyastolik Kan Basıncı (DKB) = Beşinci Korotkoff sesi
Nabız Basıncı (NB) = SKB - DKB
Ortalama Arteriyel Basınç (OAB) = DKB + 1/3 NB
Orta Kan basıncı = (SKB ve DKB)/2

OSKÜLTATUAR YÖNTEM İLE KAN BASINCI ÖLÇÜM TEKNİĞİ

HAZIRLIK
§ 30 dakika öncesinde egzersiz, kafein ve sigaradan kaçınılmalı.
§ Ölçümden önce sessiz bir odada 5 dakika dinlenmeli
§ Mesane boş olmalı
ÖLÇÜM POZİSYONU
§ Oturularak ölçülür.
§ Hasta sandalyeye oturur, arkaya yaslanır ve sırtını destekler.
§ Kol masanın üzerine konur ve rahat bırakılır.
§ Kol orta bölgesi kalp seviyesinde olmalı.
§ Bacaklar birbirine paralel ve ayaklar yerde olmalı.
CİHAZ
§ Ölçüm kalibre edilmiş bir oskültatuar cihazla yapılır.
§ Manşonun şişen kısmı kol çevresinin >%80 olmalı.
§ Manşon genişliği kol çevresinin >%50 olmalı.
ÖLÇÜM
Kollar çıplak olmalı. Antekübital fossa kapatılmayacak şekilde manşon kola sarılır. Manşonun alt kenarı dirsek
kıvrımının 2-3 cm yukarısında olmalı. Manşon şişirilir ve radial nabız palpasyonu ile sistolik kan basıncı tespit edilir.
Daha sonra manşon tespit edilen sistolik kan basıncının yaklaşık 30 mmHg üzerine kadar şişirilir. Saniyede 2 mmHg
düşecek şekilde manşon yavaşça indirilir. 1.Korotkoff sesi sistolik kan basıncı, 5.kortkoff sesi diyastolik kan basıncı
için kullanılır.
Kan basıncı ilk kez ölçüldüğünde her iki koldan ölçüm yapılır. Hangi kolda ölçümler yüksek çıkmış ise sonraki
ölçümler hep o taraftan yapılır. İki kol arasında >20 mmHg fark varsa nedenleri araştırılmalı.
Her vizit sırasında 1 dakika arayla 3 ölçüm yapılır. Değerlendirme için son iki ölçümün ortalaması alınır. İlk ölçümde
kan basıncı <130/85 ise başka ölçüme gerek yoktur.

HİPERTANSİYON Sayfa 3
HİPERTANSİYON SINIFLANDIRMA

HİPERTANSİYON Sayfa 4
HİPERTANSİYON DEĞERLENDİRME ◉ Cinsiyet (erkek > kadın)
◉ Yaş
◉ Hipertansiyon var mı? ◉ Sigara (mevcut veya eski)
▸ Kan basıncı evresi nedir? ◉ Total Kolesterol ve HDL-C
▸ Primer hipertansiyon? ◉ Diyabet
▸ Sekonder hipertansiyon? ◉ Urik asit
▸ KB yükselmesine sebep olabilecek faktörler var mı? ◉ Aşırı kilo/obezite
◉ Eşlik eden KVS risk faktörleri var mı? ◉ Ailede prematür KVS hastalık
◉ Hipertansiyona bağlı organ hasarı var mı? öyküsü (E<55, K<65)
◉ Kardiyovasküler veya renal hastalığı var mı? ◉ Ailede erken başlangıçlı HT öyküsü
◉ Erken menapoz
◉ Evre 2 HTN’u olan genç hastalar (<40 yaş) ◉ Sedanter yaşam tarzı
◉ Çocukluk çağında HTN ◉ Pisikososyal ve sosyoekonomik
◉ Daha önce kontrol altında olan HTN’nin akut olarak ağırlaşması/kötüleşmesi faktörler
◉ Dirençli HTN ◉ Kalp hızı (istirahat >80 bpm)
◉ Ağır HTN (ever 3) veya hipertansif acil
◉ Yaygın hipertansif organ hasarı olması
◉ Endokrin kökenli HTN düşündüren klinik veya biyokimyasal bulguların olması
◉ Arteriyel sertleşme
◉ Tıkayıcı uyku apnesi düşündüren klinik bulgular
◉ Elektrokardiyografik LVH
◉ Feokromasitoma düşündüren klinik bulgular veya ailede feokromasitoma öyküsü
◉ Ekokardiyografik LVH
◉ Mikroalbuminüri
◉ Orta veya ağır KBY
◉ Ayak bileği-brakial indeks <0.9
◉ İleri retinopati

◉ MI, angina, miyokardiyal revaskülarizasyon

◉ İskemik inme, TIA, serebral hemoraji
◉ Görüntüleme yöntemleri ile aterom plağı
◉ Kalp yetersizliği
◉ Periferik arter hastalığı
◉ Atriyal fibrilasyon

Kan basıncı evresi

Eşlik eden KVS riskler
Hipertansiyona bağlı organ hasarı
Klinik kardiyovasküler hastalık

◉ ÇOK YÜKSEK RİSK

▸ Klinik KVS hastalık
▸ Görüntüleme yöntemleri ile KVS hastalık tespiti
▸ Diyabet + organ hasarı veya majör bir risk faktörü
▸ Ağır KBY (eGFR<30 mL/dk/1.73m2)
▸ SCORE risk > %10
◉ YÜKSEK RİSK
▸ Tek bir risk faktörünün belirgin yüksek olması
▸ Diğer tüm diyabet hastaları
▸ Hipertansif sol ventrikül hipertrofisi
▸ Orta KBY (eGFR 30-59 mL/dk/1.73m2)
▸ SCORE %5-10
◉ ORTA RİSK
▸ Evre 2 hipertansiyon
▸ SCORE %1-5
◉ DÜŞÜK RİSK
▸ SCORE <%1

HİPERTANSİYON Sayfa 5
HİPERTANSİYON TEDAVİSİ:

HİPERTANSİYON Sayfa 6
Renin angiotensin sistem blokörleri
Adrenerjik reseptör blokörleri
Kalsiyum kanal blokörleri
Diüretikler

Anjiyotensin dönüştürücü enzim inhibitörleri

Anjiyotensin reseptör blokörleri
Renin inhibitörleri
Dihidropiridin kalsiyumkanal nlokörleri
Non-Dihidropiridin kalsiyumkanal nlokörleri
Beta blokörler
Alfa blokörler
Santral sempatomimetikler
Tiyazid diüretikler
Loop diüretikleri
Potasyumtutucu diüretikler

ACEI>> Kaptopril, Enalapril, Fosinopril, Lisinopril, Perindopril, Ramipril, Kinapril

ARB >>Kandesartan, İrbesartan, Losartan, Olmesartan, Telmisartan, Valsartan
RI >>Aliskiren
DH-KKB >>Amlodipin, Felodipin, İsradipin, Nicardipin, Nifedipin
NDH-KKB>> Verapamil, Diltiazem
BB >>Acebutolol, Atenolol, Betoxolol, Bisoprolol, Metaoprolol, Nofdolol, Propranolol
AB >>Doxazosin, Prazosin, Terazosin, Fenoxibenzamin
SS >>Klonidin, Guanbenz, Guanfacine, Metildopa, Reserpin
TDİ>> Hidroklortiazid, İndapamid, Klortalidon
LDİ>> Furosemid, Bumetanid, Etakrinik asit
PTD>> Spiranolakton, Eplerenon, Amilorid, Triamteren

DİRENÇLİ HİPERTANSİYON
*Uygun tedavinin optimal veya tolere edilen en iyi dozuna rağmen sistolik kan basıncının <140 mmHg, diyastolik kan
basıncının <90 mmHg altına düşmemesi ve
*Kan basıncının kontrol altında olmadığının ABPM veya HBPM ölçümleri ile doğrulanmış olması ve
*Yalancı dirençli hipertansiyon ve ve sekonder hipertansiyon ekarte edilmeli

Tedavi gören hipertansif hastaların yaklaşık %10’nunda görülür. Dirençli hipertansiyonu olanlarda KAH, KY, İnme, HMOD,
KBY ve mortalite riski artmıştır. Dirençli hipertansiyonu olanların yaklaşık %50’sinde yalancı dirençli hipertansiyon vardır.

Yalancı dirençli hipertansiyon NEDENLERİ

◉ Verilen ilaç tedavisine uymamak
◉ Beyaz önlük etkisi
◉ Klinikte kötü kan basıncı ölçme tekniği
◉ Brakial arterde belirgin kalsifikasyon
◉ Yetersiz ilaç tedavisi
Gerçek dirençli hipertansiyon NEDENLERİ
◉ Obezite, aşırı alkol ve sodyum tüketimi
◉ Tıkayıcı uyku apnesi
◉ Vazopresör veya sodyum tutan madde/ilaç kullanımı, bazı bitkisel ilaçlar, kokain, anabolik steroidler
◉ Farkında olunmayan sekonder hipertansiyon
◉ İlerlemiş organ hasarı (KBY ve arteriyel sertleşme)

HİPERTANSİYON Sayfa 7
HİPERTANSİF ACİLLER
Belirgin kan basıncı yüksekliği + Hipertansiyona bağlı akut ve devam eden organ hasarı

Hipertansif acil türleri

Malign hipertansiyon = Ağır kan basıncı yüksekliği ile birlikte ileri bilateral retinopati (hemoraji,cotton wool spots,papilödem)
Hipertansif ensefalopati = Ağır kan basıncı yüksekliği ve letarji, nöbet, kortikal körlük, koma
Hipertansif trombotik mikroanjiyopati = Ağır kan basıncı yüksekliği ile birlikte hemoliz ve trombositopeni
Diğer = Ağır kan basıncı yüksekliği ile birlikte serebral hemoraji, akut inme, akut koroner sendrom, kardiyojenik pulmoner
ödem, aort disseksiyonu/anevrizması, ağır preeklamspi ve eklampsi

TANI
◉ Öykü ve fizik muayene
◉ Kan testleri (Hb, PLT, Crea, Na, K, LDH)
◉ İdrar analizi
◉ EKG
◉ Fundoskopi
◉ Klinik bulgulara göre (cTn, CXR, CT/MRI gibi)
◉ Sekonder hipertansiyon düşün (%20-40)

HİPERTANSİYON Sayfa 8