Tłocznie ścieków

Pompy i pompownie

Alicja Gorzelana
Grundfos Pompy Sp. z o.o.

Tłocznie ścieków
– efektywny i bezpieczny
transport ścieków
Dążenie do ograniczenia zużycia energii, wysokie wymagania dotyczące niezawodności i długowieczności urządzeń powodują,
iż na naszym rynku oprócz klasycznych pompowni coraz częściej projektowane są tłocznie. Tłocznia ścieków jest hermetycznym
systemem pompowym, pozwalającym na separację części stałych zawartych w ściekach przed dopłynięciem ścieków do układu
pompowego.

D zięki odseparowaniu części stałych,

możliwe jest zastosowanie pomp
o mniejszych przelotach, a tym samym
podniesienie efektywności energetycz-
nej całego systemu. Nie bez znaczenia
pozostaje również fakt, iż cały system
tłoczni jest hermetyczny, tzn. ścieki nie
mają bezpośredniego kontaktu z ota-
czającą je atmosferą. Rozwiązanie takie
jest bezpieczniejsze od typowej pom-
powni mokrej, gdyż ewentualny wpływ
niebezpiecznych gazów powstających
w ściekach (H 2 S) jest ograniczany do
minimum.
Ponadto, pompy w typowej prze-
p o mp o w n i m ok r e j z ato p ion e s ą
w zbiorniku w ściekach, w związku
z czym, w czasie prac eksploatacyj-
no‑serwisowych, obsługa ma bezpo-
średni kontakt ze ściekami.
Rozwiązaniem tego typu proble-
mu (i nie tylko tego) jest zastosowanie
tłoczni ścieków, czyli zmodyfikowanej
przepompowni z pompami pracującymi
„na sucho”, z separatorem części stałych.
Tłocznie te charakteryzują się tym, że
pompy zamontowane są w komorze
suchej (tak więc, pracują w suchym śro-
dowisku) oraz tłoczą ścieki, z których
odseparowano większe zanieczysz-
czenia stałe. Typowa tłocznia ścieków
składa się z modułu tłoczni, zamonto-
wanego wraz z niezbędnym osprzętem
w suchym zbiorniku zewnętrznym, co
pokazano na rys. 1. O efektywności
pracy tłoczni w głównej mierze decydu-
je kompaktowy moduł w skład którego
wchodzą separator, rozdzielacz, zbior-
nik retencyjny, system rurociągów wraz
z armaturą i pompy (rys. 2). Rys. 1. Przykładowy schemat tłoczni ścieków

62 listopad/grudzień 2014 Wszelkie prawa zastrzeżone. Copyright © Wydawnictwo Seidel-Przywecki Sp. z o.o.
www.forum-eksploatatora.pl
Artykuł jest chroniony prawami autorskimi. Kopiowanie, wypożyczanie i publiczne odtwarzanie jest zabronione.

Rys. 2. Moduł tłoczni
1. Zasada działania i budowa
Ścieki z sieci zewnętrznej dostają się
grawitacyjnie do komory rozdzielacza,
a następnie kierowane są do separatora
zanieczyszczeń stałych. W separatorze,
dzięki zastosowaniu układu cedzącego,
Rys. 3. Pompy zatapialne w klasie IP 68 z płaszczem
chłodzącym
www.forum-eksploatatora.pl
Artykuł jest chroniony prawami autorskimi. Kopiowanie, wypożyczanie i publiczne odtwarzanie jest zabronione.
następuje oddzielenie większych ciał
stałych, szmat oraz elementów włók-
nistych i ich zatrzymanie w zbiorniku
separatora. Pozbawione tych elementów
ścieki przepływają dalej grawitacyjnie
poprzez niepracującą pompę do zbior-
nika retencyjnego tłoczni.
Rys. 4. Wizjer komory retencyjnej wraz z wycieraczką
Wszelkie prawa zastrzeżone. Copyright © Wydawnictwo Seidel-Przywecki Sp. z o.o.
Tłocznie ścieków
Po napełnieniu zbiornika reten-
Pompy i pompownie
cyjnego następuje załączenie jednej
z pomp, która podczyszczone ścieki
tłoczy w przeciwnym kierunku przez
separator, porywając przy tym wcze-
śniej odseparowane elementy i kieruje
je na zewnątrz do rurociągu tłocznego.
Taka praca układu w dwóch kierunkach
możliwa jest przez zastosowanie odpo-
wiedniego układu zaworów zwrotnych.
Dzięki dwóm oddzielnym i niezależ-
nym układom separacji możliwy jest
ciągły dopływ ścieków podczas pracy
tłoczni. Pompy dobierane są w taki
sposób, aby w przypadku wyłączenia
jednego z ciągów (np. planowany prze-
gląd serwisowy), pracująca pompa była
w stanie przepompować całkowitą ob-
jętość zgromadzonych ścieków.
Odpowiednia budowa tłoczni i kon-
trola dopływu ścieków, nie tylko przez
zasuwę główną na wlocie rurociągu gra-
witacyjnego, ale również przez dwie ko-
lejne zasuwy za rozdzielaczem, pozwa-
lają na niezależne zamknięcie dopływu
ścieków do jednego z separatorów i na
przeprowadzenie prac ser wisow ych
podczas normalnej pracy tłoczni, co nie
wymaga wyłączenia jej z eksploatacji.
2. Budowa a łatwość eksploatacyjna
W dzisiejszych czasach bardzo istot-
ne znaczenie ma niezawodność syste-
mów tłoczenia ścieków, oraz możliwość
pracy w różnych trybach: automatycz-
nym, ręcznym czy awaryjnym.
Odbiorcy końcowi cenią sobie szyb-
ką reakcję eksploatatora, dlatego tak
ważna jest odpowiednia budowa i za-
stosowanie sprawdzonych i prawidłowo
listopad/grudzień 2014 63
 Tłocznie ścieków
Pompy i pompownie

Rys. 7. Przyłącze do płukania modułu

retencyjnej tłoczni, również musi być

wykonane w stopniu ochrony IP 68.
W ściekach sanitarnych znajdu-
ją się spore ilości tłuszczów. Ponieważ
tłuszcze te spowodować mogą obra-
stanie urządzeń kanalizacyjnych kożu-
Rys. 5. Separator umieszczony na zewnątrz modułu tłoczni chem, istotnym jest aby w łatwy sposób

zaprojektowanych elementów wyposa-

żenia wewnętrznego, aby maksymalnie
skrócić niezbędny czas serwisowania
i przeglądów urządzeń.
Przez anomalia pogodowe, z jakimi
mamy do czynienia w ostatnich latach,
bardzo łatwo może dojść do podtopienia
infrastruktury kanalizacyjnej. Zastoso-
wanie w tłoczni ścieków pomp zatapial-
nych z płaszczem chłodzącym, pracują-
cych na sucho, o stopniu ochrony IP 68
(rys. 3) powoduje, że nawet w wyniku
podtopienia zewnętrznej komory tłocz-
ni silniki pomp nie ulegną uszkodzeniu,
co miałoby miejsce w przypadku zalania
silników o niższym stopniu ochrony,
np. IP55.
Oczywiście, aby tłocznia podczas
ewentualnego podtopienia pracowa-
ła niezawodnie pozostałe elektryczne
elementy wyposażenia, czyli: pomp-
ka odwadniająca do skroplin, sonda
hydrostatyczna, oświetlenie komory

Rys. 6. Rozdzielacz wraz z przelewem zewnętrznym Rys. 8. Moduł tłoczni przed montażem w zbiorniku

64 listopad/grudzień 2014 Wszelkie prawa zastrzeżone. Copyright © Wydawnictwo Seidel-Przywecki Sp. z o.o.
www.forum-eksploatatora.pl
Artykuł jest chroniony prawami autorskimi. Kopiowanie, wypożyczanie i publiczne odtwarzanie jest zabronione.

można było przeprowadzić kontrolę
stanu wnętrza zbiornika retencyjnego
w celu stwierdzenia konieczności jego
oczyszczenia. Dodatkowo, zbiornik re-
tencyjny wyposażony jest w szklany wi-
zjer i wycieraczkę (rys. 4).
Także łatwy dostęp do separatora
umożliwia jego szybkie serwisowanie
i dokonywanie niezbędnych przeglą-
dów inspekcyjnych. Umiejscowienie
separatorów na zewnątrz komory reten-
cyjnej (rys. 5) oraz ich odpowiednio za-
projektowana konstrukcja (usytuowanie
na górze szklanego odkręcanego wizje-
ra) pozwala na łatwy i szybki dostęp do
ich wnętrza.
W płynących ściekach można dość
często zidentyfikować różne stałe za-
nieczyszczenia, często o znacznych roz-
miarach. Dostęp do komory rozdziela-
cza (rys. 6) poprzez odkręcenie jednej
śruby pozwala na łatwy dostęp do niego
np. w celach inspekcyjnych.
Jedną z najistotniejszych zalet tłocz-
ni, jest fakt minimalizacji ryzyka blo-
kowania się pomp poprzez zatrzymanie
części stałych potencjalnie znajdujących
się w ściekach, podnosząc w ten sposób
niezawodność układu.
Dodatkowo, brak części stał ych
w ściekach płynących przez pompę daje
możliwość zastosowania pomp o mniej-
szych wolnych przelotach oraz wyższych
www.forum-eksploatatora.pl
Artykuł jest chroniony prawami autorskimi. Kopiowanie, wypożyczanie i publiczne odtwarzanie jest zabronione.
sprawnościach w porównaniu z pompa-
mi w standardowej pompowni mokrej.
W przypadku konieczności płukania
separatorów, rurociągu tłocznego lub
zbiornika retencyjnego, ważne jest, aby
tłocznia wyposażona była w przyłącza
z króćcem do płukania (rys. 7).
Dzięki hermetyzacji eliminowane jest
niebezpieczeństwo zatrucia się wydziela-
nymi przez ścieki związkami toksycznymi.
Moduł tłoczni dostarczany jest na
budowę praktycznie w całości (rys. 8)
w związku z tym do minimum ogra-
niczone zostają prace bezpośrednio na
placu budowy.
3. Jakie korzyści zyskuje użytkownik
tłoczni?
Zastosowana technologia:
–– eliminuje kontakt ścieków z otocze-
niem i niebezpieczeństwo zatrucia
się odorami;
–– z ape w n ia h ig ien ic zne wa r u n k i
obsługi;
–– c h ron i p ompy pr z ed z apyc ha-
n iem i n a d m ier ny m z u ż yc iem
mechanicznym;
–– zamknięty system nie wymaga za-
chowania żadnej strefy ochronnej;
–– wszystk ie wewnętrzne element y
tłoczni są w pełni odporne na ewen-
tualne podtopienie;
Wszelkie prawa zastrzeżone. Copyright © Wydawnictwo Seidel-Przywecki Sp. z o.o.
Tłocznie ścieków
–– odporny na czynniki zewnętrzne
Pompy i pompownie
materiał, z którego wykonana jest
tłocznia (stal kwasoodporna) pozwa-
la na jej długie użytkowanie;
–– łatwość eksploatacji poprzez szybki
dostęp do każdego elementu składo-
wego: pomp, separatorów, armatury,
rozdzielacza;
–– przyłącza pomp z króćcem do płuka-
nia umożliwiające płukanie separa-
torów i rurociągu tłocznego bez ko-
nieczności wyłączania tłoczni z pracy.
4. Podsumowanie
Przedstawiony sposób bezpiecz-
nego transportu ścieków jest obecnie
efektywnym i sprawdzonym rozwią-
zaniem technicznym spełniającym
w sz y st k ie w y maga n ia tec hn ic zne
(niezawodność, wysoka sprawność, ła-
twość eksploatacji) jak i ekologiczne.
Tłocznia może być włączona w sieć
monitoringu całego większego syste-
mu kanalizacyjnego.
5. Literatura
[1] Materiały techniczne Grundfos Pompy
Sp. z o.o.
[2] Chudzicki J., Sosnowski S.: Instalacje ka-
nalizacyjne. Projektowanie, wykonanie, eks-
ploatacja. Wydawnictwo Seidel-Przywecki,
Warszawa 2011.
listopad/grudzień 2014 65