Klucz Odpowiedzi Do

Maturalnych Kart Pracy

Oblicza Geografii 3 ZR
Show full title

Uploaded by bednarczukpola

 0% (1) · 5K views · 18 pages

AI-enhanced title

Document Information 

Original Title
Download
Klucz Odpowiedzi now
Do Maturalnych Kart Pracy Oblicza Geografii 3 Zr 
Copyright
© © All Rights Reserved

Available Formats
PDF, TXT or read online from
Odpowiedzi Scribd
do zadań zamieszczonych w publikacji
Maturalne karty pracy 3
I. Zróżnicowanie środowiska przyrodniczego Polski

Share this
Zadanie 2 document
1. Zakopane.
2. Kasprowy Wierch.
3. Kraków.

 
Zadanie 3.1 A. 3, B. 1, C. 5, D. 2
Zadanie 3.2 54°50'N – 49°00'N = 5°50'
1° → 111,2 km
1' → 1,85 km
5 ∙ 111,2 km = 556 km

Facebook Twitter
50 ∙ 1,85 km = 92,5 km
Wynik w stopniach: 5°50'
Wynik w kilometrach: 556 km + 92,5 km = 648,5 km ≈ 649 km
Zadanie 3.3 Konsekwencje rozci ągłości południkowej: B, C
Konsekwencje rozci ągłości równoleżnikowej: A, D


Zadanie 4 1. F, 2. P, 3. P, 4. F, 5. P
Zadanie 5.1 Kolejno: 200, 55°51'N, 3, 12, 4 i 7, morskich wód wewn ętrznych
Zadanie 5.2 Przykładowe odpowiedzi:
1. Prowadzenie bada ń naukowych.
2. Korzystanie z zasobów żywych i ze złó ż surowców mineralnych.

Email
Zadanie 6 1. Czechy – F
2. Ukraina – D
3. Litwa – B
4. Słowacja – E
Zadanie 7 1. F – Karpaty, Podkarpacie i Nizina Pano ńska – Karpaty Zachodnie z Podkarpaciem
Zachodnim i Północnym – Podkarpacie Północne
Did you find this document useful?
2. D – Pozaalpejska Europa Środkowa – Ni ż Środkowoeuropejski – Pojezierza
Południowobałtyckie
3. G – Pozaalpejska Europa Środkowa – Wyżyny Polskie – Wyżyna Małopolska
4. C – Niż Wschodnioeuropejski – Ni ż Wschodniobałtycko-Białoruski – Pojezierze
Wschodniobałtyckie
Zadanie 8 C → B → A → G→ D → E → H → F
Zadanie 9 1A
2A
Zadanie 10.1 1. B – 5
2. C – 4
3. A – 2
Zadanie 10.2 Nazwa struktury geologicznej: platforma wschodnioeuropejska
Is this content inappropriate? Report this Document
Cechy budowy (przykładowe odpowiedzi):
1. Budowa jest dwudzielna, wyró żnia się w niej krystaliczne podło że i pokrywę
osadową.
2. Strop krystalicznego podło ża występuje na ró żnych głębokościach, od ok. 0,5 km do
kilku km.
Zadanie 11 Surowce energetyczne: w ęgiel kamienny, ropa naftowa, gaz ziemny, w ęgiel brunatny
Surowce metaliczne: rudy miedzi, rudy cynku i ołowiu
Surowce chemiczne: siarka, sól kamienna
Surowce skalne: gips, marmur, wapie ń
Zadanie 12.1 A3
Zadanie 12.2 Przykładowe odpowiedzi:.
1. Produkcja sody, chloru, kwasu solnego.
2. Produkcja soli warzonej (dla przemysłu spo żywczego).
3. Cele lecznicze.
Zadanie 13 Litera: C
Nazwa surowca: rudy cynku i ołowiu
Wyjaśnienie: Ostatnią kopalni ę tego surowca zamkni ęto ze wzgl ędu na wyczerpanie si ę
surowca.

AD Download to read ad-free.

Zadanie 14 B2
Zadanie 15 A. rze źba młodoglacjalna
B. rzeźba lessowa
C. rzeźba krasowa
D. rzeźba wysokogórska
Zadanie 16 1. pas pobrze ży – A
2. pas gór – F
3. pas wyżyn – D
4. pas pojezierzy – B
5. pas nizin – C
Zadanie 17 Przykładowe odpowiedzi:
Nachylenie powierzchni Polski w kierunku północno-zachodnim:
Wpływa na układ sieci rzecznej (asymetri ę dorzeczy) oraz kierunek przepływu rzek.

Niemal równoleżnikowy układ pasów rze źby terenu:

Wpływa na swobodny przepływ mas powietrza, zwłaszcza na linii zachód–wschód.
Zadanie 18.1 Nazwa zlodowace ń: zlodowacenia północnopolskie
B
Zadanie 18.2 Rzeźba staroglacjalna: 2
Rzeźba młodoglacjalna: 1
Zadanie 19 Rzeźba młodoglacjalna: rynny podlodowcowe, równiny sandrowe, wały moren
czołowych, jeziora morenowe, ozy, jeziora rynnowe, kemy, wysoczyzny moreny dennej,
głazy narzutowe
Rzeźba staroglacjalna: wały moren czołowych, równiny sandrowe, pradoliny,
wysoczyzny moreny dennej
Zadanie 20.1 Kierunek odpływu wód wielu rzek nawi ązuje do przebiegu pradolin. Rzeki wykorzystuj ą
niektóre odcinki pradolin przebiegaj ące zgodnie z nachyleniem obszaru Polski.
Zadanie 20.2 Pradoliny nale żą do erozyjnych form fluwioglacjalnych, co oznacza, że zostały
wyżłobione przez wody spływaj ące z topniej ącego lądolodu oraz przez wody rzek
płynących w jego kierunku z obszarów niezlodowaconych.
Zadanie 20.3 A. Pradolina Biebrzy i Narwi
B. Pradolina Pilicy-Wieprza-Krzny
C. Pradolina Górnej Wisły
D. Pradolina Podkarpacka
Zadanie 21.1. 1. wydmy śródlądowe
2. pokrywy lessowe
Zadanie 21.2 Wyja śnienie:
Pokrywy lessowe formowały si ę na południe od czoła l ądolodu. Tworzył je pył, który
powstawał z wietrzenia materiału morenowego, a nast ępnie był transportowany przez
wiatr na duże odległości i akumulowany w południowej cz ęści Polski.
Krainy geograficzne:
1. Wyżyna Lubelska
2. Roztocze
3. Wyżyna Sandomierska
4. Przedgórze Sudeckie
Zadanie 22.1 Kolejno: 1, Wy ż Azjatycki, kontynentalne, mro źną i słoneczną pogod ę, ciepłą i
słoneczną
Zadanie 22.2 1. powietrze polarne morskie
2. powietrze zwrotnikowe morskie
3. powietrze arktyczne
4. powietrze zwrotnikowe kontynentalne
5. powietrze polarne kontynentalne
Zadanie 23 1. C
2. G
3. E
4. D
5. A
6. F

AD Download to read ad-free.

Gotowy do pobrania

Quicklearnx Pobierz

Zadanie 24.1 Im wyższą wartość osiąga średnia roczna temperatura powietrza, tym dłu ższy jest okres
wegetacyjny.
Zadanie 24.2 Pszenica i buraki cukrowe s ą roślinami o stosunkowo wysokich wymaganiach
termicznych. Na Pojezierzu Suwalskim i na obszarach górskich średnia roczna
temperatura powietrza jest zbyt niska, aby je uprawia ć. Za krótki jest te ż okres
wegetacyjny.
Zadanie 25 Nazwa wiatru: bryza
Wyjaśnienie:
Zmiana kierunku wiania bryzy w ci ągu doby wynika ze zmian w temperaturze podło ża,
które występują w ciepłej porze roku mi ędzy obszarami l ądowymi a obszarami
morskimi.
Zadanie 26.1 Obszar A: du ża koncentracja ludno ści, prowadzenie intensywnej działalno ści
gospodarczej, zanieczyszczenie wód
Obszar B: niewielkie roczne sumy opadów atmosferycznych, poło żenie w cieniu
opadowym
Zadanie 26.2 Przykładowe odpowiedzi:
1. Budowanie zbiorników retencyjnych i wykorzystywanie zgromadzonej w nich wody
w okresach niedoboru.
2. Stosowanie zamkni ętego obiegu wody w przemy śle, szczególnie w działach, w
których zużywa się najwięcej wody.
Zadanie 27 1. P, 2. F, 3. F, 4. P, 5. F
Zadanie 28.1 A. powodzie opadowo-rozlewne
B. powodzie roztopowe
C. powodzie sztormowe
Zadanie 28.2 Przykładowe odpowiedzi:
1. Ciągłe i długotrwałe opady deszczu obejmuj ące zwykle do ść duże tereny.
2. Mała pojemno ść koryt rzecznych (nie mog ą przyjąć nadmiaru wody opadowej).
Zadanie 29 Asymetria dorzeczy Wisły i Odry polega na tym, że ich prawobrze żne części mają
ponaddwukrotnie wi ększą powierzchni ę niż części lewobrze żne. Przyczyn ą tej asymetrii
jest nachylenie obszaru Polski z południowego wschodu w kierunku północno-
zachodnim.
Zadanie 30.1 Jezioro Rożnowskie: E
Jezioro Czorsztyńskie: D
Jezioro Włocławskie: A
Jezioro Solińskie: F
Zadanie 30.2 Przykładowe odpowiedzi:
Pozytywne skutki:
1. Możliwość magazynowania wody, zwłaszcza w okresach jej nadmiaru, oraz
łagodzenia ekstremalnych przepływów rzek.
2. Powstawanie warunków sprzyjaj ących rozwojowi turystyki czy uprawianiu sportów
wodnych.
Negatywne skutki:
1. Wywoływanie znacz ących zmian w środowisku przyrodniczym, np. modyfikowanie
stosunków wodnych czy zmniejszanie bioró żnorodności środowiska wodnego.
2. Konieczno ść poniesienia wysokich kosztów budowy zbiorników, a cz ęsto – także
przesiedlenia ludno ści.
Zadanie 31 1. jeziora morenowe – Śniardwy – C – IV
2. jeziora krasowe – Perespa – F – II
3. jeziora przybrze żne – Łebsko – B – III
4. jeziora rynnowe – Gopło – D – I
5. jeziora cyrkowe – Czarny Staw pod Rysami – G – V
Zadanie 32 Kolejno: płytkim, wewn ątrzkontynentalnym, 56, Landsort, 459, słonawym, 7–8‰,
porównywalne ze średnią, niższe, chłodnych, 17°C
Zadanie 33 D→A→C→E→B
Zadanie 34.1 1. wybrzeże klifowe – D
2. wybrzeże zalewowo-mierzejowe – C
3. wybrzeże szkierowe (szerowe) – A
Zadanie 34.2 Wybrze że szkierowe powstało w wyniku cz ęściowego zatopienia obszaru
polodowcowego z licznymi skalistymi wzgórzami wygładzonymi przez l ądolód.

Search

AD Download to read ad-free.

Zadanie 35.1 W północnej cz ęści Bałtyku st ężenie azotanów i fosforanów jest wzgl ędnie niskie, gdyż
działalność rolnicza b ędąca głównym źródłem tych zanieczyszcze ń jest tam prowadzona
na dużo mniejszą skalę.
Zadanie 35.2 Przykładowa odpowied ź:
Nadmierna eutrofizacja wód Bałtyku jest jedn ą z przyczyn zakwitu glonów i sinic, a
toksyny wytworzone przez sinice mog ą być niebezpieczne dla ludzi.
Zadanie 35.3 Przykładowe odpowiedzi:
1. Duża ilość rzek wpadaj ących do Bałtyku.
2. Słaba wymiana wód z Morzem Północnym.
3. Stosunkowo niewielka pojemno ść Bałtyku.

II. Związki między elementami środowiska przyrodniczego

Zadanie 2 Przykładowe odpowiedzi:

1. Rzeki maj ą swoje źródła na zboczach gór i płyn ą promieniście zgodnie ze spadkiem
terenu.
2. Rzeki płyn ą podłużnymi dolinami, które rozdzielaj ą poszczególne pasma Gór
Świętokrzyskich.
Zadanie 3.1 Od góry: pi ętro regla górnego, pi ętro alpejskie, pi ętro kosodrzewiny, pi ętro regla
dolnego
Zadanie 3.2 B
Zadanie 4.1 1. Na szczytach gór dominuj ą wiatry z południowego zachodu, a w miejscowo ściach
położonych u podnó ża gór – z północnego zachodu i zachodu.
2. W szczytowych partiach gór pr ędkość wiatru jest znacznie wi ększa niż
w miejscowo ściach podgórskich.
3. Na Śnieżce i na Szrenicy bezwietrzne dni wyst ępują znacznie rzadziej ni ż w Jeleniej
Górze, Karpaczu i Szklarskiej Por ębie.
Zadanie 4.2 Miejsce, od góry: Szklarska Por ęba, Śnieżka
Czynnik: wysokość bezwzgl ędna
Zadanie 5.1 Proces Obiekt
akumulacja Wydma Ł ącka, Wieżyca
krasowienie Igła Deotymy, w ą wóz Homole
egzaracja Czarny Staw pod Rysami, Śnieżne
Kotły
Zadanie 5.2 Wie życa
Zadanie 5.3 Na Wy żynie Krakowsko-Cz ęstochowskiej i w Pieninach wyst ępują skały wapienne
podlegające krasowieniu, czyli rozpuszczaniu skał przez wody powierzchniowe
i podziemne. Skutkiem tego procesu jest rze źba krasowa.
Zadanie 6.1 Formy widoczne na fotografiach powstały w wyniku procesów wietrzenia. Czynnikiem
sprzyjającym tym procesom był surowy klimat peryglacjalny. Charakteryzował si ę on
częstymi zmianami temperatury, które prowadziły do zamarzania i rozmarzania podło ża.
Zadanie 6.2 1. Sto żki piargowe (fot. A) tworz ą się u podnóża stoku, a gołoborza (fot. B) s ą jednym z
rodzajów pokrywy stokowej lub grzbietowej.
2. Stożki piargowe składaj ą się z reguły z niewielkich odłamków skalnych, a gołoborza –
z dużych bloków skalnych.
Zadanie 7 Tatry Wysokie → A → G, J
Tatry Zachodnie → B → E, I
Zadanie 8 1. F, 2. P, 3. F
Zadanie 9 Kolejno: ni ższe, barycznym, południa na północ, wzrost
Zadanie 10.1 Przełom antecedentny powstaje wtedy, gdy na drodze rzeki zaczyna si ę tworzyć
wypiętrzenie tektoniczne (woda pokonuje przeszkod ę znajduj ącą się na jej drodze),
a ruch wznosz ący jest na tyle wolny, że wcinanie koryta rzeki wskutek erozji wgł ębnej
następuje niemal równolegle z nim. To zjawisko wyst ępowało w Pieninach, gdzie
Dunajec rozcinał wypi ętrzenia terenu, które powstawały na jego drodze. Potwierdza to
również meandrowy przebieg doliny Dunajca.
Zadanie 10.2 1A
Zadanie 10.3 A. Wisła
B. Nysa Kłodzka
C. Poprad

AD Download to read ad-free.

Zadanie 10.4 Przykładowe odpowiedzi:

1. Mała długo ść żeglownych odcinków rzek.
2. Częste wahania stanów wód.
3. Niewielka liczba kanałów.
Zadanie 11.1 Fotografia 1: A
Fotografia 2: C
Zadanie 11.2 D
Zadanie 12.1 1. P, 2. P, 3. F
Zadanie 12.2 1. Produkcja pokry ć dachowych i farb.
2. Produkcja baterii i akumulatorów.
3. Wytwarzanie ekranów chroni ących przed promieniowaniem.
Zadanie 13.1 Podobie ństwa:
1. Wąskie, w miarę płaskie dno.
2. Strome ściany.
Różnica:
1. Oba wąwozy są zbudowane z innych skał i powstały w wyniku innych procesów
rzeźbotwórczych.
Zadanie 13.2 1. wąwóz przedstawiony na fotografii A, 2. w ąwóz przedstawiony na fotografii B, 3.
wąwóz przedstawiony na fotografii A, 4. oba w ąwozy
Zadanie 14.1 1. P, 2. F, 3. P
Zadanie 14.2 Pokrywy lessowe formowały si ę na południe od czoła l ądolodu z pyłu, który powstawał
z wietrzenia materiału morenowego, a nast ępnie był transportowany przez wiatr na du że
odległości i akumulowany w południowej i południowo-wschodniej cz ęści Polski.
Zadanie 15 Kolejno: między warstwami skał nieprzepuszczalnych, s ą poddawane, poza miejscem
ich występowania, synklinę, napiętym
Zadanie 16.1 C1
Zadanie 16.2 1. Zagospodarowywanie brzegów.
2. Zanieczyszczanie wody, np. w wyniku rozwoju transportu samochodowego.
3. Zmniejszenie bioró żnorodności środowiska wodnego.
Zadanie 16.3 1. Teren wokół jeziora mo że być wykorzystywany w celach turystyczno-rekreacyjnych.
2. Obecno ść jeziora umo żliwia rozwój usług zwi ązanych z obsługą osób, które nad nim
wypoczywają, np. warunkuje funkcjonowanie usług gastronomicznych czy
wypożyczalni sprzętu wodnego.
3. Obecno ść jeziora zwi ększa atrakcyjno ść terenu i powoduje, że powstaj ą na nim nowe
osiedla.
Zadanie 17.1 Podobie ństwa:
1. Wydłużony kształt.
2. Wymiana wód za po średnictwem cieków rzecznych.
Różnice:
1. Hańcza ma znacznie wi ększą głębokość niż Dąbie.
2. Dąbie ma bardziej rozwini ętą linię brzegową niż Hańcza.
Zadanie 17.2 Ha ńcza: E
Dąbie: A
Zadanie 18 Najstarsza pradolina, od góry: Wrocławsko-Magdeburska, 5, Odra
Najmłodsza pradolina, od góry: Redy-Łeby, 1, Łeba, Reda
Zadanie 19 A, D
Zadanie 20.1 B1
Zadanie 20.2 B, E
Zadanie 20.3 D
Zadanie 21.1 A, D, E
Zadanie 21.2 Gleby: mady
Proces powstania: Powstały w wyniku nanoszenia przez Wisł ę osadów rzecznych
zawierających duże ilości pyłu, iłu oraz próchnicy. Charakterystyczn ą cechą mad jest
występowanie w ich profilu warstw odpowiadaj ących kolejnym wylewom rzeki.
Zadanie 21.3 Kraina: Żuławy Wiślane
Państwo, z którego pochodzili osadnicy: Holandia (Królestwo Niderlandów)
Zadanie 22.1 Materiał skalny w morzu jest przenoszony zgodnie z kierunkiem wiatru przewa żającym
w polskiej części Bałtyku (z zachodu na wschód) i akumulowany tam, gdzie linia

AD Download to read ad-free.

wybrzeża skręca na południe. To prowadzi do utworzenia mierzei (narasta ona w

kierunku zgodnym z kierunkiem pr ądów przybrze żnych wywołanych wiatrami
zachodnimi), która z czasem odcina zatok ę morską, co skutkuje powstaniem jeziora
przybrzeżnego.
Zadanie 22.2 B, C
Zadanie 22.3 1. P, 2. F, 3. F
Zadanie 23.1 Od góry: Gorce, Brama Krakowska, Roztocze, Wzniesienia Łódzkie, Pojezierze
Suwalskie, Żuławy Wiślane
Zadanie 23.2 Im większe różnice wysokości, tym silniej zachodz ą procesy denudacyjne.
Na terenach otoczonych obszarami o wi ększych wysokościach bezwzgl ędnych przewa ża
akumulacja.
Zadanie 23.3 Na wybrze żach nie obserwuje si ę przewagi akumulacji ani denudacji ze wzgl ędu na du żą
różnorodność czynników rze źbotwórczych (działalno ść morza, rzek, wiatru).
Zadanie 24.1 Nizina Południowowielkopolska: C
Pojezierze Wielkopolskie: B
Zadanie 24.2 Kolejno: Wy żyna Krakowsko-Częstochowska, przemysł cementowy i wapienniczy,
Wyżyną Śląską, Niecką Nidziańską
Zadanie 25 A. 6, B. 4, C. 1, D. 5, E. 2

III. Krajobrazy Polski

Zadanie 2 Numer Nazwa Skały na Procesy Typ
Fotografia
krainy krainy powierzchni geologiczne krajobrazu
A 3 4 I c 2
B 1 1 III a 1
C 2 3 II d 3
Zadanie 3 1. F, 2. P, 3. F, 4. F
Zadanie 4 C→D→A→E→B
Zadanie 5 A
Uzasadnienie: W krajobrazie wiejskim powstała wielopi ętrowa zabudowa
charakterystyczna dla miast.
Zadanie 6.1 Typ krajobrazu przedstawiony na fotografii A: 2, 3, 5
Typ krajobrazu przedstawiony na fotografii B: 1, 4, 6
Zadanie 6.2 1. W miejscach wyrobisk mo żna utworzyć zbiorniki wodne.
2. Hałdy mo żna zalesić i wykorzystywa ć w celach rekreacyjnych i sportowych.
Zadanie 7 1. A, 2. C, 3. E, 4. B, 5. F
Zadanie 8.1 A
Zadanie 8.2 1. Jest odporna na nisk ą temperaturę powietrza.
2. Jest odporna na silne wiatry.
3. Jest odporna na duże opady śniegu.
Zadanie 8.3 Opis dotyczy krajobrazu turni (fot. C).
W krajobrazie dominuj ą skaliste granie, turnie, żleby i stożki piargowe. Ro ślinność jest
uboga. Miejscowo wyst ępują skupiska mchów, porostów i ro ślin kwiatowych. Nie
wytworzyły się gleby, a pokrywa śnieżna zalega przez znaczn ą część roku.
Zadanie 9.1 D
Zadanie 9.2 1. P, 2. F, 3. F, 4. P
Zadanie 10 B2
Zadanie 11.1 1. Wi ększa odległość między budynkami zapewnia lepszy dost ęp światła i lepszy
przepływ powietrza oraz umo żliwia zachowanie prywatno ści.
2. Obecno ść terenów zielonych i obiektów sportowych sprzyja rekreacji oraz
integrowaniu się lokalnej społeczno ści.
Zadanie 11.2 Budowa du żej liczby mieszka ń na niewielkim terenie pozwala zwi ększyć zyski
dewelopera.
Zadanie 12 Od góry: C, B, A
Zadanie 13 Korzy ść ekonomiczna, np.: rozwój ró żnorodnych usług, powstawanie nowych miejsc
pracy, wzrost wpływów do lokalnego bud żetu.
Korzyść społeczna, np.: powstanie miejsca, w którym ludzie mog ą spędzać wolny czas,
łatwiejsza integracja lokalnej społeczno ści.
Zadanie 14 A. 2, B. 3, C. 5, D. 6, E. 1

Trusted by over 1 million members

Try Scribd FREE for 30 days to access over 125

million titles without ads or interruptions!

Start Free Trial

Cancel Anytime.

Zadanie 15 W krajobrazach słabo przekształconych lub nieprzekształconych linie proste wyst ępują
bardzo rzadko. Natomiast tam, gdzie krajobraz jest przekształcony przez człowieka, linie
proste występują niemal zawsze (np. ulice, tory, obrysy budynków i dachów, place,
parkingi).
Zadanie 16.1 1. Infrastruktura turystyczna (np. przystanie żeglarskie).
2. Nadbrze żna zabudowa mieszkaniowa.
3. Duża liczba jednostek pływaj ących.
Zadanie 16.2 1. Ograniczenie zabudowy, zwłaszcza w strefie brzegowej.
2. Objęcie większej części obszaru ochron ą, np. utworzenie parków krajobrazowych i
narodowych.
3. Wprowadzenie zakazu u żywania silników spalinowych na jachtach i łodziach
motorowych lub ograniczenia w tym zakresie.
Zadanie 16.3 D
Zadanie 17.1 A. krajobraz wiejski (rolniczy)
B. krajobraz małomiasteczkowy
C. krajobraz komunikacyjny
D. krajobraz górniczy
E. krajobraz le śny
F. krajobraz wielkomiejski
Zadanie 17.2 Krajobrazy przyrodnicze: E
Krajobrazy kulturowe: A, B, C, D, F
Zadanie 18.1 A, B, C
Zadanie 18.2 Porty i stocznie w obu miastach.
VI. Ludność i urbanizacja w Polsce
Zadanie 2 1. lubelskie, 2. małopolskie, 3. podkarpackie, 4. dolno śląskie
Zadanie 3.1 1. P, 2. F
Zadanie 3.2 niższa
Uzasadnienie:
Według prognoz mi ędzy 2013 a 2040 r. b ędzie następował nieustanny spadek liczby
urodzeń i jednoczesny wzrost liczby zgonów (ubytek naturalny), co przy niewielkim
saldzie migracji zagranicznych (pocz ątkowo ujemnym, a w pó źniejszym czasie
zbliżonym do 0) spowoduje zmniejszenie liczby ludno ści naszego kraju. W efekcie
w 2040 r. liczba ludno ści Polski będzie prawdopodobnie ni ższa niż w 2013 r.
Zadanie 3.3 Przykładowe odpowiedzi:
1. Zmniejszenie wpływów podatkowych stanowi ących znaczn ą część dochodów
samorządów lokalnych, które przyczyni si ę do ograniczenia inwestycji samorz ądowych,
a w konsekwencji – do spowolnienia lub zahamowania społeczno-gospodarczego
rozwoju obszaru.
2. Niedobory na rynku pracy wywołane zmniejszaniem si ę liczby osób w wieku
produkcyjnym mogące w dłuższej perspektywie spowolni ć rozwój gospodarczy kraju.
3. Zmniejszenie zapotrzebowania na niektóre usługi, np. edukacyjne, a w efekcie –
spadek popytu na prac ę i wzrost bezrobocia w niektórych zawodach.
Zadanie 4.1 1. województwo łódzkie, ubytek naturalny; 2. województwo opolskie, ujemna warto ść
salda migracji
Zadanie 4.2 1. Utrzymywanie si ę dodatniego salda migracji spowodowanego głównie napływem
młodych osób z innych województw (m.in. przyje żdżaniem na studia w Warszawie
i osiedlaniem si ę w niej po zako ńczeniu nauki).
2. Utrzymywanie si ę dodatniego przyrostu naturalnego spowodowanego głównie
napływem młodych ludzi.
Zadanie 5.1 Wzór na obliczanie wska źnika dynamiki zmian liczby ludno ści: Wd = L2 : L1 ∙ 100, gdzie
L1 – liczba ludno ści na pocz ątku okresu, L2 – liczba ludno ści na ko ńcu okresu
1. Wd = 106,0
3. Wd = 93,4
Zadanie 5.2 1. mazowieckie
3. łódzkie
Zadanie 5.3 C, D
Zadanie 6.1 Wzór na obliczanie współczynnika przyrostu naturalnego: W pn = Wu – Wz
Wzór na obliczanie współczynnika urodze ń: Wu = U : L ∙ 100, gdzie U – urodzenia, L –
liczba ludno ści

AD Download to read ad-free.

Wzór na obliczanie współczynnika zgonów: W z = Z : L ∙ 100, gdzie Z – liczba zgonów

Powiat kartuski:
2 268 – 940 = 1 328 : 139 397 ∙ 1000‰ = 9,5‰
Powiat kłodzki:
1 099 – 2 023 = –930 : 157 996 ∙ 1000‰ = –5,9‰
Zadanie 6.2 Społecze ństwo powiatu kartuskiego jest znacznie młodsze ni ż społeczeństwo powiatu
kłodzkiego. W pierwszym z wymienionych powiatów odsetek osób w wieku 65 lat i
więcej jest mniejszy, a odsetek osób z młodszych grup wiekowych – wi ększy niż w
drugim. Świadczą o tym bardzo duże różnice między liczbą urodzeń a liczb ą zgonów w
obu powiatach przy zbli żonej liczbie ludno ści. Z tych powodów w powiecie kartuskim
odnotowuje się więcej urodzeń niż zgonów, a w powiecie kłodzkim liczba zgonów
przewyższa liczbę urodzeń.
Zadanie 7.1 nie wpłynęły
Uzasadnienie:
Zwiększenie się udziału kobiet w wieku rozrodczym w ogólnej liczbie kobiet w latach
90. XX w. nie spowodowało wzrostu liczby urodze ń w naszym kraju, a zmniejszanie si ę
udziału kobiet w wieku rozrodczym w pierwszej dekadzie XXI w. (zwłaszcza
po 2003 r.) nie spowodowało spadku liczby urodze ń.
Zadanie 7.2 spadała
Uzasadnienie:
1. W kolejnych latach liczba kobiet z młodszych grup wieku rozrodczego, zwłaszcza
z grup, które odznaczaj ą się największym natężeniem urodze ń (25–34 lata), b ędzie
malała, a liczba kobiet ze starszych grup wieku rozrodczego, odznaczaj ących się niskim
natężeniem urodzeń (40 lat i wi ęcej) – rosła.
1. Wartość współczynnika dzietno ści, obecnie znacznie ni ższa niż próg prostej
zastępowalności pokoleń, przez nast ępne lata nie wzro śnie znacz ąco między innymi
z powodu zmian w strukturze wiekowej kobiet w wieku rozrodczym.
Zadanie 8.1 We wszystkich województwach warto ść współczynnika dzietno ści w 2019 r. była ni ższa
niż w 1990 r.
Zadanie 8.2 Czynnik: C
Wyjaśnienie:
Większość dzieci przychodz ących w Polsce na świat rodzi si ę w małżeństwach,
zwłaszcza w pierwszych kilku latach ich trwania. Zatem spadek liczby nowo zawartych
małżeństw skutkuje w kolejnych kilku latach spadkiem liczby urodze ń.
Zadanie 9.1 P, F, P
Zadanie 9.2 1. województwo opolskie
2. województwo świętokrzyskie
Uzasadnienie:
Te województwa b ędą się odznaczały najwy ższą wartością indeksu staro ści (im jest ona
wyższa, tym społecze ństwo jest starsze, poniewa ż więcej ludzi w wieku 65 lat i wi ęcej
przypada na 100 dzieci w wieku 0–14 lat).
Zadanie 9.3 Z prognoz demograficznych wynika, że w nadchodz ących latach liczba urodze ń nie
wzrośnie, z kolei b ędzie rosła liczba osób w starszym wieku (65 lat i wi ęcej), czyli tych,
które urodziły si ę podczas wy żu demograficznego w latach 50. XX w. oraz na pocz ątku
lat 70. XX w. (zwi ększona liczba urodze ń będąca echem wy żu demograficznego z lat 50.
XX w.). W efekcie liczba osób w wieku 65 lat i wi ęcej przypadaj ąca na 100 osób w
wieku 0–14 lat b ędzie coraz wi ększa, a to świadczy o wzro ście stopnia zaawansowania
procesu starzenia si ę ludności Polski.
Zadanie 10.1 Wzór na obliczanie współczynnika feminizacji: W f = K : M ∙ 100, gdzie K – liczba
kobiet, M – liczba m ężczyzn
Województwo łódzkie:
Liczba mężczyzn w miastach: 1 528 800 – 818 300 = 710 500
Współczynnik feminizacji w miastach:
818 300 : 710 500 ∙ 100 = 115,2
Liczba mężczyzn na wsiach: 919 900 – 463 800 = 456 100
Współczynnik feminizacji na wsiach:
463 800 : 456 100 ∙ 100 = 101,6
Województwo warmi ńsko-mazurskie:
Liczba mężczyzn w miastach: 840 500 – 440 000 = 400 500
Współczynnik feminizacji w miastach:

AD Download to read ad-free.

440 000 : 400 500 ∙ 100 = 109,8

Liczba mężczyzn na wsiach: 580 100 – 285 700 = 294 400
Współczynnik feminizacji na wsiach:
285 700 : 294 400 ∙ 100 = 97
Zadanie 10.2 Na obszarach wiejskich w województwie warmi ńsko-mazurskim występuje przewaga
liczebna mężczyzn, a w województwie łódzkim – niewielka przewaga kobiet. Ta ró żnica
jest spowodowana większą emigracj ą kobiet z obszarów wiejskich województwa
warmińsko-mazurskiego do miast i innych regionów Polski (głównie z przyczyn
ekonomicznych) ni ż w województwie łódzkim oraz znacznie wi ększym poziomem
bezrobocia w województwie warmi ńsko-mazurskim niż w województwie łódzkim.
Zadanie 11 Kolejno: 80., 90., si ę zmniejszała, powojennego wy żu demograficznego, wy żu z lat 80.
XX w., 80
Zadanie 12.1 1. F, 2. P, 3. P
Zadanie 12.2 Kraina A: Pojezierze Lubuskie
Czynnik: duża lesistość
Kraina B: Nizina Śląska
Czynnik: żyzne gleby i nizinne ukształtowanie po wierzchni
Kraina C: Wyżyna Śląska
Czynnik: występowanie surowców mineralnych b ędących podstawą rozwoju przemysłu
Kraina D: Bieszczady
Czynnik: przesiedlenia ludno ści w ramach akcji „Wisła”
Zadanie 13.1 1. 72,3
2. 366,3
3. 58,4
Zadanie 13.2 1. lubuskie
2. śląskie
3. podlaskie
Zadanie 13.3 Dużej gęstości zaludnienia w województwie śląskim sprzyjały rozwój przemysłu, rozwój
miast oraz duża dostępność usług i mo żliwość znalezienia pracy.
Z kolei do znacznie mniejszej g ęstości zaludnienia w województwie podlaskim
przyczyniła si ę między innymi przewaga terenów rolniczych. W Podlaskiem znajduje si ę
znacznie mniej miast, ze wzgl ędu na brak wa żnych surowców mineralnych słabiej
rozwinięty jest też przemysł.
Zadanie 14 Skutki małej g ęstości zaludnienia: B, C, E
Skutki dużej gęstości zaludnienia: A, D, F
Zadanie 15 Lata oznaczone liter ą A
Saldo migracji wewn ętrznych: dodatnie
Wyjaśnienie:
Ludność w tym okresie przeprowadzała si ę główne ze wsi do miast. O środki miejskie
oferowały bowiem zatrudnienie w przemy śle i usługach, które przynosiło wi ększe
dochody niż praca na roli. Tereny wiejskie opuszczano te ż ze wzgl ędu na trudniejsze
warunki życia niż w miastach.
Lata oznaczone liter ą B
Saldo migracji wewn ętrznych: ujemne
Wyjaśnienie:
Ludność w tym okresie przeprowadzała si ę głównie z miast na wie ś. Mieszka ńcy miast,
z reguły dużych, zazwyczaj dobrze sytuowani, przenosz ą się przede wszystkim na
pobliskie tereny wiejskie. Cz ęsto wynika to z ch ęci poprawy warunków mieszkaniowych
(ceny działek i domów s ą znacznie ni ższe, co sprawia, że w cenie mieszkania w centrum
miasta można kupić dom z ogrodem na obszarach wiejskich).
Zadanie 16.1 1. województwo wielkopolskie
2. województwo śląskie
3. województwo łódzkie
Zadanie 16.2 A, D
Zadanie 17.1 Na zmiany głównych kierunków emigracji Polaków na pobyt stały miało wpływ przede
wszystkim przystąpienie Polski do UE i otwieranie kolejnych rynków pracy krajów
starej Unii. Te pa ństwa były atrakcyjne dla Polaków, a ze wzgl ędu na mniejsz ą odległość
stały się bardziej konkurencyjne wobec Stanów Zjednoczonych i Kanady (te kierunki
były bardzo popularne we wcze śniejszych latach).

AD Download to read ad-free.

Zadanie 17.2 1. Zmiany kierunków emigracji Polaków – znaczny wzrost liczby Polaków emigruj ących
do Wielkiej Brytanii po 2004 r., w którym otwarto rynek pracy w tym kraju.
2. Wśród emigrantów w latach 2000–2019 najliczniej reprezentowane były grupy osób
w wieku produkcyjnym, głównie 20–49 lat, a to wskazuje na zwi ązek emigracji
z rynkiem pracy.
Zadanie 18.1 Wzór na obliczanie przyrostu naturalnego: Pn = U – Z, gdzie U – urodzenia, Z – zgony
Wzór na obliczanie salda migracji: Sm = I – E, gdzie I – imigranci, E – emigranci
Wzór na obliczanie przyrostu rzeczywistego: Pr = Pn – Sm
Wzór na obliczanie współczynnika przyrostu rzeczywistego: Wpr = (Pr : L) ∙ 100
Województwo świętokrzyskie:
Przyrost naturalny: 10 200 – 14 400 = –4200
Saldo migracji: 100 – 400 = –300
Współczynnik przyrostu rzeczywistego: –4200 + (–300) : 1 230 000 ∙ 1000‰ = –3,7‰
Województwo małopolskie:
Przyrost naturalny: 36 900 – 32 900 = 4000
Saldo migracji: 1100 – 2000 = –900
Współczynnik przyrostu rzeczywistego: 4000 + (–900) : 3 413 000 ∙ 1000‰ = 0,9‰
Zadanie 18.2 A2
Zadanie 19.1 Imigranci z Wielkiej Brytanii i Niemiec to głównie obywatele Polski, którzy mieszkali
za granic ą, ale zdecydowali si ę na powrót do kraju, a imigranci z Ukrainy to obywatele
Ukrainy.
Zadanie 19.2 W 2014 r. rozpocz ął się konflikt między Ukrainą a Rosją o Półwysep Krymski
(włączony do Rosji) oraz o tereny na wschodzie Ukrainy (obwód doniecki i obwód
ługa ński). Te trwające nadal konflikty wpływaj ą negatywnie na gospodark ę Ukrainy:
przyczyniają się między innymi do obni żenia wielko ści produkcji przemysłowej i
zmniejszenia liczby turystów, a w efekcie – do wzrostu bezrobocia i zubo żenia dużej
części społecze ństwa. Dlatego też od kilku lat liczba Ukrai ńców imigrujących do Polski
w poszukiwaniu pracy i lepszych warunków życia systematycznie ro śnie.
Zadanie 20 B
Zadanie 21 1. Niemcy, C
2. Łemkowie, E
3. Białorusini, D
4. Kaszubi, H
5. Litwini, A
Zadanie 22 1. Wyniki spisu powszechnego z 2011 r., w którym po raz pierwszy w historii spisów
powszechnych w Polsce odnotowano deklaracje przynale żności do niektórych grup
etnograficznych, m.in. kociewskiej, góralskiej czy mazurskiej.
2. Coraz wi ększa popularno ść imprez, np. konkursów kulinarnych, warsztatów czy
koncertów, dzi ęki którym mieszka ńcy danego regionu pogł ębiają wiedzę o jego historii
i kulturze, co przyczynia si ę do wzrostu świadomości odrębności etnograficznej.
Zadanie 23 Przykładowe odpowiedzi:
Ocena: korzystna
Uzasadnienie:
Zmniejszanie się udziału ludno ści w wieku produkcyjnym, czyli zmniejszanie si ę podaży
pracy przy równoczesnym wzro ście popytu na prac ę lub utrzymywaniu si ę popytu na
pracę na obecnym poziomie, spowoduje zmniejszenie poziomu bezrobocia.
Ocena: niekorzystna
Uzasadnienie:
Zmniejszanie się udziału ludno ści w wieku produkcyjnym, czyli zmniejszanie si ę podaży
pracy przy równoczesnym wzro ście popytu na prac ę lub utrzymywaniu si ę popytu na
pracę na obecnym poziomie, spowoduje niedobory na rynku pracy (pracodawcom trudno
będzie znale źć pracowników).
Zadanie 24.1 Poziom aktywno ści zawodowej kobiet w Polsce jest ni ższy niż w większości państw UE.
Zadanie 24.2 1. Trudno ści w godzeniu pracy zawodowej z życiem rodzinnym, m.in. w wyniku zbyt
małej dostępności różnych form opieki nad dzie ćmi do lat 3 (np. żłobków).
2. Rezygnowanie niektórych kobiet z pracy zawodowej na rzecz opieki na dzie ćmi i
obowiązków domowych.
Zadanie 24.3 Przykładowe odpowiedzi:

AD Download to read ad-free.

Rozwiązanie: Zwi ększenie dostępności różnych form opieki nad dzie ćmi do lat 3, takich
jak żłobki, kluby dzieci ęce, opieka indywidualna, dzi ęki większemu wsparciu
finansowemu z bud żetu państwa na ich utworzenie i utrzymanie.
Uzasadnienie:
Zwiększenie dostępności różnych form opieki, zwłaszcza nad najmłodszymi dzie ćmi,
umożliwi kobietom powrót do pracy po urlopie macierzy ńskim lub ułatwi im
poszukiwanie pracy i zwi ększanie kwalifikacji.
Rozwiązanie: Wprowadzenie zmian w polityce podatkowo-zasiłkowej pa ństwa, np.
powiazanie świadczeń rodzinnych z aktywno ścią zawodową kobiet.
Uzasadnienie:
Obecnie dla cz ęści kobiet, zwłaszcza tych, które maj ą niższe kwalifikacje i mog ą
uzyskiwać niższe zarobki, podejmowanie pracy jest nieopłacalne. Wynika to z faktu, że
podjęcie niskopłatnej pracy cz ęsto przekłada si ę na spadek ł ącznych dochodów
gospodarstwa domowego (wysoko ść wynagrodzenia jest ni ższa od wysokości
otrzymywanych zasiłków). Dlatego na przykład wprowadzenie podstaw prawnych dla
dodatkowych świadczeń, które b ędą powiązane z aktywno ścią zawodową, może
wesprzeć wejście kobiet na rynek pracy.
Zadanie 25.1 1. P, 2. F, 3. P
Zadanie 25.2 1. Coraz mniejszy udział osób zatrudnionych w rolnictwie świadczy o korzystnych
zmianach zachodz ących w tym sektorze, np. produkcja rolna staje si ę coraz bardziej
zmechanizowana i zautomatyzowana, a tym samym – wydajniejsza. W efekcie polskie
rolnictwo staje się coraz bardziej konkurencyjne dla rolnictwa wysoko rozwini ętych
państw UE.
2. Wzrastający udział osób zatrudnionych w usługach świadczy o nieustannym rozwoju
tego sektora, a tym samym – o zwi ększeniu dostępności usług.
Zadanie 26 Wraz ze wzrostem warto ści wskaźnika zatrudnienia maleje stopa bezrobocia.
Zadanie 27.1 1. P, 2. F
Zadanie 27.2 1. Liczba pracuj ących w województwie mazowieckim jest wi ększa niż w województwie
lubelskim.
2. Udział zatrudnionych w rolnictwie w województwie lubelskim jest wi ększy niż w
województwie mazowieckim.
Zadanie 27.3 1. Wi ększe rozdrobnienie rolnictwa w województwie świętokrzyskim (przewaga małych
gospodarstw rolnych) ni ż w województwie zachodniopomorskim (przewaga
wielkoobszarowych gospodarstw) sprawia, że udział zatrudnionych w rolnictwie jest
w nim większy niż w województwie zachodniopomorskim.
2. Nadmorskie poło żenie województwa zachodniopomorskiego sprzyja rozwojowi usług
związanych z obsług ą ruchu turystycznego, handlu i transportu morskiego. Z tego
powodu udział zatrudnionych w usługach jest w nim wi ększy niż w województwie
świętokrzyskim.
Zadanie 28.1 We wszystkich województwach w Polsce w śród pracuj ących przewa żają liczebnie
mężczyźni.
Zadanie 28.2 1. Przewaga liczebna m ężczyzn wynika z ich dłu ższej aktywno ści zawodowej
(przechodzą na emeryturę później niż kobiety).
2. Więcej miejsc pracy w zawodach wykonywanych przede wszystkim przez m ężczyzn.
3 Różnice w zarobkach kobiet i m ężczyzn powoduj ące, że kobiety cz ęściej rezygnuj ą z
pracy zawodowej na rzecz wychowywania dzieci..
Zadanie 29.1 Niski poziom bezrobocia rejestrowanego wyst ępuje w województwach o du żej liczbie
wolnych miejsc pracy (w tym nowo utworzonych), a wysoki – w województwach
o małej liczbie wolnych miejsc pracy (w tym nowo utworzonych).
Zadanie 29.2 1. Niski poziom rozwoju gospodarczego wynikaj ący między innymi z niewielkiego
uprzemysłowienia.
2. Likwidacja pa ństwowych gospodarstw rolnych (cz ęść zatrudnionych w nich osób
po zwolnieniu nie podj ęła pracy).
Zadanie 29.3 1. P, 2. F
Zadanie 30.1 Przykładowe odpowiedzi: Polska Akcja Humanitarna, Caritas, Szlachetna Paczka
Zadanie 30.2 najwy ższym
Uzasadnienie:
Działa tam najwi ększa liczba organizacji społecznych. W województwie mazowieckim
do organizacji społecznych nale ży najwięcej osób.

AD Download to read ad-free.

Zadanie 31.1 1. P, 2. F, 3. P
Zadanie 31.2 Duże rozproszenie zabudowy (znacznie wi ększe niż w miastach) powoduje, że ze
względów ekonomicznych nie podł ącza się niektórych gospodarstw domowych do sieci
kanalizacyjnej.
Zadanie 32 Im niższy poziom wykształcenia, tym mniejsze mo żliwości zdobycia wysokiego
dochodu, a w zwi ązku z tym – wi ększy zasięg ubóstwa skrajnego. W przedstawionych
latach w gospodarstwach domowych, w których głowa rodziny miała najsłabsze
wykształcenie, przeci ętny rozporządzalny dochód na 1 osob ę był najniższy, a odsetek
osób w gospodarstwach domowych żyjących poniżej minimum egzystencji – najwy ższy.
Z kolei w gospodarstwach domowych, w których głowa rodziny miała wykształcenie
wyższe, dochód był najwy ższy, a odsetek osób w gospodarstwach domowych żyjących
poniżej minimum egzystencji – najni ższy.
Zadanie 33 Przykładowa odpowied ź:
Rozwiązanie: Obj ęcie dzieci z rodzin zagro żonych zjawiskiem dziedziczenia biedy
specjalnymi programami edukacyjnymi prowadzonymi na przykład w świetlicach
osiedlowych.
Uzasadnienie:
Motywowanie dzieci do nauki i wskazywanie im płyn ących z tego korzy ści.
Monitorowanie postępów w nauce i wspieranie w zdobywaniu wykształcenia
umożliwiającego znalezienie stabilnej, dobrze płatnej pracy pozwalaj ącej wyrwać się
z kręgu biedy.
Zadanie 34 Frekwencja wyborcza wskazuje, jaki odsetek obywateli uprawnionych do głosowania
bierze w nim udział. Zatem podobna frekwencja w wyborach prezydenckich w latach
1995 i 2020 przy ró żnej liczbie głosuj ących (2020 r. była ona wy ższa niż w 1995 r.)
wynika z odmiennej liczby osób uprawnionych do głosowania (w 2020 r. była wy ższa
niż w 1995 r.).
Zadanie 35.1 Partie liberalne: A, C
Partie ludowe: B, D
Zadanie 35.2 A
Uzasadnienie:
1. Wysokie poparcie udzielone komitetowi wyborczemu w du żych ośrodkach miejskich
(mniejsze bezrobocie, wy ższy poziom wynagrodze ń oraz wi ększy udział osób
zatrudnionych w prywatnych firmach w du żych miastach sprzyjaj ą liberalnym pogl ądom
mieszkańców).
2. Wysokie poparcie udzielone komitetowi na zachodzie i północy kraju (na obszarach,
które należały w okresie zaborów do Prus, tradycyjnie wyst ępuje wyższe poparcie dla
partii liberalnych).
Zadanie 36 C→B→D→E→A
Zadanie 37.1 Obliczenia: