3.

เวกเตอร์ในระบบพิกดั ฉาก

1. การเขียนเวกเตอร์ในระบบพิกัดฉาก
ในการเขียนเวกเตอร์ในระบบพิกัดฉากนั้น สามารถเขียนได้โดยการบอกทิศทางในแนวนอนและแนวตั้ง
ตามลาดับ ซึ่งถ้าให้ a คือทิศทางในแนวนอน และ b เป็นทิศทางในแนวตั้ง และ u เป็นเวกเตอร์ในระนาบ
a
จะได้ว่า u = b  โดยที่ a และ b เป็นจานวนจริงใดๆ และสามารถบอกทิศทางของเวกเตอร์ดังนี้
 
a > 0 แนวนอนไปทางขวา และ a < 0 แนวนอนไปทางซ้าย
b > 0 แนวตั้ง ขึ้นด้านบน และ b < 0 แนวตั้งลงด้านล่าง

u b

และถ้ากาหนดจุด P(x1, y1) และ Q(x 2, y 2) จะได้เวกเตอร์ PQ = b = y 2  y1

a  x  x 
   2 1 

ทานองเดียวกันถ้าเป็นในระบบพิกัดฉากสามมิติ ถ้าจุด P(x1, y1,z1) และ จุด Q(x 2, y 2,z 2) จะได้

a   x 2  x1 
เวกเตอร์ PQ = b  =  y 2  y1 
c   z 2  z1 
   

ตัวอย่างที่ 1 กาหนด A(2,3) และ B(–1, 4) จงหา

1) AB = 2) BA =
..................................................................................................................................................................................................
2. สมบัติของเวกเตอร์
2.1 การเท่ากันของเวกเตอร์

นิยาม
 a  =  c  ก็ต่อเมื่อ a = c และ b = d
b   d 
a  d 
ใน 3 มิติ b  =  e  ก็ต่อเมื่อ a = d, b = e และ c = f
c   f 
   
2.2 นิเสธของเวกเตอร์

ใน 2 มิติ นิเสธของเวกเตอร์
 a  คือ เวกเตอร์ –  a  =  a 
b  b   b 
a   a   a 
ในสามมิติ นิเสธของเวกเตอร์ b  คือ เวกเตอร์ – b  =  b 
c   c   c 
     

2.3 เวกเตอร์ศูนย์

0 0 
ใน 2 มิติ

0 = 0 ใน 3 มิติ 0 =  0 
  0 
 
3. การบวก – ลบ เวกเตอร์
3.1 การบวกเวกเตอร์

ใน 2 มิติ
a  + c  = a  c 
b   d  b  d 
a  d  a  d 
ใน 3 มิติ  b  +  e  = b  e 
c   f  c  f 
     
3.2 การลบเวกเตอร์

ใน 2 มิติ
a  – c  = a  c 
b   d  b  d 
a  d  a  d 
ใน 3 มิติ  b  –  e  = b  e 
c   f  c  f 
     
ตัวอย่างที่ 2 ให้ u =
 3  , v =  2  จงหา
 5  1 
1) uv = 2) u  v =
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................

4. การคูณเวกเตอร์ด้วยสเกลาร์

ใน 2 มิติ ให้ k เป็นจานวนจริงใดๆ และ

 a  เป็นเวกเตอร์ จะได้
b 
a 
k b =
ka 
 
  kb 
a 
ใน 3 มิติ ให้ k เป็นจานวนจริงใดๆ และ b  เป็นเวกเตอร์ จะได้
c 
 
a  ka 
k b  = kb 
c  kc 
   
3   2 
ตัวอย่างที่ 3 ให้ u =  5  , v = 1  จงหา
1   1 
   
1) 3 u = 2) 2 u  v =
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
3) 2 v  u
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
5. เวกเตอร์ที่ขนานกัน
นิยาม ให้ u , v เป็นเวกเตอร์
u จะขนานกับ v ก็ต่อเมื่อ มีจานวนจริง k ที่ทาให้ u = k v หรือ v = k u

ตัวอย่างที่ 4 จงหาเวกเตอร์ที่ขนานกับ 1 มา 3 เวกเตอร์

2 
 
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................

1   2  3 
1 
ตัวอย่างที่ 5 กาหนด u =  2  , v =  4  , w =  6  , a = 2 , b =
 1 2   3   
     
 4  , c =  3  เวกเตอร์คู่ใดบ้างที่ขนานกัน
 8   6 
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
 แบบฝึกหัด 3.3

1. กาหนดให้ A(2, –1) , B(3, 0), C(–2, 2), P(0, 1, 2), Q(–1, 1, 2) และ R(2, –1, –2) จงหา
32 1 2  2 4
1) AB = 0  (1)  = 1 2) AC = 2  (1)  =  3 
       
2  3 5 2  (2) 4
3) BC = 2  0  = 2  4) CA =  1  2  =  3 
       
 1  0   1  2  0  2 
5) PQ = 1  1  = 0  6) PR =  1  1  =  2 
2  1  0   2  2   4 
       
0  2   2  2  (1)  3 
7) RP = 1  (1)  = 2  8) QR =  1  1  =  2 
2  (2)  4   2  2   4 
       

2 4  2  1   1  1 
  
2. กาหนด a = 5 , b = 1 , c = 3 , u =  0  , v =  2  , w =  1 จงหา
       3  0  2 
     

2 4 6 4 2 14
1) a +2 b = 5   2  1 =  7  2) 2 b –3 c = 2  1  3  3  =  8 
           
2 2 8 2 4 2 8
3) 3 a – c = 3 5    3  = 18  4) ( a – 2 b )+ c = 5   2  1   3  =  4 
             
 1 1   1   1 1   3 
5) 2 u + v = 2 2   0  =  4  6) v – 2 w = 2   2  1 =  4 
0   3   3  0  2   4 
           
1  1   4 
7) u + 3 w = 0   3  1 =  3 
 3  2   3 
     
1    1 1   2   2  0 
 
8) 2 u + ( v – w ) = 2 0   2    1 = 0   3  =  3 
 3   0  2    6   2   8 
           
3. จงหาเวกเตอร์ที่ขนานกับเวกเตอร์ที่กาหนดให้ต่อไปนี้มาข้อละ 3 เวกเตอร์
2
1)  5  ขนานกับ ขนานกับ ขนานกับ
 

2
2)  3  ขนานกับ ขนานกับ ขนานกับ
 

4
3)  1 ขนานกับ ขนานกับ ขนานกับ
 

 1 
4)  2  ขนานกับ ขนานกับ ขนานกับ
0 
 

1 
5)  1 ขนานกับ ขนานกับ ขนานกับ
2 
 

การหาเวกเตอร์ที่ขนานกับเวกเตอร์ที่กาหนดให้ ให้นาจานวนจริงมาคูณกับเวกเตอร์ที่กาหนดให้ จะได้เวกเตอร์

ใหม่ที่ขนานกับเวกเตอร์เดิม