Τα δάση της Ελλάδας

Στην Ελλάδα υπάρχουν δέκα μεγάλες δασικές περιοχές που έχουν χαρακτηριστεί
ως εθνικοί δρυμοί, η έκταση των οποίων καλύπτει 650.000 στρέμματα. Αυτές οι
δασικές εκτάσεις είναι οι ακόλουθες:
1. Εθνικός δρυμός Πάρνηθας: έχει έκταση 38.000 στρέμματα και βρίσκεται στο
βουνό της Πάρνηθας δίπλα στην Αθήνα˙ αποτελείται κυρίως από έλατα και πεύκα
ενώ στα ρέματά του φυτρώνουν πλατάνια, λεύκες και ιτιές.
2. Εθνικός δρυμός Σουνίου: βρίσκεται στο ν.α. άκρο της Αττικής και έχει έκταση
35.000 στρέμματα˙ καλύπτεται από πεύκα και θαμνώδη βλάστηση.
3. Εθνικός δρυμός Ολύμπου: βρίσκεται στο ψηλότερο βουνό της Ελλάδας, έχει
έκταση 40.000 στρέμματα με έλατα, δρύες κι οξιές, με ρέματα, φαράγγια και
οροπέδια˙ το 1981 ανακηρύχθηκε από την Unesco ως «Απόθεμα της
βιόσφαιρας».
4. Εθνικός δρυμός Παρνασσού: βρίσκεται στο βουνό του Παρνασσού, έχει
έκταση 36.000 στρέμματα και καλύπτεται από έλατα και πολλά σπάνια φυτά.
5. Εθνικός δρυμός Πίνδου: βρίσκεται στα Γρεβενά και έχει έκταση πάνω από
100.000 στρέμματα˙ καλύπτεται από μεγάλα δάση με πεύκα και οξιές και από
παραποτάμια βλάστηση με ιτιές και πλατάνια˙ είναι ίσως ο πιο σημαντικός
βιότοπος για την καφέ αρκούδα στη χώρα μας.
6. Εθνικός δρυμός Πρεσπών: περιλαμβάνει τη Μικρή Πρέσπα και το ελληνικό
τμήμα της Μεγάλης Πρέσπας, καθώς και τις εκτάσεις που καλύπτουν τα βουνά
Τρικλάρι και Βαρνούντας˙ έχει έκταση 200.000 στρέμματα με δρύες, σφενδάμια,
λεύκες, σημίδες και στα ψηλότερα σημεία του έλατα και οξιές.
7. Εθνικός δρυμός Οίτης: καλύπτει το ομώνυμο βουνό στη νότια κοιλάδα του
Σπερχειού, με έκταση 70.000 στρέμματα˙ καλύπτεται από δάση ελάτου,
θαμνώδεις εκτάσεις και πολλά λιβάδια.
8. Εθνικός δρυμός Βίκου-Αώου: απλώνεται από το φαράγγι του Βίκου ως τη
χαράδρα του Αώου ποταμού με έκταση 120.000 στρέμματα και με δάση που
περιλαμβάνουν δρύες, φλαμουριές, πεύκα, έλατα, οξιές και πολλά φαρμακευτικά
φυτά, ενώ στα ποτάμια της περιοχής ζουν πέστροφες και πολλά είδη ψαριών.
9. Ενικός δρυμός Σαμαριάς: είναι το δάσος που καλύπτει τα Λευκά Όπη της
Κρήτης και είναι γνωστό ως το φαράγγι της Σαμαριάς, με έκταση 50.000
στρέμματα˙ έχει βαθιές χαράδρες, πολλά ρέματα και πηγές καθώς και δάση από
κυπαρίσσια, πεύκα και πουρνάρια˙ το 1981 ανακυρήχθηκε από την Unesco ως
«Απόθεμα της βιόσφαιρας».
10. Εθνικός δρυμός Αίνου: βρίσκεται στην Κεφαλλονιά και έχει έκταση 28.000
στρέμματα, με βλάστηση που αποτελείται κυρίως από έλατα και πολλά ενδημικά
φυτά.

Τι απειλές αντιμετωπίζουν τα δάση

1. Οι ποικίλες ανθρώπινες δραστηριότητες που κάνουν χρήση της σύγχρονης
τεχνολογίας και η ολοένα αυξανόμενη οικιστική επέκταση ασκούν καταστρεπτική
πίεση στα δάση της χώρας μας, τα οποία αντικαθίστανται σιγά σιγά από αστικές
και τουριστικές εκτάσεις. Εδώ θα πρέπει να αναφερθούμε στην
απρογραμμάτιστη ανάπτυξη: μεγάλα κτίρια, εκτεταμένες κατασκευές, οδικά
δίκτυα και πολλά σύγχρονα έργα γίνονται χωρίς σοβαρή μελέτη και
προγραμματισμό που θα σέβεται πρώτα από όλα το φυσικό περιβάλλον.
2. Σημαντικός παράγοντας καταστροφής των δασών μας είναι και οι δασικές
πυρκαγιές και οι καταπατήσεις που τις ακολουθούν.
3. Αξιοσημείωτη είναι και η απειλή από την υπερβόσκηση, αφού στη χώρα μας
εκτρέφονται ελεύθερα πολύ περισσότερα αιγοπρόβατα από εκείνα που μπορούν
να συντηρηθούν στα λιβάδια μας. Η ανεξέλεγκτη βοσκή, ιδιαίτερα μετά τη
εκδήλωση πυρκαγιάς, παρεμποδίζει τη φυσική αναγέννηση των δασών, με
αποτέλεσμα το έδαφος να διαβρώνεται.
4. Τέλος, το ανεξέλεγκτο κυνήγι και η λαθραία υλοτομία αποτελούν εξίσου
σοβαρές απειλές για τα δάση μας και για τα είδη που ζουν σ’ αυτά.

Φυσικοί κίνδυνοι
· Μεγάλη συγκέντρωση και σύνθεση αναφλέξιμου υλικού, όπως ξερά
φύλλα, πευκοβελόνες, ξερά κλαδιά, θαμνώδες αναφλέξιμο υλικό κλπ.
· Δάση εύφλεκτων δασικών ειδών με ελάχιστη υγρασία, όπως δάση
χαλεπίου πεύκης, αειφύλλων – πλατυφύλλων (πουρνάρι, σχίνος, αγριελιά,
κλπ), φρυγανότοποι.
· Αδιαπέραστα ή απρόσιτα δάση, χωρίς δρόμους και μονοπάτια.
· Ισχυροί και ξεροί άνεμοι (μελτέμια) και υψηλές θερμοκρασίες

· Ανθρωπογενείς κίνδυνοι
· Το άναμμα φωτιάς μέσα σε κατασκηνώσεις ή χώρους αναψυχής χωρίς τη
λήψη προληπτικών μέτρων.
· Υπολείμματα υλοτομιών κοντά σε δασικούς δρόμους μεγάλης
κυκλοφορίας.
· Σκουπιδότοποι και σωροί απορριμμάτων γύρω από οικιστικές και
βιομηχανικές περιοχές κοντά στα δάση.
· Μεταλλεία, πριστήρια και άλλες εμπορικές εγκαταστάσεις κοντά σε
δάση.
· Κάψιμο αγροτικών υπολειμμάτων, καλαμιάς, κλαδιών κλπ.
 · Απρόσεκτη χρήση του τσιγάρου μέσα στο δάσος.

Επιπτώσεις της αποψίλωσης των δασών

· Κλιματική Ανισορροπία και Κλιματική Αλλαγή
· Αύξηση της υπερθέρμανσης του πλανήτη
· Αύξηση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου
· Διάβρωση του εδάφους
· Πλημμύρες
· Εξάλειψη άγριας ζωής και απώλεια οικοτόπων
· Όξινοι ωκεανοί
· Πτώση της Ποιότητας Ζωής
· Διατροφική ανασφάλεια στο μέλλον
· Απώλεια βιοποικιλότητας
ΠΩΣ ΝΑ ΠΕΡΙΟΡΙΣΟΥΜΕ ΤΟΝ ΚΙΝΔΥΝΟ ΤΩΝ ΔΑΣΙΚΩΝ ΠΥΡΚΑΓΙΩΝ
Για να μην προκαλέσουμε πυρκαγιά από αμέλεια:
· Δεν πετάμε ποτέ αναμμένα τσιγάρα όταν βρισκόμαστε στο δάσος.
· Δεν καίμε σκουπίδια ή ξερά χόρτα και κλαδιά στην ύπαιθρο.
· Αποφεύγουμε τις υπαίθριες εργασίες που ενδέχεται να προκαλέσουν
πυρκαγιά (οξυγονοκολλήσεις, χρήση τροχού ή άλλου εργαλείου που
προκαλεί σπινθήρες).
· Δεν ανάβουμε υπαίθριες ψησταριές κατά τους θερινούς μήνες εντός των
δασών ή σε χώρους που υπάρχουν ξερά χόρτα.
Αν είστε κυνηγός ή εκδρομέας
· Μην κάνετε χρήση φωτιάς όταν η θερμοκρασία είναι πάνω από 30o C.
Είναι προτιμότερο να πάρετε μαζί σας έτοιμα τρόφιμα.
 · Ποτέ μην πετάτε αναμμένο τσιγάρο.
· Μην αφήνετε σκουπίδια στο δάσος. Υπάρχει κίνδυνος ανάφλεξης.
· Σεβασθείτε τις απαγορευτικές πινακίδες πρόσβασης σε περιόδους υψηλού
κινδύνου.
· Μην κάνετε χρήση υπαίθριων ψησταριών.
Όταν οδηγείτε στο δάσος και ο κίνδυνος έναρξης πυρκαγιάς είναι υψηλός.
· Ποτέ μην πετάτε αναμμένο το τσιγάρο από το παράθυρο του αυτοκινήτου.
· Ποτέ μην σταθμεύετε το όχημά σας σε σημεία που υπάρχουν ξηρά χόρτα.
Ο καταλύτης των αυτοκινήτων διατηρείται υπερθερμασμένος για αρκετό
χρονικό διάστημα, με αποτέλεσμα να δημιουργείται σοβαρός κίνδυνος
έναρξης πυρκαγιάς.
· Έχετε υπόψη σας ότι οι σπινθήρες που προκαλούνται από την εξάτμιση
όλων των τύπων των οχημάτων μπορούν να προξενήσουν πυρκαγιά.
Πως πρέπει να ενεργήσετε μόλις αντιληφθείτε μια πυρκαγιά.
· Τηλεφωνήστε ΑΜΕΣΩΣ στο αριθμό κλήσης 199 και δώστε σαφείς
πληροφορίες για την τοποθεσία και το ακριβές σημείο που βρίσκεσθε,
καθώς και πληροφορίες για τη συγκεκριμένη θέση που βλέπετε την
πυρκαγιά.
· Περιγράψτε το είδος της βλάστησης που καίγεται.
· Προσδιορίστε την κατεύθυνση της πυρκαγιάς.
· Η κλήση στον αριθμό αυτό είναι χωρίς χρέωση τόσο από σταθερό όσο και
από κινητό τηλέφωνο. Επίσης, στα καρτοτηλέφωνα δεν απαιτείται η
εισαγωγή τηλεκάρτας. Σε περίπτωση που το κινητό τηλέφωνο μας δείχνει
την ένδειξη «κλήσεις έκτακτης ανάγκης» ή «εκτός δικτύου» τηλεφωνείστε
στο 112.

Βασικοί λόγοι που τα δάση είναι ανεκτίμητα!

1. Μας βοηθούν να αναπνέουμε.
Τα δάση αντλούν οξυγόνο που χρειαζόμαστε για να ζήσουμε και απορροφούν το
διοξείδιο του άνθρακα που εκπνέουμε (ή εκπέμπουμε). Ένα ενιαίο ώριμο,
φυλλώδες δέντρο εκτιμάται ότι παράγει ημερησίως οξυγόνο για 2-10 άτομα.
2. Είναι κάτι περισσότερο από δέντρα.
Σχεδόν το ήμισυ όλων των γνωστών ειδών ζουν σε δάση, συμπεριλαμβανομένου
του 80% της βιοποικιλότητας στην ξηρά. Η ποικιλία αυτή είναι ιδιαίτερα πλούσια
στα τροπικά δάση, από σπάνιους παπαγάλους έως πιθήκους που απειλούνται με
εξαφάνιση.
3. Και οι άνθρωποι ζουν εκεί.
Περίπου 300 εκατομμύρια άνθρωποι ζουν σε δάση παγκοσμίως,
συμπεριλαμβανομένων περίπου 60 εκατομμυρίων αυτόχθονων, των οποίων η
επιβίωση εξαρτάται σχεδόν εξ ολοκλήρου από τα δάση.
4. Δημιουργούν δροσιά.
Τα δέντρα δημιουργούν ζωτικής σημασίας οάσεις σκιάς στο έδαφος. Τα αστικά
δέντρα βοηθούν τα κτήρια να παραμείνουν δροσερά, μειώνοντας την ανάγκη για
ηλεκτρικούς ανεμιστήρες ή κλιματιστικά, ενώ τα μεγάλα δάση μπορούν να
αντιμετωπίσουν ενθαρρυντικά την επίδραση της «θερμότητας της πόλης» ή να
ρυθμίσουν τις περιφερειακές θερμοκρασίες.
5. Κρατούν τη γη δροσερή.
Τα δέντρα έχουν επίσης έναν άλλο τρόπο να αντιμετωπίζουν τη θερμότητα:
απορροφούν το CO2 που τροφοδοτεί την υπερθέρμανση του πλανήτη, αφού ως
γνωστόν χρειάζονται πάντα CO2 για τη φωτοσύνθεση.
6. Δημιουργούν βροχή.
Τα μεγάλα δάση μπορούν να επηρεάσουν τα τοπικά καιρικά φαινόμενα και να
δημιουργήσουν ακόμη και τα δικά τους μικροκλίματα. Ο Αμαζόνιος, για
παράδειγμα, παράγει ατμοσφαιρικές συνθήκες που όχι μόνο προωθούν τις
τακτικές βροχοπτώσεις εκεί και στις κοντινές γεωργικές εκτάσεις, αλλά δυνητικά
και πιο μακριά.
7. Καταπολεμούν τις πλημμύρες.
Οι ρίζες των δέντρων είναι βασικοί σύμμαχοι σε έντονες βροχοπτώσεις, ειδικά σε
περιοχές χαμηλού υψομέτρου. Βοηθούν το έδαφος να απορροφήσει
περισσότερο νερό, μειώνοντας την απώλεια του εδάφους και τις ζημιές σε
ιδιοκτησίες, επιβραδύνοντας τη ροή.
8. Ξαναγεμίζουν τους υδροφόρους ορίζοντες.
Τα δάση είναι σαν γιγαντιαία σφουγγάρια. Το νερό που περνάει από τις ρίζες
τους ξεχειλίζει κάτω από τους υδροφόρους ορίζοντες, αναπληρώνει τις παροχές
υπόγειων υδάτων που είναι σημαντικές για το πόσιμο νερό και την άρδευση σε
όλο τον κόσμο.
9. Μειώνουν τους ανέμους.
Η γεωργία κοντά σε ένα δάσος έχει πολλά οφέλη, όπως νυχτερίδες που τρώνε
έντομα ή κουκουβάγιες και αλεπούδες που τρώνε αρουραίους. Αλλά ομάδες
δέντρων μπορούν επίσης να χρησιμεύσουν ως ανεμοφράκτης, παρέχοντας
αιολική ρύθμιση σε μια καλλιέργεια.
10. Κρατούν το έδαφος στη θέση του.
Το ριζικό δίκτυο του δάσους σταθεροποιεί τεράστιες ποσότητες εδάφους,
ενισχύοντας το θεμέλιο ολόκληρου του οικοσυστήματος από τη διάβρωση του
ανέμου ή του νερού.
11. Καθαρίζουν το βρόμικο έδαφος.
Εκτός από τη συγκράτηση του εδάφους, τα δάση μπορούν επίσης να
χρησιμοποιούν φυτοδιατάξεις για να καθαρίσουν ορισμένους ρύπους. Τα δέντρα
μπορούν είτε να απομονώσουν τις τοξίνες είτε να τις υποβαθμίσουν για να είναι
λιγότερο επικίνδυνες. Αυτή είναι μια χρήσιμη ικανότητα, επιτρέποντας στα
δέντρα να απορροφούν υπερχείλιση λυμάτων, διαρροές οδών ή μολυσμένες
απορροές.
12. Καθαρίζουν τον βρόμικο αέρα.
Μπορούν να καθαρίσουν την ατμοσφαιρική ρύπανση σε πολύ μεγαλύτερη
κλίμακα και όχι μόνο από το προαναφερθέν CO2.
13. Περιορίζουν την ηχητική ρύπανση.
Ο ήχος εξασθενεί στα δάση, καθιστώντας τα δέντρα ένα δημοφιλές φυσικό
φράγμα θορύβου. Τα δέντρα μπορούν να μειώσουν τον ήχο του περιβάλλοντος
κατά 5 έως 10 ντεσιμπέλ ή περίπου 50% όπως ακούγεται από τα ανθρώπινα
αυτιά.
14. Μας δίνουν τρόφιμα.
Όχι μόνο τα δέντρα προσφέρουν φρούτα, ξηρούς καρπούς, σπόρους, αλλά και τα
δάση γενικότερα βρώσιμα μανιτάρια, επίσης διάφορα ζώα.
15. Μας δίνουν φάρμακα.
Τα δάση παρέχουν ένα πλήθος φυσικών φαρμάκων. Για παράδειγμα, το φάρμακο
της θεοφυλλίνης για το άσθμα προέρχεται από το κακάο, ενώ περίπου το 70%
όλων των γνωστών φυτών με αντικαρκινικές ιδιότητες εμφανίζονται μόνο σε
δάση.
16. Μας βοηθούν να κατασκευάζουμε πράγματα.
Πώς θα ήταν οι άνθρωποι χωρίς ξυλεία και ρητίνη; Δημιουργούμε τα πάντα, από
το χαρτί και έπιπλα μέχρι σπίτια και είδη ένδυσης.
17. Δημιουργούν θέσεις εργασίας.
Περισσότεροι από 1,6 δισεκατομμύρια άνθρωποι εξαρτώνται σε κάποιο βαθμό
από τα δάση για την επιβίωσή τους, σύμφωνα με το Ηνωμένο Βασίλειο και 10
εκατομμύρια απασχολούνται άμεσα στη διαχείριση ή τη διατήρηση των δασών.
Τα δάση συνεισφέρουν περίπου το 1% του παγκόσμιου ακαθάριστου εγχώριου
προϊόντος μέσω της παραγωγής ξυλείας.
18. Ομορφαίνουν τον πλανήτη.
Η φυσική ομορφιά μπορεί να είναι το πιο προφανές αν και για πολλούς το
μικρότερης σημασίας όφελος που προσφέρει ένα δάσος. Ωστόσο, η ομορφιά του
προσφέρει συγκεκριμένα πλεονεκτήματα στους ανθρώπους σχετικά με την
ποιότητα ζωής και την απόλαυση της φύσης.