Osmanlı İmparatorluğu'ndaki

askerî darbeler;

30 Mayıs 1876 Darbesi, Osmanlı padişahı

Abdülaziz'in tahttan indirilmesiyle sonuçlanmış bir
hükûmet darbesidir.

 30 Mayıs 1876 Darbesi'nin liderlerinden Mithat

Paşa

🔥 Darbeden 1 gün önce 29 Mayıs 1876 günü Yeni

Osmanlılar Cemiyeti başkanı Mithat Paşa, serasker
Hüseyin Avni Paşa, Harbiye Mektebi Nazırı Süleyman
Paşa, Şûra-ı Askerî Reisi Redif Paşa, yeni Şeyhülislam
Hasan Hayrullah Efendi’den padişahın indirilmesi için
bir fetva aldılar. Böylece darbenin ertesi gün yapılması
için her şey hazırdı.
  30 Mayıs 1876 Darbesi'nin liderlerinden Hüseyin
Avni Paşa

🔥 30 Mayıs günü Harbiye Mektebi öğrencileri Süleyman

Paşa'nın emrinde, Taşkışla ve Gümüşsuyu kışlalarındaki
askerler ise İstanbul ordu komutanı Refik Paşa’nın
emrinde harekete geçtiler. Medrese öğrencileri de bu
gruba katıldılar. Dolmabahçe Sarayı'nı çember altına
alındı. Tahttan indirilen Abdülaziz bir kayıkla saraydan
uzaklaştırıldı. Yerine V. Murat Osmanlı padişahı ilan
edildi.

🔥 Feriye Saraylarında gözaltına alınan devrik padişah 4

Haziran günü bilekleri kesilmiş bir şekilde ölü bulundu.
Abdülaziz'in eşlerinden Neşerek Kadın Efendi 11
Haziran'da vefat etti. Bu olaylardan Abdülaziz'i tahttan
indiren devlet görevlilerini sorumlu tutan Neşerek
Hanım'ın kardeşi Çerkes Hasan 15 Haziran 1876 günü
Midhat Paşa'nın konağına giderek hükûmet toplantısını
bastı[3][4]. Serasker Hüseyin Avni Paşa'yı ve Hariciye
Nazırı Mehmed Raşid Paşa’yı öldürdü. Midhat ve
Ahmed Paşaları da öldürmek için kovaladı. Çerkes
Hasan yakalanana kadar 5 kişi ölü yatıyordu. Bu olay
üzerine zaten ruhsal bir bunalımda olan padişah V.
Murat'ın durumu daha da kötüleşti. 31 Ağustos'ta
şeyhülislamdan tekrar bir fetva alınarak tahttan indirildi
ve yerine II. Abdülhamit geçirildi.

Bâb-ı Âli Baskını, Osmanlı İmparatorluğu'nda 23

Ocak 1913 günü Enver Bey ve Talat Bey'in başını çektiği
bir grup İttihat ve Terakki üyesi tarafından hükûmet
binası Bâb-ı Âli'nin basılmasıyla yapılan askerî darbe. Bu
baskın sırasında Harbiye Nazırı Nâzım Paşa öldürülmüş,
Sadrazam Kâmil Paşa'ya zorla istifası imzalattırılmıştır.
Darbe sonrasında Mahmud Şevket Paşa Hükümeti
kurulmuş ve İttihat ve Terakki Partisi yönetime hakim
hale gelmiştir.
Baskının gerçekleştiğinin duyulmasının ardından Bâb-ı
Âli'nin önünde artarak toplanan kalabalık.

🔥 1911 yılının son aylarında İttihat ve Terakki'ye muhalif

Hürriyet ve İtilaf Fırkası kurulmuş, İstanbul'da yapılan
ara seçimleri de kazanmıştır. İttihat ve Terakki bunun
üzerine erken seçime gitmiş ve hileli bir şekilde 1912
seçimlerini kazanmıştır. Bunun üzerine Hürriyet ve İtilaf
Fırkası yanlısı Halâskâr Zâbitân bir askeri muhtıra
vererek Mehmed Said Paşa Hükûmeti'ni düşürmüştür.
Ardından Ahmed Muhtar Paşa'nın sadrazamlığında
tarafsız bir hükûmet kurulmuş fakat dört ay sonra
Halâskâr Zâbitân'ın baskıları sonucu Ahmed Muhtar
Paşa istifa etmiş ve Hürriyet ve İtilaf Fırkası yanlısı Kâmil
Paşa Hükümeti kurulmuştur.

🔥Kamil Paşa Hükümeti döneminde Balkan Savaşları'nda

yaşanan bozgun sonucunda Osmanlı Balkanlardan
tümüyle çekilmek zorunda kalmıştı. İttihat ve Terakki,
hükûmetin Edirne'yi de Bulgarlara teslim edeceğini öne
sürerek halkı kışkırtmış ve Bâb-ı Âli Baskınını
düzenlemiştir. Baskına Enver Bey, Talat Bey, Yakub
Cemil, Mustafa Necip, Filibeli Hilmi, Sapancalı Hakkı ve
Mithat Şükrü Bey aktif olarak katılmış, çok sayıda
İttihatçı da Bâb-ı Âli'nin çevresine yerleştirilmiştir.

🔥 Baskının Birinci Balkan Savaşı'nın yaşandığı dönemde

Osmanlı Hükûmeti'nin başında bulunan Kâmil Paşa'nın
savaştaki başarısızlık ve uluslararası baskılar sonucunda
tarihî başkent Edirne'yi Bulgarlara bırakacağı
endişesiyle yapıldığı konusunda bir görüş birliği vardır.
[1][2] Kâmil Paşa ve kabinesi baskının yapıldığı günlerde
Balkan devletleri ile ateşkes yapmış ve sorunu siyasi
yollarla çözmeye çalışmaktaydı. Bulgarlar, Osmanlı
Ordusu'nun Edirne'yi boşaltmasını ve kentin teslim
edilmesini istemiş,[3] İttihat ve Terakki Kâmil Paşa
Hükûmeti'nin Edirne'yi teslim edeceği propagandası ile
halkı galeyana getirmiş ve darbe yapmıştır.

🔥 İktidarı ele geçiren İttihat ve Terakki, Mahmud Şevket

Paşa'nın ölümünden sonra agresif bir tutum sergilemiş,
İkinci Meşrutiyet'in ilanından sonra gözlemlenen çeşitli
ve demokratik siyasi atmosferin yok olmasına sebep
olmuştur.
AYDENİZ DÜŞÜNMEZ