ARTS’ MONTH
SK 2000 - A
JOSE ABAD SANTOS
- isang kagawad ng gabinete
- Estadista
- ikalimang punòng mahistrado ng Korte Suprema.
Nagsilbi rin siyáng Acting President ng bansa noong Ikalawang
Digmaang Pandaigdig at naging martir sa kamay ng mga
Hapones. (1942)
Birth: 1986 in San Fernando, Pampanga
Children: Jose, Jr., Osmundo, Luz, Amanda, at Victoria.
Wife: Amanda Teopaco noong 1918
Death: 11Abril 1942 (Hinuli), 2 Mayo 1942
- pagsulat ng mga tuntunin at konstitusyon ng
Philippine Women’s University (First Private sector for
Women in Asia)
- unang Filipinong abogadong pang-korporasyon ng
Philippine National Bank
- Naging tagapayong teknikal siyá ng misyong
pangkasarinlan ng Filipinas sa Estados Unidos noong
1919
- humawak ng iba pang mga tungkulin sa pamahalaan
gaya ng abogado ng Manila Railroad Company noong
1920, punò ng misyong pang-edukasyon sa Estados
Unidos noong 1926, at kalihim ng katarungan noong
1931.
PÉDRO ABÁD SÁNTOS
- doktor
- abogado
- lider manggagawa
Itinatag niya ang Partido Sosyalista ng Pilipinas noong 1929
ang Aguman Ding Maldang Talapagobra noong 1930.
Birth: 31 Enero 1876 sa San Fernando, Pampanga
Children: Vicente Abad Santos at Toribia Basco
Wife: Amanda Teopaco noong 1918
Death: 15 Enero 1945
Nakalaya siyá sa tulong ng Amerikanong abogado na si John
Haussermann.
noong 1944. Sumama naman siyá sa Hukbo ng Bayan Laban
sa Hapon (Hukbalahap) na itinatag ni Luis Taruc.
JUAN ABAD
- isang makabayang mamamahayag at mandudula.
- Naging mahalaga siyá sa teatrong Filipino dahil sa
kaniyang mga patriyotikong dula na Ang Tanikalang
Guinto at Isang Punglo ng Kaaway.
Birth: 8 Pebrero 1872 sa Sampaloc, Maynila
Children: Vicente Abad Santos at Toribia Basco
Wife:
Death: 24 Disyembre 1932 sa Xiamen.
-Ang kaniyang unang dulang Suenos dela mala fortuna ay
itinanghal sa Dulaang Arevalo sa Sampaloc noong 1895,
noong siya ay 23 taóng gulang.
- Binuo niya, kasáma sina Mariano Sequera at Honorio
Lopez, ang organisasyong La Juventud Filipina na
naglayong paunlarin ang patriyotikong drama at
kontrahin ang komedya.
- Juventud
- Oath of allegiance
ALEJANDRO G. ABADILLA
- ang kinikilalang “Ama ng Modernistang Pagtula sa
Tagalog.”
- Bukod sa pagiging makata, isa rin siyáng nobelista at
kritikong pampanitikan.
ABAKÁ
- Ang abaká (Musa textilis) ay isang halamang hemp o
napagkukunan ng himaymay.
- Berde ang mga dahon nitó na kawangis ng dahon ng
saging.
- Bagaman nakakatulad ang anyo ng saging, madaling
makilala ang abaka sa pamamagitan ng ilang
katangian nitó.
1. ang dulo ng dahon ng abaka ay mas patulis kompara
sa saging.
2. ang ibabang bahagi ng dahon nitó ay hindi pantay.
3. ang magkabilâng bahagi ng dahon nitó ay parehong
makintab at madulas.
Ang taas ng punòng abaka ay 4-8 meters
- from rehiyong Bicol
USES
1. Ang mga himaymay o hibla nitó ay hinahabi upang
maging tela na ginagamit sa paggawa ng damit o
kortina.
2. Ginagawa rin itong lubid, basket, at katulad. Ang
himaymay ay makukuha hindi sa mga dahon nitó
kundi sa pinakakatawan ng halaman na tinatawag
ding saha.
3. Ginagamit din ito sa paggawa ng kilalang papel na
kung tawagin ay papel de manila o manila paper.
4. Ang punòng abaka pati na ang puting himaymay na
nagmumula rito ay tinatawag ding ibilaw, labayo, lain,
at paguwa. (SAO) (ed GSZ)
ABAKÁDA
- ang tawag sa pangkat ng mga titik o letra sa wikang
Tagalog at kumakatawan ang tawag sa apat na
unang titik nitó (A-Ba-Ka-Da).
- Ang abakáda ay binubuo ng 20 titik: A,B, K, D, E, G,
H, I , L, M, N, Ng, O, P, R, S , T, U, W, Y. Lima rito
ang patinig (A, E, I, O , U) at labinlima ang katinig
1
 - Ginamit ang abakada sa aklat ng balarila ni Lope K.
Santos
- Tagalog na kalapit na kalapit rin sa mga sagisag ng
baybáyin, ang sinaunang paraan ng pagsulat ng mga
Tagalog.
- C, F, J, Ñ, Q, V, X, Z
ABAKÚS
- Ang abakús ay isang kasangkapang ginagamit sa
pagkukuwenta.
- Tinatawag din itong ábakó sang-ayon sa Espanyol.
- Madalas na gumagamit ito ng kawayan bilang
kuwadro at ng maliliit, karaniwang bilugan at may
bútas na piraso ng mga bato, matigas na kahoy o
katulad na tinutuhog ng mga kawad o alambre.
Taas (5)
Baba (1)
ABALÓRYO
- Ang abalóryo (na mula sa salitang Espanyol) ay isang
maliit at bilugang butil na babasagin at karaniwang
ginagamit bilang palamuti.
- May bútas ito sa gitna at tinutuhog o pinagsasáma-
sáma upang makabuo ng isang bagay, tulad ng
kuwintas, pulseras, at hikaw, o kayâ ay
pandekorasyon sa mga bagay na tulad ng bag at
damit
ABANÍKO
- Mas kilalá sa tawag na pamaypáy, ang abaníko ay
gamit para magbigay ng hangin sa naiinitan lalo sa
panahon ng tag-init.
- Ang abaniko ay orihinal na habi mula sa halamang
abaniko (Balamcanda Chinensis o blackberry lily).
- Ito ay hugis sagwan, puso o bilog kung permanenteng
nakabukás. Marami na rin ang abanikong natitiklop na
gawa sa iba’t ibang materyales, katulad ng papel,
balahibo, tela, plastik, at iba pa.
- Hango sa salitâng Espanyol (‘abanico’), ang abaniko
ay sagisag na ng pagkamalikhain ng mga Filipino.
ÁBAY
- Ang ábay ay ang mga katuwang ng magkasintahan
sa pagdaraos ng ka - nilang kasal lalo na sa
tradisyong Katoliko sa Filipinas.
- Maaaring mai - grupo ang mga abay ayon sa kasarian
at sa kanilang mga papel sa mga seremonya ng
kasal.
- Ang mga abay na babae ay pinangungunahan ng
pangunahing abay na babae o maid/matron of honor
BONIFACIO ABDON
(14 Mayo1876-23 Abril 1944)
- Si Bonifacio Abdon (Bo·ni·fás·yo Ab·dón) ay isang
mahusay na biyolinista, konduktor, kompositor, at
guro ng musika at kinikilála bilang “Ama ng
Makabagong Kundiman.”
- Ang kaniyang komposisyon na “Kundiman” ang
unang kundiman na nakalimbag sa papel. Binigyan
niya ng pormal na estruktura ang kundiman bilang
isang anyo ng komposisyong itinatanghal at higit sa
kalagayan nitó noon bilang popular na awiting-bayan.
La Rosa (1908),
La Boda Maldita (1908),
Manila Cinematografica (1908),
Crimen sobre Crimen (1909).
NICANOR ABELARDO
- Kinikilala si Nicanor Abelardo (Nikanór Abelárdo)
bilang isa sa “Tatlong Haligi ng Musikang Filipino.”
Kasama sa tatlo sina Francisco Santiago, unang
Filipinong Direktor ng UP Konserbatoryo ng Musika,
at Antonio Molina na ginawaran ng Gawad sa
Pambansang Alagad ng Sining sa Musika noong
1973. Si Abelardo ang unang Filipinong kompositor
na lumikha ng Concerto in B Flat Minor para sa
piyano at orkestra noong 1923.
- kundiman ayon kay Abelardo, ay “isang awit na
nagtatampok sa isang lalaking nagmamahal na
nagdedeklara ng pagkakait sa sarili upang sundin ang
nasa ng babaeng minamahal.”
MANUEL ABELLA
(1828-4 Enero 1897)
- Isa sa mga “Martir ng Bikol” at binitay noong 4 Enero
1897,
- si Manu- el Abella (Man·wél A·bél·ya) ay isang
eskribano (klerk sa hukuman) at mariwasang
magsasaka at hinahangan sa kaniyang katapatan sa
tungkulin at kaisipang liberal.
ABOKÁDO
- Ang abokádo (Persea americana) ay kabílang sa
pamilya ng mga halamang namumulaklak.
- Nagmula ito sa bansang Mexico. Karaniwan itong
itinatanim sa mga klimang tropiko at mediterraneo sa
buong mundo.
- Ang punò ng abokádo ay may malalagô at berdeng
dahon. Lumalaki nang 12 sentimetro ang mga dahon
at pasalit-salit ang pagkakaayos sa tangkay.
Tumataas ang punò hanggang 20 metro.
NAPOLEON V. ABUEVA
ABUNNAWAS
- Si Abunnawas ang popular na pilyong tauhan sa mga
katakata
ACTA DE LA PROCLAMACIÓN DE INDEPENDENCIA
DEL PUEBLO FILIPINO
- ay ang kasulatang binása sa araw ng deklarasyon ng
kasarin- lan at kalayaan ng Filipinas noong 12 Hunyo
1898 sa bahay ni Heneral Emilio Aguinaldo sa Kawit,
Cavite
ACTA DE TEJEROS
- ay isang kasulatang nilagdaan ni Andres Bonifacio
upang mapawalang-bisà ang halalan ng mga opisyal
ng bagong rebolusyonaryong gobyerno noong 22
Marso 1897 sa Kumbensiyong Tejeros sa San
Francisco de Malabon, Cavite. Sa naturang
kumbensiyon, nagkasundo ang mga dumalo na
magtatag ng bagong pamahalaang mapanghimagsik
at igalang ang magiging resulta ng halalan ng mga
bagong pinunò
2
 ADÁRNA
ÁDAT
- ádat sa wikang Arabe ay “kaugalian.”
ADÉLPA
- Ang adélpa (Nerium oleander) o oleander ay
palumpong na tumataas nang 1-3 m, balahibuhin ang
hugis sibat na dahon, at may dilaw, putî, o puláng
bulaklak. Isa ito sa mga nakalalasong halamang
ornamental.
ADÓBE
- Ang adóbe ay isang uri ng matigas ngunit
natatabasang bato at hinuhubog sa mga pirasong
parihaba upang gamitin sa paggawa ng esttrukturang
tulad ng bahay o gusali
ADÓBO
MACARIO G. ADRIATICO
(10 Marso 1869-14 Abril 1919) Si Macario Gonzales Adriatico
(Ma·kár·yo Gon·zá·les Ad·ri·yá·ti·ko) ay isang iskolar,
peryodista, manunulat, at politiko na kinikilála bilang “Ama ng
City Charter ng Maynila.”
ADWÁNA
- Tinatawag na Adwána ang ahensiya o opisina ng
pamahalaan na may tungkuling mangolekta ng mga
ipinapataw na buwis sa mga kalakal na ipinapasok
mula sa ibang bansa at ng bayad para sa paggamit
ng mga kasangkapan at serbisyo sa mga piyer at
paliparan.
AGÍMAT
- Agímat ang tawag sa anumang bagay na
pinaniniwalaang nagtataglay ng kapangyarihang
nakapagbibigay ng pambihirang lakas at iba pang
kakayahang higit sa taglay ng karaniwang tao
- Tinatawag din itong anting-anting, o kayâ ay
alipugpóg sa Iloko, dagón sa Sebwano, galíng sa
Tagalog, Iloko, Kapampangan, at Pangasinan,
samantalang ang mga terminong amuléto at birtúd ay
mula sa Espanyol.
GREGORIO AGLIPAY
- (5 Mayo 1860-1 Setyembre 1940)
- Si Gregorio L. Aglipay (Gre·gór·yo El Ag·lí·pay) ay
isang makabayang lider ng mga paring Filipino at
unang Obispo Maximo ng Iglesia Filipina
Independiente, ang simbahang kilalá ngayon sa
tawag na “Simbahang Aglipay.”
ÁGNOS
- Ang ágnos ay palawit sa kuwintas na may nilalamáng
banal na relikaryo o alaalang mula sa isang tagpo o
bagay na nabanggit sa Bibliya.
AGÓHO
- Ang agóho (Casuarina equisetifolia) ay isang laging-
lungting punongkahoy o hindi nagbabago ang kulay
ng mga dahon sa buong taon. Umaabot hanggang 30
talampakan ang taas ng punò ng agoho.
Felipe Agoncillo (26 Mayo 1859-29 Setyembre 1941) Si Felipe
Agoncillo (Fe·lí·pe A·gon·síl·yo) ang abogadong kumatawan
sa Filipinas sa talakayan sa Paris, Pransiya na nagwakas sa
Kasunduang Paris noong 1898 na tumapos sa Digmaang
Espanya-Amerika. Inatasan siyá ng Republikang Malolos noon
na itaguyod ang pagkilála ng ibang bansa sa kasarinlan ng
Filipinas. Dahil dito, itinuturing siyá ng marami bilang unang
natatanging diplomat ng bansa.
Marcela M. Agoncillo (24 Hunyo 1860-30 Mayo 1946) Si
Marcela Mariño de Agoncillo, o mas kilalá bilang Marcela
Agoncillo (Mar·sé·la A·gon·síl·yo) ang pangunahing tagahabi
ng una at opisyal na watawat ng Filipinas. Dahil dito,
binansagan siyá bilang “Ina ng Watawat ng Filipinas.”
Teodoro A. Agoncillo (9 Nobyembre 1912-14 Enero 1985)
Pambansang Alagad ng Agham, si Teodoro Agoncillo
(Tyo·dó·ro A·gon·síl·yo) ang kinikilálang ama ng makabansang
pananaw sa pagsulat ng kasaysayan. Iginiit niyá na dapat
sulatin ang kasaysayan ng Filipinas ng isang Filipino at sa
pananaw na Filipino at ipinakita ito sa kaniyang mga aklat,
upang matigil ang lubhang pananalig noon sa historyang likha
ng mga dayuhan. Iginawad sa kaniya ang Pambansang
Alagad ng Agham (National Scientist), postumo, noong11
Hulyo 1985. Si Agoncillo ang pangunahing may-akda ng
History of the Filipino People.
Faustino Aguilar (15 Pebrero 1882-24 Hulyo 1955) Itinuturing
na haligi ng panitikang Tagalog bago ang Ikalawang Digmaang
Pandaigdig, si Faustino Aguilar (Faws·tí·no A·gi·lár) ay isang
nobelista, peryodista, at lider-manggagawa.
Jose V. Aguilar (23 Marso 1900-31 Enero 1980) Si Jose
Vasquez Aguilar (Ho·sé Vás·kez A·gi·lár) ay isa sa mga unang
Filipino na nakatanggap ng Ramon Magsaysay Award for
Government Service noong 1959. Ang paggagawad ay
pagkilála sa kanyang mga naging kontribusyon sa sistema ng
edukasyon sa Filipinas. Pinangunahan niya ang pagsasaayos
ng pampublikong edukasyon para umangkop sa pamumuhay
ng mga nása kanayunan.
Emilio F. Aguinaldo (26 Marso 1869-6 Pebrero 1964) Si Emilio
Famy Aguinaldo (E·míl·yo Fá·mi A·gi·nál·do) ang una’t hulíng
pangulo ng Unang Republika ng Filipinas
águng Ang águng, na kilala rin sa pangalang blowon, bua,
gaggung at sembakung, ay isang pares ng nakasabit na gong.
agunyás Mula sa salitang agonias ng wikang Espanyol, ang
agunyás ay tumutukoy sa tugtog ng kampana ng simbahan
para sa namatay ang agunyas.
Agyu Si Agyu ang pangunahing bayani ng sinaunang epikong-
bayan na Olaging at Ulahingan sa Mindanaw. Olaging ang
tawag sa epikong-bayan ng mga Bukidnon at sinasabing ukol
lámang ito sa búhay at pakikipagsapalaran ni Agyu.
Akadémya Militár ng Filipínas Mas kilala sa maikling Ingles na
daglat—PMA (Philippine Military Academy)—ang Akadémya
Militár ng Filipínas ang institusyong nagsasanay ng mga
kadete na magiging opisyal ng Hukbong Sandatahan ng
Filipinas para sa tatlong sangay ng serbisyo nitó—ang
hukbong katihan (army), hukbong dagat ( navy), at hukbong
panghimpapawid (air force). Matatagpuan ang PMA sa Fort del
3
Pilar, Lungsod Baguio, may sampung kilometro mula sentro ng
siyudad.
akapúlko Ang akapúlko (Cassia alata Linn.) ay isang tuwid na
punò na may magaspang na balát at mga sanga na may
palumpong na mga dahong kulay berde. Ang dahon ng
akapulko ay may kulay kahel sa gitna nitó at may mga 16-28
maliliit na dahon
akásya Ang akásya (order Fabales) ay isang uri ng punò na
nabubuhay sa mga tropiko at maiinit na lugar. Ang pangalan
nitóng “akasya” ay nagmula sa salitâng Griyego na akis o tinik.
Aklátang Báyan Isang malaki’t pangunahing kapisanan ng mga
manunulat ang Aklátang Báyan na naitatag sa panahon ng
pananakop ng mga Amerikano noong 1910 sa Tondo, Maynila
aklé Ang aklé (Albizzia acle Merr) ay matigas na punongkahoy
na ginagamit sa pagtatayô ng bahay at paglikha ng muwebles.
Mayroon itong katamtamang taas na 25-30 m at diyametro na
70-120 sm
“Akó ang Daigdíg” Maituturing ang tulang “Akó ang Daigdíg”
bilang pinakatanyag na likha ni Alejandro G. Abadilla, na
siyáng kinikilálang “Ama ng Makabagong Panulaang Tagalog.”
Una itong nalathala sa Liwayway noong Kabilang ito sa unang
aklat ng mga tula ni Abadilla, ang Ako ang Daigdig at Iba Pang
Tula (1955).
ako ang daigdig ako ang tula ako ang daigdig ang tula ako ang
daigdig ng tula ang tula ng daigdig
alagáw Ang alagáw (Premna odorata blanco) ay isang
halamang medisinal, maliit na punongkahoy na tumataas nang
tatlo hanggang walong metro, balahibuhin ang ibabaw ng
dahon, mapusyaw na lungti hanggang putî ang bulaklak,
malaman na lila ang bilugang prutas, at nabubuhay sa aplaya.
Matatagpuan ito sa halos lahat ng bahagi ng Filipinas.
álak Ang álak ay anumang inuming matapang at nakalalasing,
tulad ng vino, serbesa, at wiski.
alakáak Ang isdang alakáak ay kabilang sa pamilya
Sciaenidae. Ito ay kilalá rin sa tawag na abo, gulama, o lagis.
Matatagpuan ito sa mga karagatang Atlantiko, Pasipiko at
Indian, mula India at Sri Lanka hanggang silangang bahagi
kasáma ang timog Tsina, Filipinas, at Indonesia. Naglalagi ito
sa estuwaryo at baybay.
alamát Ang alamát ay isang mahalagang bahagi ng panitikang-
bayan na nagsasalaysay sa pinagmulan ng bagay-bagay sa
daigdig.
alamíd Ang alamíd (Paradoxurus philippinensis) ay isang
ilahas na pusa, maliit sa karaniwan, itim ang kulay, at nakatira
sa kagubatan. Tumitimbang mula dalawa hanggang limang kilo
alampáy Ang alampáy isang balabal o piraso ng damit na
isinasampay sa balikat o ipinapatong sa isa pang damit sa may
bandáng balikat.
albuláryo Ang albuláryo ay tumutukoy sa manggagamot na
gumagamit ng sinaunang paraan ng panggagamot.
Larry Alcala (18 Agosto 1926-24 Hunyo 2002) Si Lauro Zarate
Alcala (láw·ro zá·ra·té al·ka·lá) o mas kilala bilang si Larry
Alcala ay isang nangungunang editorial cartoonist at ilustrador
sa Filipinas.
Arturo Alcaraz (22 Marso 1916-10 Marso 2001) Si Arturo
Alcaraz (Ar·tú·ro Al·ka·ráz) ay isang bulkanólogó
(volcanologist) na kinikilála bilang “Ama ng Pagsulong ng
Enerhiyang Heotermal” ng Filipinas.
Ramón Alcaráz (31 Agosto 1915-25 Hunyo 2009) Nitong 6
Mayo 2012, ipinahayag ni Pangulong Benigno aquino III na
pangangalanan ang ikalawang Hamilton Class Cutter ng
hukbong dagat na BRP Ramon Alcaraz at marami ang
nagtanong
(6 Hunyo 1932-2 Pebrero 2011) Si Federico A. Alcuaz
(Fe·de·rí·ko Ey Al·ku·wáz) ay isang prolipikong pintor, eskultor,
at tanging Filipinong artista na nagkamit ng pinakamaraming
gantimpala at parangal sa internasyonal sa larang ng pintura.
Nominado siyá para maging Pambansang Alagad ng Sining sa
Sining Biswal noong 2009.
Jose Alejandrino (1Disyembre 1870-1 Hunyo 1951) Si Jose
Alejandrino (Ho·sé A·le·han·drí·no) ay isang hinahangaang
heneral ng Himagsikang Filipino, propagandista, at senador.
alferéz Sa panahon ng kolonyalismong Espanyol, ang alferéz
(binabaybay ding alperés o alpirés sa Tagalog) ay pinunò ng
hukbong militar sa isang munisipalidad.
Jose Algue (22 Disyembre 1856-27 May 1930) Si Jose Algue
(Ho·sé ál·ge) ay isang Heswitang naging kilaláng meteorologo
at siyentista. Naging direktor siya ng Manila Observatory at
namunò ng unang Philippine Weather Bureau noong Panahon
ng mga Amerikano. Isinulat niya ang Baguios o Ciclones
Filipino noong 1897 at La Nubes en el Archipelago Filipino
noong 1899, mga unang pag-aaral sa bagyo sa bansa. Kilalá
siyá sa kaniyang imbensiyong barocyclonometer noong 1897.
Ang alibangbáng ay malaking punongkahoy (Bauhinia
malabarica). Mula ito sa family na Fabaceae o Leguminosae—
mas kilala bilang legume, pea, o bean—na kinabibilangan ng
mga halamang namumulaklak.
Aliguyon Si Aligúyon ang lalaking bayani sa Hudhud, ang
epikong-bayan ng mga Ifugaw sa kabundukang Cordillera. Sa
salaysay, ipinanganak siyá kina Amtulao at Dumulao, ang
pinakamariwasang mag-asawa sa bayan ng Hannanga.
Álim Ang Álim ang isa sa dalawang epikong-bayan ng mga
Ifugaw. Isa itong epikong panrelihiyon na inaawit kapag may
namatay o kapag mayroong may sakit sa pamilya. Inaawit din
ang Alim kapag inilalagay ang hagabi o ang bul-ul sa tahanan
ng mga Ifugaw. Kasabay ng pag-awit ng Alim ay ang
pagdaraos ng kanyaw.
alimángo Ang alimango [Scylla serrata (Forsskal)] ay kabilang
sa pamilyang Portunidae.
alimásag Ang alimásag (Portunus pelagicus Linnaeus, 1758)
ay kabilang sa pamilya Portunidae. Ito ay tinatawag ding
‘kasag’ sa Bisaya
alitaptáp Ang alitaptáp (pamilyang Lampyridae sa order
Coleoptera) o firefly sa wikang Ingles ay isang uri ng kulisap na
karaniwang lumilipad sa gabi at may sangkap sa gawing ibabâ
ng tiyan na nagbibigay ng kukuti-kutitap na liwanag
alkálde Ang alkálde ay nagmula sa salitang Espanyol na
alcalde at tumutukoy ngayon sa pinunò ng isang munisipalidad
0 lungsod Tinatawag na alkal - désa kung babae, at ginagamit
4
din ito para sa asawang babae ng alkálde. Sa kasalukuyan,
tinatawag ding méyor, mula sa Ingles na mayor, ang punò ng
isang lungsod o munisipalidad.

Virgilio S. Almario (9 Marso 1944—) Si Virgilio S. Almario

(Ver·híl·yo Es Al·már·yo) ay isa sa mga nangungunang
makata, iskolar, at kritiko sa bansa, bukod sa pagiging
mahusay na propesor, tagasalin, pabliser, editor, leksikograpo,
at tagapamahalang pangkultura. Dahil sa mga naiambag niyá
sa iba’t ibang larangan ng sining at kulturang Filipino, lalo na
sa larangan ng panitikan, kinilala siyáng Pambansang Alagad
ng Sining para sa Panitikan noong 2003.

almasíga Katutubong punongkahoy ng Filipinas ang almasíga

(Agathis philippinensis) at malaganap na ginagamit ang tabla
sa industriya ng konstruksiyon.

Pédro Almazán (namatay 1661) Si Pédro Almazán ang pinunò

ng unang pag-aalsa sa Ilocos laban sa mga Espanyol. Isa
siyáng mayamang mamamayan sa San Nicolas, Ilocos Norte
ngunit poot sa pang-aapi ng mga Espanyol kayâ nag-isip ng
pag-aalsa. Una niyang kasáma sa planong pag-aalsa si Juan
Magsanop, isang lider sa Bangui, at nagkasundo siláng
ipakasal ang mga anak upang tumibay ang kanilang
pagkakaisa.

Natividad Almeda-Lopez (8 Setyembre 1892-23 Enero 1977)

Kinikilálang “Dekana ng mga babaeng hukom,” ipinanganak si
Natividád Alméda sa Maynila noong 8 Setyembre 1892 at
panganay sa anim na anak nina Koronel Manuel Almeda y
Gomez at Severina Lerma.