Chapter1 2020nhom2

Ứng dụng của phép tính vi phân trong hình học
Phan Xuân Thành
Viện Toán ứng dụng và Tin học

Đại học Bách Khoa Hà nội
13/4/2020
Phan Xuân Thành (ĐH Bách Khoa Hà Nội) Ứng dụng của phép tính vi phân trong hình học 13/4/2020 1 / 25
Nội dung
1 Ứng dụng trong hình học phẳng
2 Ứng dụng trong hình học không gian
Nội dung
Ứng dụng trong hình học phẳng
Cho một đường cong L có phương trình f (x, y ) = 0. Điểm M0 (x0 , y0 ) ∈ L là điểm
chính quy nếu
[fx0 (M0 )]2 + [fy0 (M0 )]2 > 0.
Ngược lại ta nói M0 là điểm kỳ dị.
chính quy nếu
[fx0 (M0 )]2 + [fy0 (M0 )]2 > 0.

Vectơ pháp tuyến Xét điểm chính quy M0 (x0 , y0 ) ∈ L và giả sử fy0 (M0 ) 6= 0.
chính quy nếu
[fx0 (M0 )]2 + [fy0 (M0 )]2 > 0.

Theo định lý về hàm ẩn, f (x, y ) = 0 xác định hàm ẩn y = y (x) ở lân cận x0
f (x, y (x)) = 0. (1)
Lấy đạo hàm hai vế của (1) theo x tại x0
fx0 (x0 , y0 )dx + fy0 (x0 , y0 )y 0 (x0 )dx = 0 ⇔ fx0 (x0 , y0 )dx + fy0 (x0 , y0 )dy = 0.
chính quy nếu
[fx0 (M0 )]2 + [fy0 (M0 )]2 > 0.

Theo định lý về hàm ẩn, f (x, y ) = 0 xác định hàm ẩn y = y (x) ở lân cận x0
f (x, y (x)) = 0. (1)
Lấy đạo hàm hai vế của (1) theo x tại x0
fx0 (x0 , y0 )dx + fy0 (x0 , y0 )y 0 (x0 )dx = 0 ⇔ fx0 (x0 , y0 )dx + fy0 (x0 , y0 )dy = 0.
Vectơ pháp tuyến của L tại M0 là n~ = (fx0 (x0 , y0 ), fy0 (x0 , y0 ))
n~ ⊥ dM với dM = (dx, dy ).
Phương trình tiếp tuyến của đường cong L tại điểm M0 là
(x − x0 )fx0 (x0 , y0 ) + (y − y0 )fy0 (x0 , y0 ) = 0.
(x − x0 )fx0 (x0 , y0 ) + (y − y0 )fy0 (x0 , y0 ) = 0.
Phương trình pháp tuyến của đường cong L tại điểm M0 là
(x − x0 )fy0 (x0 , y0 ) − (y − y0 )fx0 (x0 , y0 ) = 0.
(x − x0 )fx0 (x0 , y0 ) + (y − y0 )fy0 (x0 , y0 ) = 0.
(x − x0 )fy0 (x0 , y0 ) − (y − y0 )fx0 (x0 , y0 ) = 0.
Ví dụ Viết phương trình tiếp tuyến của elip x 2 + 4y 2 = 25 tại điểm M(3; 2).
(x − x0 )fx0 (x0 , y0 ) + (y − y0 )fy0 (x0 , y0 ) = 0.
(x − x0 )fy0 (x0 , y0 ) − (y − y0 )fx0 (x0 , y0 ) = 0.
n~(M) = (2x0 , 8y0 ) = (6; 16).
(x − x0 )fx0 (x0 , y0 ) + (y − y0 )fy0 (x0 , y0 ) = 0.
(x − x0 )fy0 (x0 , y0 ) − (y − y0 )fx0 (x0 , y0 ) = 0.
n~(M) = (2x0 , 8y0 ) = (6; 16).
Phương trình tiếp tuyến tại M(3; 2) là
3(x − 3) + 8(y − 2) = 0 ⇔ 3x + 8y = 25.
Đường cong cho bởi phương trình tham số
Xét đường cong L cho bởi phương trình tham số
x = x(t), y = y (t).
Giả sử các hàm x(t), y (t) khả vi và tại M0 ứng với t = t0 ta có
[x 0 (t0 )]2 + [y 0 (t0 )]2 > 0.
x = x(t), y = y (t).
[x 0 (t0 )]2 + [y 0 (t0 )]2 > 0.
Phương trình tiếp tuyến của đường cong L tại điểm M0 ứng với t = t0 là
x − x(t0 ) y − y (t0 )
0
= .
x (t0 ) y 0 (t0 )
x = x(t), y = y (t).
[x 0 (t0 )]2 + [y 0 (t0 )]2 > 0.
Phương trình tiếp tuyến của đường cong L tại điểm M0 ứng với t = t0 là
x − x(t0 ) y − y (t0 )
0
= .
x (t0 ) y 0 (t0 )
Ví dụ 1 (20181) Viết phương trình tiếp tuyến và pháp tuyến của đường
(
x = (t 2 − 1)e 2t
tại điểm ứng với t = 0.
y = (t 2 + 1)e 3t
(
x = (t 2 − 1)e 2t
y = (t 2 + 1)e 3t
(
x = (t 2 − 1)e 2t
y = (t 2 + 1)e 3t
x 0 (t) = 2te 2t + 2(t 2 − 1)e 2t , y 0 (t) = 2te 3t + 3(t 2 + 1)e 3t , điểm M0 (−1; 1).
(
x = (t 2 − 1)e 2t
y = (t 2 + 1)e 3t
Phương trình tiếp tuyến tại M0 (−1; 1)

x +1 y −1
= .
−2 3
(
x = (t 2 − 1)e 2t
y = (t 2 + 1)e 3t

x +1 y −1
= .
−2 3
Phương trình pháp tuyến tại M0 (−1; 1)
x 0 (t0 )(x − x(t0 )) + y 0 (t0 )(y − y (t0 )) = 0 hay − 2x + 3y − 5 = 0.
(
x = (t 2 − 1)e 2t
y = (t 2 + 1)e 3t

x +1 y −1
= .
−2 3
Phương trình pháp tuyến tại M0 (−1; 1)
x 0 (t0 )(x − x(t0 )) + y 0 (t0 )(y − y (t0 )) = 0 hay − 2x + 3y − 5 = 0.
Ví dụ 2 Viết phương trình tiếp tuyến và pháp tuyến với đường astroid
2 2
x 3 + y 3 = 5 tại điểm M(8; 1).
Nội dung
Ứng dụng trong hình học không gian
Hàm vectơ
Giả sử I ⊂ R. Ánh xạ:
~r : t ∈ I → ~r (t) ∈ Rn ,
được gọi là hàm vectơ của biến số t xác định trên I .
Hàm vectơ
~r : t ∈ I → ~r (t) ∈ Rn ,
được gọi là hàm vectơ của biến số t xác định trên I . Với n = 3:
~r (t) = x(t)~i + y (t)~j + z(t)~k.
Hàm vectơ
~r : t ∈ I → ~r (t) ∈ Rn ,
~r (t) = x(t)~i + y (t)~j + z(t)~k.
Đặt
−−→
OM = ~r (t), M(x(t), y (t), z(t)).
Hàm vectơ
~r : t ∈ I → ~r (t) ∈ Rn ,
~r (t) = x(t)~i + y (t)~j + z(t)~k.
Đặt
−−→
OM = ~r (t), M(x(t), y (t), z(t)).
Tốc đồ của hàm vectơ ~r (t): Tập hợp các điểm M khi t ∈ I (là một đường cong L).
Đường cong L có phương trình tham số là
x = x(t), y = y (t), z = z(t).
Hàm vectơ
Giới hạn
Hàm vectơ ~r (t) có giới hạn là ~a khi t dần tới t0 : lim ~r (t) = ~a, nếu
t→t0
|~r (t) − ~a | → 0 khi t → t0 ,
Hàm vectơ
Giới hạn
t→t0
|~r (t) − ~a | → 0 khi t → t0 ,
⇔ ∀ε > 0, ∃δ > 0 : |~r (t) − ~a | < ε khi |t − t0 | < δ.
Hàm vectơ
Giới hạn
t→t0
|~r (t) − ~a | → 0 khi t → t0 ,
⇔ ∀ε > 0, ∃δ > 0 : |~r (t) − ~a | < ε khi |t − t0 | < δ.
Hàm ~r (t) liên tục tại t0 ∈ I nếu: lim ~r (t) = ~r (t0 )

t→t0
⇔ lim x(t) = x(t0 ), lim y (t) = y (t0 ), lim z(t) = z(t0 ).

t→t0 t→t0 t→t0
Hàm vectơ
Giới hạn
t→t0
|~r (t) − ~a | → 0 khi t → t0 ,
⇔ ∀ε > 0, ∃δ > 0 : |~r (t) − ~a | < ε khi |t − t0 | < δ.

t→t0

Đạo hàm
Xét hàm vectơ ~r (t), t = t0 . Đạo hàm
d~r (t0 ) ∆~r ~r (t) − ~r (t0 )
:= lim = lim .
dt t→t0 ∆t t→t0 t − t0
Hàm vectơ
Giới hạn
t→t0
|~r (t) − ~a | → 0 khi t → t0 ,
⇔ ∀ε > 0, ∃δ > 0 : |~r (t) − ~a | < ε khi |t − t0 | < δ.

t→t0

Đạo hàm
Xét hàm vectơ ~r (t), t = t0 . Đạo hàm
d~r (t0 ) ∆~r ~r (t) − ~r (t0 )
:= lim = lim .
dt t→t0 ∆t t→t0 t − t0
Ta nói hàm vectơ khả vi tại t0 .
Hàm vectơ
Tính chất
Hàm vectơ
Tính chất
Chú ý
Đạo hàm của hàm vectơ ~r (t) tại t0 là vectơ tiếp tuyến của tốc đồ tại điểm đó.
Hàm vectơ
Tính chất
Chú ý
Với n = 3
~r 0 (t) = x 0 (t)~i + y 0 (t)~j + z 0 (t)~k.
Hàm vectơ
Tính chất
Chú ý
Với n = 3
~r 0 (t) = x 0 (t)~i + y 0 (t)~j + z 0 (t)~k.
Ví dụ: Xét đường cong x(t) = cos t, y (t) = sin t, z(t) = t.
Hàm vectơ
Tính chất
Chú ý
Với n = 3
~r 0 (t) = x 0 (t)~i + y 0 (t)~j + z 0 (t)~k.
Ví dụ: Xét đường cong x(t) = cos t, y (t) = sin t, z(t) = t.
Tiếp tuyến của đường cong tại một điểm
Xét đường cong L trong không gian với phương trình tham số
x = x(t), y = y (t), z = z(t).
Hàm vectơ tương ứng
~r (t) = x(t)~i + y (t)~j + z(t)~k.
x = x(t), y = y (t), z = z(t).
~r (t) = x(t)~i + y (t)~j + z(t)~k.
Xét M0 ∈ L: M0 (x(t0 ), y (t0 ), z(t0 )). Khi đó vectơ
~r 0 (t0 ) = x 0 (t0 )~i + y 0 (t0 )~j + z 0 (t0 )~k
là vectơ tiếp tuyến của L tại điểm M0 .
x = x(t), y = y (t), z = z(t).
~r (t) = x(t)~i + y (t)~j + z(t)~k.
Xét M0 ∈ L: M0 (x(t0 ), y (t0 ), z(t0 )). Khi đó vectơ
~r 0 (t0 ) = x 0 (t0 )~i + y 0 (t0 )~j + z 0 (t0 )~k
là vectơ tiếp tuyến của L tại điểm M0 .

Giả sử ~r 0 (t0 ) 6= ~0. Phương trình tiếp tuyến của đường cong L tại điểm M0 là
x − x(t0 ) y − y (t0 ) z − z(t0 )

0
= 0
= .
x (t0 ) y (t0 ) z 0 (t0 )
Pháp diện của đường cong tại một điểm
Có vô số pháp tuyến của đường cong L tại điểm M0 . Chúng cùng nằm trên một
mặt phẳng vuông góc với tiếp tuyến tại M0 . Mặt phẳng ấy gọi là pháp diện của
đường cong L tại điểm M0 .
Phương trình pháp diện của đường cong L tại điểm M0
(x − x(t0 ))x 0 (t0 ) + (y − y (t0 ))y 0 (t0 ) + (z − z(t0 ))z 0 (t0 ) = 0.
Phương trình pháp diện của đường cong L tại điểm M0
(x − x(t0 ))x 0 (t0 ) + (y − y (t0 ))y 0 (t0 ) + (z − z(t0 ))z 0 (t0 ) = 0.
Ví dụ: Viết phương trình tiếp tuyến và pháp diện của đường cong
(20182CK) x = t cos 2t, y = t sin 2t, z = 3t tại điểm ứng với t = π/2.
(20182GK) x = sin t, y = cos t, z = e 2t tại điểm ứng với t = 0.
√
(20172GK) x = 4 sin2 t, y = 4 cos t, z = 2 sin t + 1 tại điểm M(1; −2 3; 2).
(
x 2 + y 2 + z 2 = 5,
(20173CK) tại điểm A(2; 1; 0).
x − 2y + 3z = 0,
Độ cong
Xét đường cong L trong không gian cho bởi hàm vectơ ~r (t), có phương trình
tham số
x = x(t), y = y (t), z = z(t).
Độ cong
tham số
x = x(t), y = y (t), z = z(t).
Độ cong của đường cong L cho bởi công thức

s
2 2 2
x0 y0 y0 z0 z0 x0
+ + 00
x 00 y 00 y 00 z 00 z x 00 |~r 0 (t) × ~r 00 (t)|
C= = .
(x 02 + y 02 + z 02 )3/2 |~r 0 (t)|3
Độ cong
tham số
x = x(t), y = y (t), z = z(t).
Độ cong của đường cong L cho bởi công thức

s
2 2 2
x0 y0 y0 z0 z0 x0
+ + 00
x 00 y 00 y 00 z 00 z x 00 |~r 0 (t) × ~r 00 (t)|
C= = .
(x 02 + y 02 + z 02 )3/2 |~r 0 (t)|3
Ví dụ 1 (20182CK) Tính độ cong tại gốc tọa độ O(0; 0; 0) của đường cong L
cho bởi phương trình x = t cos 3t, y = t sin 3t, z = 2t.
Ví dụ 2 (20182GK) Tính độ cong tại điểm M(1; 0; −1) của đường là giao của
mặt trụ 4x 2 + y 2 = 4 và mặt phẳng x − 3z = 4.
Độ cong
Độ cong của đường cong phẳng

|y 00 |
• Đường cong cho bởi phương trình y = f (x): C = .
(1 + y 02 )3/2
Độ cong

|y 00 |
(1 + y 02 )3/2
(
x = x(t) |x 0 y 00 − x 00 y 0 |
• Đường cong cho bởi phương trình tham số C = 02 .
y = y (t) (x + y 02 )3/2
Độ cong

|y 00 |
(1 + y 02 )3/2
(
x = x(t) |x 0 y 00 − x 00 y 0 |
• Đường cong cho bởi phương trình tham số C = 02 .
y = y (t) (x + y 02 )3/2
π
VD1 (20172) Tính độ cong của đường y = ln(sin x) tại điểm ứng với x = 4.
VD2 (20182) Tính độ cong của đường y = x 3 + (2x 2 + x tại điểm ứng với x = 1.
x = e t + sin t
VD3 (20173) Tính độ cong tại t = 0 của đường .
y = e t − cos t
(
x = cos t + t sin t
VD4 (20172) Tính độ cong của đường tại điểm ứng với
y = sin t − t cos t
t = π.
Mặt cong trong không gian
Phương trình mặt cong trong không gian: f (x, y , z) = 0.

x2 y2 z2
Ví dụ 1: Mặt ellipsoid 2 + 2 + 2 = 1.
a b c

x2 y2 z2
Ví dụ 1: Mặt ellipsoid 2 + 2 + 2 = 1.
a b c
x2 y2 z2 2 y2 z2
Hình: Mặt ellipsoid + + = 1 (bên trái) và x + + = 1 (bên phải).
a2 b2 c2 9 4

z x2 y2
Ví dụ 2: Mặt elliptic paraboloid = 2 + 2
c a b

z x2 y2
Ví dụ 2: Mặt elliptic paraboloid = 2 + 2
c a b
z x2 y2 y x2 z2
Hình: Mặt elliptic paraboloid = 2 + 2 (bên trái) và = 2 + 2 (bên phải).
c a b b a c
Ví dụ 3: Mặt paraboloid
Hình: Mặt paraboloid z − 4 = (x − 1)2 + (y − 3)2 (bên trái) và y − 1 = (x − 3)2 + z 2

(bên phải).
Ví dụ 4: Mặt nón
r
z2 x2 y2 x2 y2
Hình: Mặt nón 2 = 2 + 2 (bên trái) và z = 2
+ 2 (bên phải).
c a b a b
Ví dụ 4: Mặt nón
y2 x2 z2
Hình: Mặt nón 2
= 2 + 2.
b a c
Ví dụ 5: Mặt trụ elliptic
x2 y2 y2 z2
Hình: Mặt trụ elliptic 2
+ 2 = 1 (bên trái) và 2 + 2 = 1 (bên phải).
a b b c
Ví dụ 6: Mặt trụ parabolic
Hình: Mặt trụ parabolic z = x 2 (bên trái) và x = y 2 (bên phải).
Pháp tuyến và tiếp diện của mặt cong tại một điểm
Xét mặt cong S trong không gian có phương trình f (x, y , z) = 0.
Điểm chính quy P(x0 , y0 , z0 )
[fx0 (x0 , y0 , z0 )]2 + [fy0 (x0 , y0 , z0 )]2 + [fz0 (x0 , y0 , z0 )]2 > 0.
Tiếp tuyến của mặt S tại điểm P (có vô số tiếp tuyến với mặt S tại P).
Pháp tuyến và tiếp diện của mặt cong tại một điểm
Xét mặt cong S trong không gian có phương trình f (x, y , z) = 0.
Điểm chính quy P(x0 , y0 , z0 )
[fx0 (x0 , y0 , z0 )]2 + [fy0 (x0 , y0 , z0 )]2 + [fz0 (x0 , y0 , z0 )]2 > 0.
Tiếp tuyến của mặt S tại điểm P (có vô số tiếp tuyến với mặt S tại P).
Hình: Tiếp tuyến của mặt S tại điểm P.
Pháp tuyến và tiếp diện của mặt cong
Định lý
Tập hợp tất cả những tiếp tuyến của mặt S tại một điểm chính quy P là một mặt
phẳng đi qua P.
Định lý
phẳng đi qua P.
Phương trình của tiếp diện tại P(x0 , y0 , z0 ) là
fx0 (P)(x − x0 ) + fy0 (P)(y − y0 ) + fz0 (P)(z − z0 ) = 0.
Định lý
phẳng đi qua P.
Phương trình của pháp tuyến tại P(x0 , y0 , z0 ) là

x − x0 y − y0 z − z0
= 0 = 0 .
fx0 (P) fy (P) fz (P)
Định lý
phẳng đi qua P.
Phương trình của pháp tuyến tại P(x0 , y0 , z0 ) là

x − x0 y − y0 z − z0
= 0 = 0 .
fx0 (P) fy (P) fz (P)
Ví dụ 1 (20182GK) Viết phương trình tiếp diện và pháp tuyến của mặt cong
x 2 + y 2 − e z − 2xyz = 0 tại điểm P(1; 0; 0).
Ví dụ 2 (20183GK) Viết phương trình tiếp diện và pháp tuyến tại điểm A(0; 1; 2)
của mặt z = 2ye sin x .
Các ví dụ
Bài 1: (20172) Viết phương trình tiếp diện và pháp tuyến của mặt cong
ln(x 2 + 3y ) − 2z 3 = 2 tại điểm M(1; 0; −1).
Bài 2: (20182) Viết phương trình tiếp diện và pháp tuyến của mặt
x 2 + y 2 − z 2 = −1 tại điểm M(2; 2; 3).
Bài 3: (20182) Viết phương trình tiếp diện của mặt x 2 + 3y 2 − z 2 = 3 biết nó
song song với mặt phẳng x − 3y + z = 0.
Bài 4: (20182) Viết phương trình tiếp tuyến và pháp diện của đường cong cho
dưới dạng giao của hai mặt cong x 2 + y 2 + z 2 = 25 và 4x + 3y + 5z = 0 tại điểm
M(3; −4; 0).
Bài 5: (20182) Viết phương trình pháp diện của đường cong x = sin t, y = 3e −t ,
z = 3e t tại điểm M(0; 0; 3).
Bài 6: Tính độ cong tại điểm M(1; −1) của đường cong
2
−1
y = (2x − 3)e x .

Chapter1 2020nhom2

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

You might also like

Chapter1 2020nhom2

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Chapter1 2020nhom2

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Ứng dụng của phép tính vi phân trong hình học

Phan Xuân Thành

Viện Toán ứng dụng và Tin học

1 Ứng dụng trong hình học phẳng

2 Ứng dụng trong hình học không gian

1 Ứng dụng trong hình học phẳng

2 Ứng dụng trong hình học không gian

Ngược lại ta nói M0 là điểm kỳ dị.

Ngược lại ta nói M0 là điểm kỳ dị.

Ngược lại ta nói M0 là điểm kỳ dị.

f (x, y (x)) = 0. (1)

Lấy đạo hàm hai vế của (1) theo x tại x0

Ngược lại ta nói M0 là điểm kỳ dị.

f (x, y (x)) = 0. (1)

Lấy đạo hàm hai vế của (1) theo x tại x0

Vectơ pháp tuyến của L tại M0 là n~ = (fx0 (x0 , y0 ), fy0 (x0 , y0 ))

Phương trình tiếp tuyến của đường cong L tại điểm M0 là

(x − x0 )fx0 (x0 , y0 ) + (y − y0 )fy0 (x0 , y0 ) = 0.

Phương trình tiếp tuyến của đường cong L tại điểm M0 là

(x − x0 )fx0 (x0 , y0 ) + (y − y0 )fy0 (x0 , y0 ) = 0.

Phương trình pháp tuyến của đường cong L tại điểm M0 là

(x − x0 )fy0 (x0 , y0 ) − (y − y0 )fx0 (x0 , y0 ) = 0.

Phương trình tiếp tuyến của đường cong L tại điểm M0 là

(x − x0 )fx0 (x0 , y0 ) + (y − y0 )fy0 (x0 , y0 ) = 0.

Phương trình pháp tuyến của đường cong L tại điểm M0 là

(x − x0 )fy0 (x0 , y0 ) − (y − y0 )fx0 (x0 , y0 ) = 0.

Phương trình tiếp tuyến của đường cong L tại điểm M0 là

(x − x0 )fx0 (x0 , y0 ) + (y − y0 )fy0 (x0 , y0 ) = 0.

Phương trình pháp tuyến của đường cong L tại điểm M0 là

(x − x0 )fy0 (x0 , y0 ) − (y − y0 )fx0 (x0 , y0 ) = 0.

n~(M) = (2x0 , 8y0 ) = (6; 16).

Phương trình tiếp tuyến của đường cong L tại điểm M0 là

(x − x0 )fx0 (x0 , y0 ) + (y − y0 )fy0 (x0 , y0 ) = 0.

Phương trình pháp tuyến của đường cong L tại điểm M0 là

(x − x0 )fy0 (x0 , y0 ) − (y − y0 )fx0 (x0 , y0 ) = 0.

n~(M) = (2x0 , 8y0 ) = (6; 16).

Phương trình tiếp tuyến tại M(3; 2) là

3(x − 3) + 8(y − 2) = 0 ⇔ 3x + 8y = 25.

Giả sử các hàm x(t), y (t) khả vi và tại M0 ứng với t = t0 ta có

[x 0 (t0 )]2 + [y 0 (t0 )]2 > 0.

Giả sử các hàm x(t), y (t) khả vi và tại M0 ứng với t = t0 ta có

[x 0 (t0 )]2 + [y 0 (t0 )]2 > 0.

Giả sử các hàm x(t), y (t) khả vi và tại M0 ứng với t = t0 ta có

[x 0 (t0 )]2 + [y 0 (t0 )]2 > 0.

Phương trình tiếp tuyến tại M0 (−1; 1)

Phương trình tiếp tuyến tại M0 (−1; 1)

Phương trình pháp tuyến tại M0 (−1; 1)

x 0 (t0 )(x − x(t0 )) + y 0 (t0 )(y − y (t0 )) = 0 hay − 2x + 3y − 5 = 0.

Phương trình tiếp tuyến tại M0 (−1; 1)

Phương trình pháp tuyến tại M0 (−1; 1)

x 0 (t0 )(x − x(t0 )) + y 0 (t0 )(y − y (t0 )) = 0 hay − 2x + 3y − 5 = 0.

1 Ứng dụng trong hình học phẳng

2 Ứng dụng trong hình học không gian

được gọi là hàm vectơ của biến số t xác định trên I .

~r (t) = x(t)~i + y (t)~j + z(t)~k.

~r (t) = x(t)~i + y (t)~j + z(t)~k.

~r (t) = x(t)~i + y (t)~j + z(t)~k.

x = x(t), y = y (t), z = z(t).