Psychologia Ogólna

Biopsychologia
 Neuron

✔ nerw – wiązka neuronów

✔ neurony czuciowe (aferentne) – informacje sensoryczne
✔ neurony (efernentne) – informacje do mięśni, organów i
gruczołów
✔ interneurony
 wikipedia.pl

Neuron

✔ dendryty – zbierają informację

✔ kawa, herbata – usprawnia dendryty
✔ ciało komórki – decyduje o pobudzeniu
(„ognia”) lub hamowaniu („wstrzymać
ogień”)
✔ akson – wysyła informację, gdy
pobudzenie przeważa nad hamowaniem
 potencjał czynnościowy
✔ impuls elektryczny, gdy krytyczny poziom pobudzenia w ciele
komórki
✔ potencjał spoczynkowy – jony w aksonie naładowane
ujemnie
✔ potencjał czynnościowy – zmiana ładunku jonów, impuls
wzdłuż aksonu
✔ atak padaczki – potencjał czynnościowy w zbyt wielu
neuronach
✔ po wysłaniu impulsu akson ponownie w stanie spoczynku (cykl
może trwać krócej niż 10ms)
 przekaźnictwo synaptyczne
✔ synapsa – szczelina między neuronami (izolator)
✔ elektryczna (szczelina 2nm) – przekazywanie jonów
dwukierunkowe (mięśnie, siatkówka, część mózgu
odpowiedzialna za pracę serca)
✔ chemiczna (szczelina 20nm)
✔ kolbka synaptyczna (na zakończeniu aksonu) – gdy impuls
elektryczny – uwalniane są neuroprzekaźniki (substancje
chemiczne w pęcherzykach w pobliżu synapsy)
✔ neuron odbiorczy (postsynaptyczny) – wychwyt neuroprzekaźników
✔ wychwyt zwrotny – „wyciszenie” informacji, neuroprzekaźniki
ponownie trafiają do pęcherzyków
✔ neuroplastyczność mózgu
✔ implanty mózgowe
✔
komórki glejowe
✔ osłonka mielinowa
✔ pomagają w formowaniu nowych synaps
✔ pozwalają przyspieszyć przepływ impulsów wzdłuż aksonu
✔ stwardnienie rozsiane – atakowana osłonka mielinowa w szlakach
ruchowych
 neuro- problemy związane z substancje
funkcja
przekaźnik brakiem równowagi modyfikujące
przyjemność, odczucie kokaina
nagrody schizofrenia amfetamina
dopamina
kontrolowanie ruchów choroba Parkinsona metaamfetamina
dowolnych alkohol
depresja
Fluoxetyna
sen, marzenia senne, nastrój, niektóre zaburzenia
(Prozac)
serotonina ból, agresja, apetyt, lekowe
halucynogeny
zachowania seksualne zaburzenia obsesyjno-
(LSD)
kompulsyjne
praca układu autonomicznego
trójpierścieniowe
w mózgu (rytm serca, sen, wysokie ciśnienie krwi
norepinefryna antydepresanty
stres, reakcje seksualne, depresja
Beta-blokery
czujność, apetyt)
przekazywanie informacji z nikotyna
ośrodkowego układu jad pajęczy
niektóre zaburzenia
nerwowego (neurony czarnej wdowy
acetylocholina mięśniowe
eferentne) jad kiełbasiany
choroba Alzheimera
niektóre rodzaje uczenia się i kurara
pamięci atropina
 neuro- problemy związane z substancje
funkcja
przekaźnik brakiem równowagi modyfikujące
barbiturany
hamowanie w neuronach środki
lęk
GABA ośrodkowego układu uspokajające
epilepsja
nerwowego (Valium, Librium)
alkohol
pobudzenie w neuronach
ośrodkowego układu
zbyt wysoki poziom – fencyklidyna
glutaminian nerwowego
wylew krwi (PCP)
pamięć
uczenie się
obniżony poziom – opiaty: opium,
przyjemne wrażenia
endorfiny uzależnienie od heroina, morfina,
kontrola bólu
opiatów metadon
 układ nerwowy

ośrodkowy układ nerwowy obwodowy układ nerwowy

(mózg, rdzeń)

somatyczny układ nerwowy

autonomiczny układ nerwowy
(komunikacja ze zmysłami i
(komunikacja z organami
mięśniami poprzecznie
wewnętrznymi i gruczołami)
prążkowanymi)

czuciowy ruchowy
sympatyczny parasympatyczny (aferentny, (eferentny,
(pobudza) (uspokaja) wejście wyjście
sensoryczne) motoryczne)
✔ ośrodkowy układ nerwowy
✔ odruchy
✔ ścieżki kontrlateralne
 autonomiczny układ nerwowy
sympatyczny
✔ rozszerza źrenice
✔ pobudza gruczoły łzowe
✔ zwiększa wydzielanie potu
✔ przyspiesza rytm serca
✔ rozszerza oskrzela
✔ spowalnia funkcje trawienne
żołądka
✔ wydziela adrenalinę
✔ spowalnia funkcje trawienne jelit
✔ hamuje kurczenie się pęcherza
parasympatyczny
✔ zwęża źrenice
✔ hamuje gruczoły łzowe
✔ wzmaga wydzielanie śliny
✔ zwalnia rytm serca
✔ zwęża oskrzela
✔ przyśpiesza funkcje trawienne żołądka
✔ przyśpiesza funkcje trawienne jelit
✔ obkurcza pęcherz
 układ dokrewny

✔ informacje przesyłane poprzez krew za pomocą hormonów

(komunikacja między gruczołami układu dokrewnego)
✔ w sytuacji zagrożenia układ dokrewny kończy to, co rozpoczął układ
sympatyczny (np. podtrzymanie bicia serca i napięcia mięśni)
✔ przysadka mózgowa – zawiaduje komunikacją hormonalną
(otrzymuje sygnały z podwzgórza)
 funkcje hormonalne gruczołów dokrewnych
gruczoł wytwarza hormony regulujące:
praca jajników i jąder
produkcja mleka w piersiach
przedni płat przysadki
metabolizm
reakcje na stres
zatrzymanie wody w organizmie
tylny płat przysadki wydzielanie się mleka
skurcze macicy
metabolizm
tarczyca
fizyczny wzrost i rozwój
gruczoły przytarczyczne poziom wapnia
trzustka metabolizm glukozy (cukru)
reakcja „walcz lub uciekaj”
nadnercza metabolizm
pożądanie seksualne (zwłaszcza u kobiet)
rozwój żeńskich organów płciowych
jajniki
produkcja jajeczek
rozwój męskich organów płciowych
jądra produkcja spermy
pożądanie seksualne (u mężczyzn)
 badanie mózgu
✔ elektroencefalograf (EEG) – zapis fal mózgowych (encefalogram) – mało
precyzyjne, ale może wykrywać szybkie zmiany (uwaga, zaskoczenie)

✔ tomografia komputerowa (CT) – trójwymiarowy obraz mózgu uzyskany

dzięki promieniom rentgenowskim (tanie, ale niezdrowe)

✔ pozytronowa tomografia emisyjna (PET) – wykorzystanie mało

radioaktywnej glukozy, która koncentruje się w najbardziej aktywnych
strukturach, pokazuje aktywność mózgu

✔ rezonans magnetyczny (MRI) – krótkie, silne impulsy energii

magnetycznej – trójwymiarowe obrazy struktury (zdrowe, ale drogie)

✔ funkcjonalny rezonans magnetyczny (fMRI) – rejestruje zarówno obraz,

jak i aktywność; monitoruje przepływ krwi i tlenu (dokładniejsze niż PET)
 mózg
✔ Pień mózgu – najstarsza ewolucyjnie i pełniąca podstawowe funkcje
część mózgu
✔ Krzyżowanie większości nerwów
✔ Odpowiada za ogólną czujność mózgu, system ostrzegawczy
✔ w sytuacji zagrożenia układ dokrewny kończy to, co rozpoczął układ
sympatyczny (np. podtrzymanie bicia serca i napięcia mięśni)
✔ Rdzeń przedłużony – reguluje oddychanie, ciśnienie krwi, pracę
serca
✔ Most – łączy pień mózgu z móżdżkiem (regulacja snu i cyklu
sennego)
✔ Twór siatkowaty – pobudza korę, by utrzymywać mózg w stanie
gotowości na nową stymulację (senność na zajęciach)