STAROŻYTNY IZRAEL

1. Biblia hebrajska to święta księga judaizmu podzielona na 3 części:

a. Tora (pięcioksiąg) to najstarsza i najważniejsza z ksiąg, przedstawiono w niej
stworzenie świata i jego dzieje do dojścia Hebrajczyków do Ziemi Obiecanej.
b. Newiim (prorocy) to księga, w której opisano historię Żydów od śmierci
Mojżesza do upadku Królestwa Izraela.
c. Ketuwim (pisma) zawiera pieśni, psalmy, teksty historyczne itp.
2. Żydowska Biblia (złożona z 39 ksiąg) została spisana pismem hebrajskim u schyłku I
wieku p.n.e.
3. Abraham to pierwszy z hebrajskich patriarchów i biblijny przodek Żydów. Z polecenia
boga Jahwe wyruszył z miasta Ur (Mezopotamia) do Palestyny – Ziemi Obiecanej
(Kanaan).
a. W podróży towarzyszyła mu żona Sara oraz bratanek Lot.
b. Po dotarciu do Kanaan Abraham i Lot rozłączyli się:
 Lot wybrał Dolinę Jordanu.
 Abraham ruszył na zachód i dostał ziemie izraelskie.
c. Jahwe obiecał Abrahamowi bardzo liczne potomstwo:
 Najpierw niewolnica Hagar urodziła mu syna Izmaela, który jest
przodkiem plemion arabskich.
 Żona Sara mimo podeszłego wieku urodziła mu syna Izaaka.
 Bóg wystawił Abrahama na próbę i kazał mu złożyć swojego syna w
ofierze. Abraham był gotów to zrobić, czym potwierdził swoją wiarę
w Boga. Ostatecznie anioł powstrzymał go przed zabiciem syna.
 Po śmierci Sary druga żona Ketura urodziła sześciu synów.
 Stąd Abraham jest nazywany ojcem narodów, które wyznają trzy
religie: islam, judaizm, chrześcijaństwo.
4. Izaakowi i jego żonie Rebece urodziło się dwóch synów: Ezaw (był myśliwym) i Jakub
(był rolnikiem).
a. Ezaw i Jakub byli bliźniakami, ale Ezaw był pierworodnym synem i miał prawo
dziedziczyć po ojcu majątek. Chciał odstąpić ten przywilej swojemu bratu za
potrawę z soczewicy. Podstępem sprawili, że ślepy Izaak pobłogosławił Jakuba
jako swego pierworodnego syna.
b. Jakub miał dwunastu synów, których potomkowie utworzyli 12 plemion
izraelskich.
 Józef był najmłodszym i ukochanym synem Jakuba. Pozostali bracia
zazdrościli mu i chcieli go zabić. Ostatecznie sprzedali go w niewolę
Izmaelitom, mówiąc ojcu, że został zabity przez dzikie zwierzę.
 Józef trafił na dwór faraona w Egipcie, który ustanowił go zarządcą
całego Egiptu. Józef uratował Egipcjan przed klęską głody, gdyż
zgromadził odpowiednie zapasy podczas 7 lat urodzaju, które
poprzedzały 7 lat nieurodzaju.
 Kiedy nastąpił głód, Józef wybaczył braciom i sprowadził ich do
Egiptu.
5. Z biegiem lat Egipcjanie zapomnieli o zasługach Józefa i zaczęli prześladować
Izraelitów, którzy zamieszkiwali ziemie egipskie.
 a. pewnej nocy kapłanowi egipskiemu przyśniło się, że urodzi się Izraelita, który
zapanuje nad Egipcjanami,
b. z tego powodu faraon przestraszył się i kazał zamordować wszystkich
izraelskich chłopców,
c. rodzice jednego z chłopców ukryli go po narodzinach i puścili na wody Nilu w
wiklinowym koszu, aby uchronić go przed śmiercią,
d. kosz z dzieckiem wyłowiła siostra faraona, nadała mu imię Mojżesz, zabrała go
na dwór i traktowała jak syna, ponieważ nie miała swoich dzieci,
e. ponieważ faraon również nie miał swoich dzieci Mojżesz miał został następcą
tronu.
6. Mojżesz dowodził armią egipską kiedy zostali zaatakowani przez Etiopczyków i ich
pokonał. Kiedy chciał wrócić do Egiptu ludzie nie byli mu przychylni, więc schronił się
na pustyni. Tam objawił mu się Bóg w postaci płonącego krzewu, który mimo, że się
palił, to się nie spalał. Bóg nakazał mu powrót do Egiptu i wyprowadzenie Izraelitów z
niewoli egipskiej, przeprowadzić przez pustynię i zaprowadzić do Ziemii Obiecanej.
Mojżesz wrócił do Egiptu, przekonał Izraelitów, że przysyła go Bóg, jednak faraon nie
chciał wypuścić Izrealitów z Egiptu. W ten sposób Egipcjanie sprowadzili na siebie
gniew Boga, który zesłał na Egipt 12 plag (nieszczęść), co spowodowało, że faraon
ostatecznie pozwolił Izraelitom opuścić Egipt.
7. Mojżesz wyprowadził Izraelitów z Egiptu i skierował się na pustynię Synaj. Kiedy
dotarli do Morza Czerwonego dopadła ich episka armia, którą faraon wysłał, aby ich
zawróciła. Bóg jednak sprawił, że morze się rozstąpiło, dzięki czemu Izraelici przeszli
przez nie suchą nogą. Natomiast kiedy armia ruszyła za nimi utonęli w morzu.
Wędrówka przez pustynię trwała 40 lat. Dzięki prośbom Mojżesza Izraelici nie zginęli
z głody i pragnienia, bo Bóg zesłał im mannę z nieba i wodę ze skały. Izraelici
buntowali się przeciwko Bogu, dlatego skazał ich on na tak długą tułaczkę. Po
przybyciu na górę Synaj Mojżesz otrzymał od Boga 10 przykazań, które zostały
spisane na kamiennych tablicach. Wybudował także przybytek, czyli Namiot
Spotkania z Bogiem, a swojego brata Aarona ustanowił najwyższym kapłanem.
8. Przed śmiercią Mojżesz ustanowił swoim następcą Jozuego. Dopiero Jozue
doprowadził Izraelitów do Ziemii Obiecanej.
9. Około 1040 r p.n.e plemiona izraelskie zagrożone przez Filistynów zjednoczyły się i
utworzyły Państwo Izraelskie.
a. Pierwszym królem został Saul.
b. Drugim królem został Dawid – za jego panowania Izraelici toczyli liczne wojny
i podporządkowali sobie okoliczne plemiona oraz zdobyli Jerozolimę, którą
ustanowili swoją stolicą.
c. Trzecim królem był Salomon – zadbał o rozwój państwa – rozkwitało
rolnictwo, budowano drogi, rozwinięto handel, za jego panowania
wybudowano w Jerozolimię wielką Świątynię Boga Jahwe.
d. Po śmierci Salomona Królestwo Izraela podzieliło się na dwa oddzielne:
 Południowe – królestwo Judy, w którym panowali potomkowie
Saula, Dawida i Salomona
 Północne – królestwo Izraela.
10. Królestwo Izraela było najeżdżane przez Asyryjczyków, a następnie po upadku Asyrii
zostało zajęte przez króla Babilonu Nabuchodonozora II (ok. 580 r p.n.e). Świątynia
w Jerozolimie została zburzona, a Izraelici dostali się do niewoli babilońskiej.
11. Powrót Izraelitów do swojej ojczyzny był możliwy dopiero w 538 r p.n.e, kiedy król
perski Cyrus Wielki, który podbił Babilon, wyraził na to zgodę. Wówczas odbudowana
została Świątynia Jerozolimska.
12. W 332 r p.n.e. wojska macedońsko-greckie dowodzone przez Aleksandra Wielkiego
podbiły Persję i Izrael.
13. W 63 r p.n.e legiony rzymskie pod wodzą Pompejusza Wielkiego zajęły Izrael. Król
rzymski Herod został ogłoszony również królem Judei (czyli Judy). Świątynia
Jerozolimska została rozbudowana i była odtąd nazywana Świątynią Heroda.
14. W 1 r n.e. w Nazarecie urodził się Jezus, który nauczał w latach 28-33 r n.e.).