Professional Documents
Culture Documents
Curs Jurnalism
Curs Jurnalism
Lënda:Bazat e së drejtës
administrative
E punoi:Melizë Zhitia
Profesor:Bujar Miftari
SHME’’Isa Boletini’’
KL.10/15
1.NOCIONI I PUSHTETIT SHTETËROR
Pushteti shtetëror është organ I cili shprehet në autorizimet kushtetuse dhe ligjore të organev shtetërore të cilat nxjerrin akte të caktuara që sigurojnë zbatimin dhe mbrojtjen e tyre përmes ligjeve.
Pushteti shtetëror shprehet ne tri forma kryesore:
1.Pushteti legjislativ - është organi I cili miraton aktet më të larta shtetërore si kushtetutën,ligjet,aktet nënligjore si dhe aktet e tjera juridike të përgjithshme.
2.Pushteti egzekutiv – është form e pushtetit shtetëror që konsiston në zbatimin e drejtperdrejt të ligjev dhe akteve të tjera juridike në njeren anë dhe politikës së caktuar në anën tjetër.
3.Pushteti gjyqësor – është ai pushtet I cili ka per qellim mbrojtjen e lirive dhe te drejtave te njeriut të percaktuar me aktin juridko-politik kushtetutën apo me ligj.
Pushteti gjyqësor në Republikën e Kosovës është I organizuar dhe funksionon në tri shkallë të gjykimit:
1.Gjykata themelore,
2.Gjykata supreme,
3.Gjykata e apelit.
Parimet themelore të këtij pushteti janë
1.Parimi i ligjshmeris,
2.Parimi i së vërtetës material,
3.Parimi i dyshkallmëris apo shkalla e lart e gjykimit,
4.Parimi i publicitetit.
2.PËRKUFIZIMI I ADMINISTRATËS SHTETËRORE
Administrata shtetërore përfaqëson njërin nga instrumentet shtetërore përmes të cilit shteti ushtron veprimtarinë e vet.
Administrata shtetërore paraqitet në dy forma:
1.Forma e pare është se administrata shtetërore është formë e instrumentit shtetërorë.
2.Forma e dytë është se administrate shtetërore ushtron veprimtarin e vet në bazë të ligjit.
Organet e administrates shtetërore janë:
1.Presidenti,
2.Qeveria,
3.Parlamenti.
Administrata shtetërore ndahet në:
1.Organet qëndrore-që ushtrojnë veprimtarinë e vet brenda tërë territorit shtetëror.
2.Organet regjionale-janë ato organe të cilat veprimtarinë e vet e kan të kufizuar Brenda një teritorri p.sh Brenda komunës së vet.
3.AKTET ADMINISTRATIVE
Akt administrative quhet çdo urdhër,vendim apo veprim që merret nga autoritetet administrative për rregullimin e një rasti të veqantë ose rasteve të përgjithshme ne sferen e së drejtes publike.
Aktet administrative paraqiten ne dy kuptime:
1.Në kuptimin formal administrate konsiderohet akti i organit shtetëror i cili nxirret sipas procedures së caktuara.
2.Në kuptimin material administrate paraqet shprehjen e vullnetit te organit shtetëror.
Për aktin administrative janë me rendësi këto karakteristika:
1.Konkretësia,
2.Autoriteti,
3.Veprimi i tij juridik
4.ORGANET E ADMINISTRATËS
Fjala organ ka dy kuptime:kuptimin subjektiv dhe kuptimin objektiv.
*Në kuptimin subjektiv fjala organ nënkupton njerëzit qoft si individ qoftë si grupi tyre.
*Në kuptimin objektiv fjala organ nënkupton vëllimin e veprsimtarisë së individëve apo të grupeve të tyre nëpërmes të cilve shteti,përkatësisht bashkësia e caktuar shoqërore ushtrin punët e veta.
Profesori Kërbek bën një përkufizim të organev të administrates,ku sipas tij organi shtetëror paraqert një institute real konkret dhe të organizuar juridik i cili duhet të kryeje rrethhtë caktuar të detyravee dhe të punëve shtetërore.
Oreganet e administrates shtetërore shprehen në të drejat dhe detyrat e tyre:
1.Të nxirrin akte juridike administrative me të cilat manifestojnë vullnetin e shtetit,përkatesisht të pushtetit shtetëror.
2.Të mbrojnë dhe të zbatojnë ligjet e tij nga çdo shkelje,duke përdorur edhe fuçin shtrënguese.
Karakteristikë tjetër e rëndësishme e organeve të administrates shtetërore janë kompetencat e tyre të pacaktuara me ligj.
Shpeshherë organet e administrates njësohen me personat zyrtar.
Shprehjet organ ,administrative dhe person zyrtar u përkasin dy nocioneve të ndryshme,prandaj dhe kanë kuptim të ndryshëm jurudik.
5.NOCIONI DHE KUPTIMI I SË DREJTËS ADMINISTRATIVE
E drejta administrative shprehet ne dy kuptime kryesore:
1.Si degë e sistemit juridik- e drejta adm-ive përfaqson një tërësi normash juridike me të cilat rregullohen marrëdhëniet shoqërore të caktuara.
2.Si degë e shkencës juridike – administrat merret me studimin e normave juridike me të cilat rregullohen marrdhëniet e caktuara shoqërore.
Marrdhëniet shoqërre janë të karakterit të ndryshem të cilat përfaqsojn një tërsi normash dhe së bashku formojnë sistemin juridik të caktuar,
Në të drejtën administrative normat juridike përbëhen nga dy elemente kryesore:
1.Dispozicioni-që përmban rregullin e sjelljes me të cilin urdherohet ose ndalohet diqka.
2.Sanksioni-është masë e cila nuk respekton dispozicionin dhe me të cilin vjen deri te dhuna shtetërore dhe e dënimit.
Normat juridike janë të ndryshme,por më të njohurat janë:
1.Morali,
2.Zakoni,
3.E drejta.
6.OBJEKTI I SË DREJTËS ADMINISTRATIVE
1.Raporti i së drejtes kushtetuse me të drejten administrative -qëndron se e drejta kushtetuse studion normat juridike te cilat rregullojnë
rendin shoqëror politik dhe lirinë e te drejtat e qytetarëve.
2.Raporti i të drejtes administrative me të drejtën civile-qëndron se e drejta cilvile studion marrdhëniet pronsore që rregullojnë parimin
e autonomisë së vullnetit te pjesëmarrësve ne rendin juridik,ndersa e drejta administrative studion vullnetin e njëanshëm te organti
shtetëror.
3.Raporti i te drejtes penale me të drejten administrative-qëndron se e drejta penale studion tërësinë e normaev te cilat percaktojnë
veprat penale,ndersa e drejta administrative objekt-studimi ka kundervajtjet dhe organet kompetente në procedurën e kundervajtjes.
4.Raporti i të drejtes administrative me të drejten e punës -qëndron se e drejta e punes rregullon mardhëniet familjare dhe mbrojtjen e
puntorve ,ndersa e drejta administrative objekt studimi ka rregullimin e normave juridike te bazuara ne parimet
ne parimet e përgjithshmr te se drejtes se punes.
5.Raporti i të drejtes administrative me te drejten gjyqësore -qëndron se e drejta gjyqsore perfshin tërësin e normave juridike ne lidhje me
organizimin e gjykatave dhe procedurave qe zhvillohen para tyre ndersa e drejta adminstrative studion normat e natyrës procedurale
administrative.
6.E drejta administrative ne raport me te drejten familjare -qëndron se e drejta familjare eshte degë e cila studion tërsinë e normave juridike qe
rregullojn marrdhëniet familjare qe i perkasin familjes dhe martesës,ndersa e drejta administrative i mron keto te drejta nepermes organeve te
administrates dhe nxjerr vendime lidhur me mbrojtjen e tyre.
8.BURIMET E SË DREJTËS ADMINISTRATIV
Burimet e së drejtës administrative ndahen në:
1.Burimet formale-nënkuptojmë aktet e përgjithshme me të cilat krijohen normat juridike të përgjithshme.
2.Burimet material-konsiderohen faktorët shoqeror që krijojnë norma juridike të cilat shkaktojnë në krijimin e së drejtës:
Burimet kryesore të së drejtës administrative janë:
1.Kushtetuta-është akt më i lartë juridik dhe politik i një shteti me të cilën rregullohen normat juridike shoqërore.
2.Ligji-është burim formal i cili në raport me kushtetutën është akt më i ulët ndërsa në raport me organet tjera juridike është akt më i lartë.
3.Dekreti-është burim formal me të cilin rregullohet një marrëdhënie e caktuar shoqërore.
4.Aktet nënligjore-janë burime të së drejtes mirpo fuqia juridike e tyre është më e ulët sesa e ligjit.
5.E drejta zakonore-është burim plotësues dhe si i tillë kërkohet të plotësoj dy kushte,e ato kushte janë:
1.Që e drejta zakonore të ketë zbrastinë juridike të mungojnë normat dhe aktet juridike,
2.Që e drejta zakonore të mos jetë në kundershtimë me rendin që është në fuqi.
6.Praktika gjyqësore-është burim me të cilen kuptojmë veprimin e njejtë të gjykatave për zgjedhjen e rastev dhe nxjerrjen e aktgjykimeve për raste identike gjyqësore
9.SI
10.ORGANIZATAT ADMINISTRATIVE
Termi organizatë mund të kuptohet së paku në dy aspekte :
1.Si punë e organizuar për të arritur një qëllim të caktuar,
2.Si institucion që ka elemente të caktuara që është themeluar për të realizuar qëllime të caktuara.
Autorë të ndryshem më së shumti përqëndrohen në këto pjesë të organizatës,
a)njerëzit,
b)qëllimi i caktuar,
c)mjetet juridike,
ç)struktura organizative,
d)mëvetsia në punë.
Sipas profesorit anglez Simon me organizatë nënkuptojmë një formë të sjelljes kolektive,me të cilën kanë të bëjne instuticionet shoqërore siç janë martesa,familja dhe shoqëria.
Poashtu profesori Xhejms Muni organizatën e përkufizon si formë të gjdo shoqate njerzore për arritjen e qëllimit të përgjithshëm.
11.PARIMET THEMELORE TË ORGANIZATËS
Parimet themelore të organizates janë:
1.Parimi i ndarjes së puës,
2.Parimi i kordinimit,
3.Parimi i centralizmit dhe decentralizmit,
4.Parimi i koncentrimit dhe dekoncentrimit.
1.Parimi i ndarjes se punes -bëhet ne bazë te vendit te punes,elementet e punës janë punët dhe detyrat,zbatuesit e punës dhe hapsirat për punë.
2.Parimi i kordinimit - nënkupton sigurinë e unitetit dhe lidhshnërinë e punes qe siguron veprimin e hormanizuar të qëllimit te pergjithshëm te
saj.
3.Parimi i centralizmit dhe decentralizmit- me centralizim nënkuptojm sistemin ne te cilin te gjitha urdhërat për kryrjen e detyrave vijn nga nje
qender e cila ushtron kontroll se si janë egzekutuar ato urdhëra.Me decentralizim nënkuptojmë udhëheqjen e organizates nga më shum qendra te
cilat bartin autorizime te caktuara nga organet udhëheqse qe jan bartes te funksioneve te caktuara.
4.Parimi i koncentrimit dhe i dekoncentrimit -me koncentrim nenkuptojm qe vendimet administrative te nxirren sa më afër që eshtë e mundur nga
organet e administratës. Me dekoncentrim nënkuptojm që vendimet e nxherrura të jenë te rregulluara me norma juridike te se drejtes dhe i perkasin
përgjegjësive te subjekteve te caktuara.
12.LLOJET E ORGANIZATAVE ADMINISTRATIVE
Organizatat administrative mund të klasifikohen ne shumë grupe:
Grupin e parë e përbëjnë organizatat administrative punët e te cilave konsistojnë
në ushtrimin e pushtetit ku nënkupton organet e pushetit shtetror përkatsisht
organet e administrates shtetëtore.
Grupin e dyt e përbejn organizata administrative që ushtrojn sherbime te
cakturara duke shfrytzuar mundësin e ushtrimit te nje pushtetit te deleguar
nepermjet autorizimeve publike .Kështu Maks Veber thekson se organizatat
administrstive sherbejn nga njera anë si instrumetn per ushtrimin dhe mbrojtjen
e pushetit ndersa nga ana tjetër si sistemn organizatash per ushtrimin e sherbimit
13.NOCIONI I SHËRBIMEVE PUBLIKE
4. Subjekte e marrëdhënieve juridike janë ata persona fizikë dhe juridik që janë të
ngarkuar me të drejta dhe me detyra në fushën e veprimtarisë administrative të shtetit.
17.MARRËDHENIET E SË DREJTES ADMINISTRATIVE ME ORGANET LEGJISLATIVE DHE EGZEKUTIVE
3.Të drejtat e karakterit personal shprehen në autorizimet që të emërojnë dhe shkarkojnë funksionarët e
organeve të administratës shtetërore.
18.NOCIONI I MARDHËNIES JURIDIKE DHE KUPTIMI I PERGJITHSHËM I MARRËDHËNIES JURIDIKE
ADMINISTRATIVE
Në kuptimin më të përgjithshëm, marrëdhënia juridike përfaqëson një pozitë shoqërore të rregulluar, sipas së cilës njerëzit
duhet të sillen.
Marrëdhënia juridike është marrëdhënie shoqërore, ndërsa ndryshon nga marrëdhëniet tjera, sepse pas marrëdhënies shoqërore
qëndron shteti, përkatësisht dhuna shtetërore, ndërsa pas marrëdhënieve tjera jo.
Çdo marrëdhënie juridike është marrëdhënie midis personave.
Këta persona emërtohen në të drejtën subjekte juridike, të cilat nuk janë elemente, po janë bartës të marrëdhënies juridike.
Çdo marrëdhënie juridike ka dy elemente:
1.Autorizimin juridik dhe
2.Detyrimin juridik.
Autorizimi do të thotë mundësinë e marrjes së veprimeve të caktuara, sjelljen e caktuar të cilat i mbron normat juridike.
Ndërsa detyrimi juridik nënkupton se një subjekt është i obliguar që të sillet sipas mënyrës që e kërkon subjekti tjetër prej tij.
Autorizimi juridik mund të jetë i trajtuar si e drejtë subjektive dhe si kompetencë.
E drejta subjektive – nënkupton autorizimin e subjektit të së drejtës që ai të vlerësoj interesin e vet dhe të ndërmarr masa
adekuate të mbrojtjes së interesit të vet.
19.SUBJEKTI JURIDIK NË TË DREJTËN ADMINISTRATIVE
Subjekt I së drejtës është titullari I të drejtave dhe detyrave në marrëdhëniet juridike.
Në fakt, subjektet e së drejtës janë titullarët e të drejtave dhe detyrave në rendin juridik: 1.Personat juridik
dhe
2.Personat fizikë.
Personat fizik nuk janë konsideruar gjithmonë subjekte të së drejtës.
Parimet e organizimit të administratës shtetërore kushtëzohen drejtpërsëdrejti nga rendi shoqëror I një vendi dhe
organizimi I tij shtetëror I ndërtuar mbi këtë bazë.
Ndër parimet themelore të organizimit të administratës shtetërore janë ato të cilat janë me interes për shqyrtime
komparative:
Parimin e ndarjes së funksionit ekzekutiv nga funksioni administrativ, parimin e kushtetutshmërisë dhe ligjshmërisë,
si dhe parimin e federalizmit, si tri nga parimet kryesore.
Disa vende bëjnë ndarjen e funksionit ekzekutiv nga ai administrativ për dallim nga disa vende ku nuk
ndeshim në ndarjen e këtyre funksioneve.
Funksionin ekzekutiv e ushtrojnë organet ekzekutive, ndërsa atë administrativ organet e administratës
shtetërore.
Parimi I kushtetutshmërisë dhe ligjshmërisë paraqet parimin politik e juridik, që do të thotë se organizimi I
administratës shtetërore bazohet në parimet e përgjithshme të organizimit të pushtetit shtetëror të përcaktuar në
kushtetutë dhe në ligje. Ky parim përveç që është parim I organizimit, ai është edhe parim I punës së organeve të
administratës shtetërore.
1.PUNËT SHOQËRORE DHE PARIMI I PUNËS SË HAPUR NE ADMINISTRATË
Punët shoqërore janë ato punë të cilat organet e administrates i ushtrojn per nevojat e pushtetit në radhe të pare per organet ligjdhënse dhe egzekutive.
Sa i përket funksionit që ushtrojnë këtë punët shoqërore klasifikohen në 6 grupe.
1.Me zbatimin e politikes se caktuar
2.Me zbatimin e drejtperdrejtë të ligjeve dhe akteve tjera,
3.Me zbatimin e dispozitave të përgjithshme,
4.Me organizimin e ushtrimit të sherbimit te caktuar,
5.Me ushtrimin e punëve profesionale për nevoja dhe kuvendeve dhe organeve egzekutive të tyre.
6.Me mbikqyrjen e administrates dhe funksionit represiv.
2 .METODAT E PUNËS NË ADMINISTRATË
Me metodat e punes ne administrate nenkuptojme veprimet karakteristike per organet administrative perkatesisht organizatat administrative me
te cilat perdoren keto metada
Metodat e punes ne administrate klasifilkohen ne 4 grupe themelore
1.Udhéheqja,
2.Komunikimet,
3.Veprimet,
4.Kontrolli.
Udheheqja nenkupton zhvilimin, drejtimin dhe lidhjen e veprimtarise ne baze te autorizimeve dhe krahas pergjithesise se nenpunesve per
rezultatine teresishem.
Mjetet më të rendesishme të komunikimit janë mbledhjet administrative ,ndersa elementet që i përbëjnë këto mbledhje janë:
1.Punët mendore dhe kolektive
2.Veprimi i përbashkët i më shumë njerëzve për një qëllim të caktuar,
3.Forma demokratike e punëve kolektive,
4.Forma e vendosjes kolektive.
3.KLASIFIKIMI I SHËRBIMEVE PUBLIKE
Kryesisht merren dy kritere të klasifikimit të shërbimeve publike:
Objekti I shërbimit publik dhe
Mënyra se si sigurohet interesi publik.
Profesori Riverio sipas objektit shërbimet publike i klasifikon në tri grupe: Shërbimet publike të administratës,
Shërbime publike të industrisë dhe të tregtisë dhe
Shërbime publike sociale
Sipas mënyrës se si sigurohet interesi I përgjithshëm i njëjti autor dallon tri grupe: së pari shërbimet publike të
cilat kanë qëllim të drejtpërdrejtë dhe individualisht, ti plotësojnë nevojat e individëve, së dyti shërbimet publike
të cilat në mënyrë indirekte I ofrojnë dobi individëve, së treti shërbimet publike të cilat nuk janë të destinuara
drejtpërsëdrejti për dobinë personale të individëve, veçse i shërbejnë interesit të përgjithshëm në kuptimin e
drejtë të fjalës, d.m.th interesit të tërë bashkësisë shoqërore.
Në Francë ndër format e reja të shërbimeve publike veçohen:
a) ndërmarrjet publike dhe
b) ndërmarrjet mikse, përkatësisht ndërmarrjet e përziera
Në shërbime publike në industri dhe tregti gjithnjë e më shumë aplikohen rregullat e së drejtës private dhe në atë mënyrë ato
transformohen në kategori të veçantë juridike në ndërmrraje publike. Përveç kësaj si organe të veçanta që ushtrojnë veprimtarinë e
shërbimit publik, ekzistojnë ndërmarrjet mikse, përkatësisht të përziera, aksionarët e të cilave janë në njërën anë kapitalistët private,
ndërsa në anën tjetër shteti, përkatësisht personat publikë juridikë.
4.LLOJET E PUNËVE PËRKATËSISHT FUNKSIONEVE TË ADMINISTRATËS SHTETËRORE
Punët profesionale shoqërore dhe punët tjera janë punët jo autoritative dhe ato si rregull,
organet e administratës I ushtrojnë për nevoja të organeve të tjera të pushtetit, në radhë të
parë për organet ligjvënëse dhe ekzekutive
5.KUPTIMI I PUNËVE JURIDIKE DHE NDARJA E TYRE
Me punë juridike në kuptimin e gjerë nënkuptojmë qdo shprehje të vullnetit me të cilën krijohet,ndryshohet dhe shuhet ndonjë marrdhënie juridike.
Për të qenë një punë juridike e vlefshme duhet të plotësohen këto kushte:
1.Të egzistojë shprehja e vullnetit I cili vullnet duhet të jetë i lirë dhe të shprehet në mënyrë të shkruar.
2.Të egzistojë qëllim i cili duhet të ketë efekt ekonomik qe duhet të arrijnë palët p.sh te shitblerja qëllimi I blersit është marrja e sendit ndërsa tek shitësi pagesa e qmimit.
3.Të egzistojnë lejushmëria sipas ligjit ku puna juridike duhet të jetë e lidhur me pajtim ndërsa me ligjin shpallet e pavlefshme.
2.Në grupin e dytë bëjnë pjesë marrëdhëniet ndërmjet organeve të administratës së njësive të ngushta dhe të
gjera territoriale.
Këto janë të ashtuquajturat marrëdhëniet vertikale ndërmjet organeve të administratës.
Në grupin e tretë hyjnë marrëdhëniet e ndërsjella, përkatësisht ato reciproke të organeve të së njëjtës njësi
territoriale.
Këto janë të ashtuquajturat marrëdhënie horizontale ndërmjet organeve të administratës.
8.DHËNIA E NDIHMËS JURIDIKE
1.Kur organi duhet të kryej ndonjë veprim në procedurë jashtë territorit në të cilin shtrihet
kompetenca e tij (e ashtuquajtura ndihmë juridike e obligueshme).
2.Kur organi kryerjen e ndonjë veprimi në procedurë ia beson organit tjetër përkatës i
autorizuar për ndërmarrjen e veprimit të tillë.
9.CENIMI I TË DREJTAVE NË PROCEDURË
Njihet edhe si gabim formal apo procedural i administratës. Ai cenim mund të shkaktohet me cenimin e normave
me të cilat rregullohet forma e aktit. Gabimet formale ose procedurale ndahen në dy grupe: në gabime esenciale
dhe joesenciale. Esenciale janë ato gabime që ndikojnë në vendosjen e çështjes, ndërsa gabime joesenciale janë ato
gabime që nuk kanë pasur ndikim në përmbajtjen e aktit.
Cenimi I ligjit material – mund të shkaktohet në dy mënyra themelore: që në rastin konkret të mos aplikohet
norma, e cila është dashur të aplikohet ose kur është aplikuar norma, mirëpo aplikimi është bërë gabimisht
përkatësisht në bazë të interpretimit të gabueshëm.
Gabimi në gjendjen faktike – bëhet atëherë nëse nuk vërtetohen të gjitha faktet që janë relevante për nxjerrjen e
aktit. Ky gabim mund të bëhet qoftë nëse faktet nuk janë vërtetuar plotësisht ose nëse është nxjerrë përfundim i
gabueshëm mbi gjendjen faktike.
Paligjshmëria në oportunitetin ose qëllimin e aktit – ekziston atëherë nëse organi i administratës nxjerr aktin
mbi realizimin e një qëllimi tjetër dhe jo të atij që buron nga ligji. Norma administrative është aplikuar drejtë
vetëm nëse aplikimi i përgjigjet oportunitetit ose qëllimit të vet.
10.KUPTIMI I AUTORIZIMEVE PUBLIKE
11.AKTE E PËRGJITHSHME JURIDIKE ADMINISTRATIVE
Aktet e përgjithshme juridike administrative janë ato akte të cilat I nxjerrin organet e administrates në veprimtarin e vet me të cilat rregullohene normat e sjelljes së njerzve në mënyrë të përgjitshme .
Si përjashtim për rastet kur vet ligji e lë rregullimin e marrëdhënieve të caktuara shoqërore
në kompetencën e organeve të administratës shtetërore dhe kryesisht në kompetencën e
qeverisë.
Qeveria i rregullon ato me Urdhëresa.
Ato zakonisht përcaktojnë rregulla të detyrueshme sjelljeje për një rreth të gjerë personash
dhe për zbatimin e këtyre rregullave zakonisht parashikojnë edhe sanksione administrative.
16.DEKRETI
17.UDHËZIMI
Udhëzimi është akt juridik normativ ose akt i përgjithshëm i administratës dhe nxirret me qëllim të
drejtimit, këshillimit ose dhënies së instruksioneve të ndryshme, lidhur me zbatimin e ligjeve apo
dispozitave tjera dhe të akteve të përgjithshme të kuvendeve e organeve ekzekutive të tyre.
Udhëzimi i detyrueshëm zakonisht nxirret nga organet e administratës më të lartë dhe u drejtohet
organeve të administratës më të ulët kështu që atyre u ndihmon për të zbatuar më lehtë dispozitat e
ndryshme ligjore.
Udhëzimi fakultativ nxirret si instruksion profesional nëpërmjet të cilit një organ më i lartë i
udhëzon organit tjetër më të ulët të administratës se si duhet të kryej një punë profesionale.
18.RENDI JURIDIK DHE SISTEMI JURIDIK
19.KONTRATA DHE LLOJET E TYRE
20.VENDIMI NË TË DREJTËN ADMINISTRATIVE
Një vendim ësht vendosshmëria për të veprurar në një situat që paraqet disa alternativ apo
mundësi në dë drejten administrative.
Kontrolli hierarkik- bëhet në bazë të pushtetit hierarkik dhe kështu organet më të larta administrative
kanë jo vetëm të drejtë, por edhe detyrim që të mbikëqyrin punën e organeve më të ulëta. Mbikëqyrja
mund ti përkas akteve konkrete individuale të organeve të ulëta dhe mund ti përkas edhe punës së
tërësishme të një ose më shumë organeve të ulëta.
26.KONTROLLI I ADMINISTRATËS NGA ANA E
PROKURORËS PUBLIKE
27.KONTROLLI I ADMINISTRATËS NGA ANA E AVOKATIT TË POPULLIT (OMBUCMANIT)
Fjala OMBUCMAN ësht huazuar nga SUEDIA që do të thotë ndërmjetësues dhe përfaqësues i cilit u krijua në
fillim të shek:XI dhe zhvillohrt e avokatit të popullit janë:
1 Që të hulumtojnl të gjiths liritë dhe të drejtat e qytetarëve dhe ti mbrojn ato nga ndonjë shkelje e mundshme
2 Që ti udhëheqë të gjitha proceduart dhe ti ndjekje qdo qytetarë që shkel ligjet dhe i shmanget përgjegjësit së
tij
3 Ti vlerësojnë të gjitha aktet juridike dhe aktgjykimet e gjykim të padrejtë
4 OMBUCMAN-i apo avikati i popullit ka të drejtl të propozojnë kuvendit ndryeshueshme lidhur me nxjerrjen
e ligjeve të reja.
AVOKATI i popullit zgjidhrt nga kuvendi i Republikes së Kosovës mandat 5 Vjeqar me 2/3 të votave
Avokati i popullit ka imunitrt dhe nuk të ndiqet per veprat penale dhe per paditë civile po ashtu cdo organ
institucion që ka legjitimitetet të pushtetit ësht i drejtuar ti përgjigjet kerkesave te avokati i popullit i i cili duhet
të jet.
28.KONTROLLI I BRENDSHËM I ADMINISTRATËS
Kontrolli i brenshem administrativ ne esenc edht kontroll juridik i organevte larta ndaj
atyre organev te ulta andaj ky lloj kontroll bazohet ne parimin e kontrollit hierarik.
Mësimdhënësi:MSc.Bujar Miftari
a) zotesia e pales ne te drejten adm e kan personat fizik dhe juridik te cilat mund
te jen ne mardhenje juridike adm dhe bartëse te drejtave dhe dizpozitave te
caktuara adm.
b) zotesia proceduarale mund te ket vetem pala e cila ka aftesi per te vepruar
zotesin per te vepruar e fiton pala ne moshen 18 vjeq.
c) lidhshmeria e pales ne te drejten adm secili person ësht i ligjmituar qe ti mbroj
te drejtat e veta dhe interesin juridik ne kete rast askush nuk ka te drejt ti mbroj
te drejtat e huaja dhe te paraqitet si mbrojtes i interesit publik
3. AFATTET DHE KTHIMI NE GJENDJEN E MEPARSHME NE
PROCEDUAR ADM
Afatet jan intervale kohore brenda te cilat duhet te kryhet ndojne veprim
procedural ne proceduren adm dallojmë tri lloje te afatit te ndyrshme por
me kryesoren jan:
1. Afatet ligjore jan psh afati per paraqitjen e ankeses dhe afati per
kerkimin e shpenzimeve ne raste te terheqjes se padis
2. Afatet gjyqesore gjykata i cakton vet psh afati per korigjimin e
parashteses dhe afatin per dorzimin e mendimit te shkruar eksperteve
Ndersa kthimin ne gjendjen e meparshme paraqitet ne raste kur pala per
shkaqe te arsystushme si ne raste semundje, aksidenteve dhe shum rasteve
te tjera te ngjajshme nuk ka mundur te marr pjes ne seanca ose te kryej
veprimin procedural brenda afatit ligjor .
Sipas nenit 133 pika 4 I LPK-së kunder aktvendimit me te cilin refuzohet
propozimi per kthimin ne gjendjen e me parshme nuk lejohet ankesë e
veqant pervew ne raste kur ësht dhen aktgjykimin ne munges te pales se
paditur ne seance gjyqesore
4. KONTROLLIMI GJYQESOR I ADM
Nenkupton autorizimet qe i jepen nje organi te pavaruar nga pushetiti politik e qe ky
organ esht gjithqka e cila e zgjedh qeshtjen te konflikteve qe jan te shkateruara me
funksionin e adm.
Kontrolli gjyqesor konsiderohet si organi i fundit gjykues mbi ligjshmerin e punes ne adm
.
1. Kontrollimi gjyqesor ne form te zgjidhjes se konfliktit adm ne kete kontroll gjykata
vendos mbi ligjshmerin e akteve perfundimtare te adm.
2. Kontrolli ne form te realizimit te pergjegjsis penale dhe civile ndaj personave ky
kontroll vjen në shprehjen ne raste ku personat zyrtar gjatë ushtrimit te detyrave te
kryejn ndonje veper penale ose kan shkateruar dëme financiare.
1.Mjeti i rregullt ësht ankesa e cila ne konflikt adm paraqitet kunder vendimit te
shkalles se pare afati i paraqitjes se ankeses esht 15 dit nga dita e dorezimit te
pales ankeses mund ts paraqesin:
I padituri
Paditësi dhe personi i interesuar.
2. Mjetet e jashtzakonshme juridike janë:
1. Perseritja e procecures adm
2. Kerkesa per rishqyrtimin e jashtzakonshem juridik qe perdoret te vendimit
gjyqesor i cili paraqitet ne dy shkaqe
a) nese ka sjellje te dispozitave materiale juridike
b) per shkak te shkeljes se procedures qe ka pasur ndikim ne vendosjen e qeshtjes
3. Kerkesa per mbrojtjen e ligjshmeris