5

Arts
Unang Markahan – Modyul 3:
Sinaunang Kultura, Ating
Ibandera!
MAPEH (Arts)– Ikalimang Baitang
Alternative Delivery Mode
Unang Markahan – Modyul 3: Sinaunang Kultura, Ating Ibandera!
Unang Edisyon, 2021

Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaring

magkaroon ng karapatang-sipi sa anomang akda ang Pamahalaan ng Pilipinas.
Gayonpaman, kailangan muna ang pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng
pamahalaan na naghanda ng akda kung ito ay pagkakakitaan. Kabilang sa mga
maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan ay ang pagtakda ng kaukulang
bayad.

Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o
brand name, tatak o trademark, palabas sa telebisiyon, pelikula, atbp.) na ginamit
sa modyul na ito ay nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang
matunton ang mga ito upang makuha ang pahintulot sa paggamit ng materyales.
Hindi inaangkin ng mga tagapaglathala at mga may-akda ang karapatang-aring
iyon. Ang anomang gamit maliban samodyulna ito ay kinakailangan ng pahintulot
mula sa mga orihinal na may-akda ng mga ito.

Walang anomang parte ng materyales na ito ang maaaring kopyahin o ilimbag sa

anomang paraan nang walang pahintulot sa Kagawaran.

Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon

Manunulat: Christine A. Cimeni
Tagasuri: Evelyn H. Codilla PhD
Clemente P. Intong Jr. PhD
Antonia S. Ranario PhD
Exequiel Cifra
Ma. Rosanna Dablo
Bumuo sa Pagsusulat ng Modyul
Manunulat: Christine A. Cimeni
Editor:

Tagasuri: Evelyn H. Codilla PhD, Clemente Intong PhD, Antonia Ranario PhD,
Exequiel Cifra, Ma. Rosanna Dablo
Tagaguhit:
Tagalapat:
Tagapamahala: Bianito A. Dagatan EdD, CESO V
Schools Division Superintendent
Carmela M. Restificar PhD
OIC- CID Chief
Josephine D. Eronico PhD
EPS, LRMDS
Evelyn H. Codilla PhD
EPS MAPEH

Inilimbag sa Pilipinas ng _________________________________________________

Rehiyon VII, Central Visayas
Office Address : 50 Lino Chatto Drive, Cogon District, Tagbilaran City, Bohol
Telephone : (038) 412-4938 (038) 411-2544 (038) 501-7550
Telefax : (038) 501-7550
E-mail Address : depedbohollrmds@gmail.com
 5

Arts
Unang Markahan – Modyul 3:
Sinaunang Kultura, Ating
Ibandera!
Paunang Salita
Para sa tagapagdaloy:

Malugod na pagtanggap sa asignaturang MAPEH (Arts) ng Alternative

Delivery Mode (ADM) Modyul para sa araling Sinaunang Kultura, Ating
Ibandera!

Ang modyul na ito ay pinagtulungang dinisenyo, nilinang at sinuri ng mga

edukador mula sa pampubliko at pampribadong institusyon upang gabayan
ka, ang gurong tagapagdaloy upang matulungang makamit ng mag-aaral
ang pamantayang itinakda ng Kurikulum ng K to12 habang kanilang
pinagtagumpayan ang pansarili, panlipunan at pang-ekonomikong hamon
sa pag-aaral.

Ang tulong-aral na ito ay umaasang makauugnay ang mag-aaral sa

mapatnubay at malayang pagkatuto na mga gawain ayon sa kanilang
kakayahan, bilis at oras. Naglalayon din itong matulungan ang mag-aaral
upang makamit ang mga kasanayang pan-21 siglo habang isinasaalang-
alang ang kanilang mga pangangailangan at kalagayan.

Bilang karagdagan sa materyal ng pangunahing teksto, makikita ninyo ang

kahong ito sa pinakakatawan ng modyul:

Mga Tala para sa Guro

Ito'y naglalaman ng mga paalala,
panulong o estratehiyang magagamit sa
paggabay sa mag-aaral.

Bilang tagapagdaloy, inaasahang bibigyan mo ng paunang kaalaman ang

mag-aaral kung paano gamitin ang modyul na ito. Kinakailangan ding
subaybayan at itala ang pag-unlad nila habang hinahayaan silang
pamahalaan ang kanilang sariling pagkatuto. Bukod dito, inaasahan mula
sa iyo na higit pang hikayatin at gabayan ang mag-aaral habang
isinasagawa ang mga gawaing nakapaloob sa modyul.

Para sa mag-aaral:

Malugod na pagtanggap sa (Arts) ng Alternative Delivery Mode (ADM)

Modyul ukol sa Sinaunang Kultura, Ating Ibandera!

Ang modyul na ito ay ginawabilang tugon sa iyong pangangailangan.

Layunin nitong matulungan ka sa iyong pag-aaral habang wala ka sa loob
ng silid-aralan. Hangad din nitong madulutan ka ng mga makabuluhang
oportunidad sa pagkatuto.
Ang modyul na ito ay may mga bahagi at icon na dapat mong maunawaan.

Alamin Sa bahaging ito, malalaman mo ang mga

dapat mong matutuhan sa modyul.

Subukin Sa pagsusulit na ito, makikita natin

kung ano na ang kaalaman mo sa aralin
ng modyul. Kung nakuha mo ang lahat
ng tamang sagot (100%), maaari mong
laktawan ang bahaging ito ng modyul.

Balikan Ito ay maikling pagsasanay o balik-aral

upang matulungan kang maiugnay ang
kasalukuyang aralin sa naunang
leksyon.

Tuklasin Sa bahaging ito, ang bagong aralin ay

ipakikilala sa iyo sa maraming paraan
tulad ngisang kuwento, awitin, tula,
pambukas na suliranin, gawain o isang
sitwasyon.

Suriin Sa seksyong ito, bibigyan ka ng maikling

pagtalakay sa aralin. Layunin nitong
matulungan kang maunawaan ang
bagong konsepto at mga kasanayan.

Pagyamanin Binubuo ito ng mga gawaing para sa

malayang pagsasanay
upangmapagtibayang iyong pang-unawa
at mga kasanayan sa paksa. Maaari
mong iwasto ang mga sagot mo sa
pagsasanay gamit ang susi sa
pagwawasto sa huling bahagi ng
modyul.

Isaisip Naglalaman ito ng mga katanungan o

pupunan ang patlang ng pangungusap o
talata upang maproseso kung anong
natutuhan mo mula sa aralin.

Isagawa Ito ay naglalaman ng gawaing

makatutulong sa iyo upang maisalin ang
bagong kaalaman o kasanayan sa tunay
na sitwasyon o realidad ng buhay.

Tayahin Ito ay gawain nanaglalayong matasa o

iii
 masukat ang antas ng pagkatuto sa
pagkamit ng natutuhang kompetensi.
Karagdagang Sa bahaging ito, may ibibigay sa iyong
Gawain
panibagong gawain upang pagyamanin
ang iyong kaalaman o kasanayan sa
natutuhang aralin.
Susi sa Naglalaman ito ng mga tamang sagot sa
Pagwawasto
lahat ng mga gawain sa modyul.

Sa katapusan ng modyul na ito, makikita mo rin ang:

Ito ang talaan ng lahat ng pinagkuhanan

Sanggunian sa paglikha o paglinang ng modyul na
ito.

Ang sumusunod ay mahahalagang paalala sa paggamit ng modyul na ito:

1. Gamitin ang modyul nang may pag-iingat. Huwag lalagyan ng

anumang marka o sulatang anumang bahagi ng modyul. Gumamit ng
hiwalay na papel sa pagsagot sa mga pagsasanay.
2. Huwag kalimutang sagutin ang Subukin bago lumipat sa iba pang
gawaing napapaloob sa modyul.
3. Basahing mabuti ang mga panuto bago gawin ang bawat pagsasanay.
4. Obserbahan ang katapatan at integridad sa pagsasagawa ng mga
gawain at sa pagwawasto ng mga kasagutan.
5. Tapusin ang kasalukuyang gawain bago pumunta sa iba pang
pagsasanay.
6. Pakibalik ang modyul na ito sa iyong guro o tagapagdaloy kung tapos
nang sagutin lahat ng pagsasanay.
Kung sakaling ikaw ay mahirapang sagutin ang mga gawainsa modyul na
ito, huwag mag-aalinlangang konsultahin ang inyong guro o tagapagdaloy.
Maaari ka rin humingi ng tulong kay nanay o tatay, o sa nakatatanda mong
kapatid o sino man sa iyong mga kasama sa bahay na mas nakatatanda sa
iyo. Laging itanim sa iyong isipang hindi ka nag-iisa.

Umaasa kami, sa pamamagitan ng modyul na ito, makararanas ka ng

makahulugang pagkatuto at makakakuha ka ng malalim na pang-unawa sa
kaugnay na mga kompetensi. Kaya mo ito!

iv
 Alamin

Mahal kong mag-aaral, masayang pagbati! Ang modyul na ito ay

ginawa para sa iyo upang ikaw ay matulungan sa paghasa ng iyong
karunungan at lubos na maunawaan ang pagpili ng masustansiyang
pagkain na may wastong sukat at sapat. Ang saklaw sa modyul na ito ay
nagbibigay daan na magagamit sa ibat-ibang ganap sa pag-aaral. Ang
lingwaheng ginagamit ay kumukilala sa antas ng bokabularyo sa mga mag-
aaral.
Ang modyul na ito ay may apat na kompetensi para sa isang linggong
gawain. Ito ay:

 Discusses events, practices, and culture influenced by

colonizers who have come to our country by way of trading.
A5EL-IIa
 Designs an illusion of depth/distance to simulate a3-
dimensional effect by using crosshatching and shading
techniques in drawings (old pottery, boats, jars, musical
instruments) A5EL-Ib
 Explains the importance of artifacts, houses, clothes, language,
lifestyle - utensils, food, pottery, furniture - influenced by
colonizers who have come to our country (Manunggul jar,
balanghai, bahay na bato, kundiman, Gabaldon schools,
vaudeville, Spanish-inspired churches) A5PL-Ie
 Creates illusion of space in 3-dimensional drawings of
important archeological artifacts seen in books, museums
(National Museum and its branches in the Philippines, and in
old buildings or churches in the community. A5PR-If

1
 Subukin

Panuto: Makikita mo sa Hanay A ang mga selebrasyon at sa Hanay B

naman ang mga lugar kung saan ito ipinagdiriwang. Pagtambalin mo
ang mga ito. Isulat ang letra ng tamang sagot sa sagutang papel.
A B
1. Sandugo a. Cebu
2. Sinulog b. Ilo-Ilo
3. Ati-Atihan c. Bohol
4. Dinagyang d. Aklan
II. Panuto: Kilalanin ang mga larawan na nasa ibaba. Isulat ang titik ng
tamang sagot sa iyong sagutang papel.

1. 2.

a. Tapayan a. Barko
b. Manunggul Jar b. Bangka
c. Banga c. Balanghay

2
Aralin ANG PAGLALAYAG NG
1 ATING KULTURA
Ang ating bansa ay mayaman sa tradisyon, kaugalian at kultura na
impluwensya ng mga mananakop. Nakipagkalakalan sila sa ating mga
ninuno. Ang pakikipagkalakalang ito ay hudyat rin ng pagbabago sa
paraan ng pamumuhay at kaugalian ng ating mga
ninuno.

Sa araling ito, tatalakayin ang mga kaugalian at kultura na dinala ng

mga dayuahn sa ating bansa sa pamamagitan ng kalakalan.

Balikan

Panuto: Kilalanin ang mga selebrasyong makikita sa larawan. Isulat

ang sagot sa sagutang papel.

1. 2.

Photo credit: Seneca Moraleda-Puguan Photo credit: Lovepik

3. 4.

Photo credit: Lovepik

Photo credit: Clipart library

3
 Tuklasin

Panuto: Basahin nang mabuti ang kuwento. Sagutin ang sumusunod na

tanong tungkol sa kuwentong nabasa. Isulat sa papel ang iyong sagot.

Bakasyon ni Miguel

Nagbakasyon ang pamilya ni Miguel sa kanilang probinsya sa Bohol.

Taon-taon silang umuuwi galing Maynila upang ipagdiwang ang pista ng
Santo ng kanilang bayan. Isang malaking parada sa daan ang kanilang
nasaksihan na puno ng makukulay at makikintad na disenyo. Magarbong
dekorasyon at palamuti ang ginamit bilang kasuotan ng mga kalahok sa
parada. Pagdating nila sa bahay nga kanilang kamag-anak, punong-puno
ng masasarap na pagkain ang mesa. Masayang nagkukuwentuhan at
nagkakantahan ang bawat isa.

1. Sino ang nagbakasyon sa Bohol?

2. Bakit taon-taong umuuwi sa probinsya ang pamilya ni Miguel?
3. Ano-ano ang mga karanasan ni Miguel sa pista ng kanilang bayan?

Suriin

Ang ating bansa ay mayaman sa tradisyon, kaugalian at kultura

na impluwensya ng mga mananakop. Nakipagkalakalan sila sa ating mga
ninuno. Ang pakikipagkalakalang ito ay hudyat rin ng pagbabago sa
paraan ng pamumuhay at kaugalian ng ating mga ninuno.
Naimpluwensyahan rin ang uri ng pananamit, awitin at sayaw.
Naging kultura rin natin ang magarbong paghahanda tuwing may pista at
paglalagay ng mga palamuti tulad ng banderitas na lalo pang
nagpapatingkad ng mga pagdiriwang. Ang mga palamuting ginagamit nila
ay nagpapakita ng pagkamasining nating mga Pilipino. Narito ang mga
halimbawa ng panrelihiyong pagdiriwang na nagging impluwensiya ng mga
dayuhan sa ating bansa.

4
 Sandugo Festival sa Bohol Sinulog Festival sa Cebu

Photo credit: archiemercader Photo credit: Kobby Dagan

Dinagyang Festival sa Ilo-Ilo Ati-Atihan sa Aklan

Photo credit: Tayona, Glenda Photo credit: Potpot

Hindi lamang ang mga pagdiriwang ang naging impluwesiya ng

mga dayuhan sa ating bansa. Kasali na nito ang mga dala nilang kagamitan
at palamuti na ginamit sa kalakalan.

Ang mga unang Pilipino ay nakikipagpalitan ng perlas, sigay,

banga, telang seda, tingga, seramika, porselana at iba pang kagamitang
metal sa mga dayuhan. Ito ay naging antigo at pinahahalagahan dahil sa
angking katangian nito. Ang mga bagay na ito ay mahalagang yaman ng
kultura na naglalarawan sa anyo ng pamumuhay natin noon. Mahalaga ito
dahil pinayayabong at pinagyayaman ng mga ito ang kasanayan, sining at
kultura ng bansa.

5
 Photo Credit: Scanned from DepEd MAPEH 5 LMs

Manunggul Jar Balanghay

Ang mga antigong bagay na ito ay ginawan ng 3-dimensyonal na

sining nga mga Pilipino. Ito ay sa pamamagitan ng Cross-hatching at
Contour shading technique. Cross-hatching ang tawag sa paraan ng shading
kung saan paulit-ulit ang pagguhit ng pinag-krus na linya. Contour-shading
naman ang patagilid na pagkiskis ng lapis o iba pang gamit pangguhit sa
papel.

Cross-hatching Technique Contour Shading Technique

Photo Credit: Scanned from DepEd MAPEH 5 LMs

6
 Pagyamanin
Panuto: Basahin ang mga tanong at sagutin ito sa pamamagitan ng
pangungusap o sa isang maikling talata. Isulat ito sa sagutang papel.

1. Ano-anong mga panrelihiyong pagdiriwang ang naging impluwensiya ng

mga dayuhan sa ating pamayanan?
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________.
2. Paano mo naipakita ang ilusyon ng lalim, layo at kapal sa
pagsasalarawan ng isang 3-dimensyonal na bagay?
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________.
3. Paano mo mapahahalagahan ang mga antigong bagay tulad ng banga
bilang bahagi ng kasaysayan?
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________.

Isaisip

Panuto: Punan ang patlang ng pangungusap o talata upang

maproseso kung anong natutuhan mo mula sa araling ito. Isulat ito
sa sagutang papel.

Ang ating bansa ay mayaman sa tradisyon, kaugalian at kultura

Isagawa
na impluwensya ng mga (1)______________________.
Ang (2)_______________ sa Bohol, (3)______________________ sa
Cebu, (4)_______________________ sa Ilo-Ilo at
(5)______________________ sa Aklan ay mga pagdiriwang na
impluwensiya ng mga dayuhan.
Mahalaga ang mga sinaunang bagay sa ating sining sapagkat
(6)___________________________________________________________.
Ang (7) at (8) ay mga pamamaraan ng
shading upang bigyang-lalim, kapal at tekstura ang biswal na
paningin at pandama ng larawang iginuhit.

7
Panuto: Gumawa ng ilusyon ng lalim at layo sa pagsasalarawan ng
isang 3D na bagay gamit ang pamaraang crosshatching at contour
shading sa pagguhit.

Mga Hakbang sa Paggawa:

1. Matamang pagmasdan ang mga disenyo na nasa kaliwang kahon.
2. Pag-aralang mabuti ang pamaraang crosshatching at contour
shading sa pagguhit.
3. Gamit ang lapis, gayahin ang larawan sa kaliwa sa pamamagitan
ng pagguhit nito sa sagutang papel.
4. Suriing mabuti kung nabigyan ba ng 3D effect ang mga iginuhit.

1. Cross-hatching

2. Contour Shading

Tayahin

8
Panuto: Basahin nang mabuti ang mga tanong. Isulat sa papel ang titik ng
tamang sagot.
1. Ano-ano ang mga paraan upang bigyang-lalim, kapal at
tekstura ang biswal na paningin at pandama ng larawang iginuhit.?
a. Pagkiskis at pagkulay
b. Pagkukulay nang madiin
c. Cross-hatching at Contour shading
d. Contour hatching at Cross shading

2. Ano ang impluwensiyang dala ng mga dayuhang

nakipagkalakalan sa kultura ng ating bansa?
a. Natuto ang mga sinaunang Pilipinong gumuhit.
b. Naging mayaman ang mga Pilipino dahil sa mga dala nitong
kalakal.
c. Napagyaman nito ang pagdiriwang mga selebrasyon tulad ng
pista at umunlad ang pagkamasining ng mga Pilipino sa pananamit,
sayaw at mga palamuti.
d. Naging matalino ang mga Pilino sa pagnenegosyo.

3. Ang mga sumusunod ay ang kahalagahan ng mga sinaunang

bagay maliban sa isa.
a. Pinayayabong at pinagyayaman ng mga ito ang kasanayan,
sining at kultura ng bansa.
b. Ang mga bagay na ito ay mahalagang yaman ng kultura na
naglalarawan sa anyo ng pamumuhay natin noon.
c. Naipagmamalaki natin ang mga ito dahil sa angking katangian
nito.
d. Nabibenta natin ang mga ito sa malaking halaga.
4. Paano mo maipagmamalaki ang mga sinaunang bagay na
makikita sa ating pamayanan?
a. Ipamigay sa kakilala kapag hindi na magagamit ang mga ito.
b. Tangkilikin at ingatang mabuti ang mga ito.
c. Itago ang mga ito upang maiwasan ang pagkasira nito.

9
 d. Kunan ng larawan at i-post sa internet upang maibenta ito sa
malaking halaga.

Karagdagang Gawain

Panuto: Sumulat ng sanaysay tungkol sa mga sinaunang bagay na

makikita sa inyong komunidad at ipaliwanag kung paano mo ito
pahahalagahan. Isulat ang sagot sa sagutang papel.

Susi sa Pagwawasto

10
Rubrik para sa likhang-sining ng “Isagawa”
Nakasunod sa Nakasunod sa Hindi
pamantayan pamantayan nakasunod sa

11
 Mga Sukatan nang higit sa subalit may ilang pamantayan
inaasahan pagkukulang
(4) (3) (1)
1. Nakasunod nang
tama sa mga hakbang
sa paggawa ng 3-
dimensyonal na
espasyo sa mga
mahahalagang
archaeological artifacts
ng aking pamayanan
2. Nakaguhit ng 3-
dimensyonal na
espasyo ng mga
mahahalagang
archaeological artifacts
ng pamayanan
3. Nailigpit ang mga
kagamitang ginamit sa
pagbuo ng likhang
sining

Total score: ____/12

Sanggunian

aroundbohol. Sandugo Festival. August 19, 2019. https://bit.ly/3lllabv

(accessed September 12, 2021).

12
Copiaco, Hazel P, Jacinto, Emilio Jr. A. Halinang Umawit at Gumuhit 5.
Quezon City: Vibal Group, Inc., 2016.
Potpot. Travel Trilogy. November 18, 2018. https://bit.ly/3lma9XE
(accessed September 12, 2021).

Tayona, Glenda. Dinagyang . January 10, 2020. https://bit.ly/3Ag8Xew

(accessed September 12, 2021).

13
Para sa mga katanungan o puna, sumulat o tumawag sa:

Department of Education - Division of Bohol

50 Lino Chatto Drive, Cogon District, Tagbilaran City, Bohol

Telephone: (038) 412 – 4938 (038) 411 – 2544 (038) 501 – 7550
Telefax: (038) 501 – 7550
E-mailAddress: depedbohollrmds@gmail.com