WYKŁAD VIII

Charakterystyka kontrreformacji i jej znaczenie. Udział zakonu Societatis

lessu:
Zagadnienia:
1. Definicja kontrreformacji
2. Działalność pedagogiczna jezuitów
3. Inne organizacje katolickie biorące udział w kontrreformacji
4. Znaczenie kontrreformacji w dziejach oświaty

Ignacy Loyola (1491-1556) – właściwie Inigo Lopez de Racalde:

 Święty, hiszpański ksiądz, założyciel jezuitów

 1622 kanonizowany
 Zobowiązał zakon jezuitów do dyspozycji wobec papieża
 Wysyłał misjonarzy do Brazylii, Indii, Japonii
 Zakładał szkoły jezuickie

Jezuici (Societatis lessu) – Towarzystwo Jezusowe:

 Zakon stworzony z inicjatywy Ignacego Loyoli, który był równocześnie pierwszym

generałem zakonu
 Zatwierdzony przez papieża Pawła III 27 września 1540 w Polsce od 1564
 1773 skasowany decyzją Klemensa XIV i ponownie powołany w 1814 r. przez Piusa
VII
 Początkowo głównie zadaniem jezuitów była obrona katolicyzmu i przeciwstawianie
się obcym doktrynom teologicznym
 Po okresie reformacji: działalność kaznodziejska, misyjna, pedagogiczna, naukowa.

Zakon jezuitów w Polsce:

 W Zakon jezuitów sprowadzony do Polski w 1564 r. odegrał istotną role w rozwoju

szkolnictwa. Doszło do szybkiego rozwoju ich kolegiów, które zapewniły zakonowi
dominującą pozycję w szkolnictwie Rzeczypospolitej (jezuickie szkolnictwo).
 Kolegia jezuickie w Wilnie i Lwowie dały początek dwóm uniwersytetom powołanej
w 1579 r. przez Stefana Batorego (Uniwersytet Wileński) i Akademii Lwowskiej
założonej w 1661 r. przez Jana II Kazimierza (Uniwersytet Lwowski). - Akademii
Wileńskiej

Szkolnictwo jezuickie:

 Działo w oparciu o Ratio studiorum opracowane przez generała zakonu Klaudiusza

Akwawiwe,
 Ogłoszone w 1599 r.
 Ratio atque Institutio
 Studiorum Societatis lesu
 Karol Boromeusz (wł. Carlo Borromeo – ur. 02.10.1538, zm. 03.11.1584 w
Mediolanie)

 Włoski kardynał, arcybiskup Mediolanu (1560-1584), święty Kościoła

katolickiego, franciszkański tercjarz
 Był trzecim z sześciorga dzieci Gilberta Boromeo i Małgorzaty Medici
(siostry papieża Piusa IV)
 6 grudnia 1559 uzyskał tytuł doktora praw
 Kościół potrzebował głębokiej odnowy, zwłaszcza duchowieństwa. I wtedy właśnie
Karol Boromeusz przeobraża się z dworskiego kardynała w autentycznego pasterza.
 Wśród jego najważniejszych działań było ustanowienie seminariów i stowarzyszeń
zajmujących się edukacją kandydatów do zakonów.
 Instytucję seminarium duchownego w Kościele rzymsko-katolickim ustanowił Sobór
Trydencki na trzynastej swej sesji 15 lipca 1563 roku.
 W 1564 roku powstało pierwsze seminarium diecezjalne w Mediolanie, założone
przez Świętego Karola Boromeusza.
 Dla świeckich zakładał bractwa, szczególnie wspierał Bractwo Nauki
Chrześcijańskiej, którego celem było nauczanie dzieci (było ono zaczątkiem
nowożytnych katechetów).

Urszulanki – Towarzystwo św. Urszuli:

 powołanego do życia w XVI wieku przez tercjarkę franciszkańską św. Anielę Merici
W staraniach o jej beatyfikację brał udział św. Karol Boromeusz
 Aniela Merici (ur. 21 marca 1474 w Desenzano del Garda, zm. 27 stycznia 1540 w
Brescii) – włoska święta, założycielka Zgromadzenia Sióstr Urszulanek, należąca do
III Zakonu św. Franciszka.

Reguła, jak i Testament oraz Rady Anieli Merici:

 Nasycone są autentycznym humanizmem chrześcijańskim, szacunkiem dla osoby

ludzkiej, opartym na jej poznaniu i uznaniu wartości.
 Humanizm przenika proponowane przez Anielę środki wychowawcze: łagodność i
ludzkość, działanie perswazją, nie siłą.
 Dzieło jej, jak napisała: "zakorzenione w podwójnej miłości: Boga i człowieka", miało
w harmonijny sposób łączyć modlitwę i służbę człowiekowi. Tej służbie
podporządkowane zostały, co było nowością, sprawy klauzury, stroju, całej
monastycznej struktury, która w ciągu wieków w zamysłach Kościoła miała chronić
osoby poświęcone Bogu, przez oddzielenie ich od świata.
 Aniela Merici z charakterystycznym dla siebie zaufaniem zostawiła siostry w ich
rodzinach, na które miały oddziaływać. Pragnęła, by oddane czynnemu apostolstwu,
żyły w czystości, ubóstwie i posłuszeństwie, nie wiążąc się jednak ślubami.

Pijarzy - (Zakon Kleryków Regularnych Ubogich Matki Bożej Szkół Pobożnych, Zakon Szkół
Pobożnych)

 Zakon katolicki, założony w 1597 r. w Rzymie przez św. Józefa Kalasantego /1556-
1648/ w rodzinie ,szlachetnego rodu panów na Calasanz
 Święcenia kapłańskie -1583
 Ukończył studia ze Stopniem doktora praw
 Ustanowiony przez papieża Grzegorza XV 18 listopada 1621 r.
 Główny cel to prowadzenie szkół dla młodzieży męskiej
 W 2, połowie XVII i XVIII w. zakon stworzył sieć szkół; w Polsce od 1642
 W 1749 r. w Warszawie pijar Stanisław Konarski założyciel Collegium Nobilium.

Zakład Naukowo-Wychowawczy Ojców Jezuitów w Chyrowie (we wsi

Bąkowice):

 Zasłużona placówka naukowa, ze szkołą o statusie gimnazjum, założona i prowadzona

przez jezuitów w Chyrowie koło Przemyśla w latach 1883 - 1939