HỆ THỐNG BÀI TẬP

NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI

Mục lục

A. DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO.......................................................................................1

B. BÀI TẬP...........................................................................................................................................2
C. MỘT SỐ CÔNG THỨC TRONG NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI...........................................8
D. VÍ DỤ TÍNH NEC.........................................................................................................................11
E. CÂU HỎI THẢO LUẬN.................................................................................................................12
F. ĐÁP ÁN BÀI TẬP............................................................................................................................14

A. DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

- Giáo trình Ngân hàng thương mại, PGS. TS. Phan Thị Thu Hà (chủ biên), NXB ĐH KTQD
2013,
- Quản trị Ngân hàng thương mại, PGS. TS. Phan Thị Thu Hà (chủ biên), NXB GTVT 2009,
- Ngân hàng thương mại, Edward Reed và Edward Gill, NXB TP HCM 1993,
- Quản trị Ngân hàng thương mại, Peter Rose, NXB Tài chínhh 2000,
- Tạp chí Ngân hàng,
- Tạo chí Thị trường Tài chính – Tiền tệ,
- Thời báo Ngân hàng,
- Các văn bản pháp luật trong hoạt động của NHTM,
- Websites của các NHTM và NHNNVN,
- ….

1
 B. BÀI TẬP

Bài 1: Một ngân hàng đang tiến hành huy động:

- Tiết kiệm 9 tháng, lãi suất 7,8%/năm, trả lãi 3 tháng/lần.
- Kỳ phiếu ngân hàng 12 tháng, lãi suất 8%/năm, trả lãi trước.
- Tiết kiệm 12 tháng, lãi suất 8,5%/năm, trả lãi 6 tháng/lần.
Biết tỷ lệ dự trữ bắt buộc là 5%, dự trữ vượt mức 5%. Hãy so sánh chi phí của các cách huy động trên.
Giả định của bài tính EIR là khi huy động được tiền gửi, ngân hàng sẽ dự trữ luôn đối với nguồn này.
Mục đích tính EAR
B1: Tính lãi suất danh nghĩa của kỳ tính lãi mà đề bài yêu cầu
B2: Tính lãi suất danh nghĩa dưới tác động của dự trữ
B3: Tính EIR bằng cách đưa idt về trả sau
B4: Tính EAR từ EIR bằng cách quy đổi tương đương

Bài 2: NHTM Quốc tế mở đợt huy động với những phương án trả lãi như sau:
a. Tiền gửi loại 18 tháng. b. Tiền gửi loại 12 tháng.
- Trả lãi 6 lần trong kỳ, lãi suất 0,7%/tháng. - Trả lãi 2 lần trong kỳ, lãi suất 0,67%/ tháng
- Trả lãi cuối kỳ, l lãi suất 0,75%/tháng. - Trả lãi cuối kỳ, lãi suất 0,72%/ tháng.
- Trả lãi trước, l lãi suất 0,68%/ tháng. - Trả lãi trước, lãi suất 0,65%/ tháng.
Biết tỷ lệ dự trữ bắt buộc với tiền gửi 12 tháng là 10%, với tiền gửi 18 tháng là 5%.
Hãy so sánh chi phí của ngân hàng giữa các hình thức trả lãi đối với từng loại tiền gửi và nêu ưu thế
của từng cách thức trả lãi.

Bài 3: Một ngân hàng đang tiến hành huy động:

- Kỳ phiếu ngân hàng 12 tháng, lãi suất 11,2%/năm, trả lãi trước.
- Tiết kiệm 12 tháng, lãi suất 11,5%/năm, trả lãi 6 tháng/lần.
Hãy tính lãi suất tương đương trả hang tháng và so sánh ưu thế của mỗi cách huy động trong từng
trường hợp đối với cả ngân hàng và khách hàng.

Bài 4: Một ngân hàng đang tiến hành huy động:

- Tiền gửi tiết kiệm, kỳ hạn 12 tháng, lãi suất 0,72%/tháng, lãi trả hàng tháng, gốc trả cuối kỳ.
Lãi không được rút ra hàng tháng sẽ được đưa vào tài khoản tiền gửi thanh toán của khách
hàng với lãi suất 0,25%/tháng.
- Trái phiếu NH 2 năm, lãi suất 8,2%/năm, lãi trả đầu hàng năm, gốc trả cuối kỳ.

2
Biết tỷ lệ dự trữ bắt buộc với tiền gửi 12 tháng là 3%, tiền gửi 24 tháng là 1%. Hãy so sánh chi phí của ngân
hàng giữa các nguồn trên.
- Tính lãi suất danh nghĩa dưới tác động của dự trữ:
Number 1:
idt = 0,72%/(1 - 3%) = 0,742%/tháng
0,742%*[(1+0,25%)12-1]/0,25% = EAR của nguồn.
Number 2:
idt = 8,2%/(1-1%) = 8,28%
8,28%*[(1+8,28%)2 - 1]/8,28%*(1+8,28%) = EIR kỳ tính lãi 2 năm
EAR = (1+EIR)1/2 - 1

Bµi 5: Ng©n hµng A cã c¸c sè liÖu sau: (sè d b×nh qu©n n¨m, l·i suÊt b×nh qu©n n¨m, ®¬n vÞ tû
®ång)

Tµi s¶n Sè d LS (%) Nguån vèn Sè d LS (%)

TiÒn mÆt 1.050 TiÒn göi thanh to¸n 3.550 2
TiÒn göi t¹i NHNN 580 1 TiÒn göi tiÕt kiÖm ng¾n 3.850 6,5
h¹n
TiÒn göi t¹i TCTD kh¸c 820 2 TGTK trung vµ dµi h¹n 3.270 7,5
Chøng kho¸n ng¾n h¹n kho b¹c 1.480 5,5 Vay ng¾n h¹n 2.030 6
Cho vay ng¾n h¹n 4.850 9,5 Vay trung vµ dµi h¹n 2.450 8,1
Cho vay trung h¹n 3.250 10,5 Vèn chñ së h÷u 650
Cho vay dµi h¹n 3.250 11,5
Tµi s¶n kh¸c 520
Tæng TS Tæng NV
BiÕt nî qu¸ h¹n 7%, thu kh¸c = 45 tỷ, chi kh¸c =35 tỷ; tû lÖ thuÕ thu nhËp lµ 25%.
TÝnh: Thu l·i, chi tr¶ l·i, chªnh lÖch l·i suÊt, chªnh lÖch l·i suÊt c¬ b¶n; ROA, ROE.
Thu lãi = 580.1% + 820.2% + 1480.5,5,% + (4850.9,5% + 3250.10,5% + 3250.11,5%).(1-7%) =
1197,05
Chi lãi = 3550.2% + 3850.6,5% + 3270.7,5% + 2030.6% + 2450.8,1% = 886,75
Chênh lệch lãi suất = (Thu lãi – Chi lãi)/TTS = 1,96%
Chênh lệch lãi suất cơ bản = (Thu lãi – Chi lãi)/TTS sinh lãi = 2,18%

3
CLLS cơ bản là NIM (Net Interest Margin): Quản trị NIM là quản trị cốt lõi gắn liền với chủ động và
cho vay
Lợi nhuận trước thuế (LNTT) = 320,3 = 1197,05 + 45 – (886,75+35)
Lợi nhuận sau thuế (LNST) = 240,225 = 320,3.(1- 0,25)
ROA = 1,52% = 240,225/15800
ROE = 36,96% = 240,225/650

Bµi 6: Ng©n hµng B cã c¸c sè liÖu sau (Sè d b×nh qu©n n¨m, l·i suÊt b×nh qu©n n¨m, ®¬n vÞ tû
®ång)

Tµi s¶n Sè d LS (%) Nguån vèn Sè d LS (%)

TiÒn mÆt 420 TiÒn göi thanh to¸n 1580 1,5
TiÒn göi t¹i NHNN 180 1,5 TiÒn göi tiÕt kiÖm ng¾n 1850 5,5
h¹n
TiÒn göi t¹i TCTD kh¸c 250 2,5 TGTK trung vµ dµi h¹n 1510 7,5
Chøng kho¸n KB ng¾n 420 4 Vay ng¾n h¹n 770 5,5
h¹n
Cho vay ng¾n h¹n 2310 9,5 vay trung vµ dµi h¹n 1250 8,8
Cho vay trung h¹n 1470 11,5 Vèn chñ së h÷u 350
Cho h¹n dµi h¹n 1850 13,5
Tµi s¶n kh¸c 410
Tổng Tµi s¶n 7310 Tổng Nguồn vốn 7310
BiÕt thu kh¸c = 59 tỷ, chi kh¸c = 125 tỷ, tû lÖ thuÕ thu nhËp = 25%. 10% c¸c kho¶n cho vay ngắn
hạn qu¸ h¹n, 5% c¸c kho¶n cho vay trung dài hạn qu¸ h¹n. (chỉ được khoản nợ đúng hạn thì mới tính
thu lãi)
a. TÝnh l·i suÊt b×nh qu©n tæng nguån, l·i suÊt b×nh qu©n tæng TS, l·i suÊt b×nh qu©n tæng TS
sinh l·i.

b. Tính chênh lệch lãi suất cơ bản, ROA, ROE.

NIM = (thu lãi – chi lãi)/TTS sinh lãi, ROA = LNST/TTS, ROE = LNST/VCSH
Bµi 7: Ng©n hµng B cã c¸c sè liÖu sau: (Sè d b×nh qu©n, l·i suÊt b×nh qu©n n¨m, ®¬n vÞ tû
®ång)

Tµi s¶n Sè d LS (%) Nguån vèn Sè d LS (%)

TiÒn mÆt 620 TiÒn göi thanh to¸n 1500 1,4

4
 TiÒn göi t¹i NHNN 880 1,2 TiÕt kiÖm ng¾n h¹n 1820 4,8
Cho vay đối với TCTD kh¸c 250 2,7 TGTK trung vµ dµi h¹n 1410 7,5
Chøng kho¸n kho b¹c ng¾n h¹n 420 4,2 Vay ng¾n h¹n 620 5,6
Cho vay ng¾n h¹n 1900 9,8 Vay trung vµ dµi h¹n 1200 7,8
Cho vay trung h¹n 1570 12,5 Vèn chñ së h÷u 350
Cho vay dµi h¹n 850 13,5
Tµi s¶n kh¸c 410
Tổng Tµi s¶n 6900 Tổng Nguồn vốn 6900
BiÕt thu kh¸c = 37 tỷ, chi kh¸c = 95 tỷ, tû lÖ thuÕ thu nhËp = 25%. 10% c¸c kho¶n cho vay ngắn hạn
qu¸ h¹n, 5% c¸c kho¶n cho vay trung dài hạn qu¸ h¹n.
Thu lãi = 497,98; Chi lãi = 342,43
a. Tính chênh lệch lãi suất cơ bản (NIM – Net Interest Margin), ROA, ROE.
NIM = (Thu lãi – Chi lãi)/TTS sinh lãi NIM = (Thu lãi – Chi lãi)/TTS
b. Tính lãi suất cho vay để đảm bảo NH hoà vốn.
Nh hòa vốn khi DT = CP. Do đó Chi phí = Chi lãi + Chi khác = 437,43
Doanh thu = Thu lãi + Thu khác = 880.1,2% + 250.2,7% + 420.4,2% + 1900.x.0,9 +(1570
+850).x.0,95 +37
Cho doanh thu = chi phí -> x = 9,1%
c. Tính lãi suất huy động tiền gửi bình quân để ngân hàng hòa vốn
d. Tính lãi suất huy động bình quân để ngân hàng hòa vốn

Bài 8: Mét ng©n hµng cã sè liÖu vÒ t×nh h×nh huy ®éng vèn nh sau:
§¬n vÞ: TriÖu ®ång
Nguån vèn Sè d LS (%) Nguån vèn Sè d LS (%)
1. TiÒn göi cña TCKT 69.085 3. Vèn vay 168.545
1.1. TiÒn göi thanh to¸n 35.724 1,8 3.1. Vay NHNN 3.610 4,2
1.2. TiÒn göi cã kú h¹n 12 th¸ng 33.361 4,7 3.2. Vay c¸c TCTD kh¸c 9.913 5,7
2. TiÒn göi cña c¸ nh©n 178.317 3.3. Ph¸t hµnh giÊy tê cã gi¸ 155.022
2.1. TiÒn göi thanh to¸n 28.243 2,4 - Kú phiÕu 9 tháng 62.396 7,2
2.2. TGTK  12 th¸ng 62.506 6,5 - Tr¸i phiÕu 2 năm 62.967 7,9
2.3. TGTK > 12 th¸ng vµ  24 th¸ng 67.059 8,8 - Chøng chØ tiÒn göi 6 29.659 7,1
th¸ng
2.4. TGTK > 24 th¸ng 20.509 9,6 4. Vốn uû th¸c đầu tư 4.408 0
Tæng vèn huy ®éng = 420.355 tr®

5
BiÕt: - Tû lÖ DTBB víi tiÒn göi và giấy tờ có giá  12 th¸ng lµ 10%, từ 12 th¸ng đến 24 th¸ng lµ
4%.
Ngoài ra NH còng dù tr÷ vît møc 7% so víi toµn bé tiÒn göi.
- Chi phÝ trả lãi chiÕm 80% tæng chi phÝ, tû lÖ tµi s¶n sinh lêi trong tæng tµi s¶n lµ 73,5%,
vèn chủ sở hữu lµ 34.210 triÖu ®ång, c¸c kho¶n thu kh¸c lµ 3.327 tr®.
- ThuÕ suÊt thuÕ TNDN lµ 25%
a. X¸c ®Þnh møc dù tr÷ phï hîp trong ng©n hµng.
b. X¸c ®Þnh tû lÖ sinh lêi tèi thiÓu cña tµi s¶n sinh lêi ®Ó ®¶m b¶o hoµ vèn.
c. X¸c ®Þnh tû lÖ sinh lêi cÇn thiÕt cña tµi s¶n sinh lêi ®Ó ®¶m b¶o tû lÖ ROE dù kiÕn lµ 14%.

Bµi 9: Mét ng©n hµng cã t×nh h×nh vÒ nguån vèn nh sau (số dư bình quân năm, l·i suÊt b×nh
qu©n n¨m, đơn vị tỷ đồng):
Khoản mục Sè d LS (%) Khoản mục Sè d LS (%)
1. TiÒn göi cña TCKT 2. TiÒn göi cña d©n c
- TiÒn göi thanh to¸n 500 1,5 - TiÕt kiÖm kh«ng kú 250 2,4
h¹n
- TiÒn göi ký quỹ 170 2,2 - TiÕt kiÖm cã kú h¹n 480 6,9
- TiÒn göi cã kú h¹n 220 5,8 3. Vèn vay 215 7,5
4. Vốn chủ sở hữu 150

Biết: các chi phi khác, ngoài chi phi trả lãi là 46 tỷ, c¸c kho¶n thu kh¸c ngoài thu lãi b»ng 12 tỷ, thuÕ
suÊt thuÕ TNDN lµ 25%.
a. X¸c ®Þnh tû lÖ chi phÝ vèn b×nh qu©n cho toµn bé nguån vèn huy động từ bên ngoài cña ng©n
hµng.
b. NÕu ng©n hµng sö dông 70% nguån vèn huy động tõ bªn ngoµi vµo tµi s¶n sinh lêi th× tû lÖ sinh
lêi tèi thiÓu cña tµi s¶n sinh lêi lµ bao nhiªu ®Ó ®¶m b¶o hoµ vèn?
c. NÕu NH dù kiÕn tû lÖ ROA lµ 0,9%, x¸c ®Þnh tû lÖ sinh lêi cÇn thiÕt cña tµi s¶n sinh lêi ®Ó
®¶m b¶o tû lÖ ROA dù kiÕn.
Chi phí bình quân của nguồn vốn huy động từ bên ngoài = (Chi phí trả lãi + Chi phí khác)/ Tổng
vốn huy động từ bên ngoài.

6
 C. MỘT SỐ CÔNG THỨC TRONG NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI
1. Lãi suất bình quân Tổng nguồn vốn

2. Lãi suất bình quân Tổng Tài sản

3. Lãi suất bình quân Tổng Tài sản sinh lãi

4. Chênh lệch lãi suất

5. Chênh lệch lãi suất cơ bản

6. LNTT = Doanh thu – Chi phí = (Thu lãi + Thu khác) – (Chi lãi + Chi khác)
= (Thu lãi – Chi lãi) + (Thu khác – Chi khác)
= Chênh lệch thu chi lãi + Chênh lệch thu chi khác
7. LNST = LNTT – Thuế TNDN = LNTT – LNTT x Thuế suất
= LNTT x (1 – Thuế suất)
8. ROA (Tỷ lệ sinh lời của Tổng tài sản)

9. ROE (Tỷ lệ sinh lời của Vốn chủ sở hữu)

10. 3 phương pháp thu nơ Gốc và Lãi trong trường hợp có Nợ quá hạn
a. Thu Lãi trước, thu Gốc sau
b. Thu Gốc trước, thu Lãi sau
c. Thu một phần Gốc và Lãi tương ứng trong tổng số tiền phải trả
11. Mức vốn cho vay trong Cho vay từng lần
Nhu cầu vay vốn ngân hàng = Nhu cầu vốn cho hoạt động kinh doanh/tiêu dùng – Nguồn tài trợ
tự có
Nguồn tài trợ tự có có thể hình thành từ: Vốn tự có, tài trợ thương mại, Khoản cho vay từ các
TCTD khác…
Mức vốn cho vay ≤ (Giá trị Tài sản thế chấp x Tỷ lệ cho vay theo TSTC)
12. Mức vốn cho vay trong Cho vay theo hạn mức tín dụng
Vòng quay vốn = Doanh thu thuần/TSLĐ
Nhu cầu vốn lưu động = Nhu cầu vốn ngắn hạn cho 1 vòng quay vốn
Mức vốn cho vay = Nhu cầu vốn lưu động – Vốn lưu động tự có và các nguồn vốn khác nếu có

7
13. So sánh ưu thế của các cách trả lãi khác nhau:
1. Trả lãi nhiều lần trong kỳ:
- Khách hàng có thể nhận được lãi định kỳ nhằm đáp ứng nhu cầu chi tiêu thường xuyên.
Nếu không rút ra, tiền lãi chưa rút vẫn tiếp tục sinh lãi
- Lãi suất (tương đương cuối kỳ) thấp hơn hình thức trả lãi cuối kỳ
2. Trả lãi cuối kỳ:
- Khách hàng nhận được lãi cao hơn nhưng đến cuối kỳ mới nhận được. Nếu trong kỳ cần
tiền chi tiêu thì không có hoặc phải rút trước hạn, hưởng LS thấp
3. Trả lãi trước:
- Về bản chất tương tự như trả lãi sau vì gửi vào 1 khoản tiền và rút ra một số tiền lớn hơn,
mặc dù LS danh nghĩa niêm yết (LS trả trước) thấp hơn LS niêm yết trả sau.
14. So sánh sự khác nhau giữa Tiền gửi và Tiền vay: (Đặc điểm Tiền gửi và Tiền vay, Chương
2, SGK)

Tiêu chí Tiền gửi Tiền vay

Điều kiện hoàn trả Theo yêu cầu của người gửi Chỉ phải trả khi đáo hạn
Tính ổn định Mặc dù tiền gửi phải hoàn trả theo yêu cầu, Phần lớn các khoản tiền vay
nhưng khách hàng gửi vào để hưởng lãi nên (vay trên TT liên NH và vay của
nếu lãi suất tiền gửi của NH có tính cạnh NHTW) được dùng để đáp ứng
tranh với các NH trên cùng địa bàn, tiền gửi nhu cầu thanh toán, có kỳ hạn
nói chung có tính ổn định cao hơn tiền vay ngắn, nên mặc dù chỉ phải hoàn
trả theo yêu cầu, tiền vay nói
chung có tính ổn định kém hơn
tiền gửi
Dự trữ bắt buộc Phải DTBB đối với TG và Giấy tờ có giá Không phải dự trữ bắt buộc, trừ
theo tỷ lệ quy định của NHTW huy động vốn từ Giấy tờ có giá
Bảo hiểm NH phải mua bảo hiểm cho tiền gửi bằng Không phải mua bảo hiểm
VND của cá nhân gửi tại NH dưới hình
thức tiền gửi có kỳ hạn, tiền gửi không kỳ
hạn, tiền gửi tiết kiệm, chứng chỉ tiền gửi,
kỳ phiếu, tín phiếu và các hình thức tiền gửi
khác trừ TG của một số đối tượng nhất định
và tiền huy động từ GTCG vô danh do NH
phát hành (Luật BHTG 2013)
Tính đa dạng của các Rất đa dạng Kém đa dạng hơn
8
sản phẩm huy động
Tỷ trọng trong tổng Chiếm tỷ trọng lớn và là mục tiêu tăng Chiếm tỷ trọng nhỏ hơn và NH
nguồn vốn của NH trưởng hàng năm chỉ đi vay khi cần thiết
Chi phí trả lãi Thấp hơn tiền vay cùng kỳ hạn và cùng đối Cao hơn tiền gửi cùng kỳ hạn và
tượng huy động cùng đối tượng huy động

9
10
11