PROCESY POZNAWCZE - PERCEPCJA I UWAGA

WYKŁAD PIERWSZY

I. Podstawowe definicje:
1) związane z uwagą

*UWAGA- system odpowiedzialny za selekcję informacji i zapobieganie negatywnym skutkom

przeładowania systemu poznawczego przez nadmiar danych.

*ŚWIADOMOŚĆ- zdawanie sobie przez podmiot sprawy z treści własnych procesów psychicznych (np.
tego, co jest przedmiotem spostrzegania)

2) związane z percepcją

*PERCEPCJA (umysłowa; spostrzeganie) – proces aktywnej interpretacji danych zmysłowych z

wykorzystaniem wskazówek kontekstualnych, nastawienia i wcześniej nabytej wiedzy.

*RECEPCJA SENSORYCZNA – polega na odzwierciedlaniu bodźców w receptorach (czyli narządach

zmysłów). Prowadzi do powstawania wrażeń (odczuwania obecności stymulacji). Stanowi konieczny
warunek i pierwszy etap procesu spostrzegania.

*(?) Okulocentryczne zniekształcenie w psychologii percepcji.

II. Rola procesów oddolnych i odgórnych w spostrzeganiu

*Procesy oddolne (bottom-up): od rejestracji wrażeń do identyfikacji obiektów

1) odbiór i kodowanie wrażeń zmysłowych (przez detektory cech),

2) krótkotrwałe przechowywanie efektów recepcji bodźców magazyn informacji sensorycznej, pamięć

krótkotrwała, pamięć ultrakrótkotrwała)

3) interpretacja, np. identyfikacja obiektu lub ocena odległości

* Procesy odgórne (top-down): identyfikacja obiektu możliwa dzięki temu, że reprezentację

percepcyjną konfrontuje się z danymi umysłowymi.

Argumenty na rzecz spostrzegania jako procesu odgórnego:

-Stałość spostrzegania
-Wpływ nastawienia na spostrzeganie
-Wpływ kontekstu na spostrzeganie
-Złudzenia i błędy w spostrzeganiu (wynikające z naszej wiedzy)

III. Problem przekładu danych zmysłowych na dane umysłowe

* naiwne teorie percepcji (metafora aparatu fotograficznego) kontra stanowisko konstruktywistyczne

* Eksperyment Navona (1977)

-wzorzec globalny H czy lokalny S

-cechy globalne są zwykle identyfikowane szybciej

-globalne pierwszeństwo dotyczy świadomej percepcji

 IV. Neurokognitywna teoria obrazu Piotra Francuza jako przykład podejścia
konstruktywistycznego

* Treść doświadczenia wizualnego są stale WYTWARZANE przez system wzrokowy, a nie – jak
mogłoby się wydawać – ODTWARZANE z obrazów siatkówkowych.

* pamięć wizualna – wiedza o wyglądach świata, która w decydującym stopniu wyznacza

jakość subiektywnego doświadczenia widzenia.

* hipoteza dotycząca rzeczywistości – wiedza odzwierciedlająca stopień zgodności między

napływającymi danymi sensorycznymi a posiadaną wiedzą wizualną.