14 - Hồ Diệu Linh - 31221020634

BỘ GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP.HCM

KHOA KẾ TOÁN
BÀI TIỂU LUẬN CUỐI KỲ
MÔN: TRIẾT HỌC MÁC – LÊNIN
Giảng viên: Phạm Thị Kiên

Mã lớp học phần: 23D1PHI51002334
Lớp: KNC04
Họ và tên SV: Hồ Diệu Linh
MSSV: 31221020634
Đề tài tiểu luận : Anh ( Chị ) hãy phân tích lý luận của phép biện chứng
duy vật về nguồn gốc, động lực của sự vận động và phát triển, đồng thời vận
dụng lý luận này vào hoạt động nhận thức và thực tiễn của bản thân.
LỜI MỞ ĐẦU
Bản thân các sự vật, hiện tượng rất phức tạp, chúng là kết quả do nhiều nguyên
nhân gây ra và vận động, biến đổi qua nhiều giai đoạn khác nhau mà người ta
thường chỉ quan sát được kết quả cuối cùng. Tư duy biện chứng duy vật đòi hỏi
chủ thể không chỉ phản ánh đúng những mối liên hệ, sự vận động và phát triển của
sự vật, hiện tượng trong thế giới khách quan, mà còn phải nắm vững và vận dụng
nhuần nhuyễn những phương pháp, nguyên tắc của phép biện chứng duy vật vào
nhận thức và hoạt động thực tiễn. Nó có những đặc trưng cơ bản như tính khách
quan, tính toàn diện, tính lịch sử - cụ thể, tính thống nhất giữa lý luận và thực tiễn;
không chỉ phản ánh trạng thái hiện tồn, mà còn dự báo xu hướng phát triển của sự
vật, hiện tượng. Tư duy biện chứng duy vật có vai trò to lớn trong nhận thức và
hoạt động thực tiễn của con người.
Với mong muốn hiểu rõ hơn về vấn đề này nên em chọn đề tài: “Phân tích lý luận
của phép biện chứng duy vật về nguồn gốc, động lực của sự vận động và phát triển.
Vận dụng lý luận này vào hoạt động nhận thức và thực tiễn của bản thân”
PHẦN 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN
1.1 Khái niệm về quy luật thống nhất và đấu tranh giữa các mặt đối lập :
Mặt đối lập là những mặt, những thuộc tính, những khuynh hướng vận động trái
ngược nhau nhưng là điều kiện, tiền đề tồn tại của nhau trong sự vật, trong một
quan hệ.
Mâu thuẫn biện chứng là khái niệm dùng để chỉ mối liên hệ thống nhất, đấu tranh
và chuyển hóa giữa các mặt đối lập của mỗi sự vật, hiện tượng hoặc giữa các sự
vật, hiện tượng với nhau.
Ví dụ : Trong hoạt động kinh tế thì sản xuất và tiêu dùng sẽ phát triển theo
những chiều hướng trái ngược nhau. Sản xuất chính là việc tạo ra của cải vật chất,
sản phẩm để có thể đáp ứng được nhu cầu của người tiêu dùng. Còn tiêu dùng là
mục đích cuối cùng của việc sản xuất, tất cả những sản phẩm được sản xuất ra đều
cần có người tiêu dùng. Nhưng nếu không có sản xuất thì không có sản phẩm để
tiêu dùng, ngược lại nếu không có tiêu dùng thì sản xuất mất lí do để tồn tại.
1.2 Tính chất của mâu thuẫn biện chứng :
1
- Tính khách quan: mâu thuẫn là cái vốn có của bản thân các sự vật, hiện tượng,
không phải đem từ bên ngoài vào, quy định bản chất của chúng.
Ví dụ : trong con người bất kỳ đều chứa đựng những yếu tố của các mặt đối lập
giữa nhân từ và độc ác, thông minh và ngu dốt, dũng cảm và hèn nhát, trung
thực và giả dối,...
- Tính phổ biến: Mâu thuẫn diễn ra ở mọi sự vật, hiện tượng, mọi giai đoạn tồn
tại và phát triển của sự vật hiện tượng. Mâu thuẫn này mất đi sẽ có mâu thuẫn
khác thay thế.
Ví dụ : mâu thuẫn sinh học: mâu thuẫn giữa đồng hoá và dị hoá, di truyền và
biến dị, trong hoạt động sống của sinh vật, ...
- Tính đa dạng, phong phú: mâu thuẫn có nhiều dạng, nhiều loại khác nhau, mỗi
loại mâu thuẫn có những tính chất, vai trò khác nhau đối với sự vật. Sự đa dạng
phụ thuộc vào đặc điểm của các mặt đối lập, vào điều kiện mà trong đó sự tác
động qua lại giữa các mặt đối lập triển khai, vào trình độ tổ chức của sự vật,
hiện tượng mà trong đó mâu thuẫn tồn tại.
Ví dụ : mỗi cá nhân trong xã hội đều có thể có các mâu thuẫn: mâu thuẫn giữa
cá nhân đó với các cá nhân khác trong gia đình và xã hội trên phương diện tình
cảm, nhận thức, kinh tế, chính trị, văn hoá
1.3 Quá trình vận động của mâu thuẫn :
Trong mỗi mâu thuẫn, các mặt đối lập vừa thống nhất với nhau, vừa đấu tranh
với nhau.
Thống nhất của các mặt đối lập là sự liên hệ, ràng buộc, không tách rời nhau,
quy định lẫn nhau của các mặt đối lập, mặt này lấy mặt kia làm điều kiện, tiền
đề cho sự tồn tại của chính mình.
Đấu tranh của các mặt đối lập là sự tác động qua lại, bài trừ, phủ định nhau của
các mặt đối lập. Hình thức đấu tranh của các mặt đối lập rất phong phú, đa
dạng, tùy thuộc vào tính chất, mối quan hệ và điều kiện cụ thể của sự vật, hiện
tượng.
Trong quan hệ giữa các mặt đối lập, sự đấu tranh giữa chúng là tuyệt đối, còn
sự thống nhất giữa chúng là tương đối, có điều kiện, tạm thời. Quá trình thống
nhất và đấu tranh của các mặt đối lập tất yếu dẫn đến sự chuyển hóa giữa
2
chúng. Sự chuyển hóa giữa các mặt đối lập diễn ra hết sức đa dạng, phong phú,
tùy thuộc vào tính chất của các mặt đối lập cũng như tùy thuộc vào những điều
kiện lịch sử, cụ thể. Sự tác động qua lại dẫn đến chuyển hóa giữa các mặt đối
lập là một quá trình. Lúc mới xuất hiện, mâu thuẫn thể hiện ở sự khác biệt và
phát triển thành hai mặt đối lập. Khi hai mặt đối lập của mâu thuẫn xung đột
với nhau gay gắt và điều kiện đã chín muồi thì chúng sẽ chuyển hóa lẫn nhau,
mâu thuẫn được giải quyết. Mâu thuẫn cũ mất đi, mâu thuẫn mới được hình
thành, và quá trình tác động, chuyển hóa giữa hai mặt đối lập lại tiếp diễn, làm
cho sự vật, hiện tượng luôn luôn vận động và phát triển. Như vậy, sự liên hệ,
tác động và chuyển hóa giữa các mặt đối lập là nguồn gốc, động lực của sự vận
động và phát triển trong thế giới.
1.4 Ý nghĩa phương pháp luận của quy luật
Thứ nhất, vì mâu thuẫn là nguồn gốc, động lực của sự phát triển, cho nên, trong
hoạt động thực tiễn phải thừa nhận tính khách quan của mâu thuẫn; từ đó nhận
thức và giải quyết mâu thuẫn một cách đúng đắn, phù hợp với điều kiện khách
quan cụ thể. Muốn phát hiện mâu thuẫn, cần tìm ra các mặt đối lập tồn tại trong
thể thống nhất bên trong sự vật, hiện tượng.
Thứ hai, trong quá trình phân tích mâu thuẫn, cần phải biết phân tích cụ thể
một mâu thuẫn cụ thể để đề ra được phương pháp giải quyết mâu thuẫn đó cho
phù hợp. Đối với từng loại mâu thuẫn cụ thể, cần có giải pháp giải quyết cụ thể,
phù hợp.
Thứ ba, phải nắm vững nguyên tắc giải quyết mâu thuẫn bằng đấu tranh giữa
các mặt đối lập, không điều hòa, thủ tiêu, xóa nhòa mâu thuẫn; song cũng
không nóng vội, chủ quan, tuyệt đối hóa đấu tranh của hai mặt đối lập mà bỏ
qua sự thống nhất vốn có của chúng. Trong thực tiễn, cần chủ động, mềm dẻo,
linh hoạt và sáng tạo trong giải quyết từng mâu thuẫn cụ thể trong những điều
kiện cụ thể, nhất là có thể và cần phải biết khai thác và vận dụng hiệu quả
phương pháp giải quyết mâu thuẫn bằng biện pháp kết hợp biện chứng các mặt
đối lập.
PHẦN 2. VẬN DỤNG LÝ LUẬN VÀO HOẠT ĐỘNG NHẬN THỨC VÀ
THỰC TIỄN
3
4

14 - Hồ Diệu Linh - 31221020634

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

You might also like

14 - Hồ Diệu Linh - 31221020634

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

14 - Hồ Diệu Linh - 31221020634

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

BỘ GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP.HCM

BÀI TIỂU LUẬN CUỐI KỲ

MÔN: TRIẾT HỌC MÁC – LÊNIN

Giảng viên: Phạm Thị Kiên

You might also like