„Uniwersytety Matki” – Bolonia; Paryż

 o orientacji prawnej[Bolonia];
 o orientacji teologicznej [Paryż];
 decyzje o utworzeniu uniwersytetów podejmowali: cesarz, papież; sale wykładowe mieściły się w
kościołach;
Universitas to mniej niż uniwersytet w dzisiejszym rozumieniu tego słowa; naukowa instytucja uprawiająca
różne dziedziny wiedzy. Temu szerszemu znaczeniu odpowiadało raczej szeroko używane w średniowieczu
określenie studium generale;
Bolonia
 cech studentów; wolna konkurencja między doktorami;
 student wybierał sobie profesora; honoraria studentów podstawą utrzymania mistrzów, pozbawionych
beneficjów; student miał mocniejszą pozycję;
 szkoła prawnicza,
 ewolucja od 1158 roku [niezależność od władz miejskich]; od momentu przyznania przywileju
Fryderyka Rudobrodego w Bolonii za wygranie procesu cywilnego z papieżem [konstytucja Habita],
sądownictwo nad studentami „Habita” przyznaje profesorom i biskupowi bolońskiemu, bo tylko ten
mógł sądzić studentów-duchownych;
 od 1189 roku mistrzowie studium bolońskiego musieli składać przysięgę władzom miejskim, że będą
wykładać tylko Bolonii, że nie przeniosą się do konkurencyjnego miasta;
Paryż
 pierwsze przywileje papieskie otrzymywał już w 1194 roku;
 w 1200 roku przywileje nadał mu król Francji Filip August;
 cech profesorów; ogół studentów sprawował rządy uniwersytetem; teologia silne wpływy;
 silna kontrola papieska, regulująca z góry formy działania uczelni; profesorowie dobrze uposażeni
beneficjami;
 młody wiek studentów; zarządzenie uczelni z końca XIII wieku, zabraniające dopuszczenia do
egzaminu na bakałarza studentów, którzy nie ukończyli 14 r.ż.; wcześniej studiowali 10 letni chłopcy;
 wydział atrium – nauka 6 lat; potem można było podjąć studia na wyższych kierunkach;
 medycyna- 6 lat; teologia – 8 lat; do doktoratu z teologii można było przystąpić mając ukończone 35
lat; studia teologiczne włącznie z doktoratem trwały 15-16 lat;
 działalność Piotra Abelarda doprowadziła do rozwoju logiki i dialektyki, jego dzieło „Sic et non”,
głosił nominalizm- odrzucał istnienie przedmiotów abstrakcyjnych.
Akademia Krakowska w XIV i XV wieku
 Przyczyny powstania: potrzeby administracyjne, przygotowanie zawodowe kandydatów do pełnienia
różnych urzędów państwowych
 Doradcy Kazimierza Wielkiego: Jarosław Bogoria Skotnicki, Jan Suchywilk-Strzelecki, Florian
Mokrski
 Data powstania – 12 maja 1364 rok, wzór bolońsko- neapolitański
 Struktura: Wydział Prawa (8 katedr), Wydział Filozofii (Sztuk Wyzwolonych – 1katedra), Wydział
Medycyny (2 katedry)
 Charakter świecki uczelni
 Rektor wybierany był spośród studentów
 rektor podczas swojej kadencji nie składał egzaminów
 Państwo gwarantowało bezpieczeństwo i opiekę studentom
 Egzaminy potwierdzał kanclerz królewski
 Siedziba Wawel i związana z nim szkoła katedralna
 Dochody uniwersytetu zabezpieczone przez żupy solne w Wieliczce
 w 1400 r. nastąpiło odnowienie studium generale przez króla Władysława Jagiełłę, wypełniającego
testament zmarłej żony, która przeznaczyła na ten cel znaczne środki materialne
 Głównym celem studium generale była chrystianizacji ziem litewskich i organizacja Kościoła na Litwie
- funkcjonowały wydziały: teologii (11 katedr), prawa (8 katedr prawa kanonicznego), medycyny (1 katedra),
filozofii (sztuk wyzwolonych) (1 katedra)
- Rektorem był nie przedstawiciel studentów, ale przedstawiciel profesorów
- Najważniejszym zapisem była decyzja króla o mianowaniu biskupa krakowskiego konserwatorem czyli
generalnym strażnikiem Akademii. W jego kompetencjach znalazły się sprawy finansowe uczelni, w tym
wyznaczanie profesorom wynagrodzeń i mieszkań dla nich w kolegium