RV Mandala 01

You might also like

Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 167

Rigveda Mandala 1

ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

Document Information

Text title : Rigveda Mandalam 1

File name : r01.itx

Category : veda, rigveda, svara

Location : doc_veda

Author : Vedic Tradition

Transliterated by : 1. Source: Aufrecht/van Nooten/Holland (Samhita), 2. Final transliteration:

Detlef Eichler

Proofread by : Detlef Eichler detlefeichler at googlemail.com

Latest update : July 2, 2013

Send corrections to : detlefeichler@googlemail.com, sanskrit@cheerful.com

This text is prepared by volunteers and is to be used for personal study and research. The
file is not to be copied or reposted without permission, for promotion of any website or
individuals or for commercial purpose.

Please help to maintain respect for volunteer spirit.

Please note that proofreading is done using Devanagari version and other language/scripts
are generated using sanscript.

January 21, 2023

sanskritdocuments.org
Rigveda Mandala 1

ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

అ॒గ్నిమీ॑ళే పు॒రోహి॑తం య॒జ్ఞస్య॑ దే॒వమృ॒త్విజ॑మ్ ।


హోతా॑రం రత్న॒ధాత॑మమ్ ॥ ౧.౦౦౧.౦౧
అ॒గ్నిః పూర్వే॑భి॒రృషి॑భి॒రీడ్యో॒ నూత॑నైరు॒త ।
స దే॒వాఁ ఏహ వ॑క్షతి ॥ ౧.౦౦౧.౦౨
అ॒గ్నినా॑ ర॒యిమ॑శ్నవ॒త్పోష॑మే॒వ ది॒వేది॑వే ।
య॒శసం॑ వీ॒రవ॑త్తమమ్ ॥ ౧.౦౦౧.౦౩
అగ్నే॒ యం య॒జ్ఞమ॑ధ్వ॒రం వి॒శ్వతః॑ పరి॒భూరసి॑ ।
స ఇద్దే ॒వేషు॑ గచ్ఛతి ॥ ౧.౦౦౧.౦౪
అ॒గ్నిర్హోతా॑ క॒విక్ర ॑తుః స॒త్యశ్చి॒త్రశ్ర ॑వస్తమః ।
దే॒వో దే॒వేభి॒రా గ॑మత్ ॥ ౧.౦౦౧.౦౫
యద॒ఙ్గ దా॒శుషే॒ త్వమగ్నే॑ భ॒ద్రం క॑రి॒ష్యసి॑ ।
తవేత్తత్స॒త్యమ॑ఙ్గిరః ॥ ౧.౦౦౧.౦౬
ఉప॑ త్వాగ్నే ది॒వేది॑వే॒ దోషా॑వస్తర్ధి ॒యా వ॒యమ్ ।
నమో॒ భర॑న్త॒ ఏమ॑సి ॥ ౧.౦౦౧.౦౭
రాజ॑న్తమధ్వ॒రాణాం॑ గో॒పామృ॒తస్య॒ దీది॑విమ్ ।
వర్ధ ॑మానం॒ స్వే దమే॑ ॥ ౧.౦౦౧.౦౮
స నః॑ పి॒తేవ॑ సూ॒నవేఽగ్నే॑ సూపాయ॒నో భ॑వ ।
సచ॑స్వా నః స్వ॒స్తయే॑ ॥ ౧.౦౦౧.౦౯
వాయ॒వా యా॑హి దర్శతే॒మే సోమా॒ అరం॑కృతాః ।
తేషాం॑ పాహి శ్రు ॒ధీ హవ॑మ్ ॥ ౧.౦౦౨.౦౧
వాయ॑ ఉ॒క్థేభి॑ర్జరన్తే॒ త్వామచ్ఛా॑ జరి॒తారః॑ ।

1
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

సు॒తసో॑మా అహ॒ర్విదః॑ ॥ ౧.౦౦౨.౦౨


వాయో॒ తవ॑ ప్రపృఞ్చ॒తీ ధేనా॑ జిగాతి దా॒శుషే॑ ।
ఉ॒రూ॒చీ సోమ॑పీతయే ॥ ౧.౦౦౨.౦౩
ఇన్ద్ర॑వాయూ ఇ॒మే సు॒తా ఉప॒ ప్రయో॑భి॒రా గ॑తమ్ ।
ఇన్ద ॑వో వాము॒శన్తి॒ హి ॥ ౧.౦౦౨.౦౪
వాయ॒విన్ద్ర॑శ్చ చేతథః సు॒తానాం॑ వాజినీవసూ ।
తావా యా॑త॒ముప॑ ద్ర ॒వత్ ॥ ౧.౦౦౨.౦౫
వాయ॒విన్ద్ర॑శ్చ సున్వ॒త ఆ యా॑త॒ముప॑ నిష్కృ॒తమ్ ।
మ॒క్ష్వి౧॒॑త్థా ధి॒యా న॑రా ॥ ౧.౦౦౨.౦౬
మి॒త్రం హు॑వే పూ॒తద॑క్షం॒ వరు॑ణం చ రి॒శాద॑సమ్ ।
ధియం॑ ఘృ॒తాచీం॒ సాధ॑న్తా ॥ ౧.౦౦౨.౦౭
ఋ॒తేన॑ మిత్రావరుణావృతావృధావృతస్పృశా ।
క్రతుం॑ బృ॒హన్త॑మాశాథే ॥ ౧.౦౦౨.౦౮
క॒వీ నో॑ మి॒త్రావరు॑ణా తువిజా॒తా ఉ॑రు॒క్షయా॑ ।
దక్షం॑ దధాతే అ॒పస॑మ్ ॥ ౧.౦౦౨.౦౯
అశ్వి॑నా॒ యజ్వ॑రీ॒రిషో॒ ద్రవ॑త్పాణీ॒ శుభ॑స్పతీ ।
పురు॑భుజా చన॒స్యత॑మ్ ॥ ౧.౦౦౩.౦౧
అశ్వి॑నా॒ పురు॑దంససా॒ నరా॒ శవీ॑రయా ధి॒యా ।
ధిష్ణ్యా॒ వన॑తం॒ గిరః॑ ॥ ౧.౦౦౩.౦౨
దస్రా ॑ యు॒వాక॑వః సు॒తా నాస॑త్యా వృ॒క్తబ॑ర్హిషః ।
ఆ యా॑తం రుద్రవర్తనీ ॥ ౧.౦౦౩.౦౩
ఇన్ద్రా యా॑హి చిత్రభానో సు॒తా ఇ॒మే త్వా॒యవః॑ ।
అణ్వీ॑భి॒స్తనా॑ పూ॒తాసః॑ ॥ ౧.౦౦౩.౦౪
ఇన్ద్రా యా॑హి ధి॒యేషి॒తో విప్ర ॑జూతః సు॒తావ॑తః ।
ఉప॒ బ్రహ్మా॑ణి వా॒ఘతః॑ ॥ ౧.౦౦౩.౦౫
ఇన్ద్రా యా॑హి॒ తూతు॑జాన॒ ఉప॒ బ్రహ్మా॑ణి హరివః ।

2 sanskritdocuments.org
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

సు॒తే ద॑ధిష్వ న॒శ్చనః॑ ॥ ౧.౦౦౩.౦౬


ఓమా॑సశ్చర్షణీధృతో॒ విశ్వే॑ దేవాస॒ ఆ గ॑త ।
దా॒శ్వాంసో॑ దా॒శుషః॑ సు॒తమ్ ॥ ౧.౦౦౩.౦౭
విశ్వే॑ దే॒వాసో॑ అ॒ప్తురః॑ సు॒తమా గ॑న్త॒ తూర్ణ ॑యః ।
ఉ॒స్రా ఇ॑వ॒ స్వస॑రాణి ॥ ౧.౦౦౩.౦౮
విశ్వే॑ దే॒వాసో॑ అ॒స్రిధ॒ ఏహి॑మాయాసో అ॒ద్రుహః॑ ।
మేధం॑ జుషన్త॒ వహ్న॑యః ॥ ౧.౦౦౩.౦౯
పా॒వ॒కా నః॒ సర॑స్వతీ॒ వాజే॑భిర్వా॒జినీ॑వతీ ।
య॒జ్ఞం వ॑ష్టు ధి॒యావ॑సుః ॥ ౧.౦౦౩.౧౦
చో॒ద॒యి॒త్రీ సూ॒నృతా॑నాం॒ చేత॑న్తీ సుమతీ॒నామ్ ।
య॒జ్ఞం ద॑ధే॒ సర॑స్వతీ ॥ ౧.౦౦౩.౧౧
మ॒హో అర్ణః॒ సర॑స్వతీ॒ ప్ర చే॑తయతి కే॒తునా॑ ।
ధియో॒ విశ్వా॒ వి రా॑జతి ॥ ౧.౦౦౩.౧౨
సు॒రూ॒ప॒కృ॒త్నుమూ॒తయే॑ సు॒దుఘా॑మివ గో॒దుహే॑ ।
జు॒హూ॒మసి॒ ద్యవి॑ద్యవి ॥ ౧.౦౦౪.౦౧
ఉప॑ నః॒ సవ॒నా గ॑హి॒ సోమ॑స్య సోమపాః పిబ ।
గో॒దా ఇద్రే ॒వతో॒ మదః॑ ॥ ౧.౦౦౪.౦౨
అథా॑ తే॒ అన్త॑మానాం వి॒ద్యామ॑ సుమతీ॒నామ్ ।
మా నో॒ అతి॑ ఖ్య॒ ఆ గ॑హి ॥ ౧.౦౦౪.౦౩
పరే॑హి॒ విగ్ర ॒మస్తృ॑త॒మిన్ద్రం॑ పృచ్ఛా విప॒శ్చిత॑మ్ ।
యస్తే॒ సఖి॑భ్య॒ ఆ వర॑మ్ ॥ ౧.౦౦౪.౦౪
ఉ॒త బ్రు ॑వన్తు నో॒ నిదో॒ నిర॒న్యత॑శ్చిదారత ।
దధా॑నా॒ ఇన్ద్ర॒ ఇద్దువః॑ ॥ ౧.౦౦౪.౦౫
ఉ॒త నః॑ సు॒భగా॑ఁ అ॒రిర్వో॒చేయు॑ర్దస్మ కృ॒ష్టయః॑ ।
స్యామేదిన్ద్ర॑స్య॒ శర్మ॑ణి ॥ ౧.౦౦౪.౦౬
ఏమా॒శుమా॒శవే॑ భర యజ్ఞ ॒శ్రియం॑ నృ॒మాద॑నమ్ ।

r01.pdf 3
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

ప॒త॒యన్మ॑న్ద ॒యత్స॑ఖమ్ ॥ ౧.౦౦౪.౦౭


అ॒స్య పీ॒త్వా శ॑తక్రతో ఘ॒నో వృ॒త్రాణా॑మభవః ।
ప్రావో॒ వాజే॑షు వా॒జిన॑మ్ ॥ ౧.౦౦౪.౦౮
తం త్వా॒ వాజే॑షు వా॒జినం॑ వా॒జయా॑మః శతక్రతో ।
ధనా॑నామిన్ద్ర సా॒తయే॑ ॥ ౧.౦౦౪.౦౯
యో రా॒యో॒౩॒॑ఽవని॑ర్మ॒హాన్సు॑పా॒రః సు॑న్వ॒తః సఖా॑ ।
తస్మా॒ ఇన్ద్రా॑య గాయత ॥ ౧.౦౦౪.౧౦
ఆ త్వేతా॒ ని షీ॑ద॒తేన్ద్ర॑మ॒భి ప్ర గా॑యత ।
సఖా॑యః॒ స్తోమ॑వాహసః ॥ ౧.౦౦౫.౦౧
పు॒రూ॒తమం॑ పురూ॒ణామీశా॑నం॒ వార్యా॑ణామ్ ।
ఇన్ద్రం॒ సోమే॒ సచా॑ సు॒తే ॥ ౧.౦౦౫.౦౨
స ఘా॑ నో॒ యోగ॒ ఆ భు॑వ॒త్స రా॒యే స పురం॑ధ్యామ్ ।
గమ॒ద్వాజే॑భి॒రా స నః॑ ॥ ౧.౦౦౫.౦౩
యస్య॑ సం॒స్థే న వృ॒ణ్వతే॒ హరీ॑ స॒మత్సు॒ శత్ర ॑వః ।
తస్మా॒ ఇన్ద్రా॑య గాయత ॥ ౧.౦౦౫.౦౪
సు॒త॒పావ్నే॑ సు॒తా ఇ॒మే శుచ॑యో యన్తి వీ॒తయే॑ ।
సోమా॑సో॒ దధ్యా॑శిరః ॥ ౧.౦౦౫.౦౫
త్వం సు॒తస్య॑ పీ॒తయే॑ స॒ద్యో వృ॒ద్ధో అ॑జాయథాః ।
ఇన్ద్ర॒ జ్యైష్ఠ్యా॑య సుక్రతో ॥ ౧.౦౦౫.౦౬
ఆ త్వా॑ విశన్త్వా॒శవః॒ సోమా॑స ఇన్ద్ర గిర్వణః ।
శం తే॑ సన్తు॒ ప్రచే॑తసే ॥ ౧.౦౦౫.౦౭
త్వాం స్తోమా॑ అవీవృధ॒న్త్వాము॒క్థా శ॑తక్రతో ।
త్వాం వ॑ర్ధన్తు నో॒ గిరః॑ ॥ ౧.౦౦౫.౦౮
అక్షి॑తోతిః సనేది॒మం వాజ॒మిన్ద్రః॑ సహ॒స్రిణ॑మ్ ।
యస్మి॒న్విశ్వా॑ని॒ పౌంస్యా॑ ॥ ౧.౦౦౫.౦౯
మా నో॒ మర్తా ॑ అ॒భి ద్రు ॑హన్త॒నూనా॑మిన్ద్ర గిర్వణః ।

4 sanskritdocuments.org
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

ఈశా॑నో యవయా వ॒ధమ్ ॥ ౧.౦౦౫.౧౦


యు॒ఞ్జన్తి॑ బ్ర ॒ధ్నమ॑రు॒షం చర॑న్తం॒ పరి॑ త॒స్థుషః॑ ।
రోచ॑న్తే రోచ॒నా ది॒వి ॥ ౧.౦౦౬.౦౧
యు॒ఞ్జన్త్య॑స్య॒ కామ్యా॒ హరీ॒ విప॑క్షసా॒ రథే॑ ।
శోణా॑ ధృ॒ష్ణూ నృ॒వాహ॑సా ॥ ౧.౦౦౬.౦౨
కే॒తుం కృ॒ణ్వన్న॑కే॒తవే॒ పేశో॑ మర్యా అపే॒శసే॑ ।
సము॒షద్భి॑రజాయథాః ॥ ౧.౦౦౬.౦౩
ఆదహ॑ స్వ॒ధామను॒ పున॑ర్గర్భ॒త్వమే॑రి॒రే ।
దధా॑నా॒ నామ॑ య॒జ్ఞియ॑మ్ ॥ ౧.౦౦౬.౦౪
వీ॒ళు చి॑దారుజ॒త్నుభి॒ర్గుహా॑ చిదిన్ద్ర॒ వహ్ని॑భిః ।
అవి॑న్ద ఉ॒స్రియా॒ అను॑ ॥ ౧.౦౦౬.౦౫
దే॒వ॒యన్తో॒ యథా॑ మ॒తిమచ్ఛా॑ వి॒దద్వ॑సుం॒ గిరః॑ ।
మ॒హామ॑నూషత శ్రు ॒తమ్ ॥ ౧.౦౦౬.౦౬
ఇన్ద్రే॑ణ॒ సం హి దృక్ష॑సే సంజగ్మా॒నో అబి॑భ్యుషా ।
మ॒న్దూ స॑మా॒నవ॑ర్చసా ॥ ౧.౦౦౬.౦౭
అ॒న॒వ॒ద్యైర॒భిద్యు॑భిర్మ॒ఖః సహ॑స్వదర్చతి ।
గ॒ణైరిన్ద్ర॑స్య॒ కామ్యైః॑ ॥ ౧.౦౦౬.౦౮
అతః॑ పరిజ్మ॒న్నా గ॑హి ది॒వో వా॑ రోచ॒నాదధి॑ ।
సమ॑స్మిన్నృఞ్జతే॒ గిరః॑ ॥ ౧.౦౦౬.౦౯
ఇ॒తో వా॑ సా॒తిమీమ॑హే ది॒వో వా॒ పార్థి ॑వా॒దధి॑ ।
ఇన్ద్రం॑ మ॒హో వా॒ రజ॑సః ॥ ౧.౦౦౬.౧౦
ఇన్ద్ర॒మిద్గా ॒థినో॑ బృ॒హదిన్ద్ర॑మ॒ర్కేభి॑ర॒ర్కిణః॑ ।
ఇన్ద్రం॒ వాణీ॑రనూషత ॥ ౧.౦౦౭.౦౧
ఇన్ద్ర॒ ఇద్ధర్యోః॒ సచా॒ సమ్మిశ్ల॑ ॒ ఆ వ॑చో॒యుజా॑ ।
ఇన్ద్రో॑ వ॒జ్రీ హి॑ర॒ణ్యయః॑ ॥ ౧.౦౦౭.౦౨

r01.pdf 5
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

ఇన్ద్రో॑ దీ॒ర్ఘాయ॒ చక్ష॑స॒ ఆ సూర్యం॑ రోహయద్ది ॒వి ।


వి గోభి॒రద్రి ॑మైరయత్ ॥ ౧.౦౦౭.౦౩
ఇన్ద్ర॒ వాజే॑షు నోఽవ స॒హస్ర ॑ప్రధనేషు చ ।
ఉ॒గ్ర ఉ॒గ్రాభి॑రూ॒తిభిః॑ ॥ ౧.౦౦౭.౦౪
ఇన్ద్రం॑ వ॒యం మ॑హాధ॒న ఇన్ద్ర॒మర్భే॑ హవామహే ।
యుజం॑ వృ॒త్రేషు॑ వ॒జ్రిణ॑మ్ ॥ ౧.౦౦౭.౦౫
స నో॑ వృషన్న॒ముం చ॒రుం సత్రా ॑దావ॒న్నపా॑ వృధి ।
అ॒స్మభ్య॒మప్ర ॑తిష్కుతః ॥ ౧.౦౦౭.౦౬
తు॒ఞ్జేతు॑ఞ్జే ॒ య ఉత్త॑రే॒ స్తోమా॒ ఇన్ద్ర॑స్య వ॒జ్రిణః॑ ।
న వి॑న్ధే అస్య సుష్టు ॒తిమ్ ॥ ౧.౦౦౭.౦౭
వృషా॑ యూ॒థేవ॒ వంస॑గః కృ॒ష్టీరి॑య॒ర్త్యోజ॑సా ।
ఈశా॑నో॒ అప్ర ॑తిష్కుతః ॥ ౧.౦౦౭.౦౮
య ఏక॑శ్చర్షణీ॒నాం వసూ॑నామిర॒జ్యతి॑ ।
ఇన్ద్రః॒ పఞ్చ॑ క్షితీ॒నామ్ ॥ ౧.౦౦౭.౦౯
ఇన్ద్రం॑ వో వి॒శ్వత॒స్పరి॒ హవా॑మహే॒ జనే॑భ్యః ।
అ॒స్మాక॑మస్తు॒ కేవ॑లః ॥ ౧.౦౦౭.౧౦
ఏన్ద్ర॑ సాన॒సిం ర॒యిం స॒జిత్వా॑నం సదా॒సహ॑మ్ ।
వర్షి ॑ష్ఠమూ॒తయే॑ భర ॥ ౧.౦౦౮.౦౧
ని యేన॑ ముష్టిహ॒త్యయా॒ ని వృ॒త్రా రు॒ణధా॑మహై ।
త్వోతా॑సో॒ న్యర్వ॑తా ॥ ౧.౦౦౮.౦౨
ఇన్ద్ర॒ త్వోతా॑స॒ ఆ వ॒యం వజ్రం॑ ఘ॒నా ద॑దీమహి ।
జయే॑మ॒ సం యు॒ధి స్పృధః॑ ॥ ౧.౦౦౮.౦౩
వ॒యం శూరే॑భి॒రస్తృ॑భి॒రిన్ద్ర॒ త్వయా॑ యు॒జా వ॒యమ్ ।
సా॒స॒హ్యామ॑ పృతన్య॒తః ॥ ౧.౦౦౮.౦౪
మ॒హాఁ ఇన్ద్రః॑ ప॒రశ్చ॒ ను మ॑హి॒త్వమ॑స్తు వ॒జ్రిణే॑ ।

6 sanskritdocuments.org
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

ద్యౌర్న ప్ర ॑థి॒నా శవః॑ ॥ ౧.౦౦౮.౦౫


స॒మో॒హే వా॒ య ఆశ॑త॒ నర॑స్తో ॒కస్య॒ సని॑తౌ ।
విప్రా ॑సో వా ధియా॒యవః॑ ॥ ౧.౦౦౮.౦౬
యః కు॒క్షిః సో॑మ॒పాత॑మః సము॒ద్ర ఇ॑వ॒ పిన్వ॑తే ।
ఉ॒ర్వీరాపో॒ న కా॒కుదః॑ ॥ ౧.౦౦౮.౦౭
ఏ॒వా హ్య॑స్య సూ॒నృతా॑ విర॒ప్శీ గోమ॑తీ మ॒హీ ।
ప॒క్వా శాఖా॒ న దా॒శుషే॑ ॥ ౧.౦౦౮.౦౮
ఏ॒వా హి తే॒ విభూ॑తయ ఊ॒తయ॑ ఇన్ద్ర॒ మావ॑తే ।
స॒ద్యశ్చి॒త్సన్తి॑ దా॒శుషే॑ ॥ ౧.౦౦౮.౦౯
ఏ॒వా హ్య॑స్య॒ కామ్యా॒ స్తోమ॑ ఉ॒క్థం చ॒ శంస్యా॑ ।
ఇన్ద్రా॑య॒ సోమ॑పీతయే ॥ ౧.౦౦౮.౧౦
ఇన్ద్రేహి॒ మత్స్యన్ధ ॑సో॒ విశ్వే॑భిః సోమ॒పర్వ॑భిః ।
మ॒హాఁ అ॑భి॒ష్టిరోజ॑సా ॥ ౧.౦౦౯.౦౧
ఏమే॑నం సృజతా సు॒తే మ॒న్దిమిన్ద్రా॑య మ॒న్దినే॑ ।
చక్రిం॒ విశ్వా॑ని॒ చక్ర ॑యే ॥ ౧.౦౦౯.౦౨
మత్స్వా॑ సుశిప్ర మ॒న్దిభిః॒ స్తోమే॑భిర్విశ్వచర్షణే ।
సచై ॒షు సవ॑నే॒ష్వా ॥ ౧.౦౦౯.౦౩
అసృ॑గ్రమిన్ద్ర తే॒ గిరః॒ ప్రతి॒ త్వాముద॑హాసత ।
అజో॑షా వృష॒భం పతి॑మ్ ॥ ౧.౦౦౯.౦౪
సం చో॑దయ చి॒త్రమ॒ర్వాగ్రాధ॑ ఇన్ద్ర॒ వరే॑ణ్యమ్ ।
అస॒దిత్తే॑ వి॒భు ప్ర ॒భు ॥ ౧.౦౦౯.౦౫
అ॒స్మాన్సు తత్ర ॑ చోద॒యేన్ద్ర॑ రా॒యే రభ॑స్వతః ।
తువి॑ద్యుమ్న॒ యశ॑స్వతః ॥ ౧.౦౦౯.౦౬
సం గోమ॑దిన్ద్ర॒ వాజ॑వద॒స్మే పృ॒థు శ్రవో॑ బృ॒హత్ ।
వి॒శ్వాయు॑ర్ధే ॒హ్యక్షి॑తమ్ ॥ ౧.౦౦౯.౦౭
అ॒స్మే ధే॑హి॒ శ్రవో॑ బృ॒హద్ద్యు॒మ్నం స॑హస్ర ॒సాత॑మమ్ ।

r01.pdf 7
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

ఇన్ద్ర॒ తా ర॒థినీ॒రిషః॑ ॥ ౧.౦౦౯.౦౮


వసో॒రిన్ద్రం॒ వసు॑పతిం గీ॒ర్భిర్గృ॒ణన్త॑ ఋ॒గ్మియ॑మ్ ।
హోమ॒ గన్తా॑రమూ॒తయే॑ ॥ ౧.౦౦౯.౦౯
సు॒తేసు॑తే॒ న్యో॑కసే బృ॒హద్బృ॑హ॒త ఏద॒రిః ।
ఇన్ద్రా॑య శూ॒షమ॑ర్చతి ॥ ౧.౦౦౯.౧౦
గాయ॑న్తి త్వా గాయ॒త్రిణోఽర్చ॑న్త్య॒ర్కమ॒ర్కిణః॑ ।
బ్ర ॒హ్మాణ॑స్త్వా శతక్రత॒ ఉద్వం॒శమి॑వ యేమిరే ॥ ౧.౦౧౦.౦౧
యత్సానోః॒ సాను॒మారు॑హ॒ద్భూర్యస్ప॑ష్ట ॒ కర్త్వ॑మ్ ।
తదిన్ద్రో॒ అర్థం॑ చేతతి యూ॒థేన॑ వృ॒ష్ణిరే॑జతి ॥ ౧.౦౧౦.౦౨
యు॒క్ష్వా హి కే॒శినా॒ హరీ॒ వృష॑ణా కక్ష్య॒ప్రా ।
అథా॑ న ఇన్ద్ర సోమపా గి॒రాముప॑శ్రుతిం చర ॥ ౧.౦౧౦.౦౩
ఏహి॒ స్తోమా॑ఁ అ॒భి స్వ॑రా॒భి గృ॑ణీ॒హ్యా రు॑వ ।
బ్రహ్మ॑ చ నో వసో॒ సచేన్ద్ర॑ య॒జ్ఞం చ॑ వర్ధయ ॥ ౧.౦౧౦.౦౪
ఉ॒క్థమిన్ద్రా॑య॒ శంస్యం॒ వర్ధ ॑నం పురుని॒ష్షిధే॑ ।
శ॒క్రో యథా॑ సు॒తేషు॑ ణో రా॒రణ॑త్స॒ఖ్యేషు॑ చ ॥ ౧.౦౧౦.౦౫
తమిత్స॑ఖి॒త్వ ఈ॑మహే॒ తం రా॒యే తం సు॒వీర్యే॑ ।
స శ॒క్ర ఉ॒త నః॑ శక॒దిన్ద్రో॒ వసు॒ దయ॑మానః ॥ ౧.౦౧౦.౦౬
సు॒వి॒వృతం॑ సుని॒రజ॒మిన్ద్ర॒ త్వాదా॑త॒మిద్యశః॑ ।
గవా॒మప॑ వ్ర ॒జం వృ॑ధి కృణు॒ష్వ రాధో॑ అద్రివః ॥ ౧.౦౧౦.౦౭
న॒హి త్వా॒ రోద॑సీ ఉ॒భే ఋ॑ఘా॒యమా॑ణ॒మిన్వ॑తః ।
జేషః॒ స్వ॑ర్వతీర॒పః సం గా అ॒స్మభ్యం॑ ధూనుహి ॥ ౧.౦౧౦.౦౮
ఆశ్రు ॑త్కర్ణ శ్రు ॒ధీ హవం॒ నూ చి॑ద్దధిష్వ మే॒ గిరః॑ ।
ఇన్ద్ర॒ స్తోమ॑మి॒మం మమ॑ కృ॒ష్వా యు॒జశ్చి॒దన్త॑రమ్ ॥ ౧.౦౧౦.౦౯
వి॒ద్మా హి త్వా॒ వృష॑న్తమం॒ వాజే॑షు హవన॒శ్రుత॑మ్ ।
వృష॑న్తమస్య హూమహ ఊ॒తిం స॑హస్ర ॒సాత॑మామ్ ॥ ౧.౦౧౦.౧౦
ఆ తూ న॑ ఇన్ద్ర కౌశిక మన్దసా॒నః సు॒తం పి॑బ ।

8 sanskritdocuments.org
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

నవ్య॒మాయుః॒ ప్ర సూ తి॑ర కృ॒ధీ స॑హస్ర ॒సామృషి॑మ్ ॥ ౧.౦౧౦.౧౧


పరి॑ త్వా గిర్వణో॒ గిర॑ ఇ॒మా భ॑వన్తు వి॒శ్వతః॑ ।
వృ॒ద్ధాయు॒మను॒ వృద్ధ ॑యో॒ జుష్టా ॑ భవన్తు॒ జుష్ట ॑యః ॥ ౧.౦౧౦.౧౨
ఇన్ద్రం॒ విశ్వా॑ అవీవృధన్సము॒ద్రవ్య॑చసం॒ గిరః॑ ।
ర॒థీత॑మం ర॒థీనాం॒ వాజా॑నాం॒ సత్ప॑తిం॒ పతి॑మ్ ॥ ౧.౦౧౧.౦౧
స॒ఖ్యే త॑ ఇన్ద్ర వా॒జినో॒ మా భే॑మ శవసస్పతే ।
త్వామ॒భి ప్ర ణో॑నుమో॒ జేతా॑ర॒మప॑రాజితమ్ ॥ ౧.౦౧౧.౦౨
పూ॒ర్వీరిన్ద్ర॑స్య రా॒తయో॒ న వి ద॑స్యన్త్యూ॒తయః॑ ।
యదీ॒ వాజ॑స్య॒ గోమ॑తః స్తో ॒తృభ్యో॒ మంహ॑తే మ॒ఘమ్ ॥ ౧.౦౧౧.౦౩
పు॒రాం భి॒న్దుర్యువా॑ క॒విరమి॑తౌజా అజాయత ।
ఇన్ద్రో॒ విశ్వ॑స్య॒ కర్మ॑ణో ధ॒ర్తా వ॒జ్రీ పు॑రుష్టు ॒తః ॥ ౧.౦౧౧.౦౪
త్వం వ॒లస్య॒ గోమ॒తోఽపా॑వరద్రివో॒ బిల॑మ్ ।
త్వాం దే॒వా అబి॑భ్యుషస్తు॒జ్యమా॑నాస ఆవిషుః ॥ ౧.౦౧౧.౦౫
తవా॒హం శూ॑ర రా॒తిభిః॒ ప్రత్యా॑యం॒ సిన్ధు ॑మా॒వద॑న్ ।
ఉపా॑తిష్ఠన్త గిర్వణో వి॒దుష్టే ॒ తస్య॑ కా॒రవః॑ ॥ ౧.౦౧౧.౦౬
మా॒యాభి॑రిన్ద్ర మా॒యినం॒ త్వం శుష్ణ ॒మవా॑తిరః ।
వి॒దుష్టే ॒ తస్య॒ మేధి॑రా॒స్తేషాం॒ శ్రవాం॒స్యుత్తి॑ర ॥ ౧.౦౧౧.౦౭
ఇన్ద్ర॒మీశా॑న॒మోజ॑సా॒భి స్తోమా॑ అనూషత ।
స॒హస్రం॒ యస్య॑ రా॒తయ॑ ఉ॒త వా॒ సన్తి॒ భూయ॑సీః ॥ ౧.౦౧౧.౦౮
అ॒గ్నిం దూ॒తం వృ॑ణీమహే॒ హోతా॑రం వి॒శ్వవే॑దసమ్ ।
అ॒స్య య॒జ్ఞస్య॑ సు॒క్రతు॑మ్ ॥ ౧.౦౧౨.౦౧
అ॒గ్నిమ॑గ్నిం॒ హవీ॑మభిః॒ సదా॑ హవన్త వి॒శ్పతి॑మ్ ।
హ॒వ్య॒వాహం॑ పురుప్రి ॒యమ్ ॥ ౧.౦౧౨.౦౨
అగ్నే॑ దే॒వాఁ ఇ॒హా వ॑హ జజ్ఞా ॒నో వృ॒క్తబ॑ర్హిషే ।
అసి॒ హోతా॑ న॒ ఈడ్యః॑ ॥ ౧.౦౧౨.౦౩
తాఁ ఉ॑శ॒తో వి బో॑ధయ॒ యద॑గ్నే॒ యాసి॑ దూ॒త్య॑మ్ ।

r01.pdf 9
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

దే॒వైరా స॑త్సి బ॒ర్హిషి॑ ॥ ౧.౦౧౨.౦౪


ఘృతా॑హవన దీదివః॒ ప్రతి॑ ష్మ॒ రిష॑తో దహ ।
అగ్నే॒ త్వం ర॑క్ష॒స్వినః॑ ॥ ౧.౦౧౨.౦౫
అ॒గ్నినా॒గ్నిః సమి॑ధ్యతే క॒విర్గృ॒హప॑తి॒ర్యువా॑ ।
హ॒వ్య॒వాడ్జు ॒హ్వా॑స్యః ॥ ౧.౦౧౨.౦౬
క॒విమ॒గ్నిముప॑ స్తుహి స॒త్యధ॑ర్మాణమధ్వ॒రే ।
దే॒వమ॑మీవ॒చాత॑నమ్ ॥ ౧.౦౧౨.౦౭
యస్త్వామ॑గ్నే హ॒విష్ప॑తిర్దూ ॒తం దే॑వ సప॒ర్యతి॑ ।
తస్య॑ స్మ ప్రావి॒తా భ॑వ ॥ ౧.౦౧౨.౦౮
యో అ॒గ్నిం దే॒వవీ॑తయే హ॒విష్మా॑ఁ ఆ॒వివా॑సతి ।
తస్మై॑ పావక మృళయ ॥ ౧.౦౧౨.౦౯
స నః॑ పావక దీది॒వోఽగ్నే॑ దే॒వాఁ ఇ॒హా వ॑హ ।
ఉప॑ య॒జ్ఞం హ॒విశ్చ॑ నః ॥ ౧.౦౧౨.౧౦
స నః॒ స్తవా॑న॒ ఆ భ॑ర గాయ॒త్రేణ॒ నవీ॑యసా ।
ర॒యిం వీ॒రవ॑తీ॒మిష॑మ్ ॥ ౧.౦౧౨.౧౧
అగ్నే॑ శు॒క్రేణ॑ శో॒చిషా॒ విశ్వా॑భిర్దే ॒వహూ॑తిభిః ।
ఇ॒మం స్తోమం॑ జుషస్వ నః ॥ ౧.౦౧౨.౧౨
సుస॑మిద్ధో న॒ ఆ వ॑హ దే॒వాఁ అ॑గ్నే హ॒విష్మ॑తే ।
హోతః॑ పావక॒ యక్షి॑ చ ॥ ౧.౦౧౩.౦౧
మధు॑మన్తం తనూనపాద్య॒జ్ఞం దే॒వేషు॑ నః కవే ।
అ॒ద్యా కృ॑ణుహి వీ॒తయే॑ ॥ ౧.౦౧౩.౦౨
నరా॒శంస॑మి॒హ ప్రి ॒యమ॒స్మిన్య॒జ్ఞ ఉప॑ హ్వయే ।
మధు॑జిహ్వం హవి॒ష్కృత॑మ్ ॥ ౧.౦౧౩.౦౩
అగ్నే॑ సు॒ఖత॑మే॒ రథే॑ దే॒వాఁ ఈ॑ళి॒త ఆ వ॑హ ।
అసి॒ హోతా॒ మను॑ర్హితః ॥ ౧.౦౧౩.౦౪
స్తృ॒ణీ॒త బ॒ర్హిరా॑ను॒షగ్ఘృ॒తపృ॑ష్ఠం మనీషిణః ।

10 sanskritdocuments.org
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

యత్రా ॒మృత॑స్య॒ చక్ష॑ణమ్ ॥ ౧.౦౧౩.౦౫


వి శ్ర ॑యన్తామృతా॒వృధో॒ ద్వారో॑ దే॒వీర॑స॒శ్చతః॑ ।
అ॒ద్యా నూ॒నం చ॒ యష్ట ॑వే ॥ ౧.౦౧౩.౦౬
నక్తో॒షాసా॑ సు॒పేశ॑సా॒స్మిన్య॒జ్ఞ ఉప॑ హ్వయే ।
ఇ॒దం నో॑ బ॒ర్హిరా॒సదే॑ ॥ ౧.౦౧౩.౦౭
తా సు॑జి॒హ్వా ఉప॑ హ్వయే॒ హోతా॑రా॒ దైవ్యా॑ క॒వీ ।
య॒జ్ఞం నో॑ యక్షతామి॒మమ్ ॥ ౧.౦౧౩.౦౮
ఇళా॒ సర॑స్వతీ మ॒హీ తి॒స్రో దే॒వీర్మ॑యో॒భువః॑ ।
బ॒ర్హిః సీ॑దన్త్వ॒స్రిధః॑ ॥ ౧.౦౧౩.౦౯
ఇ॒హ త్వష్టా ॑రమగ్రి ॒యం వి॒శ్వరూ॑ప॒ముప॑ హ్వయే ।
అ॒స్మాక॑మస్తు॒ కేవ॑లః ॥ ౧.౦౧౩.౧౦
అవ॑ సృజా వనస్పతే॒ దేవ॑ దే॒వేభ్యో॑ హ॒విః ।
ప్ర దా॒తుర॑స్తు॒ చేత॑నమ్ ॥ ౧.౦౧౩.౧౧
స్వాహా॑ య॒జ్ఞం కృ॑ణోత॒నేన్ద్రా॑య॒ యజ్వ॑నో గృ॒హే ।
తత్ర ॑ దే॒వాఁ ఉప॑ హ్వయే ॥ ౧.౦౧౩.౧౨
ఐభి॑రగ్నే॒ దువో॒ గిరో॒ విశ్వే॑భిః॒ సోమ॑పీతయే ।
దే॒వేభి॑ర్యాహి॒ యక్షి॑ చ ॥ ౧.౦౧౪.౦౧
ఆ త్వా॒ కణ్వా॑ అహూషత గృ॒ణన్తి॑ విప్ర తే॒ ధియః॑ ।
దే॒వేభి॑రగ్న॒ ఆ గ॑హి ॥ ౧.౦౧౪.౦౨
ఇ॒న్ద్ర॒వా॒యూ బృహ॒స్పతిం॑ మి॒త్రాగ్నిం పూ॒షణం॒ భగ॑మ్ ।
ఆ॒ది॒త్యాన్మారు॑తం గ॒ణమ్ ॥ ౧.౦౧౪.౦౩
ప్ర వో॑ భ్రియన్త॒ ఇన్ద ॑వో మత్స॒రా మా॑దయి॒ష్ణవః॑ ।
ద్ర ॒ప్సా మధ్వ॑శ్చమూ॒షదః॑ ॥ ౧.౦౧౪.౦౪
ఈళ॑తే॒ త్వామ॑వ॒స్యవః॒ కణ్వా॑సో వృ॒క్తబ॑ర్హిషః ।
హ॒విష్మ॑న్తో అరం॒కృతః॑ ॥ ౧.౦౧౪.౦౫
ఘృ॒తపృ॑ష్ఠా మనో॒యుజో॒ యే త్వా॒ వహ॑న్తి॒ వహ్న॑యః ।

r01.pdf 11
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

ఆ దే॒వాన్సోమ॑పీతయే ॥ ౧.౦౧౪.౦౬
తాన్యజ॑త్రాఁ ఋతా॒వృధోఽగ్నే॒ పత్నీ॑వతస్కృధి ।
మధ్వః॑ సుజిహ్వ పాయయ ॥ ౧.౦౧౪.౦౭
యే యజ॑త్రా ॒ య ఈడ్యా॒స్తే తే॑ పిబన్తు జి॒హ్వయా॑ ।
మధో॑రగ్నే॒ వష॑ట్కృతి ॥ ౧.౦౧౪.౦౮
ఆకీం॒ సూర్య॑స్య రోచ॒నాద్విశ్వా॑న్దే ॒వాఁ ఉ॑ష॒ర్బుధః॑ ।
విప్రో ॒ హోతే॒హ వ॑క్షతి ॥ ౧.౦౧౪.౦౯
విశ్వే॑భిః సో॒మ్యం మధ్వగ్న॒ ఇన్ద్రే॑ణ వా॒యునా॑ ।
పిబా॑ మి॒త్రస్య॒ ధామ॑భిః ॥ ౧.౦౧౪.౧౦
త్వం హోతా॒ మను॑ర్హి ॒తోఽగ్నే॑ య॒జ్ఞేషు॑ సీదసి ।
సేమం నో॑ అధ్వ॒రం య॑జ ॥ ౧.౦౧౪.౧౧
యు॒క్ష్వా హ్యరు॑షీ॒ రథే॑ హ॒రితో॑ దేవ రో॒హితః॑ ।
తాభి॑ర్దే ॒వాఁ ఇ॒హా వ॑హ ॥ ౧.౦౧౪.౧౨
ఇన్ద్ర॒ సోమం॒ పిబ॑ ఋ॒తునా త్వా॑ విశ॒న్త్విన్ద ॑వః ।
మ॒త్స॒రాస॒స్తదో॑కసః ॥ ౧.౦౧౫.౦౧
మరు॑తః॒ పిబ॑త ఋ॒తునా॑ పో॒త్రాద్య॒జ్ఞం పు॑నీతన ।
యూ॒యం హి ష్ఠా సు॑దానవః ॥ ౧.౦౧౫.౦౨
అ॒భి య॒జ్ఞం గృ॑ణీహి నో॒ గ్నావో॒ నేష్టః॒ పిబ॑ ఋ॒తునా॑ ।
త్వం హి ర॑త్న॒ధా అసి॑ ॥ ౧.౦౧౫.౦౩
అగ్నే॑ దే॒వాఁ ఇ॒హా వ॑హ సా॒దయా॒ యోని॑షు త్రి ॒షు ।
పరి॑ భూష॒ పిబ॑ ఋ॒తునా॑ ॥ ౧.౦౧౫.౦౪
బ్రాహ్మ॑ణాదిన్ద్ర॒ రాధ॑సః॒ పిబా॒ సోమ॑మృ॒తూఁరను॑ ।
తవేద్ధి స॒ఖ్యమస్తృ॑తమ్ ॥ ౧.౦౧౫.౦౫
యు॒వం దక్షం॑ ధృతవ్రత॒ మిత్రా ॑వరుణ దూ॒ళభ॑మ్ ।
ఋ॒తునా॑ య॒జ్ఞమా॑శాథే ॥ ౧.౦౧౫.౦౬
ద్ర ॒వి॒ణో॒దా ద్రవి॑ణసో॒ గ్రావ॑హస్తాసో అధ్వ॒రే ।

12 sanskritdocuments.org
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

య॒జ్ఞేషు॑ దే॒వమీ॑ళతే ॥ ౧.౦౧౫.౦౭


ద్ర ॒వి॒ణో॒దా ద॑దాతు నో॒ వసూ॑ని॒ యాని॑ శ‍ృణ్వి॒రే ।
దే॒వేషు॒ తా వ॑నామహే ॥ ౧.౦౧౫.౦౮
ద్ర ॒వి॒ణో॒దాః పి॑పీషతి జు॒హోత॒ ప్ర చ॑ తిష్ఠత ।
నే॒ష్ట్రాదృ॒తుభి॑రిష్యత ॥ ౧.౦౧౫.౦౯
యత్త్వా॑ తు॒రీయ॑మృ॒తుభి॒ర్ద్రవి॑ణోదో॒ యజా॑మహే ।
అధ॑ స్మా నో ద॒దిర్భ॑వ ॥ ౧.౦౧౫.౧౦
అశ్వి॑నా॒ పిబ॑తం॒ మధు॒ దీద్య॑గ్నీ శుచివ్రతా ।
ఋ॒తునా॑ యజ్ఞవాహసా ॥ ౧.౦౧౫.౧౧
గార్హ ॑పత్యేన సన్త్య ఋ॒తునా॑ యజ్ఞ ॒నీర॑సి ।
దే॒వాన్దే ॑వయ॒తే య॑జ ॥ ౧.౦౧౫.౧౨
ఆ త్వా॑ వహన్తు॒ హర॑యో॒ వృష॑ణం॒ సోమ॑పీతయే ।
ఇన్ద్ర॑ త్వా॒ సూర॑చక్షసః ॥ ౧.౦౧౬.౦౧
ఇ॒మా ధా॒నా ఘృ॑త॒స్నువో॒ హరీ॑ ఇ॒హోప॑ వక్షతః ।
ఇన్ద్రం॑ సు॒ఖత॑మే॒ రథే॑ ॥ ౧.౦౧౬.౦౨
ఇన్ద్రం॑ ప్రా ॒తర్హ ॑వామహ॒ ఇన్ద్రం॑ ప్రయ॒త్య॑ధ్వ॒రే ।
ఇన్ద్రం॒ సోమ॑స్య పీ॒తయే॑ ॥ ౧.౦౧౬.౦౩
ఉప॑ నః సు॒తమా గ॑హి॒ హరి॑భిరిన్ద్ర కే॒శిభిః॑ ।
సు॒తే హి త్వా॒ హవా॑మహే ॥ ౧.౦౧౬.౦౪
సేమం నః॒ స్తోమ॒మా గ॒హ్యుపే॒దం సవ॑నం సు॒తమ్ ।
గౌ॒రో న తృ॑షి॒తః పి॑బ ॥ ౧.౦౧౬.౦౫
ఇ॒మే సోమా॑స॒ ఇన్ద ॑వః సు॒తాసో॒ అధి॑ బ॒ర్హిషి॑ ।
తాఁ ఇ॑న్ద్ర॒ సహ॑సే పిబ ॥ ౧.౦౧౬.౦౬
అ॒యం తే॒ స్తోమో॑ అగ్రి ॒యో హృ॑ది॒స్పృగ॑స్తు॒ శంత॑మః ।
అథా॒ సోమం॑ సు॒తం పి॑బ ॥ ౧.౦౧౬.౦౭
విశ్వ॒మిత్సవ॑నం సు॒తమిన్ద్రో॒ మదా॑య గచ్ఛతి ।

r01.pdf 13
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

వృ॒త్ర ॒హా సోమ॑పీతయే ॥ ౧.౦౧౬.౦౮


సేమం నః॒ కామ॒మా పృ॑ణ॒ గోభి॒రశ్వైః॑ శతక్రతో ।
స్తవా॑మ త్వా స్వా॒ధ్యః॑ ॥ ౧.౦౧౬.౦౯
ఇన్ద్రా॒వరు॑ణయోర॒హం స॒మ్రాజో॒రవ॒ ఆ వృ॑ణే ।
తా నో॑ మృళాత ఈ॒దృశే॑ ॥ ౧.౦౧౭.౦౧
గన్తా॑రా॒ హి స్థోఽవ॑సే॒ హవం॒ విప్ర ॑స్య॒ మావ॑తః ।
ధ॒ర్తారా॑ చర్షణీ॒నామ్ ॥ ౧.౦౧౭.౦౨
అ॒ను॒కా॒మం త॑ర్పయేథా॒మిన్ద్రా॑వరుణ రా॒య ఆ ।
తా వాం॒ నేది॑ష్ఠమీమహే ॥ ౧.౦౧౭.౦౩
యు॒వాకు॒ హి శచీ॑నాం యు॒వాకు॑ సుమతీ॒నామ్ ।
భూ॒యామ॑ వాజ॒దావ్నా॑మ్ ॥ ౧.౦౧౭.౦౪
ఇన్ద్రః॑ సహస్ర ॒దావ్నాం॒ వరు॑ణః॒ శంస్యా॑నామ్ ।
క్రతు॑ర్భవత్యు॒క్థ్యః॑ ॥ ౧.౦౧౭.౦౫
తయో॒రిదవ॑సా వ॒యం స॒నేమ॒ ని చ॑ ధీమహి ।
స్యాదు॒త ప్ర ॒రేచ॑నమ్ ॥ ౧.౦౧౭.౦౬
ఇన్ద్రా॑వరుణ వామ॒హం హు॒వే చి॒త్రాయ॒ రాధ॑సే ।
అ॒స్మాన్సు జి॒గ్యుష॑స్కృతమ్ ॥ ౧.౦౧౭.౦౭
ఇన్ద్రా॑వరుణ॒ నూ ను వాం॒ సిషా॑సన్తీషు ధీ॒ష్వా ।
అ॒స్మభ్యం॒ శర్మ॑ యచ్ఛతమ్ ॥ ౧.౦౧౭.౦౮
ప్ర వా॑మశ్నోతు సుష్టు ॒తిరిన్ద్రా॑వరుణ॒ యాం హు॒వే ।
యామృ॒ధాథే॑ స॒ధస్తు॑తిమ్ ॥ ౧.౦౧౭.౦౯
సో॒మానం॒ స్వర॑ణం కృణు॒హి బ్ర ॑హ్మణస్పతే ।
క॒క్షీవ॑న్తం॒ య ఔ॑శి॒జః ॥ ౧.౦౧౮.౦౧
యో రే॒వాన్యో అ॑మీవ॒హా వ॑సు॒విత్పు॑ష్టి ॒వర్ధ ॑నః ।
స నః॑ సిషక్తు॒ యస్తు॒రః ॥ ౧.౦౧౮.౦౨
మా నః॒ శంసో॒ అర॑రుషో ధూ॒ర్తిః ప్రణ॒ఙ్మర్త్య॑స్య ।

14 sanskritdocuments.org
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

రక్షా॑ ణో బ్రహ్మణస్పతే ॥ ౧.౦౧౮.౦౩


స ఘా॑ వీ॒రో న రి॑ష్యతి॒ యమిన్ద్రో॒ బ్రహ్మ॑ణ॒స్పతిః॑ ।
సోమో॑ హి॒నోతి॒ మర్త్య॑మ్ ॥ ౧.౦౧౮.౦౪
త్వం తం బ్ర ॑హ్మణస్పతే॒ సోమ॒ ఇన్ద్ర॑శ్చ॒ మర్త్య॑మ్ ।
దక్షి॑ణా పా॒త్వంహ॑సః ॥ ౧.౦౧౮.౦౫
సద॑స॒స్పతి॒మద్భు॑తం ప్రి ॒యమిన్ద్ర॑స్య॒ కామ్య॑మ్ ।
స॒నిం మే॒ధామ॑యాసిషమ్ ॥ ౧.౦౧౮.౦౬
యస్మా॑దృ॒తే న సిధ్య॑తి య॒జ్ఞో వి॑ప॒శ్చిత॑శ్చ॒న ।
స ధీ॒నాం యోగ॑మిన్వతి ॥ ౧.౦౧౮.౦౭
ఆదృ॑ధ్నోతి హ॒విష్కృ॑తిం॒ ప్రాఞ్చం॑ కృణోత్యధ్వ॒రమ్ ।
హోత్రా ॑ దే॒వేషు॑ గచ్ఛతి ॥ ౧.౦౧౮.౦౮
నరా॒శంసం॑ సు॒ధృష్ట ॑మ॒మప॑శ్యం స॒ప్రథ॑స్తమమ్ ।
ది॒వో న సద్మ॑మఖసమ్ ॥ ౧.౦౧౮.౦౯
ప్రతి॒ త్యం చారు॑మధ్వ॒రం గో॑పీ॒థాయ॒ ప్ర హూ॑యసే ।
మ॒రుద్భి॑రగ్న॒ ఆ గ॑హి ॥ ౧.౦౧౯.౦౧
న॒హి దే॒వో న మర్త్యో॑ మ॒హస్తవ॒ క్రతుం॑ ప॒రః ।
మ॒రుద్భి॑రగ్న॒ ఆ గ॑హి ॥ ౧.౦౧౯.౦౨
యే మ॒హో రజ॑సో వి॒దుర్విశ్వే॑ దే॒వాసో॑ అ॒ద్రుహః॑ ।
మ॒రుద్భి॑రగ్న॒ ఆ గ॑హి ॥ ౧.౦౧౯.౦౩
య ఉ॒గ్రా అ॒ర్కమా॑నృ॒చురనా॑ధృష్టాస॒ ఓజ॑సా ।
మ॒రుద్భి॑రగ్న॒ ఆ గ॑హి ॥ ౧.౦౧౯.౦౪
యే శు॒భ్రా ఘో॒రవ॑ర్పసః సుక్ష॒త్రాసో॑ రి॒శాద॑సః ।
మ॒రుద్భి॑రగ్న॒ ఆ గ॑హి ॥ ౧.౦౧౯.౦౫
యే నాక॒స్యాధి॑ రోచ॒నే ది॒వి దే॒వాస॒ ఆస॑తే ।
మ॒రుద్భి॑రగ్న॒ ఆ గ॑హి ॥ ౧.౦౧౯.౦౬
య ఈ॒ఙ్ఖయ॑న్తి॒ పర్వ॑తాన్తి॒రః స॑ము॒ద్రమ॑ర్ణ ॒వమ్ ।

r01.pdf 15
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

మ॒రుద్భి॑రగ్న॒ ఆ గ॑హి ॥ ౧.౦౧౯.౦౭


ఆ యే త॒న్వన్తి॑ ర॒శ్మిభి॑స్తి॒రః స॑ము॒ద్రమోజ॑సా ।
మ॒రుద్భి॑రగ్న॒ ఆ గ॑హి ॥ ౧.౦౧౯.౦౮
అ॒భి త్వా॑ పూ॒ర్వపీ॑తయే సృ॒జామి॑ సో॒మ్యం మధు॑ ।
మ॒రుద్భి॑రగ్న॒ ఆ గ॑హి ॥ ౧.౦౧౯.౦౯
అ॒యం దే॒వాయ॒ జన్మ॑నే॒ స్తోమో॒ విప్రే ॑భిరాస॒యా ।
అకా॑రి రత్న॒ధాత॑మః ॥ ౧.౦౨౦.౦౧
య ఇన్ద్రా॑య వచో॒యుజా॑ తత॒క్షుర్మన॑సా॒ హరీ॑ ।
శమీ॑భిర్య॒జ్ఞమా॑శత ॥ ౧.౦౨౦.౦౨
తక్ష॒న్నాస॑త్యాభ్యాం॒ పరి॑జ్మానం సు॒ఖం రథ॑మ్ ।
తక్ష॑న్ధే ॒నుం స॑బ॒ర్దుఘా॑మ్ ॥ ౧.౦౨౦.౦౩
యువా॑నా పి॒తరా॒ పునః॑ స॒త్యమన్త్రా॑ ఋజూ॒యవః॑ ।
ఋ॒భవో॑ వి॒ష్ట్య॑క్రత ॥ ౧.౦౨౦.౦౪
సం వో॒ మదా॑సో అగ్మ॒తేన్ద్రే॑ణ చ మ॒రుత్వ॑తా ।
ఆ॒ది॒త్యేభి॑శ్చ॒ రాజ॑భిః ॥ ౧.౦౨౦.౦౫
ఉ॒త త్యం చ॑మ॒సం నవం॒ త్వష్టు ॑ర్దే ॒వస్య॒ నిష్కృ॑తమ్ ।
అక॑ర్త చ॒తురః॒ పునః॑ ॥ ౧.౦౨౦.౦౬
తే నో॒ రత్నా॑ని ధత్తన॒ త్రిరా సాప్తా ॑ని సున్వ॒తే ।
ఏక॑మేకం సుశ॒స్తిభిః॑ ॥ ౧.౦౨౦.౦౭
అధా॑రయన్త॒ వహ్న॒యోఽభ॑జన్త సుకృ॒త్యయా॑ ।
భా॒గం దే॒వేషు॑ య॒జ్ఞియ॑మ్ ॥ ౧.౦౨౦.౦౮
ఇ॒హేన్ద్రా॒గ్నీ ఉప॑ హ్వయే॒ తయో॒రిత్స్తోమ॑ముశ్మసి ।
తా సోమం॑ సోమ॒పాత॑మా ॥ ౧.౦౨౧.౦౧
తా య॒జ్ఞేషు॒ ప్ర శం॑సతేన్ద్రా॒గ్నీ శు॑మ్భతా నరః ।
తా గా॑య॒త్రేషు॑ గాయత ॥ ౧.౦౨౧.౦౨
తా మి॒త్రస్య॒ ప్రశ॑స్తయ ఇన్ద్రా॒గ్నీ తా హ॑వామహే ।

16 sanskritdocuments.org
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

సో॒మ॒పా సోమ॑పీతయే ॥ ౧.౦౨౧.౦౩


ఉ॒గ్రా సన్తా॑ హవామహ॒ ఉపే॒దం సవ॑నం సు॒తమ్ ।
ఇ॒న్ద్రా॒గ్నీ ఏహ గ॑చ్ఛతామ్ ॥ ౧.౦౨౧.౦౪
తా మ॒హాన్తా॒ సద॒స్పతీ॒ ఇన్ద్రా॑గ్నీ॒ రక్ష॑ ఉబ్జతమ్ ।
అప్ర ॑జాః సన్త్వ॒త్రిణః॑ ॥ ౧.౦౨౧.౦౫
తేన॑ స॒త్యేన॑ జాగృత॒మధి॑ ప్రచే॒తునే॑ ప॒దే ।
ఇన్ద్రా॑గ్నీ॒ శర్మ॑ యచ్ఛతమ్ ॥ ౧.౦౨౧.౦౬
ప్రా ॒త॒ర్యుజా॒ వి బో॑ధయా॒శ్వినా॒వేహ గ॑చ్ఛతామ్ ।
అ॒స్య సోమ॑స్య పీ॒తయే॑ ॥ ౧.౦౨౨.౦౧
యా సు॒రథా॑ ర॒థీత॑మో॒భా దే॒వా ది॑వి॒స్పృశా॑ ।
అ॒శ్వినా॒ తా హ॑వామహే ॥ ౧.౦౨౨.౦౨
యా వాం॒ కశా॒ మధు॑మ॒త్యశ్వి॑నా సూ॒నృతా॑వతీ ।
తయా॑ య॒జ్ఞం మి॑మిక్షతమ్ ॥ ౧.౦౨౨.౦౩
న॒హి వా॒మస్తి॑ దూర॒కే యత్రా ॒ రథే॑న॒ గచ్ఛ॑థః ।
అశ్వి॑నా సో॒మినో॑ గృ॒హమ్ ॥ ౧.౦౨౨.౦౪
హిర॑ణ్యపాణిమూ॒తయే॑ సవి॒తార॒ముప॑ హ్వయే ।
స చేత్తా ॑ దే॒వతా॑ ప॒దమ్ ॥ ౧.౦౨౨.౦౫
అ॒పాం నపా॑త॒మవ॑సే సవి॒తార॒ముప॑ స్తుహి ।
తస్య॑ వ్ర ॒తాన్యు॑శ్మసి ॥ ౧.౦౨౨.౦౬
వి॒భ॒క్తారం॑ హవామహే॒ వసో॑శ్చి॒త్రస్య॒ రాధ॑సః ।
స॒వి॒తారం॑ నృ॒చక్ష॑సమ్ ॥ ౧.౦౨౨.౦౭
సఖా॑య॒ ఆ ని షీ॑దత సవి॒తా స్తోమ్యో॒ ను నః॑ ।
దాతా॒ రాధాం॑సి శుమ్భతి ॥ ౧.౦౨౨.౦౮
అగ్నే॒ పత్నీ॑రి॒హా వ॑హ దే॒వానా॑ముశ॒తీరుప॑ ।
త్వష్టా ॑రం॒ సోమ॑పీతయే ॥ ౧.౦౨౨.౦౯
ఆ గ్నా అ॑గ్న ఇ॒హావ॑సే॒ హోత్రాం॑ యవిష్ఠ ॒ భార॑తీమ్ ।

r01.pdf 17
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

వరూ॑త్రీం ధి॒షణాం॑ వహ ॥ ౧.౦౨౨.౧౦


అ॒భి నో॑ దే॒వీరవ॑సా మ॒హః శర్మ॑ణా నృ॒పత్నీః॑ ।
అచ్ఛి॑న్నపత్రాః సచన్తామ్ ॥ ౧.౦౨౨.౧౧
ఇ॒హేన్ద్రా॒ణీముప॑ హ్వయే వరుణా॒నీం స్వ॒స్తయే॑ ।
అ॒గ్నాయీం॒ సోమ॑పీతయే ॥ ౧.౦౨౨.౧౨
మ॒హీ ద్యౌః పృ॑థి॒వీ చ॑ న ఇ॒మం య॒జ్ఞం మి॑మిక్షతామ్ ।
పి॒పృ॒తాం నో॒ భరీ॑మభిః ॥ ౧.౦౨౨.౧౩
తయో॒రిద్ఘృ॒తవ॒త్పయో॒ విప్రా ॑ రిహన్తి ధీ॒తిభిః॑ ।
గ॒న్ధ ॒ర్వస్య॑ ధ్రు ॒వే ప॒దే ॥ ౧.౦౨౨.౧౪
స్యో॒నా పృ॑థివి భవానృక్ష॒రా ని॒వేశ॑నీ ।
యచ్ఛా॑ నః॒ శర్మ॑ స॒ప్రథః॑ ॥ ౧.౦౨౨.౧౫
అతో॑ దే॒వా అ॑వన్తు నో॒ యతో॒ విష్ణు ॑ర్విచక్ర ॒మే ।
పృ॒థి॒వ్యాః స॒ప్త ధామ॑భిః ॥ ౧.౦౨౨.౧౬
ఇ॒దం విష్ణు ॒ర్వి చ॑క్రమే త్రే ॒ధా ని ద॑ధే ప॒దమ్ ।
సమూ॑ళ్హమస్య పాంసు॒రే ॥ ౧.౦౨౨.౧౭
త్రీణి॑ ప॒దా వి చ॑క్రమే॒ విష్ణు ॑ర్గో ॒పా అదా॑భ్యః ।
అతో॒ ధర్మా॑ణి ధా॒రయ॑న్ ॥ ౧.౦౨౨.౧౮
విష్ణోః॒ కర్మా॑ణి పశ్యత॒ యతో॑ వ్ర ॒తాని॑ పస్ప॒శే ।
ఇన్ద్ర॑స్య॒ యుజ్యః॒ సఖా॑ ॥ ౧.౦౨౨.౧౯
తద్విష్ణోః॑ పర॒మం ప॒దం సదా॑ పశ్యన్తి సూ॒రయః॑ ।
ది॒వీ॑వ॒ చక్షు॒రాత॑తమ్ ॥ ౧.౦౨౨.౨౦
తద్విప్రా ॑సో విప॒న్యవో॑ జాగృ॒వాంసః॒ సమి॑న్ధతే ।
విష్ణో ॒ర్యత్ప॑ర॒మం ప॒దమ్ ॥ ౧.౦౨౨.౨౧
తీ॒వ్రాః సోమా॑స॒ ఆ గ॑హ్యా॒శీర్వ॑న్తః సు॒తా ఇ॒మే ।
వాయో॒ తాన్ప్రస్థి ॑తాన్పిబ ॥ ౧.౦౨౩.౦౧

18 sanskritdocuments.org
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

ఉ॒భా దే॒వా ది॑వి॒స్పృశే॑న్ద్రవా॒యూ హ॑వామహే ।


అ॒స్య సోమ॑స్య పీ॒తయే॑ ॥ ౧.౦౨౩.౦౨
ఇ॒న్ద్ర॒వా॒యూ మ॑నో॒జువా॒ విప్రా ॑ హవన్త ఊ॒తయే॑ ।
స॒హ॒స్రా ॒క్షా ధి॒యస్పతీ॑ ॥ ౧.౦౨౩.౦౩
మి॒త్రం వ॒యం హ॑వామహే॒ వరు॑ణం॒ సోమ॑పీతయే ।
జ॒జ్ఞా ॒నా పూ॒తద॑క్షసా ॥ ౧.౦౨౩.౦౪
ఋ॒తేన॒ యావృ॑తా॒వృధా॑వృ॒తస్య॒ జ్యోతి॑ష॒స్పతీ॑ ।
తా మి॒త్రావరు॑ణా హువే ॥ ౧.౦౨౩.౦౫
వరు॑ణః ప్రావి॒తా భు॑వన్మి॒త్రో విశ్వా॑భిరూ॒తిభిః॑ ।
కర॑తాం నః సు॒రాధ॑సః ॥ ౧.౦౨౩.౦౬
మ॒రుత్వ॑న్తం హవామహ॒ ఇన్ద్ర॒మా సోమ॑పీతయే ।
స॒జూర్గ ॒ణేన॑ తృమ్పతు ॥ ౧.౦౨౩.౦౭
ఇన్ద్ర॑జ్యేష్ఠా ॒ మరు॑ద్గణా॒ దేవా॑సః॒ పూష॑రాతయః ।
విశ్వే॒ మమ॑ శ్రుతా॒ హవ॑మ్ ॥ ౧.౦౨౩.౦౮
హ॒త వృ॒త్రం సు॑దానవ॒ ఇన్ద్రే॑ణ॒ సహ॑సా యు॒జా ।
మా నో॑ దుః॒శంస॑ ఈశత ॥ ౧.౦౨౩.౦౯
విశ్వా॑న్దే ॒వాన్హ ॑వామహే మ॒రుతః॒ సోమ॑పీతయే ।
ఉ॒గ్రా హి పృశ్ని॑మాతరః ॥ ౧.౦౨౩.౧౦
జయ॑తామివ తన్య॒తుర్మ॒రుతా॑మేతి ధృష్ణు ॒యా ।
యచ్ఛుభం॑ యా॒థనా॑ నరః ॥ ౧.౦౨౩.౧౧
హ॒స్కా॒రాద్వి॒ద్యుత॒స్పర్యతో॑ జా॒తా అ॑వన్తు నః ।
మ॒రుతో॑ మృళయన్తు నః ॥ ౧.౦౨౩.౧౨
ఆ పూ॑షఞ్చి॒త్రబ॑ర్హిష॒మాఘృ॑ణే ధ॒రుణం॑ ది॒వః ।
ఆజా॑ న॒ష్టం యథా॑ ప॒శుమ్ ॥ ౧.౦౨౩.౧౩
పూ॒షా రాజా॑న॒మాఘృ॑ణి॒రప॑గూళ్హం॒ గుహా॑ హి॒తమ్ ।
అవి॑న్దచ్చి॒త్రబ॑ర్హిషమ్ ॥ ౧.౦౨౩.౧౪

r01.pdf 19
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

ఉ॒తో స మహ్య॒మిన్దు ॑భిః॒ షడ్యు॒క్తాఁ అ॑ను॒సేషి॑ధత్ ।


గోభి॒ర్యవం॒ న చ॑ర్కృషత్ ॥ ౧.౦౨౩.౧౫
అ॒మ్బయో॑ య॒న్త్యధ్వ॑భిర్జా ॒మయో॑ అధ్వరీయ॒తామ్ ।
పృ॒ఞ్చ॒తీర్మధు॑నా॒ పయః॑ ॥ ౧.౦౨౩.౧౬
అ॒మూర్యా ఉప॒ సూర్యే॒ యాభి॑ర్వా॒ సూర్యః॑ స॒హ ।
తా నో॑ హిన్వన్త్వధ్వ॒రమ్ ॥ ౧.౦౨౩.౧౭
అ॒పో దే॒వీరుప॑ హ్వయే॒ యత్ర ॒ గావః॒ పిబ॑న్తి నః ।
సిన్ధు ॑భ్యః॒ కర్త్వం॑ హ॒విః ॥ ౧.౦౨౩.౧౮
అ॒ప్స్వ౧॒॑న్తర॒మృత॑మ॒ప్సు భే॑ష॒జమ॒పాము॒త ప్రశ॑స్తయే ।
దేవా॒ భవ॑త వా॒జినః॑ ॥ ౧.౦౨౩.౧౯
అ॒ప్సు మే॒ సోమో॑ అబ్రవీద॒న్తర్విశ్వా॑ని భేష॒జా ।
అ॒గ్నిం చ॑ వి॒శ్వశ॑మ్భువ॒మాప॑శ్చ వి॒శ్వభే॑షజీః ॥ ౧.౦౨౩.౨౦
ఆపః॑ పృణీ॒త భే॑ష॒జం వరూ॑థం త॒న్వే॒౩॒॑ మమ॑ ।
జ్యోక్చ॒ సూర్యం॑ దృ॒శే ॥ ౧.౦౨౩.౨౧
ఇ॒దమా॑పః॒ ప్ర వ॑హత॒ యత్కిం చ॑ దురి॒తం మయి॑ ।
యద్వా॒హమ॑భిదు॒ద్రోహ॒ యద్వా॑ శే॒ప ఉ॒తానృ॑తమ్ ॥ ౧.౦౨౩.౨౨
ఆపో॑ అ॒ద్యాన్వ॑చారిషం॒ రసే॑న॒ సమ॑గస్మహి ।
పయ॑స్వానగ్న॒ ఆ గ॑హి॒ తం మా॒ సం సృ॑జ॒ వర్చ॑సా ॥ ౧.౦౨౩.౨౩
సం మా॑గ్నే॒ వర్చ॑సా సృజ॒ సం ప్ర ॒జయా॒ సమాయు॑షా ।
వి॒ద్యుర్మే॑ అస్య దే॒వా ఇన్ద్రో॑ విద్యాత్స॒హ ఋషి॑భిః ॥ ౧.౦౨౩.౨౪
కస్య॑ నూ॒నం క॑త॒మస్యా॒మృతా॑నాం॒ మనా॑మహే॒ చారు॑ దే॒వస్య॒ నామ॑ ।
కో నో॑ మ॒హ్యా అది॑తయే॒ పున॑ర్దాత్పి॒తరం॑ చ దృ॒శేయం॑ మా॒తరం॑ చ ॥ ౧.౦౨౪.౦౧
అ॒గ్నేర్వ॒యం ప్ర ॑థ॒మస్యా॒మృతా॑నాం॒ మనా॑మహే॒ చారు॑ దే॒వస్య॒ నామ॑ ।
స నో॑ మ॒హ్యా అది॑తయే॒ పున॑ర్దాత్పి॒తరం॑ చ దృ॒శేయం॑ మా॒తరం॑ చ ॥ ౧.౦౨౪.౦౨
అ॒భి త్వా॑ దేవ సవిత॒రీశా॑నం॒ వార్యా॑ణామ్ ।
సదా॑వన్భా॒గమీ॑మహే ॥ ౧.౦౨౪.౦౩

20 sanskritdocuments.org
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

యశ్చి॒ద్ధి త॑ ఇ॒త్థా భగః॑ శశమా॒నః పు॒రా ని॒దః ।


అ॒ద్వే॒షో హస్త॑యోర్ద ॒ధే ॥ ౧.౦౨౪.౦౪
భగ॑భక్తస్య తే వ॒యముద॑శేమ॒ తవావ॑సా ।
మూ॒ర్ధానం॑ రా॒య ఆ॒రభే॑ ॥ ౧.౦౨౪.౦౫
న॒హి తే॑ క్ష॒త్రం న సహో॒ న మ॒న్యుం వయ॑శ్చ॒నామీ ప॒తయ॑న్త ఆ॒పుః ।
నేమా ఆపో॑ అనిమి॒షం చర॑న్తీ॒ర్న యే వాత॑స్య ప్రమి॒నన్త్యభ్వ॑మ్ ॥ ౧.౦౨౪.౦౬
అ॒బు॒ధ్నే రాజా॒ వరు॑ణో॒ వన॑స్యో॒ర్ధ్వం స్తూపం॑ దదతే పూ॒తద॑క్షః ।
నీ॒చీనాః॑ స్థురు॒పరి॑ బు॒ధ్న ఏ॑షామ॒స్మే అ॒న్తర్నిహి॑తాః కే॒తవః॑ స్యుః ॥ ౧.౦౨౪.౦౭
ఉ॒రుం హి రాజా॒ వరు॑ణశ్చ॒కార॒ సూర్యా॑య॒ పన్థా ॒మన్వే॑త॒వా ఉ॑ ।
అ॒పదే॒ పాదా॒ ప్రతి॑ధాతవేఽకరు॒తాప॑వ॒క్తా హృ॑దయా॒విధ॑శ్చిత్ ॥ ౧.౦౨౪.౦౮
శ॒తం తే॑ రాజన్భి॒షజః॑ స॒హస్ర ॑ము॒ర్వీ గ॑భీ॒రా సు॑మ॒తిష్టే ॑ అస్తు ।
బాధ॑స్వ దూ॒రే నిరృ॑తిం పరా॒చైః కృ॒తం చి॒దేనః॒ ప్ర ము॑ముగ్ధ్య॒స్మత్ ॥ ౧.౦౨౪.౦౯
అ॒మీ య ఋక్షా॒ నిహి॑తాస ఉ॒చ్చా నక్తం॒ దదృ॑శ్రే ॒ కుహ॑ చి॒ద్దివే॑యుః ।
అద॑బ్ధాని॒ వరు॑ణస్య వ్ర ॒తాని॑ వి॒చాక॑శచ్చ॒న్ద్రమా॒ నక్త॑మేతి ॥ ౧.౦౨౪.౧౦
తత్త్వా॑ యామి॒ బ్రహ్మ॑ణా॒ వన్ద ॑మాన॒స్తదా శా॑స్తే॒ యజ॑మానో హ॒విర్భిః॑ ।
అహే॑ళమానో వరుణే॒హ బో॒ధ్యురు॑శంస॒ మా న॒ ఆయుః॒ ప్ర మో॑షీః ॥ ౧.౦౨౪.౧౧
తదిన్నక్తం॒ తద్దివా॒ మహ్య॑మాహు॒స్తద॒యం కేతో॑ హృ॒ద ఆ వి చ॑ష్టే ।
శునః॒శేపో॒ యమహ్వ॑ద్గృభీ॒తః సో అ॒స్మాన్రాజా॒ వరు॑ణో ముమోక్తు ॥ ౧.౦౨౪.౧౨
శునః॒శేపో॒ హ్యహ్వ॑ద్గృభీ॒తస్త్రి ॒ష్వా॑ది॒త్యం ద్రు ॑ప॒దేషు॑ బ॒ద్ధః ।
అవై ॑నం॒ రాజా॒ వరు॑ణః ససృజ్యాద్వి॒ద్వాఁ అద॑బ్ధో ॒ వి ము॑మోక్తు॒ పాశా॑న్ ॥ ౧.౦౨౪.౧౩
అవ॑ తే॒ హేళో॑ వరుణ॒ నమో॑భి॒రవ॑ య॒జ్ఞేభి॑రీమహే హ॒విర్భిః॑ ।
క్షయ॑న్న॒స్మభ్య॑మసుర ప్రచేతా॒ రాజ॒న్నేనాం॑సి శిశ్రథః కృ॒తాని॑ ॥ ౧.౦౨౪.౧౪
ఉదు॑త్త॒మం వ॑రుణ॒ పాశ॑మ॒స్మదవా॑ధ॒మం వి మ॑ధ్య॒మం శ్ర ॑థాయ ।
అథా॑ వ॒యమా॑దిత్య వ్ర ॒తే తవానా॑గసో॒ అది॑తయే స్యామ ॥ ౧.౦౨౪.౧౫
యచ్చి॒ద్ధి తే॒ విశో॑ యథా॒ ప్ర దే॑వ వరుణ వ్ర ॒తమ్ ।

r01.pdf 21
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

మి॒నీ॒మసి॒ ద్యవి॑ద్యవి ॥ ౧.౦౨౫.౦౧


మా నో॑ వ॒ధాయ॑ హ॒త్నవే॑ జిహీళా॒నస్య॑ రీరధః ।
మా హృ॑ణా॒నస్య॑ మ॒న్యవే॑ ॥ ౧.౦౨౫.౦౨
వి మృ॑ళీ॒కాయ॑ తే॒ మనో॑ ర॒థీరశ్వం॒ న సంది॑తమ్ ।
గీ॒ర్భిర్వ॑రుణ సీమహి ॥ ౧.౦౨౫.౦౩
పరా॒ హి మే॒ విమ॑న్యవః॒ పత॑న్తి॒ వస్య॑‍ఇష్టయే ।
వయో॒ న వ॑స॒తీరుప॑ ॥ ౧.౦౨౫.౦౪
క॒దా క్ష॑త్ర ॒శ్రియం॒ నర॒మా వరు॑ణం కరామహే ।
మృ॒ళీ॒కాయో॑రు॒చక్ష॑సమ్ ॥ ౧.౦౨౫.౦౫
తదిత్స॑మా॒నమా॑శాతే॒ వేన॑న్తా॒ న ప్ర యు॑చ్ఛతః ।
ధృ॒తవ్ర ॑తాయ దా॒శుషే॑ ॥ ౧.౦౨౫.౦౬
వేదా॒ యో వీ॒నాం ప॒దమ॒న్తరి॑క్షేణ॒ పత॑తామ్ ।
వేద॑ నా॒వః స॑ము॒ద్రియః॑ ॥ ౧.౦౨౫.౦౭
వేద॑ మా॒సో ధృ॒తవ్ర ॑తో॒ ద్వాద॑శ ప్ర ॒జావ॑తః ।
వేదా॒ య ఉ॑ప॒జాయ॑తే ॥ ౧.౦౨౫.౦౮
వేద॒ వాత॑స్య వర్త॒నిము॒రోరృ॒ష్వస్య॑ బృహ॒తః ।
వేదా॒ యే అ॒ధ్యాస॑తే ॥ ౧.౦౨౫.౦౯
ని ష॑సాద ధృ॒తవ్ర ॑తో॒ వరు॑ణః ప॒స్త్యా॒౩॒॑స్వా ।
సామ్రా ॑జ్యాయ సు॒క్రతుః॑ ॥ ౧.౦౨౫.౧౦
అతో॒ విశ్వాన్యద్భు
॒ ॑ చికి॒త్వాఁ అ॒భి ప॑శ్యతి ।
తా
కృ॒తాని॒ యా చ॒ కర్త్వా॑ ॥ ౧.౦౨౫.౧౧
స నో॑ విశ్వాహా॒ ॑ సుక్రతు
॒ రాది
॑ త్యః
॒ ॒ ॑ కరత్ ।
సుపథా
ప్ర ణ॒ ఆయూంషి ॑ తారిషత్ ॥ ౧.౦౨౫.౧౨
॑ పిం
బిభ్ర ద్ద్రా ॒ హిర॑ ణ్యయం
॒ ॒ వరుణో
॑ వస్త నిర్ణిజ
॒ మ్ ॑ ।
పరి॒ స్పశో॒ ని షే॑దిరే ॥ ౧.౦౨౫.౧౩
న యం దిప్స॑న్తి ది॒ప్సవో॒ న ద్రుహ్వా॑ణో॒ జనా॑నామ్ ।
న దే॒వమ॒భిమా॑తయః ॥ ౧.౦౨౫.౧౪

22 sanskritdocuments.org
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

ఉ॒త యో మాను॑షే॒ష్వా యశ॑శ్చ॒క్రే అసా॒మ్యా ।


అ॒స్మాక॑ము॒దరే॒ష్వా ॥ ౧.౦౨౫.౧౫
పరా॑ మే యన్తి ధీ॒తయో॒ గావో॒ న గవ్యూ॑తీ॒రను॑ ।
ఇ॒చ్ఛన్తీ॑రురు॒చక్ష॑సమ్ ॥ ౧.౦౨౫.౧౬
సం ను వో॑చావహై ॒ పున॒ర్యతో॑ మే॒ మధ్వాభృ॑తమ్ ।
హోతే॑వ॒ క్షద॑సే ప్రి ॒యమ్ ॥ ౧.౦౨౫.౧౭
దర్శం॒ ను వి॒శ్వద॑ర్శతం॒ దర్శం॒ రథ॒మధి॒ క్షమి॑ ।
ఏ॒తా జు॑షత మే॒ గిరః॑ ॥ ౧.౦౨౫.౧౮
ఇ॒మం మే॑ వరుణ శ్రుధీ॒ హవ॑మ॒ద్యా చ॑ మృళయ ।
త్వామ॑వ॒స్యురా చ॑కే ॥ ౧.౦౨౫.౧౯
త్వం విశ్వ॑స్య మేధిర ది॒వశ్చ॒ గ్మశ్చ॑ రాజసి ।
స యామ॑ని॒ ప్రతి॑ శ్రుధి ॥ ౧.౦౨౫.౨౦
ఉదు॑త్త॒మం ము॑ముగ్ధి నో॒ వి పాశం॑ మధ్య॒మం చృ॑త ।
అవా॑ధ॒మాని॑ జీ॒వసే॑ ॥ ౧.౦౨౫.౨౧
వసి॑ష్వా॒ హి మి॑యేధ్య॒ వస్త్రా ॑ణ్యూర్జాం పతే ।
సేమం నో॑ అధ్వ॒రం య॑జ ॥ ౧.౦౨౬.౦౧
ని నో॒ హోతా॒ వరే॑ణ్యః॒ సదా॑ యవిష్ఠ ॒ మన్మ॑భిః ।
అగ్నే॑ ది॒విత్మ॑తా॒ వచః॑ ॥ ౧.౦౨౬.౦౨
ఆ హి ష్మా॑ సూ॒నవే॑ పి॒తాపిర్యజ॑త్యా॒పయే॑ ।
సఖా॒ సఖ్యే॒ వరే॑ణ్యః ॥ ౧.౦౨౬.౦౩
ఆ నో॑ బ॒ర్హీ రి॒శాద॑సో॒ వరు॑ణో మి॒త్రో అ॑ర్య॒మా ।
సీద॑న్తు॒ మను॑షో యథా ॥ ౧.౦౨౬.౦౪
పూర్వ్య॑ హోతర॒స్య నో॒ మన్ద ॑స్వ స॒ఖ్యస్య॑ చ ।
ఇ॒మా ఉ॒ షు శ్రు ॑ధీ॒ గిరః॑ ॥ ౧.౦౨౬.౦౫
యచ్చి॒ద్ధి శశ్వ॑తా॒ తనా॑ దే॒వందే॑వం॒ యజా॑మహే ।
త్వే ఇద్ధూ ॑యతే హ॒విః ॥ ౧.౦౨౬.౦౬

r01.pdf 23
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

ప్రి ॒యో నో॑ అస్తు వి॒శ్పతి॒ర్హోతా॑ మ॒న్ద్రో వరే॑ణ్యః ।


ప్రి ॒యాః స్వ॒గ్నయో॑ వ॒యమ్ ॥ ౧.౦౨౬.౦౭
స్వ॒గ్నయో॒ హి వార్యం॑ దే॒వాసో॑ దధి॒రే చ॑ నః ।
స్వ॒గ్నయో॑ మనామహే ॥ ౧.౦౨౬.౦౮
అథా॑ న ఉ॒భయే॑షా॒మమృ॑త॒ మర్త్యా॑నామ్ ।
మి॒థః స॑న్తు॒ ప్రశ॑స్తయః ॥ ౧.౦౨౬.౦౯
విశ్వే॑భిరగ్నే అ॒గ్నిభి॑రి॒మం య॒జ్ఞమి॒దం వచః॑ ।
చనో॑ ధాః సహసో యహో ॥ ౧.౦౨౬.౧౦
అశ్వం॒ న త్వా॒ వార॑వన్తం వ॒న్దధ్యా॑ అ॒గ్నిం నమో॑భిః ।
స॒మ్రాజ॑న్తమధ్వ॒రాణా॑మ్ ॥ ౧.౦౨౭.౦౧
స ఘా॑ నః సూ॒నుః శవ॑సా పృ॒థుప్ర ॑గామా సు॒శేవః॑ ।
మీ॒ఢ్వాఁ అ॒స్మాకం॑ బభూయాత్ ॥ ౧.౦౨౭.౦౨
స నో॑ దూ॒రాచ్చా॒సాచ్చ॒ ని మర్త్యా॑దఘా॒యోః ।
పా॒హి సద॒మిద్వి॒శ్వాయుః॑ ॥ ౧.౦౨౭.౦౩
ఇ॒మమూ॒ షు త్వమ॒స్మాకం॑ స॒నిం గా॑య॒త్రం నవ్యాం॑సమ్ ।
అగ్నే॑ దే॒వేషు॒ ప్ర వో॑చః ॥ ౧.౦౨౭.౦౪
ఆ నో॑ భజ పర॒మేష్వా వాజే॑షు మధ్య॒మేషు॑ ।
శిక్షా॒ వస్వో॒ అన్త॑మస్య ॥ ౧.౦౨౭.౦౫
వి॒భ॒క్తాసి॑ చిత్రభానో॒ సిన్ధో ॑రూ॒ర్మా ఉ॑పా॒క ఆ ।
స॒ద్యో దా॒శుషే॑ క్షరసి ॥ ౧.౦౨౭.౦౬
యమ॑గ్నే పృ॒త్సు మర్త్య॒మవా॒ వాజే॑షు॒ యం జు॒నాః ।
స యన్తా॒ శశ్వ॑తీ॒రిషః॑ ॥ ౧.౦౨౭.౦౭
నకి॑రస్య సహన్త్య పర్యే॒తా కయ॑స్య చిత్ ।
వాజో॑ అస్తి శ్ర ॒వాయ్యః॑ ॥ ౧.౦౨౭.౦౮
స వాజం॑ వి॒శ్వచ॑ర్షణి॒రర్వ॑ద్భిరస్తు॒ తరు॑తా ।
విప్రే ॑భిరస్తు॒ సని॑తా ॥ ౧.౦౨౭.౦౯

24 sanskritdocuments.org
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

జరా॑బోధ॒ తద్వి॑విడ్ఢి వి॒శేవి॑శే య॒జ్ఞియా॑య ।


స్తోమం॑ రు॒ద్రాయ॒ దృశీ॑కమ్ ॥ ౧.౦౨౭.౧౦
స నో॑ మ॒హాఁ అ॑నిమా॒నో ధూ॒మకే॑తుః పురుశ్చ॒న్ద్రః ।
ధి॒యే వాజా॑య హిన్వతు ॥ ౧.౦౨౭.౧౧
స రే॒వాఁ ఇ॑వ వి॒శ్పతి॒ర్దైవ్యః॑ కే॒తుః శ‍ృ॑ణోతు నః ।
ఉ॒క్థైర॒గ్నిర్బృ॒హద్భా॑నుః ॥ ౧.౦౨౭.౧౨
నమో॑ మ॒హద్భ్యో॒ నమో॑ అర్భ॒కేభ్యో॒ నమో॒ యువ॑భ్యో॒ నమ॑ ఆశి॒నేభ్యః॑ ।
యజా॑మ దే॒వాన్యది॑ శ॒క్నవా॑మ॒ మా జ్యాయ॑సః॒ శంస॒మా వృ॑క్షి దేవాః ॥ ౧.౦౨౭.౧౩
యత్ర ॒ గ్రావా॑ పృ॒థుబు॑ధ్న ఊ॒ర్ధ్వో భవ॑తి॒ సోత॑వే ।
ఉ॒లూఖ॑లసుతానా॒మవేద్వి॑న్ద్ర జల్గులః ॥ ౧.౦౨౮.౦౧
యత్ర ॒ ద్వావి॑వ జ॒ఘనా॑ధిషవ॒ణ్యా॑ కృ॒తా ।
ఉ॒లూఖ॑లసుతానా॒మవేద్వి॑న్ద్ర జల్గులః ॥ ౧.౦౨౮.౦౨
యత్ర ॒ నార్య॑పచ్య॒వము॑పచ్య॒వం చ॒ శిక్ష॑తే ।
ఉ॒లూఖ॑లసుతానా॒మవేద్వి॑న్ద్ర జల్గులః ॥ ౧.౦౨౮.౦౩
యత్ర ॒ మన్థాం॑ విబ॒ధ్నతే॑ ర॒శ్మీన్యమి॑త॒వా ఇ॑వ ।
ఉ॒లూఖ॑లసుతానా॒మవేద్వి॑న్ద్ర జల్గులః ॥ ౧.౦౨౮.౦౪
యచ్చి॒ద్ధి త్వం గృ॒హేగృ॑హ॒ ఉలూ॑ఖలక యు॒జ్యసే॑ ।
ఇ॒హ ద్యు॒మత్త॑మం వద॒ జయ॑తామివ దున్దు ॒భిః ॥ ౧.౦౨౮.౦౫
ఉ॒త స్మ॑ తే వనస్పతే॒ వాతో॒ వి వా॒త్యగ్ర ॒మిత్ ।
అథో॒ ఇన్ద్రా॑య॒ పాత॑వే సు॒ను సోమ॑ములూఖల ॥ ౧.౦౨౮.౦౬
ఆ॒య॒జీ వా॑జ॒సాత॑మా॒ తా హ్యు౧॒॑చ్చా వి॑జర్భృ॒తః ।
హరీ॑ ఇ॒వాన్ధాం॑సి॒ బప్స॑తా ॥ ౧.౦౨౮.౦౭
తా నో॑ అ॒ద్య వ॑నస్పతీ ఋ॒ష్వావృ॒ష్వేభిః॑ సో॒తృభిః॑ ।
ఇన్ద్రా॑య॒ మధు॑మత్సుతమ్ ॥ ౧.౦౨౮.౦౮
ఉచ్ఛి॒ష్టం చ॒మ్వో॑ర్భర॒ సోమం॑ ప॒విత్ర ॒ ఆ సృ॑జ ।

r01.pdf 25
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

ని ధే॑హి॒ గోరధి॑ త్వ॒చి ॥ ౧.౦౨౮.౦౯


యచ్చి॒ద్ధి స॑త్య సోమపా అనాశ॒స్తా ఇ॑వ॒ స్మసి॑ ।
ఆ తూ న॑ ఇన్ద్ర శంసయ॒ గోష్వశ్వే॑షు శు॒భ్రిషు॑ స॒హస్రే ॑షు తువీమఘ ॥ ౧.౦౨౯.౦౧
శిప్రి ॑న్వాజానాం పతే॒ శచీ॑వ॒స్తవ॑ దం॒సనా॑ ।
ఆ తూ న॑ ఇన్ద్ర శంసయ॒ గోష్వశ్వే॑షు శు॒భ్రిషు॑ స॒హస్రే ॑షు తువీమఘ ॥ ౧.౦౨౯.౦౨
ని ష్వా॑పయా మిథూ॒దృశా॑ స॒స్తామబు॑ధ్యమానే ।
ఆ తూ న॑ ఇన్ద్ర శంసయ॒ గోష్వశ్వే॑షు శు॒భ్రిషు॑ స॒హస్రే ॑షు తువీమఘ ॥ ౧.౦౨౯.౦౩
స॒సన్తు॒ త్యా అరా॑తయో॒ బోధ॑న్తు శూర రా॒తయః॑ ।
ఆ తూ న॑ ఇన్ద్ర శంసయ॒ గోష్వశ్వే॑షు శు॒భ్రిషు॑ స॒హస్రే ॑షు తువీమఘ ॥ ౧.౦౨౯.౦౪
సమి॑న్ద్ర గర్ద ॒భం మృ॑ణ ను॒వన్తం॑ పా॒పయా॑ము॒యా ।
ఆ తూ న॑ ఇన్ద్ర శంసయ॒ గోష్వశ్వే॑షు శు॒భ్రిషు॑ స॒హస్రే ॑షు తువీమఘ ॥ ౧.౦౨౯.౦౫
పతా॑తి కుణ్డృ॒ణాచ్యా॑ దూ॒రం వాతో॒ వనా॒దధి॑ ।
ఆ తూ న॑ ఇన్ద్ర శంసయ॒ గోష్వశ్వే॑షు శు॒భ్రిషు॑ స॒హస్రే ॑షు తువీమఘ ॥ ౧.౦౨౯.౦౬
సర్వం॑ పరిక్రో ॒శం జ॑హి జ॒మ్భయా॑ కృకదా॒శ్వ॑మ్ ।
ఆ తూ న॑ ఇన్ద్ర శంసయ॒ గోష్వశ్వే॑షు శు॒భ్రిషు॑ స॒హస్రే ॑షు తువీమఘ ॥ ౧.౦౨౯.౦౭
ఆ వ॒ ఇన్ద్రం॒ క్రివిం॑ యథా వాజ॒యన్తః॑ శ॒తక్ర ॑తుమ్ ।
మంహి॑ష్ఠం సిఞ్చ॒ ఇన్దు ॑భిః ॥ ౧.౦౩౦.౦౧
శ॒తం వా॒ యః శుచీ॑నాం స॒హస్రం॑ వా॒ సమా॑శిరామ్ ।
ఏదు॑ ని॒మ్నం న రీ॑యతే ॥ ౧.౦౩౦.౦౨
సం యన్మదా॑య శు॒ష్మిణ॑ ఏ॒నా హ్య॑స్యో॒దరే॑ ।
స॒ము॒ద్రో న వ్యచో॑ ద॒ధే ॥ ౧.౦౩౦.౦౩
అ॒యము॑ తే॒ సమ॑తసి క॒పోత॑ ఇవ గర్భ॒ధిమ్ ।
వచ॒స్తచ్చి॑న్న ఓహసే ॥ ౧.౦౩౦.౦౪
స్తో ॒త్రం రా॑ధానాం పతే॒ గిర్వా॑హో వీర॒ యస్య॑ తే ।
విభూ॑తిరస్తు సూ॒నృతా॑ ॥ ౧.౦౩౦.౦౫
ఊ॒ర్ధ్వస్తి॑ష్ఠా న ఊ॒తయే॒ఽస్మిన్వాజే॑ శతక్రతో ।

26 sanskritdocuments.org
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

సమ॒న్యేషు॑ బ్రవావహై ॥ ౧.౦౩౦.౦౬


యోగే॑యోగే త॒వస్త॑రం॒ వాజే॑వాజే హవామహే ।
సఖా॑య॒ ఇన్ద్ర॑మూ॒తయే॑ ॥ ౧.౦౩౦.౦౭
ఆ ఘా॑ గమ॒ద్యది॒ శ్రవ॑త్సహ॒స్రిణీ॑భిరూ॒తిభిః॑ ।
వాజే॑భి॒రుప॑ నో॒ హవ॑మ్ ॥ ౧.౦౩౦.౦౮
అను॑ ప్ర ॒త్నస్యౌక॑సో హు॒వే తు॑విప్ర ॒తిం నర॑మ్ ।
యం తే॒ పూర్వం॑ పి॒తా హు॒వే ॥ ౧.౦౩౦.౦౯
తం త్వా॑ వ॒యం వి॑శ్వవా॒రా శా॑స్మహే పురుహూత ।
సఖే॑ వసో జరి॒తృభ్యః॑ ॥ ౧.౦౩౦.౧౦
అ॒స్మాకం॑ శి॒ప్రిణీ॑నాం॒ సోమ॑పాః సోమ॒పావ్నా॑మ్ ।
సఖే॑ వజ్రి ॒న్సఖీ॑నామ్ ॥ ౧.౦౩౦.౧౧
తథా॒ తద॑స్తు సోమపాః॒ సఖే॑ వజ్రి ॒న్తథా॑ కృణు ।
యథా॑ త ఉ॒శ్మసీ॒ష్టయే॑ ॥ ౧.౦౩౦.౧౨
రే॒వతీ॑ర్నః సధ॒మాద॒ ఇన్ద్రే॑ సన్తు తు॒వివా॑జాః ।
క్షు॒మన్తో॒ యాభి॒ర్మదే॑మ ॥ ౧.౦౩౦.౧౩
ఆ ఘ॒ త్వావా॒న్త్మనా॒ప్తః స్తో ॒తృభ్యో॑ ధృష్ణవియా॒నః ।
ఋ॒ణోరక్షం॒ న చ॒క్ర్యోః॑ ॥ ౧.౦౩౦.౧౪
ఆ యద్దువః॑ శతక్రత॒వా కామం॑ జరితౄ॒ణామ్ ।
ఋ॒ణోరక్షం॒ న శచీ॑భిః ॥ ౧.౦౩౦.౧౫
శశ్వ॒దిన్ద్రః॒ పోప్రు ॑థద్భిర్జిగాయ॒ నాన॑దద్భిః॒ శాశ్వ॑సద్భి॒ర్ధనా॑ని ।
స నో॑ హిరణ్యర॒థం దం॒సనా॑వా॒న్స నః॑ సని॒తా స॒నయే॒ స నో॑ఽదాత్ ॥ ౧.౦౩౦.౧౬
ఆశ్వి॑నా॒వశ్వా॑వత్యే॒షా యా॑తం॒ శవీ॑రయా ।
గోమ॑ద్దస్రా ॒ హిర॑ణ్యవత్ ॥ ౧.౦౩౦.౧౭
స॒మా॒నయో॑జనో॒ హి వాం॒ రథో॑ దస్రా ॒వమ॑ర్త్యః ।
స॒ము॒ద్రే అ॑శ్వి॒నేయ॑తే ॥ ౧.౦౩౦.౧౮
న్య౧॒॑ఘ్న్యస్య॑ మూ॒ర్ధని॑ చ॒క్రం రథ॑స్య యేమథుః ।

r01.pdf 27
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

పరి॒ ద్యామ॒న్యదీ॑యతే ॥ ౧.౦౩౦.౧౯


కస్త॑ ఉషః కధప్రియే భు॒జే మర్తో ॑ అమర్త్యే ।
కం న॑క్షసే విభావరి ॥ ౧.౦౩౦.౨౦
వ॒యం హి తే॒ అమ॑న్మ॒హ్యాన్తా॒దా ప॑రా॒కాత్ ।
అశ్వే॒ న చి॑త్రే అరుషి ॥ ౧.౦౩౦.౨౧
త్వం త్యేభి॒రా గ॑హి॒ వాజే॑భిర్దుహితర్దివః ।
అ॒స్మే ర॒యిం ని ధా॑రయ ॥ ౧.౦౩౦.౨౨
త్వమ॑గ్నే ప్రథ॒మో అఙ్గి ॑రా॒ ఋషి॑ర్దే ॒వో దే॒వానా॑మభవః శి॒వః సఖా॑ ।
తవ॑ వ్ర ॒తే క॒వయో॑ విద్మ॒నాప॒సోఽజా॑యన్త మ॒రుతో॒ భ్రాజ॑దృష్టయః ॥ ౧.౦౩౧.౦౧
త్వమ॑గ్నే ప్రథ॒మో అఙ్గి ॑రస్తమః క॒విర్దే ॒వానాం॒ పరి॑ భూషసి వ్ర ॒తమ్ ।
వి॒భుర్విశ్వ॑స్మై॒ భువ॑నాయ॒ మేధి॑రో ద్విమా॒తా శ॒యుః క॑తి॒ధా చి॑దా॒యవే॑ ॥ ౧.౦౩౧.౦౨
త్వమ॑గ్నే ప్రథ॒మో మా॑త॒రిశ్వ॑న ఆ॒విర్భ॑వ సుక్రతూ॒యా వి॒వస్వ॑తే ।
అరే॑జేతాం॒ రోద॑సీ హోతృ॒వూర్యేఽస॑ఘ్నోర్భా॒రమయ॑జో మ॒హో వ॑సో ॥ ౧.౦౩౧.౦౩
త్వమ॑గ్నే॒ మన॑వే॒ ద్యామ॑వాశయః పురూ॒రవ॑సే సు॒కృతే॑ సు॒కృత్త॑రః ।
శ్వా॒త్రేణ॒ యత్పి॒త్రోర్ముచ్య॑సే॒ పర్యా త్వా॒ పూర్వ॑మనయ॒న్నాప॑రం॒ పునః॑ ॥ ౧.౦౩౧.౦౪
త్వమ॑గ్నే వృష॒భః పు॑ష్టి ॒వర్ధ ॑న॒ ఉద్య॑తస్రుచే భవసి శ్ర ॒వాయ్యః॑ ।
య ఆహు॑తిం॒ పరి॒ వేదా॒ వష॑ట్కృతి॒మేకా॑యు॒రగ్రే ॒ విశ॑ ఆ॒వివా॑ససి ॥ ౧.౦౩౧.౦౫
త్వమ॑గ్నే వృజి॒నవ॑ర్తనిం॒ నరం॒ సక్మ॑న్పిపర్షి వి॒దథే॑ విచర్షణే ।
యః శూర॑సాతా॒ పరి॑తక్మ్యే॒ ధనే॑ ద॒భ్రేభి॑శ్చి॒త్సమృ॑తా॒ హంసి॒ భూయ॑సః ॥ ౧.౦౩౧.౦౬
త్వం తమ॑గ్నే అమృత॒త్వ ఉ॑త్త॒మే మర్తం॑ దధాసి॒ శ్రవ॑సే ది॒వేది॑వే ।
యస్తా ॑తృషా॒ణ ఉ॒భయా॑య॒ జన్మ॑నే॒ మయః॑ కృ॒ణోషి॒ ప్రయ॒ ఆ చ॑ సూ॒రయే॑ ॥
౧.౦౩౧.౦౭
త్వం నో॑ అగ్నే స॒నయే॒ ధనా॑నాం య॒శసం॑ కా॒రుం కృ॑ణుహి॒ స్తవా॑నః ।
ఋ॒ధ్యామ॒ కర్మా॒పసా॒ నవే॑న దే॒వైర్ద్యా॑వాపృథివీ॒ ప్రావ॑తం నః ॥ ౧.౦౩౧.౦౮
త్వం నో॑ అగ్నే పి॒త్రోరు॒పస్థ ॒ ఆ దే॒వో దే॒వేష్వ॑నవద్య॒ జాగృ॑విః ।
త॒నూ॒కృద్బో॑ధి॒ ప్రమ॑తిశ్చ కా॒రవే॒ త్వం క॑ల్యాణ॒ వసు॒ విశ్వ॒మోపి॑షే ॥ ౧.౦౩౧.౦౯

28 sanskritdocuments.org
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

త్వమ॑గ్నే॒ ప్రమ॑తి॒స్త్వం పి॒తాసి॑ న॒స్త్వం వ॑య॒స్కృత్తవ॑ జా॒మయో॑ వ॒యమ్ ।


సం త్వా॒ రాయః॑ శ॒తినః॒ సం స॑హ॒స్రిణః॑ సు॒వీరం॑ యన్తి వ్రత॒పామ॑దాభ్య ॥ ౧.౦౩౧.౧౦
త్వామ॑గ్నే ప్రథ॒మమా॒యుమా॒యవే॑ దే॒వా అ॑కృణ్వ॒న్నహు॑షస్య వి॒శ్పతి॑మ్ ।
ఇళా॑మకృణ్వ॒న్మను॑షస్య॒ శాస॑నీం పి॒తుర్యత్పు॒త్రో మమ॑కస్య॒ జాయ॑తే ॥ ౧.౦౩౧.౧౧
త్వం నో॑ అగ్నే॒ తవ॑ దేవ పా॒యుభి॑ర్మ॒ఘోనో॑ రక్ష త॒న్వ॑శ్చ వన్ద్య ।
త్రా ॒తా తో॒కస్య॒ తన॑యే॒ గవా॑మ॒స్యని॑మేషం॒ రక్ష॑మాణ॒స్తవ॑ వ్ర ॒తే ॥ ౧.౦౩౧.౧౨
త్వమ॑గ్నే॒ యజ్య॑వే పా॒యురన్త॑రోఽనిష॒ఙ్గాయ॑ చతుర॒క్ష ఇ॑ధ్యసే ।
యో రా॒తహ॑వ్యోఽవృ॒కాయ॒ ధాయ॑సే కీ॒రేశ్చి॒న్మన్త్రం॒ మన॑సా వ॒నోషి॒ తమ్ ॥ ౧.౦౩౧.౧౩
త్వమ॑గ్న ఉరు॒శంసా॑య వా॒ఘతే॑ స్పా॒ర్హం యద్రేక్ణః॑ పర॒మం వ॒నోషి॒ తత్ ।
ఆ॒ధ్రస్య॑ చి॒త్ప్రమ॑తిరుచ్యసే పి॒తా ప్ర పాకం॒ శాస్సి॒ ప్ర దిశో॑ వి॒దుష్ట ॑రః ॥ ౧.౦౩౧.౧౪
త్వమ॑గ్నే॒ ప్రయ॑తదక్షిణం॒ నరం॒ వర్మే॑వ స్యూ॒తం పరి॑ పాసి వి॒శ్వతః॑ ।
స్వా॒దు॒క్షద్మా॒ యో వ॑స॒తౌ స్యో॑న॒కృజ్జీ ॑వయా॒జం యజ॑తే॒ సోప॒మా ది॒వః ॥ ౧.౦౩౧.౧౫
ఇ॒మామ॑గ్నే శ॒రణిం॑ మీమృషో న ఇ॒మమధ్వా॑నం॒ యమగా॑మ దూ॒రాత్ ।
ఆ॒పిః పి॒తా ప్రమ॑తిః సో॒మ్యానాం॒ భృమి॑రస్యృషి॒కృన్మర్త్యా॑నామ్ ॥ ౧.౦౩౧.౧౬
మ॒ను॒ష్వద॑గ్నే అఙ్గిర॒స్వద॑ఙ్గిరో యయాతి॒వత్సద॑నే పూర్వ॒వచ్ఛు॑చే ।
అచ్ఛ॑ యా॒హ్యా వ॑హా॒ దైవ్యం॒ జన॒మా సా॑దయ బ॒ర్హిషి॒ యక్షి॑ చ ప్రి ॒యమ్ ॥ ౧.౦౩౧.౧౭
ఏ॒తేనా॑గ్నే॒ బ్రహ్మ॑ణా వావృధస్వ॒ శక్తీ॑ వా॒ యత్తే॑ చకృ॒మా వి॒దా వా॑ ।
ఉ॒త ప్ర ణే॑ష్య॒భి వస్యో॑ అ॒స్మాన్సం నః॑ సృజ సుమ॒త్యా వాజ॑వత్యా ॥ ౧.౦౩౧.౧౮
ఇన్ద్ర॑స్య॒ ను వీ॒ర్యా॑ణి॒ ప్ర వో॑చం॒ యాని॑ చ॒కార॑ ప్రథ॒మాని॑ వ॒జ్రీ ।
అహ॒న్నహి॒మన్వ॒పస్త॑తర్ద ॒ ప్ర వ॒క్షణా॑ అభిన॒త్పర్వ॑తానామ్ ॥ ౧.౦౩౨.౦౧
అహ॒న్నహిం॒ పర్వ॑తే శిశ్రియా॒ణం త్వష్టా ॑స్మై॒ వజ్రం॑ స్వ॒ర్యం॑ తతక్ష ।
వా॒శ్రా ఇ॑వ ధే॒నవః॒ స్యన్ద ॑మానా॒ అఞ్జః॑ సము॒ద్రమవ॑ జగ్ము॒రాపః॑ ॥ ౧.౦౩౨.౦౨
వృ॒షా॒యమా॑ణోఽవృణీత॒ సోమం॒ త్రిక॑ద్రుకేష్వపిబత్సు॒తస్య॑ ।
ఆ సాయ॑కం మ॒ఘవా॑దత్త॒ వజ్ర ॒మహ॑న్నేనం ప్రథమ॒జామహీ॑నామ్ ॥ ౧.౦౩౨.౦౩
యది॒న్ద్రాహ॑న్ప్రథమ॒జామహీ॑నా॒మాన్మా॒యినా॒మమి॑నాః॒ ప్రోత మా॒యాః ।
ఆత్సూర్యం॑ జ॒నయ॒న్ద్యాము॒షాసం॑ తా॒దీత్నా॒ శత్రుం॒ న కిలా॑ వివిత్సే ॥ ౧.౦౩౨.౦౪

r01.pdf 29
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

అహ॑న్వృ॒త్రం వృ॑త్ర ॒తరం॒ వ్యం॑స॒మిన్ద్రో॒ వజ్రే ॑ణ మహ॒తా వ॒ధేన॑ ।


స్కన్ధాం॑సీవ॒ కులి॑శేనా॒ వివృ॒క్ణాహిః॑ శయత ఉప॒పృక్పృ॑థి॒వ్యాః ॥ ౧.౦౩౨.౦౫
అ॒యో॒ద్ధేవ॑ దు॒ర్మద॒ ఆ హి జు॒హ్వే మ॑హావీ॒రం తు॑విబా॒ధమృ॑జీ॒షమ్ ।
నాతా॑రీదస్య॒ సమృ॑తిం వ॒ధానాం॒ సం రు॒జానాః॑ పిపిష॒ ఇన్ద్ర॑శత్రుః ॥ ౧.౦౩౨.౦౬
అ॒పాద॑హ॒స్తో అ॑పృతన్య॒దిన్ద్ర॒మాస్య॒ వజ్ర ॒మధి॒ సానౌ॑ జఘాన ।
వృష్ణో ॒ వధ్రిః॑ ప్రతి॒మానం॒ బుభూ॑షన్పురు॒త్రా వృ॒త్రో అ॑శయ॒ద్వ్య॑స్తః ॥ ౧.౦౩౨.౦౭
న॒దం న భి॒న్నమ॑ము॒యా శయా॑నం॒ మనో॒ రుహా॑ణా॒ అతి॑ య॒న్త్యాపః॑ ।
యాశ్చి॑ద్వృ॒త్రో మ॑హి॒నా ప॒ర్యతి॑ష్ఠ ॒త్తాసా॒మహిః॑ పత్సుతః॒శీర్బ॑భూవ ॥ ౧.౦౩౨.౦౮
నీ॒చావ॑యా అభవద్వృ॒త్రపు॒త్రేన్ద్రో॑ అస్యా॒ అవ॒ వధ॑ర్జభార ।
ఉత్త॑రా॒ సూరధ॑రః పు॒త్ర ఆ॑సీ॒ద్దానుః॑ శయే స॒హవ॑త్సా॒ న ధే॒నుః ॥ ౧.౦౩౨.౦౯
అతి॑ష్ఠన్తీనామనివేశ॒నానాం॒ కాష్ఠా ॑నాం॒ మధ్యే॒ నిహి॑తం॒ శరీ॑రమ్ ।
వృ॒త్రస్య॑ ని॒ణ్యం వి చ॑ర॒న్త్యాపో॑ దీ॒ర్ఘం తమ॒ ఆశ॑య॒దిన్ద్ర॑శత్రుః ॥ ౧.౦౩౨.౧౦
దా॒సప॑త్నీ॒రహి॑గోపా అతిష్ఠ ॒న్నిరు॑ద్ధా ॒ ఆపః॑ ప॒ణినే॑వ॒ గావః॑ ।
అ॒పాం బిల॒మపి॑హితం॒ యదాసీ॑ద్వృ॒త్రం జ॑ఘ॒న్వాఁ అప॒ తద్వ॑వార ॥ ౧.౦౩౨.౧౧
అశ్వ్యో॒ వారో॑ అభవ॒స్తది॑న్ద్ర సృ॒కే యత్త్వా॑ ప్ర ॒త్యహ॑న్దే ॒వ ఏకః॑ ।
అజ॑యో॒ గా అజ॑యః శూర॒ సోమ॒మవా॑సృజః॒ సర్త॑వే స॒ప్త సిన్ధూ ॑న్ ॥ ౧.౦౩౨.౧౨
నాస్మై॑ వి॒ద్యున్న త॑న్య॒తుః సి॑షేధ॒ న యాం మిహ॒మకి॑రద్ధ్రా॒దునిం॑ చ ।
ఇన్ద్ర॑శ్చ॒ యద్యు॑యు॒ధాతే॒ అహి॑శ్చో॒తాప॒రీభ్యో॑ మ॒ఘవా॒ వి జి॑గ్యే ॥ ౧.౦౩౨.౧౩
అహే॑ర్యా॒తారం॒ కమ॑పశ్య ఇన్ద్ర హృ॒ది యత్తే॑ జ॒ఘ్నుషో॒ భీరగ॑చ్ఛత్ ।
నవ॑ చ॒ యన్న॑వ॒తిం చ॒ స్రవ॑న్తీః శ్యే॒నో న భీ॒తో అత॑రో॒ రజాం॑సి ॥ ౧.౦౩౨.౧౪
ఇన్ద్రో॑ యా॒తోఽవ॑సితస్య॒ రాజా॒ శమ॑స్య చ శ‍ృ॒ఙ్గిణో॒ వజ్ర ॑బాహుః ।
సేదు॒ రాజా॑ క్షయతి చర్షణీ॒నామ॒రాన్న నే॒మిః పరి॒ తా బ॑భూవ ॥ ౧.౦౩౨.౧౫
ఏతాయా॒మోప॑ గ॒వ్యన్త॒ ఇన్ద్ర॑మ॒స్మాకం॒ సు ప్రమ॑తిం వావృధాతి ।
అ॒నా॒మృ॒ణః కు॒విదాద॒స్య రా॒యో గవాం॒ కేతం॒ పర॑మా॒వర్జ ॑తే నః ॥ ౧.౦౩౩.౦౧
ఉపేద॒హం ధ॑న॒దామప్ర ॑తీతం॒ జుష్టాం॒ న శ్యే॒నో వ॑స॒తిం ప॑తామి ।

30 sanskritdocuments.org
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

ఇన్ద్రం॑ నమ॒స్యన్ను॑ప॒మేభి॑ర॒ర్కైర్యః స్తో ॒తృభ్యో॒ హవ్యో॒ అస్తి॒ యామ॑న్ ॥ ౧.౦౩౩.౦౨


ని సర్వ॑సేన ఇషు॒ధీఁర॑సక్త॒ సమ॒ర్యో గా అ॑జతి॒ యస్య॒ వష్టి ॑ ।
చో॒ష్కూ॒యమా॑ణ ఇన్ద్ర॒ భూరి॑ వా॒మం మా ప॒ణిర్భూ॑ర॒స్మదధి॑ ప్రవృద్ధ ॥ ౧.౦౩౩.౦౩
వధీ॒ర్హి దస్యుం॑ ధ॒నినం॑ ఘ॒నేన॒ఁ ఏక॒శ్చర॑న్నుపశా॒కేభి॑రిన్ద్ర ।
ధనో॒రధి॑ విషు॒ణక్తే వ్యా॑య॒న్నయ॑జ్వానః సన॒కాః ప్రేతి॑మీయుః ॥ ౧.౦౩౩.౦౪
పరా॑ చిచ్ఛీ॒ర్షా వ॑వృజు॒స్త ఇ॒న్ద్రాయ॑జ్వానో॒ యజ్వ॑భిః॒ స్పర్ధ ॑మానాః ।
ప్ర యద్ది ॒వో హ॑రివః స్థాతరుగ్ర ॒ నిర॑వ్ర ॒తాఁ అ॑ధమో॒ రోద॑స్యోః ॥ ౧.౦౩౩.౦౫
అయు॑యుత్సన్ననవ॒ద్యస్య॒ సేనా॒మయా॑తయన్త క్షి॒తయో॒ నవ॑గ్వాః ।
వృ॒షా॒యుధో॒ న వధ్ర ॑యో॒ నిర॑ష్టాః ప్ర ॒వద్భి॒రిన్ద్రా॑చ్చి॒తయ॑న్త ఆయన్ ॥ ౧.౦౩౩.౦౬
త్వమే॒తాన్రు ॑ద॒తో జక్ష॑త॒శ్చాయో॑ధయో॒ రజ॑స ఇన్ద్ర పా॒రే ।
అవా॑దహో ది॒వ ఆ దస్యు॑ము॒చ్చా ప్ర సు॑న్వ॒తః స్తు॑వ॒తః శంస॑మావః ॥ ౧.౦౩౩.౦౭
చ॒క్రా ॒ణాసః॑ పరీ॒ణహం॑ పృథి॒వ్యా హిర॑ణ్యేన మ॒ణినా॒ శుమ్భ॑మానాః ।
న హి॑న్వా॒నాస॑స్తితిరు॒స్త ఇన్ద్రం॒ పరి॒ స్పశో॑ అదధా॒త్సూర్యే॑ణ ॥ ౧.౦౩౩.౦౮
పరి॒ యది॑న్ద్ర॒ రోద॑సీ ఉ॒భే అబు॑భోజీర్మహి॒నా వి॒శ్వతః॑ సీమ్ ।
అమ॑న్యమానాఁ అ॒భి మన్య॑మానై ॒ర్నిర్బ్ర॒హ్మభి॑రధమో॒ దస్యు॑మిన్ద్ర ॥ ౧.౦౩౩.౦౯
న యే ది॒వః పృ॑థి॒వ్యా అన్త॑మా॒పుర్న మా॒యాభి॑ర్ధన॒దాం ప॒ర్యభూ॑వన్ ।
యుజం॒ వజ్రం॑ వృష॒భశ్చ॑క్ర ॒ ఇన్ద్రో॒ నిర్జ్యోతి॑షా॒ తమ॑సో॒ గా అ॑దుక్షత్ ॥ ౧.౦౩౩.౧౦
అను॑ స్వ॒ధామ॑క్షర॒న్నాపో॑ అ॒స్యావ॑ర్ధత॒ మధ్య॒ ఆ నా॒వ్యా॑నామ్ ।
స॒ధ్రీ ॒చీనే॑న॒ మన॑సా॒ తమిన్ద్ర॒ ఓజి॑ష్ఠేన॒ హన్మ॑నాహన్న॒భి ద్యూన్ ॥ ౧.౦౩౩.౧౧
న్యా॑విధ్యదిలీ॒బిశ॑స్య దృ॒ళ్హా వి శ‍ృ॒ఙ్గిణ॑మభిన॒చ్ఛుష్ణ ॒మిన్ద్రః॑ ।
యావ॒త్తరో॑ మఘవ॒న్యావ॒దోజో॒ వజ్రే ॑ణ॒ శత్రు ॑మవధీః పృత॒న్యుమ్ ॥ ౧.౦౩౩.౧౨
అ॒భి సి॒ధ్మో అ॑జిగాదస్య॒ శత్రూ ॒న్వి తి॒గ్మేన॑ వృష॒భేణా॒ పురో॑ఽభేత్ ।
సం వజ్రే ॑ణాసృజద్వృ॒త్రమిన్ద్రః॒ ప్ర స్వాం మతిమ ॒ తిర
॑ ॒చ్ఛాశ॑దానః ॥ ౧.౦౩౩.౧౩
ఆవః॒ కుత్స॑మిన్ద్ర॒ యస్మి॑ఞ్చా॒కన్ప్రావో॒ యుధ్య॑న్తం వృష॒భం దశ॑ద్యుమ్ ।
శ॒ఫచ్యు॑తో రే॒ణుర్న॑క్షత॒ ద్యాముచ్ఛ్వై॑త్రే ॒యో నృ॒షాహ్యా॑య తస్థౌ ॥ ౧.౦౩౩.౧౪

r01.pdf 31
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

ఆవః॒ శమం॑ వృష॒భం తుగ్ర్యా॑సు క్షేత్రజే॒షే మ॑ఘవ॒ఞ్ఛ్విత్ర్యం॒ గామ్ ।


జ్యోక్చి॒దత్ర ॑ తస్థి ॒వాంసో॑ అక్రఞ్ఛత్రూయ॒తామధ॑రా॒ వేద॑నాకః ॥ ౧.౦౩౩.౧౫
త్రిశ్చి॑న్నో అ॒ద్యా భ॑వతం నవేదసా వి॒భుర్వాం॒ యామ॑ ఉ॒త రా॒తిర॑శ్వినా ।
యు॒వోర్హి య॒న్త్రం హి॒మ్యేవ॒ వాస॑సోఽభ్యాయం॒సేన్యా॑ భవతం మనీ॒షిభిః॑ ॥ ౧.౦౩౪.౦౧
త్రయః॑ ప॒వయో॑ మధు॒వాహ॑నే॒ రథే॒ సోమ॑స్య వే॒నామను॒ విశ్వ॒ ఇద్వి॑దుః ।
త్రయః॑ స్క॒మ్భాసః॑ స్కభి॒తాస॑ ఆ॒రభే॒ త్రిర్నక్తం॑ యా॒థస్త్రిర్వ॑శ్వినా॒ దివా॑ ॥ ౧.౦౩౪.౦౨
స॒మా॒నే అహ॒న్త్రిర॑వద్యగోహనా॒ త్రిర॒ద్య య॒జ్ఞం మధు॑నా మిమిక్షతమ్ ।
త్రిర్వాజ॑వతీ॒రిషో॑ అశ్వినా యు॒వం దో॒షా అ॒స్మభ్య॑ము॒షస॑శ్చ పిన్వతమ్ ॥ ౧.౦౩౪.౦౩
త్రిర్వ॒ర్తిర్యా॑తం॒ త్రిరను॑వ్రతే జ॒నే త్రిః సు॑ప్రా ॒వ్యే॑ త్రే ॒ధేవ॑ శిక్షతమ్ ।
త్రిర్నా॒న్ద్యం॑ వహతమశ్వినా యు॒వం త్రిః పృక్షో॑ అ॒స్మే అ॒క్షరే॑వ పిన్వతమ్ ॥ ౧.౦౩౪.౦౪
త్రిర్నో॑ ర॒యిం వ॑హతమశ్వినా యు॒వం త్రిర్దే ॒వతా॑తా॒ త్రిరు॒తావ॑తం॒ ధియః॑ ।
త్రిః సౌ॑భగ॒త్వం త్రిరు॒త శ్రవాం॑సి నస్త్రి ॒ష్ఠం వాం॒ సూరే॑ దుహి॒తా రు॑హ॒ద్రథ॑మ్ ॥ ౧.౦౩౪.౦౫
త్రిర్నో॑ అశ్వినా ది॒వ్యాని॑ భేష॒జా త్రిః పార్థి ॑వాని॒ త్రిరు॑ దత్తమ॒ద్భ్యః ।
ఓ॒మానం॑ శం॒యోర్మమ॑కాయ సూ॒నవే॑ త్రి ॒ధాతు॒ శర్మ॑ వహతం శుభస్పతీ ॥ ౧.౦౩౪.౦౬
త్రిర్నో॑ అశ్వినా యజ॒తా ది॒వేది॑వే॒ పరి॑ త్రి ॒ధాతు॑ పృథి॒వీమ॑శాయతమ్ ।
తి॒స్రో నా॑సత్యా రథ్యా పరా॒వత॑ ఆ॒త్మేవ॒ వాతః॒ స్వస॑రాణి గచ్ఛతమ్ ॥ ౧.౦౩౪.౦౭
త్రిర॑శ్వినా॒ సిన్ధు ॑భిః స॒ప్తమా॑తృభి॒స్త్రయ॑ ఆహా॒వాస్త్రే ॒ధా హ॒విష్కృ॒తమ్ ।
తి॒స్రః పృ॑థి॒వీరు॒పరి॑ ప్ర ॒వా ది॒వో నాకం॑ రక్షేథే॒ ద్యుభి॑ర॒క్తుభి॑ర్హి ॒తమ్ ॥ ౧.౦౩౪.౦౮
క్వ౧॒॑ త్రీ చ॒క్రా త్రి ॒వృతో॒ రథ॑స్య॒ క్వ౧॒॑ త్రయో॑ వ॒న్ధురో॒ యే సనీ॑ళాః ।
క॒దా యోగో॑ వా॒జినో॒ రాస॑భస్య॒ యేన॑ య॒జ్ఞం నా॑సత్యోపయా॒థః ॥ ౧.౦౩౪.౦౯
ఆ నా॑సత్యా॒ గచ్ఛ॑తం హూ॒యతే॑ హ॒విర్మధ్వః॑ పిబతం మధు॒పేభి॑రా॒సభిః॑ ।
యు॒వోర్హి పూర్వం॑ సవి॒తోషసో॒ రథ॑మృ॒తాయ॑ చి॒త్రం ఘృ॒తవ॑న్త॒మిష్య॑తి ॥ ౧.౦౩౪.౧౦
ఆ నా॑సత్యా త్రి ॒భిరే॑కాద॒శైరి॒హ దే॒వేభి॑ర్యాతం మధు॒పేయ॑మశ్వినా ।
ప్రాయు॒స్తారి॑ష్టం॒ నీ రపాం॑సి మృక్షతం॒ సేధ॑తం॒ ద్వేషో॒ భవ॑తం సచా॒భువా॑ ॥ ౧.౦౩౪.౧౧
ఆ నో॑ అశ్వినా త్రి ॒వృతా॒ రథే॑నా॒ర్వాఞ్చం॑ ర॒యిం వ॑హతం సు॒వీర॑మ్ ।

32 sanskritdocuments.org
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

శ‍ృ॒ణ్వన్తా॑ వా॒మవ॑సే జోహవీమి వృ॒ధే చ॑ నో భవతం॒ వాజ॑సాతౌ ॥ ౧.౦౩౪.౧౨


హ్వయా॑మ్య॒గ్నిం ప్ర ॑థ॒మం స్వ॒స్తయే॒ హ్వయా॑మి మి॒త్రావరు॑ణావి॒హావ॑సే ।
హ్వయా॑మి॒ రాత్రీం॒ జగ॑తో ని॒వేశ॑నీం॒ హ్వయా॑మి దే॒వం స॑వి॒తార॑మూ॒తయే॑ ॥
౧.౦౩౫.౦౧
ఆ కృ॒ష్ణేన॒ రజ॑సా॒ వర్త॑మానో నివే॒శయ॑న్న॒మృతం॒ మర్త్యం॑ చ ।
హి॒ర॒ణ్యయే॑న సవి॒తా రథే॒నా దే॒వో యా॑తి॒ భువ॑నాని॒ పశ్య॑న్ ॥ ౧.౦౩౫.౦౨
యాతి॑ దే॒వః ప్ర ॒వతా॒ యాత్యు॒ద్వతా॒ యాతి॑ శు॒భ్రాభ్యాం॑ యజ॒తో హరి॑భ్యామ్ ।
ఆ దే॒వో యా॑తి సవి॒తా ప॑రా॒వతోఽప॒ విశ్వా॑ దురి॒తా బాధ॑మానః ॥ ౧.౦౩౫.౦౩
అ॒భీవృ॑తం॒ కృశ॑నైర్వి॒శ్వరూ॑పం॒ హిర॑ణ్యశమ్యం యజ॒తో బృ॒హన్త॑మ్ ।
ఆస్థా ॒ద్రథం॑ సవి॒తా చి॒త్రభా॑నుః కృ॒ష్ణా రజాం॑సి॒ తవి॑షీం॒ దధా॑నః ॥ ౧.౦౩౫.౦౪
వి జనా॑ఞ్ఛ్యా॒వాః శి॑తి॒పాదో॑ అఖ్య॒న్రథం॒ హిర॑ణ్యప్ర ‍ఉగం॒ వహ॑న్తః ।
శశ్వ॒ద్విశః॑ సవి॒తుర్దైవ్య॑స్యో॒పస్థే ॒ విశ్వా॒ భువ॑నాని తస్థుః ॥ ౧.౦౩౫.౦౫
తి॒స్రో ద్యావః॑ సవి॒తుర్ద్వా ఉ॒పస్థా ॒ఁ ఏకా॑ య॒మస్య॒ భువ॑నే విరా॒షాట్ ।
ఆ॒ణిం న రథ్య॑మ॒మృతాధి॑ తస్థురి॒హ బ్ర ॑వీతు॒ య ఉ॒ తచ్చికే॑తత్ ॥ ౧.౦౩౫.౦౬
వి సు॑ప॒ర్ణో అ॒న్తరి॑క్షాణ్యఖ్యద్గభీ॒రవే॑పా॒ అసు॑రః సునీ॒థః ।
క్వే॒౩॒॑దానీం॒ సూర్యః॒ కశ్చి॑కేత కత॒మాం ద్యాం ర॒శ్మిర॒స్యా త॑తాన ॥ ౧.౦౩౫.౦౭
అ॒ష్టౌ వ్య॑ఖ్యత్క॒కుభః॑ పృథి॒వ్యాస్త్రీ ధన్వ॒ యోజ॑నా స॒ప్త సిన్ధూ ॑న్ ।
హి॒ర॒ణ్యా॒క్షః స॑వి॒తా దే॒వ ఆగా॒ద్దధ॒ద్రత్నా॑ దా॒శుషే॒ వార్యా॑ణి ॥ ౧.౦౩౫.౦౮
హిర॑ణ్యపాణిః సవి॒తా విచ॑ర్షణిరు॒భే ద్యావా॑పృథి॒వీ అ॒న్తరీ॑యతే ।
అపామీ॑వాం॒ బాధ॑తే॒ వేతి॒ సూర్య॑మ॒భి కృ॒ష్ణేన॒ రజ॑సా॒ ద్యామృ॑ణోతి ॥ ౧.౦౩౫.౦౯
హిర॑ణ్యహస్తో ॒ అసు॑రః సునీ॒థః సు॑మృళీ॒కః స్వవా॑ఁ యాత్వ॒ర్వాఙ్ ।
అ॒ప॒సేధ॑న్ర ॒క్షసో॑ యాతు॒ధానా॒నస్థా ॑ద్దే ॒వః ప్ర ॑తిదో॒షం గృ॑ణా॒నః ॥ ౧.౦౩౫.౧౦
యే తే॒ పన్థాః॑ సవితః పూ॒ర్వ్యాసో॑ఽరే॒ణవః॒ సుకృ॑తా అ॒న్తరి॑క్షే ।
తేభి॑ర్నో అ॒ద్య ప॒థిభిః॑ సు॒గేభీ॒ రక్షా॑ చ నో॒ అధి॑ చ బ్రూహి దేవ ॥ ౧.౦౩౫.౧౧
ప్ర వో॑ య॒హ్వం పు॑రూ॒ణాం వి॒శాం దే॑వయ॒తీనా॑మ్ ।

r01.pdf 33
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

అ॒గ్నిం సూ॒క్తేభి॒ర్వచో॑భిరీమహే॒ యం సీ॒మిద॒న్య ఈళ॑తే ॥ ౧.౦౩౬.౦౧


జనా॑సో అ॒గ్నిం ద॑ధిరే సహో॒వృధం॑ హ॒విష్మ॑న్తో విధేమ తే ।
స త్వం నో॑ అ॒ద్య సు॒మనా॑ ఇ॒హావి॒తా భవా॒ వాజే॑షు సన్త్య ॥ ౧.౦౩౬.౦౨
ప్ర త్వా॑ దూ॒తం వృ॑ణీమహే॒ హోతా॑రం వి॒శ్వవే॑దసమ్ ।
మ॒హస్తే॑ స॒తో వి చ॑రన్త్య॒ర్చయో॑ ది॒వి స్పృ॑శన్తి భా॒నవః॑ ॥ ౧.౦౩౬.౦౩
దే॒వాస॑స్త్వా॒ వరు॑ణో మి॒త్రో అ॑ర్య॒మా సం దూ॒తం ప్ర ॒త్నమి॑న్ధతే ।
విశ్వం॒ సో అ॑గ్నే జయతి॒ త్వయా॒ ధనం॒ యస్తే॑ ద॒దాశ॒ మర్త్యః॑ ॥ ౧.౦౩౬.౦౪
మ॒న్ద్రో హోతా॑ గృ॒హప॑తి॒రగ్నే॑ దూ॒తో వి॒శామ॑సి ।
త్వే విశ్వా॒ సంగ॑తాని వ్ర ॒తా ధ్రు ॒వా యాని॑ దే॒వా అకృ॑ణ్వత ॥ ౧.౦౩౬.౦౫
త్వే ఇద॑గ్నే సు॒భగే॑ యవిష్ఠ్య॒ విశ్వ॒మా హూ॑యతే హ॒విః ।
స త్వం నో॑ అ॒ద్య సు॒మనా॑ ఉ॒తాప॒రం యక్షి॑ దే॒వాన్సు॒వీర్యా॑ ॥ ౧.౦౩౬.౦౬
తం ఘే॑మి॒త్థా న॑మ॒స్విన॒ ఉప॑ స్వ॒రాజ॑మాసతే ।
హోత్రా ॑భిర॒గ్నిం మను॑షః॒ సమి॑న్ధతే తితి॒ర్వాంసో॒ అతి॒ స్రిధః॑ ॥ ౧.౦౩౬.౦౭
ఘ్నన్తో॑ వృ॒త్రమ॑తర॒న్రోద॑సీ అ॒ప ఉ॒రు క్షయా॑య చక్రిరే ।
భువ॒త్కణ్వే॒ వృషా॑ ద్యు॒మ్న్యాహు॑తః॒ క్రన్ద ॒దశ్వో॒ గవి॑ష్టిషు ॥ ౧.౦౩౬.౦౮
సం సీ॑దస్వ మ॒హాఁ అ॑సి॒ శోచ॑స్వ దేవ॒వీత॑మః ।
వి ధూ॒మమ॑గ్నే అరు॒షం మి॑యేధ్య సృ॒జ ప్ర ॑శస్త దర్శ॒తమ్ ॥ ౧.౦౩౬.౦౯
యం త్వా॑ దే॒వాసో॒ మన॑వే ద॒ధురి॒హ యజి॑ష్ఠం హవ్యవాహన ।
యం కణ్వో॒ మేధ్యా॑తిథిర్ధన॒స్పృతం॒ యం వృషా॒ యము॑పస్తు॒తః ॥ ౧.౦౩౬.౧౦
యమ॒గ్నిం మేధ్యా॑తిథిః॒ కణ్వ॑ ఈ॒ధ ఋ॒తాదధి॑ ।
తస్య॒ ప్రేషో॑ దీదియు॒స్తమి॒మా ఋచ॒స్తమ॒గ్నిం వ॑ర్ధయామసి ॥ ౧.౦౩౬.౧౧
రా॒యస్పూ॑ర్ధి స్వధా॒వోఽస్తి॒ హి తేఽగ్నే॑ దే॒వేష్వాప్య॑మ్ ।
త్వం వాజ॑స్య॒ శ్రుత్య॑స్య రాజసి॒ స నో॑ మృళ మ॒హాఁ అ॑సి ॥ ౧.౦౩౬.౧౨
ఊ॒ర్ధ్వ ఊ॒ షు ణ॑ ఊ॒తయే॒ తిష్ఠా ॑ దే॒వో న స॑వి॒తా ।
ఊ॒ర్ధ్వో వాజ॑స్య॒ సని॑తా॒ యద॒ఞ్జిభి॑ర్వా॒ఘద్భి॑ర్వి॒హ్వయా॑మహే ॥ ౧.౦౩౬.౧౩

34 sanskritdocuments.org
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

ఊ॒ర్ధ్వో నః॑ పా॒హ్యంహ॑సో॒ ని కే॒తునా॒ విశ్వం॒ సమ॒త్రిణం॑ దహ ।


కృ॒ధీ న॑ ఊ॒ర్ధ్వాఞ్చ॒రథా॑య జీ॒వసే॑ వి॒దా దే॒వేషు॑ నో॒ దువః॑ ॥ ౧.౦౩౬.౧౪
పా॒హి నో॑ అగ్నే ర॒క్షసః॑ పా॒హి ధూ॒ర్తేరరా॑వ్ణః ।
పా॒హి రీష॑త ఉ॒త వా॒ జిఘాం॑సతో॒ బృహ॑ద్భానో॒ యవి॑ష్ఠ్య ॥ ౧.౦౩౬.౧౫
ఘ॒నేవ॒ విష్వ॒గ్వి జ॒హ్యరా॑వ్ణ ॒స్తపు॑ర్జమ్భ॒ యో అ॑స్మ॒ధ్రుక్ ।
యో మర్త్యః॒ శిశీ॑తే॒ అత్య॒క్తుభి॒ర్మా నః॒ స రి॒పురీ॑శత ॥ ౧.౦౩౬.౧౬
అ॒గ్నిర్వ॑వ్నే సు॒వీర్య॑మ॒గ్నిః కణ్వా॑య॒ సౌభ॑గమ్ ।
అ॒గ్నిః ప్రావ॑న్మి॒త్రోత మేధ్యా॑తిథిమ॒గ్నిః సా॒తా ఉ॑పస్తు॒తమ్ ॥ ౧.౦౩౬.౧౭
అ॒గ్నినా॑ తు॒ర్వశం॒ యదుం॑ పరా॒వత॑ ఉ॒గ్రాదే॑వం హవామహే ।
అ॒గ్నిర్న॑య॒న్నవ॑వాస్త్వం బృ॒హద్ర ॑థం తు॒ర్వీతిం॒ దస్య॑వే॒ సహః॑ ॥ ౧.౦౩౬.౧౮
ని త్వామ॑గ్నే॒ మను॑ర్దధే॒ జ్యోతి॒ర్జనా॑య॒ శశ్వ॑తే ।
దీ॒దేథ॒ కణ్వ॑ ఋ॒తజా॑త ఉక్షి॒తో యం న॑మ॒స్యన్తి॑ కృ॒ష్టయః॑ ॥ ౧.౦౩౬.౧౯
త్వే॒షాసో॑ అ॒గ్నేరమ॑వన్తో అ॒ర్చయో॑ భీ॒మాసో॒ న ప్రతీ॑తయే ।
ర॒క్ష॒స్వినః॒ సద॒మిద్యా॑తు॒మావ॑తో॒ విశ్వం॒ సమ॒త్రిణం॑ దహ ॥ ౧.౦౩౬.౨౦
క్రీ ॒ళం వః॒ శర్ధో ॒ మారు॑తమన॒ర్వాణం॑ రథే॒శుభ॑మ్ ।
కణ్వా॑ అ॒భి ప్ర గా॑యత ॥ ౧.౦౩౭.౦౧
యే పృష॑తీభిరృ॒ష్టిభిః॑ సా॒కం వాశీ॑భిర॒ఞ్జిభిః॑ ।
అజా॑యన్త॒ స్వభా॑నవః ॥ ౧.౦౩౭.౦౨
ఇ॒హేవ॑ శ‍ృణ్వ ఏషాం॒ కశా॒ హస్తే॑షు॒ యద్వదా॑న్ ।
ని యామ॑ఞ్చి॒త్రమృ॑ఞ్జతే ॥ ౧.౦౩౭.౦౩
ప్ర వః॒ శర్ధా ॑య॒ ఘృష్వ॑యే త్వే॒షద్యు॑మ్నాయ శు॒ష్మిణే॑ ।
దే॒వత్తం॒ బ్రహ్మ॑ గాయత ॥ ౧.౦౩౭.౦౪
ప్ర శం॑సా॒ గోష్వఘ్న్యం॑ క్రీ ॒ళం యచ్ఛర్ధో ॒ మారు॑తమ్ ।
జమ్భే॒ రస॑స్య వావృధే ॥ ౧.౦౩౭.౦౫
కో వో॒ వర్షి ॑ష్ఠ ॒ ఆ న॑రో ది॒వశ్చ॒ గ్మశ్చ॑ ధూతయః ।

r01.pdf 35
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

యత్సీ॒మన్తం॒ న ధూ॑ను॒థ ॥ ౧.౦౩౭.౦౬


ని వో॒ యామా॑య॒ మాను॑షో ద॒ధ్ర ఉ॒గ్రాయ॑ మ॒న్యవే॑ ।
జిహీ॑త॒ పర్వ॑తో గి॒రిః ॥ ౧.౦౩౭.౦౭
యేషా॒మజ్మే॑షు పృథి॒వీ జు॑జు॒ర్వాఁ ఇ॑వ వి॒శ్పతిః॑ ।
భి॒యా యామే॑షు॒ రేజ॑తే ॥ ౧.౦౩౭.౦౮
స్థి ॒రం హి జాన॑మేషాం॒ వయో॑ మా॒తుర్నిరే॑తవే ।
యత్సీ॒మను॑ ద్వి॒తా శవః॑ ॥ ౧.౦౩౭.౦౯
ఉదు॒ త్యే సూ॒నవో॒ గిరః॒ కాష్ఠా ॒ అజ్మే॑ష్వత్నత ।
వా॒శ్రా అ॑భి॒జ్ఞు యాత॑వే ॥ ౧.౦౩౭.౧౦
త్యం చి॑ద్ఘా దీ॒ర్ఘం పృ॒థుం మి॒హో నపా॑త॒మమృ॑ధ్రమ్ ।
ప్ర చ్యా॑వయన్తి॒ యామ॑భిః ॥ ౧.౦౩౭.౧౧
మరు॑తో॒ యద్ధ ॑ వో॒ బలం॒ జనా॑ఁ అచుచ్యవీతన ।
గి॒రీఁర॑చుచ్యవీతన ॥ ౧.౦౩౭.౧౨
యద్ధ ॒ యాన్తి॑ మ॒రుతః॒ సం హ॑ బ్రువ॒తేఽధ్వ॒న్నా ।
శ‍ృ॒ణోతి॒ కశ్చి॑దేషామ్ ॥ ౧.౦౩౭.౧౩
ప్ర యా॑త॒ శీభ॑మా॒శుభిః॒ సన్తి॒ కణ్వే॑షు వో॒ దువః॑ ।
తత్రో ॒ షు మా॑దయాధ్వై ॥ ౧.౦౩౭.౧౪
అస్తి॒ హి ష్మా॒ మదా॑య వః॒ స్మసి॑ ష్మా వ॒యమే॑షామ్ ।
విశ్వం॑ చి॒దాయు॑ర్జీ ॒వసే॑ ॥ ౧.౦౩౭.౧౫
కద్ధ ॑ నూ॒నం క॑ధప్రియః పి॒తా పు॒త్రం న హస్త॑యోః ।
ద॒ధి॒ధ్వే వృ॑క్తబర్హిషః ॥ ౧.౦౩౮.౦౧
క్వ॑ నూ॒నం కద్వో॒ అర్థం॒ గన్తా॑ ది॒వో న పృ॑థి॒వ్యాః ।
క్వ॑ వో॒ గావో॒ న ర॑ణ్యన్తి ॥ ౧.౦౩౮.౦౨
క్వ॑ వః సు॒మ్నా నవ్యాం॑సి॒ మరు॑తః॒ క్వ॑ సువి॒తా ।
క్వో॒౩॒॑ విశ్వా॑ని॒ సౌభ॑గా ॥ ౧.౦౩౮.౦౩
యద్యూ॒యం పృ॑శ్నిమాతరో॒ మర్తా ॑సః॒ స్యాత॑న ।

36 sanskritdocuments.org
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

స్తో ॒తా వో॑ అ॒మృతః॑ స్యాత్ ॥ ౧.౦౩౮.౦౪


మా వో॑ మృ॒గో న యవ॑సే జరి॒తా భూ॒దజో॑ష్యః ।
ప॒థా య॒మస్య॑ గా॒దుప॑ ॥ ౧.౦౩౮.౦౫
మో షు ణః॒ పరా॑పరా॒ నిరృ॑తిర్దు ॒ర్హణా॑ వధీత్ ।
ప॒దీ॒ష్ట తృష్ణ ॑యా స॒హ ॥ ౧.౦౩౮.౦౬
స॒త్యం త్వే॒షా అమ॑వన్తో॒ ధన్వ॑ఞ్చి॒దా రు॒ద్రియా॑సః ।
మిహం॑ కృణ్వన్త్యవా॒తామ్ ॥ ౧.౦౩౮.౦౭
వా॒శ్రేవ॑ వి॒ద్యున్మి॑మాతి వ॒త్సం న మా॒తా సి॑షక్తి ।
యదే॑షాం వృ॒ష్టిరస॑ర్జి ॥ ౧.౦౩౮.౦౮
దివా॑ చి॒త్తమః॑ కృణ్వన్తి ప॒ర్జన్యే॑నోదవా॒హేన॑ ।
యత్పృ॑థి॒వీం వ్యు॒న్దన్తి॑ ॥ ౧.౦౩౮.౦౯
అధ॑ స్వ॒నాన్మ॒రుతాం॒ విశ్వ॒మా సద్మ॒ పార్థి ॑వమ్ ।
అరే॑జన్త॒ ప్ర మాను॑షాః ॥ ౧.౦౩౮.౧౦
మరు॑తో వీళుపా॒ణిభి॑శ్చి॒త్రా రోధ॑స్వతీ॒రను॑ ।
యా॒తేమఖి॑ద్రయామభిః ॥ ౧.౦౩౮.౧౧
స్థి ॒రా వః॑ సన్తు నే॒మయో॒ రథా॒ అశ్వా॑స ఏషామ్ ।
సుసం॑స్కృతా అ॒భీశ॑వః ॥ ౧.౦౩౮.౧౨
అచ్ఛా॑ వదా॒ తనా॑ గి॒రా జ॒రాయై ॒ బ్రహ్మ॑ణ॒స్పతి॑మ్ ।
అ॒గ్నిం మి॒త్రం న ద॑ర్శ॒తమ్ ॥ ౧.౦౩౮.౧౩
మి॒మీ॒హి శ్లోక॑మా॒స్యే॑ ప॒ర్జన్య॑ ఇవ తతనః ।
గాయ॑ గాయ॒త్రము॒క్థ్య॑మ్ ॥ ౧.౦౩౮.౧౪
వన్ద ॑స్వ॒ మారు॑తం గ॒ణం త్వే॒షం ప॑న॒స్యుమ॒ర్కిణ॑మ్ ।
అ॒స్మే వృ॒ద్ధా అ॑సన్ని॒హ ॥ ౧.౦౩౮.౧౫
ప్ర యది॒త్థా ప॑రా॒వతః॑ శో॒చిర్న మాన॒మస్య॑థ ।
కస్య॒ క్రత్వా॑ మరుతః॒ కస్య॒ వర్ప॑సా॒ కం యా॑థ॒ కం హ॑ ధూతయః ॥ ౧.౦౩౯.౦౧

r01.pdf 37
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

స్థి ॒రా వః॑ స॒న్త్వాయు॑ధా పరా॒ణుదే॑ వీ॒ళూ ఉ॒త ప్ర ॑తి॒ష్కభే॑ ।


యు॒ష్మాక॑మస్తు॒ తవి॑షీ॒ పనీ॑యసీ॒ మా మర్త్య॑స్య మా॒యినః॑ ॥ ౧.౦౩౯.౦౨
పరా॑ హ॒ యత్స్థి ॒రం హ॒థ నరో॑ వ॒ర్తయ॑థా గు॒రు ।
వి యా॑థన వ॒నినః॑ పృథి॒వ్యా వ్యాశాః॒ పర్వ॑తానామ్ ॥ ౧.౦౩౯.౦౩
న॒హి వః॒ శత్రు ॑ర్వివి॒దే అధి॒ ద్యవి॒ న భూమ్యాం॑ రిశాదసః ।
యు॒ష్మాక॑మస్తు॒ తవి॑షీ॒ తనా॑ యు॒జా రుద్రా ॑సో॒ నూ చి॑దా॒ధృషే॑ ॥ ౧.౦౩౯.౦౪
ప్ర వే॑పయన్తి॒ పర్వ॑తా॒న్వి వి॑ఞ్చన్తి॒ వన॒స్పతీ॑న్ ।
ప్రో ఆ॑రత మరుతో దు॒ర్మదా॑ ఇవ॒ దేవా॑సః॒ సర్వ॑యా వి॒శా ॥ ౧.౦౩౯.౦౫
ఉపో॒ రథే॑షు॒ పృష॑తీరయుగ్ధ్వం॒ ప్రష్టి ॑ర్వహతి॒ రోహి॑తః ।
ఆ వో॒ యామా॑య పృథి॒వీ చి॑దశ్రో ॒దబీ॑భయన్త॒ మాను॑షాః ॥ ౧.౦౩౯.౦౬
ఆ వో॑ మ॒క్షూ తనా॑య॒ కం రుద్రా ॒ అవో॑ వృణీమహే ।
గన్తా॑ నూ॒నం నోఽవ॑సా॒ యథా॑ పు॒రేత్థా కణ్వా॑య బి॒భ్యుషే॑ ॥ ౧.౦౩౯.౦౭
యు॒ష్మేషి॑తో మరుతో॒ మర్త్యే॑షిత॒ ఆ యో నో॒ అభ్వ॒ ఈష॑తే ।
వి తం యు॑యోత॒ శవ॑సా॒ వ్యోజ॑సా॒ వి యు॒ష్మాకా॑భిరూ॒తిభిః॑ ॥ ౧.౦౩౯.౦౮
అసా॑మి॒ హి ప్ర ॑యజ్యవః॒ కణ్వం॑ ద॒ద ప్ర ॑చేతసః ।
అసా॑మిభిర్మరుత॒ ఆ న॑ ఊ॒తిభి॒ర్గన్తా॑ వృ॒ష్టిం న వి॒ద్యుతః॑ ॥ ౧.౦౩౯.౦౯
అసా॒మ్యోజో॑ బిభృథా సుదాన॒వోఽసా॑మి ధూతయః॒ శవః॑ ।
ఋ॒షి॒ద్విషే॑ మరుతః పరిమ॒న్యవ॒ ఇషుం॒ న సృ॑జత॒ ద్విష॑మ్ ॥ ౧.౦౩౯.౧౦
ఉత్తి॑ష్ఠ బ్రహ్మణస్పతే దేవ॒యన్త॑స్త్వేమహే ।
ఉప॒ ప్ర య॑న్తు మ॒రుతః॑ సు॒దాన॑వ॒ ఇన్ద్ర॑ ప్రా ॒శూర్భ॑వా॒ సచా॑ ॥ ౧.౦౪౦.౦౧
త్వామిద్ధి స॑హసస్పుత్ర ॒ మర్త్య॑ ఉపబ్రూ ॒తే ధనే॑ హి॒తే ।
సు॒వీర్యం॑ మరుత॒ ఆ స్వశ్వ్యం॒ దధీ॑త॒ యో వ॑ ఆచ॒కే ॥ ౧.౦౪౦.౦౨
ప్రైతు॒ బ్రహ్మ॑ణ॒స్పతిః॒ ప్ర దే॒వ్యే॑తు సూ॒నృతా॑ ।
అచ్ఛా॑ వీ॒రం నర్యం॑ ప॒ఙ్క్తిరా॑ధసం దే॒వా య॒జ్ఞం న॑యన్తు నః ॥ ౧.౦౪౦.౦౩
యో వా॒ఘతే॒ దదా॑తి సూ॒నరం॒ వసు॒ స ధ॑త్తే॒ అక్షి॑తి॒ శ్రవః॑ ।
తస్మా॒ ఇళాం॑ సు॒వీరా॒మా య॑జామహే సు॒ప్రతూ॑ర్తిమనే॒హస॑మ్ ॥ ౧.౦౪౦.౦౪

38 sanskritdocuments.org
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

ప్ర నూ॒నం బ్రహ్మ॑ణ॒స్పతి॒ర్మన్త్రం॑ వదత్యు॒క్థ్య॑మ్ ।


యస్మి॒న్నిన్ద్రో॒ వరు॑ణో మి॒త్రో అ॑ర్య॒మా దే॒వా ఓకాం॑సి చక్రి ॒రే ॥ ౧.౦౪౦.౦౫
తమిద్వో॑చేమా వి॒దథే॑షు శ॒మ్భువం॒ మన్త్రం॑ దేవా అనే॒హస॑మ్ ।
ఇ॒మాం చ॒ వాచం॑ ప్రతి॒హర్య॑థా నరో॒ విశ్వేద్వా॒మా వో॑ అశ్నవత్ ॥ ౧.౦౪౦.౦౬
కో దే॑వ॒యన్త॑మశ్నవ॒జ్జనం॒ కో వృ॒క్తబ॑ర్హిషమ్ ।
ప్రప్ర ॑ దా॒శ్వాన్ప॒స్త్యా॑భిరస్థితాన్త॒ర్వావ॒త్క్షయం॑ దధే ॥ ౧.౦౪౦.౦౭
ఉప॑ క్ష॒త్రం పృ॑ఞ్చీ॒త హన్తి॒ రాజ॑భిర్భ॒యే చి॑త్సుక్షి॒తిం ద॑ధే ।
నాస్య॑ వ॒ర్తా న త॑రు॒తా మ॑హాధ॒నే నార్భే॑ అస్తి వ॒జ్రిణః॑ ॥ ౧.౦౪౦.౦౮
యం రక్ష॑న్తి॒ ప్రచే॑తసో॒ వరు॑ణో మి॒త్రో అ॑ర్య॒మా ।
నూ చి॒త్స ద॑భ్యతే॒ జనః॑ ॥ ౧.౦౪౧.౦౧
యం బా॒హుతే॑వ॒ పిప్ర ॑తి॒ పాన్తి॒ మర్త్యం॑ రి॒షః ।
అరి॑ష్టః॒ సర్వ॑ ఏధతే ॥ ౧.౦౪౧.౦౨
వి దు॒ర్గా వి ద్విషః॑ పు॒రో ఘ్నన్తి॒ రాజా॑న ఏషామ్ ।
నయ॑న్తి దురి॒తా తి॒రః ॥ ౧.౦౪౧.౦౩
సు॒గః పన్థా ॑ అనృక్ష॒ర ఆది॑త్యాస ఋ॒తం య॒తే ।
నాత్రా ॑వఖా॒దో అ॑స్తి వః ॥ ౧.౦౪౧.౦౪
యం య॒జ్ఞం నయ॑థా నర॒ ఆది॑త్యా ఋ॒జునా॑ ప॒థా ।
ప్ర వః॒ స ధీ॒తయే॑ నశత్ ॥ ౧.౦౪౧.౦౫
స రత్నం॒ మర్త్యో॒ వసు॒ విశ్వం॑ తో॒కము॒త త్మనా॑ ।
అచ్ఛా॑ గచ్ఛ॒త్యస్తృ॑తః ॥ ౧.౦౪౧.౦౬
క॒థా రా॑ధామ సఖాయః॒ స్తోమం॑ మి॒త్రస్యా॑ర్య॒మ్ణః ।
మహి॒ ప్సరో॒ వరు॑ణస్య ॥ ౧.౦౪౧.౦౭
మా వో॒ ఘ్నన్తం॒ మా శప॑న్తం॒ ప్రతి॑ వోచే దేవ॒యన్త॑మ్ ।
సు॒మ్నైరిద్వ॒ ఆ వి॑వాసే ॥ ౧.౦౪౧.౦౮
చ॒తుర॑శ్చి॒ద్దద॑మానాద్బిభీ॒యాదా నిధా॑తోః ।
న దు॑రు॒క్తాయ॑ స్పృహయేత్ ॥ ౧.౦౪౧.౦౯

r01.pdf 39
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

సం పూ॑ష॒న్నధ్వ॑నస్తిర॒ వ్యంహో॑ విముచో నపాత్ ।


సక్ష్వా॑ దేవ॒ ప్ర ణ॑స్పు॒రః ॥ ౧.౦౪౨.౦౧
యో నః॑ పూషన్న॒ఘో వృకో॑ దుః॒శేవ॑ ఆ॒దిదే॑శతి ।
అప॑ స్మ॒ తం ప॒థో జ॑హి ॥ ౧.౦౪౨.౦౨
అప॒ త్యం ప॑రిప॒న్థినం॑ ముషీ॒వాణం॑ హుర॒శ్చిత॑మ్ ।
దూ॒రమధి॑ స్రు ॒తేర॑జ ॥ ౧.౦౪౨.౦౩
త్వం తస్య॑ ద్వయా॒వినో॒ఽఘశం॑సస్య॒ కస్య॑ చిత్ ।
ప॒దాభి తి॑ష్ఠ ॒ తపు॑షిమ్ ॥ ౧.౦౪౨.౦౪
ఆ తత్తే॑ దస్ర మన్తుమః॒ పూష॒న్నవో॑ వృణీమహే ।
యేన॑ పి॒తౄనచో॑దయః ॥ ౧.౦౪౨.౦౫
అధా॑ నో విశ్వసౌభగ॒ హిర॑ణ్యవాశీమత్తమ ।
ధనా॑ని సు॒షణా॑ కృధి ॥ ౧.౦౪౨.౦౬
అతి॑ నః స॒శ్చతో॑ నయ సు॒గా నః॑ సు॒పథా॑ కృణు ।
పూష॑న్ని॒హ క్రతుం॑ విదః ॥ ౧.౦౪౨.౦౭
అ॒భి సూ॒యవ॑సం నయ॒ న న॑వజ్వా॒రో అధ్వ॑నే ।
పూష॑న్ని॒హ క్రతుం॑ విదః ॥ ౧.౦౪౨.౦౮
శ॒గ్ధి పూ॒ర్ధి ప్ర యం॑సి చ శిశీ॒హి ప్రాస్యు॒దర॑మ్ ।
పూష॑న్ని॒హ క్రతుం॑ విదః ॥ ౧.౦౪౨.౦౯
న పూ॒షణం॑ మేథామసి సూ॒క్తైర॒భి గృ॑ణీమసి ।
వసూ॑ని ద॒స్మమీ॑మహే ॥ ౧.౦౪౨.౧౦
కద్రు ॒ద్రాయ॒ ప్రచే॑తసే మీ॒ళ్హుష్ట ॑మాయ॒ తవ్య॑సే ।
వో॒చేమ॒ శంత॑మం హృ॒దే ॥ ౧.౦౪౩.౦౧
యథా॑ నో॒ అది॑తిః॒ కర॒త్పశ్వే॒ నృభ్యో॒ యథా॒ గవే॑ ।
యథా॑ తో॒కాయ॑ రు॒ద్రియ॑మ్ ॥ ౧.౦౪౩.౦౨
యథా॑ నో మి॒త్రో వరు॑ణో॒ యథా॑ రు॒ద్రశ్చికే॑తతి ।
యథా॒ విశ్వే॑ స॒జోష॑సః ॥ ౧.౦౪౩.౦౩

40 sanskritdocuments.org
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

గా॒థప॑తిం మే॒ధప॑తిం రు॒ద్రం జలా॑షభేషజమ్ ।


తచ్ఛం॒యోః సు॒మ్నమీ॑మహే ॥ ౧.౦౪౩.౦౪
యః శు॒క్ర ఇ॑వ॒ సూర్యో॒ హిర॑ణ్యమివ॒ రోచ॑తే ।
శ్రేష్ఠో ॑ దే॒వానాం॒ వసుః॑ ॥ ౧.౦౪౩.౦౫
శం నః॑ కర॒త్యర్వ॑తే సు॒గం మే॒షాయ॑ మే॒ష్యే॑ ।
నృభ్యో॒ నారి॑భ్యో॒ గవే॑ ॥ ౧.౦౪౩.౦౬
అ॒స్మే సో॑మ॒ శ్రియ॒మధి॒ ని ధే॑హి శ॒తస్య॑ నృ॒ణామ్ ।
మహి॒ శ్రవ॑స్తువినృ॒మ్ణమ్ ॥ ౧.౦౪౩.౦౭
మా నః॑ సోమపరి॒బాధో॒ మారా॑తయో జుహురన్త ।
ఆ న॑ ఇన్దో ॒ వాజే॑ భజ ॥ ౧.౦౪౩.౦౮
యాస్తే॑ ప్ర ॒జా అ॒మృత॑స్య॒ పర॑స్మి॒న్ధామ॑న్నృ॒తస్య॑ ।
మూ॒ర్ధా నాభా॑ సోమ వేన ఆ॒భూష॑న్తీః సోమ వేదః ॥ ౧.౦౪౩.౦౯
అగ్నే॒ వివ॑స్వదు॒షస॑శ్చి॒త్రం రాధో॑ అమర్త్య ।
ఆ దా॒శుషే॑ జాతవేదో వహా॒ త్వమ॒ద్యా దే॒వాఁ ఉ॑ష॒ర్బుధః॑ ॥ ౧.౦౪౪.౦౧
జుష్టో ॒ హి దూ॒తో అసి॑ హవ్య॒వాహ॒నోఽగ్నే॑ ర॒థీర॑ధ్వ॒రాణా॑మ్ ।
స॒జూర॒శ్విభ్యా॑ము॒షసా॑ సు॒వీర్య॑మ॒స్మే ధే॑హి॒ శ్రవో॑ బృ॒హత్ ॥ ౧.౦౪౪.౦౨
అ॒ద్యా దూ॒తం వృ॑ణీమహే॒ వసు॑మ॒గ్నిం పు॑రుప్రి ॒యమ్ ।
ధూ॒మకే॑తుం॒ భాఋ॑జీకం॒ వ్యు॑ష్టిషు య॒జ్ఞానా॑మధ్వర॒శ్రియ॑మ్ ॥ ౧.౦౪౪.౦౩
శ్రేష్ఠం॒ యవి॑ష్ఠ ॒మతి॑థిం॒ స్వా॑హుతం॒ జుష్టం॒ జనా॑య దా॒శుషే॑ ।
దే॒వాఁ అచ్ఛా॒ యాత॑వే జా॒తవే॑దసమ॒గ్నిమీ॑ళే॒ వ్యు॑ష్టిషు ॥ ౧.౦౪౪.౦౪
స్త॒వి॒ష్యామి॒ త్వామ॒హం విశ్వ॑స్యామృత భోజన ।
అగ్నే॑ త్రా ॒తార॑మ॒మృతం॑ మియేధ్య॒ యజి॑ష్ఠం హవ్యవాహన ॥ ౧.౦౪౪.౦౫
సు॒శంసో॑ బోధి గృణ॒తే య॑విష్ఠ్య॒ మధు॑జిహ్వః॒ స్వా॑హుతః ।
ప్రస్క॑ణ్వస్య ప్రతి॒రన్నాయు॑ర్జీ ॒వసే॑ నమ॒స్యా దైవ్యం॒ జన॑మ్ ॥ ౧.౦౪౪.౦౬
హోతా॑రం వి॒శ్వవే॑దసం॒ సం హి త్వా॒ విశ॑ ఇ॒న్ధతే॑ ।
స ఆ వ॑హ పురుహూత॒ ప్రచే॑త॒సోఽగ్నే॑ దే॒వాఁ ఇ॒హ ద్ర ॒వత్ ॥ ౧.౦౪౪.౦౭

r01.pdf 41
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

స॒వి॒తార॑ము॒షస॑మ॒శ్వినా॒ భగ॑మ॒గ్నిం వ్యు॑ష్టిషు॒ క్షపః॑ ।


కణ్వా॑సస్త్వా సు॒తసో॑మాస ఇన్ధతే హవ్య॒వాహం॑ స్వధ్వర ॥ ౧.౦౪౪.౦౮
పతి॒ర్హ్య॑ధ్వ॒రాణా॒మగ్నే॑ దూ॒తో వి॒శామసి॑ ।
ఉ॒ష॒ర్బుధ॒ ఆ వ॑హ॒ సోమ॑పీతయే దే॒వాఁ అ॒ద్య స్వ॒ర్దృశః॑ ॥ ౧.౦౪౪.౦౯
అగ్నే॒ పూర్వా॒ అనూ॒షసో॑ విభావసో దీ॒దేథ॑ వి॒శ్వద॑ర్శతః ।
అసి॒ గ్రామే॑ష్వవి॒తా పు॒రోహి॒తోఽసి॑ య॒జ్ఞేషు॒ మాను॑షః ॥ ౧.౦౪౪.౧౦
ని త్వా॑ య॒జ్ఞస్య॒ సాధ॑న॒మగ్నే॒ హోతా॑రమృ॒త్విజ॑మ్ ।
మ॒ను॒ష్వద్దే ॑వ ధీమహి॒ ప్రచే॑తసం జీ॒రం దూ॒తమమ॑ర్త్యమ్ ॥ ౧.౦౪౪.౧౧
యద్దే ॒వానాం॑ మిత్రమహః పు॒రోహి॒తోఽన్త॑రో॒ యాసి॑ దూ॒త్య॑మ్ ।
సిన్ధో ॑రివ॒ ప్రస్వ॑నితాస ఊ॒ర్మయో॒ఽగ్నేర్భ్రా॑జన్తే అ॒ర్చయః॑ ॥ ౧.౦౪౪.౧౨
శ్రు ॒ధి శ్రు ॑త్కర్ణ ॒ వహ్ని॑భిర్దే ॒వైర॑గ్నే స॒యావ॑భిః ।
ఆ సీ॑దన్తు బ॒ర్హిషి॑ మి॒త్రో అ॑ర్య॒మా ప్రా ॑త॒ర్యావా॑ణో అధ్వ॒రమ్ ॥ ౧.౦౪౪.౧౩
శ‍ృ॒ణ్వన్తు॒ స్తోమం॑ మ॒రుతః॑ సు॒దాన॑వోఽగ్నిజి॒హ్వా ఋ॑తా॒వృధః॑ ।
పిబ॑తు॒ సోమం॒ వరు॑ణో ధృ॒తవ్ర ॑తో॒ఽశ్విభ్యా॑ము॒షసా॑ స॒జూః ॥ ౧.౦౪౪.౧౪
త్వమ॑గ్నే॒ వసూ॑ఁరి॒హ రు॒ద్రాఁ ఆ॑ది॒త్యాఁ ఉ॒త ।
యజా॑ స్వధ్వ॒రం జనం॒ మను॑జాతం ఘృత॒ప్రుష॑మ్ ॥ ౧.౦౪౫.౦౧
శ్రు ॒ష్టీ ॒వానో॒ హి దా॒శుషే॑ దే॒వా అ॑గ్నే॒ విచే॑తసః ।
తాన్రో ॑హిదశ్వ గిర్వణ॒స్త్రయ॑స్త్రింశత॒మా వ॑హ ॥ ౧.౦౪౫.౦౨
ప్రి ॒య॒మే॒ధ॒వద॑త్రి ॒వజ్జాత॑వేదో విరూప॒వత్ ।
అ॒ఙ్గి ॒ర॒స్వన్మ॑హివ్రత॒ ప్రస్క॑ణ్వస్య శ్రుధీ॒ హవ॑మ్ ॥ ౧.౦౪౫.౦౩
మహి॑కేరవ ఊ॒తయే॑ ప్రి ॒యమే॑ధా అహూషత ।
రాజ॑న్తమధ్వ॒రాణా॑మ॒గ్నిం శు॒క్రేణ॑ శో॒చిషా॑ ॥ ౧.౦౪౫.౦౪
ఘృతా॑హవన సన్త్యే॒మా ఉ॒ షు శ్రు ॑ధీ॒ గిరః॑ ।
యాభిః॒ కణ్వ॑స్య సూ॒నవో॒ హవ॒న్తేఽవ॑సే త్వా ॥ ౧.౦౪౫.౦౫
త్వాం చి॑త్రశ్రవస్తమ॒ హవ॑న్తే వి॒క్షు జ॒న్తవః॑ ।

42 sanskritdocuments.org
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

శో॒చిష్కే॑శం పురుప్రి ॒యాగ్నే॑ హ॒వ్యాయ॒ వోళ్హ ॑వే ॥ ౧.౦౪౫.౦౬


ని త్వా॒ హోతా॑రమృ॒త్విజం॑ దధి॒రే వ॑సు॒విత్త॑మమ్ ।
శ్రుత్క॑ర్ణం స॒ప్రథ॑స్తమం॒ విప్రా ॑ అగ్నే॒ దివి॑ష్టిషు ॥ ౧.౦౪౫.౦౭
ఆ త్వా॒ విప్రా ॑ అచుచ్యవుః సు॒తసో॑మా అ॒భి ప్రయః॑ ।
బృ॒హద్భా బిభ్ర ॑తో హ॒విరగ్నే॒ మర్తా ॑య దా॒శుషే॑ ॥ ౧.౦౪౫.౦౮
ప్రా ॒త॒ర్యావ్ణః॑ సహస్కృత సోమ॒పేయా॑య సన్త్య ।
ఇ॒హాద్య దైవ్యం॒ జనం॑ బ॒ర్హిరా సా॑దయా వసో ॥ ౧.౦౪౫.౦౯
అ॒ర్వాఞ్చం॒ దైవ్యం॒ జన॒మగ్నే॒ యక్ష్వ॒ సహూ॑తిభిః ।
అ॒యం సోమః॑ సుదానవ॒స్తం పా॑త తి॒రోఅ॑హ్న్యమ్ ॥ ౧.౦౪౫.౧౦
ఏ॒షో ఉ॒షా అపూ॑ర్వ్యా॒ వ్యు॑చ్ఛతి ప్రి ॒యా ది॒వః ।
స్తు॒షే వా॑మశ్వినా బృ॒హత్ ॥ ౧.౦౪౬.౦౧
యా ద॒స్రా సిన్ధు ॑మాతరా మనో॒తరా॑ రయీ॒ణామ్ ।
ధి॒యా దే॒వా వ॑సు॒విదా॑ ॥ ౧.౦౪౬.౦౨
వ॒చ్యన్తే॑ వాం కకు॒హాసో॑ జూ॒ర్ణాయా॒మధి॑ వి॒ష్టపి॑ ।
యద్వాం॒ రథో॒ విభి॒ష్పతా॑త్ ॥ ౧.౦౪౬.౦౩
హ॒విషా॑ జా॒రో అ॒పాం పిప॑ర్తి॒ పపు॑రిర్నరా ।
పి॒తా కుట॑స్య చర్ష ॒ణిః ॥ ౧.౦౪౬.౦౪
ఆ॒దా॒రో వాం॑ మతీ॒నాం నాస॑త్యా మతవచసా ।
పా॒తం సోమ॑స్య ధృష్ణు ॒యా ॥ ౧.౦౪౬.౦౫
యా నః॒ పీప॑రదశ్వినా॒ జ్యోతి॑ష్మతీ॒ తమ॑స్తి॒రః ।
తామ॒స్మే రా॑సాథా॒మిష॑మ్ ॥ ౧.౦౪౬.౦౬
ఆ నో॑ నా॒వా మ॑తీ॒నాం యా॒తం పా॒రాయ॒ గన్త॑వే ।
యు॒ఞ్జాథా॑మశ్వినా॒ రథ॑మ్ ॥ ౧.౦౪౬.౦౭
అ॒రిత్రం॑ వాం ది॒వస్పృ॒థు తీ॒ర్థే సిన్ధూ ॑నాం॒ రథః॑ ।
ధి॒యా యు॑యుజ్ర ॒ ఇన్ద ॑వః ॥ ౧.౦౪౬.౦౮
ది॒వస్క॑ణ్వాస॒ ఇన్ద ॑వో॒ వసు॒ సిన్ధూ ॑నాం ప॒దే ।

r01.pdf 43
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

స్వం వ॒వ్రిం కుహ॑ ధిత్సథః ॥ ౧.౦౪౬.౦౯


అభూ॑దు॒ భా ఉ॑ అం॒శవే॒ హిర॑ణ్యం॒ ప్రతి॒ సూర్యః॑ ।
వ్య॑ఖ్యజ్జి ॒హ్వయాసి॑తః ॥ ౧.౦౪౬.౧౦
అభూ॑దు పా॒రమేత॑వే॒ పన్థా ॑ ఋ॒తస్య॑ సాధు॒యా ।
అద॑ర్శి॒ వి స్రు ॒తిర్ది ॒వః ॥ ౧.౦౪౬.౧౧
తత్త॒దిద॒శ్వినో॒రవో॑ జరి॒తా ప్రతి॑ భూషతి ।
మదే॒ సోమ॑స్య॒ పిప్ర ॑తోః ॥ ౧.౦౪౬.౧౨
వా॒వ॒సా॒నా వి॒వస్వ॑తి॒ సోమ॑స్య పీ॒త్యా గి॒రా ।
మ॒ను॒ష్వచ్ఛ॑మ్భూ॒ ఆ గ॑తమ్ ॥ ౧.౦౪౬.౧౩
యు॒వోరు॒షా అను॒ శ్రియం॒ పరి॑జ్మనోరు॒పాచ॑రత్ ।
ఋ॒తా వ॑నథో అ॒క్తుభిః॑ ॥ ౧.౦౪౬.౧౪
ఉ॒భా పి॑బతమశ్వినో॒భా నః॒ శర్మ॑ యచ్ఛతమ్ ।
అ॒వి॒ద్రి ॒యాభి॑రూ॒తిభిః॑ ॥ ౧.౦౪౬.౧౫
అ॒యం వాం॒ మధు॑మత్తమః సు॒తః సోమ॑ ఋతావృధా ।
తమ॑శ్వినా పిబతం తి॒రోఅ॑హ్న్యం ధ॒త్తం రత్నా॑ని దా॒శుషే॑ ॥ ౧.౦౪౭.౦౧
త్రి ॒వ॒న్ధు ॒రేణ॑ త్రి ॒వృతా॑ సు॒పేశ॑సా॒ రథే॒నా యా॑తమశ్వినా ।
కణ్వా॑సో వాం॒ బ్రహ్మ॑ కృణ్వన్త్యధ్వ॒రే తేషాం॒ సు శ‍ృ॑ణుతం॒ హవ॑మ్ ॥ ౧.౦౪౭.౦౨
అశ్వి॑నా॒ మధు॑మత్తమం పా॒తం సోమ॑మృతావృధా ।
అథా॒ద్య ద॑స్రా ॒ వసు॒ బిభ్ర ॑తా॒ రథే॑ దా॒శ్వాంస॒ముప॑ గచ్ఛతమ్ ॥ ౧.౦౪౭.౦౩
త్రి ॒ష॒ధ॒స్థే బ॒ర్హిషి॑ విశ్వవేదసా॒ మధ్వా॑ య॒జ్ఞం మి॑మిక్షతమ్ ।
కణ్వా॑సో వాం సు॒తసో॑మా అ॒భిద్య॑వో యు॒వాం హ॑వన్తే అశ్వినా ॥ ౧.౦౪౭.౦౪
యాభిః॒ కణ్వ॑మ॒భిష్టి ॑భిః॒ ప్రావ॑తం యు॒వమ॑శ్వినా ।
తాభిః॒ ష్వ౧॒॑స్మాఁ అ॑వతం శుభస్పతీ పా॒తం సోమ॑మృతావృధా ॥ ౧.౦౪౭.౦౫
సు॒దాసే॑ దస్రా ॒ వసు॒ బిభ్ర ॑తా॒ రథే॒ పృక్షో॑ వహతమశ్వినా ।
ర॒యిం స॑ము॒ద్రాదు॒త వా॑ ది॒వస్పర్య॒స్మే ధ॑త్తం పురు॒స్పృహ॑మ్ ॥ ౧.౦౪౭.౦౬
యన్నా॑సత్యా పరా॒వతి॒ యద్వా॒ స్థో అధి॑ తు॒ర్వశే॑ ।

44 sanskritdocuments.org
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

అతో॒ రథే॑న సు॒వృతా॑ న॒ ఆ గ॑తం సా॒కం సూర్య॑స్య ర॒శ్మిభిః॑ ॥ ౧.౦౪౭.౦౭


అ॒ర్వాఞ్చా॑ వాం॒ సప్త॑యోఽధ్వర॒శ్రియో॒ వహ॑న్తు॒ సవ॒నేదుప॑ ।
ఇషం॑ పృ॒ఞ్చన్తా॑ సు॒కృతే॑ సు॒దాన॑వ॒ ఆ బ॒ర్హిః సీ॑దతం నరా ॥ ౧.౦౪౭.౦౮
తేన॑ నాస॒త్యా గ॑తం॒ రథే॑న॒ సూర్య॑త్వచా ।
యేన॒ శశ్వ॑దూ॒హథు॑ర్దా ॒శుషే॒ వసు॒ మధ్వః॒ సోమ॑స్య పీ॒తయే॑ ॥ ౧.౦౪౭.౦౯
ఉ॒క్థేభి॑ర॒ర్వాగవ॑సే పురూ॒వసూ॑ అ॒ర్కైశ్చ॒ ని హ్వ॑యామహే ।
శశ్వ॒త్కణ్వా॑నాం॒ సద॑సి ప్రి ॒యే హి కం॒ సోమం॑ ప॒పథు॑రశ్వినా ॥ ౧.౦౪౭.౧౦
స॒హ వా॒మేన॑ న ఉషో॒ వ్యు॑చ్ఛా దుహితర్దివః ।
స॒హ ద్యు॒మ్నేన॑ బృహ॒తా వి॑భావరి రా॒యా దే॑వి॒ దాస్వ॑తీ ॥ ౧.౦౪౮.౦౧
అశ్వా॑వతీ॒ర్గోమ॑తీర్విశ్వసు॒విదో॒ భూరి॑ చ్యవన్త॒ వస్త॑వే ।
ఉదీ॑రయ॒ ప్రతి॑ మా సూ॒నృతా॑ ఉష॒శ్చోద॒ రాధో॑ మ॒ఘోనా॑మ్ ॥ ౧.౦౪౮.౦౨
ఉ॒వాసో॒షా ఉ॒చ్ఛాచ్చ॒ ను దే॒వీ జీ॒రా రథా॑నామ్ ।
యే అ॑స్యా ఆ॒చర॑ణేషు దధ్రి ॒రే స॑ము॒ద్రే న శ్ర ॑వ॒స్యవః॑ ॥ ౧.౦౪౮.౦౩
ఉషో॒ యే తే॒ ప్ర యామే॑షు యు॒ఞ్జతే॒ మనో॑ దా॒నాయ॑ సూ॒రయః॑ ।
అత్రాహ॒ తత్కణ్వ॑ ఏషాం॒ కణ్వ॑తమో॒ నామ॑ గృణాతి నృ॒ణామ్ ॥ ౧.౦౪౮.౦౪
ఆ ఘా॒ యోషే॑వ సూ॒నర్యు॒షా యా॑తి ప్రభుఞ్జ ॒తీ ।
జ॒రయ॑న్తీ॒ వృజ॑నం ప॒ద్వదీ॑యత॒ ఉత్పా॑తయతి ప॒క్షిణః॑ ॥ ౧.౦౪౮.౦౫
వి యా సృ॒జతి॒ సమ॑నం॒ వ్య౧॒॑ర్థినః॑ ప॒దం న వే॒త్యోద॑తీ ।
వయో॒ నకి॑ష్టే పప్తి॒వాంస॑ ఆసతే॒ వ్యు॑ష్టౌ వాజినీవతి ॥ ౧.౦౪౮.౦౬
ఏ॒షాయు॑క్త పరా॒వతః॒ సూర్య॑స్యో॒దయ॑నా॒దధి॑ ।
శ॒తం రథే॑భిః సు॒భగో॒షా ఇ॒యం వి యా॑త్య॒భి మాను॑షాన్ ॥ ౧.౦౪౮.౦౭
విశ్వ॑మస్యా నానామ॒ చక్ష॑సే॒ జగ॒జ్జ్యోతి॑ష్కృణోతి సూ॒నరీ॑ ।
అప॒ ద్వేషో॑ మ॒ఘోనీ॑ దుహి॒తా ది॒వ ఉ॒షా ఉ॑చ్ఛ॒దప॒ స్రిధః॑ ॥ ౧.౦౪౮.౦౮
ఉష॒ ఆ భా॑హి భా॒నునా॑ చ॒న్ద్రేణ॑ దుహితర్దివః ।
ఆ॒వహ॑న్తీ॒ భూర్య॒స్మభ్యం॒ సౌభ॑గం వ్యు॒చ్ఛన్తీ॒ దివి॑ష్టిషు ॥ ౧.౦౪౮.౦౯
విశ్వ॑స్య॒ హి ప్రాణ॑నం॒ జీవ॑నం॒ త్వే వి యదు॒చ్ఛసి॑ సూనరి ।

r01.pdf 45
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

సా నో॒ రథే॑న బృహ॒తా వి॑భావరి శ్రు ॒ధి చి॑త్రామఘే॒ హవ॑మ్ ॥ ౧.౦౪౮.౧౦


ఉషో॒ వాజం॒ హి వంస్వ॒ యశ్చి॒త్రో మాను॑షే॒ జనే॑ ।
తేనా వ॑హ సు॒కృతో॑ అధ్వ॒రాఁ ఉప॒ యే త్వా॑ గృ॒ణన్తి॒ వహ్న॑యః ॥ ౧.౦౪౮.౧౧
విశ్వా॑న్దే ॒వాఁ ఆ వ॑హ॒ సోమ॑పీతయే॒ఽన్తరి॑క్షాదుష॒స్త్వమ్ ।
సాస్మాసు॑ ధా॒ గోమ॒దశ్వా॑వదు॒క్థ్య౧॒॑ముషో॒ వాజం॑ సు॒వీర్య॑మ్ ॥ ౧.౦౪౮.౧౨
యస్యా॒ రుశ॑న్తో అ॒ర్చయః॒ ప్రతి॑ భ॒ద్రా అదృ॑క్షత ।
సా నో॑ ర॒యిం వి॒శ్వవా॑రం సు॒పేశ॑సము॒షా ద॑దాతు॒ సుగ్మ్య॑మ్ ॥ ౧.౦౪౮.౧౩
యే చి॒ద్ధి త్వామృష॑యః॒ పూర్వ॑ ఊ॒తయే॑ జుహూ॒రేఽవ॑సే మహి ।
సా నః॒ స్తోమా॑ఁ అ॒భి గృ॑ణీహి॒ రాధ॒సోషః॑ శు॒క్రేణ॑ శో॒చిషా॑ ॥ ౧.౦౪౮.౧౪
ఉషో॒ యద॒ద్య భా॒నునా॒ వి ద్వారా॑వృ॒ణవో॑ ది॒వః ।
ప్ర నో॑ యచ్ఛతాదవృ॒కం పృ॒థు చ్ఛ॒ర్దిః ప్ర దే॑వి॒ గోమ॑తీ॒రిషః॑ ॥ ౧.౦౪౮.౧౫
సం నో॑ రా॒యా బృ॑హ॒తా వి॒శ్వపే॑శసా మిమి॒క్ష్వా సమిళా॑భి॒రా ।
సం ద్యు॒మ్నేన॑ విశ్వ॒తురో॑షో మహి॒ సం వాజై ॑ర్వాజినీవతి ॥ ౧.౦౪౮.౧౬
ఉషో॑ భ॒ద్రేభి॒రా గ॑హి ది॒వశ్చి॑ద్రోచ॒నాదధి॑ ।
వహ॑న్త్వరు॒ణప్స॑వ॒ ఉప॑ త్వా సో॒మినో॑ గృ॒హమ్ ॥ ౧.౦౪౯.౦౧
సు॒పేశ॑సం సు॒ఖం రథం॒ యమ॒ధ్యస్థా ॑ ఉష॒స్త్వమ్ ।
తేనా॑ సు॒శ్రవ॑సం॒ జనం॒ ప్రావా॒ద్య దు॑హితర్దివః ॥ ౧.౦౪౯.౦౨
వయ॑శ్చిత్తే పత॒త్రిణో॑ ద్వి॒పచ్చతు॑ష్పదర్జుని ।
ఉషః॒ ప్రార॑న్నృ॒తూఁరను॑ ది॒వో అన్తే॑భ్య॒స్పరి॑ ॥ ౧.౦౪౯.౦౩
వ్యు॒చ్ఛన్తీ॒ హి ర॒శ్మిభి॒ర్విశ్వ॑మా॒భాసి॑ రోచ॒నమ్ ।
తాం త్వాము॑షర్వసూ॒యవో॑ గీ॒ర్భిః కణ్వా॑ అహూషత ॥ ౧.౦౪౯.౦౪
ఉదు॒ త్యం జా॒తవే॑దసం దే॒వం వ॑హన్తి కే॒తవః॑ ।
దృ॒శే విశ్వా॑య॒ సూర్య॑మ్ ॥ ౧.౦౫౦.౦౧
అప॒ త్యే తా॒యవో॑ యథా॒ నక్ష॑త్రా యన్త్య॒క్తుభిః॑ ।
సూరా॑య వి॒శ్వచ॑క్షసే ॥ ౧.౦౫౦.౦౨
అదృ॑శ్రమస్య కే॒తవో॒ వి ర॒శ్మయో॒ జనా॒ఁ అను॑ ।

46 sanskritdocuments.org
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

భ్రాజ॑న్తో అ॒గ్నయో॑ యథా ॥ ౧.౦౫౦.౦౩


త॒రణి॑ర్వి॒శ్వద॑ర్శతో జ్యోతి॒ష్కృద॑సి సూర్య ।
విశ్వ॒మా భా॑సి రోచ॒నమ్ ॥ ౧.౦౫౦.౦౪
ప్ర ॒త్యఙ్దే ॒వానాం॒ విశః॑ ప్ర ॒త్యఙ్ఙుదే॑షి॒ మాను॑షాన్ ।
ప్ర ॒త్యఙ్విశ్వం॒ స్వ॑ర్దృ॒శే ॥ ౧.౦౫౦.౦౫
యేనా॑ పావక॒ చక్ష॑సా భుర॒ణ్యన్తం॒ జనా॒ఁ అను॑ ।
త్వం వ॑రుణ॒ పశ్య॑సి ॥ ౧.౦౫౦.౦౬
వి ద్యామే॑షి॒ రజ॑స్పృ॒థ్వహా॒ మిమా॑నో అ॒క్తుభిః॑ ।
పశ్య॒ఞ్జన్మా॑ని సూర్య ॥ ౧.౦౫౦.౦౭
స॒ప్త త్వా॑ హ॒రితో॒ రథే॒ వహ॑న్తి దేవ సూర్య ।
శో॒చిష్కే॑శం విచక్షణ ॥ ౧.౦౫౦.౦౮
అయు॑క్త స॒ప్త శు॒న్ధ్యువః॒ సూరో॒ రథ॑స్య న॒ప్త్యః॑ ।
తాభి॑ర్యాతి॒ స్వయు॑క్తిభిః ॥ ౧.౦౫౦.౦౯
ఉద్వ॒యం తమ॑స॒స్పరి॒ జ్యోతి॒ష్పశ్య॑న్త॒ ఉత్త॑రమ్ ।
దే॒వం దే॑వ॒త్రా సూర్య॒మగ॑న్మ॒ జ్యోతి॑రుత్త॒మమ్ ॥ ౧.౦౫౦.౧౦
ఉ॒ద్యన్న॒ద్య మి॑త్రమహ ఆ॒రోహ॒న్నుత్త॑రాం॒ దివ॑మ్ ।
హృ॒ద్రో ॒గం మమ॑ సూర్య హరి॒మాణం॑ చ నాశయ ॥ ౧.౦౫౦.౧౧
శుకే॑షు మే హరి॒మాణం॑ రోప॒ణాకా॑సు దధ్మసి ।
అథో॑ హారిద్ర ॒వేషు॑ మే హరి॒మాణం॒ ని ద॑ధ్మసి ॥ ౧.౦౫౦.౧౨
ఉద॑గాద॒యమా॑ది॒త్యో విశ్వే॑న॒ సహ॑సా స॒హ ।
ద్వి॒షన్తం॒ మహ్యం॑ ర॒న్ధయ॒న్మో అ॒హం ద్వి॑ష॒తే ర॑ధమ్ ॥ ౧.౦౫౦.౧౩
అ॒భి త్యం మే॒షం పు॑రుహూ॒తమృ॒గ్మియ॒మిన్ద్రం॑ గీ॒ర్భిర్మ॑దతా॒ వస్వో॑ అర్ణ ॒వమ్ ।
యస్య॒ ద్యావో॒ న వి॒చర॑న్తి॒ మాను॑షా భు॒జే మంహి॑ష్ఠమ॒భి విప్ర ॑మర్చత ॥ ౧.౦౫౧.౦౧
అ॒భీమ॑వన్వన్స్వభి॒ష్టిమూ॒తయో॑ఽన్తరిక్ష॒ప్రాం తవి॑షీభి॒రావృ॑తమ్ ।
ఇన్ద్రం॒ దక్షా॑స ఋ॒భవో॑ మద॒చ్యుతం॑ శ॒తక్ర ॑తుం॒ జవ॑నీ సూ॒నృతారు॑హత్ ॥ ౧.౦౫౧.౦౨
త్వం గో॒త్రమఙ్గి ॑రోభ్యోఽవృణో॒రపో॒తాత్ర ॑యే శ॒తదు॑రేషు గాతు॒విత్ ।

r01.pdf 47
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

స॒సేన॑ చిద్విమ॒దాయా॑వహో॒ వస్వా॒జావద్రిం॑ వావసా॒నస్య॑ న॒ర్తయ॑న్ ॥ ౧.౦౫౧.౦౩


త్వమ॒పామ॑పి॒ధానా॑వృణో॒రపాధా॑రయః॒ పర్వ॑తే॒ దాను॑మ॒ద్వసు॑ ।
వృ॒త్రం యది॑న్ద్ర॒ శవ॒సావ॑ధీ॒రహి॒మాదిత్సూర్యం॑ ది॒వ్యారో॑హయో దృ॒శే ॥ ౧.౦౫౧.౦౪
త్వం మా॒యాభి॒రప॑ మా॒యినో॑ఽధమః స్వ॒ధాభి॒ర్యే అధి॒ శుప్తా ॒వజు॑హ్వత ।
త్వం పిప్రో ॑ర్నృమణః॒ ప్రారు॑జః॒ పురః॒ ప్ర ఋ॒జిశ్వా॑నం దస్యు॒హత్యే॑ష్వావిథ ॥
౧.౦౫౧.౦౫
త్వం కుత్సం॑ శుష్ణ ॒హత్యే॑ష్వావి॒థార॑న్ధయోఽతిథి॒గ్వాయ॒ శమ్బ॑రమ్ ।
మ॒హాన్తం॑ చిదర్బు॒దం ని క్ర ॑మీః ప॒దా స॒నాదే॒వ ద॑స్యు॒హత్యా॑య జజ్ఞిషే ॥ ౧.౦౫౧.౦౬
త్వే విశ్వా॒ తవి॑షీ స॒ధ్ర్య॑గ్ఘి ॒తా తవ॒ రాధః॑ సోమపీ॒థాయ॑ హర్షతే ।
తవ॒ వజ్ర ॑శ్చికితే బా॒హ్వోర్హి ॒తో వృ॒శ్చా శత్రో ॒రవ॒ విశ్వా॑ని॒ వృష్ణ్యా॑ ॥ ౧.౦౫౧.౦౭
వి జా॑నీ॒హ్యార్యా॒న్యే చ॒ దస్య॑వో బ॒ర్హిష్మ॑తే రన్ధయా॒ శాస॑దవ్ర ॒తాన్ ।
శాకీ॑ భవ॒ యజ॑మానస్య చోది॒తా విశ్వేత్తా తే॑ సధ॒మాదే॑షు చాకన ॥ ౧.౦౫౧.౦౮
అను॑వ్రతాయ ర॒న్ధయ॒న్నప॑వ్రతానా॒భూభి॒రిన్ద్రః॑ శ్న॒థయ॒న్ననా॑భువః ।
వృ॒ద్ధస్య॑ చి॒ద్వర్ధ ॑తో॒ ద్యామిన॑క్షతః॒ స్తవా॑నో వ॒మ్రో వి జ॑ఘాన సం॒దిహః॑ ॥ ౧.౦౫౧.౦౯
తక్ష॒ద్యత్త॑ ఉ॒శనా॒ సహ॑సా॒ సహో॒ వి రోద॑సీ మ॒జ్మనా॑ బాధతే॒ శవః॑ ।
ఆ త్వా॒ వాత॑స్య నృమణో మనో॒యుజ॒ ఆ పూర్య॑మాణమవహన్న॒భి శ్రవః॑ ॥
౧.౦౫౧.౧౦
మన్ది ॑ష్ట ॒ యదు॒శనే॑ కా॒వ్యే సచా॒ఁ ఇన్ద్రో॑ వ॒ఙ్కూ వ॑ఙ్కు॒తరాధి॑ తిష్ఠతి ।
ఉ॒గ్రో య॒యిం నిర॒పః స్రోత॑సాసృజ॒ద్వి శుష్ణ ॑స్య దృంహి॒తా ఐ॑రయ॒త్పురః॑ ॥
౧.౦౫౧.౧౧
ఆ స్మా॒ రథం॑ వృష॒పాణే॑షు తిష్ఠసి శార్యా॒తస్య॒ ప్రభృ॑తా॒ యేషు॒ మన్ద ॑సే ।
ఇన్ద్ర॒ యథా॑ సు॒తసో॑మేషు చా॒కనో॑ఽన॒ర్వాణం॒ శ్లోక॒మా రో॑హసే ది॒వి ॥ ౧.౦౫౧.౧౨
అద॑దా॒ అర్భాం॑ మహ॒తే వ॑చ॒స్యవే॑ క॒క్షీవ॑తే వృచ॒యామి॑న్ద్ర సున్వ॒తే ।
మేనా॑భవో వృషణ॒శ్వస్య॑ సుక్రతో॒ విశ్వేత్తా తే॒ సవ॑నేషు ప్ర ॒వాచ్యా॑ ॥ ౧.౦౫౧.౧౩
ఇన్ద్రో॑ అశ్రాయి సు॒ధ్యో॑ నిరే॒కే ప॒జ్రేషు॒ స్తోమో॒ దుర్యో॒ న యూపః॑ ।
అ॒శ్వ॒యుర్గ ॒వ్యూ ర॑థ॒యుర్వ॑సూ॒యురిన్ద్ర॒ ఇద్రా ॒యః క్ష॑యతి ప్రయ॒న్తా ॥ ౧.౦౫౧.౧౪

48 sanskritdocuments.org
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

ఇ॒దం నమో॑ వృష॒భాయ॑ స్వ॒రాజే॑ స॒త్యశు॑ష్మాయ త॒వసే॑ఽవాచి ।


అ॒స్మిన్ని॑న్ద్ర వృ॒జనే॒ సర్వ॑వీరాః॒ స్మత్సూ॒రిభి॒స్తవ॒ శర్మ॑న్స్యామ ॥ ౧.౦౫౧.౧౫
త్యం సు మే॒షం మ॑హయా స్వ॒ర్విదం॑ శ॒తం యస్య॑ సు॒భ్వః॑ సా॒కమీర॑తే ।
అత్యం॒ న వాజం॑ హవన॒స్యదం॒ రథ॒మేన్ద్రం॑ వవృత్యా॒మవ॑సే సువృ॒క్తిభిః॑ ॥ ౧.౦౫౨.౦౧
స పర్వ॑తో॒ న ధ॒రుణే॒ష్వచ్యు॑తః స॒హస్ర ॑మూతి॒స్తవి॑షీషు వావృధే ।
ఇన్ద్రో॒ యద్వృ॒త్రమవ॑ధీన్నదీ॒వృత॑ము॒బ్జన్నర్ణాం॑సి॒ జర్హృ॑షాణో॒ అన్ధ ॑సా ॥ ౧.౦౫౨.౦౨
స హి ద్వ॒రో ద్వ॒రిషు॑ వ॒వ్ర ఊధ॑ని చ॒న్ద్రబు॑ధ్నో॒ మద॑వృద్ధో మనీ॒షిభిః॑ ।
ఇన్ద్రం॒ తమ॑హ్వే స్వప॒స్యయా॑ ధి॒యా మంహి॑ష్ఠరాతిం॒ స హి పప్రి ॒రన్ధ ॑సః ॥ ౧.౦౫౨.౦౩
ఆ యం పృ॒ణన్తి॑ ది॒వి సద్మ॑బర్హిషః సము॒ద్రం న సు॒భ్వ౧॒ః॑ స్వా అ॒భిష్ట ॑యః ।
తం వృ॑త్ర ॒హత్యే॒ అను॑ తస్థురూ॒తయః॒ శుష్మా॒ ఇన్ద్ర॑మవా॒తా అహ్రు ॑తప్సవః ॥
౧.౦౫౨.౦౪
అ॒భి స్వవృ॑ష్టిం॒ మదే॑ అస్య॒ యుధ్య॑తో ర॒ఘ్వీరి॑వ ప్రవ॒ణే స॑స్రురూ॒తయః॑ ।
ఇన్ద్రో॒ యద్వ॒జ్రీ ధృ॒షమా॑ణో॒ అన్ధ ॑సా భి॒నద్వ॒లస్య॑ పరి॒ధీఁరి॑వ త్రి ॒తః ॥ ౧.౦౫౨.౦౫
పరీం॑ ఘృ॒ణా చ॑రతి తిత్వి॒షే శవో॒ఽపో వృ॒త్వీ రజ॑సో బు॒ధ్నమాశ॑యత్ ।
వృ॒త్రస్య॒ యత్ప్ర॑వ॒ణే దు॒ర్గృభి॑శ్వనో నిజ॒ఘన్థ ॒ హన్వో॑రిన్ద్ర తన్య॒తుమ్ ॥ ౧.౦౫౨.౦౬
హ్ర ॒దం న హి త్వా॑ న్యృ॒షన్త్యూ॒ర్మయో॒ బ్రహ్మా॑ణీన్ద్ర॒ తవ॒ యాని॒ వర్ధ ॑నా ।
త్వష్టా ॑ చిత్తే॒ యుజ్యం॑ వావృధే॒ శవ॑స్త॒తక్ష॒ వజ్ర ॑మ॒భిభూ॑త్యోజసమ్ ॥ ౧.౦౫౨.౦౭
జ॒ఘ॒న్వాఁ ఉ॒ హరి॑భిః సమ్భృతక్రత॒విన్ద్ర॑ వృ॒త్రం మను॑షే గాతు॒యన్న॒పః ।
అయ॑చ్ఛథా బా॒హ్వోర్వజ్ర ॑మాయ॒సమధా॑రయో ది॒వ్యా సూర్యం॑ దృ॒శే ॥ ౧.౦౫౨.౦౮
బృ॒హత్స్వశ్చ॑న్ద్ర॒మమ॑వ॒ద్యదు॒క్థ్య౧॒॑మకృ॑ణ్వత భి॒యసా॒ రోహ॑ణం ది॒వః ।
యన్మాను॑షప్రధనా॒ ఇన్ద్ర॑మూ॒తయః॒ స్వ॑ర్నృ॒షాచో॑ మ॒రుతోఽమ॑ద॒న్నను॑ ॥
౧.౦౫౨.౦౯
ద్యౌశ్చి॑ద॒స్యామ॑వా॒ఁ అహేః॑ స్వ॒నాదయో॑యవీద్భి॒యసా॒ వజ్ర ॑ ఇన్ద్ర తే ।
వృ॒త్రస్య॒ యద్బ॑ద్బధా॒నస్య॑ రోదసీ॒ మదే॑ సు॒తస్య॒ శవ॒సాభి॑న॒చ్ఛిరః॑ ॥ ౧.౦౫౨.౧౦
యదిన్న్వి॑న్ద్ర పృథి॒వీ దశ॑భుజి॒రహా॑ని॒ విశ్వా॑ త॒తన॑న్త కృ॒ష్టయః॑ ।
అత్రాహ॑ తే మఘవ॒న్విశ్రు ॑తం॒ సహో॒ ద్యామను॒ శవ॑సా బ॒ర్హణా॑ భువత్ ॥ ౧.౦౫౨.౧౧

r01.pdf 49
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

త్వమ॒స్య పా॒రే రజ॑సో॒ వ్యో॑మనః॒ స్వభూ॑త్యోజా॒ అవ॑సే ధృషన్మనః ।


చ॒కృ॒షే భూమిం॑ ప్రతి॒మాన॒మోజ॑సో॒ఽపః స్వః॑ పరి॒భూరే॒ష్యా దివ॑మ్ ॥ ౧.౦౫౨.౧౨
త్వం భు॑వః ప్రతి॒మానం॑ పృథి॒వ్యా ఋ॒ష్వవీ॑రస్య బృహ॒తః పతి॑ర్భూః ।
విశ్వ॒మాప్రా ॑ అ॒న్తరి॑క్షం మహి॒త్వా స॒త్యమ॒ద్ధా నకి॑ర॒న్యస్త్వావా॑న్ ॥ ౧.౦౫౨.౧౩
న యస్య॒ ద్యావా॑పృథి॒వీ అను॒ వ్యచో॒ న సిన్ధ ॑వో॒ రజ॑సో॒ అన్త॑మాన॒శుః ।
నోత స్వవృ॑ష్టిం॒ మదే॑ అస్య॒ యుధ్య॑త॒ ఏకో॑ అ॒న్యచ్చ॑కృషే॒ విశ్వ॑మాను॒షక్ ॥
౧.౦౫౨.౧౪
ఆర్చ॒న్నత్ర ॑ మ॒రుతః॒ సస్మి॑న్నా॒జౌ విశ్వే॑ దే॒వాసో॑ అమద॒న్నను॑ త్వా ।
వృ॒త్రస్య॒ యద్భృ॑ష్టి ॒మతా॑ వ॒ధేన॒ ని త్వమి॑న్ద్ర॒ ప్రత్యా॒నం జ॒ఘన్థ ॑ ॥ ౧.౦౫౨.౧౫
న్యూ॒౩॒॑ షు వాచం॒ ప్ర మ॒హే భ॑రామహే॒ గిర॒ ఇన్ద్రా॑య॒ సద॑నే వి॒వస్వ॑తః ।
నూ చి॒ద్ధి రత్నం॑ సస॒తామి॒వావి॑ద॒న్న దు॑ష్టు ॒తిర్ద్ర॑విణో॒దేషు॑ శస్యతే ॥ ౧.౦౫౩.౦౧
దు॒రో అశ్వ॑స్య దు॒ర ఇ॑న్ద్ర॒ గోర॑సి దు॒రో యవ॑స్య॒ వసు॑న ఇ॒నస్పతిః॑ ।
శి॒క్షా॒న॒రః ప్ర ॒దివో॒ అకా॑మకర్శనః॒ సఖా॒ సఖి॑భ్య॒స్తమి॒దం గృ॑ణీమసి ॥ ౧.౦౫౩.౦౨
శచీ॑వ ఇన్ద్ర పురుకృద్ద్యుమత్తమ॒ తవేది॒దమ॒భిత॑శ్చేకితే॒ వసు॑ ।
అతః॑ సం॒గృభ్యా॑భిభూత॒ ఆ భ॑ర॒ మా త్వా॑య॒తో జ॑రి॒తుః కామ॑మూనయీః ॥
౧.౦౫౩.౦౩
ఏ॒భిర్ద్యుభిః॑ సు॒మనా॑ ఏ॒భిరిన్దు ॑భిర్నిరున్ధా ॒నో అమ॑తిం॒ గోభి॑ర॒శ్వినా॑ ।
ఇన్ద్రే॑ణ॒ దస్యుం॑ ద॒రయ॑న్త॒ ఇన్దు ॑భిర్యు॒తద్వే॑షసః॒ సమి॒షా ర॑భేమహి ॥ ౧.౦౫౩.౦౪
సమి॑న్ద్ర రా॒యా సమి॒షా ర॑భేమహి॒ సం వాజే॑భిః పురుశ్చ॒న్ద్రైర॒భిద్యు॑భిః ।
సం దే॒వ్యా ప్రమ॑త్యా వీ॒రశు॑ష్మయా॒ గోఅ॑గ్ర ॒యాశ్వా॑వత్యా రభేమహి ॥ ౧.౦౫౩.౦౫
తే త్వా॒ మదా॑ అమద॒న్తాని॒ వృష్ణ్యా॒ తే సోమా॑సో వృత్ర ॒హత్యే॑షు సత్పతే ।
యత్కా॒రవే॒ దశ॑ వృ॒త్రాణ్య॑ప్ర ॒తి బ॒ర్హిష్మ॑తే॒ ని స॒హస్రా ॑ణి బ॒ర్హయః॑ ॥ ౧.౦౫౩.౦౬
యు॒ధా యుధ॒ముప॒ ఘేదే॑షి ధృష్ణు ॒యా పు॒రా పురం॒ సమి॒దం హం॒స్యోజ॑సా ।
నమ్యా॒ యది॑న్ద్ర॒ సఖ్యా॑ పరా॒వతి॑ నిబ॒ర్హయో॒ నము॑చిం॒ నామ॑ మా॒యిన॑మ్ ॥
౧.౦౫౩.౦౭
త్వం కర॑ఞ్జము॒త ప॒ర్ణయం॑ వధీ॒స్తేజిష్ఠయాతిథి
॑ ॒గ్వస్య॑ వర్త॒నీ ।

50 sanskritdocuments.org
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

త్వం శ॒తా వఙ్గృ॑దస్యాభిన॒త్పురో॑ఽనాను॒దః పరి॑షూతా ఋ॒జిశ్వ॑నా ॥ ౧.౦౫౩.౦౮


త్వమే॒తాఞ్జ ॑న॒రాజ్ఞో ॒ ద్విర్దశా॑బ॒న్ధునా॑ సు॒శ్రవ॑సోపజ॒గ్ముషః॑ ।
ష॒ష్టిం స॒హస్రా ॑ నవ॒తిం నవ॑ శ్రు ॒తో ని చ॒క్రేణ॒ రథ్యా॑ దు॒ష్పదా॑వృణక్ ॥ ౧.౦౫౩.౦౯
త్వమా॑విథ సు॒శ్రవ॑సం॒ తవో॒తిభి॒స్తవ॒ త్రామ॑భిరిన్ద్ర॒ తూర్వ॑యాణమ్ ।
త్వమ॑స్మై॒ కుత్స॑మతిథి॒గ్వమా॒యుం మ॒హే రాజ్ఞే ॒ యూనే॑ అరన్ధనాయః ॥ ౧.౦౫౩.౧౦
య ఉ॒దృచీ॑న్ద్ర దే॒వగో॑పాః॒ సఖా॑యస్తే శి॒వత॑మా॒ అసా॑మ ।
త్వాం స్తో ॑షామ॒ త్వయా॑ సు॒వీరా॒ ద్రాఘీ॑య॒ ఆయుః॑ ప్రత॒రం దధా॑నాః ॥ ౧.౦౫౩.౧౧
మా నో॑ అ॒స్మిన్మ॑ఘవన్పృ॒త్స్వంహ॑సి న॒హి తే॒ అన్తః॒ శవ॑సః పరీ॒ణశే॑ ।
అక్ర ॑న్దయో న॒ద్యో॒౩॒॑ రోరు॑వ॒ద్వనా॑ క॒థా న క్షో॒ణీర్భి॒యసా॒ సమా॑రత ॥ ౧.౦౫౪.౦౧
అర్చా॑ శ॒క్రాయ॑ శా॒కినే॒ శచీ॑వతే శ‍ృ॒ణ్వన్త॒మిన్ద్రం॑ మ॒హయ॑న్న॒భి ష్టు ॑హి ।
యో ధృ॒ష్ణునా॒ శవ॑సా॒ రోద॑సీ ఉ॒భే వృషా॑ వృష॒త్వా వృ॑ష॒భో న్యృ॒ఞ్జతే॑ ॥ ౧.౦౫౪.౦౨
అర్చా॑ ది॒వే బృ॑హ॒తే శూ॒ష్యం౧॒॑ వచః॒ స్వక్ష॑త్రం॒ యస్య॑ ధృష॒తో ధృ॒షన్మనః॑ ।
బృ॒హచ్ఛ్ర॑వా॒ అసు॑రో బ॒ర్హణా॑ కృ॒తః పు॒రో హరి॑భ్యాం వృష॒భో రథో॒ హి షః ॥
౧.౦౫౪.౦౩
త్వం ది॒వో బృ॑హ॒తః సాను॑ కోప॒యోఽవ॒ త్మనా॑ ధృష॒తా శమ్బ॑రం భినత్ ।
యన్మా॒యినో॑ వ్ర ॒న్దినో॑ మ॒న్దినా॑ ధృ॒షచ్ఛి॒తాం గభ॑స్తిమ॒శనిం॑ పృత॒న్యసి॑ ॥ ౧.౦౫౪.౦౪
ని యద్వృ॒ణక్షి॑ శ్వస॒నస్య॑ మూ॒ర్ధని॒ శుష్ణ ॑స్య చిద్వ్ర॒న్దినో॒ రోరు॑వ॒ద్వనా॑ ।
ప్రా ॒చీనే॑న॒ మన॑సా బ॒ర్హణా॑వతా॒ యద॒ద్యా చి॑త్కృ॒ణవః॒ కస్త్వా॒ పరి॑ ॥ ౧.౦౫౪.౦౫
త్వమా॑విథ॒ నర్యం॑ తు॒ర్వశం॒ యదుం॒ త్వం తు॒ర్వీతిం॑ వ॒య్యం॑ శతక్రతో ।
త్వం రథ॒మేత॑శం॒ కృత్వ్యే॒ ధనే॒ త్వం పురో॑ నవ॒తిం ద॑మ్భయో॒ నవ॑ ॥ ౧.౦౫౪.౦౬
స ఘా॒ రాజా॒ సత్ప॑తిః శూశువ॒జ్జనో॑ రా॒తహ॑వ్యః॒ ప్రతి॒ యః శాస॒మిన్వ॑తి ।
ఉ॒క్థా వా॒ యో అ॑భిగృ॒ణాతి॒ రాధ॑సా॒ దాను॑రస్మా॒ ఉప॑రా పిన్వతే ది॒వః ॥ ౧.౦౫౪.౦౭
అస॑మం క్ష॒త్రమస॑మా మనీ॒షా ప్ర సో॑మ॒పా అప॑సా సన్తు॒ నేమే॑ ।
యే త॑ ఇన్ద్ర ద॒దుషో॑ వ॒ర్ధయ॑న్తి॒ మహి॑ క్ష॒త్రం స్థవి॑రం॒ వృష్ణ్యం॑ చ ॥ ౧.౦౫౪.౦౮
తుభ్యేదే॒తే బ॑హు॒లా అద్రి ॑దుగ్ధాశ్చమూ॒షద॑శ్చమ॒సా ఇ॑న్ద్ర॒పానాః॑ ।

r01.pdf 51
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

వ్య॑శ్నుహి త॒ర్పయా॒ కామ॑మేషా॒మథా॒ మనో॑ వసు॒దేయా॑య కృష్వ ॥ ౧.౦౫౪.౦౯


అ॒పామ॑తిష్ఠద్ధ ॒రుణ॑హ్వరం॒ తమో॒ఽన్తర్వృ॒త్రస్య॑ జ॒ఠరే॑షు॒ పర్వ॑తః ।
అ॒భీమిన్ద్రో॑ న॒ద్యో॑ వ॒వ్రిణా॑ హి॒తా విశ్వా॑ అను॒ష్ఠాః ప్ర ॑వ॒ణేషు॑ జిఘ్నతే ॥ ౧.౦౫౪.౧౦
స శేవృ॑ధ॒మధి॑ ధా ద్యు॒మ్నమ॒స్మే మహి॑ క్ష॒త్రం జ॑నా॒షాళి॑న్ద్ర॒ తవ్య॑మ్ ।
రక్షా॑ చ నో మ॒ఘోనః॑ పా॒హి సూ॒రీన్రా ॒యే చ॑ నః స్వప॒త్యా ఇ॒షే ధాః॑ ॥ ౧.౦౫౪.౧౧
ది॒వశ్చి॑దస్య వరి॒మా వి ప॑ప్రథ॒ ఇన్ద్రం॒ న మ॒హ్నా పృ॑థి॒వీ చ॒న ప్రతి॑ ।
భీ॒మస్తువి॑ష్మాఞ్చర్ష ॒ణిభ్య॑ ఆత॒పః శిశీ॑తే॒ వజ్రం॒ తేజ॑సే॒ న వంస॑గః ॥ ౧.౦౫౫.౦౧
సో అ॑ర్ణ ॒వో న న॒ద్యః॑ సము॒ద్రియః॒ ప్రతి॑ గృభ్ణాతి॒ విశ్రి ॑తా॒ వరీ॑మభిః ।
ఇన్ద్రః॒ సోమ॑స్య పీ॒తయే॑ వృషాయతే స॒నాత్స యు॒ధ్మ ఓజ॑సా పనస్యతే ॥ ౧.౦౫౫.౦౨
త్వం తమి॑న్ద్ర॒ పర్వ॑తం॒ న భోజ॑సే మ॒హో నృ॒మ్ణస్య॒ ధర్మ॑ణామిరజ్యసి ।
ప్ర వీ॒ర్యే॑ణ దే॒వతాతి॑ చేకితే॒ విశ్వ॑స్మా ఉ॒గ్రః కర్మ॑ణే పు॒రోహి॑తః ॥ ౧.౦౫౫.౦౩
స ఇద్వనే॑ నమ॒స్యుభి॑ర్వచస్యతే॒ చారు॒ జనే॑షు ప్రబ్రువా॒ణ ఇ॑న్ద్రి॒యమ్ ।
వృషా॒ ఛన్దు ॑ర్భవతి హర్య॒తో వృషా॒ క్షేమే॑ణ॒ ధేనాం॑ మ॒ఘవా॒ యదిన్వ॑తి ॥ ౧.౦౫౫.౦౪
స ఇన్మ॒హాని॑ సమి॒థాని॑ మ॒జ్మనా॑ కృ॒ణోతి॑ యు॒ధ్మ ఓజ॑సా॒ జనే॑భ్యః ।
అధా॑ చ॒న శ్రద్ద ॑ధతి॒ త్విషీ॑మత॒ ఇన్ద్రా॑య॒ వజ్రం॑ ని॒ఘని॑ఘ్నతే వ॒ధమ్ ॥ ౧.౦౫౫.౦౫
స హి శ్ర ॑వ॒స్యుః సద॑నాని కృ॒త్రిమా॑ క్ష్మ॒యా వృ॑ధా॒న ఓజ॑సా వినా॒శయ॑న్ ।
జ్యోతీం॑షి కృ॒ణ్వన్న॑వృ॒కాణి॒ యజ్య॒వేఽవ॑ సు॒క్రతుః॒ సర్త॒వా అ॒పః సృ॑జత్ ॥ ౧.౦౫౫.౦౬
దా॒నాయ॒ మనః॑ సోమపావన్నస్తు తే॒ఽర్వాఞ్చా॒ హరీ॑ వన్దనశ్రు ॒దా కృ॑ధి ।
యమి॑ష్ఠాసః॒ సార॑థయో॒ య ఇ॑న్ద్ర తే॒ న త్వా॒ కేతా॒ ఆ ద॑భ్నువన్తి॒ భూర్ణ ॑యః ॥
౧.౦౫౫.౦౭
అప్ర ॑క్షితం॒ వసు॑ బిభర్షి ॒ హస్త॑యో॒రషా॑ళ్హం॒ సహ॑స్త॒న్వి॑ శ్రు ॒తో ద॑ధే ।
ఆవృ॑తాసోఽవ॒తాసో॒ న క॒ర్తృభి॑స్త॒నూషు॑ తే॒ క్రత॑వ ఇన్ద్ర॒ భూర॑యః ॥ ౧.౦౫౫.౦౮
ఏ॒ష ప్ర పూ॒ర్వీరవ॒ తస్య॑ చ॒మ్రిషోఽత్యో॒ న యోషా॒ముద॑యంస్త భు॒ర్వణిః॑ ।
దక్షం॑ మ॒హే పా॑యయతే హిర॒ణ్యయం॒ రథ॑మా॒వృత్యా॒ హరి॑యోగ॒మృభ్వ॑సమ్ ॥
౧.౦౫౬.౦౧
తం గూ॒ర్తయో॑ నేమ॒న్నిషః॒ పరీ॑ణసః సము॒ద్రం న సం॒చర॑ణే సని॒ష్యవః॑ ।

52 sanskritdocuments.org
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

పతిం॒ దక్ష॑స్య వి॒దథ॑స్య॒ నూ సహో॑ గి॒రిం న వే॒నా అధి॑ రోహ॒ తేజ॑సా ॥ ౧.౦౫౬.౦౨
స తు॒ర్వణి॑ర్మ॒హాఁ అ॑రే॒ణు పౌంస్యే॑ గి॒రేర్భృ॒ష్టిర్న భ్రా ॑జతే తు॒జా శవః॑ ।
యేన॒ శుష్ణం॑ మా॒యిన॑మాయ॒సో మదే॑ దు॒ధ్ర ఆ॒భూషు॑ రా॒మయ॒న్ని దామ॑ని ॥
౧.౦౫౬.౦౩
దే॒వీ యది॒ తవి॑షీ॒ త్వావృ॑ధో॒తయ॒ ఇన్ద్రం॒ సిష॑క్త్యుషసం
॒ ॒ న సూర్యః॑ ।
యో ధృ॒ష్ణునా॒ శవ॑సా॒ బాధ॑తే॒ తమ॒ ఇయ॑ర్తి రే॒ణుం బృ॒హద॑ర్హరి॒ష్వణిః॑ ॥ ౧.౦౫౬.౦౪
వి యత్తి॒రో ధ॒రుణ॒మచ్యు॑తం॒ రజోఽతి॑ష్ఠిపో ది॒వ ఆతా॑సు బ॒ర్హణా॑ ।
స్వ॑ర్మీళ్హే ॒ యన్మద॑ ఇన్ద్ర॒ హర్ష్యాహ॑న్వృ॒త్రం నిర॒పామౌ॑బ్జో అర్ణ ॒వమ్ ॥ ౧.౦౫౬.౦౫
త్వం ది॒వో ధ॒రుణం॑ ధిష॒ ఓజ॑సా పృథి॒వ్యా ఇ॑న్ద్ర॒ సద॑నేషు॒ మాహి॑నః ।
త్వం సు॒తస్య॒ మదే॑ అరిణా అ॒పో వి వృ॒త్రస్య॑ స॒మయా॑ పా॒ష్యా॑రుజః ॥ ౧.౦౫౬.౦౬
ప్ర మంహి॑ష్ఠాయ బృహ॒తే బృ॒హద్ర ॑యే స॒త్యశు॑ష్మాయ త॒వసే॑ మ॒తిం భ॑రే ।
అ॒పామి॑వ ప్రవ॒ణే యస్య॑ దు॒ర్ధరం॒ రాధో॑ వి॒శ్వాయు॒ శవ॑సే॒ అపా॑వృతమ్ ॥ ౧.౦౫౭.౦౧
అధ॑ తే॒ విశ్వ॒మను॑ హాసది॒ష్టయ॒ ఆపో॑ ని॒మ్నేవ॒ సవ॑నా హ॒విష్మ॑తః ।
యత్పర్వ॑తే॒ న స॒మశీ॑త హర్య॒త ఇన్ద్ర॑స్య॒ వజ్రః॒ శ్నథి॑తా హిర॒ణ్యయః॑ ॥ ౧.౦౫౭.౦౨
అ॒స్మై భీ॒మాయ॒ నమ॑సా॒ సమ॑ధ్వ॒ర ఉషో॒ న శు॑భ్ర ॒ ఆ భ॑రా॒ పనీ॑యసే ।
యస్య॒ ధామ॒ శ్రవ॑సే॒ నామే॑న్ద్రి॒యం జ్యోతి॒రకా॑రి హ॒రితో॒ నాయ॑సే ॥ ౧.౦౫౭.౦౩
ఇ॒మే త॑ ఇన్ద్ర॒ తే వ॒యం పు॑రుష్టుత॒ యే త్వా॒రభ్య॒ చరా॑మసి ప్రభూవసో ।
న॒హి త్వద॒న్యో గి॑ర్వణో॒ గిరః॒ సఘ॑త్క్షో ॒ణీరి॑వ॒ ప్రతి॑ నో హర్య॒ తద్వచః॑ ॥ ౧.౦౫౭.౦౪
భూరి॑ త ఇన్ద్ర వీ॒ర్యం౧॒॑ తవ॑ స్మస్య॒స్య స్తో ॒తుర్మ॑ఘవ॒న్కామ॒మా పృ॑ణ ।
అను॑ తే॒ ద్యౌర్బృ॑హ॒తీ వీ॒ర్యం॑ మమ ఇ॒యం చ॑ తే పృథి॒వీ నే॑మ॒ ఓజ॑సే ॥ ౧.౦౫౭.౦౫
త్వం తమి॑న్ద్ర॒ పర్వ॑తం మ॒హాము॒రుం వజ్రే ॑ణ వజ్రిన్పర్వ॒శశ్చ॑కర్తిథ ।
అవా॑సృజో॒ నివృ॑తాః॒ సర్త॒వా అ॒పః స॒త్రా విశ్వం॑ దధిషే॒ కేవ॑లం॒ సహః॑ ॥ ౧.౦౫౭.౦౬
నూ చి॑త్సహో॒జా అ॒మృతో॒ ని తు॑న్దతే॒ హోతా॒ యద్దూ ॒తో అభ॑వద్వి॒వస్వ॑తః ।
వి సాధి॑ష్ఠేభిః ప॒థిభీ॒ రజో॑ మమ॒ ఆ దే॒వతా॑తా హ॒విషా॑ వివాసతి ॥ ౧.౦౫౮.౦౧
ఆ స్వమద్మ॑ యు॒వమా॑నో అ॒జర॑స్తృ॒ష్వ॑వి॒ష్యన్న॑త॒సేషు॑ తిష్ఠతి ।

r01.pdf 53
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

అత్యో॒ న పృ॒ష్ఠం ప్రు ॑షి॒తస్య॑ రోచతే ది॒వో న సాను॑ స్త॒నయ॑న్నచిక్రదత్ ॥ ౧.౦౫౮.౦౨


క్రా ॒ణా రు॒ద్రేభి॒ర్వసు॑భిః పు॒రోహి॑తో॒ హోతా॒ నిష॑త్తో రయి॒షాళమ॑ర్త్యః ।
రథో॒ న వి॒క్ష్వృ॑ఞ్జసా॒న ఆ॒యుషు॒ వ్యా॑ను॒షగ్వార్యా॑ దే॒వ ఋ॑ణ్వతి ॥ ౧.౦౫౮.౦౩
వి వాత॑జూతో అత॒సేషు॑ తిష్ఠతే॒ వృథా॑ జు॒హూభిః॒ సృణ్యా॑ తువి॒ష్వణిః॑ ।
తృ॒షు యద॑గ్నే వ॒నినో॑ వృషా॒యసే॑ కృ॒ష్ణం త॒ ఏమ॒ రుశ॑దూర్మే అజర ॥ ౧.౦౫౮.౦౪
తపు॑ర్జమ్భో॒ వన॒ ఆ వాత॑చోదితో యూ॒థే న సా॒హ్వాఁ అవ॑ వాతి॒ వంస॑గః ।
అ॒భి॒వ్రజ॒న్నక్షి॑తం॒ పాజ॑సా॒ రజః॑ స్థా ॒తుశ్చ॒రథం॑ భయతే పత॒త్రిణః॑ ॥ ౧.౦౫౮.౦౫
ద॒ధుష్ట్వా॒ భృగ॑వో॒ మాను॑షే॒ష్వా ర॒యిం న చారుం॑ సు॒హవం॒ జనే॑భ్యః ।
హోతా॑రమగ్నే॒ అతి॑థిం॒ వరే॑ణ్యం మి॒త్రం న శేవం॑ ది॒వ్యాయ॒ జన్మ॑నే ॥ ౧.౦౫౮.౦౬
హోతా॑రం స॒ప్త జు॒హ్వో॒౩॒॑ యజి॑ష్ఠం॒ యం వా॒ఘతో॑ వృ॒ణతే॑ అధ్వ॒రేషు॑ ।
అ॒గ్నిం విశ్వే॑షామర॒తిం వసూ॑నాం సప॒ర్యామి॒ ప్రయ॑సా॒ యామి॒ రత్న॑మ్ ॥
౧.౦౫౮.౦౭
అచ్ఛి॑ద్రా సూనో సహసో నో అ॒ద్య స్తో ॒తృభ్యో॑ మిత్రమహః॒ శర్మ॑ యచ్ఛ ।
అగ్నే॑ గృ॒ణన్త॒మంహ॑స ఉరు॒ష్యోర్జో ॑ నపాత్పూ॒ర్భిరాయ॑సీభిః ॥ ౧.౦౫౮.౦౮
భవా॒ వరూ॑థం గృణ॒తే వి॑భావో॒ భవా॑ మఘవన్మ॒ఘవ॑ద్భ్యః॒ శర్మ॑ ।
ఉ॒రు॒ష్యాగ్నే॒ అంహ॑సో గృ॒ణన్తం॑ ప్రా ॒తర్మ॒క్షూ ధి॒యావ॑సుర్జగమ్యాత్ ॥ ౧.౦౫౮.౦౯
వ॒యా ఇద॑గ్నే అ॒గ్నయ॑స్తే అ॒న్యే త్వే విశ్వే॑ అ॒మృతా॑ మాదయన్తే ।
వైశ్వా॑నర॒ నాభి॑రసి క్షితీ॒నాం స్థూణే॑వ॒ జనా॑ఁ ఉప॒మిద్య॑యన్థ ॥ ౧.౦౫౯.౦౧
మూ॒ర్ధా ది॒వో నాభి॑ర॒గ్నిః పృ॑థి॒వ్యా అథా॑భవదర॒తీ రోద॑స్యోః ।
తం త్వా॑ దే॒వాసో॑ఽజనయన్త దే॒వం వైశ్వా॑నర॒ జ్యోతి॒రిదార్యా॑య ॥ ౧.౦౫౯.౦౨
ఆ సూర్యే॒ న ర॒శ్మయో॑ ధ్రు ॒వాసో॑ వైశ్వాన॒రే ద॑ధిరే॒ఽగ్నా వసూ॑ని ।
యా పర్వ॑తే॒ష్వోష॑ధీష్వ॒ప్సు యా మాను॑షే॒ష్వసి॒ తస్య॒ రాజా॑ ॥ ౧.౦౫౯.౦౩
బృ॒హ॒తీ ఇ॑వ సూ॒నవే॒ రోద॑సీ॒ గిరో॒ హోతా॑ మను॒ష్యో॒౩॒॑ న దక్షః॑ ।
స్వ॑ర్వతే స॒త్యశు॑ష్మాయ పూ॒ర్వీర్వై॑శ్వాన॒రాయ॒ నృత॑మాయ య॒హ్వీః ॥ ౧.౦౫౯.౦౪
ది॒వశ్చి॑త్తే బృహ॒తో జా॑తవేదో॒ వైశ్వా॑నర॒ ప్ర రి॑రిచే మహి॒త్వమ్ ।
రాజా॑ కృష్టీ ॒నామ॑సి॒ మాను॑షీణాం యు॒ధా దే॒వేభ్యో॒ వరి॑వశ్చకర్థ ॥ ౧.౦౫౯.౦౫

54 sanskritdocuments.org
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

ప్ర నూ మ॑హి॒త్వం వృ॑ష॒భస్య॑ వోచం॒ యం పూ॒రవో॑ వృత్ర ॒హణం॒ సచ॑న్తే ।


వై ॒శ్వా॒న॒రో దస్యు॑మ॒గ్నిర్జ ॑ఘ॒న్వాఁ అధూ॑నో॒త్కాష్ఠా ॒ అవ॒ శమ్బ॑రం భేత్ ॥ ౧.౦౫౯.౦౬
వై ॒శ్వా॒న॒రో మ॑హి॒మ్నా వి॒శ్వకృ॑ష్టిర్భ॒రద్వా॑జేషు యజ॒తో వి॒భావా॑ ।
శా॒త॒వ॒నే॒యే శ॒తినీ॑భిర॒గ్నిః పు॑రుణీ॒థే జ॑రతే సూ॒నృతా॑వాన్ ॥ ౧.౦౫౯.౦౭
వహ్నిం॑ య॒శసం॑ వి॒దథ॑స్య కే॒తుం సు॑ప్రా ॒వ్యం॑ దూ॒తం స॒ద్యోఅ॑ర్థమ్ ।
ద్వి॒జన్మా॑నం ర॒యిమి॑వ ప్రశ॒స్తం రా॒తిం భ॑ర॒ద్భృగ॑వే మాత॒రిశ్వా॑ ॥ ౧.౦౬౦.౦౧
అ॒స్య శాసు॑రు॒భయా॑సః సచన్తే హ॒విష్మ॑న్త ఉ॒శిజో॒ యే చ॒ మర్తాః॑ ।
ది॒వశ్చి॒త్పూర్వో॒ న్య॑సాది॒ హోతా॒పృచ్ఛ్యో॑ వి॒శ్పతి॑ర్వి॒క్షు వే॒ధాః ॥ ౧.౦౬౦.౦౨
తం నవ్య॑సీ హృ॒ద ఆ జాయ॑మానమ॒స్మత్సు॑కీ॒ర్తిర్మధు॑జిహ్వమశ్యాః ।
యమృ॒త్విజో॑ వృ॒జనే॒ మాను॑షాసః॒ ప్రయ॑స్వన్త ఆ॒యవో॒ జీజ॑నన్త ॥ ౧.౦౬౦.౦౩
ఉ॒శిక్పా॑వ॒కో వసు॒ర్మాను॑షేషు॒ వరే॑ణ్యో॒ హోతా॑ధాయి వి॒క్షు ।
దమూ॑నా గృ॒హప॑తి॒ర్దమ॒ ఆఁ అ॒గ్నిర్భు॑వద్రయి॒పతీ॑ రయీ॒ణామ్ ॥ ౧.౦౬౦.౦౪
తం త్వా॑ వ॒యం పతి॑మగ్నే రయీ॒ణాం ప్ర శం॑సామో మ॒తిభి॒ర్గోత॑మాసః ।
ఆ॒శుం న వా॑జమ్భ॒రం మ॒ర్జయ॑న్తః ప్రా ॒తర్మ॒క్షూ ధి॒యావ॑సుర్జగమ్యాత్ ॥ ౧.౦౬౦.౦౫
అ॒స్మా ఇదు॒ ప్ర త॒వసే॑ తు॒రాయ॒ ప్రయో॒ న హ॑ర్మి॒ స్తోమం॒ మాహి॑నాయ ।
ఋచీ॑షమా॒యాధ్రి ॑గవ॒ ఓహ॒మిన్ద్రా॑య॒ బ్రహ్మా॑ణి రా॒తత॑మా ॥ ౧.౦౬౧.౦౧
అ॒స్మా ఇదు॒ ప్రయ॑ ఇవ॒ ప్ర యం॑సి॒ భరా॑మ్యాఙ్గూ ॒షం బాధే॑ సువృ॒క్తి ।
ఇన్ద్రా॑య హృ॒దా మన॑సా మనీ॒షా ప్ర ॒త్నాయ॒ పత్యే॒ ధియో॑ మర్జయన్త ॥ ౧.౦౬౧.౦౨
అ॒స్మా ఇదు॒ త్యము॑ప॒మం స్వ॒ర్షాం భరా॑మ్యాఙ్గూ ॒షమా॒స్యే॑న ।
మంహి॑ష్ఠ ॒మచ్ఛో॑క్తిభిర్మతీ॒నాం సు॑వృ॒క్తిభిః॑ సూ॒రిం వా॑వృ॒ధధ్యై॑ ॥ ౧.౦౬౧.౦౩
అ॒స్మా ఇదు॒ స్తోమం॒ సం హి॑నోమి॒ రథం॒ న తష్టే ॑వ॒ తత్సి॑నాయ ।
గిర॑శ్చ॒ గిర్వా॑హసే సువృ॒క్తీన్ద్రా॑య విశ్వమి॒న్వం మేధి॑రాయ ॥ ౧.౦౬౧.౦౪
అ॒స్మా ఇదు॒ సప్తి॑మివ శ్రవ॒స్యేన్ద్రా॑యా॒ర్కం జు॒హ్వా॒౩॒॑ సమ॑ఞ్జే ।
వీ॒రం దా॒నౌక॑సం వ॒న్దధ్యై॑ పు॒రాం గూ॒ర్తశ్ర ॑వసం ద॒ర్మాణ॑మ్ ॥ ౧.౦౬౧.౦౫
అ॒స్మా ఇదు॒ త్వష్టా ॑ తక్ష॒ద్వజ్రం॒ స్వప॑స్తమం స్వ॒ర్యం౧॒॑ రణా॑య ।

r01.pdf 55
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

వృ॒త్రస్య॑ చిద్వి॒దద్యేన॒ మర్మ॑ తు॒జన్నీశా॑నస్తుజ॒తా కి॑యే॒ధాః ॥ ౧.౦౬౧.౦౬


అ॒స్యేదు॑ మా॒తుః సవ॑నేషు స॒ద్యో మ॒హః పి॒తుం ప॑పి॒వాఞ్చార్వన్నా॑ ।
ము॒షా॒యద్విష్ణుః॑ పచ॒తం సహీ॑యా॒న్విధ్య॑ద్వరా॒హం తి॒రో అద్రి ॒మస్తా ॑ ॥ ౧.౦౬౧.౦౭
అ॒స్మా ఇదు॒ గ్నాశ్చి॑ద్దే ॒వప॑త్నీ॒రిన్ద్రా॑యా॒ర్కమ॑హి॒హత్య॑ ఊవుః ।
పరి॒ ద్యావా॑పృథి॒వీ జ॑భ్ర ఉ॒ర్వీ నాస్య॒ తే మ॑హి॒మానం॒ పరి॑ ష్టః ॥ ౧.౦౬౧.౦౮
అ॒స్యేదే॒వ ప్ర రి॑రిచే మహి॒త్వం ది॒వస్పృ॑థి॒వ్యాః పర్య॒న్తరి॑క్షాత్ ।
స్వ॒రాళిన్ద్రో॒ దమ॒ ఆ వి॒శ్వగూ॑ర్తః స్వ॒రిరమ॑త్రో వవక్షే॒ రణా॑య ॥ ౧.౦౬౧.౦౯
అ॒స్యేదే॒వ శవ॑సా శు॒షన్తం॒ వి వృ॑శ్చ॒ద్వజ్రే ॑ణ వృ॒త్రమిన్ద్రః॑ ।
గా న వ్రా ॒ణా అ॒వనీ॑రముఞ్చద॒భి శ్రవో॑ దా॒వనే॒ సచే॑తాః ॥ ౧.౦౬౧.౧౦
అ॒స్యేదు॑ త్వే॒షసా॑ రన్త॒ సిన్ధ ॑వః॒ పరి॒ యద్వజ్రే ॑ణ సీ॒మయ॑చ్ఛత్ ।
ఈ॒శా॒న॒కృద్దా ॒శుషే॑ దశ॒స్యన్తు॒ర్వీత॑యే గా॒ధం తు॒ర్వణిః॑ కః ॥ ౧.౦౬౧.౧౧
అ॒స్మా ఇదు॒ ప్ర భ॑రా॒ తూతు॑జానో వృ॒త్రాయ॒ వజ్ర ॒మీశా॑నః కియే॒ధాః ।
గోర్న పర్వ॒ వి ర॑దా తిర॒శ్చేష్య॒న్నర్ణాం॑స్య॒పాం చ॒రధ్యై॑ ॥ ౧.౦౬౧.౧౨
అ॒స్యేదు॒ ప్ర బ్రూ ॑హి పూ॒ర్వ్యాణి॑ తు॒రస్య॒ కర్మా॑ణి॒ నవ్య॑ ఉ॒క్థైః ।
యు॒ధే యది॑ష్ణా ॒న ఆయు॑ధాన్యృఘా॒యమా॑ణో నిరి॒ణాతి॒ శత్రూ ॑న్ ॥ ౧.౦౬౧.౧౩
అ॒స్యేదు॑ భి॒యా గి॒రయ॑శ్చ దృ॒ళ్హా ద్యావా॑ చ॒ భూమా॑ జ॒నుష॑స్తుజేతే ।
ఉపో॑ వే॒నస్య॒ జోగు॑వాన ఓ॒ణిం స॒ద్యో భు॑వద్వీ॒ర్యా॑య నో॒ధాః ॥ ౧.౦౬౧.౧౪
అ॒స్మా ఇదు॒ త్యదను॑ దాయ్యేషా॒మేకో॒ యద్వ॒వ్నే భూరే॒రీశా॑నః ।
ప్రైత॑శం॒ సూర్యే॑ పస్పృధా॒నం సౌవ॑శ్వ్యే॒ సుష్వి॑మావ॒దిన్ద్రః॑ ॥ ౧.౦౬౧.౧౫
ఏ॒వా తే॑ హారియోజనా సువృ॒క్తీన్ద్ర॒ బ్రహ్మా॑ణి॒ గోత॑మాసో అక్రన్ ।
ఐషు॑ వి॒శ్వపే॑శసం॒ ధియం॑ ధాః ప్రా ॒తర్మ॒క్షూ ధి॒యావ॑సుర్జగమ్యాత్ ॥ ౧.౦౬౧.౧౬
ప్ర మ॑న్మహే శవసా॒నాయ॑ శూ॒షమా॑ఙ్గూ ॒షం గిర్వ॑ణసే అఙ్గిర॒స్వత్ ।
సు॒వృ॒క్తిభిః॑ స్తువ॒త ఋ॑గ్మి॒యాయార్చా॑మా॒ర్కం నరే॒ విశ్రు ॑తాయ ॥ ౧.౦౬౨.౦౧
ప్ర వో॑ మ॒హే మహి॒ నమో॑ భరధ్వమాఙ్గూ ॒ష్యం॑ శవసా॒నాయ॒ సామ॑ ।
యేనా॑ నః॒ పూర్వే॑ పి॒తరః॑ పద॒జ్ఞా అర్చ॑న్తో॒ అఙ్గి ॑రసో॒ గా అవి॑న్దన్ ॥ ౧.౦౬౨.౦౨

56 sanskritdocuments.org
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

ఇన్ద్ర॒స్యాఙ్గి ॑రసాం చే॒ష్టౌ వి॒దత్స॒రమా॒ తన॑యాయ ధా॒సిమ్ ।


బృహ॒స్పతి॑ర్భి॒నదద్రిం॑ వి॒దద్గాః సము॒స్రియా॑భిర్వావశన్త॒ నరః॑ ॥ ౧.౦౬౨.౦౩
స సు॒ష్టుభా॒ స స్తు॒భా స॒ప్త విప్రైః॑ స్వ॒రేణాద్రిం॑ స్వ॒ర్యో॒౩॒॑ నవ॑గ్వైః ।
స॒ర॒ణ్యుభిః॑ ఫలి॒గమి॑న్ద్ర శక్ర వ॒లం రవే॑ణ దరయో॒ దశ॑గ్వైః ॥ ౧.౦౬౨.౦౪
గృ॒ణా॒నో అఙ్గి ॑రోభిర్దస్మ॒ వి వ॑రు॒షసా॒ సూర్యే॑ణ॒ గోభి॒రన్ధః॑ ।
వి భూమ్యా॑ అప్రథయ ఇన్ద్ర॒ సాను॑ ది॒వో రజ॒ ఉప॑రమస్తభాయః ॥ ౧.౦౬౨.౦౫
తదు॒ ప్రయ॑క్షతమమస్య॒ కర్మ॑ ద॒స్మస్య॒ చారు॑తమమస్తి॒ దంసః॑ ।
ఉ॒ప॒హ్వ॒రే యదుప॑రా॒ అపి॑న్వ॒న్మధ్వ॑ర్ణసో న॒ద్య౧॒॑శ్చత॑స్రః ॥ ౧.౦౬౨.౦౬
ద్వి॒తా వి వ॑వ్రే స॒నజా॒ సనీ॑ళే అ॒యాస్యః॒ స్తవ॑మానేభిర॒ర్కైః ।
భగో॒ న మేనే॑ పర॒మే వ్యో॑మ॒న్నధా॑రయ॒ద్రోద॑సీ సు॒దంసాః॑ ॥ ౧.౦౬౨.౦౭
స॒నాద్దివం॒ పరి॒ భూమా॒ విరూ॑పే పున॒ర్భువా॑ యువ॒తీ స్వేభి॒రేవైః॑ ।
కృ॒ష్ణేభి॑ర॒క్తోషా రుశ॑ద్భి॒ర్వపు॑ర్భి॒రా చ॑రతో అ॒న్యాన్యా॑ ॥ ౧.౦౬౨.౦౮
సనే॑మి స॒ఖ్యం స్వ॑ప॒స్యమా॑నః సూ॒నుర్దా ॑ధార॒ శవ॑సా సు॒దంసాః॑ ।
ఆ॒మాసు॑ చిద్దధిషే ప॒క్వమ॒న్తః పయః॑ కృ॒ష్ణాసు॒ రుశ॒ద్రోహి॑ణీషు ॥ ౧.౦౬౨.౦౯
స॒నాత్సనీ॑ళా అ॒వనీ॑రవా॒తా వ్ర ॒తా ర॑క్షన్తే అ॒మృతాః॒ సహో॑భిః ।
పు॒రూ స॒హస్రా ॒ జన॑యో॒ న పత్నీ॑ర్దువ॒స్యన్తి॒ స్వసా॑రో॒ అహ్ర ॑యాణమ్ ॥ ౧.౦౬౨.౧౦
స॒నా॒యువో॒ నమ॑సా॒ నవ్యో॑ అ॒ర్కైర్వ॑సూ॒యవో॑ మ॒తయో॑ దస్మ దద్రుః ।
పతిం॒ న పత్నీ॑రుశ॒తీరు॒శన్తం॑ స్పృ॒శన్తి॑ త్వా శవసావన్మనీ॒షాః ॥ ౧.౦౬౨.౧౧
స॒నాదే॒వ తవ॒ రాయో॒ గభ॑స్తౌ ॒ న క్షీయ॑న్తే॒ నోప॑ దస్యన్తి దస్మ ।
ద్యు॒మాఁ అ॑సి॒ క్రతు॑మాఁ ఇన్ద్ర॒ ధీరః॒ శిక్షా॑ శచీవ॒స్తవ॑ నః॒ శచీ॑భిః ॥ ౧.౦౬౨.౧౨
స॒నా॒య॒తే గోత॑మ ఇన్ద్ర॒ నవ్య॒మత॑క్ష॒ద్బ్రహ్మ॑ హరి॒యోజ॑నాయ ।
సు॒నీ॒థాయ॑ నః శవసాన నో॒ధాః ప్రా ॒తర్మ॒క్షూ ధి॒యావ॑సుర్జగమ్యాత్ ॥ ౧.౦౬౨.౧౩
త్వం మ॒హాఁ ఇ॑న్ద్ర॒ యో హ॒ శుష్మై॒ర్ద్యావా॑ జజ్ఞా ॒నః పృ॑థి॒వీ అమే॑ ధాః ।
యద్ధ ॑ తే॒ విశ్వా॑ గి॒రయ॑శ్చి॒దభ్వా॑ భి॒యా దృ॒ళ్హాసః॑ కి॒రణా॒ నైజ॑న్ ॥ ౧.౦౬౩.౦౧
ఆ యద్ధరీ॑ ఇన్ద్ర॒ వివ్ర ॑తా॒ వేరా తే॒ వజ్రం॑ జరి॒తా బా॒హ్వోర్ధా ॑త్ ।

r01.pdf 57
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

యేనా॑విహర్యతక్రతో అ॒మిత్రా ॒న్పుర॑ ఇ॒ష్ణాసి॑ పురుహూత పూ॒ర్వీః ॥ ౧.౦౬౩.౦౨


త్వం స॒త్య ఇ॑న్ద్ర ధృ॒ష్ణురే॒తాన్త్వమృ॑భు॒క్షా నర్య॒స్త్వం షాట్ ।
త్వం శుష్ణం॑ వృ॒జనే॑ పృ॒క్ష ఆ॒ణౌ యూనే॒ కుత్సా॑య ద్యు॒మతే॒ సచా॑హన్ ॥ ౧.౦౬౩.౦౩
త్వం హ॒ త్యది॑న్ద్ర చోదీః॒ సఖా॑ వృ॒త్రం యద్వ॑జ్రిన్వృషకర్మన్ను॒భ్నాః ।
యద్ధ ॑ శూర వృషమణః పరా॒చైర్వి దస్యూ॒ఁర్యోనా॒వకృ॑తో వృథా॒షాట్ ॥ ౧.౦౬౩.౦౪
త్వం హ॒ త్యది॒న్ద్రారి॑షణ్యన్దృ॒ళ్హస్య॑ చి॒న్మర్తా ॑నా॒మజు॑ష్టౌ ।
వ్య౧॒॑స్మదా కాష్ఠా ॒ అర్వ॑తే వర్ఘ ॒నేవ॑ వజ్రిఞ్ఛ్నథిహ్య॒మిత్రా ॑న్ ॥ ౧.౦౬౩.౦౫
త్వాం హ॒ త్యది॒న్ద్రార్ణ ॑సాతౌ॒ స్వ॑ర్మీళ్హే ॒ నర॑ ఆ॒జా హ॑వన్తే ।
తవ॑ స్వధావ ఇ॒యమా స॑మ॒ర్య ఊ॒తిర్వాజే॑ష్వత॒సాయ్యా॑ భూత్ ॥ ౧.౦౬౩.౦౬
త్వం హ॒ త్యది॑న్ద్ర స॒ప్త యుధ్య॒న్పురో॑ వజ్రిన్పురు॒కుత్సా॑య దర్దః ।
బ॒ర్హిర్న యత్సు॒దాసే॒ వృథా॒ వర్గం॒హో రా॑జ॒న్వరి॑వః పూ॒రవే॑ కః ॥ ౧.౦౬౩.౦౭
త్వం త్యాం న॑ ఇన్ద్ర దేవ చి॒త్రామిష॒మాపో॒ న పీ॑పయః॒ పరి॑జ్మన్ ।
యయా॑ శూర॒ ప్రత్య॒స్మభ్యం॒ యంసి॒ త్మన॒మూర్జం॒ న వి॒శ్వధ॒ క్షర॑ధ్యై ॥ ౧.౦౬౩.౦౮
అకా॑రి త ఇన్ద్ర॒ గోత॑మేభి॒ర్బ్రహ్మా॒ణ్యోక్తా॒ నమ॑సా॒ హరి॑భ్యామ్ ।
సు॒పేశ॑సం॒ వాజ॒మా భ॑రా నః ప్రా ॒తర్మ॒క్షూ ధి॒యావ॑సుర్జగమ్యాత్ ॥ ౧.౦౬౩.౦౯
వృష్ణే ॒ శర్ధా ॑య॒ సుమ॑ఖాయ వే॒ధసే॒ నోధః॑ సువృ॒క్తిం ప్ర భ॑రా మ॒రుద్భ్యః॑ ।
అ॒పో న ధీరో॒ మన॑సా సు॒హస్త్యో॒ గిరః॒ సమ॑ఞ్జే వి॒దథే॑ష్వా॒భువః॑ ॥ ౧.౦౬౪.౦౧
తే జ॑జ్ఞిరే ది॒వ ఋ॒ష్వాస॑ ఉ॒క్షణో॑ రు॒ద్రస్య॒ మర్యా॒ అసు॑రా అరే॒పసః॑ ।
పా॒వ॒కాసః॒ శుచ॑యః॒ సూర్యా॑ ఇవ॒ సత్వా॑నో॒ న ద్ర ॒ప్సినో॑ ఘో॒రవ॑ర్పసః ॥ ౧.౦౬౪.౦౨
యువా॑నో రు॒ద్రా అ॒జరా॑ అభో॒గ్ఘనో॑ వవ॒క్షురధ్రి ॑గావః॒ పర్వ॑తా ఇవ ।
దృ॒ళ్హా చి॒ద్విశ్వా॒ భువ॑నాని॒ పార్థి ॑వా॒ ప్ర చ్యా॑వయన్తి ది॒వ్యాని॑ మ॒జ్మనా॑ ॥ ౧.౦౬౪.౦౩
చి॒త్రైర॒ఞ్జిభి॒ర్వపు॑షే॒ వ్య॑ఞ్జతే॒ వక్ష॑స్సు రు॒క్మాఁ అధి॑ యేతిరే శు॒భే ।
అంసే॑ష్వేషాం॒ ని మి॑మృక్షురృ॒ష్టయః॑ సా॒కం జ॑జ్ఞిరే స్వ॒ధయా॑ ది॒వో నరః॑ ॥ ౧.౦౬౪.౦౪
ఈ॒శా॒న॒కృతో॒ ధున॑యో రి॒శాద॑సో॒ వాతా॑న్వి॒ద్యుత॒స్తవి॑షీభిరక్రత ।
దు॒హన్త్యూధ॑ర్ది ॒వ్యాని॒ ధూత॑యో॒ భూమిం॑ పిన్వన్తి॒ పయ॑సా॒ పరి॑జ్రయః ॥ ౧.౦౬౪.౦౫

58 sanskritdocuments.org
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

పిన్వ॑న్త్య॒పో మ॒రుతః॑ సు॒దాన॑వః॒ పయో॑ ఘృ॒తవ॑ద్వి॒దథే॑ష్వా॒భువః॑ ।


అత్యం॒ న మి॒హే వి న॑యన్తి వా॒జిన॒ముత్సం॑ దుహన్తి స్త॒నయ॑న్త॒మక్షి॑తమ్ ॥ ౧.౦౬౪.౦౬
మ॒హి॒షాసో॑ మా॒యిన॑శ్చి॒త్రభా॑నవో గి॒రయో॒ న స్వత॑వసో రఘు॒ష్యదః॑ ।
మృ॒గా ఇ॑వ హ॒స్తినః॑ ఖాదథా॒ వనా॒ యదారు॑ణీషు॒ తవి॑షీ॒రయు॑గ్ధ్వమ్ ॥ ౧.౦౬౪.౦౭
సిం॒హా ఇ॑వ నానదతి॒ ప్రచే॑తసః పి॒శా ఇ॑వ సు॒పిశో॑ వి॒శ్వవే॑దసః ।
క్షపో॒ జిన్వ॑న్తః॒ పృష॑తీభిరృ॒ష్టిభిః॒ సమిత్స॒బాధః॒ శవ॒సాహి॑మన్యవః ॥ ౧.౦౬౪.౦౮
రోద॑సీ॒ ఆ వ॑దతా గణశ్రియో॒ నృషా॑చః శూరాః॒ శవ॒సాహి॑మన్యవః ।
ఆ వ॒న్ధురే॑ష్వ॒మతి॒ర్న ద॑ర్శ॒తా వి॒ద్యున్న త॑స్థౌ మరుతో॒ రథే॑షు వః ॥ ౧.౦౬౪.౦౯
వి॒శ్వవే॑దసో ర॒యిభిః॒ సమో॑కసః॒ సమ్మి॑శ్లాస॒స్తవి॑షీభిర్విర॒ప్శినః॑ ।
అస్తా ॑ర॒ ఇషుం॑ దధిరే॒ గభ॑స్త్యోరన॒న్తశు॑ష్మా॒ వృష॑ఖాదయో॒ నరః॑ ॥ ౧.౦౬౪.౧౦
హి॒ర॒ణ్యయే॑భిః ప॒విభిః॑ పయో॒వృధ॒ ఉజ్జి ॑ఘ్నన్త ఆప॒థ్యో॒౩॒॑ న పర్వ॑తాన్ ।
మ॒ఖా అ॒యాసః॑ స్వ॒సృతో॑ ధ్రువ॒చ్యుతో॑ దుధ్ర ॒కృతో॑ మ॒రుతో॒ భ్రాజ॑దృష్టయః ॥
౧.౦౬౪.౧౧
ఘృషుం॑ పావ॒కం వ॒నినం॒ విచ॑ర్షణిం రు॒ద్రస్య॑ సూనుం
॒ హ॒వసా॑ గృణీమసి ।
ర॒జ॒స్తురం॑ త॒వసం॒ మారు॑తం గ॒ణమృ॑జీ॒షిణం॒ వృష॑ణం సశ్చత శ్రి ॒యే ॥ ౧.౦౬౪.౧౨
ప్ర నూ స మర్తః॒ శవ॑సా॒ జనా॒ఁ అతి॑ త॒స్థౌ వ॑ ఊ॒తీ మ॑రుతో॒ యమావ॑త ।
అర్వ॑ద్భి॒ర్వాజం॑ భరతే॒ ధనా॒ నృభి॑రా॒పృచ్ఛ్యం॒ క్రతు॒మా క్షే॑తి॒ పుష్య॑తి ॥ ౧.౦౬౪.౧౩
చ॒ర్కృత్యం॑ మరుతః పృ॒త్సు దు॒ష్టరం॑ ద్యు॒మన్తం॒ శుష్మం॑ మ॒ఘవ॑త్సు ధత్తన ।
ధ॒న॒స్పృత॑ము॒క్థ్యం॑ వి॒శ్వచ॑ర్షణిం తో॒కం పు॑ష్యేమ॒ తన॑యం శ॒తం హిమాః॑ ॥ ౧.౦౬౪.౧౪
నూ ష్ఠి ॒రం మ॑రుతో వీ॒రవ॑న్తమృతీ॒షాహం॑ ర॒యిమ॒స్మాసు॑ ధత్త ।
స॒హ॒స్రిణం॑ శ॒తినం॑ శూశు॒వాంసం॑ ప్రా ॒తర్మ॒క్షూ ధి॒యావ॑సుర్జగమ్యాత్ ॥ ౧.౦౬౪.౧౫
ప॒శ్వా న తా॒యుం గుహా॒ చత॑న్తం॒ నమో॑ యుజా॒నం నమో॒ వహ॑న్తమ్ ॥ ౧.౦౬౫.౦౧
స॒జోషా॒ ధీరాః॑ ప॒దైరను॑ గ్మ॒న్నుప॑ త్వా సీద॒న్విశ్వే॒ యజ॑త్రాః ॥ ౧.౦౬౫.౦౨
ఋ॒తస్య॑ దే॒వా అను॑ వ్ర ॒తా గు॒ర్భువ॒త్పరి॑ష్టి ॒ర్ద్యౌర్న భూమ॑ ॥ ౧.౦౬౫.౦౩
వర్ధ ॑న్తీ॒మాపః॑ ప॒న్వా సుశి॑శ్విమృ॒తస్య॒ యోనా॒ గర్భే॒ సుజా॑తమ్ ॥ ౧.౦౬౫.౦౪
పు॒ష్టిర్న ర॒ణ్వా క్షి॒తిర్న పృ॒థ్వీ గి॒రిర్న భుజ్మ॒ క్షోదో॒ న శ॒మ్భు ॥ ౧.౦౬౫.౦౫

r01.pdf 59
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

అత్యో॒ నాజ్మ॒న్సర్గ ॑ప్రతక్తః॒ సిన్ధు ॒ర్న క్షోదః॒ క ఈం॑ వరాతే ॥ ౧.౦౬౫.౦౬


జా॒మిః సిన్ధూ ॑నాం॒ భ్రాతే॑వ॒ స్వస్రా ॒మిభ్యా॒న్న రాజా॒ వనా॑న్యత్తి ॥ ౧.౦౬౫.౦౭
యద్వాత॑జూతో॒ వనా॒ వ్యస్థా ॑ద॒గ్నిర్హ ॑ దాతి॒ రోమా॑ పృథి॒వ్యాః ॥ ౧.౦౬౫.౦౮
శ్వసి॑త్య॒ప్సు హం॒సో న సీద॒న్క్రత్వా॒ చేతి॑ష్ఠో వి॒శాము॑ష॒ర్భుత్ ॥ ౧.౦౬౫.౦౯
సోమో॒ న వే॒ధా ఋ॒తప్ర ॑జాతః ప॒శుర్న శిశ్వా॑ వి॒భుర్దూ ॒రేభాః॑ ॥ ౧.౦౬౫.౧౦
ర॒యిర్న చి॒త్రా సూరో॒ న సం॒దృగాయు॒ర్న ప్రా ॒ణో నిత్యో॒ న సూ॒నుః ॥ ౧.౦౬౬.౦౧
తక్వా॒ న భూర్ణి ॒ర్వనా॑ సిషక్తి॒ పయో॒ న ధే॒నుః శుచి॑ర్వి॒భావా॑ ॥ ౧.౦౬౬.౦౨
దా॒ధార॒ క్షేమ॒మోకో॒ న ర॒ణ్వో యవో॒ న ప॒క్వో జేతా॒ జనా॑నామ్ ॥ ౧.౦౬౬.౦౩
ఋషి॒ర్న స్తుభ్వా॑ వి॒క్షు ప్ర ॑శ॒స్తో వా॒జీ న ప్రీ ॒తో వయో॑ దధాతి ॥ ౧.౦౬౬.౦౪
దు॒రోక॑శోచిః॒ క్రతు॒ర్న నిత్యో॑ జా॒యేవ॒ యోనా॒వరం॒ విశ్వ॑స్మై ॥ ౧.౦౬౬.౦౫
చి॒త్రో యదభ్రా ॑ట్ ఛ్వే॒తో న వి॒క్షు రథో॒ న రు॒క్మీ త్వే॒షః స॒మత్సు॑ ॥ ౧.౦౬౬.౦౬
సేనే॑వ సృ॒ష్టామం॑ దధా॒త్యస్తు॒ర్న ది॒ద్యుత్త్వే॒షప్ర ॑తీకా ॥ ౧.౦౬౬.౦౭
య॒మో హ॑ జా॒తో య॒మో జని॑త్వం జా॒రః క॒నీనాం॒ పతి॒ర్జనీ॑నామ్ ॥ ౧.౦౬౬.౦౮
తం వ॑శ్చ॒రాథా॑ వ॒యం వ॑స॒త్యాస్తం॒ న గావో॒ నక్ష॑న్త ఇ॒ద్ధమ్ ॥ ౧.౦౬౬.౦౯
సిన్ధు ॒ర్న క్షోదః॒ ప్ర నీచీ॑రైనో॒న్నవ॑న్త॒ గావః॒ స్వ౧॒॑ర్దృశీ॑కే ॥ ౧.౦౬౬.౧౦
వనే॑షు జా॒యుర్మర్తే॑షు మి॒త్రో వృ॑ణీ॒తే శ్రు ॒ష్టిం రాజే॑వాజు॒ర్యమ్ ॥ ౧.౦౬౭.౦౧
క్షేమో॒ న సా॒ధుః క్రతు॒ర్న భ॒ద్రో భువ॑త్స్వా॒ధీర్హోతా॑ హవ్య॒వాట్ ॥ ౧.౦౬౭.౦౨
హస్తే॒ దధా॑నో నృ॒మ్ణా విశ్వా॒న్యమే॑ దే॒వాన్ధా ॒ద్గుహా॑ ని॒షీద॑న్ ॥ ౧.౦౬౭.౦౩
వి॒దన్తీ॒మత్ర ॒ నరో॑ ధియం॒ధా హృ॒దా యత్త॒ష్టాన్మన్త్రా ॒ఁ అశం॑సన్ ॥ ౧.౦౬౭.౦౪
అ॒జో న క్షాం దా॒ధార॑ పృథి॒వీం త॒స్తమ్భ॒ ద్యాం మన్త్రే ॑భిః స॒త్యైః ॥ ౧.౦౬౭.౦౫
ప్రి ॒యా ప॒దాని॑ ప॒శ్వో ని పా॑హి వి॒శ్వాయు॑రగ్నే గు॒హా గుహం॑ గాః ॥ ౧.౦౬౭.౦౬
య ఈం॑ చి॒కేత॒ గుహా॒ భవ॑న్త॒మా యః స॒సాద॒ ధారా॑మృ॒తస్య॑ ॥ ౧.౦౬౭.౦౭
వి యే చృ॒తన్త్యృ॒తా సప॑న్త॒ ఆదిద్వసూ॑ని॒ ప్ర వ॑వాచాస్మై ॥ ౧.౦౬౭.౦౮
వి యో వీ॒రుత్సు॒ రోధ॑న్మహి॒త్వోత ప్ర ॒జా ఉ॒త ప్ర ॒సూష్వ॒న్తః ॥ ౧.౦౬౭.౦౯
చిత్తి॑ర॒పాం దమే॑ వి॒శ్వాయుః॒ సద్మే॑వ॒ ధీరాః॑ స॒మ్మాయ॑ చక్రుః ॥ ౧.౦౬౭.౧౦

60 sanskritdocuments.org
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

శ్రీ ॒ణన్నుప॑ స్థా ॒ద్దివం॑ భుర॒ణ్యుః స్థా ॒తుశ్చ॒రథ॑మ॒క్తూన్వ్యూ॑ర్ణోత్ ॥ ౧.౦౬౮.౦౧


పరి॒ యదే॑షా॒మేకో॒ విశ్వే॑షాం॒ భువ॑ద్దే ॒వో దే॒వానాం॑ మహి॒త్వా ॥ ౧.౦౬౮.౦౨
ఆదిత్తే॒ విశ్వే॒ క్రతుం॑ జుషన్త॒ శుష్కా॒ద్యద్దే ॑వ జీ॒వో జని॑ష్ఠాః ॥ ౧.౦౬౮.౦౩
భజ॑న్త॒ విశ్వే॑ దేవ॒త్వం నామ॑ ఋ॒తం సప॑న్తో అ॒మృత॒మేవైః॑ ॥ ౧.౦౬౮.౦౪
ఋ॒తస్య॒ ప్రేషా॑ ఋ॒తస్య॑ ధీ॒తిర్వి॒శ్వాయు॒ర్విశ్వే॒ అపాం॑సి చక్రుః ॥ ౧.౦౬౮.౦౫
యస్తుభ్యం॒ దాశా॒ద్యో వా॑ తే॒ శిక్షా॒త్తస్మై॑ చికి॒త్వాన్ర ॒యిం ద॑యస్వ ॥ ౧.౦౬౮.౦౬
హోతా॒ నిష॑త్తో॒ మనో॒రప॑త్యే॒ స చి॒న్న్వా॑సాం॒ పతీ॑ రయీ॒ణామ్ ॥ ౧.౦౬౮.౦౭
ఇ॒చ్ఛన్త॒ రేతో॑ మి॒థస్త॒నూషు॒ సం జా॑నత॒ స్వైర్దక్షై॒రమూ॑రాః ॥ ౧.౦౬౮.౦౮
పి॒తుర్న పు॒త్రాః క్రతుం॑ జుషన్త॒ శ్రోష॒న్యే అ॑స్య॒ శాసం॑ తు॒రాసః॑ ॥ ౧.౦౬౮.౦౯
వి రాయ॑ ఔర్ణో ॒ద్దురః॑ పురు॒క్షుః పి॒పేశ॒ నాకం॒ స్తృభి॒ర్దమూ॑నాః ॥ ౧.౦౬౮.౧౦
శు॒క్రః శు॑శు॒క్వాఁ ఉ॒షో న జా॒రః ప॒ప్రా స॑మీ॒చీ ది॒వో న జ్యోతిః॑ ॥ ౧.౦౬౯.౦౧
పరి॒ ప్రజా॑తః॒ క్రత్వా॑ బభూథ॒ భువో॑ దే॒వానాం॑ పి॒తా పు॒త్రః సన్ ॥ ౧.౦౬౯.౦౨
వే॒ధా అదృ॑ప్తో అ॒గ్నిర్వి॑జా॒నన్నూధ॒ర్న గోనాం॒ స్వాద్మా॑ పితూ॒నామ్ ॥ ౧.౦౬౯.౦౩
జనే॒ న శేవ॑ ఆ॒హూర్యః॒ సన్మధ్యే॒ నిష॑త్తో ర॒ణ్వో దు॑రో॒ణే ॥ ౧.౦౬౯.౦౪
పు॒త్రో న జా॒తో ర॒ణ్వో దు॑రో॒ణే వా॒జీ న ప్రీ ॒తో విశో॒ వి తా॑రీత్ ॥ ౧.౦౬౯.౦౫
విశో॒ యదహ్వే॒ నృభిః॒ సనీ॑ళా అ॒గ్నిర్దే ॑వ॒త్వా విశ్వా॑న్యశ్యాః ॥ ౧.౦౬౯.౦౬
నకి॑ష్ట ఏ॒తా వ్ర ॒తా మి॑నన్తి॒ నృభ్యో॒ యదే॒భ్యః శ్రు ॒ష్టిం చ॒కర్థ ॑ ॥ ౧.౦౬౯.౦౭
తత్తు తే॒ దంసో॒ యదహ॑న్సమా॒నైర్నృభి॒ర్యద్యు॒క్తో వి॒వే రపాం॑సి ॥ ౧.౦౬౯.౦౮
ఉ॒షో న జా॒రో వి॒భావో॒స్రః సంజ్ఞా ॑తరూప॒శ్చికే॑తదస్మై ॥ ౧.౦౬౯.౦౯
త్మనా॒ వహ॑న్తో॒ దురో॒ వ్యృ॑ణ్వ॒న్నవ॑న్త॒ విశ్వే॒ స్వ౧॒॑ర్దృశీ॑కే ॥ ౧.౦౬౯.౧౦
వ॒నేమ॑ పూ॒ర్వీర॒ర్యో మ॑నీ॒షా అ॒గ్నిః సు॒శోకో॒ విశ్వా॑న్యశ్యాః ॥ ౧.౦౭౦.౦౧
ఆ దైవ్యా॑ని వ్ర ॒తా చి॑కి॒త్వానా మాను॑షస్య॒ జన॑స్య॒ జన్మ॑ ॥ ౧.౦౭౦.౦౨
గర్భో॒ యో అ॒పాం గర్భో॒ వనా॑నాం॒ గర్భ॑శ్చ స్థా ॒తాం గర్భ॑శ్చ॒రథా॑మ్ ॥ ౧.౦౭౦.౦౩
అద్రౌ ॑ చిదస్మా అ॒న్తర్దు ॑రో॒ణే వి॒శాం న విశ్వో॑ అ॒మృతః॑ స్వా॒ధీః ॥ ౧.౦౭౦.౦౪
స హి క్ష॒పావా॑ఁ అ॒గ్నీ ర॑యీ॒ణాం దాశ॒ద్యో అ॑స్మా॒ అరం॑ సూ॒క్తైః ॥ ౧.౦౭౦.౦౫

r01.pdf 61
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

ఏ॒తా చి॑కిత్వో॒ భూమా॒ ని పా॑హి దే॒వానాం॒ జన్మ॒ మర్తా ॑ఁశ్చ వి॒ద్వాన్ ॥ ౧.౦౭౦.౦౬
వర్ధా ॒న్యం పూ॒ర్వీః క్ష॒పో విరూ॑పాః స్థా ॒తుశ్చ॒ రథ॑మృ॒తప్ర ॑వీతమ్ ॥ ౧.౦౭౦.౦౭
అరా॑ధి॒ హోతా॒ స్వ౧॒॑ర్నిష॑త్తః కృ॒ణ్వన్విశ్వా॒న్యపాం॑సి స॒త్యా ॥ ౧.౦౭౦.౦౮
గోషు॒ ప్రశ॑స్తిం॒ వనే॑షు ధిషే॒ భర॑న్త॒ విశ్వే॑ బ॒లిం స్వ॑ర్ణః ॥ ౧.౦౭౦.౦౯
వి త్వా॒ నరః॑ పురు॒త్రా స॑పర్యన్పి॒తుర్న జివ్రే ॒ర్వి వేదో॑ భరన్త ॥ ౧.౦౭౦.౧౦
సా॒ధుర్న గృ॒ధ్నురస్తే॑వ॒ శూరో॒ యాతే॑వ భీ॒మస్త్వే॒షః స॒మత్సు॑ ॥ ౧.౦౭౦.౧౧
ఉప॒ ప్ర జి॑న్వన్నుశ॒తీరు॒శన్తం॒ పతిం॒ న నిత్యం॒ జన॑యః॒ సనీ॑ళాః ।
స్వసా॑రః॒ శ్యావీ॒మరు॑షీమజుష్రఞ్చి॒త్రము॒చ్ఛన్తీ॑ము॒షసం॒ న గావః॑ ॥ ౧.౦౭౧.౦౧
వీ॒ళు చి॑ద్దృ॒ళ్హా పి॒తరో॑ న ఉ॒క్థైరద్రిం॑ రుజ॒న్నఙ్గి ॑రసో॒ రవే॑ణ ।
చ॒క్రుర్ది ॒వో బృ॑హ॒తో గా॒తుమ॒స్మే అహః॒ స్వ॑ర్వివిదుః కే॒తుము॒స్రాః ॥ ౧.౦౭౧.౦౨
దధ॑న్నృ॒తం ధ॒నయ॑న్నస్య ధీ॒తిమాదిద॒ర్యో ది॑ధి॒ష్వో॒౩॒॑ విభృ॑త్రాః ।
అతృ॑ష్యన్తీర॒పసో॑ య॒న్త్యచ్ఛా॑ దే॒వాఞ్జన్మ॒ ప్రయ॑సా వ॒ర్ధయ॑న్తీః ॥ ౧.౦౭౧.౦౩
మథీ॒ద్యదీం॒ విభృ॑తో మాత॒రిశ్వా॑ గృ॒హేగృ॑హే శ్యే॒తో జేన్యో॒ భూత్ ।
ఆదీం॒ రాజ్ఞే ॒ న సహీ॑యసే॒ సచా॒ సన్నా దూ॒త్యం౧॒॑ భృగ॑వాణో వివాయ ॥ ౧.౦౭౧.౦౪
మ॒హే యత్పి॒త్ర ఈం॒ రసం॑ ది॒వే కరవ॑ త్సరత్పృశ॒న్య॑శ్చికి॒త్వాన్ ।
సృ॒జదస్తా ॑ ధృష॒తా ది॒ద్యుమ॑స్మై॒ స్వాయాం॑ దే॒వో దు॑హి॒తరి॒ త్విషిం॑ ధాత్ ॥ ౧.౦౭౧.౦౫
స్వ ఆ యస్తుభ్యం॒ దమ॒ ఆ వి॒భాతి॒ నమో॑ వా॒ దాశా॑దుశ॒తో అను॒ ద్యూన్ ।
వర్ధో ॑ అగ్నే॒ వయో॑ అస్య ద్వి॒బర్హా ॒ యాస॑ద్రా ॒యా స॒రథం॒ యం జు॒నాసి॑ ॥ ౧.౦౭౧.౦౬
అ॒గ్నిం విశ్వా॑ అ॒భి పృక్షః॑ సచన్తే సము॒ద్రం న స్ర ॒వతః॑ స॒ప్త య॒హ్వీః ।
న జా॒మిభి॒ర్వి చి॑కితే॒ వయో॑ నో వి॒దా దే॒వేషు॒ ప్రమ॑తిం చికి॒త్వాన్ ॥ ౧.౦౭౧.౦౭
ఆ యది॒షే నృ॒పతిం॒ తేజ॒ ఆన॒ట్ ఛుచి॒ రేతో॒ నిషి॑క్తం॒ ద్యౌర॒భీకే॑ ।
అ॒గ్నిః శర్ధ ॑మనవ॒ద్యం యువా॑నం స్వా॒ధ్యం॑ జనయత్సూ॒దయ॑చ్చ ॥ ౧.౦౭౧.౦౮
మనో॒ న యోఽధ్వ॑నః స॒ద్య ఏత్యేకః॑ స॒త్రా సూరో॒ వస్వ॑ ఈశే ।
రాజా॑నా మి॒త్రావరు॑ణా సుపా॒ణీ గోషు॑ ప్రి ॒యమ॒మృతం॒ రక్ష॑మాణా ॥ ౧.౦౭౧.౦౯
మా నో॑ అగ్నే స॒ఖ్యా పిత్ర్యా॑ణి॒ ప్ర మ॑ర్షిష్ఠా అ॒భి వి॒దుష్క॒విః సన్ ।
నభో॒ న రూ॒పం జ॑రి॒మా మి॑నాతి పు॒రా తస్యా॑ అ॒భిశ॑స్తే॒రధీ॑హి ॥ ౧.౦౭౧.౧౦

62 sanskritdocuments.org
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

ని కావ్యా॑ వే॒ధసః॒ శశ్వ॑తస్క॒ర్హస్తే॒ దధా॑నో॒ నర్యా॑ పు॒రూణి॑ ।


అ॒గ్నిర్భు॑వద్రయి॒పతీ॑ రయీ॒ణాం స॒త్రా చ॑క్రా ॒ణో అ॒మృతా॑ని॒ విశ్వా॑ ॥ ౧.౦౭౨.౦౧
అ॒స్మే వ॒త్సం పరి॒ షన్తం॒ న వి॑న్దన్ని॒చ్ఛన్తో॒ విశ్వే॑ అ॒మృతా॒ అమూ॑రాః ।
శ్ర ॒మ॒యువః॑ పద॒వ్యో॑ ధియం॒ధాస్త॒స్థుః ప॒దే ప॑ర॒మే చార్వ॒గ్నేః ॥ ౧.౦౭౨.౦౨
తి॒స్రో యద॑గ్నే శ॒రద॒స్త్వామిచ్ఛుచిం॑ ఘృ॒తేన॒ శుచ॑యః సప॒ర్యాన్ ।
నామా॑ని చిద్దధిరే య॒జ్ఞియా॒న్యసూ॑దయన్త త॒న్వ౧॒ః॑ సుజా॑తాః ॥ ౧.౦౭౨.౦౩
ఆ రోద॑సీ బృహ॒తీ వేవి॑దానాః॒ ప్ర రు॒ద్రియా॑ జభ్రిరే య॒జ్ఞియా॑సః ।
వి॒దన్మర్తో ॑ నే॒మధి॑తా చికి॒త్వాన॒గ్నిం ప॒దే ప॑ర॒మే త॑స్థి ॒వాంస॑మ్ ॥ ౧.౦౭౨.౦౪
సం॒జా॒నా॒నా ఉప॑ సీదన్నభి॒జ్ఞు పత్నీ॑వన్తో నమ॒స్యం॑ నమస్యన్ ।
రి॒రి॒క్వాంస॑స్త॒న్వః॑ కృణ్వత॒ స్వాః సఖా॒ సఖ్యు॑ర్ని॒మిషి॒ రక్ష॑మాణాః ॥ ౧.౦౭౨.౦౫
త్రిః స॒ప్త యద్గుహ్యా॑ని॒ త్వే ఇత్ప॒దావి॑ద॒న్నిహి॑తా య॒జ్ఞియా॑సః ।
తేభీ॑ రక్షన్తే అ॒మృతం॑ స॒జోషాః॑ ప॒శూఞ్చ॑ స్థా ॒తౄఞ్చ॒రథం॑ చ పాహి ॥ ౧.౦౭౨.౦౬
వి॒ద్వాఁ అ॑గ్నే వ॒యునా॑ని క్షితీ॒నాం వ్యా॑ను॒షక్ఛు॒రుధో॑ జీ॒వసే॑ ధాః ।
అ॒న్త॒ర్వి॒ద్వాఁ అధ్వ॑నో దేవ॒యానా॒నత॑న్ద్రో దూ॒తో అ॑భవో హవి॒ర్వాట్ ॥ ౧.౦౭౨.౦౭
స్వా॒ధ్యో॑ ది॒వ ఆ స॒ప్త య॒హ్వీ రా॒యో దురో॒ వ్యృ॑త॒జ్ఞా అ॑జానన్ ।
వి॒దద్గవ్యం॑ స॒రమా॑ దృ॒ళ్హమూ॒ర్వం యేనా॒ ను కం॒ మాను॑షీ॒ భోజ॑తే॒ విట్ ॥ ౧.౦౭౨.౦౮
ఆ యే విశ్వా॑ స్వప॒త్యాని॑ త॒స్థుః కృ॑ణ్వా॒నాసో॑ అమృత॒త్వాయ॑ గా॒తుమ్ ।
మ॒హ్నా మ॒హద్భిః॑ పృథి॒వీ వి త॑స్థే మా॒తా పు॒త్రైరది॑తి॒ర్ధాయ॑సే॒ వేః ॥ ౧.౦౭౨.౦౯
అధి॒ శ్రియం॒ ని ద॑ధు॒శ్చారు॑మస్మిన్ది ॒వో యద॒క్షీ అ॒మృతా॒ అకృ॑ణ్వన్ ।
అధ॑ క్షరన్తి॒ సిన్ధ ॑వో॒ న సృ॒ష్టాః ప్ర నీచీ॑రగ్నే॒ అరు॑షీరజానన్ ॥ ౧.౦౭౨.౧౦
ర॒యిర్న యః పి॑తృవి॒త్తో వ॑యో॒ధాః సు॒ప్రణీ॑తిశ్చికి॒తుషో॒ న శాసుః॑ ।
స్యో॒న॒శీరతి॑థి॒ర్న ప్రీ ॑ణా॒నో హోతే॑వ॒ సద్మ॑ విధ॒తో వి తా॑రీత్ ॥ ౧.౦౭౩.౦౧
దే॒వో న యః స॑వి॒తా స॒త్యమ॑న్మా॒ క్రత్వా॑ ని॒పాతి॑ వృ॒జనా॑ని॒ విశ్వా॑ ।
పు॒రు॒ప్ర ॒శ॒స్తో అ॒మతి॒ర్న స॒త్య ఆ॒త్మేవ॒ శేవో॑ దిధి॒షాయ్యో॑ భూత్ ॥ ౧.౦౭౩.౦౨

r01.pdf 63
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

దే॒వో న యః పృ॑థి॒వీం వి॒శ్వధా॑యా ఉప॒క్షేతి॑ హి॒తమి॑త్రో ॒ న రాజా॑ ।


పు॒రః॒సదః॑ శర్మ॒సదో॒ న వీ॒రా అ॑నవ॒ద్యా పతి॑జుష్టేవ॒ నారీ॑ ॥ ౧.౦౭౩.౦౩
తం త్వా॒ నరో॒ దమ॒ ఆ నిత్య॑మి॒ద్ధమగ్నే॒ సచ॑న్త క్షి॒తిషు॑ ధ్రు ॒వాసు॑ ।
అధి॑ ద్యు॒మ్నం ని ద॑ధు॒ర్భూర్య॑స్మి॒న్భవా॑ వి॒శ్వాయు॑ర్ధ ॒రుణో॑ రయీ॒ణామ్ ॥ ౧.౦౭౩.౦౪
వి పృక్షో॑ అగ్నే మ॒ఘవా॑నో అశ్యు॒ర్వి సూ॒రయో॒ దద॑తో॒ విశ్వ॒మాయుః॑ ।
స॒నేమ॒ వాజం॑ సమి॒థేష్వ॒ర్యో భా॒గం దే॒వేషు॒ శ్రవ॑సే॒ దధా॑నాః ॥ ౧.౦౭౩.౦౫
ఋ॒తస్య॒ హి ధే॒నవో॑ వావశా॒నాః స్మదూ॑ధ్నీః పీ॒పయ॑న్త॒ ద్యుభ॑క్తాః ।
ప॒రా॒వతః॑ సుమ॒తిం భిక్ష॑మాణా॒ వి సిన్ధ ॑వః స॒మయా॑ సస్రు ॒రద్రి ॑మ్ ॥ ౧.౦౭౩.౦౬
త్వే అ॑గ్నే సుమ॒తిం భిక్ష॑మాణా ది॒వి శ్రవో॑ దధిరే య॒జ్ఞియా॑సః ।
నక్తా॑ చ చ॒క్రురు॒షసా॒ విరూ॑పే కృ॒ష్ణం చ॒ వర్ణ ॑మరు॒ణం చ॒ సం ధుః॑ ॥ ౧.౦౭౩.౦౭
యాన్రా ॒యే మర్తా ॒న్సుషూ॑దో అగ్నే॒ తే స్యా॑మ మ॒ఘవా॑నో వ॒యం చ॑ ।
ఛా॒యేవ॒ విశ్వం॒ భువ॑నం సిసక్ష్యాపప్రి ॒వాన్రోద॑సీ అ॒న్తరి॑క్షమ్ ॥ ౧.౦౭౩.౦౮
అర్వ॑ద్భిరగ్నే॒ అర్వ॑తో॒ నృభి॒ర్నౄన్వీ॒రైర్వీ॒రాన్వ॑నుయామా॒ త్వోతాః॑ ।
ఈ॒శా॒నాసః॑ పితృవి॒త్తస్య॑ రా॒యో వి సూ॒రయః॑ శ॒తహి॑మా నో అశ్యుః ॥ ౧.౦౭౩.౦౯
ఏ॒తా తే॑ అగ్న ఉ॒చథా॑ని వేధో॒ జుష్టా ॑ని సన్తు॒ మన॑సే హృ॒దే చ॑ ।
శ॒కేమ॑ రా॒యః సు॒ధురో॒ యమం॒ తేఽధి॒ శ్రవో॑ దే॒వభ॑క్తం॒ దధా॑నాః ॥ ౧.౦౭౩.౧౦
ఉ॒ప॒ప్ర ॒యన్తో॑ అధ్వ॒రం మన్త్రం॑ వోచేమా॒గ్నయే॑ ।
ఆ॒రే అ॒స్మే చ॑ శ‍ృణ్వ॒తే ॥ ౧.౦౭౪.౦౧
యః స్నీహి॑తీషు పూ॒ర్వ్యః సం॑జగ్మా॒నాసు॑ కృ॒ష్టిషు॑ ।
అర॑క్షద్దా ॒శుషే॒ గయ॑మ్ ॥ ౧.౦౭౪.౦౨
ఉ॒త బ్రు ॑వన్తు జ॒న్తవ॒ ఉద॒గ్నిర్వృ॑త్ర ॒హాజ॑ని ।
ధ॒నం॒జ॒యో రణే॑రణే ॥ ౧.౦౭౪.౦౩
యస్య॑ దూ॒తో అసి॒ క్షయే॒ వేషి॑ హ॒వ్యాని॑ వీ॒తయే॑ ।
ద॒స్మత్కృ॒ణోష్య॑ధ్వ॒రమ్ ॥ ౧.౦౭౪.౦౪
తమిత్సు॑హ॒వ్యమ॑ఙ్గిరః సుదే॒వం స॑హసో యహో ।
జనా॑ ఆహుః సుబ॒ర్హిష॑మ్ ॥ ౧.౦౭౪.౦౫

64 sanskritdocuments.org
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

ఆ చ॒ వహా॑సి॒ తాఁ ఇ॒హ దే॒వాఁ ఉప॒ ప్రశ॑స్తయే ।


హ॒వ్యా సు॑శ్చన్ద్ర వీ॒తయే॑ ॥ ౧.౦౭౪.౦౬
న యోరు॑ప॒బ్దిరశ్వ్యః॑ శ‍ృ॒ణ్వే రథ॑స్య॒ కచ్చ॒న ।
యద॑గ్నే॒ యాసి॑ దూ॒త్య॑మ్ ॥ ౧.౦౭౪.౦౭
త్వోతో॑ వా॒జ్యహ్ర ॑యో॒ఽభి పూర్వ॑స్మా॒దప॑రః ।
ప్ర దా॒శ్వాఁ అ॑గ్నే అస్థాత్ ॥ ౧.౦౭౪.౦౮
ఉ॒త ద్యు॒మత్సు॒వీర్యం॑ బృ॒హద॑గ్నే వివాససి ।
దే॒వేభ్యో॑ దేవ దా॒శుషే॑ ॥ ౧.౦౭౪.౦౯
జు॒షస్వ॑ స॒ప్రథ॑స్తమం॒ వచో॑ దే॒వప్స॑రస్తమమ్ ।
హ॒వ్యా జుహ్వా॑న ఆ॒సని॑ ॥ ౧.౦౭౫.౦౧
అథా॑ తే అఙ్గిరస్త॒మాగ్నే॑ వేధస్తమ ప్రి ॒యమ్ ।
వో॒చేమ॒ బ్రహ్మ॑ సాన॒సి ॥ ౧.౦౭౫.౦౨
కస్తే॑ జా॒మిర్జనా॑నా॒మగ్నే॒ కో దా॒శ్వ॑ధ్వరః ।
కో హ॒ కస్మి॑న్నసి శ్రి ॒తః ॥ ౧.౦౭౫.౦౩
త్వం జా॒మిర్జనా॑నా॒మగ్నే॑ మి॒త్రో అ॑సి ప్రి ॒యః ।
సఖా॒ సఖి॑భ్య॒ ఈడ్యః॑ ॥ ౧.౦౭౫.౦౪
యజా॑ నో మి॒త్రావరు॑ణా॒ యజా॑ దే॒వాఁ ఋ॒తం బృ॒హత్ ।
అగ్నే॒ యక్షి॒ స్వం దమ॑మ్ ॥ ౧.౦౭౫.౦౫
కా త॒ ఉపే॑తి॒ర్మన॑సో॒ వరా॑య॒ భువ॑దగ్నే॒ శంత॑మా॒ కా మ॑నీ॒షా ।
కో వా॑ య॒జ్ఞైః పరి॒ దక్షం॑ త ఆప॒ కేన॑ వా తే॒ మన॑సా దాశేమ ॥ ౧.౦౭౬.౦౧
ఏహ్య॑గ్న ఇ॒హ హోతా॒ ని షీ॒దాద॑బ్ధః॒ సు పు॑రఏ॒తా భ॑వా నః ।
అవ॑తాం త్వా॒ రోద॑సీ విశ్వమి॒న్వే యజా॑ మ॒హే సౌ॑మన॒సాయ॑ దే॒వాన్ ॥ ౧.౦౭౬.౦౨
ప్ర సు విశ్వా॑న్ర ॒క్షసో॒ ధక్ష్య॑గ్నే॒ భవా॑ య॒జ్ఞానా॑మభిశస్తి॒పావా॑ ।
అథా వ॑హ॒ సోమ॑పతిం॒ హరి॑భ్యామాతి॒థ్యమ॑స్మై చకృమా సు॒దావ్నే॑ ॥ ౧.౦౭౬.౦౩
ప్ర ॒జావ॑తా॒ వచ॑సా॒ వహ్ని॑రా॒సా చ॑ హు॒వే ని చ॑ సత్సీ॒హ దే॒వైః ।

r01.pdf 65
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

వేషి॑ హో॒త్రము॒త పో॒త్రం య॑జత్ర బో॒ధి ప్ర ॑యన్తర్జనిత॒ర్వసూ॑నామ్ ॥ ౧.౦౭౬.౦౪


యథా॒ విప్ర ॑స్య॒ మను॑షో హ॒విర్భి॑ర్దే ॒వాఁ అయ॑జః క॒విభిః॑ క॒విః సన్ ।
ఏ॒వా హో॑తః సత్యతర॒ త్వమ॒ద్యాగ్నే॑ మ॒న్ద్రయా॑ జు॒హ్వా॑ యజస్వ ॥ ౧.౦౭౬.౦౫
క॒థా దా॑శేమా॒గ్నయే॒ కాస్మై॑ దే॒వజు॑ష్టోచ్యతే భా॒మినే॒ గీః ।
యో మర్త్యే॑ష్వ॒మృత॑ ఋ॒తావా॒ హోతా॒ యజి॑ష్ఠ ॒ ఇత్కృ॒ణోతి॑ దే॒వాన్ ॥ ౧.౦౭౭.౦౧
యో అ॑ధ్వ॒రేషు॒ శంత॑మ ఋ॒తావా॒ హోతా॒ తమూ॒ నమో॑భి॒రా కృ॑ణుధ్వమ్ ।
అ॒గ్నిర్యద్వేర్మర్తా ॑య దే॒వాన్స చా॒ బోధా॑తి॒ మన॑సా యజాతి ॥ ౧.౦౭౭.౦౨
స హి క్రతుః॒ స మర్యః॒ స సా॒ధుర్మి॒త్రో న భూ॒దద్భు॑తస్య ర॒థీః ।
తం మేధే॑షు ప్రథ॒మం దే॑వ॒యన్తీ॒ర్విశ॒ ఉప॑ బ్రువతే ద॒స్మమారీః॑ ॥ ౧.౦౭౭.౦౩
స నో॑ నృ॒ణాం నృత॑మో రి॒శాదా॑ అ॒గ్నిర్గిరోఽవ॑సా వేతు ధీ॒తిమ్ ।
తనా॑ చ॒ యే మ॒ఘవా॑నః॒ శవి॑ష్ఠా ॒ వాజ॑ప్రసూతా ఇ॒షయ॑న్త॒ మన్మ॑ ॥ ౧.౦౭౭.౦౪
ఏ॒వాగ్నిర్గోత॑మేభిరృ॒తావా॒ విప్రే ॑భిరస్తోష్ట జా॒తవే॑దాః ।
స ఏ॑షు ద్యు॒మ్నం పీ॑పయ॒త్స వాజం॒ స పు॒ష్టిం యా॑తి॒ జోష॒మా చి॑కి॒త్వాన్ ॥ ౧.౦౭౭.౦౫
అ॒భి త్వా॒ గోత॑మా గి॒రా జాత॑వేదో॒ విచ॑ర్షణే ।
ద్యు॒మ్నైర॒భి ప్ర ణో॑నుమః ॥ ౧.౦౭౮.౦౧
తము॑ త్వా॒ గోత॑మో గి॒రా రా॒యస్కా॑మో దువస్యతి ।
ద్యు॒మ్నైర॒భి ప్ర ణో॑నుమః ॥ ౧.౦౭౮.౦౨
తము॑ త్వా వాజ॒సాత॑మమఙ్గిర॒స్వద్ధ ॑వామహే ।
ద్యు॒మ్నైర॒భి ప్ర ణో॑నుమః ॥ ౧.౦౭౮.౦౩
తము॑ త్వా వృత్ర ॒హన్త॑మం॒ యో దస్యూ॑ఁరవధూను॒షే ।
ద్యు॒మ్నైర॒భి ప్ర ణో॑నుమః ॥ ౧.౦౭౮.౦౪
అవో॑చామ॒ రహూ॑గణా అ॒గ్నయే॒ మధు॑మ॒ద్వచః॑ ।
ద్యు॒మ్నైర॒భి ప్ర ణో॑నుమః ॥ ౧.౦౭౮.౦౫
హిర॑ణ్యకేశో॒ రజ॑సో విసా॒రేఽహి॒ర్ధుని॒ర్వాత॑ ఇవ॒ ధ్రజీ॑మాన్ ।
శుచి॑భ్రాజా ఉ॒షసో॒ నవే॑దా॒ యశ॑స్వతీరప॒స్యువో॒ న స॒త్యాః ॥ ౧.౦౭౯.౦౧

66 sanskritdocuments.org
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

ఆ తే॑ సుప॒ర్ణా అ॑మినన్త॒ఁ ఏవైః॑ కృ॒ష్ణో నో॑నావ వృష॒భో యదీ॒దమ్ ।


శి॒వాభి॒ర్న స్మయ॑మానాభి॒రాగా॒త్పత॑న్తి॒ మిహః॑ స్త॒నయ॑న్త్య॒భ్రా ॥ ౧.౦౭౯.౦౨
యదీ॑మృ॒తస్య॒ పయ॑సా॒ పియా॑నో॒ నయ॑న్నృ॒తస్య॑ ప॒థిభీ॒ రజి॑ష్ఠైః ।
అ॒ర్య॒మా మి॒త్రో వరు॑ణః॒ పరి॑జ్మా॒ త్వచం॑ పృఞ్చ॒న్త్యుప॑రస్య॒ యోనౌ॑ ॥ ౧.౦౭౯.౦౩
అగ్నే॒ వాజ॑స్య॒ గోమ॑త॒ ఈశా॑నః సహసో యహో ।
అ॒స్మే ధే॑హి జాతవేదో॒ మహి॒ శ్రవః॑ ॥ ౧.౦౭౯.౦౪
స ఇ॑ధా॒నో వసు॑ష్క॒విర॒గ్నిరీ॒ళేన్యో॑ గి॒రా ।
రే॒వద॒స్మభ్యం॑ పుర్వణీక దీదిహి ॥ ౧.౦౭౯.౦౫
క్ష॒పో రా॑జన్ను॒త త్మనాగ్నే॒ వస్తో ॑రు॒తోషసః॑ ।
స తి॑గ్మజమ్భ ర॒క్షసో॑ దహ॒ ప్రతి॑ ॥ ౧.౦౭౯.౦౬
అవా॑ నో అగ్న ఊ॒తిభి॑ర్గాయ॒త్రస్య॒ ప్రభ॑ర్మణి ।
విశ్వా॑సు ధీ॒షు వ॑న్ద్య ॥ ౧.౦౭౯.౦౭
ఆ నో॑ అగ్నే ర॒యిం భ॑ర సత్రా ॒సాహం॒ వరే॑ణ్యమ్ ।
విశ్వా॑సు పృ॒త్సు దు॒ష్టర॑మ్ ॥ ౧.౦౭౯.౦౮
ఆ నో॑ అగ్నే సుచే॒తునా॑ ర॒యిం వి॒శ్వాయు॑పోషసమ్ ।
మా॒ర్డీ ॒కం ధే॑హి జీ॒వసే॑ ॥ ౧.౦౭౯.౦౯
ప్ర పూ॒తాస్తి॒గ్మశో॑చిషే॒ వాచో॑ గోతమా॒గ్నయే॑ ।
భర॑స్వ సుమ్న॒యుర్గిరః॑ ॥ ౧.౦౭౯.౧౦
యో నో॑ అగ్నేఽభి॒దాస॒త్యన్తి॑ దూ॒రే ప॑దీ॒ష్ట సః ।
అ॒స్మాక॒మిద్వృ॒ధే భ॑వ ॥ ౧.౦౭౯.౧౧
స॒హ॒స్రా ॒క్షో విచ॑ర్షణిర॒గ్నీ రక్షాం॑సి సేధతి ।
హోతా॑ గృణీత ఉ॒క్థ్యః॑ ॥ ౧.౦౭౯.౧౨
ఇ॒త్థా హి సోమ॒ ఇన్మదే॑ బ్ర ॒హ్మా చ॒కార॒ వర్ధ ॑నమ్ ।
శవి॑ష్ఠ వజ్రి ॒న్నోజ॑సా పృథి॒వ్యా నిః శ॑శా॒ అహి॒మర్చ॒న్నను॑ స్వ॒రాజ్య॑మ్ ॥ ౧.౦౮౦.౦౧
స త్వా॑మద॒ద్వృషా॒ మదః॒ సోమః॑ శ్యే॒నాభృ॑తః సు॒తః ।

r01.pdf 67
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

యేనా॑ వృ॒త్రం నిర॒ద్భ్యో జ॒ఘన్థ ॑ వజ్రి ॒న్నోజ॒సార్చ॒న్నను॑ స్వ॒రాజ్య॑మ్ ॥ ౧.౦౮౦.౦౨


ప్రేహ్య॒భీ॑హి ధృష్ణు ॒హి న తే॒ వజ్రో ॒ ని యం॑సతే ।
ఇన్ద్ర॑ నృ॒మ్ణం హి తే॒ శవో॒ హనో॑ వృ॒త్రం జయా॑ అ॒పోఽర్చ॒న్నను॑ స్వ॒రాజ్య॑మ్ ॥
౧.౦౮౦.౦౩
నిరి॑న్ద్ర॒ భూమ్యా॒ అధి॑ వృ॒త్రం జ॑ఘన్థ ॒ నిర్ది వః
॒ ।
సృ॒జా మ॒రుత్వ॑తీ॒రవ॑ జీ॒వధ॑న్యా ఇ॒మా అ॒పోఽర్చ॒న్నను॑ స్వ॒రాజ్య॑మ్ ॥ ౧.౦౮౦.౦౪
ఇన్ద్రో॑ వృ॒త్రస్య॒ దోధ॑తః॒ సానుం॒ వజ్రే ॑ణ హీళి॒తః ।
అ॒భి॒క్రమ్యావ॑ జిఘ్నతే॒ఽపః సర్మా॑య చో॒దయ॒న్నర్చ॒న్నను॑ స్వ॒రాజ్య॑మ్ ॥
౧.౦౮౦.౦౫
అధి॒ సానౌ॒ ని జి॑ఘ్నతే॒ వజ్రే ॑ణ శ॒తప॑ర్వణా ।
మ॒న్దా ॒న ఇన్ద్రో॒ అన్ధ ॑సః॒ సఖి॑భ్యో గా॒తుమి॑చ్ఛ॒త్యర్చ॒న్నను॑ స్వ॒రాజ్య॑మ్ ॥ ౧.౦౮౦.౦౬
ఇన్ద్ర॒ తుభ్య॒మిద॑ద్రి ॒వోఽను॑త్తం వజ్రిన్వీ॒ర్య॑మ్ ।
యద్ధ ॒ త్యం మా॒యినం॑ మృ॒గం తము॒ త్వం మా॒యయా॑వధీ॒రర్చ॒న్నను॑ స్వ॒రాజ్య॑మ్ ॥
౧.౦౮౦.౦౭
వి తే॒ వజ్రా ॑సో అస్థిరన్నవ॒తిం నా॒వ్యా॒౩॒॑ అను॑ ।
మ॒హత్త॑ ఇన్ద్ర వీ॒ర్యం॑ బా॒హ్వోస్తే॒ బలం॑ హి॒తమర్చ॒న్నను॑ స్వ॒రాజ్య॑మ్ ॥ ౧.౦౮౦.౦౮
స॒హస్రం॑ సా॒కమ॑ర్చత॒ పరి॑ ష్టోభత వింశ॒తిః ।
శ॒తైన॒మన్వ॑నోనవు॒రిన్ద్రా॑య॒ బ్రహ్మోద్య॑త॒మర్చ॒న్నను॑ స్వ॒రాజ్య॑మ్ ॥ ౧.౦౮౦.౦౯
ఇన్ద్రో॑ వృ॒త్రస్య॒ తవి॑షీం॒ నిర॑హ॒న్సహ॑సా॒ సహః॑ ।
మ॒హత్తద॑స్య॒ పౌంస్యం॑ వృ॒త్రం జ॑ఘ॒న్వాఁ అ॑సృజ॒దర్చ॒న్నను॑ స్వ॒రాజ్య॑మ్ ॥
౧.౦౮౦.౧౦
ఇ॒మే చి॒త్తవ॑ మ॒న్యవే॒ వేపే॑తే భి॒యసా॑ మహీ
॒ ।
యది॑న్ద్ర వజ్రి ॒న్నోజ॑సా వృ॒త్రం మ॒రుత్వా॒ఁ అవ॑ధీ॒రర్చ॒న్నను॑ స్వ॒రాజ్య॑మ్ ॥
౧.౦౮౦.౧౧
న వేప॑సా॒ న త॑న్య॒తేన్ద్రం॑ వృ॒త్రో వి బీ॑భయత్ ।
అ॒భ్యే॑నం॒ వజ్ర ॑ ఆయ॒సః స॒హస్ర ॑భృష్టిరాయ॒తార్చ॒న్నను॑ స్వ॒రాజ్య॑మ్ ॥ ౧.౦౮౦.౧౨
యద్వృ॒త్రం తవ॑ చా॒శనిం॒ వజ్రే ॑ణ స॒మయో॑ధయః ।

68 sanskritdocuments.org
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

అహి॑మిన్ద్ర॒ జిఘాం॑సతో ది॒వి తే॑ బద్బధే॒ శవోఽర్చ॒న్నను॑ స్వ॒రాజ్య॑మ్ ॥ ౧.౦౮౦.౧౩


అ॒భి॒ష్ట ॒నే తే॑ అద్రివో॒ యత్స్థా జగ॑చ్చ రేజతే ।
త్వష్టా ॑ చి॒త్తవ॑ మ॒న్యవ॒ ఇన్ద్ర॑ వేవి॒జ్యతే॑ భి॒యార్చ॒న్నను॑ స్వ॒రాజ్య॑మ్ ॥ ౧.౦౮౦.౧౪
న॒హి ను యాద॑ధీ॒మసీన్ద్రం॒ కో వీ॒ర్యా॑ ప॒రః ।
తస్మి॑న్నృ॒మ్ణము॒త క్రతుం॑ దే॒వా ఓజాం॑సి॒ సం ద॑ధు॒రర్చ॒న్నను॑ స్వ॒రాజ్య॑మ్ ॥
౧.౦౮౦.౧౫
యామథ॑ర్వా॒ మను॑ష్పి॒తా ద॒ధ్యఙ్ ధియ॒మత్న॑త ।
తస్మి॒న్బ్రహ్మా॑ణి పూ॒ర్వథేన్ద్ర॑ ఉ॒క్థా సమ॑గ్మ॒తార్చ॒న్నను॑ స్వ॒రాజ్య॑మ్ ॥ ౧.౦౮౦.౧౬
ఇన్ద్రో॒ మదా॑య వావృధే॒ శవ॑సే వృత్ర ॒హా నృభిః॑ ।
తమిన్మ॒హత్స్వా॒జిషూ॒తేమర్భే॑ హవామహే॒ స వాజే॑షు॒ ప్ర నో॑ఽవిషత్ ॥ ౧.౦౮౧.౦౧
అసి॒ హి వీ॑ర॒ సేన్యోఽసి॒ భూరి॑ పరాద॒దిః ।
అసి॑ ద॒భ్రస్య॑ చిద్వృ॒ధో యజ॑మానాయ శిక్షసి సున్వ॒తే భూరి॑ తే॒ వసు॑ ॥ ౧.౦౮౧.౦౨
యదు॒దీర॑త ఆ॒జయో॑ ధృ॒ష్ణవే॑ ధీయతే॒ ధనా॑ ।
యు॒క్ష్వా మ॑ద॒చ్యుతా॒ హరీ॒ కం హనః॒ కం వసౌ॑ దధో॒ఽస్మాఁ ఇ॑న్ద్ర॒ వసౌ॑ దధః ॥
౧.౦౮౧.౦౩
క్రత్వా॑ మ॒హాఁ అ॑నుష్వ॒ధం భీ॒మ ఆ వా॑వృధే॒ శవః॑ ।
శ్రి ॒య ఋ॒ష్వ ఉ॑పా॒కయో॒ర్ని శి॒ప్రీ హరి॑వాన్దధే॒ హస్త॑యో॒ర్వజ్ర ॑మాయ॒సమ్ ॥
౧.౦౮౧.౦౪
ఆ ప॑ప్రౌ ॒ పార్థి ॑వం॒ రజో॑ బద్బ॒ధే రో॑చ॒నా ది॒వి ।
న త్వావా॑ఁ ఇన్ద్ర॒ కశ్చ॒న న జా॒తో న జ॑నిష్య॒తేఽతి॒ విశ్వం॑ వవక్షిథ ॥ ౧.౦౮౧.౦౫
యో అ॒ర్యో మ॑ర్త॒భోజ॑నం పరా॒దదా॑తి దా॒శుషే॑ ।
ఇన్ద్రో॑ అ॒స్మభ్యం॑ శిక్షతు॒ వి భ॑జా॒ భూరి॑ తే॒ వసు॑ భక్షీ॒య తవ॒ రాధ॑సః ॥ ౧.౦౮౧.౦౬
మదే॑మదే॒ హి నో॑ ద॒దిర్యూ॒థా గవా॑మృజు॒క్రతుః॑ ।
సం గృ॑భాయ పు॒రూ శ॒తోభ॑యాహ॒స్త్యా వసు॑ శిశీ॒హి రా॒య ఆ భ॑ర ॥ ౧.౦౮౧.౦౭
మా॒దయ॑స్వ సు॒తే సచా॒ శవ॑సే శూర॒ రాధ॑సే ।
వి॒ద్మా హి త్వా॑ పురూ॒వసు॒ముప॒ కామా॑న్ససృ॒జ్మహేఽథా॑ నోఽవి॒తా భ॑వ ॥
౧.౦౮౧.౦౮

r01.pdf 69
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

ఏ॒తే త॑ ఇన్ద్ర జ॒న్తవో॒ విశ్వం॑ పుష్యన్తి॒ వార్య॑మ్ ।


అ॒న్తర్హి ఖ్యో జనా॑నామ॒ర్యో వేదో॒ అదా॑శుషాం॒ తేషాం॑ నో॒ వేద॒ ఆ భ॑ర ॥ ౧.౦౮౧.౦౯
ఉపో॒ షు శ‍ృ॑ణు॒హీ గిరో॒ మఘ॑వ॒న్మాత॑థా ఇవ ।
య॒దా నః॑ సూ॒నృతా॑వతః॒ కర॒ ఆద॒ర్థయా॑స॒ ఇద్యోజా॒ న్వి॑న్ద్ర తే॒ హరీ॑ ॥ ౧.౦౮౨.౦౧
అక్ష॒న్నమీ॑మదన్త॒ హ్యవ॑ ప్రి ॒యా అ॑ధూషత ।
అస్తో ॑షత॒ స్వభా॑నవో॒ విప్రా ॒ నవి॑ష్ఠయా మ॒తీ యోజా॒ న్వి॑న్ద్ర తే॒ హరీ॑ ॥ ౧.౦౮౨.౦౨
సు॒సం॒దృశం॑ త్వా వ॒యం మఘ॑వన్వన్దిషీ॒మహి॑ ।
ప్ర నూ॒నం పూ॒ర్ణవ॑న్ధురః స్తు॒తో యా॑హి॒ వశా॒ఁ అను॒ యోజా॒ న్వి॑న్ద్ర తే॒ హరీ॑ ॥
౧.౦౮౨.౦౩
స ఘా॒ తం వృష॑ణం॒ రథ॒మధి॑ తిష్ఠాతి గో॒విద॑మ్ ।
యః పాత్రం॑ హారియోజ॒నం పూ॒ర్ణమి॑న్ద్ర॒ చికే॑తతి॒ యోజా॒ న్వి॑న్ద్ర తే॒ హరీ॑ ॥
౧.౦౮౨.౦౪
యు॒క్తస్తే॑ అస్తు॒ దక్షి॑ణ ఉ॒త స॒వ్యః శ॑తక్రతో ।
తేన॑ జా॒యాముప॑ ప్రి ॒యాం మ॑న్దా ॒నో యా॒హ్యన్ధ ॑సో॒ యోజా॒ న్వి॑న్ద్ర తే॒ హరీ॑ ॥
౧.౦౮౨.౦౫
యు॒నజ్మి॑ తే॒ బ్రహ్మ॑ణా కే॒శినా॒ హరీ॒ ఉప॒ ప్ర యా॑హి దధి॒షే గభస్త్యోః
॑ ।
ఉత్త్వా॑ సు॒తాసో॑ రభ॒సా అ॑మన్దిషుః పూష॒ణ్వాన్వ॑జ్రి ॒న్సము॒ పత్న్యా॑మదః ॥
౧.౦౮౨.౦౬
అశ్వా॑వతి ప్రథ॒మో గోషు॑ గచ్ఛతి సుప్రా ॒వీరి॑న్ద్ర॒ మర్త్య॒స్తవో॒తిభిః॑ ।
తమిత్పృ॑ణక్షి॒ వసు॑నా॒ భవీ॑యసా॒ సిన్ధు ॒మాపో॒ యథా॒భితో॒ విచే॑తసః ॥ ౧.౦౮౩.౦౧
ఆపో॒ న దే॒వీరుప॑ యన్తి హో॒త్రియ॑మ॒వః ప॑శ్యన్తి॒ విత॑తం॒ యథా॒ రజః॑ ।
ప్రా ॒చైర్దే ॒వాసః॒ ప్ర ణ॑యన్తి దేవ॒యుం బ్ర ॑హ్మ॒ప్రియం॑ జోషయన్తే వ॒రా ఇ॑వ ॥ ౧.౦౮౩.౦౨
అధి॒ ద్వయో॑రదధా ఉ॒క్థ్యం౧॒॑ వచో॑ య॒తస్రు ॑చా మిథు॒నా యా స॑ప॒ర్యతః॑ ।
అసం॑యత్తో వ్ర ॒తే తే॑ క్షేతి॒ పుష్య॑తి భ॒ద్రా శ॒క్తిర్యజ॑మానాయ సున్వ॒తే ॥ ౧.౦౮౩.౦౩
ఆదఙ్గి ॑రాః ప్రథ॒మం ద॑ధిరే॒ వయ॑ ఇ॒ద్ధాగ్న॑యః॒ శమ్యా॒ యే సు॑కృ॒త్యయా॑ ।
సర్వం॑ ప॒ణేః సమ॑విన్దన్త॒ భోజ॑న॒మశ్వా॑వన్తం॒ గోమ॑న్త॒మా ప॒శుం నరః॑ ॥ ౧.౦౮౩.౦౪

70 sanskritdocuments.org
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

య॒జ్ఞైరథ॑ర్వా ప్రథ॒మః ప॒థస్త॑తే॒ తతః॒ సూర్యో॑ వ్రత॒పా వే॒న ఆజ॑ని ।


ఆ గా ఆ॑జదు॒శనా॑ కా॒వ్యః సచా॑ య॒మస్య॑ జా॒తమ॒మృతం॑ యజామహే ॥ ౧.౦౮౩.౦౫
బ॒ర్హిర్వా॒ యత్స్వ॑ప॒త్యాయ॑ వృ॒జ్యతే॒ఽర్కో వా॒ శ్లోక॑మా॒ఘోష॑తే ది॒వి ।
గ్రావా॒ యత్ర ॒ వద॑తి కా॒రురు॒క్థ్య౧॒॑స్తస్యేదిన్ద్రో॑ అభిపి॒త్వేషు॑ రణ్యతి ॥ ౧.౦౮౩.౦౬
అసా॑వి॒ సోమ॑ ఇన్ద్ర తే॒ శవి॑ష్ఠ ధృష్ణ ॒వా గ॑హి ।
ఆ త్వా॑ పృణక్త్విన్ద్రి॒యం రజః॒ సూర్యో॒ న ర॒శ్మిభిః॑ ॥ ౧.౦౮౪.౦౧
ఇన్ద్ర॒మిద్ధరీ॑ వహ॒తోఽప్ర ॑తిధృష్టశవసమ్ ।
ఋషీ॑ణాం చ స్తు॒తీరుప॑ య॒జ్ఞం చ॒ మాను॑షాణామ్ ॥ ౧.౦౮౪.౦౨
ఆ తి॑ష్ఠ వృత్రహ॒న్రథం॑ యు॒క్తా తే॒ బ్రహ్మ॑ణా॒ హరీ॑ ।
అ॒ర్వా॒చీనం॒ సు తే॒ మనో॒ గ్రావా॑ కృణోతు వ॒గ్నునా॑ ॥ ౧.౦౮౪.౦౩
ఇ॒మమి॑న్ద్ర సు॒తం పి॑బ॒ జ్యేష్ఠ ॒మమ॑ర్త్యం॒ మద॑మ్ ।
శు॒క్రస్య॑ త్వా॒భ్య॑క్షర॒న్ధారా॑ ఋ॒తస్య॒ సాద॑నే ॥ ౧.౦౮౪.౦౪
ఇన్ద్రా॑య నూ॒నమ॑ర్చతో॒క్థాని॑ చ బ్రవీతన ।
సు॒తా అ॑మత్సు॒రిన్ద ॑వో॒ జ్యేష్ఠం॑ నమస్యతా॒ సహః॑ ॥ ౧.౦౮౪.౦౫
నకి॒ష్ట్వద్ర ॒థీత॑రో॒ హరీ॒ యది॑న్ద్ర॒ యచ్ఛ॑సే ।
నకి॒ష్ట్వాను॑ మ॒జ్మనా॒ నకిః॒ స్వశ్వ॑ ఆనశే ॥ ౧.౦౮౪.౦౬
య ఏక॒ ఇద్వి॒దయ॑తే॒ వసు॒ మర్తా ॑య దా॒శుషే॑ ।
ఈశా॑నో॒ అప్ర ॑తిష్కుత॒ ఇన్ద్రో॑ అ॒ఙ్గ ॥ ౧.౦౮౪.౦౭
క॒దా మర్త॑మరా॒ధసం॑ ప॒దా క్షుమ్ప॑మివ స్ఫురత్ ।
క॒దా నః॑ శుశ్రవ॒ద్గిర॒ ఇన్ద్రో॑ అ॒ఙ్గ ॥ ౧.౦౮౪.౦౮
యశ్చి॒ద్ధి త్వా॑ బ॒హుభ్య॒ ఆ సు॒తావా॑ఁ ఆ॒వివా॑సతి ।
ఉ॒గ్రం తత్ప॑త్యతే॒ శవ॒ ఇన్ద్రో॑ అ॒ఙ్గ ॥ ౧.౦౮౪.౦౯
స్వా॒దోరి॒త్థా వి॑షూ॒వతో॒ మధ్వః॑ పిబన్తి గౌ॒ర్యః॑ ।
యా ఇన్ద్రే॑ణ స॒యావ॑రీ॒ర్వృష్ణా ॒ మద॑న్తి శో॒భసే॒ వస్వీ॒రను॑ స్వ॒రాజ్య॑మ్ ॥ ౧.౦౮౪.౧౦
తా అ॑స్య పృశనా॒యువః॒ సోమం॑ శ్రీణన్తి॒ పృశ్న॑యః ।

r01.pdf 71
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

ప్రి ॒యా ఇన్ద్ర॑స్య ధే॒నవో॒ వజ్రం॑ హిన్వన్తి॒ సాయ॑కం॒ వస్వీ॒రను॑ స్వ॒రాజ్య॑మ్ ॥ ౧.౦౮౪.౧౧
తా అ॑స్య॒ నమ॑సా॒ సహః॑ సప॒ర్యన్తి॒ ప్రచే॑తసః ।
వ్ర ॒తాన్య॑స్య సశ్చిరే పు॒రూణి॑ పూ॒ర్వచి॑త్తయే॒ వస్వీ॒రను॑ స్వ॒రాజ్య॑మ్ ॥ ౧.౦౮౪.౧౨
ఇన్ద్రో॑ దధీ॒చో అ॒స్థభి॑ర్వృ॒త్రాణ్యప్ర ॑తిష్కుతః ।
జ॒ఘాన॑ నవ॒తీర్నవ॑ ॥ ౧.౦౮౪.౧౩
ఇ॒చ్ఛన్నశ్వ॑స్య॒ యచ్ఛిరః॒ పర్వ॑తే॒ష్వప॑శ్రితమ్ ।
తద్వి॑దచ్ఛర్య॒ణావ॑తి ॥ ౧.౦౮౪.౧౪
అత్రాహ॒ గోర॑మన్వత॒ నామ॒ త్వష్టు ॑రపీ॒చ్య॑మ్ ।
ఇ॒త్థా చ॒న్ద్రమ॑సో గృ॒హే ॥ ౧.౦౮౪.౧౫
కో అ॒ద్య యు॑ఙ్క్తే ధు॒రి గా ఋ॒తస్య॒ శిమీ॑వతో భా॒మినో॑ దుర్హృణా॒యూన్ ।
ఆ॒సన్ని॑షూన్హృ॒త్స్వసో॑ మయో॒భూన్య ఏ॑షాం భృ॒త్యామృ॒ణధ॒త్స జీ॑వాత్ ॥ ౧.౦౮౪.౧౬
క ఈ॑షతే తు॒జ్యతే॒ కో బి॑భాయ॒ కో మం॑సతే॒ సన్త॒మిన్ద్రం॒ కో అన్తి॑ ।
కస్తో ॒కాయ॒ క ఇభా॑యో॒త రా॒యేఽధి॑ బ్రవత్త॒న్వే॒౩॒॑ కో జనా॑య ॥ ౧.౦౮౪.౧౭
కో అ॒గ్నిమీ॑ట్టే హ॒విషా॑ ఘృ॒తేన॑ స్రు ॒చా య॑జాతా ఋ॒తుభి॑ర్ధ్రు॒వేభిః॑ ।
కస్మై॑ దే॒వా ఆ వ॑హానా॒శు హోమ॒ కో మం॑సతే వీ॒తిహో॑త్రః సుదే॒వః ॥ ౧.౦౮౪.౧౮
త్వమ॒ఙ్గ ప్ర శం॑సిషో దే॒వః శ॑విష్ఠ ॒ మర్త్య॑మ్ ।
న త్వద॒న్యో మ॑ఘవన్నస్తి మర్డి ॒తేన్ద్ర॒ బ్రవీ॑మి తే॒ వచః॑ ॥ ౧.౦౮౪.౧౯
మా తే॒ రాధాం॑సి॒ మా త॑ ఊ॒తయో॑ వసో॒ఽస్మాన్కదా॑ చ॒నా ద॑భన్ ।
విశ్వా॑ చ న ఉపమిమీ॒హి మా॑నుష॒ వసూ॑ని చర్ష ॒ణిభ్య॒ ఆ ॥ ౧.౦౮౪.౨౦
ప్ర యే శుమ్భ॑న్తే॒ జన॑యో॒ న సప్త॑యో॒ యామ॑న్రు ॒ద్రస్య॑ సూ॒నవః॑ సు॒దంస॑సః ।
రోద॑సీ॒ హి మ॒రుత॑శ్చక్రి ॒రే వృ॒ధే మద॑న్తి వీ॒రా వి॒దథే॑షు॒ ఘృష్వ॑యః ॥ ౧.౦౮౫.౦౧
త ఉ॑క్షి॒తాసో॑ మహి॒మాన॑మాశత ది॒వి రు॒ద్రాసో॒ అధి॑ చక్రిరే॒ సదః॑ ।
అర్చ॑న్తో అ॒ర్కం జ॒నయ॑న్త ఇన్ద్రి॒యమధి॒ శ్రియో॑ దధిరే॒ పృశ్ని॑మాతరః ॥ ౧.౦౮౫.౦౨
గోమా॑తరో॒ యచ్ఛు॒భయ॑న్తే అ॒ఞ్జిభి॑స్త॒నూషు॑ శు॒భ్రా ద॑ధిరే వి॒రుక్మ॑తః ।
బాధ॑న్తే॒ విశ్వ॑మభిమా॒తిన॒మప॒ వర్త్మా॑న్యేషా॒మను॑ రీయతే ఘృ॒తమ్ ॥ ౧.౦౮౫.౦౩

72 sanskritdocuments.org
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

వి యే భ్రాజ॑న్తే॒ సుమ॑ఖాస ఋ॒ష్టిభిః॑ ప్రచ్యా॒వయ॑న్తో॒ అచ్యు॑తా చి॒దోజ॑సా ।


మ॒నో॒జువో॒ యన్మ॑రుతో॒ రథే॒ష్వా వృష॑వ్రాతాసః॒ పృష॑తీ॒రయు॑గ్ధ్వమ్ ॥ ౧.౦౮౫.౦౪
ప్ర యద్రథే॑షు॒ పృష॑తీ॒రయు॑గ్ధ్వం॒ వాజే॒ అద్రిం॑ మరుతో రం॒హయ॑న్తః ।
ఉ॒తారు॒షస్య॒ వి ష్య॑న్తి॒ ధారా॒శ్చర్మే॑వో॒దభి॒ర్వ్యు॑న్దన్తి॒ భూమ॑ ॥ ౧.౦౮౫.౦౫
ఆ వో॑ వహన్తు॒ సప్త॑యో రఘు॒ష్యదో॑ రఘు॒పత్వా॑నః॒ ప్ర జి॑గాత బా॒హుభిః॑ ।
సీద॒తా బ॒ర్హిరు॒రు వః॒ సద॑స్కృ॒తం మా॒దయ॑ధ్వం మరుతో॒ మధ్వో॒ అన్ధ ॑సః ॥
౧.౦౮౫.౦౬
తే॑ఽవర్ధన్త॒ స్వత॑వసో మహిత్వ॒నా నాకం॑ త॒స్థురు॒రు చ॑క్రిరే॒ సదః॑ ।
విష్ణు ॒ర్యద్ధావ॒ద్వృష॑ణం మద॒చ్యుతం॒ వయో॒ న సీ॑ద॒న్నధి॑ బ॒ర్హిషి॑ ప్రి ॒యే ॥ ౧.౦౮౫.౦౭
శూరా॑ ఇ॒వేద్యుయు॑ధయో॒ న జగ్మ॑యః శ్రవ॒స్యవో॒ న పృత॑నాసు యేతిరే ।
భయ॑న్తే॒ విశ్వా॒ భువ॑నా మ॒రుద్భ్యో॒ రాజా॑న ఇవ త్వే॒షసం॑దృశో॒ నరః॑ ॥ ౧.౦౮౫.౦౮
త్వష్టా ॒ యద్వజ్రం॒ సుకృ॑తం హిర॒ణ్యయం॑ స॒హస్ర ॑భృష్టిం॒ స్వపా॒ అవ॑ర్తయత్ ।
ధ॒త్త ఇన్ద్రో॒ నర్యపాం॑సి॒ కర్త॒వేఽహ॑న్వృ॒త్రం నిర॒పామౌ॑బ్జదర్ణ ॒వమ్ ॥ ౧.౦౮౫.౦౯
ఊ॒ర్ధ్వం ను॑నుద్రేఽవ॒తం త ఓజ॑సా దాదృహా॒ణం చి॑ద్బిభిదు॒ర్వి పర్వ॑తమ్ ।
ధమ॑న్తో వా॒ణం మ॒రుతః॑ సు॒దాన॑వో॒ మదే॒ సోమ॑స్య॒ రణ్యా॑ని చక్రిరే ॥ ౧.౦౮౫.౧౦
జి॒హ్మం ను॑నుద్రేఽవ॒తం తయా॑ ది॒శాసి॑ఞ్చ॒న్నుత్సం॒ గోత॑మాయ తృ॒ష్ణజే॑ ।
ఆ గ॑చ్ఛన్తీ॒మవ॑సా చి॒త్రభా॑నవః॒ కామం॒ విప్ర ॑స్య తర్పయన్త॒ ధామ॑భిః ॥ ౧.౦౮౫.౧౧
యా వః॒ శర్మ॑ శశమా॒నాయ॒ సన్తి॑ త్రి ॒ధాతూ॑ని దా॒శుషే॑ యచ్ఛ॒తాధి॑ ।
అ॒స్మభ్యం॒ తాని॑ మరుతో॒ వి య॑న్త ర॒యిం నో॑ ధత్త వృషణః సు॒వీర॑మ్ ॥ ౧.౦౮౫.౧౨
మరు॑తో॒ యస్య॒ హి క్షయే॑ పా॒థా ది॒వో వి॑మహసః ।
స సు॑గో॒పాత॑మో॒ జనః॑ ॥ ౧.౦౮౬.౦౧
య॒జ్ఞైర్వా॑ యజ్ఞవాహసో॒ విప్ర ॑స్య వా మతీ॒నామ్ ।
మరు॑తః శ‍ృణు॒తా హవ॑మ్ ॥ ౧.౦౮౬.౦౨
ఉ॒త వా॒ యస్య॑ వా॒జినోఽను॒ విప్ర ॒మత॑క్షత ।
స గన్తా॒ గోమ॑తి వ్ర ॒జే ॥ ౧.౦౮౬.౦౩
అ॒స్య వీ॒రస్య॑ బ॒ర్హిషి॑ సు॒తః సోమో॒ దివి॑ష్టిషు ।

r01.pdf 73
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

ఉ॒క్థం మద॑శ్చ శస్యతే ॥ ౧.౦౮౬.౦౪


అ॒స్య శ్రో ॑ష॒న్త్వా భువో॒ విశ్వా॒ యశ్చ॑ర్ష ॒ణీర॒భి ।
సూరం॑ చిత్స॒స్రుషీ॒రిషః॑ ॥ ౧.౦౮౬.౦౫
పూ॒ర్వీభి॒ర్హి ద॑దాశి॒మ శ॒రద్భి॑ర్మరుతో వ॒యమ్ ।
అవో॑భిశ్చర్షణీ॒నామ్ ॥ ౧.౦౮౬.౦౬
సు॒భగః॒ స ప్ర ॑యజ్యవో॒ మరు॑తో అస్తు॒ మర్త్యః॑ ।
యస్య॒ ప్రయాం॑సి॒ పర్ష ॑థ ॥ ౧.౦౮౬.౦౭
శ॒శ॒మా॒నస్య॑ వా నరః॒ స్వేద॑స్య సత్యశవసః ।
వి॒దా కామ॑స్య॒ వేన॑తః ॥ ౧.౦౮౬.౦౮
యూ॒యం తత్స॑త్యశవస ఆ॒విష్క॑ర్త మహిత్వ॒నా ।
విధ్య॑తా వి॒ద్యుతా॒ రక్షః॑ ॥ ౧.౦౮౬.౦౯
గూహ॑తా॒ గుహ్యం॒ తమో॒ వి యా॑త॒ విశ్వ॑మ॒త్రిణ॑మ్ ।
జ్యోతి॑ష్కర్తా ॒ యదు॒శ్మసి॑ ॥ ౧.౦౮౬.౧౦
ప్రత్వ॑క్షసః॒ ప్రత॑వసో విర॒ప్శినోఽనా॑నతా॒ అవి॑థురా ఋజీ॒షిణః॑ ।
జుష్ట ॑తమాసో॒ నృత॑మాసో అ॒ఞ్జిభి॒ర్వ్యా॑నజ్రే ॒ కే చి॑దు॒స్రా ఇ॑వ॒ స్తృభిః॑ ॥ ౧.౦౮౭.౦౧
ఉ॒ప॒హ్వ॒రేషు॒ యదచి॑ధ్వం య॒యిం వయ॑ ఇవ మరుతః॒ కేన॑ చిత్ప॒థా ।
శ్చోత॑న్తి॒ కోశా॒ ఉప॑ వో॒ రథే॒ష్వా ఘృ॒తము॑క్షతా॒ మధు॑వర్ణ ॒మర్చ॑తే ॥ ౧.౦౮౭.౦౨
ప్రైషా॒మజ్మే॑షు విథు॒రేవ॑ రేజతే॒ భూమి॒ర్యామే॑షు॒ యద్ధ ॑ యు॒ఞ్జతే॑ శు॒భే ।
తే క్రీ ॒ళయో॒ ధున॑యో॒ భ్రాజ॑దృష్టయః స్వ॒యం మ॑హి॒త్వం ప॑నయన్త॒ ధూత॑యః ॥
౧.౦౮౭.౦౩
స హి స్వ॒సృత్పృష॑దశ్వో॒ యువా॑ గ॒ణో॒౩॒॑ఽయా ఈశా॑ ॒నస్తవి॑షీభి॒రావృ॑తః ।
అసి॑ స॒త్య ఋ॑ణ॒యావానే॑ద్యో॒ఽస్యా ధి॒యః ప్రా ॑వి॒తాథా॒ వృషా॑ గ॒ణః ॥ ౧.౦౮౭.౦౪
పి॒తుః ప్ర ॒త్నస్య॒ జన్మ॑నా వదామసి॒ సోమ॑స్య జి॒హ్వా ప్ర జి॑గాతి॒ చక్ష॑సా ।
యదీ॒మిన్ద్రం॒ శమ్యృక్వా॑ణ॒ ఆశ॒తాదిన్నామా॑ని య॒జ్ఞియా॑ని దధిరే ॥ ౧.౦౮౭.౦౫
శ్రి ॒యసే॒ కం భా॒నుభిః॒ సం మి॑మిక్షిరే॒ తే ర॒శ్మిభి॒స్త ఋక్వ॑భిః సుఖా॒దయః॑ ।
తే వాశీ॑మన్త ఇ॒ష్మిణో॒ అభీ॑రవో వి॒ద్రే ప్రి ॒యస్య॒ మారు॑తస్య॒ ధామ్నః॑ ॥ ౧.౦౮౭.౦౬

74 sanskritdocuments.org
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

ఆ వి॒ద్యున్మ॑ద్భిర్మరుతః స్వ॒ర్కై రథే॑భిర్యాత ఋష్టి ॒మద్భి॒రశ్వ॑పర్ణైః ।


ఆ వర్షి ॑ష్ఠయా న ఇ॒షా వయో॒ న ప॑ప్తతా సుమాయాః ॥ ౧.౦౮౮.౦౧
తే॑ఽరు॒ణేభి॒ర్వర॒మా పి॒శఙ్గైః॑ శు॒భే కం యా॑న్తి రథ॒తూర్భి॒రశ్వైః॑ ।
రు॒క్మో న చి॒త్రః స్వధి॑తీవాన్ప॒వ్యా రథ॑స్య జఙ్ఘనన్త॒ భూమ॑ ॥ ౧.౦౮౮.౦౨
శ్రి ॒యే కం వో॒ అధి॑ త॒నూషు॒ వాశీ॑ర్మే॒ధా వనా॒ న కృ॑ణవన్త ఊ॒ర్ధ్వా ।
యు॒ష్మభ్యం॒ కం మ॑రుతః సుజాతాస్తువిద్యు॒మ్నాసో॑ ధనయన్తే॒ అద్రి ॑మ్ ॥ ౧.౦౮౮.౦౩
అహా॑ని॒ గృధ్రాః॒ పర్యా వ॒ ఆగు॑రి॒మాం ధియం॑ వార్కా॒ర్యాం చ॑ దే॒వీమ్ ।
బ్రహ్మ॑ కృ॒ణ్వన్తో॒ గోత॑మాసో అ॒ర్కైరూ॒ర్ధ్వం ను॑నుద్ర ఉత్స॒ధిం పిబ॑ధ్యై ॥ ౧.౦౮౮.౦౪
ఏ॒తత్త్యన్న యోజ॑నమచేతి స॒స్వర్హ ॒ యన్మ॑రుతో॒ గోత॑మో వః ।
పశ్య॒న్హిర॑ణ్యచక్రా ॒నయో॑దంష్ట్రాన్వి॒ధావ॑తో వ॒రాహూ॑న్ ॥ ౧.౦౮౮.౦౫
ఏ॒షా స్యా వో॑ మరుతోఽనుభర్త్రీ॒ ప్రతి॑ ష్టోభతి వా॒ఘతో॒ న వాణీ॑ ।
అస్తో ॑భయ॒ద్వృథా॑సా॒మను॑ స్వ॒ధాం గభ॑స్త్యోః ॥ ౧.౦౮౮.౦౬
ఆ నో॑ భ॒ద్రాః క్రత॑వో యన్తు వి॒శ్వతోఽద॑బ్ధాసో॒ అప॑రీతాస ఉ॒ద్భిదః॑ ।
దే॒వా నో॒ యథా॒ సద॒మిద్వృ॒ధే అస॒న్నప్రా ॑యువో రక్షి॒తారో॑ ది॒వేది॑వే ॥ ౧.౦౮౯.౦౧
దే॒వానాం॑ భ॒ద్రా సు॑మ॒తిరృ॑జూయ॒తాం దే॒వానాం॑ రా॒తిర॒భి నో॒ ని వ॑ర్తతామ్ ।
దే॒వానాం॑ స॒ఖ్యముప॑ సేదిమా వ॒యం దే॒వా న॒ ఆయుః॒ ప్ర తి॑రన్తు జీ॒వసే॑ ॥ ౧.౦౮౯.౦౨
తాన్పూర్వ॑యా ని॒విదా॑ హూమహే వ॒యం భగం॑ మి॒త్రమది॑తిం॒ దక్ష॑మ॒స్రిధ॑మ్ ।
అ॒ర్య॒మణం॒ వరు॑ణం॒ సోమ॑మ॒శ్వినా॒ సర॑స్వతీ నః సు॒భగా॒ మయ॑స్కరత్ ॥ ౧.౦౮౯.౦౩
తన్నో॒ వాతో॑ మయో॒భు వా॑తు భేష॒జం తన్మా॒తా పృ॑థి॒వీ తత్పి॒తా ద్యౌః ।
తద్గ్రావా॑ణః సోమ॒సుతో॑ మయో॒భువ॒స్తద॑శ్వినా శ‍ృణుతం ధిష్ణ్యా యు॒వమ్ ॥
౧.౦౮౯.౦౪
తమీశా॑నం॒ జగ॑తస్త॒స్థుష॒స్పతిం॑ ధియంజి॒న్వమవ॑సే హూమహే వ॒యమ్ ।
పూ॒షా నో॒ యథా॒ వేద॑సా॒మస॑ద్వృ॒ధే ర॑క్షి॒తా పా॒యురద॑బ్ధః స్వ॒స్తయే॑ ॥ ౧.౦౮౯.౦౫
స్వ॒స్తి న॒ ఇన్ద్రో॑ వృ॒ద్ధశ్ర ॑వాః స్వ॒స్తి నః॑ పూ॒షా వి॒శ్వవే॑దాః ।
స్వ॒స్తి న॒స్తార్క్ష్యో॒ అరి॑ష్టనేమిః స్వ॒స్తి నో॒ బృహ॒స్పతి॑ర్దధాతు ॥ ౧.౦౮౯.౦౬

r01.pdf 75
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

పృష॑దశ్వా మ॒రుతః॒ పృశ్ని॑మాతరః శుభం॒యావా॑నో వి॒దథే॑షు॒ జగ్మ॑యః ।


అ॒గ్ని॒జి॒హ్వా మన॑వః॒ సూర॑చక్షసో॒ విశ్వే॑ నో దే॒వా అవ॒సా గ॑మన్ని॒హ ॥ ౧.౦౮౯.౦౭
భ॒ద్రం కర్ణే ॑భిః శ‍ృణుయామ దేవా భ॒ద్రం ప॑శ్యేమా॒క్షభి॑ర్యజత్రాః ।
స్థి ॒రైరఙ్గై ॑స్తుష్టు ॒వాంస॑స్త॒నూభి॒ర్వ్య॑శేమ దే॒వహి॑తం॒ యదాయుః॑ ॥ ౧.౦౮౯.౦౮
శ॒తమిన్ను శ॒రదో॒ అన్తి॑ దేవా॒ యత్రా ॑ నశ్చ॒క్రా జ॒రసం॑ త॒నూనా॑మ్ ।
పు॒త్రాసో॒ యత్ర ॑ పి॒తరో॒ భవ॑న్తి॒ మా నో॑ మ॒ధ్యా రీ॑రిష॒తాయు॒ర్గన్తోః॑ ॥ ౧.౦౮౯.౦౯
అది॑తి॒ర్ద్యౌరది॑తిర॒న్తరి॑క్ష॒మది॑తిర్మా॒తా స పి॒తా స పు॒త్రః ।
విశ్వే॑ దే॒వా అది॑తిః॒ పఞ్చ॒ జనా॒ అది॑తిర్జా ॒తమది॑తి॒ర్జని॑త్వమ్ ॥ ౧.౦౮౯.౧౦
ఋ॒జు॒నీ॒తీ నో॒ వరు॑ణో మి॒త్రో న॑యతు వి॒ద్వాన్ ।
అ॒ర్య॒మా దే॒వైః స॒జోషాః॑ ॥ ౧.౦౯౦.౦౧
తే హి వస్వో॒ వస॑వానా॒స్తే అప్ర ॑మూరా॒ మహో॑భిః ।
వ్ర ॒తా ర॑క్షన్తే వి॒శ్వాహా॑ ॥ ౧.౦౯౦.౦౨
తే అ॒స్మభ్యం॒ శర్మ॑ యంసన్న॒మృతా॒ మర్త్యే॑భ్యః ।
బాధ॑మానా॒ అప॒ ద్విషః॑ ॥ ౧.౦౯౦.౦౩
వి నః॑ ప॒థః సు॑వి॒తాయ॑ చి॒యన్త్విన్ద్రో॑ మ॒రుతః॑ ।
పూ॒షా భగో॒ వన్ద్యా॑సః ॥ ౧.౦౯౦.౦౪
ఉ॒త నో॒ ధియో॒ గోఅ॑గ్రాః॒ పూష॒న్విష్ణ ॒వేవ॑యావః ।
కర్తా ॑ నః స్వస్తి॒మతః॑ ॥ ౧.౦౯౦.౦౫
మధు॒ వాతా॑ ఋతాయ॒తే మధు॑ క్షరన్తి॒ సిన్ధ ॑వః ।
మాధ్వీ॑ర్నః స॒న్త్వోష॑ధీః ॥ ౧.౦౯౦.౦౬
మధు॒ నక్త॑ము॒తోషసో॒ మధు॑మ॒త్పార్థి ॑వం॒ రజః॑ ।
మధు॒ ద్యౌర॑స్తు నః పి॒తా ॥ ౧.౦౯౦.౦౭
మధు॑మాన్నో॒ వన॒స్పతి॒ర్మధు॑మాఁ అస్తు॒ సూర్యః॑ ।
మాధ్వీ॒ర్గావో॑ భవన్తు నః ॥ ౧.౦౯౦.౦౮
శం నో॑ మి॒త్రః శం వరు॑ణః॒ శం నో॑ భవత్వర్య॒మా ।
శం న॒ ఇన్ద్రో॒ బృహ॒స్పతిః॒ శం నో॒ విష్ణు ॑రురుక్ర ॒మః ॥ ౧.౦౯౦.౦౯

76 sanskritdocuments.org
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

త్వం సో॑మ॒ ప్ర చి॑కితో మనీ॒షా త్వం రజి॑ష్ఠ ॒మను॑ నేషి॒ పన్థా ॑మ్ ।
తవ॒ ప్రణీ॑తీ పి॒తరో॑ న ఇన్దో దే॒వేషు॒ రత్న॑మభజన్త॒ ధీరాః॑ ॥ ౧.౦౯౧.౦౧
త్వం సో॑మ॒ క్రతు॑భిః సు॒క్రతు॑ర్భూ॒స్త్వం దక్షైః॑ సు॒దక్షో॑ వి॒శ్వవే॑దాః ।
త్వం వృషా॑ వృష॒త్వేభి॑ర్మహి॒త్వా ద్యు॒మ్నేభి॑ర్ద్యు॒మ్న్య॑భవో నృ॒చక్షాః॑ ॥ ౧.౦౯౧.౦౨
రాజ్ఞో ॒ ను తే॒ వరు॑ణస్య వ్ర ॒తాని॑ బృ॒హద్గ ॑భీ॒రం తవ॑ సోమ॒ ధామ॑ ।
శుచి॒ష్ట్వమ॑సి ప్రి ॒యో న మి॒త్రో ద॒క్షాయ్యో॑ అర్య॒మేవా॑సి సోమ ॥ ౧.౦౯౧.౦౩
యా తే॒ ధామా॑ని ది॒వి యా పృ॑థి॒వ్యాం యా పర్వ॑తే॒ష్వోష॑ధీష్వ॒ప్సు ।
తేభి॑ర్నో॒ విశ్వైః॑ సు॒మనా॒ అహే॑ళ॒న్రాజ॑న్సోమ॒ ప్రతి॑ హ॒వ్యా గృ॑భాయ ॥ ౧.౦౯౧.౦౪
త్వం సో॑మాసి॒ సత్ప॑తి॒స్త్వం రాజో॒త వృ॑త్ర ॒హా ।
త్వం భ॒ద్రో అ॑సి॒ క్రతుః॑ ॥ ౧.౦౯౧.౦౫
త్వం చ॑ సోమ నో॒ వశో॑ జీ॒వాతుం॒ న మ॑రామహే ।
ప్రి ॒యస్తో ॑త్రో ॒ వన॒స్పతిః॑ ॥ ౧.౦౯౧.౦౬
త్వం సో॑మ మ॒హే భగం॒ త్వం యూన॑ ఋతాయ॒తే ।
దక్షం॑ దధాసి జీ॒వసే॑ ॥ ౧.౦౯౧.౦౭
త్వం నః॑ సోమ వి॒శ్వతో॒ రక్షా॑ రాజన్నఘాయ॒తః ।
న రి॑ష్యే॒త్త్వావ॑తః॒ సఖా॑ ॥ ౧.౦౯౧.౦౮
సోమ॒ యాస్తే॑ మయో॒భువ॑ ఊ॒తయః॒ సన్తి॑ దా॒శుషే॑ ।
తాభి॑ర్నోఽవి॒తా భ॑వ ॥ ౧.౦౯౧.౦౯
ఇ॒మం య॒జ్ఞమి॒దం వచో॑ జుజుషా॒ణ ఉ॒పాగ॑హి ।
సోమ॒ త్వం నో॑ వృ॒ధే భ॑వ ॥ ౧.౦౯౧.౧౦
సోమ॑ గీ॒ర్భిష్ట్వా॑ వ॒యం వ॒ర్ధయా॑మో వచో॒విదః॑ ।
సు॒మృ॒ళీ॒కో న॒ ఆ వి॑శ ॥ ౧.౦౯౧.౧౧
గ॒య॒స్ఫానో॑ అమీవ॒హా వ॑సు॒విత్పు॑ష్టి ॒వర్ధ ॑నః ।
సు॒మి॒త్రః సో॑మ నో భవ ॥ ౧.౦౯౧.౧౨
సోమ॑ రార॒న్ధి నో॑ హృ॒ది గావో॒ న యవ॑సే॒ష్వా ।

r01.pdf 77
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

మర్య॑ ఇవ॒ స్వ ఓ॒క్యే॑ ॥ ౧.౦౯౧.౧౩


యః సో॑మ స॒ఖ్యే తవ॑ రా॒రణ॑ద్దేవ॒ మర్త్యః॑ ।
తం దక్షః॑ సచతే క॒విః ॥ ౧.౦౯౧.౧౪
ఉ॒రు॒ష్యా ణో॑ అ॒భిశ॑స్తేః॒ సోమ॒ ని పా॒హ్యంహ॑సః ।
సఖా॑ సు॒శేవ॑ ఏధి నః ॥ ౧.౦౯౧.౧౫
ఆ ప్యా॑యస్వ॒ సమే॑తు తే వి॒శ్వతః॑ సోమ॒ వృష్ణ్య॑మ్ ।
భవా॒ వాజ॑స్య సంగ॒థే ॥ ౧.౦౯౧.౧౬
ఆ ప్యా॑యస్వ మదిన్తమ॒ సోమ॒ విశ్వే॑భిరం॒శుభిః॑ ।
భవా॑ నః సు॒శ్రవ॑స్తమః॒ సఖా॑ వృ॒ధే ॥ ౧.౦౯౧.౧౭
సం తే॒ పయాం॑సి॒ సము॑ యన్తు॒ వాజాః॒ సం వృష్ణ్యా॑న్యభిమాతి॒షాహః॑ ।
ఆ॒ప్యాయ॑మానో అ॒మృతా॑య సోమ ది॒వి శ్రవాం॑స్యుత్త॒మాని॑ ధిష్వ ॥ ౧.౦౯౧.౧౮
యా తే॒ ధామా॑ని హ॒విషా॒ యజ॑న్తి॒ తా తే॒ విశ్వా॑ పరి॒భూర॑స్తు య॒జ్ఞమ్ ।
గ॒య॒స్ఫానః॑ ప్ర ॒తర॑ణః సు॒వీరోఽవీ॑రహా॒ ప్ర చ॑రా సోమ॒ దుర్యా॑న్ ॥ ౧.౦౯౧.౧౯
సోమో॑ ధే॒నుం సోమో॒ అర్వ॑న్తమా॒శుం సోమో॑ వీ॒రం క॑ర్మ॒ణ్యం॑ దదాతి ।
సా॒ద॒న్యం॑ విద॒థ్యం॑ స॒భేయం॑ పితృ॒శ్రవ॑ణం॒ యో దదా॑శదస్మై ॥ ౧.౦౯౧.౨౦
అషా॑ళ్హం యు॒త్సు పృత॑నాసు॒ పప్రిం॑ స్వ॒ర్షామ॒ప్సాం వృ॒జన॑స్య గో॒పామ్ ।
భ॒రే॒షు॒జాం సు॑క్షి॒తిం సు॒శ్రవ॑సం॒ జయ॑న్తం॒ త్వామను॑ మదేమ సోమ ॥ ౧.౦౯౧.౨౧
త్వమి॒మా ఓష॑ధీః సోమ॒ విశ్వా॒స్త్వమ॒పో అ॑జనయ॒స్త్వం గాః ।
త్వమా త॑తన్థో ॒ర్వ౧॒॑న్తరి॑క్షం॒ త్వం జ్యోతి॑షా॒ వి తమో॑ వవర్థ ॥ ౧.౦౯౧.౨౨
దే॒వేన॑ నో॒ మన॑సా దేవ సోమ రా॒యో భా॒గం స॑హసావన్న॒భి యు॑ధ్య ।
మా త్వా త॑న॒దీశి॑షే వీ॒ర్య॑స్యో॒భయే॑భ్యః॒ ప్ర చి॑కిత్సా॒ గవి॑ష్టౌ ॥ ౧.౦౯౧.౨౩
ఏ॒తా ఉ॒ త్యా ఉ॒షసః॑ కే॒తుమ॑క్రత॒ పూర్వే॒ అర్ధే ॒ రజ॑సో భా॒నుమ॑ఞ్జతే ।
ని॒ష్కృ॒ణ్వా॒నా ఆయు॑ధానీవ ధృ॒ష్ణవః॒ ప్రతి॒ గావోఽరు॑షీర్యన్తి మా॒తరః॑ ॥ ౧.౦౯౨.౦౧
ఉద॑పప్తన్నరు॒ణా భా॒నవో॒ వృథా॑ స్వా॒యుజో॒ అరు॑షీ॒ర్గా అ॑యుక్షత ।
అక్ర ॑న్ను॒షాసో॑ వ॒యునా॑ని పూ॒ర్వథా॒ రుశ॑న్తం భా॒నుమరు॑షీరశిశ్రయుః ॥ ౧.౦౯౨.౦౨
అర్చ॑న్తి॒ నారీ॑ర॒పసో॒ న వి॒ష్టిభిః॑ సమా॒నేన॒ యోజ॑నే॒నా ప॑రా॒వతః॑ ।

78 sanskritdocuments.org
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

ఇషం॒ వహ॑న్తీః సు॒కృతే॑ సు॒దాన॑వే॒ విశ్వేదహ॒ యజ॑మానాయ సున్వ॒తే ॥ ౧.౦౯౨.౦౩


అధి॒ పేశాం॑సి వపతే నృ॒తూరి॒వాపో॑ర్ణుతే॒ వక్ష॑ ఉ॒స్రేవ॒ బర్జ ॑హమ్ ।
జ్యోతి॒ర్విశ్వ॑స్మై॒ భువ॑నాయ కృణ్వ॒తీ గావో॒ న వ్ర ॒జం వ్యు౧॒॑షా ఆ॑వ॒ర్తమః॑ ॥ ౧.౦౯౨.౦౪
ప్రత్య॒ర్చీ రుశ॑దస్యా అదర్శి॒ వి తి॑ష్ఠతే॒ బాధ॑తే కృ॒ష్ణమభ్వ॑మ్ ।
స్వరుం॒ న పేశో॑ వి॒దథే॑ష్వ॒ఞ్జఞ్చి॒త్రం ది॒వో దు॑హి॒తా భా॒నుమ॑శ్రేత్ ॥ ౧.౦౯౨.౦౫
అతా॑రిష్మ॒ తమ॑సస్పా॒రమ॒స్యోషా ఉ॒చ్ఛన్తీ॑ వ॒యునా॑ కృణోతి ।
శ్రి ॒యే ఛన్దో ॒ న స్మ॑యతే విభా॒తీ సు॒ప్రతీ॑కా సౌమన॒సాయా॑జీగః ॥ ౧.౦౯౨.౦౬
భాస్వ॑తీ నే॒త్రీ సూ॒నృతా॑నాం ది॒వః స్త॑వే దుహి॒తా గోత॑మేభిః ।
ప్ర ॒జావ॑తో నృ॒వతో॒ అశ్వ॑బుధ్యా॒నుషో॒ గోఅ॑గ్రా ॒ఁ ఉప॑ మాసి॒ వాజా॑న్ ॥ ౧.౦౯౨.౦౭
ఉష॒స్తమ॑శ్యాం య॒శసం॑ సు॒వీరం॑ దా॒సప్ర ॑వర్గం ర॒యిమశ్వ॑బుధ్యమ్ ।
సు॒దంస॑సా॒ శ్రవ॑సా॒ యా వి॒భాసి॒ వాజ॑ప్రసూతా సుభగే బృ॒హన్త॑మ్ ॥ ౧.౦౯౨.౦౮
విశ్వా॑ని దే॒వీ భువ॑నాభి॒చక్ష్యా॑ ప్రతీ॒చీ చక్షు॑రుర్వి॒యా వి భా॑తి ।
విశ్వం॑ జీ॒వం చ॒రసే॑ బో॒ధయ॑న్తీ॒ విశ్వ॑స్య॒ వాచ॑మవిదన్మనా॒యోః ॥ ౧.౦౯౨.౦౯
పునః॑పున॒ర్జాయ॑మానా పురా॒ణీ స॑మా॒నం వర్ణ ॑మ॒భి శుమ్భ॑మానా ।
శ్వ॒ఘ్నీవ॑ కృ॒త్నుర్విజ॑ ఆమినా॒నా మర్త॑స్య దే॒వీ జ॒రయ॒న్త్యాయుః॑ ॥ ౧.౦౯౨.౧౦
వ్యూ॒ర్ణ్వ॒తీ ది॒వో అన్తా॑ఁ అబో॒ధ్యప॒ స్వసా॑రం సను॒తర్యు॑యోతి ।
ప్ర ॒మి॒న॒తీ మ॑ను॒ష్యా॑ యు॒గాని॒ యోషా॑ జా॒రస్య॒ చక్ష॑సా॒ వి భా॑తి ॥ ౧.౦౯౨.౧౧
ప॒శూన్న చి॒త్రా సు॒భగా॑ ప్రథా॒నా సిన్ధు ॒ర్న క్షోద॑ ఉర్వి॒యా వ్య॑శ్వైత్ ।
అమి॑నతీ॒ దైవ్యా॑ని వ్ర ॒తాని॒ సూర్య॑స్య చేతి ర॒శ్మిభి॑ర్దృశా॒నా ॥ ౧.౦౯౨.౧౨
ఉష॒స్తచ్చి॒త్రమా భ॑రా॒స్మభ్యం॑ వాజినీవతి ।
యేన॑ తో॒కం చ॒ తన॑యం చ॒ ధామ॑హే ॥ ౧.౦౯౨.౧౩
ఉషో॑ అ॒ద్యేహ గో॑మ॒త్యశ్వా॑వతి విభావరి ।
రే॒వద॒స్మే వ్యు॑చ్ఛ సూనృతావతి ॥ ౧.౦౯౨.౧౪
యు॒క్ష్వా హి వా॑జినీవ॒త్యశ్వా॑ఁ అ॒ద్యారు॒ణాఁ ఉ॑షః ।
అథా॑ నో॒ విశ్వా॒ సౌభ॑గా॒న్యా వ॑హ ॥ ౧.౦౯౨.౧౫
అశ్వి॑నా వ॒ర్తిర॒స్మదా గోమ॑ద్దస్రా ॒ హిర॑ణ్యవత్ ।

r01.pdf 79
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

అ॒ర్వాగ్రథం॒ సమ॑నసా॒ ని య॑చ్ఛతమ్ ॥ ౧.౦౯౨.౧౬


యావి॒త్థా శ్లోక॒మా ది॒వో జ్యోతి॒ర్జనా॑య చ॒క్రథుః॑ ।
ఆ న॒ ఊర్జం॑ వహతమశ్వినా యు॒వమ్ ॥ ౧.౦౯౨.౧౭
ఏహ దే॒వా మ॑యో॒భువా॑ ద॒స్రా హిర॑ణ్యవర్తనీ ।
ఉ॒ష॒ర్బుధో॑ వహన్తు॒ సోమ॑పీతయే ॥ ౧.౦౯౨.౧౮
అగ్నీ॑షోమావి॒మం సు మే॑ శ‍ృణు॒తం వృ॑షణా॒ హవ॑మ్ ।
ప్రతి॑ సూ॒క్తాని॑ హర్యతం॒ భవ॑తం దా॒శుషే॒ మయః॑ ॥ ౧.౦౯౩.౦౧
అగ్నీ॑షోమా॒ యో అ॒ద్య వా॑మి॒దం వచః॑ సప॒ర్యతి॑ ।
తస్మై॑ ధత్తం సు॒వీర్యం॒ గవాం॒ పోషం॒ స్వశ్వ్య॑మ్ ॥ ౧.౦౯౩.౦౨
అగ్నీ॑షోమా॒ య ఆహు॑తిం॒ యో వాం॒ దాశా॑ద్ధ ॒విష్కృ॑తిమ్ ।
స ప్ర ॒జయా॑ సు॒వీర్యం॒ విశ్వ॒మాయు॒ర్వ్య॑శ్నవత్ ॥ ౧.౦౯౩.౦౩
అగ్నీ॑షోమా॒ చేతి॒ తద్వీ॒ర్యం॑ వాం॒ యదము॑ష్ణీతమవ॒సం ప॒ణిం గాః ।
అవా॑తిరతం॒ బృస॑యస్య॒ శేషోఽవి॑న్దతం॒ జ్యోతి॒రేకం॑ బ॒హుభ్యః॑ ॥ ౧.౦౯౩.౦౪
యు॒వమే॒తాని॑ ది॒వి రో॑చ॒నాన్య॒గ్నిశ్చ॑ సోమ॒ సక్ర ॑తూ అధత్తమ్ ।
యు॒వం సిన్ధూ ॑ఁర॒భిశ॑స్తేరవ॒ద్యాదగ్నీ॑షోమా॒వము॑ఞ్చతం గృభీ॒తాన్ ॥ ౧.౦౯౩.౦౫
ఆన్యం ది॒వో మా॑త॒రిశ్వా॑ జభా॒రామ॑థ్నాద॒న్యం పరి॑ శ్యే॒నో అద్రేః॑ ।
అగ్నీ॑షోమా॒ బ్రహ్మ॑ణా వావృధా॒నోరుం య॒జ్ఞాయ॑ చక్రథురు లో॒కమ్ ॥ ౧.౦౯౩.౦౬
అగ్నీ॑షోమా హ॒విషః॒ ప్రస్థి ॑తస్య వీ॒తం హర్య॑తం వృషణా జు॒షేథా॑మ్ ।
సు॒శర్మా॑ణా॒ స్వవ॑సా॒ హి భూ॒తమథా॑ ధత్తం॒ యజ॑మానాయ॒ శం యోః ॥ ౧.౦౯౩.౦౭
యో అ॒గ్నీషోమా॑ హ॒విషా॑ సప॒ర్యాద్దే ॑వ॒ద్రీచా॒ మన॑సా॒ యో ఘృ॒తేన॑ ।
తస్య॑ వ్ర ॒తం ర॑క్షతం పా॒తమంహ॑సో వి॒శే జనా॑య॒ మహి॒ శర్మ॑ యచ్ఛతమ్ ॥
౧.౦౯౩.౦౮
అగ్నీ॑షోమా॒ సవే॑దసా॒ సహూ॑తీ వనతం॒ గిరః॑ ।
సం దే॑వ॒త్రా బ॑భూవథుః ॥ ౧.౦౯౩.౦౯
అగ్నీ॑షోమావ॒నేన॑ వాం॒ యో వాం॑ ఘృ॒తేన॒ దాశ॑తి ।
తస్మై॑ దీదయతం బృ॒హత్ ॥ ౧.౦౯౩.౧౦

80 sanskritdocuments.org
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

అగ్నీ॑షోమావి॒మాని॑ నో యు॒వం హ॒వ్యా జు॑జోషతమ్ ।


ఆ యా॑త॒ముప॑ నః॒ సచా॑ ॥ ౧.౦౯౩.౧౧
అగ్నీ॑షోమా పిపృ॒తమర్వ॑తో న॒ ఆ ప్యా॑యన్తాము॒స్రియా॑ హవ్య॒సూదః॑ ।
అ॒స్మే బలా॑ని మ॒ఘవ॑త్సు ధత్తం కృణు॒తం నో॑ అధ్వ॒రం శ్రు ॑ష్టి ॒మన్త॑మ్ ॥ ౧.౦౯౩.౧౨
ఇ॒మం స్తోమ॒మర్హ ॑తే జా॒తవే॑దసే॒ రథ॑మివ॒ సం మ॑హేమా మనీ॒షయా॑ ।
భ॒ద్రా హి నః॒ ప్రమ॑తిరస్య సం॒సద్యగ్నే॑ స॒ఖ్యే మా రి॑షామా వ॒యం తవ॑ ॥ ౧.౦౯౪.౦౧
యస్మై॒ త్వమా॒యజ॑సే॒ స సా॑ధత్యన॒ర్వా క్షే॑తి॒ దధ॑తే సు॒వీర్య॑మ్ ।
స తూ॑తావ॒ నైన॑మశ్నోత్యంహ॒తిరగ్నే॑ స॒ఖ్యే మా రి॑షామా వ॒యం తవ॑ ॥ ౧.౦౯౪.౦౨
శ॒కేమ॑ త్వా స॒మిధం॑ సా॒ధయా॒ ధియ॒స్త్వే దే॒వా హ॒విర॑ద॒న్త్యాహు॑తమ్ ।
త్వమా॑ది॒త్యాఁ ఆ వ॑హ॒ తాన్హ్యు౧॒॑శ్మస్యగ్నే॑ స॒ఖ్యే మా రి॑షామా వ॒యం తవ॑ ॥
౧.౦౯౪.౦౩
భరా॑మే॒ధ్మం కృ॒ణవా॑మా హ॒వీంషి॑ తే చి॒తయ॑న్తః॒ పర్వ॑ణాపర్వణా వ॒యమ్ ।
జీ॒వాత॑వే ప్రత॒రం సా॑ధయా॒ ధియోఽగ్నే॑ స॒ఖ్యే మా రి॑షామా వ॒యం తవ॑ ॥ ౧.౦౯౪.౦౪
వి॒శాం గో॒పా అ॑స్య చరన్తి జ॒న్తవో॑ ద్వి॒పచ్చ॒ యదు॒త చతు॑ష్పద॒క్తుభిః॑ ।
చి॒త్రః ప్ర ॑కే॒త ఉ॒షసో॑ మ॒హాఁ అ॒స్యగ్నే॑ స॒ఖ్యే మా రి॑షామా వ॒యం తవ॑ ॥ ౧.౦౯౪.౦౫
త్వమ॑ధ్వ॒ర్యురు॒త హోతా॑సి పూ॒ర్వ్యః ప్ర ॑శా॒స్తా పోతా॑ జ॒నుషా॑ పు॒రోహి॑తః ।
విశ్వా॑ వి॒ద్వాఁ ఆర్త్వి॑జ్యా ధీర పుష్య॒స్యగ్నే॑ స॒ఖ్యే మా రి॑షామా వ॒యం తవ॑ ॥
౧.౦౯౪.౦౬
యో వి॒శ్వతః॑ సు॒ప్రతీ॑కః స॒దృఙ్ఙసి॑ దూ॒రే చి॒త్సన్త॒ళిది॒వాతి॑ రోచసే ।
రాత్ర్యా॑శ్చి॒దన్ధో ॒ అతి॑ దేవ పశ్య॒స్యగ్నే॑ స॒ఖ్యే మా రి॑షామా వ॒యం తవ॑ ॥ ౧.౦౯౪.౦౭
పూర్వో॑ దేవా భవతు సున్వ॒తో రథో॒ఽస్మాకం॒ శంసో॑ అ॒భ్య॑స్తు దూ॒ఢ్యః॑ ।
తదా జా॑నీతో॒త పు॑ష్యతా॒ వచోఽగ్నే॑ స॒ఖ్యే మా రి॑షామా వ॒యం తవ॑ ॥ ౧.౦౯౪.౦౮
వ॒ధైర్దుః॒శంసా॒ఁ అప॑ దూ॒ఢ్యో॑ జహి దూ॒రే వా॒ యే అన్తి॑ వా॒ కే చి॑ద॒త్రిణః॑ ।
అథా॑ య॒జ్ఞాయ॑ గృణ॒తే సు॒గం కృ॒ధ్యగ్నే॑ స॒ఖ్యే మా రి॑షామా వ॒యం తవ॑ ॥
౧.౦౯౪.౦౯
యదయు॑క్థా అరు॒షా రోహి॑తా॒ రథే॒ వాతజూతా
॑ ॒ ॑వ తే॒ రవః॑ ।
వృషభస్యే
ఆది॑న్వసి వ॒నినో॑ ధూ॒మకే॑తు॒నాగ్నే॑ స॒ఖ్యే మా రి॑షామా వ॒యం తవ॑ ॥ ౧.౦౯౪.౧౦

r01.pdf 81
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

అధ॑ స్వ॒నాదు॒త బి॑భ్యుః పత॒త్రిణో॑ ద్ర ॒ప్సా యత్తే॑ యవ॒సాదో॒ వ్యస్థి ॑రన్ ।
సు॒గం తత్తే॑ తావ॒కేభ్యో॒ రథే॒భ్యోఽగ్నే॑ స॒ఖ్యే మా రి॑షామా వ॒యం తవ॑ ॥ ౧.౦౯౪.౧౧
అ॒యం మి॒త్రస్య॒ వరు॑ణస్య॒ ధాయ॑సేఽవయా॒తాం మ॒రుతాం॒ హేళో॒ అద్భు॑తః ।
మృ॒ళా సు నో॒ భూత్వే॑షాం॒ మనః॒ పున॒రగ్నే॑ స॒ఖ్యే మా రి॑షామా వ॒యం తవ॑ ॥
౧.౦౯౪.౧౨
దే॒వో దే॒వానా॑మసి మి॒త్రో అద్భు॑తో॒ వసు॒ర్వసూ॑నామసి॒ చారు॑రధ్వ॒రే ।
శర్మ॑న్స్యామ॒ తవ॑ స॒ప్రథ॑స్త॒మేఽగ్నే॑ స॒ఖ్యే మా రి॑షామా వ॒యం తవ॑ ॥ ౧.౦౯౪.౧౩
తత్తే॑ భ॒ద్రం యత్సమి॑ద్ధః॒ స్వే దమే॒ సోమా॑హుతో॒ జర॑సే మృళ॒యత్త॑మః ।
దధా॑సి॒ రత్నం॒ ద్రవి॑ణం చ దా॒శుషేఽగ్నే॑ స॒ఖ్యే మా రి॑షామా వ॒యం తవ॑ ॥ ౧.౦౯౪.౧౪
యస్మై॒ త్వం సు॑ద్రవిణో॒ దదా॑శోఽనాగా॒స్త్వమ॑దితే స॒ర్వతా॑తా ।
యం భ॒ద్రేణ॒ శవ॑సా చో॒దయా॑సి ప్ర ॒జావ॑తా॒ రాధ॑సా॒ తే స్యా॑మ ॥ ౧.౦౯౪.౧౫
స త్వమ॑గ్నే సౌభగ॒త్వస్య॑ వి॒ద్వాన॒స్మాక॒మాయుః॒ ప్ర తి॑రే॒హ దే॑వ ।
తన్నో॑ మి॒త్రో వరు॑ణో మామహన్తా॒మది॑తిః॒ సిన్ధుః॑ పృథి॒వీ ఉ॒త ద్యౌః ॥ ౧.౦౯౪.౧౬
ద్వే విరూ॑పే చరతః॒ స్వర్థే ॑ అ॒న్యాన్యా॑ వ॒త్సముప॑ ధాపయేతే ।
హరి॑ర॒న్యస్యాం॒ భవ॑తి స్వ॒ధావా॑ఞ్ఛు॒క్రో అ॒న్యస్యాం॑ దదృశే సు॒వర్చాః॑ ॥ ౧.౦౯౫.౦౧
దశే॒మం త్వష్టు ॑ర్జనయన్త॒ గర్భ॒మత॑న్ద్రాసో యువ॒తయో॒ విభృ॑త్రమ్ ।
తి॒గ్మానీ॑కం॒ స్వయ॑శసం॒ జనే॑షు వి॒రోచ॑మానం॒ పరి॑ షీం నయన్తి ॥ ౧.౦౯౫.౦౨
త్రీణి॒ జానా॒ పరి॑ భూషన్త్యస్య సము॒ద్ర ఏకం॑ ది॒వ్యేక॑మ॒ప్సు ।
పూర్వా॒మను॒ ప్ర దిశం॒ పార్థి ॑వానామృ॒తూన్ప్ర॒శాస॒ద్వి ద॑ధావను॒ష్ఠు ॥ ౧.౦౯౫.౦౩
క ఇ॒మం వో॑ ని॒ణ్యమా చి॑కేత వ॒త్సో మా॒తౄర్జ ॑నయత స్వ॒ధాభిః॑ ।
బ॒హ్వీ॒నాం గర్భో॑ అ॒పసా॑ము॒పస్థా ॑న్మ॒హాన్క॒విర్నిశ్చ॑రతి స్వ॒ధావా॑న్ ॥ ౧.౦౯౫.౦౪
ఆ॒విష్ట్యో॑ వర్ధతే॒ చారు॑రాసు జి॒హ్మానా॑మూ॒ర్ధ్వః స్వయ॑శా ఉ॒పస్థే ॑ ।
ఉ॒భే త్వష్టు ॑ర్బిభ్యతు॒ర్జాయ॑మానాత్ప్రతీ॒చీ సిం॒హం ప్రతి॑ జోషయేతే ॥ ౧.౦౯౫.౦౫
ఉ॒భే భ॒ద్రే జో॑షయేతే॒ న మేనే॒ గావో॒ న వా॒శ్రా ఉప॑ తస్థు ॒రేవైః॑ ।
స దక్షా॑ణాం॒ దక్ష॑పతిర్బభూవా॒ఞ్జన్తి॒ యం ద॑క్షిణ॒తో హ॒విర్భిః॑ ॥ ౧.౦౯౫.౦౬

82 sanskritdocuments.org
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

ఉద్యం॑యమీతి సవి॒తేవ॑ బా॒హూ ఉ॒భే సిచౌ॑ యతతే భీ॒మ ఋ॒ఞ్జన్ ।


ఉచ్ఛు॒క్రమత్క॑మజతే సి॒మస్మా॒న్నవా॑ మా॒తృభ్యో॒ వస॑నా జహాతి ॥ ౧.౦౯౫.౦౭
త్వే॒షం రూ॒పం కృ॑ణుత॒ ఉత్త॑రం॒ యత్స॑మ్పృఞ్చా॒నః సద॑నే॒ గోభి॑ర॒ద్భిః ।
క॒విర్బు॒ధ్నం పరి॑ మర్మృజ్యతే॒ ధీః సా దే॒వతా॑తా॒ సమి॑తిర్బభూవ ॥ ౧.౦౯౫.౦౮
ఉ॒రు తే॒ జ్రయః॒ పర్యే॑తి బు॒ధ్నం వి॒రోచ॑మానం మహి॒షస్య॒ ధామ॑ ।
విశ్వే॑భిరగ్నే॒ స్వయ॑శోభిరి॒ద్ధోఽద॑బ్ధేభిః పా॒యుభిః॑ పాహ్య॒స్మాన్ ॥ ౧.౦౯౫.౦౯
ధన్వ॒న్స్రోతః॑ కృణుతే గా॒తుమూ॒ర్మిం శు॒క్రైరూ॒ర్మిభి॑ర॒భి న॑క్షతి॒ క్షామ్ ।
విశ్వా॒ సనా॑ని జ॒ఠరే॑షు ధత్తే॒ఽన్తర్నవా॑సు చరతి ప్ర ॒సూషు॑ ॥ ౧.౦౯౫.౧౦
ఏ॒వా నో॑ అగ్నే స॒మిధా॑ వృధా॒నో రే॒వత్పా॑వక॒ శ్రవ॑సే॒ వి భా॑హి ।
తన్నో॑ మి॒త్రో వరు॑ణో మామహన్తా॒మది॑తిః॒ సిన్ధుః॑ పృథి॒వీ ఉ॒త ద్యౌః ॥ ౧.౦౯౫.౧౧
స ప్ర ॒త్నథా॒ సహ॑సా॒ జాయ॑మానః స॒ద్యః కావ్యా॑ని॒ బళ॑ధత్త॒ విశ్వా॑ ।
ఆప॑శ్చ మి॒త్రం ధి॒షణా॑ చ సాధన్దే ॒వా అ॒గ్నిం ధా॑రయన్ద్రవిణో॒దామ్ ॥ ౧.౦౯౬.౦౧
స పూర్వ॑యా ని॒విదా॑ క॒వ్యతా॒యోరి॒మాః ప్ర ॒జా అ॑జనయ॒న్మనూ॑నామ్ ।
వి॒వస్వ॑తా॒ చక్ష॑సా॒ ద్యామ॒పశ్చ॑ దే॒వా అ॒గ్నిం ధా॑రయన్ద్రవిణో॒దామ్ ॥ ౧.౦౯౬.౦౨
తమీ॑ళత ప్రథ॒మం య॑జ్ఞ ॒సాధం॒ విశ॒ ఆరీ॒రాహు॑తమృఞ్జసా॒నమ్ ।
ఊ॒ర్జః పు॒త్రం భ॑ర॒తం సృ॒ప్రదా॑నుం దే॒వా అ॒గ్నిం ధా॑రయన్ద్రవిణో॒దామ్ ॥ ౧.౦౯౬.౦౩
స మా॑త॒రిశ్వా॑ పురు॒వార॑పుష్టిర్వి॒దద్గా ॒తుం తన॑యాయ స్వ॒ర్విత్ ।
వి॒శాం గో॒పా జ॑ని॒తా రోద॑స్యోర్దే ॒వా అ॒గ్నిం ధా॑రయన్ద్రవిణో॒దామ్ ॥ ౧.౦౯౬.౦౪
నక్తో॒షాసా॒ వర్ణ ॑మా॒మేమ్యా॑నే ధా॒పయే॑తే॒ శిశు॒మేకం॑ సమీ॒చీ ।
ద్యావా॒క్షామా॑ రు॒క్మో అ॒న్తర్వి భా॑తి దే॒వా అ॒గ్నిం ధా॑రయన్ద్రవిణో॒దామ్ ॥ ౧.౦౯౬.౦౫
రా॒యో బు॒ధ్నః సం॒గమ॑నో॒ వసూ॑నాం య॒జ్ఞస్య॑ కే॒తుర్మ॑న్మ॒సాధ॑నో॒ వేః ।
అ॒మృ॒త॒త్వం రక్ష॑మాణాస ఏనం దే॒వా అ॒గ్నిం ధా॑రయన్ద్రవిణో॒దామ్ ॥ ౧.౦౯౬.౦౬
నూ చ॑ పు॒రా చ॒ సద॑నం రయీ॒ణాం జా॒తస్య॑ చ॒ జాయ॑మానస్య చ॒ క్షామ్ ।
స॒తశ్చ॑ గో॒పాం భవ॑తశ్చ॒ భూరే॑ర్దే ॒వా అ॒గ్నిం ధా॑రయన్ద్రవిణో॒దామ్ ॥ ౧.౦౯౬.౦౭
ద్ర ॒వి॒ణో॒దా ద్రవి॑ణసస్తు॒రస్య॑ ద్రవిణో॒దాః సన॑రస్య॒ ప్ర యం॑సత్ ।

r01.pdf 83
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

ద్ర ॒వి॒ణో॒దా వీ॒రవ॑తీ॒మిషం॑ నో ద్రవిణో॒దా రా॑సతే దీ॒ర్ఘమాయుః॑ ॥ ౧.౦౯౬.౦౮


ఏ॒వా నో॑ అగ్నే స॒మిధా॑ వృధా॒నో రే॒వత్పా॑వక॒ శ్రవ॑సే॒ వి భా॑హి ।
తన్నో॑ మి॒త్రో వరు॑ణో మామహన్తా॒మది॑తిః॒ సిన్ధుః॑ పృథి॒వీ ఉ॒త ద్యౌః ॥ ౧.౦౯౬.౦౯
అప॑ నః॒ శోశు॑చద॒ఘమగ్నే॑ శుశు॒గ్ధ్యా ర॒యిమ్ ।
అప॑ నః॒ శోశు॑చద॒ఘమ్ ॥ ౧.౦౯౭.౦౧
సు॒క్షే॒త్రి ॒యా సు॑గాతు॒యా వ॑సూ॒యా చ॑ యజామహే ।
అప॑ నః॒ శోశు॑చద॒ఘమ్ ॥ ౧.౦౯౭.౦౨
ప్ర యద్భన్ది ॑ష్ఠ ఏషాం॒ ప్రాస్మాకా॑సశ్చ సూ॒రయః॑ ।
అప॑ నః॒ శోశు॑చద॒ఘమ్ ॥ ౧.౦౯౭.౦౩
ప్ర యత్తే॑ అగ్నే సూ॒రయో॒ జాయే॑మహి॒ ప్ర తే॑ వ॒యమ్ ।
అప॑ నః॒ శోశు॑చద॒ఘమ్ ॥ ౧.౦౯౭.౦౪
ప్ర యద॒గ్నేః సహ॑స్వతో వి॒శ్వతో॒ యన్తి॑ భా॒నవః॑ ।
అప॑ నః॒ శోశు॑చద॒ఘమ్ ॥ ౧.౦౯౭.౦౫
త్వం హి వి॑శ్వతోముఖ వి॒శ్వతః॑ పరి॒భూరసి॑ ।
అప॑ నః॒ శోశు॑చద॒ఘమ్ ॥ ౧.౦౯౭.౦౬
ద్విషో॑ నో విశ్వతోము॒ఖాతి॑ నా॒వేవ॑ పారయ ।
అప॑ నః॒ శోశు॑చద॒ఘమ్ ॥ ౧.౦౯౭.౦౭
స నః॒ సిన్ధు ॑మివ నా॒వయాతి॑ పర్షా స్వ॒స్తయే॑ ।
అప॑ నః॒ శోశు॑చద॒ఘమ్ ॥ ౧.౦౯౭.౦౮
వై ॒శ్వా॒న॒రస్య॑ సుమ॒తౌ స్యా॑మ॒ రాజా॒ హి కం॒ భువ॑నానామభి॒శ్రీః ।
ఇ॒తో జా॒తో విశ్వ॑మి॒దం వి చ॑ష్టే వైశ్వాన॒రో య॑తతే॒ సూర్యే॑ణ ॥ ౧.౦౯౮.౦౧
పృ॒ష్టో ది॒వి పృ॒ష్టో అ॒గ్నిః పృ॑థి॒వ్యాం పృ॒ష్టో విశ్వా॒ ఓష॑ధీ॒రా వి॑వేశ ।
వై ॒శ్వా॒న॒రః సహ॑సా పృ॒ష్టో అ॒గ్నిః స నో॒ దివా॒ స రి॒షః పా॑తు॒ నక్త॑మ్ ॥ ౧.౦౯౮.౦౨
వైశ్వా॑నర॒ తవ॒ తత్స॒త్యమ॑స్త్వ॒స్మాన్రాయో॑ మ॒ఘవా॑నః సచన్తామ్ ।
తన్నో॑ మి॒త్రో వరు॑ణో మామహన్తా॒మది॑తిః॒ సిన్ధుః॑ పృథి॒వీ ఉ॒త ద్యౌః ॥ ౧.౦౯౮.౦౩
జా॒తవే॑దసే సునవామ॒ సోమ॑మరాతీయ॒తో ని ద॑హాతి॒ వేదః॑ ।

84 sanskritdocuments.org
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

స నః॑ పర్ష ॒దతి॑ దు॒ర్గాణి॒ విశ్వా॑ నా॒వేవ॒ సిన్ధుం॑ దురి॒తాత్య॒గ్నిః ॥ ౧.౦౯౯.౦౧


స యో వృషా॒ వృష్ణ్యే॑భిః॒ సమో॑కా మ॒హో ది॒వః పృ॑థి॒వ్యాశ్చ॑ స॒మ్రాట్ ।
స॒తీ॒నస॑త్వా॒ హవ్యో॒ భరే॑షు మ॒రుత్వా॑న్నో భవ॒త్విన్ద్ర॑ ఊ॒తీ ॥ ౧.౧౦౦.౦౧
యస్యానా॑ప్తః॒ సూర్య॑స్యేవ॒ యామో॒ భరే॑భరే వృత్ర ॒హా శుష్మో॒ అస్తి॑ ।
వృష॑న్తమః॒ సఖి॑భిః॒ స్వేభి॒రేవై ॑ర్మ॒రుత్వా॑న్నో భవ॒త్విన్ద్ర॑ ఊ॒తీ ॥ ౧.౧౦౦.౦౨
ది॒వో న యస్య॒ రేత॑సో॒ దుఘా॑నాః॒ పన్థా ॑సో॒ యన్తి॒ శవ॒సాప॑రీతాః ।
త॒రద్ద్వే॑షాః సాస॒హిః పౌంస్యే॑భిర్మ॒రుత్వా॑న్నో భవ॒త్విన్ద్ర॑ ఊ॒తీ ॥ ౧.౧౦౦.౦౩
సో అఙ్గి ॑రోభి॒రఙ్గి ॑రస్తమో భూ॒ద్వృషా॒ వృష॑భిః॒ సఖి॑భిః॒ సఖా॒ సన్ ।
ఋ॒గ్మిభి॑రృ॒గ్మీ గా॒తుభి॒ర్జ్యేష్ఠో ॑ మ॒రుత్వా॑న్నో భవ॒త్విన్ద్ర॑ ఊ॒తీ ॥ ౧.౧౦౦.౦౪
స సూ॒నుభి॒ర్న రు॒ద్రేభి॒రృభ్వా॑ నృ॒షాహ్యే॑ సాస॒హ్వాఁ అ॒మిత్రా ॑న్ ।
సనీ॑ళేభిః శ్రవ॒స్యా॑ని॒ తూర్వ॑న్మ॒రుత్వా॑న్నో భవ॒త్విన్ద్ర॑ ఊ॒తీ ॥ ౧.౧౦౦.౦౫
స మ॑న్యు॒మీః స॒మద॑నస్య క॒ర్తాస్మాకే॑భి॒ర్నృభిః॒ సూర్యం॑ సనత్ ।
అ॒స్మిన్నహ॒న్సత్ప॑తిః పురుహూ॒తో మ॒రుత్వా॑న్నో భవ॒త్విన్ద్ర॑ ఊ॒తీ ॥ ౧.౧౦౦.౦౬
తమూ॒తయో॑ రణయ॒ఞ్ఛూర॑సాతౌ॒ తం క్షేమ॑స్య క్షి॒తయః॑ కృణ్వత॒ త్రామ్ ।
స విశ్వ॑స్య క॒రుణ॑స్యేశ॒ ఏకో॑ మ॒రుత్వా॑న్నో భవ॒త్విన్ద్ర॑ ఊ॒తీ ॥ ౧.౧౦౦.౦౭
తమ॑ప్సన్త॒ శవ॑స ఉత్స॒వేషు॒ నరో॒ నర॒మవ॑సే॒ తం ధనా॑య ।
సో అ॒న్ధే చి॒త్తమ॑సి॒ జ్యోతి॑ర్విదన్మ॒రుత్వా॑న్నో భవ॒త్విన్ద్ర॑ ఊ॒తీ ॥ ౧.౧౦౦.౦౮
స స॒వ్యేన॑ యమతి॒ వ్రాధ॑తశ్చి॒త్స ద॑క్షి॒ణే సంగృ॑భీతా కృ॒తాని॑ ।
స కీ॒రిణా॑ చి॒త్సని॑తా॒ ధనా॑ని మ॒రుత్వా॑న్నో భవ॒త్విన్ద్ర॑ ఊ॒తీ ॥ ౧.౧౦౦.౦౯
స గ్రామే॑భిః॒ సని॑తా॒ స రథే॑భిర్వి॒దే విశ్వా॑భిః కృ॒ష్టిభి॒ర్న్వ౧॒॑ద్య ।
స పౌంస్యే॑భిరభి॒భూరశ॑స్తీర్మ॒రుత్వా॑న్నో భవ॒త్విన్ద్ర॑ ఊ॒తీ ॥ ౧.౧౦౦.౧౦
స జా॒మిభి॒ర్యత్స॒మజా॑తి మీ॒ళ్హేఽజా॑మిభిర్వా పురుహూ॒త ఏవైః॑ ।
అ॒పాం తో॒కస్య॒ తన॑యస్య జే॒షే మ॒రుత్వా॑న్నో భవ॒త్విన్ద్ర॑ ఊ॒తీ ॥ ౧.౧౦౦.౧౧
స వ॑జ్ర ॒భృద్ద ॑స్యు॒హా భీ॒మ ఉ॒గ్రః స॒హస్ర ॑చేతాః శ॒తనీ॑థ॒ ఋభ్వా॑ ।
చ॒మ్రీ ॒షో న శవ॑సా॒ పాఞ్చ॑జన్యో మ॒రుత్వా॑న్నో భవ॒త్విన్ద్ర॑ ఊ॒తీ ॥ ౧.౧౦౦.౧౨

r01.pdf 85
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

తస్య॒ వజ్రః॑ క్రన్దతి॒ స్మత్స్వ॒ర్షా ది॒వో న త్వే॒షో ర॒వథః॒ శిమీ॑వాన్ ।


తం స॑చన్తే స॒నయ॒స్తం ధనా॑ని మ॒రుత్వా॑న్నో భవ॒త్విన్ద్ర॑ ఊ॒తీ ॥ ౧.౧౦౦.౧౩
యస్యాజ॑స్రం॒ శవ॑సా॒ మాన॑ము॒క్థం ప॑రిభు॒జద్రోద॑సీ వి॒శ్వతః॑ సీమ్ ।
స పా॑రిష॒త్క్రతు॑భిర్మన్దసా॒నో మ॒రుత్వా॑న్నో భవ॒త్విన్ద్ర॑ ఊ॒తీ ॥ ౧.౧౦౦.౧౪
న యస్య॑ దే॒వా దే॒వతా॒ న మర్తా ॒ ఆప॑శ్చ॒న శవ॑సో॒ అన్త॑మా॒పుః ।
స ప్ర ॒రిక్వా॒ త్వక్ష॑సా॒ క్ష్మో ది॒వశ్చ॑ మ॒రుత్వా॑న్నో భవ॒త్విన్ద్ర॑ ఊ॒తీ ॥ ౧.౧౦౦.౧౫
రో॒హిచ్ఛ్యా॒వా సు॒మదం॑శుర్లలా॒మీర్ద్యు॒క్షా రా॒య ఋ॒జ్రాశ్వ॑స్య ।
వృష॑ణ్వన్తం॒ బిభ్ర ॑తీ ధూ॒ర్షు రథం॑ మ॒న్ద్రా చి॑కేత॒ నాహు॑షీషు వి॒క్షు ॥ ౧.౧౦౦.౧౬
ఏ॒తత్త్యత్త॑ ఇన్ద్ర॒ వృష్ణ ॑ ఉ॒క్థం వా॑ర్షాగి॒రా అ॒భి గృ॑ణన్తి॒ రాధః॑ ।
ఋ॒జ్రాశ్వః॒ ప్రష్టి ॑భిరమ్బ॒రీషః॑ స॒హదే॑వో॒ భయ॑మానః సు॒రాధాః॑ ॥ ౧.౧౦౦.౧౭
దస్యూ॒ఞ్ఛిమ్యూ॑ఁశ్చ పురుహూ॒త ఏవై ॑ర్హ ॒త్వా పృ॑థి॒వ్యాం శర్వా॒ ని బ॑ర్హీత్ ।
సన॒త్క్షేత్రం॒ సఖి॑భిః శ్వి॒త్న్యేభిః॒ సన॒త్సూర్యం॒ సన॑ద॒పః సు॒వజ్రః॑ ॥ ౧.౧౦౦.౧౮
వి॒శ్వాహేన్ద్రో॑ అధివ॒క్తా నో॑ అ॒స్త్వప॑రిహ్వృతాః సనుయామ॒ వాజ॑మ్ ।
తన్నో॑ మి॒త్రో వరు॑ణో మామహన్తా॒మది॑తిః॒ సిన్ధుః॑ పృథి॒వీ ఉ॒త ద్యౌః ॥ ౧.౧౦౦.౧౯
ప్ర మ॒న్దినే॑ పితు॒మద॑ర్చతా॒ వచో॒ యః కృ॒ష్ణగ॑ర్భా ని॒రహ॑న్నృ॒జిశ్వ॑నా ।
అ॒వ॒స్యవో॒ వృష॑ణం॒ వజ్ర ॑దక్షిణం మ॒రుత్వ॑న్తం స॒ఖ్యాయ॑ హవామహే ॥ ౧.౧౦౧.౦౧
యో వ్యం॑సం జాహృషా॒ణేన॑ మ॒న్యునా॒ యః శమ్బ॑రం॒ యో అహ॒న్పిప్రు ॑మవ్ర ॒తమ్ ।
ఇన్ద్రో॒ యః శుష్ణ ॑మ॒శుషం॒ న్యావృ॑ణఙ్మ॒రుత్వ॑న్తం స॒ఖ్యాయ॑ హవామహే ॥ ౧.౧౦౧.౦౨
యస్య॒ ద్యావా॑పృథి॒వీ పౌంస్యం॑ మ॒హద్యస్య॑ వ్ర ॒తే వరు॑ణో॒ యస్య॒ సూర్యః॑ ।
యస్యేన్ద్ర॑స్య॒ సిన్ధ ॑వః॒ సశ్చ॑తి వ్ర ॒తం మ॒రుత్వ॑న్తం స॒ఖ్యాయ॑ హవామహే ॥ ౧.౧౦౧.౦౩
యో అశ్వా॑నాం॒ యో గవాం॒ గోప॑తిర్వ॒శీ య ఆ॑రి॒తః కర్మ॑ణికర్మణి స్థి ॒రః ।
వీ॒ళోశ్చి॒దిన్ద్రో॒ యో అసు॑న్వతో వ॒ధో మ॒రుత్వ॑న్తం స॒ఖ్యాయ॑ హవామహే ॥ ౧.౧౦౧.౦౪
యో విశ్వ॑స్య॒ జగ॑తః ప్రాణ॒తస్పతి॒ర్యో బ్ర ॒హ్మణే॑ ప్రథ॒మో గా అవి॑న్దత్ ।
ఇన్ద్రో॒ యో దస్యూ॒ఁరధ॑రాఁ అ॒వాతి॑రన్మ॒రుత్వ॑న్తం స॒ఖ్యాయ॑ హవామహే ॥
౧.౧౦౧.౦౫

86 sanskritdocuments.org
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

యః శూరే॑భి॒ర్హవ్యో॒ యశ్చ॑ భీ॒రుభి॒ర్యో ధావ॑ద్భిర్హూ ॒యతే॒ యశ్చ॑ జి॒గ్యుభిః॑ ।


ఇన్ద్రం॒ యం విశ్వా॒ భువ॑నా॒భి సం॑ద॒ధుర్మ॒రుత్వ॑న్తం స॒ఖ్యాయ॑ హవామహే ॥
౧.౧౦౧.౦౬
రు॒ద్రాణా॑మేతి ప్ర ॒దిశా॑ విచక్ష॒ణో రు॒ద్రేభి॒ర్యోషా॑ తనుతే పృ॒థు జ్రయః॑ ।
ఇన్ద్రం॑ మనీ॒షా అ॒భ్య॑ర్చతి శ్రు ॒తం మ॒రుత్వ॑న్తం స॒ఖ్యాయ॑ హవామహే ॥ ౧.౧౦౧.౦౭
యద్వా॑ మరుత్వః పర॒మే స॒ధస్థే ॒ యద్వా॑వ॒మే వృ॒జనే॑ మా॒దయా॑సే ।
అత॒ ఆ యా॑హ్యధ్వ॒రం నో॒ అచ్ఛా॑ త్వా॒యా హ॒విశ్చ॑కృమా సత్యరాధః ॥
౧.౧౦౧.౦౮
త్వా॒యేన్ద్ర॒ సోమం॑ సుషుమా సుదక్ష త్వా॒యా హ॒విశ్చ॑కృమా బ్రహ్మవాహః ।
అధా॑ నియుత్వః॒ సగ॑ణో మ॒రుద్భి॑ర॒స్మిన్య॒జ్ఞే బ॒ర్హిషి॑ మాదయస్వ ॥ ౧.౧౦౧.౦౯
మా॒దయ॑స్వ॒ హరి॑భి॒ర్యే త॑ ఇన్ద్ర॒ వి ష్య॑స్వ॒ శిప్రే ॒ వి సృ॑జస్వ॒ ధేనే॑ ।
ఆ త్వా॑ సుశిప్ర ॒ హర॑యో వహన్తూ ॒శన్హ ॒వ్యాని॒ ప్రతి॑ నో జుషస్వ ॥ ౧.౧౦౧.౧౦
మ॒రుత్స్తో ॑త్రస్య వృ॒జన॑స్య గో॒పా వ॒యమిన్ద్రే॑ణ సనుయామ॒ వాజ॑మ్ ।
తన్నో॑ మి॒త్రో వరు॑ణో మామహన్తా॒మది॑తిః॒ సిన్ధుః॑ పృథి॒వీ ఉ॒త ద్యౌః ॥ ౧.౧౦౧.౧౧
ఇ॒మాం తే॒ ధియం॒ ప్ర భ॑రే మ॒హో మ॒హీమ॒స్య స్తో ॒త్రే ధి॒షణా॒ యత్త॑ ఆన॒జే ।
తము॑త్స॒వే చ॑ ప్రస॒వే చ॑ సాస॒హిమిన్ద్రం॑ దే॒వాసః॒ శవ॑సామద॒న్నను॑ ॥ ౧.౧౦౨.౦౧
అ॒స్య శ్రవో॑ న॒ద్యః॑ స॒ప్త బి॑భ్రతి॒ ద్యావా॒క్షామా॑ పృథి॒వీ ద॑ర్శ॒తం వపుః॑ ।
అ॒స్మే సూ॑ర్యాచన్ద్ర॒మసా॑భి॒చక్షే॑ శ్ర ॒ద్ధే కమి॑న్ద్ర చరతో వితర్తు॒రమ్ ॥ ౧.౧౦౨.౦౨
తం స్మా॒ రథం॑ మఘవ॒న్ప్రావ॑ సా॒తయే॒ జైత్రం॒ యం తే॑ అను॒మదా॑మ సంగ॒మే ।
ఆ॒జా న॑ ఇన్ద్ర॒ మన॑సా పురుష్టుత త్వా॒యద్భ్యో॑ మఘవ॒ఞ్ఛర్మ॑ యచ్ఛ నః ॥
౧.౧౦౨.౦౩
వ॒యం జ॑యేమ॒ త్వయా॑ యు॒జా వృతమ ॑ ॒స్మాక॒మంశ॒ముద॑వా॒ భరే॑భరే ।
అ॒స్మభ్య॑మిన్ద్ర॒ వరి॑వః సు॒గం కృ॑ధి॒ ప్ర శత్రూ ॑ణాం మఘవ॒న్వృష్ణ్యా॑ రుజ ॥ ౧.౧౦౨.౦౪
నానా॒ హి త్వా॒ హవ॑మానా॒ జనా॑ ఇ॒మే ధనా॑నాం ధర్త॒రవ॑సా విప॒న్యవః॑ ।
అ॒స్మాకం॑ స్మా॒ రథ॒మా తి॑ష్ఠ సా॒తయే॒ జైత్రం॒ హీ॑న్ద్ర॒ నిభృ॑తం॒ మన॒స్తవ॑ ॥ ౧.౧౦౨.౦౫
గో॒జితా॑ బా॒హూ అమి॑తక్రతుః సి॒మః కర్మ॑న్కర్మఞ్ఛ॒తమూ॑తిః ఖజంక॒రః ।

r01.pdf 87
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

అ॒క॒ల్ప ఇన్ద్రః॑ ప్రతి॒మాన॒మోజ॒సాథా॒ జనా॒ వి హ్వ॑యన్తే సిషా॒సవః॑ ॥ ౧.౧౦౨.౦౬


ఉత్తే॑ శ॒తాన్మ॑ఘవ॒న్నుచ్చ॒ భూయ॑స॒ ఉత్స॒హస్రా ॑ద్రిరిచే కృ॒ష్టిషు॒ శ్రవః॑ ।
అ॒మా॒త్రం త్వా॑ ధి॒షణా॑ తిత్విషే మ॒హ్యధా॑ వృ॒త్రాణి॑ జిఘ్నసే పురందర ॥ ౧.౧౦౨.౦౭
త్రి ॒వి॒ష్టి ॒ధాతు॑ ప్రతి॒మాన॒మోజ॑సస్తి॒స్రో భూమీ॑ర్నృపతే॒ త్రీణి॑ రోచ॒నా ।
అతీ॒దం విశ్వం॒ భువ॑నం వవక్షిథాశ॒త్రురి॑న్ద్ర జ॒నుషా॑ స॒నాద॑సి ॥ ౧.౧౦౨.౦౮
త్వాం దే॒వేషు॑ ప్రథ॒మం హ॑వామహే॒ త్వం బ॑భూథ॒ పృత॑నాసు సాస॒హిః ।
సేమం నః॑ కా॒రుము॑పమ॒న్యుము॒ద్భిద॒మిన్ద్రః॑ కృణోతు ప్రస॒వే రథం॑ పు॒రః ॥ ౧.౧౦౨.౦౯
త్వం జి॑గేథ॒ న ధనా॑ రురోధి॒థార్భే॑ష్వా॒జా మ॑ఘవన్మ॒హత్సు॑ చ ।
త్వాము॒గ్రమవ॑సే॒ సం శి॑శీమ॒స్యథా॑ న ఇన్ద్ర॒ హవ॑నేషు చోదయ ॥ ౧.౧౦౨.౧౦
వి॒శ్వాహేన్ద్రో॑ అధివ॒క్తా నో॑ అ॒స్త్వప॑రిహ్వృతాః సనుయామ॒ వాజ॑మ్ ।
తన్నో॑ మి॒త్రో వరు॑ణో మామహన్తా॒మది॑తిః॒ సిన్ధుః॑ పృథి॒వీ ఉ॒త ద్యౌః ॥ ౧.౧౦౨.౧౧
తత్త॑ ఇన్ద్రి॒యం ప॑ర॒మం ప॑రా॒చైరధా॑రయన్త క॒వయః॑ పు॒రేదమ్ ।
క్ష॒మేదమ॒న్యద్ది ॒వ్య౧॒॑న్యద॑స్య॒ సమీ॑ పృచ్యతే సమ॒నేవ॑ కే॒తుః ॥ ౧.౧౦౩.౦౧
స ధా॑రయత్పృథి॒వీం ప॒ప్రథ॑చ్చ॒ వజ్రే ॑ణ హ॒త్వా నిర॒పః స॑సర్జ ।
అహ॒న్నహి॒మభి॑నద్రౌహి॒ణం వ్యహ॒న్వ్యం॑సం మ॒ఘవా॒ శచీ॑భిః ॥ ౧.౧౦౩.౦౨
స జా॒తూభ॑ర్మా శ్ర ॒ద్దధా॑న॒ ఓజః॒ పురో॑ విభి॒న్దన్న॑చర॒ద్వి దాసీః॑ ।
వి॒ద్వాన్వ॑జ్రి ॒న్దస్య॑వే హే॒తిమ॒స్యార్యం॒ సహో॑ వర్ధయా ద్యు॒మ్నమి॑న్ద్ర ॥ ౧.౧౦౩.౦౩
తదూ॒చుషే॒ మాను॑షే॒మా యు॒గాని॑ కీ॒ర్తేన్యం॑ మ॒ఘవా॒ నామ॒ బిభ్ర ॑త్ ।
ఉ॒ప॒ప్ర ॒యన్ద ॑స్యు॒హత్యా॑య వ॒జ్రీ యద్ధ ॑ సూ॒నుః శ్రవ॑సే॒ నామ॑ ద॒ధే ॥ ౧.౧౦౩.౦౪
తద॑స్యే॒దం ప॑శ్యతా॒ భూరి॑ పు॒ష్టం శ్రదిన్ద్ర॑స్య ధత్తన వీ॒ర్యా॑య ।
స గా అ॑విన్ద ॒త్సో అ॑విన్ద ॒దశ్వా॒న్స ఓష॑ధీః॒ సో అ॒పః స వనా॑ని ॥ ౧.౧౦౩.౦౫
భూరి॑కర్మణే వృష॒భాయ॒ వృష్ణే ॑ స॒త్యశు॑ష్మాయ సునవామ॒ సోమ॑మ్ ।
య ఆ॒దృత్యా॑ పరిప॒న్థీవ॒ శూరోఽయ॑జ్వనో వి॒భజ॒న్నేతి॒ వేదః॑ ॥ ౧.౧౦౩.౦౬
తది॑న్ద్ర॒ ప్రేవ॑ వీ॒ర్యం॑ చకర్థ ॒ యత్స॒సన్తం॒ వజ్రే ॒ణాబో॑ధ॒యోఽహి॑మ్ ।
అను॑ త్వా॒ పత్నీ॑ర్హృషి॒తం వయ॑శ్చ॒ విశ్వే॑ దే॒వాసో॑ అమద॒న్నను॑ త్వా ॥ ౧.౧౦౩.౦౭

88 sanskritdocuments.org
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

శుష్ణం॒ పిప్రుం॒ కుయ॑వం వృ॒త్రమి॑న్ద్ర య॒దావ॑ధీ॒ర్వి పురః॒ శమ్బ॑రస్య ।


తన్నో॑ మి॒త్రో వరు॑ణో మామహన్తా॒మది॑తిః॒ సిన్ధుః॑ పృథి॒వీ ఉ॒త ద్యౌః ॥ ౧.౧౦౩.౦౮
యోని॑ష్ట ఇన్ద్ర ని॒షదే॑ అకారి॒ తమా ని షీ॑ద స్వా॒నో నార్వా॑ ।
వి॒ముచ్యా॒ వయో॑ఽవ॒సాయాశ్వా॑న్దో ॒షా వస్తో ॒ర్వహీ॑యసః ప్రపి॒త్వే ॥ ౧.౧౦౪.౦౧
ఓ త్యే నర॒ ఇన్ద్ర॑మూ॒తయే॑ గు॒ర్నూ చి॒త్తాన్స॒ద్యో అధ్వ॑నో జగమ్యాత్ ।
దే॒వాసో॑ మ॒న్యుం దాస॑స్య శ్చమ్న॒న్తే న॒ ఆ వ॑క్షన్సువి॒తాయ॒ వర్ణ ॑మ్ ॥ ౧.౧౦౪.౦౨
అవ॒ త్మనా॑ భరతే॒ కేత॑వేదా॒ అవ॒ త్మనా॑ భరతే॒ ఫేన॑ము॒దన్ ।
క్షీ॒రేణ॑ స్నాతః॒ కుయ॑వస్య॒ యోషే॑ హ॒తే తే స్యా॑తాం ప్రవ॒ణే శిఫా॑యాః ॥ ౧.౧౦౪.౦౩
యు॒యోప॒ నాభి॒రుప॑రస్యా॒యోః ప్ర పూర్వా॑భిస్తిరతే॒ రాష్టి ॒ శూరః॑ ।
అ॒ఞ్జ ॒సీ కు॑లి॒శీ వీ॒రప॑త్నీ॒ పయో॑ హిన్వా॒నా ఉ॒దభి॑ర్భరన్తే ॥ ౧.౧౦౪.౦౪
ప్రతి॒ యత్స్యా నీథాద॑ర్శి॒ దస్యో॒రోకో॒ నాచ్ఛా॒ సద॑నం జాన॒తీ గా॑త్ ।
అధ॑ స్మా నో మఘవఞ్చర్కృ॒తాదిన్మా నో॑ మ॒ఘేవ॑ నిష్ష ॒పీ పరా॑ దాః ॥ ౧.౧౦౪.౦౫
స త్వం న॑ ఇన్ద్ర॒ సూర్యే॒ సో అ॒ప్స్వ॑నాగా॒స్త్వ ఆ భ॑జ జీవశం॒సే ।
మాన్త॑రాం॒ భుజ॒మా రీ॑రిషో నః॒ శ్రద్ధి ॑తం తే మహ॒త ఇ॑న్ద్రి॒యాయ॑ ॥ ౧.౧౦౪.౦౬
అధా॑ మన్యే॒ శ్రత్తే॑ అస్మా అధాయి॒ వృషా॑ చోదస్వ మహ॒తే ధనా॑య ।
మా నో॒ అకృ॑తే పురుహూత॒ యోనా॒విన్ద్ర॒ క్షుధ్య॑ద్భ్యో॒ వయ॑ ఆసు॒తిం దాః॑ ॥
౧.౧౦౪.౦౭
మా నో॑ వధీరిన్ద్ర॒ మా పరా॑ దా॒ మా నః॑ ప్రి ॒యా భోజ॑నాని॒ ప్ర మో॑షీః ।
ఆ॒ణ్డా మా నో॑ మఘవఞ్ఛక్ర ॒ నిర్భే॒న్మా నః॒ పాత్రా ॑ భేత్స॒హజా॑నుషాణి ॥ ౧.౧౦౪.౦౮
అ॒ర్వాఙేహి॒ సోమ॑కామం త్వాహుర॒యం సు॒తస్తస్య॑ పిబా॒ మదా॑య ।
ఉ॒రు॒వ్యచా॑ జ॒ఠర॒ ఆ వృ॑షస్వ పి॒తేవ॑ నః శ‍ృణుహి హూ॒యమా॑నః ॥ ౧.౧౦౪.౦౯
చ॒న్ద్రమా॑ అ॒ప్స్వ౧॒॑న్తరా సు॑ప॒ర్ణో ధా॑వతే ది॒వి ।
న వో॑ హిరణ్యనేమయః ప॒దం వి॑న్దన్తి విద్యుతో వి॒త్తం మే॑ అ॒స్య రో॑దసీ ॥ ౧.౧౦౫.౦౧
అర్థ ॒మిద్వా ఉ॑ అ॒ర్థిన॒ ఆ జా॒యా యు॑వతే॒ పతి॑మ్ ।
తు॒ఞ్జాతే॒ వృష్ణ్యం॒ పయః॑ పరి॒దాయ॒ రసం॑ దుహే వి॒త్తం మే॑ అ॒స్య రో॑దసీ ॥ ౧.౧౦౫.౦౨
మో షు దే॑వా అ॒దః స్వ౧॒॑రవ॑ పాది ది॒వస్పరి॑ ।

r01.pdf 89
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

మా సో॒మ్యస్య॑ శ॒మ్భువః॒ శూనే॑ భూమ॒ కదా॑ చ॒న వి॒త్తం మే॑ అ॒స్య రో॑దసీ ॥ ౧.౧౦౫.౦౩
య॒జ్ఞం పృ॑చ్ఛామ్యవ॒మం స తద్దూ ॒తో వి వో॑చతి ।
క్వ॑ ఋ॒తం పూ॒ర్వ్యం గ॒తం కస్తద్బి॑భర్తి॒ నూత॑నో వి॒త్తం మే॑ అ॒స్య రో॑దసీ ॥ ౧.౧౦౫.౦౪
అ॒మీ యే దే॑వాః॒ స్థన॑ త్రి ॒ష్వా రో॑చ॒నే ది॒వః ।
కద్వ॑ ఋ॒తం కదనృ॑తం॒ క్వ॑ ప్ర ॒త్నా వ॒ ఆహు॑తిర్వి॒త్తం మే॑ అ॒స్య రో॑దసీ ॥ ౧.౧౦౫.౦౫
కద్వ॑ ఋ॒తస్య॑ ధర్ణ ॒సి కద్వరు॑ణస్య॒ చక్ష॑ణమ్ ।
కద॑ర్య॒మ్ణో మ॒హస్ప॒థాతి॑ క్రామేమ దూ॒ఢ్యో॑ వి॒త్తం మే॑ అ॒స్య రో॑దసీ ॥ ౧.౧౦౫.౦౬
అ॒హం సో అ॑స్మి॒ యః పు॒రా సు॒తే వదా॑మి॒ కాని॑ చిత్ ।
తం మా॑ వ్యన్త్యా॒ధ్యో॒౩॒॑ వృకో॒ న తృ॒ష్ణజం॑ మృ॒గం వి॒త్తం మే॑ అ॒స్య రో॑దసీ ॥ ౧.౧౦౫.౦౭
సం మా॑ తపన్త్య॒భితః॑ స॒పత్నీ॑రివ॒ పర్శ॑వః ।
మూషో॒ న శి॒శ్నా వ్య॑దన్తి మా॒ధ్యః॑ స్తో ॒తారం॑ తే శతక్రతో వి॒త్తం మే॑ అ॒స్య రో॑దసీ ॥
౧.౧౦౫.౦౮
అ॒మీ యే స॒ప్త ర॒శ్మయ॒స్తత్రా ॑ మే॒ నాభి॒రాత॑తా ।
త్రి ॒తస్తద్వే॑దా॒ప్త్యః స జా॑మి॒త్వాయ॑ రేభతి వి॒త్తం మే॑ అ॒స్య రో॑దసీ ॥ ౧.౧౦౫.౦౯
అ॒మీ యే పఞ్చో॒క్షణో॒ మధ్యే॑ త॒స్థుర్మ॒హో ది॒వః ।
దే॒వ॒త్రా ను ప్ర ॒వాచ్యం॑ సధ్రీచీ॒నా ని వా॑వృతుర్వి॒త్తం మే॑ అ॒స్య రో॑దసీ ॥ ౧.౧౦౫.౧౦
సు॒ప॒ర్ణా ఏ॒త ఆ॑సతే॒ మధ్య॑ ఆ॒రోధ॑నే ది॒వః ।
తే సే॑ధన్తి ప॒థో వృకం॒ తర॑న్తం య॒హ్వతీ॑ర॒పో వి॒త్తం మే॑ అ॒స్య రో॑దసీ ॥ ౧.౧౦౫.౧౧
నవ్యం॒ తదు॒క్థ్యం॑ హి॒తం దేవా॑సః సుప్రవాచ॒నమ్ ।
ఋ॒తమ॑ర్షన్తి॒ సిన్ధ ॑వః స॒త్యం తా॑తాన॒ సూర్యో॑ వి॒త్తం మే॑ అ॒స్య రో॑దసీ ॥ ౧.౧౦౫.౧౨
అగ్నే॒ తవ॒ త్యదు॒క్థ్యం॑ దే॒వేష్వ॒స్త్యాప్య॑మ్ ।
స నః॑ స॒త్తో మ॑ను॒ష్వదా దే॒వాన్య॑క్షి వి॒దుష్ట ॑రో వి॒త్తం మే॑ అ॒స్య రో॑దసీ ॥ ౧.౧౦౫.౧౩
స॒త్తో హోతా॑ మను॒ష్వదా దే॒వాఁ అచ్ఛా॑ వి॒దుష్ట ॑రః ।
అ॒గ్నిర్హ ॒వ్యా సు॑షూదతి దే॒వో దే॒వేషు॒ మేధి॑రో వి॒త్తం మే॑ అ॒స్య రో॑దసీ ॥ ౧.౧౦౫.౧౪
బ్రహ్మా॑ కృణోతి॒ వరు॑ణో గాతు॒విదం॒ తమీ॑మహే ।
వ్యూ॑ర్ణోతి హృ॒దా మ॒తిం నవ్యో॑ జాయతామృ॒తం వి॒త్తం మే॑ అ॒స్య రో॑దసీ ॥ ౧.౧౦౫.౧౫

90 sanskritdocuments.org
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

అ॒సౌ యః పన్థా ॑ ఆది॒త్యో ది॒వి ప్ర ॒వాచ్యం॑ కృ॒తః ।


న స దే॑వా అతి॒క్రమే॒ తం మ॑ర్తాసో॒ న ప॑శ్యథ వి॒త్తం మే॑ అ॒స్య రో॑దసీ ॥ ౧.౧౦౫.౧౬
త్రి ॒తః కూపేఽవ॑హితో దే॒వాన్హ ॑వత ఊ॒తయే॑ ।
తచ్ఛు॑శ్రావ॒ బృహ॒స్పతిః॑ కృ॒ణ్వన్నం॑హూర॒ణాదు॒రు వి॒త్తం మే॑ అ॒స్య రో॑దసీ ॥
౧.౧౦౫.౧౭
అ॒రు॒ణో మా॑ స॒కృద్వృకః॑ ప॒థా యన్తం॑ ద॒దర్శ॒ హి ।
ఉజ్జి ॑హీతే ని॒చాయ్యా॒ తష్టే ॑వ పృష్ట్యామ॒యీ వి॒త్తం మే॑ అ॒స్య రో॑దసీ ॥ ౧.౧౦౫.౧౮
ఏ॒నాఙ్గూ ॒షేణ॑ వ॒యమిన్ద్ర॑వన్తో॒ఽభి ష్యా॑మ వృ॒జనే॒ సర్వ॑వీరాః ।
తన్నో॑ మి॒త్రో వరు॑ణో మామహన్తా॒మది॑తిః॒ సిన్ధుః॑ పృథి॒వీ ఉ॒త ద్యౌః ॥ ౧.౧౦౫.౧౯
ఇన్ద్రం॑ మి॒త్రం వరు॑ణమ॒గ్నిమూ॒తయే॒ మారు॑తం॒ శర్ధో ॒ అది॑తిం హవామహే ।
రథం॒ న దు॒ర్గాద్వ॑సవః సుదానవో॒ విశ్వ॑స్మాన్నో॒ అంహ॑సో॒ నిష్పి॑పర్తన ॥ ౧.౧౦౬.౦౧
త ఆ॑దిత్యా॒ ఆ గ॑తా స॒ర్వతా॑తయే భూ॒త దే॑వా వృత్ర ॒తూర్యే॑షు శ॒మ్భువః॑ ।
రథం॒ న దు॒ర్గాద్వ॑సవః సుదానవో॒ విశ్వ॑స్మాన్నో॒ అంహ॑సో॒ నిష్పి॑పర్తన ॥ ౧.౧౦౬.౦౨
అవ॑న్తు నః పి॒తరః॑ సుప్రవాచ॒నా ఉ॒త దే॒వీ దే॒వపు॑త్రే ఋతా॒వృధా॑ ।
రథం॒ న దు॒ర్గాద్వ॑సవః సుదానవో॒ విశ్వ॑స్మాన్నో॒ అంహ॑సో॒ నిష్పి॑పర్తన ॥ ౧.౧౦౬.౦౩
నరా॒శంసం॑ వా॒జినం॑ వా॒జయ॑న్ని॒హ క్ష॒యద్వీ॑రం పూ॒షణం॑ సు॒మ్నైరీ॑మహే ।
రథం॒ న దు॒ర్గాద్వ॑సవః సుదానవో॒ విశ్వ॑స్మాన్నో॒ అంహ॑సో॒ నిష్పి॑పర్తన ॥ ౧.౧౦౬.౦౪
బృహ॑స్పతే॒ సద॒మిన్నః॑ సు॒గం కృ॑ధి॒ శం యోర్యత్తే॒ మను॑ర్హితం॒ తదీ॑మహే ।
రథం॒ న దు॒ర్గాద్వ॑సవః సుదానవో॒ విశ్వ॑స్మాన్నో॒ అంహ॑సో॒ నిష్పి॑పర్తన ॥ ౧.౧౦౬.౦౫
ఇన్ద్రం॒ కుత్సో॑ వృత్ర ॒హణం॒ శచీ॒పతిం॑ కా॒టే నిబా॑ళ్హ ॒ ఋషి॑రహ్వదూ॒తయే॑ ।
రథం॒ న దు॒ర్గాద్వ॑సవః సుదానవో॒ విశ్వ॑స్మాన్నో॒ అంహ॑సో॒ నిష్పి॑పర్తన ॥ ౧.౧౦౬.౦౬
దే॒వైర్నో॑ దే॒వ్యది॑తి॒ర్ని పా॑తు దే॒వస్త్రా ॒తా త్రా ॑యతా॒మప్ర ॑యుచ్ఛన్ ।
తన్నో॑ మి॒త్రో వరు॑ణో మామహన్తా॒మది॑తిః॒ సిన్ధుః॑ పృథి॒వీ ఉ॒త ద్యౌః ॥ ౧.౧౦౬.౦౭
య॒జ్ఞో దే॒వానాం॒ ప్రత్యే॑తి సు॒మ్నమాది॑త్యాసో॒ భవ॑తా మృళ॒యన్తః॑ ।
ఆ వో॒ఽర్వాచీ॑ సుమ॒తిర్వ॑వృత్యాదం॒హోశ్చి॒ద్యా వ॑రివో॒విత్త॒రాస॑త్ ॥ ౧.౧౦౭.౦౧

r01.pdf 91
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

ఉప॑ నో దే॒వా అవ॒సా గ॑మ॒న్త్వఙ్గి ॑రసాం॒ సామ॑భిః స్తూ ॒యమా॑నాః ।


ఇన్ద్ర॑ ఇన్ద్రి॒యైర్మ॒రుతో॑ మ॒రుద్భి॑రాది॒త్యైర్నో॒ అది॑తిః॒ శర్మ॑ యంసత్ ॥ ౧.౧౦౭.౦౨
తన్న॒ ఇన్ద్ర॒స్తద్వరు॑ణ॒స్తద॒గ్నిస్తద॑ర్య॒మా తత్స॑వి॒తా చనో॑ ధాత్ ।
తన్నో॑ మి॒త్రో వరు॑ణో మామహన్తా॒మది॑తిః॒ సిన్ధుః॑ పృథి॒వీ ఉ॒త ద్యౌః ॥ ౧.౧౦౭.౦౩
య ఇ॑న్ద్రాగ్నీ చి॒త్రత॑మో॒ రథో॑ వామ॒భి విశ్వా॑ని॒ భువ॑నాని॒ చష్టే ॑ ।
తేనా యా॑తం స॒రథం॑ తస్థి ॒వాంసాథా॒ సోమ॑స్య పిబతం సు॒తస్య॑ ॥ ౧.౧౦౮.౦౧
యావ॑ది॒దం భువ॑నం॒ విశ్వ॒మస్త్యు॑రు॒వ్యచా॑ వరి॒మతా॑ గభీ॒రమ్ ।
తావా॑ఁ అ॒యం పాత॑వే॒ సోమో॑ అ॒స్త్వర॑మిన్ద్రాగ్నీ॒ మన॑సే యు॒వభ్యా॑మ్ ॥ ౧.౧౦౮.౦౨
చ॒క్రాథే॒ హి స॒ధ్ర్య౧॒॑ఙ్నామ॑ భ॒ద్రం స॑ధ్రీచీ॒నా వృ॑త్రహణా ఉ॒త స్థః॑ ।
తావి॑న్ద్రాగ్నీ స॒ధ్ర్య॑ఞ్చా ని॒షద్యా॒ వృష్ణః॒ సోమ॑స్య వృష॒ణా వృ॑షేథామ్ ॥ ౧.౧౦౮.౦౩
సమి॑ద్ధేష్వ॒గ్నిష్వా॑నజా॒నా య॒తస్రు ॑చా బ॒ర్హిరు॑ తిస్తిరా॒ణా ।
తీ॒వ్రైః సోమైః॒ పరి॑షిక్తేభిర॒ర్వాగేన్ద్రా॑గ్నీ సౌమన॒సాయ॑ యాతమ్ ॥ ౧.౧౦౮.౦౪
యానీ॑న్ద్రాగ్నీ చ॒క్రథు॑ర్వీ॒ర్యా॑ణి॒ యాని॑ రూ॒పాణ్యు॒త వృష్ణ్యా॑ని ।
యా వాం॑ ప్ర ॒త్నాని॑ స॒ఖ్యా శి॒వాని॒ తేభిః॒ సోమ॑స్య పిబతం సు॒తస్య॑ ॥ ౧.౧౦౮.౦౫
యదబ్ర ॑వం ప్రథ॒మం వాం॑ వృణా॒నో॒౩॒॑ఽయం సోమో॒ అసు॑రైర్నో వి॒హవ్యః॑ ।
తాం స॒త్యాం శ్ర ॒ద్ధామ॒భ్యా హి యా॒తమథా॒ సోమ॑స్య పిబతం సు॒తస్య॑ ॥ ౧.౧౦౮.౦౬
యది॑న్ద్రాగ్నీ॒ మద॑థః॒ స్వే దు॑రో॒ణే యద్బ్ర॒హ్మణి॒ రాజ॑ని వా యజత్రా ।
అతః॒ పరి॑ వృషణా॒వా హి యా॒తమథా॒ సోమ॑స్య పిబతం సు॒తస్య॑ ॥ ౧.౧౦౮.౦౭
యది॑న్ద్రాగ్నీ॒ యదు॑షు తు॒ర్వశే॑షు॒ యద్ద్రు॒హ్యుష్వను॑షు పూ॒రుషు॒ స్థః ।
అతః॒ పరి॑ వృషణా॒వా హి యా॒తమథా॒ సోమ॑స్య పిబతం సు॒తస్య॑ ॥ ౧.౧౦౮.౦౮
యది॑న్ద్రాగ్నీ అవ॒మస్యాం॑ పృథి॒వ్యాం మ॑ధ్య॒మస్యాం॑ పర॒మస్యా॑ము॒త స్థః ।
అతః॒ పరి॑ వృషణా॒వా హి యా॒తమథా॒ సోమ॑స్య పిబతం సు॒తస్య॑ ॥ ౧.౧౦౮.౦౯
యది॑న్ద్రాగ్నీ పర॒మస్యాం॑ పృథి॒వ్యాం మ॑ధ్య॒మస్యా॑మవ॒మస్యా॑ము॒త స్థః ।
అతః॒ పరి॑ వృషణా॒వా హి యా॒తమథా॒ సోమ॑స్య పిబతం సు॒తస్య॑ ॥ ౧.౧౦౮.౧౦
యది॑న్ద్రాగ్నీ ది॒వి ష్ఠో యత్పృ॑థి॒వ్యాం యత్పర్వ॑తే॒ష్వోష॑ధీష్వ॒ప్సు ।

92 sanskritdocuments.org
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

అతః॒ పరి॑ వృషణా॒వా హి యా॒తమథా॒ సోమ॑స్య పిబతం సు॒తస్య॑ ॥ ౧.౧౦౮.౧౧


యది॑న్ద్రాగ్నీ॒ ఉది॑తా॒ సూర్య॑స్య॒ మధ్యే॑ ది॒వః స్వ॒ధయా॑ మా॒దయే॑థే ।
అతః॒ పరి॑ వృషణా॒వా హి యా॒తమథా॒ సోమ॑స్య పిబతం సు॒తస్య॑ ॥ ౧.౧౦౮.౧౨
ఏ॒వేన్ద్రా॑గ్నీ పపి॒వాంసా॑ సు॒తస్య॒ విశ్వా॒స్మభ్యం॒ సం జ॑యతం॒ ధనా॑ని ।
తన్నో॑ మి॒త్రో వరు॑ణో మామహన్తా॒మది॑తిః॒ సిన్ధుః॑ పృథి॒వీ ఉ॒త ద్యౌః ॥ ౧.౧౦౮.౧౩
వి హ్యఖ్యం॒ మన॑సా॒ వస్య॑ ఇ॒చ్ఛన్నిన్ద్రా॑గ్నీ జ్ఞా ॒స ఉ॒త వా॑ సజా॒తాన్ ।
నాన్యా యు॒వత్ప్రమ॑తిరస్తి॒ మహ్యం॒ స వాం॒ ధియం॑ వాజ॒యన్తీ॑మతక్షమ్ ॥ ౧.౧౦౯.౦౧
అశ్ర ॑వం॒ హి భూ॑రి॒దావ॑త్తరా వాం॒ విజా॑మాతురు॒త వా॑ ఘా స్యా॒లాత్ ।
అథా॒ సోమ॑స్య॒ ప్రయ॑తీ యు॒వభ్యా॒మిన్ద్రా॑గ్నీ॒ స్తోమం॑ జనయామి॒ నవ్య॑మ్ ॥
౧.౧౦౯.౦౨
మా చ్ఛే॑ద్మ ర॒శ్మీఁరితి॒ నాధ॑మానాః పితౄ॒ణాం శ॒క్తీర॑ను॒యచ్ఛ॑మానాః ।
ఇ॒న్ద్రా॒గ్నిభ్యాం॒ కం వృష॑ణో మదన్తి॒ తా హ్యద్రీ ॑ ధి॒షణా॑యా ఉ॒పస్థే ॑ ॥ ౧.౧౦౯.౦౩
యు॒వాభ్యాం॑ దే॒వీ ధి॒షణా॒ మదా॒యేన్ద్రా॑గ్నీ॒ సోమ॑ముశ॒తీ సు॑నోతి ।
తావ॑శ్వినా భద్రహస్తా సుపాణీ॒ ఆ ధా॑వతం॒ మధు॑నా పృ॒ఙ్క్తమ॒ప్సు ॥ ౧.౧౦౯.౦౪
యు॒వామి॑న్ద్రాగ్నీ॒ వసు॑నో విభా॒గే త॒వస్త॑మా శుశ్రవ వృత్ర ॒హత్యే॑ ।
తావా॒సద్యా॑ బ॒ర్హిషి॑ య॒జ్ఞే అ॒స్మిన్ప్ర చ॑ర్షణీ మాదయేథాం సు॒తస్య॑ ॥ ౧.౧౦౯.౦౫
ప్ర చ॑ర్ష ॒ణిభ్యః॑ పృతనా॒హవే॑షు॒ ప్ర పృ॑థి॒వ్యా రి॑రిచాథే ది॒వశ్చ॑ ।
ప్ర సిన్ధు ॑భ్యః॒ ప్ర గి॒రిభ్యో॑ మహి॒త్వా ప్రేన్ద్రా॑గ్నీ॒ విశ్వా॒ భువ॒నాత్య॒న్యా ॥ ౧.౧౦౯.౦౬
ఆ భ॑రతం॒ శిక్ష॑తం వజ్రబాహూ అ॒స్మాఁ ఇ॑న్ద్రాగ్నీ అవతం॒ శచీ॑భిః ।
ఇ॒మే ను తే ర॒శ్మయః॒ సూర్య॑స్య॒ యేభిః॑ సపి॒త్వం పి॒తరో॑ న॒ ఆస॑న్ ॥ ౧.౧౦౯.౦౭
పురం॑దరా॒ శిక్ష॑తం వజ్రహస్తా ॒స్మాఁ ఇ॑న్ద్రాగ్నీ అవతం॒ భరే॑షు ।
తన్నో॑ మి॒త్రో వరు॑ణో మామహన్తా॒మది॑తిః॒ సిన్ధుః॑ పృథి॒వీ ఉ॒త ద్యౌః ॥ ౧.౧౦౯.౦౮
త॒తం మే॒ అప॒స్తదు॑ తాయతే॒ పునః॒ స్వాది॑ష్ఠా ధీ॒తిరు॒చథా॑య శస్యతే ।
అ॒యం స॑ము॒ద్ర ఇ॒హ వి॒శ్వదే॑వ్యః॒ స్వాహా॑కృతస్య॒ సము॑ తృప్ణుత ఋభవః ॥ ౧.౧౧౦.౦౧
ఆ॒భో॒గయం॒ ప్ర యది॒చ్ఛన్త॒ ఐత॒నాపా॑కాః॒ ప్రాఞ్చో॒ మమ॒ కే చి॑దా॒పయః॑ ।
సౌధ॑న్వనాసశ్చరి॒తస్య॑ భూ॒మనాగ॑చ్ఛత సవి॒తుర్దా ॒శుషో॑ గృ॒హమ్ ॥ ౧.౧౧౦.౦౨

r01.pdf 93
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

తత్స॑వి॒తా వో॑ఽమృత॒త్వమాసు॑వ॒దగో॑హ్యం॒ యచ్ఛ్ర॒వయ॑న్త॒ ఐత॑న ।


త్యం చి॑చ్చమ॒సమసు॑రస్య॒ భక్ష॑ణ॒మేకం॒ సన్త॑మకృణుతా॒ చతు॑ర్వయమ్ ॥ ౧.౧౧౦.౦౩
వి॒ష్ట్వీ శమీ॑ తరణి॒త్వేన॑ వా॒ఘతో॒ మర్తా ॑సః॒ సన్తో॑ అమృత॒త్వమా॑నశుః ।
సౌ॒ధ॒న్వ॒నా ఋ॒భవః॒ సూర॑చక్షసః సంవత్స॒రే సమ॑పృచ్యన్త ధీ॒తిభిః॑ ॥ ౧.౧౧౦.౦౪
క్షేత్ర ॑మివ॒ వి మ॑ము॒స్తేజ॑నేన॒ఁ ఏకం॒ పాత్ర ॑మృ॒భవో॒ జేహ॑మానమ్ ।
ఉప॑స్తుతా ఉప॒మం నాధ॑మానా॒ అమ॑ర్త్యేషు॒ శ్రవ॑ ఇ॒చ్ఛమా॑నాః ॥ ౧.౧౧౦.౦౫
ఆ మ॑నీ॒షామ॒న్తరి॑క్షస్య॒ నృభ్యః॑ స్రు ॒చేవ॑ ఘృ॒తం జు॑హవామ వి॒ద్మనా॑ ।
త॒ర॒ణి॒త్వా యే పి॒తుర॑స్య సశ్చి॒ర ఋ॒భవో॒ వాజ॑మరుహన్ది ॒వో రజః॑ ॥ ౧.౧౧౦.౦౬
ఋ॒భుర్న॒ ఇన్ద్రః॒ శవ॑సా॒ నవీ॑యానృ॒భుర్వాజే॑భి॒ర్వసు॑భి॒ర్వసు॑ర్ద ॒దిః ।
యు॒ష్మాకం॑ దేవా॒ అవ॒సాహ॑ని ప్రి ॒యే॒౩॒॑ఽభి తి॑ష్ఠేమ పృత్సు॒తీరసు॑న్వతామ్ ॥
౧.౧౧౦.౦౭
నిశ్చర్మ॑ణ ఋభవో॒ గామ॑పింశత॒ సం వత్సేనా
॒ ॑సృజతా మా॒తరం॒ పునః॑ ।
సౌధ॑న్వనాసః స్వప॒స్యయా॑ నరో॒ జివ్రీ ॒ యువా॑నా పి॒తరా॑కృణోతన ॥ ౧.౧౧౦.౦౮
వాజే॑భిర్నో॒ వాజ॑సాతావవిడ్ఢ్యృభు॒మాఁ ఇ॑న్ద్ర చి॒త్రమా ద॑ర్షి ॒ రాధః॑ ।
తన్నో॑ మి॒త్రో వరు॑ణో మామహన్తా॒మది॑తిః॒ సిన్ధుః॑ పృథి॒వీ ఉ॒త ద్యౌః ॥ ౧.౧౧౦.౦౯
తక్ష॒న్రథం॑ సు॒వృతం॑ విద్మ॒నాప॑స॒స్తక్ష॒న్హరీ॑ ఇన్ద్ర॒వాహా॒ వృష॑ణ్వసూ ।
తక్ష॑న్పి॒తృభ్యా॑మృ॒భవో॒ యువ॒ద్వయ॒స్తక్ష॑న్వ॒త్సాయ॑ మా॒తరం॑ సచా॒భువ॑మ్ ॥
౧.౧౧౧.౦౧
ఆ నో॑ య॒జ్ఞాయ॑ తక్షత ఋభు॒మద్వయః॒ క్రత్వే॒ దక్షా॑య సుప్ర ॒జావ॑తీ॒మిష॑మ్ ।
యథా॒ క్షయా॑మ॒ సర్వ॑వీరయా వి॒శా తన్నః॒ శర్ధా ॑య ధాసథా॒ స్వి॑న్ద్రి॒యమ్ ॥
౧.౧౧౧.౦౨
ఆ త॑క్షత సా॒తిమ॒స్మభ్య॑మృభవః సా॒తిం రథా॑య సా॒తిమర్వ॑తే నరః ।
సా॒తిం నో॒ జైత్రీం॒ సం మ॑హేత వి॒శ్వహా॑ జా॒మిమజా॑మిం॒ పృత॑నాసు స॒క్షణి॑మ్ ॥
౧.౧౧౧.౦౩
ఋ॒భు॒క్షణ॒మిన్ద్ర॒మా హువ
॑ ఊ॒తయ॑ ఋ॒భూన్వాజా॑న్మ॒రుతః॒ సోమ॑పీతయే ।
ఉ॒భా మి॒త్రావరు॑ణా నూ॒నమ॒శ్వినా॒ తే నో॑ హిన్వన్తు సా॒తయే॑ ధి॒యే జి॒షే ॥ ౧.౧౧౧.౦౪
ఋ॒భుర్భరా॑య॒ సం శి॑శాతు సా॒తిం స॑మర్య॒జిద్వాజో॑ అ॒స్మాఁ అ॑విష్టు ।

94 sanskritdocuments.org
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

తన్నో॑ మి॒త్రో వరు॑ణో మామహన్తా॒మది॑తిః॒ సిన్ధుః॑ పృథి॒వీ ఉ॒త ద్యౌః ॥ ౧.౧౧౧.౦౫


ఈళే॒ ద్యావా॑పృథి॒వీ పూ॒ర్వచి॑త్తయే॒ఽగ్నిం ఘ॒ర్మం సు॒రుచం॒ యామ॑న్ని॒ష్టయే॑ ।
యాభి॒ర్భరే॑ కా॒రమంశా॑య॒ జిన్వ॑థ॒స్తాభి॑రూ॒ షు ఊ॒తిభి॑రశ్వి॒నా గ॑తమ్ ॥ ౧.౧౧౨.౦౧
యు॒వోర్దా ॒నాయ॑ సు॒భరా॑ అస॒శ్చతో॒ రథ॒మా త॑స్థుర్వచ॒సం న మన్త॑వే ।
యాభి॒ర్ధియోఽవ॑థః॒ కర్మ॑న్ని॒ష్టయే॒ తాభి॑రూ॒ షు ఊ॒తిభి॑రశ్వి॒నా గ॑తమ్ ॥ ౧.౧౧౨.౦౨
యు॒వం తాసాం॑ ది॒వ్యస్య॑ ప్ర ॒శాస॑నే వి॒శాం క్ష॑యథో అ॒మృత॑స్య మ॒జ్మనా॑ ।
యాభి॑ర్ధే ॒నుమ॒స్వం౧॒॑ పిన్వ॑థో నరా॒ తాభి॑రూ॒ షు ఊ॒తిభి॑రశ్వి॒నా గ॑తమ్ ॥ ౧.౧౧౨.౦౩
యాభిః॒ పరి॑జ్మా॒ తన॑యస్య మ॒జ్మనా॑ ద్విమా॒తా తూ॒ర్షు త॒రణి॑ర్వి॒భూష॑తి ।
యాభిస్త్రి॑ ॒మన్తు॒రభ॑వద్విచక్ష॒ణస్తాభి॑రూ॒ షు ఊ॒తిభి॑రశ్వి॒నా గ॑తమ్ ॥ ౧.౧౧౨.౦౪
యాభీ॑ రే॒భం నివృ॑తం సి॒తమ॒ద్భ్య ఉద్వన్ద ॑న॒మైర॑యతం॒ స్వ॑ర్దృ॒శే ।
యాభిః॒ కణ్వం॒ ప్ర సిషా॑సన్త॒మావ॑తం॒ తాభి॑రూ॒ షు ఊ॒తిభి॑రశ్వి॒నా గ॑తమ్ ॥ ౧.౧౧౨.౦౫
యాభి॒రన్త॑కం॒ జస॑మాన॒మార॑ణే భు॒జ్యుం యాభి॑రవ్య॒థిభి॑ర్జిజి॒న్వథుః॑ ।
యాభిః॑ క॒ర్కన్ధుం॑ వ॒య్యం॑ చ॒ జిన్వ॑థ॒స్తాభి॑రూ॒ షు ఊ॒తిభి॑రశ్వి॒నా గ॑తమ్ ॥
౧.౧౧౨.౦౬
యాభిః॑ శుచ॒న్తిం ధ॑న॒సాం సు॑షం॒సదం॑ త॒ప్తం ఘ॒ర్మమో॒మ్యావ॑న్త॒మత్ర ॑యే ।
యాభిః॒ పృశ్ని॑గుం పురు॒కుత్స॒మావ॑తం॒ తాభి॑రూ॒ షు ఊ॒తిభి॑రశ్వి॒నా గ॑తమ్ ॥
౧.౧౧౨.౦౭
యాభిః॒ శచీ॑భిర్వృషణా పరా॒వృజం॒ ప్రాన్ధం శ్రో ॒ణం చక్ష॑స॒ ఏత॑వే కృ॒థః ।
యాభి॒ర్వర్తి॑కాం గ్రసి॒తామము॑ఞ్చతం॒ తాభి॑రూ॒ షు ఊ॒తిభి॑రశ్వి॒నా గ॑తమ్ ॥
౧.౧౧౨.౦౮
యాభిః॒ సిన్ధుం॒ మధుమన్త॑ ॒మస॑శ్చతం॒ వసి॑ష్ఠం॒ యాభి॑రజరా॒వజి॑న్వతమ్ ।
యాభిః॒ కుత్సం॑ శ్రు ॒తర్యం॒ నర్య॒మావ॑తం॒ తాభి॑రూ॒ షు ఊ॒తిభి॑రశ్వి॒నా గ॑తమ్ ॥
౧.౧౧౨.౦౯
యాభి॑ర్వి॒శ్పలాం॑ ధనసామ
॒ ॑థ॒ర్వ్యం॑ స॒హస్ర ॑మీళ్హ ఆ॒జావజి॑న్వతమ్ ।
యాభి॒ర్వశ॑మ॒శ్వ్యం ప్రే ॒ణిమావ॑తం॒ తాభి॑రూ॒ షు ఊ॒తిభి॑రశ్వి॒నా గ॑తమ్ ॥ ౧.౧౧౨.౧౦
యాభిః॑ సుదానూ ఔశి॒జాయ॑ వ॒ణిజే॑ దీ॒ర్ఘశ్ర ॑వసే॒ మధు॒ కోశో॒ అక్ష॑రత్ ।
క॒క్షీవ॑న్తం స్తో ॒తారం॒ యాభి॒రావ॑తం॒ తాభి॑రూ॒ షు ఊ॒తిభి॑రశ్వి॒నా గ॑తమ్ ॥ ౧.౧౧౨.౧౧

r01.pdf 95
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

యాభీ॑ ర॒సాం క్షోద॑సో॒ద్నః పి॑పి॒న్వథు॑రన॒శ్వం యాభీ॒ రథ॒మావ॑తం జి॒షే ।


యాభిస్త్రి॑ ॒శోక॑ ఉ॒స్రియా॑ ఉ॒దాజ॑త॒ తాభి॑రూ॒ షు ఊ॒తిభి॑రశ్వి॒నా గ॑తమ్ ॥ ౧.౧౧౨.౧౨
యాభిః॒ సూర్యం॑ పరియా॒థః ప॑రా॒వతి॑ మన్ధా ॒తారం॒ క్షైత్ర ॑పత్యే॒ష్వావ॑తమ్ ।
యాభి॒ర్విప్రం॒ ప్ర భ॒రద్వా॑జ॒మావ॑తం॒ తాభి॑రూ॒ షు ఊ॒తిభి॑రశ్వి॒నా గ॑తమ్ ॥ ౧.౧౧౨.౧౩
యాభి॑ర్మ॒హామ॑తిథి॒గ్వం క॑శో॒జువం॒ దివో॑దాసం శమ్బర॒హత్య॒ ఆవ॑తమ్ ।
యాభిః॑ పూ॒ర్భిద్యే॑ త్ర ॒సద॑స్యు॒మావ॑తం॒ తాభి॑రూ॒ షు ఊ॒తిభి॑రశ్వి॒నా గ॑తమ్ ॥
౧.౧౧౨.౧౪
యాభి॑ర్వ॒మ్రం వి॑పిపా॒నము॑పస్తు॒తం క॒లిం యాభి॑ర్వి॒త్తజా॑నిం దువ॒స్యథః॑ ।
యాభి॒ర్వ్య॑శ్వము॒త పృథి॒మావ॑తం॒ తాభి॑రూ॒ షు ఊ॒తిభి॑రశ్వి॒నా గ॑తమ్ ॥ ౧.౧౧౨.౧౫
యాభి॑ర్నరా శ॒యవే॒ యాభి॒రత్ర ॑యే॒ యాభిః॑ పు॒రా మన॑వే గా॒తుమీ॒షథుః॑ ।
యాభిః॒ శారీ॒రాజ॑తం॒ స్యూమ॑రశ్మయే॒ తాభి॑రూ॒ షు ఊ॒తిభి॑రశ్వి॒నా గ॑తమ్ ॥
౧.౧౧౨.౧౬
యాభిః॒ పఠ॑ర్వా॒ జఠ॑రస్య మ॒జ్మనా॒గ్నిర్నాదీ॑దేచ్చి॒త ఇ॒ద్ధో అజ్మ॒న్నా ।
యాభిః॒ శర్యా॑త॒మవ॑థో మహాధ॒నే తాభి॑రూ॒ షు ఊ॒తిభి॑రశ్వి॒నా గ॑తమ్ ॥ ౧.౧౧౨.౧౭
యాభి॑రఙ్గిరో॒ మన॑సా నిర॒ణ్యథోఽగ్రం॒ గచ్ఛ॑థో వివ॒రే గోఅ॑ర్ణసః ।
యాభి॒ర్మనుం॒ శూర॑మి॒షా స॒మావ॑తం॒ తాభి॑రూ॒ షు ఊ॒తిభి॑రశ్వి॒నా గ॑తమ్ ॥
౧.౧౧౨.౧౮
యాభిః॒ పత్నీ॑ర్విమ॒దాయ॑ న్యూ॒హథు॒రా ఘ॑ వా॒ యాభి॑రరు॒ణీరశి॑క్షతమ్ ।
యాభిః॑ సు॒దాస॑ ఊ॒హథుః॑ సుదే॒వ్యం౧॒॑ తాభి॑రూ॒ షు ఊ॒తిభి॑రశ్వి॒నా గ॑తమ్ ॥
౧.౧౧౨.౧౯
యాభిః॒ శంతా॑తీ॒ భవ॑థో దదా॒శుషే॑ భు॒జ్యుం యాభిరవ
॒ ॑థో॒ యాభి॒రధ్రి ॑గుమ్ ।
ఓ॒మ్యావ॑తీం సు॒భరా॑మృత॒స్తుభం॒ తాభి॑రూ॒ షు ఊ॒తిభి॑రశ్వి॒నా గ॑తమ్ ॥ ౧.౧౧౨.౨౦
యాభిః॑ కృ॒శాను॒మస॑నే దువ॒స్యథో॑ జ॒వే యాభి॒ర్యూనో॒ అర్వ॑న్త॒మావ॑తమ్ ।
మధు॑ ప్రి ॒యం భ॑రథో॒ యత్స॒రడ్భ్య॒స్తాభి॑రూ॒ షు ఊ॒తిభి॑రశ్వి॒నా గ॑తమ్ ॥ ౧.౧౧౨.౨౧
యాభి॒ర్నరం॑ గోషు॒యుధం॑ నృ॒షాహ్యే॒ క్షేత్ర ॑స్య సా॒తా తన॑యస్య॒ జిన్వ॑థః ।
యాభీ॒ రథా॒ఁ అవ॑థో॒ యాభి॒రర్వ॑త॒స్తాభి॑రూ॒ షు ఊ॒తిభి॑రశ్వి॒నా గ॑తమ్ ॥
౧.౧౧౨.౨౨
యాభిః॒ కుత్స॑మార్జునే॒యం శ॑తక్రతూ॒ ప్ర తు॒ర్వీతిం॒ ప్ర చ॑ ద॒భీతి॒మావ॑తమ్ ।

96 sanskritdocuments.org
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

యాభి॑ర్ధ్వ॒సన్తిం॑ పురు॒షన్తి॒మావ॑తం॒ తాభి॑రూ॒ షు ఊ॒తిభి॑రశ్వి॒నా గ॑తమ్ ॥ ౧.౧౧౨.౨౩


అప్న॑స్వతీమశ్వినా॒ వాచ॑మ॒స్మే కృ॒తం నో॑ దస్రా వృషణా మనీ॒షామ్ ।
అ॒ద్యూ॒త్యేఽవ॑సే॒ ని హ్వ॑యే వాం వృ॒ధే చ॑ నో భవతం॒ వాజ॑సాతౌ ॥ ౧.౧౧౨.౨౪
ద్యుభి॑ర॒క్తుభిః॒ పరి॑ పాతమ॒స్మానరి॑ష్టేభిరశ్వినా॒ సౌభ॑గేభిః ।
తన్నో॑ మి॒త్రో వరు॑ణో మామహన్తా॒మది॑తిః॒ సిన్ధుః॑ పృథి॒వీ ఉ॒త ద్యౌః ॥ ౧.౧౧౨.౨౫
ఇ॒దం శ్రేష్ఠం॒ జ్యోతి॑షాం॒ జ్యోతి॒రాగా॑చ్చి॒త్రః ప్ర ॑కే॒తో అ॑జనిష్ట ॒ విభ్వా॑ ।
యథా॒ ప్రసూ॑తా సవి॒తుః స॒వాయ॑ఁ ఏ॒వా రాత్ర్యు॒షసే॒ యోని॑మారైక్ ॥ ౧.౧౧౩.౦౧
రుశ॑ద్వత్సా॒ రుశ॑తీ శ్వే॒త్యాగా॒దారై ॑గు కృ॒ష్ణా సద॑నాన్యస్యాః ।
స॒మా॒నబ॑న్ధూ అ॒మృతే॑ అనూ॒చీ ద్యావా॒ వర్ణం॑ చరత ఆమినా॒నే ॥ ౧.౧౧౩.౦౨
స॒మా॒నో అధ్వా॒ స్వస్రో ॑రన॒న్తస్తమ॒న్యాన్యా॑ చరతో దే॒వశి॑ష్టే ।
న మే॑థేతే॒ న త॑స్థతుః సు॒మేకే॒ నక్తో॒షాసా॒ సమ॑నసా॒ విరూ॑పే ॥ ౧.౧౧౩.౦౩
భాస్వ॑తీ నే॒త్రీ సూ॒నృతా॑నా॒మచే॑తి చి॒త్రా వి దురో॑ న ఆవః ।
ప్రార్ప్యా॒ జగ॒ద్వ్యు॑ నో రా॒యో అ॑ఖ్యదు॒షా అ॑జీగ॒ర్భువ॑నాని॒ విశ్వా॑ ॥ ౧.౧౧౩.౦౪
జి॒హ్మ॒శ్యే॒౩॒॑ చరి॑తవే మ॒ఘోన్యా॑భో॒గయ॑ ఇ॒ష్టయే॑ రా॒య ఉ॑ త్వమ్ ।
ద॒భ్రం పశ్య॑ద్భ్య ఉర్వి॒యా వి॒చక్ష॑ ఉ॒షా అ॑జీగ॒ర్భువ॑నాని॒ విశ్వా॑ ॥ ౧.౧౧౩.౦౫
క్ష॒త్రాయ॑ త్వం॒ శ్రవ॑సే త్వం మహీ॒యా ఇ॒ష్టయే॑ త్వ॒మర్థ ॑మివ త్వమి॒త్యై ।
విస॑దృశా జీవి॒తాభి॑ప్ర ॒చక్ష॑ ఉ॒షా అ॑జీగ॒ర్భువ॑నాని॒ విశ్వా॑ ॥ ౧.౧౧౩.౦౬
ఏ॒షా ది॒వో దు॑హి॒తా ప్రత్య॑దర్శి వ్యు॒చ్ఛన్తీ॑ యువ॒తిః శు॒క్రవా॑సాః ।
విశ్వ॒స్యేశా॑నా॒ పార్థి ॑వస్య॒ వస్వ॒ ఉషో॑ అ॒ద్యేహ సు॑భగే॒ వ్యు॑చ్ఛ ॥ ౧.౧౧౩.౦౭
ప॒రా॒య॒తీ॒నామన్వే॑తి॒ పాథ॑ ఆయతీ॒నాం ప్ర ॑థ॒మా శశ్వ॑తీనామ్ ।
వ్యు॒చ్ఛన్తీ॑ జీ॒వము॑దీ॒రయ॑న్త్యు॒షా మృ॒తం కం చ॒న బో॒ధయ॑న్తీ ॥ ౧.౧౧౩.౦౮
ఉషో॒ యద॒గ్నిం స॒మిధే॑ చ॒కర్థ ॒ వి యదావ॒శ్చక్ష॑సా॒ సూర్య॑స్య ।
యన్మాను॑షాన్య॒క్ష్యమా॑ణా॒ఁ అజీ॑గ॒స్తద్దే ॒వేషు॑ చకృషే భ॒ద్రమప్నః॑ ॥ ౧.౧౧౩.౦౯
కియా॒త్యా యత్స॒మయా॒ భవా॑తి॒ యా వ్యూ॒షుర్యాశ్చ॑ నూ॒నం వ్యు॒చ్ఛాన్ ।
అను॒ పూర్వాః॑ కృపతే వావశా॒నా ప్ర ॒దీధ్యా॑నా॒ జోష॑మ॒న్యాభి॑రేతి ॥ ౧.౧౧౩.౧౦

r01.pdf 97
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

ఈ॒యుష్టే యే పూర్వ॑తరా॒మప॑శ్యన్వ్యు॒చ్ఛన్తీ॑ము॒షసం॒ మర్త్యా॑సః ।


అ॒స్మాభి॑రూ॒ ను ప్ర ॑తి॒చక్ష్యా॑భూ॒దో తే య॑న్తి॒ యే అ॑ప॒రీషు॒ పశ్యా॑న్ ॥ ౧.౧౧౩.౧౧
యా॒వ॒యద్ద్వే॑షా ఋత॒పా ఋ॑తే॒జాః సు॑మ్నా॒వరీ॑ సూ॒నృతా॑ ఈ॒రయ॑న్తీ ।
సు॒మ॒ఙ్గ ॒లీర్బిభ్ర ॑తీ దే॒వవీ॑తిమి॒హాద్యోషః॒ శ్రేష్ఠ ॑తమా॒ వ్యు॑చ్ఛ ॥ ౧.౧౧౩.౧౨
శశ్వ॑త్పు॒రోషా వ్యు॑వాస దే॒వ్యథో॑ అ॒ద్యేదం వ్యా॑వో మ॒ఘోనీ॑ ।
అథో॒ వ్యు॑చ్ఛా॒దుత్త॑రా॒ఁ అను॒ ద్యూన॒జరా॒మృతా॑ చరతి స్వ॒ధాభిః॑ ॥ ౧.౧౧౩.౧౩
వ్య౧॒॑ఞ్జిభి॑ర్ది ॒వ ఆతా॑స్వద్యౌ॒దప॑ కృ॒ష్ణాం ని॒ర్ణిజం॑ దే॒వ్యా॑వః ।
ప్ర ॒బో॒ధయ॑న్త్యరు॒ణేభి॒రశ్వై॒రోషా యా॑తి సు॒యుజా॒ రథే॑న ॥ ౧.౧౧౩.౧౪
ఆ॒వహ॑న్తీ॒ పోష్యా॒ వార్యా॑ణి చి॒త్రం కే॒తుం కృ॑ణుతే॒ చేకి॑తానా ।
ఈ॒యుషీ॑ణాముప॒మా శశ్వ॑తీనాం విభాతీ॒నాం ప్ర ॑థ॒మోషా వ్య॑శ్వైత్ ॥ ౧.౧౧౩.౧౫
ఉదీ॑ర్ధ్వం జీ॒వో అసు॑ర్న॒ ఆగా॒దప॒ ప్రాగా॒త్తమ॒ ఆ జ్యోతి॑రేతి ।
ఆరై ॒క్పన్థాం॒ యాత॑వే॒ సూర్యా॒యాగ॑న్మ॒ యత్ర ॑ ప్రతి॒రన్త॒ ఆయుః॑ ॥ ౧.౧౧౩.౧౬
స్యూమ॑నా వా॒చ ఉది॑యర్తి॒ వహ్నిః॒ స్తవా॑నో రే॒భ ఉ॒షసో॑ విభా॒తీః ।
అ॒ద్యా తదు॑చ్ఛ గృణ॒తే మ॑ఘోన్య॒స్మే ఆయు॒ర్ని ది॑దీహి ప్ర ॒జావ॑త్ ॥ ౧.౧౧౩.౧౭
యా గోమ॑తీరు॒షసః॒ సర్వ॑వీరా వ్యు॒చ్ఛన్తి॑ దా॒శుషే॒ మర్త్యా॑య ।
వా॒యోరి॑వ సూ॒నృతా॑నాముద॒ర్కే తా అ॑శ్వ॒దా అ॑శ్నవత్సోమ॒సుత్వా॑ ॥ ౧.౧౧౩.౧౮
మా॒తా దే॒వానా॒మది॑తే॒రనీ॑కం య॒జ్ఞస్య॑ కే॒తుర్బృ॑హ॒తీ వి భా॑హి ।
ప్ర ॒శ॒స్తి॒కృద్బ్రహ్మ॑ణే నో॒ వ్యు౧॒॑చ్ఛా నో॒ జనే॑ జనయ విశ్వవారే ॥ ౧.౧౧౩.౧౯
యచ్చి॒త్రమప్న॑ ఉ॒షసో॒ వహ॑న్తీజా॒నాయ॑ శశమా॒నాయ॑ భ॒ద్రమ్ ।
తన్నో॑ మి॒త్రో వరు॑ణో మామహన్తా॒మది॑తిః॒ సిన్ధుః॑ పృథి॒వీ ఉ॒త ద్యౌః ॥ ౧.౧౧౩.౨౦
ఇ॒మా రు॒ద్రాయ॑ త॒వసే॑ కప॒ర్దినే॑ క్ష॒యద్వీ॑రాయ॒ ప్ర భ॑రామహే మ॒తీః ।
యథా॒ శమస॑ద్ద్వి॒పదే॒ చతు॑ష్పదే॒ విశ్వం॑ పు॒ష్టం గ్రామే॑ అ॒స్మిన్న॑నాతు॒రమ్ ॥ ౧.౧౧౪.౦౧
మృ॒ళా నో॑ రుద్రో ॒త నో॒ మయ॑స్కృధి క్ష॒యద్వీ॑రాయ॒ నమ॑సా విధేమ తే ।
యచ్ఛం చ॒ యోశ్చ॒ మను॑రాయే॒జే పి॒తా తద॑శ్యామ॒ తవ॑ రుద్ర ॒ ప్రణీ॑తిషు ॥ ౧.౧౧౪.౦౨
అ॒శ్యామ॑ తే సుమ॒తిం దే॑వయ॒జ్యయా॑ క్ష॒యద్వీ॑రస్య॒ తవ॑ రుద్ర మీఢ్వః ।
సు॒మ్నా॒యన్నిద్విశో॑ అ॒స్మాక॒మా చ॒రారి॑ష్టవీరా జుహవామ తే హ॒విః ॥ ౧.౧౧౪.౦౩

98 sanskritdocuments.org
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

త్వే॒షం వ॒యం రు॒ద్రం య॑జ్ఞ ॒సాధం॑ వ॒ఙ్కుం క॒విమవ॑సే॒ ని హ్వ॑యామహే ।


ఆ॒రే అ॒స్మద్దైవ్యం॒ హేళో॑ అస్యతు సుమ॒తిమిద్వ॒యమ॒స్యా వృ॑ణీమహే ॥ ౧.౧౧౪.౦౪
ది॒వో వ॑రా॒హమ॑రు॒షం క॑ప॒ర్దినం॑ త్వే॒షం రూ॒పం నమ॑సా॒ ని హ్వ॑యామహే ।
హస్తే॒ బిభ్ర ॑ద్భేష॒జా వార్యా॑ణి॒ శర్మ॒ వర్మ॑ చ్ఛ॒ర్దిర॒స్మభ్యం॑ యంసత్ ॥ ౧.౧౧౪.౦౫
ఇ॒దం పి॒త్రే మ॒రుతా॑ముచ్యతే॒ వచః॑ స్వా॒దోః స్వాదీ॑యో రు॒ద్రాయ॒ వర్ధ ॑నమ్ ।
రాస్వా॑ చ నో అమృత మర్త॒భోజ॑నం॒ త్మనే॑ తో॒కాయ॒ తన॑యాయ మృళ ॥ ౧.౧౧౪.౦౬
మా నో॑ మ॒హాన్త॑ము॒త మా నో॑ అర్భ॒కం మా న॒ ఉక్ష॑న్తము॒త మా న॑ ఉక్షి॒తమ్ ।
మా నో॑ వధీః పి॒తరం॒ మోత మా॒తరం॒ మా నః॑ ప్రి ॒యాస్త॒న్వో॑ రుద్ర రీరిషః ॥ ౧.౧౧౪.౦౭
మా న॑స్తో ॒కే తన॑యే॒ మా న॑ ఆ॒యౌ మా నో॒ గోషు॒ మా నో॒ అశ్వే॑షు రీరిషః ।
వీ॒రాన్మా నో॑ రుద్ర భామి॒తో వ॑ధీర్హ ॒విష్మ॑న్తః॒ సద॒మిత్త్వా॑ హవామహే ॥ ౧.౧౧౪.౦౮
ఉప॑ తే॒ స్తోమా॑న్పశు॒పా ఇ॒వాక॑రం॒ రాస్వా॑ పితర్మరుతాం సు॒మ్నమ॒స్మే ।
భ॒ద్రా హి తే॑ సుమ॒తిర్మృ॑ళ॒యత్త॒మాథా॑ వ॒యమవ॒ ఇత్తే॑ వృణీమహే ॥ ౧.౧౧౪.౦౯
ఆ॒రే తే॑ గో॒ఘ్నము॒త పూ॑రుష॒ఘ్నం క్షయ॑ద్వీర సు॒మ్నమ॒స్మే తే॑ అస్తు ।
మృ॒ళా చ॑ నో॒ అధి॑ చ బ్రూహి దే॒వాధా॑ చ నః॒ శర్మ॑ యచ్ఛ ద్వి॒బర్హాః॑ ॥ ౧.౧౧౪.౧౦
అవో॑చామ॒ నమో॑ అస్మా అవ॒స్యవః॑ శ‍ృ॒ణోతు॑ నో॒ హవం॑ రు॒ద్రో మ॒రుత్వా॑న్ ।
తన్నో॑ మి॒త్రో వరు॑ణో మామహన్తా॒మది॑తిః॒ సిన్ధుః॑ పృథి॒వీ ఉ॒త ద్యౌః ॥ ౧.౧౧౪.౧౧
చి॒త్రం దే॒వానా॒ముద॑గా॒దనీ॑కం॒ చక్షు॑ర్మి॒త్రస్య॒ వరు॑ణస్యా॒గ్నేః ।
ఆప్రా ॒ ద్యావా॑పృథి॒వీ అ॒న్తరి॑క్షం॒ సూర్య॑ ఆ॒త్మా జగ॑తస్త॒స్థుష॑శ్చ ॥ ౧.౧౧౫.౦౧
సూర్యో॑ దే॒వీము॒షసం॒ రోచ॑మానాం॒ మర్యో॒ న యోషా॑మ॒భ్యే॑తి ప॒శ్చాత్ ।
యత్రా ॒ నరో॑ దేవ॒యన్తో॑ యు॒గాని॑ వితన్వ॒తే ప్రతి॑ భ॒ద్రాయ॑ భ॒ద్రమ్ ॥ ౧.౧౧౫.౦౨
భ॒ద్రా అశ్వా॑ హ॒రితః॒ సూర్య॑స్య చి॒త్రా ఏత॑గ్వా అను॒మాద్యా॑సః ।
న॒మ॒స్యన్తో॑ ది॒వ ఆ పృ॒ష్ఠమ॑స్థుః॒ పరి॒ ద్యావా॑పృథి॒వీ య॑న్తి స॒ద్యః ॥ ౧.౧౧౫.౦౩
తత్సూర్య॑స్య దేవ॒త్వం తన్మ॑హి॒త్వం మ॒ధ్యా కర్తో ॒ర్విత॑తం॒ సం జ॑భార ।
య॒దేదయు॑క్త హ॒రితః॑ స॒ధస్థా ॒దాద్రాత్రీ ॒ వాస॑స్తనుతే సి॒మస్మై॑ ॥ ౧.౧౧౫.౦౪
తన్మి॒త్రస్య॒ వరు॑ణస్యాభి॒చక్షే॒ సూర్యో॑ రూ॒పం కృ॑ణుతే॒ ద్యోరు॒పస్థే ॑ ।

r01.pdf 99
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

అ॒న॒న్తమ॒న్యద్రుశ॑దస్య॒ పాజః॑ కృ॒ష్ణమ॒న్యద్ధ ॒రితః॒ సం భ॑రన్తి ॥ ౧.౧౧౫.౦౫


అ॒ద్యా దే॑వా॒ ఉది॑తా॒ సూర్య॑స్య॒ నిరంహ॑సః పిపృ॒తా నిర॑వ॒ద్యాత్ ।
తన్నో॑ మి॒త్రో వరు॑ణో మామహన్తా॒మది॑తిః॒ సిన్ధుః॑ పృథి॒వీ ఉ॒త ద్యౌః ॥ ౧.౧౧౫.౦౬
నాస॑త్యాభ్యాం బ॒ర్హిరి॑వ॒ ప్ర వృ॑ఞ్జే ॒ స్తోమా॑ఁ ఇయర్మ్య॒భ్రియే॑వ॒ వాతః॑ ।
యావర్భ॑గాయ విమ॒దాయ॑ జా॒యాం సే॑నా॒జువా॑ న్యూ॒హతూ॒ రథే॑న ॥ ౧.౧౧౬.౦౧
వీ॒ళు॒పత్మ॑భిరాశు॒హేమ॑భిర్వా దే॒వానాం॑ వా జూ॒తిభిః॒ శాశ॑దానా ।
తద్రాస॑భో నాసత్యా స॒హస్ర ॑మా॒జా య॒మస్య॑ ప్ర ॒ధనే॑ జిగాయ ॥ ౧.౧౧౬.౦౨
తుగ్రో ॑ హ భు॒జ్యుమ॑శ్వినోదమే॒ఘే ర॒యిం న కశ్చి॑న్మమృ॒వాఁ అవా॑హాః ।
తమూ॑హథుర్నౌ॒భిరా॑త్మ॒న్వతీ॑భిరన్తరిక్ష॒ప్రుద్భి॒రపో॑దకాభిః ॥ ౧.౧౧౬.౦౩
తి॒స్రః క్షప॒స్త్రిరహా॑తి॒వ్రజ॑ద్భి॒ర్నాస॑త్యా భు॒జ్యుమూ॑హథుః పతం॒గైః ।
స॒ము॒ద్రస్య॒ ధన్వ॑న్నా॒ర్ద్రస్య॑ పా॒రే త్రి ॒భీ రథైః॑ శ॒తప॑ద్భిః॒ షళ॑శ్వైః ॥ ౧.౧౧౬.౦౪
అ॒నా॒ర॒మ్భ॒ణే తద॑వీరయేథామనాస్థా ॒నే అ॑గ్రభ॒ణే స॑ము॒ద్రే ।
యద॑శ్వినా ఊ॒హథు॑ర్భు॒జ్యుమస్తం॑ శ॒తారి॑త్రాం॒ నావ॑మాతస్థి ॒వాంస॑మ్ ॥ ౧.౧౧౬.౦౫
యమ॑శ్వినా ద॒దథుః॑ శ్వే॒తమశ్వ॑మ॒ఘాశ్వా॑య॒ శశ్వ॒దిత్స్వ॒స్తి ।
తద్వాం॑ దా॒త్రం మహి॑ కీ॒ర్తేన్యం॑ భూత్పై॒ద్వో వా॒జీ సద॒మిద్ధవ్యో॑ అ॒ర్యః ॥ ౧.౧౧౬.౦౬
యు॒వం న॑రా స్తువ॒తే ప॑జ్రి ॒యాయ॑ క॒క్షీవ॑తే అరదతం॒ పురం॑ధిమ్ ।
కా॒రో॒త॒రాచ్ఛ॒ఫాదశ్వ॑స్య॒ వృష్ణః॑ శ॒తం కు॒మ్భాఁ అ॑సిఞ్చతం॒ సురా॑యాః ॥ ౧.౧౧౬.౦౭
హి॒మేనా॒గ్నిం ఘ్రం॒సమ॑వారయేథాం పితు॒మతీ॒మూర్జ ॑మస్మా అధత్తమ్ ।
ఋ॒బీసే॒ అత్రి ॑మశ్వి॒నావ॑నీత॒మున్ని॑న్యథుః॒ సర్వ॑గణం స్వ॒స్తి ॥ ౧.౧౧౬.౦౮
పరా॑వ॒తం నా॑సత్యానుదేథాము॒చ్చాబు॑ధ్నం చక్రథుర్జి ॒హ్మబా॑రమ్ ।
క్షర॒న్నాపో॒ న పా॒యనా॑య రా॒యే స॒హస్రా ॑య॒ తృష్య॑తే॒ గోత॑మస్య ॥ ౧.౧౧౬.౦౯
జు॒జు॒రుషో॑ నాసత్యో॒త వ॒వ్రిం ప్రాము॑ఞ్చతం ద్రా ॒పిమి॑వ॒ చ్యవా॑నాత్ ।
ప్రాతి॑రతం జహి॒తస్యాయు॑ర్ద ॒స్రాదిత్పతి॑మకృణుతం క॒నీనా॑మ్ ॥ ౧.౧౧౬.౧౦
తద్వాం॑ నరా॒ శంస్యం॒ రాధ్యం॑ చాభిష్టి ॒మన్నా॑సత్యా॒ వరూ॑థమ్ ।
యద్వి॒ద్వాంసా॑ ని॒ధిమి॒వాప॑గూళ్హ ॒ముద్ద ॑ర్శ॒తాదూ॒పథు॒ర్వన్ద ॑నాయ ॥ ౧.౧౧౬.౧౧

100 sanskritdocuments.org
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

తద్వాం॑ నరా స॒నయే॒ దంస॑ ఉ॒గ్రమా॒విష్కృ॑ణోమి తన్య॒తుర్న వృ॒ష్టిమ్ ।


ద॒ధ్యఙ్హ ॒ యన్మధ్వా॑థర్వ॒ణో వా॒మశ్వ॑స్య శీ॒ర్ష్ణా ప్ర యదీ॑ము॒వాచ॑ ॥ ౧.౧౧౬.౧౨
అజో॑హవీన్నాసత్యా క॒రా వాం॑ మ॒హే యామ॑న్పురుభుజా॒ పురం॑ధిః ।
శ్రు ॒తం తచ్ఛాసు॑రివ వధ్రిమ॒త్యా హిర॑ణ్యహస్తమశ్వినావదత్తమ్ ॥ ౧.౧౧౬.౧౩
ఆ॒స్నో వృక॑స్య॒ వర్తి॑కామ॒భీకే॑ యు॒వం న॑రా నాసత్యాముముక్తమ్ ।
ఉ॒తో క॒విం పు॑రుభుజా యు॒వం హ॒ కృప॑మాణమకృణుతం వి॒చక్షే॑ ॥ ౧.౧౧౬.౧౪
చ॒రిత్రం॒ హి వేరి॒వాచ్ఛే॑ది ప॒ర్ణమా॒జా ఖే॒లస్య॒ పరి॑తక్మ్యాయామ్ ।
స॒ద్యో జఙ్ఘా ॒మాయ॑సీం వి॒శ్పలా॑యై ॒ ధనే॑ హి॒తే సర్త॑వే॒ ప్రత్య॑ధత్తమ్ ॥ ౧.౧౧౬.౧౫
శ॒తం మే॒షాన్వృ॒క్యే॑ చక్షదా॒నమృ॒జ్రాశ్వం॒ తం పి॒తాన్ధం చ॑కార ।
తస్మా॑ అ॒క్షీ నా॑సత్యా వి॒చక్ష॒ ఆధ॑త్తం దస్రా భిషజావన॒ర్వన్ ॥ ౧.౧౧౬.౧౬
ఆ వాం॒ రథం॑ దుహి॒తా సూర్య॑స్య॒ కార్ష్మే॑వాతిష్ఠ ॒దర్వ॑తా॒ జయ॑న్తీ ।
విశ్వే॑ దే॒వా అన్వ॑మన్యన్త హృ॒ద్భిః సము॑ శ్రి ॒యా నా॑సత్యా సచేథే ॥ ౧.౧౧౬.౧౭
యదయా॑తం॒ దివో॑దాసాయ వ॒ర్తిర్భ॒రద్వా॑జాయాశ్వినా॒ హయ॑న్తా ।
రే॒వదు॑వాహ సచ॒నో రథో॑ వాం వృష॒భశ్చ॑ శింశు॒మార॑శ్చ యు॒క్తా ॥ ౧.౧౧౬.౧౮
ర॒యిం సు॑క్ష॒త్రం స్వ॑ప॒త్యమాయుః॑ సు॒వీర్యం॑ నాసత్యా॒ వహ॑న్తా ।
ఆ జ॒హ్నావీం॒ సమ॑న॒సోప॒ వాజై ॒స్త్రిరహ్నో॑ భా॒గం దధ॑తీమయాతమ్ ॥ ౧.౧౧౬.౧౯
పరి॑విష్టం జాహు॒షం వి॒శ్వతః॑ సీం సు॒గేభి॒ర్నక్త॑మూహథూ॒ రజో॑భిః ।
వి॒భి॒న్దునా॑ నాసత్యా॒ రథే॑న॒ వి పర్వ॑తాఁ అజర॒యూ అ॑యాతమ్ ॥ ౧.౧౧౬.౨౦
ఏక॑స్యా॒ వస్తో ॑రావతం॒ రణా॑య॒ వశ॑మశ్వినా స॒నయే॑ స॒హస్రా ॑ ।
నిర॑హతం దు॒చ్ఛునా॒ ఇన్ద్ర॑వన్తా పృథు॒శ్రవ॑సో వృషణా॒వరా॑తీః ॥ ౧.౧౧౬.౨౧
శ॒రస్య॑ చిదార్చ॒త్కస్యా॑వ॒తాదా నీ॒చాదు॒చ్చా చ॑క్రథుః॒ పాత॑వే॒ వాః ।
శ॒యవే॑ చిన్నాసత్యా॒ శచీ॑భి॒ర్జసు॑రయే స్త॒ర్యం॑ పిప్యథు॒ర్గామ్ ॥ ౧.౧౧౬.౨౨
అ॒వ॒స్య॒తే స్తు॑వ॒తే కృ॑ష్ణి ॒యాయ॑ ఋజూయ॒తే నా॑సత్యా॒ శచీ॑భిః ।
ప॒శుం న న॒ష్టమి॑వ॒ దర్శ॑నాయ విష్ణా ॒ప్వం॑ దదథు॒ర్విశ్వ॑కాయ ॥ ౧.౧౧౬.౨౩
దశ॒ రాత్రీ ॒రశి॑వేనా॒ నవ॒ ద్యూనవ॑నద్ధం శ్నథి॒తమ॒ప్స్వ౧॒॑న్తః ।

r01.pdf 101
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

విప్రు ॑తం రే॒భము॒దని॒ ప్రవృ॑క్త॒మున్ని॑న్యథుః॒ సోమ॑మివ స్రు ॒వేణ॑ ॥ ౧.౧౧౬.౨౪


ప్ర వాం॒ దంసాం॑స్యశ్వినావవోచమ॒స్య పతిః॑ స్యాం సు॒గవః॑ సు॒వీరః॑ ।
ఉ॒త పశ్య॑న్నశ్ను॒వన్దీ ॒ర్ఘమాయు॒రస్త॑మి॒వేజ్జ ॑రి॒మాణం॑ జగమ్యామ్ ॥ ౧.౧౧౬.౨౫
మధ్వః॒ సోమ॑స్యాశ్వినా॒ మదా॑య ప్ర ॒త్నో హోతా వి॑వాసతే వామ్ ।
బ॒ర్హిష్మ॑తీ రా॒తిర్విశ్రి ॑తా॒ గీరి॒షా యా॑తం నాస॒త్యోప॒ వాజైః॑ ॥ ౧.౧౧౭.౦౧
యో వా॑మశ్వినా॒ మన॑సో॒ జవీ॑యా॒న్రథః॒ స్వశ్వో॒ విశ॑ ఆ॒జిగా॑తి ।
యేన॒ గచ్ఛ॑థః సు॒కృతో॑ దురో॒ణం తేన॑ నరా వ॒ర్తిర॒స్మభ్యం॑ యాతమ్ ॥ ౧.౧౧౭.౦౨
ఋషిం॑ నరా॒వంహ॑సః॒ పాఞ్చ॑జన్యమృ॒బీసా॒దత్రిం॑ ముఞ్చథో గ॒ణేన॑ ।
మి॒నన్తా॒ దస్యో॒రశి॑వస్య మా॒యా అ॑నుపూ॒ర్వం వృ॑షణా చో॒దయ॑న్తా ॥ ౧.౧౧౭.౦౩
అశ్వం॒ న గూ॒ళ్హమ॑శ్వినా దు॒రేవై ॒రృషిం॑ నరా వృషణా రే॒భమ॒ప్సు ।
సం తం రి॑ణీథో॒ విప్రు ॑తం॒ దంసో॑భి॒ర్న వాం॑ జూర్యన్తి పూ॒ర్వ్యా కృ॒తాని॑ ॥ ౧.౧౧౭.౦౪
సు॒షు॒ప్వాంసం॒ న నిరృ॑తేరు॒పస్థే ॒ సూర్యం॒ న ద॑స్రా ॒ తమ॑సి క్షి॒యన్త॑మ్ ।
శు॒భే రు॒క్మం న ద॑ర్శ॒తం నిఖా॑త॒ముదూ॑పథురశ్వినా॒ వన్ద ॑నాయ ॥ ౧.౧౧౭.౦౫
తద్వాం॑ నరా॒ శంస్యం॑ పజ్రి ॒యేణ॑ క॒క్షీవ॑తా నాసత్యా॒ పరి॑జ్మన్ ।
శ॒ఫాదశ్వ॑స్య వా॒జినో॒ జనా॑య శ॒తం కు॒మ్భాఁ అ॑సిఞ్చతం॒ మధూ॑నామ్ ॥ ౧.౧౧౭.౦౬
యు॒వం న॑రా స్తువ॒తే కృ॑ష్ణి ॒యాయ॑ విష్ణా ॒ప్వం॑ దదథు॒ర్విశ్వ॑కాయ ।
ఘోషా॑యై చిత్పితృ॒షదే॑ దురో॒ణే పతిం॒ జూర్య॑న్త్యా అశ్వినావదత్తమ్ ॥ ౧.౧౧౭.౦౭
యు॒వం శ్యావా॑య॒ రుశ॑తీమదత్తం మ॒హః క్షో॒ణస్యా॑శ్వినా॒ కణ్వా॑య ।
ప్ర ॒వాచ్యం॒ తద్వృ॑షణా కృ॒తం వాం॒ యన్నా॑ర్ష ॒దాయ॒ శ్రవో॑ అ॒ధ్యధ॑త్తమ్ ॥ ౧.౧౧౭.౦౮
పు॒రూ వర్పాం॑స్యశ్వినా॒ దధా॑నా॒ ని పే॒దవ॑ ఊహథురా॒శుమశ్వ॑మ్ ।
స॒హ॒స్ర ॒సాం వా॒జిన॒మప్ర ॑తీతమహి॒హనం॑ శ్రవ॒స్యం౧॒॑ తరు॑త్రమ్ ॥ ౧.౧౧౭.౦౯
ఏ॒తాని॑ వాం శ్రవ॒స్యా॑ సుదానూ॒ బ్రహ్మా॑ఙ్గూ ॒షం సద॑నం॒ రోద॑స్యోః ।
యద్వాం॑ ప॒జ్రాసో॑ అశ్వినా॒ హవ॑న్తే యా॒తమి॒షా చ॑ వి॒దుషే॑ చ॒ వాజ॑మ్ ॥ ౧.౧౧౭.౧౦
సూ॒నోర్మానే॑నాశ్వినా గృణా॒నా వాజం॒ విప్రా ॑య భురణా॒ రద॑న్తా ।
అ॒గస్త్యే॒ బ్రహ్మ॑ణా వావృధా॒నా సం వి॒శ్పలాం॑ నాసత్యారిణీతమ్ ॥ ౧.౧౧౭.౧౧
కుహ॒ యాన్తా॑ సుష్టు ॒తిం కా॒వ్యస్య॒ దివో॑ నపాతా వృషణా శయు॒త్రా ।

102 sanskritdocuments.org
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

హిర॑ణ్యస్యేవ క॒లశం॒ నిఖా॑త॒ముదూ॑పథుర్దశ॒మే అ॑శ్వి॒నాహ॑న్ ॥ ౧.౧౧౭.౧౨


యు॒వం చ్యవా॑నమశ్వినా॒ జర॑న్తం॒ పున॒ర్యువా॑నం చక్రథుః॒ శచీ॑భిః ।
యు॒వో రథం॑ దుహి॒తా సూర్య॑స్య స॒హ శ్రి ॒యా నా॑సత్యావృణీత ॥ ౧.౧౧౭.౧౩
యు॒వం తుగ్రా ॑య పూ॒ర్వ్యేభి॒రేవైః॑ పునర్మ॒న్యావ॑భవతం యువానా ।
యు॒వం భు॒జ్యుమర్ణ ॑సో॒ నిః స॑ము॒ద్రాద్విభి॑రూహథురృ॒జ్రేభి॒రశ్వైః॑ ॥ ౧.౧౧౭.౧౪
అజో॑హవీదశ్వినా తౌ॒గ్ర్యో వాం॒ ప్రోళ్హః॑ సము॒ద్రమ॑వ్య॒థిర్జ ॑గ॒న్వాన్ ।
నిష్టమూ॑హథుః సు॒యుజా॒ రథే॑న॒ మనో॑జవసా వృషణా స్వ॒స్తి ॥ ౧.౧౧౭.౧౫
అజో॑హవీదశ్వినా॒ వర్తి॑కా వామా॒స్నో యత్సీ॒మము॑ఞ్చతం॒ వృక॑స్య ।
వి జ॒యుషా॑ యయథుః॒ సాన్వద్రే ॑ర్జా ॒తం వి॒ష్వాచో॑ అహతం వి॒షేణ॑ ॥ ౧.౧౧౭.౧౬
శ॒తం మే॒షాన్వృ॒క్యే॑ మామహా॒నం తమః॒ ప్రణీ॑త॒మశి॑వేన పి॒త్రా ।
ఆక్షీ ఋ॒జ్రాశ్వే॑ అశ్వినావధత్తం॒ జ్యోతి॑ర॒న్ధాయ॑ చక్రథుర్వి॒చక్షే॑ ॥ ౧.౧౧౭.౧౭
శు॒నమ॒న్ధాయ॒ భర॑మహ్వయ॒త్సా వృ॒కీర॑శ్వినా వృషణా॒ నరేతి॑ ।
జా॒రః క॒నీన॑ ఇవ చక్షదా॒న ఋ॒జ్రాశ్వః॑ శ॒తమేకం॑ చ మే॒షాన్ ॥ ౧.౧౧౭.౧౮
మ॒హీ వా॑మూ॒తిర॑శ్వినా మయో॒భూరు॒త స్రా ॒మం ధి॑ష్ణ్యా॒ సం రి॑ణీథః ।
అథా॑ యు॒వామిద॑హ్వయ॒త్పురం॑ధి॒రాగ॑చ్ఛతం సీం వృషణా॒వవో॑భిః ॥ ౧.౧౧౭.౧౯
అధే॑నుం దస్రా స్త॒ర్యం౧॒॑ విష॑క్తా॒మపి॑న్వతం శ॒యవే॑ అశ్వినా॒ గామ్ ।
యు॒వం శచీ॑భిర్విమ॒దాయ॑ జా॒యాం న్యూ॑హథుః పురుమి॒త్రస్య॒ యోషా॑మ్ ॥
౧.౧౧౭.౨౦
యవం॒ వృకే॑ణాశ్వినా॒ వప॒న్తేషం॑ దు॒హన్తా॒ మను॑షాయ దస్రా ।
అ॒భి దస్యుం॒ బకు॑రేణా॒ ధమ॑న్తో॒రు జ్యోతి॑శ్చక్రథు॒రార్యా॑య ॥ ౧.౧౧౭.౨౧
ఆ॒థ॒ర్వ॒ణాయా॑శ్వినా దధీ॒చేఽశ్వ్యం॒ శిరః॒ ప్రత్యై॑రయతమ్ ।
స వాం॒ మధు॒ ప్ర వో॑చదృతా॒యన్త్వా॒ష్ట్రం యద్ద ॑స్రావపిక॒క్ష్యం॑ వామ్ ॥ ౧.౧౧౭.౨౨
సదా॑ కవీ సుమ॒తిమా చ॑కే వాం॒ విశ్వా॒ ధియో॑ అశ్వినా॒ ప్రావ॑తం మే ।
అ॒స్మే ర॒యిం నా॑సత్యా బృ॒హన్త॑మపత్య॒సాచం॒ శ్రుత్యం॑ రరాథామ్ ॥ ౧.౧౧౭.౨౩
హిర॑ణ్యహస్తమశ్వినా॒ రరా॑ణా పు॒త్రం న॑రా వధ్రిమ॒త్యా అ॑దత్తమ్ ।
త్రిధా॑ హ॒ శ్యావ॑మశ్వినా॒ విక॑స్త॒ముజ్జీ ॒వస॑ ఐరయతం సుదానూ ॥ ౧.౧౧౭.౨౪

r01.pdf 103
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

ఏ॒తాని॑ వామశ్వినా వీ॒ర్యా॑ణి॒ ప్ర పూ॒ర్వ్యాణ్యా॒యవో॑ఽవోచన్ ।


బ్రహ్మ॑ కృ॒ణ్వన్తో॑ వృషణా యు॒వభ్యాం॑ సు॒వీరా॑సో వి॒దథ॒మా వ॑దేమ ॥ ౧.౧౧౭.౨౫
ఆ వాం॒ రథో॑ అశ్వినా శ్యే॒నప॑త్వా సుమృళీ॒కః స్వవా॑ఁ యాత్వ॒ర్వాఙ్ ।
యో మర్త్య॑స్య॒ మన॑సో॒ జవీ॑యాన్త్రివన్ధు ॒రో వృ॑షణా॒ వాత॑రంహాః ॥ ౧.౧౧౮.౦౧
త్రి ॒వ॒న్ధు ॒రేణ॑ త్రి ॒వృతా॒ రథే॑న త్రిచ॒క్రేణ॑ సు॒వృతా యా॑తమ॒ర్వాక్ ।
పిన్వ॑తం॒ గా జిన్వ॑త॒మర్వ॑తో నో వ॒ర్ధయ॑తమశ్వినా వీ॒రమ॒స్మే ॥ ౧.౧౧౮.౦౨
ప్ర ॒వద్యా॑మనా సు॒వృతా॒ రథే॑న॒ దస్రా ॑వి॒మం శ‍ృ॑ణుతం॒ శ్లోక॒మద్రేః॑ ।
కిమ॒ఙ్గ వాం॒ ప్రత్యవ॑ర్తిం॒ గమి॑ష్ఠా ॒హుర్విప్రా ॑సో అశ్వినా పురా॒జాః ॥ ౧.౧౧౮.౦౩
ఆ వాం॑ శ్యే॒నాసో॑ అశ్వినా వహన్తు॒ రథే॑ యు॒క్తాస॑ ఆ॒శవః॑ పతం॒గాః ।
యే అ॒ప్తురో॑ ది॒వ్యాసో॒ న గృధ్రా ॑ అ॒భి ప్రయో॑ నాసత్యా॒ వహ॑న్తి ॥ ౧.౧౧౮.౦౪
ఆ వాం॒ రథం॑ యువ॒తిస్తి॑ష్ఠ ॒దత్ర ॑ జు॒ష్ట్వీ న॑రా దుహి॒తా సూర్య॑స్య ।
పరి॑ వా॒మశ్వా॒ వపు॑షః పతం॒గా వయో॑ వహన్త్వరు॒షా అ॒భీకే॑ ॥ ౧.౧౧౮.౦౫
ఉద్వన్ద ॑నమైరతం దం॒సనా॑భి॒రుద్రే ॒భం ద॑స్రా వృషణా॒ శచీ॑భిః ।
నిష్టౌ ॒గ్ర్యం పా॑రయథః సము॒ద్రాత్పున॒శ్చ్యవా॑నం చక్రథు॒ర్యువా॑నమ్ ॥ ౧.౧౧౮.౦౬
యు॒వమత్ర ॒యేఽవ॑నీతాయ త॒ప్తమూర్జ ॑మో॒మాన॑మశ్వినావధత్తమ్ ।
యు॒వం కణ్వా॒యాపి॑రిప్తాయ॒ చక్షుః॒ ప్రత్య॑ధత్తం సుష్టు ॒తిం జు॑జుషా॒ణా ॥ ౧.౧౧౮.౦౭
యు॒వం ధే॒నుం శ॒యవే॑ నాధి॒తాయాపి॑న్వతమశ్వినా పూ॒ర్వ్యాయ॑ ।
అము॑ఞ్చతం॒ వర్తి॑కా॒మంహ॑సో॒ నిః ప్రతి॒ జఙ్ఘాం॑ వి॒శ్పలా॑యా అధత్తమ్ ॥ ౧.౧౧౮.౦౮
యు॒వం శ్వే॒తం పే॒దవ॒ ఇన్ద్ర॑జూతమహి॒హన॑మశ్వినాదత్త॒మశ్వ॑మ్ ।
జో॒హూత్ర ॑మ॒ర్యో అ॒భిభూ॑తిము॒గ్రం స॑హస్ర ॒సాం వృష॑ణం వీ॒డ్వ॑ఙ్గమ్ ॥ ౧.౧౧౮.౦౯
తా వాం॑ నరా॒ స్వవ॑సే సుజా॒తా హవా॑మహే అశ్వినా॒ నాధ॑మానాః ।
ఆ న॒ ఉప॒ వసు॑మతా॒ రథే॑న॒ గిరో॑ జుషా॒ణా సు॑వి॒తాయ॑ యాతమ్ ॥ ౧.౧౧౮.౧౦
ఆ శ్యే॒నస్య॒ జవ॑సా॒ నూత॑నేనా॒స్మే యా॑తం నాసత్యా స॒జోషాః॑ ।
హవే॒ హి వా॑మశ్వినా రా॒తహ॑వ్యః శశ్వత్త॒మాయా॑ ఉ॒షసో॒ వ్యు॑ష్టౌ ॥ ౧.౧౧౮.౧౧
ఆ వాం॒ రథం॑ పురుమా॒యం మ॑నో॒జువం॑ జీ॒రాశ్వం॑ య॒జ్ఞియం॑ జీ॒వసే॑ హువే ।

104 sanskritdocuments.org
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

స॒హస్ర ॑కేతుం వ॒నినం॑ శ॒తద్వ॑సుం శ్రుష్టీ ॒వానం॑ వరివో॒ధామ॒భి ప్రయః॑ ॥ ౧.౧౧౯.౦౧


ఊ॒ర్ధ్వా ధీ॒తిః ప్రత్య॑స్య॒ ప్రయా॑మ॒న్యధా॑యి॒ శస్మ॒న్సమ॑యన్త॒ ఆ దిశః॑ ।
స్వదా॑మి ఘ॒ర్మం ప్రతి॑ యన్త్యూ॒తయ॒ ఆ వా॑మూ॒ర్జానీ॒ రథ॑మశ్వినారుహత్ ॥
౧.౧౧౯.౦౨
సం యన్మి॒థః ప॑స్పృధా॒నాసో॒ అగ్మ॑త శు॒భే మఖా
॒ అమి॑తా జా॒యవో॒ రణే॑ ।
యు॒వోరహ॑ ప్రవ॒ణే చే॑కితే॒ రథో॒ యద॑శ్వినా॒ వహ॑థః సూ॒రిమా వర॑మ్ ॥ ౧.౧౧౯.౦౩
యు॒వం భు॒జ్యుం భు॒రమా॑ణం॒ విభి॑ర్గ ॒తం స్వయు॑క్తిభిర్ని॒వహ॑న్తా పి॒తృభ్య॒ ఆ ।
యా॒సి॒ష్టం వ॒ర్తిర్వృ॑షణా విజే॒న్యం౧॒॑ దివో॑దాసాయ॒ మహి॑ చేతి వా॒మవః॑ ॥ ౧.౧౧౯.౦౪
యు॒వోర॑శ్వినా॒ వపు॑షే యువా॒యుజం॒ రథం॒ వాణీ॑ యేమతురస్య॒ శర్ధ్య॑మ్ ।
ఆ వాం॑ పతి॒త్వం స॒ఖ్యాయ॑ జ॒గ్ముషీ॒ యోషా॑వృణీత॒ జేన్యా॑ యు॒వాం పతీ॑ ॥
౧.౧౧౯.౦౫
యు॒వం రే॒భం పరి॑షూతేరురుష్యథో హి॒మేన॑ ఘ॒ర్మం పరి॑తప్త॒మత్ర ॑యే ।
యు॒వం శ॒యోర॑వ॒సం పి॑ప్యథు॒ర్గవి॒ ప్ర దీ॒ర్ఘేణ॒ వన్ద ॑నస్తా ॒ర్యాయు॑షా ॥ ౧.౧౧౯.౦౬
యు॒వం వన్ద ॑నం॒ నిరృ॑తం జర॒ణ్యయా॒ రథం॒ న ద॑స్రా కర॒ణా సమి॑న్వథః ।
క్షేత్రా ॒దా విప్రం॑ జనథో విప॒న్యయా॒ ప్ర వా॒మత్ర ॑ విధ॒తే దం॒సనా॑ భువత్ ॥ ౧.౧౧౯.౦౭
అగ॑చ్ఛతం॒ కృప॑మాణం పరా॒వతి॑ పి॒తుః స్వస్య॒ త్యజ॑సా॒ నిబా॑ధితమ్ ।
స్వ॑ర్వతీరి॒త ఊ॒తీర్యు॒వోరహ॑ చి॒త్రా అ॒భీకే॑ అభవన్న॒భిష్ట ॑యః ॥ ౧.౧౧౯.౦౮
ఉ॒త స్యా వాం॒ మధు॑మ॒న్మక్షి॑కారప॒న్మదే॒ సోమ॑స్యౌశి॒జో హు॑వన్యతి ।
యు॒వం ద॑ధీ॒చో మన॒ ఆ వి॑వాస॒థోఽథా॒ శిరః॒ ప్రతి॑ వా॒మశ్వ్యం॑ వదత్ ॥ ౧.౧౧౯.౦౯
యు॒వం పే॒దవే॑ పురు॒వార॑మశ్వినా స్పృ॒ధాం శ్వే॒తం త॑రు॒తారం॑ దువస్యథః ।
శర్యై॑ర॒భిద్యుం॒ పృత॑నాసు దు॒ష్టరం॑ చ॒ర్కృత్య॒మిన్ద్ర॑మివ చర్షణీ॒సహ॑మ్ ॥ ౧.౧౧౯.౧౦
కా రా॑ధ॒ద్ధోత్రా ॑శ్వినా వాం॒ కో వాం॒ జోష॑ ఉ॒భయోః॑ ।
క॒థా వి॑ధా॒త్యప్ర ॑చేతాః ॥ ౧.౧౨౦.౦౧
వి॒ద్వాంసా॒విద్దురః॑ పృచ్ఛే॒దవి॑ద్వాని॒త్థాప॑రో అచే॒తాః ।
నూ చి॒న్ను మర్తే॒ అక్రౌ ॑ ॥ ౧.౧౨౦.౦౨
తా వి॒ద్వాంసా॑ హవామహే వాం॒ తా నో॑ వి॒ద్వాంసా॒ మన్మ॑ వోచేతమ॒ద్య ।

r01.pdf 105
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

ప్రార్చ॒ద్దయ॑మానో యు॒వాకుః॑ ॥ ౧.౧౨౦.౦౩


వి పృ॑చ్ఛామి పా॒క్యా॒౩॒॑ న దే॒వాన్వష॑ట్కృతస్యాద్భు॒తస్య॑ దస్రా ।
పా॒తం చ॒ సహ్య॑సో యు॒వం చ॒ రభ్య॑సో నః ॥ ౧.౧౨౦.౦౪
ప్ర యా ఘోషే॒ భృగ॑వాణే॒ న శోభే॒ యయా॑ వా॒చా యజ॑తి పజ్రి ॒యో వా॑మ్ ।
ప్రైష॒యుర్న వి॒ద్వాన్ ॥ ౧.౧౨౦.౦౫
శ్రు ॒తం గా॑య॒త్రం తక॑వానస్యా॒హం చి॒ద్ధి రి॒రేభా॑శ్వినా వామ్ ।
ఆక్షీ శు॑భస్పతీ॒ దన్ ॥ ౧.౧౨౦.౦౬
యు॒వం హ్యాస్తం॑ మ॒హో రన్యు॒వం వా॒ యన్ని॒రత॑తంసతమ్ ।
తా నో॑ వసూ సుగో॒పా స్యా॑తం పా॒తం నో॒ వృకా॑దఘా॒యోః ॥ ౧.౧౨౦.౦౭
మా కస్మై॑ ధాతమ॒భ్య॑మి॒త్రిణే॑ నో॒ మాకుత్రా ॑ నో గృ॒హేభ్యో॑ ధే॒నవో॑ గుః ।
స్త॒నా॒భుజో॒ అశి॑శ్వీః ॥ ౧.౧౨౦.౦౮
దు॒హీ॒యన్మి॒త్రధి॑తయే యు॒వాకు॑ రా॒యే చ॑ నో మిమీ॒తం వాజ॑వత్యై ।
ఇ॒షే చ॑ నో మిమీతం ధేను॒మత్యై॑ ॥ ౧.౧౨౦.౦౯
అ॒శ్వినో॑రసనం॒ రథ॑మన॒శ్వం వా॒జినీ॑వతోః ।
తేనా॒హం భూరి॑ చాకన ॥ ౧.౧౨౦.౧౦
అ॒యం స॑మహ మా తనూ॒హ్యాతే॒ జనా॒ఁ అను॑ ।
సో॒మ॒పేయం॑ సు॒ఖో రథః॑ ॥ ౧.౧౨౦.౧౧
అధ॒ స్వప్న॑స్య॒ నిర్వి॒దేఽభు॑ఞ్జతశ్చ రే॒వతః॑ ।
ఉ॒భా తా బస్రి ॑ నశ్యతః ॥ ౧.౧౨౦.౧౨
కది॒త్థా నౄఁః పాత్రం॑ దేవయ॒తాం శ్రవ॒ద్గిరో॒ అఙ్గి ॑రసాం తుర॒ణ్యన్ ।
ప్ర యదాన॒డ్విశ॒ ఆ హ॒ర్మ్యస్యో॒రు క్రం॑సతే అధ్వ॒రే యజ॑త్రః ॥ ౧.౧౨౧.౦౧
స్తమ్భీ॑ద్ధ ॒ ద్యాం స ధ॒రుణం॑ ప్రుషాయదృ॒భుర్వాజా॑య॒ ద్రవి॑ణం॒ నరో॒ గోః ।
అను॑ స్వ॒జాం మ॑హి॒షశ్చ॑క్షత॒ వ్రాం మేనా॒మశ్వ॑స్య॒ పరి॑ మా॒తరం॒ గోః ॥ ౧.౧౨౧.౦౨
నక్ష॒ద్ధవ॑మరు॒ణీః పూ॒ర్వ్యం రాట్ తు॒రో వి॒శామఙ్గి ॑రసా॒మను॒ ద్యూన్ ।
తక్ష॒ద్వజ్రం॒ నియు॑తం త॒స్తమ్భ॒ద్ద్యాం చతు॑ష్పదే॒ నర్యా॑య ద్వి॒పాదే॑ ॥ ౧.౧౨౧.౦౩
అ॒స్య మదే॑ స్వ॒ర్యం॑ దా ఋ॒తాయాపీ॑వృతము॒స్రియా॑ణా॒మనీ॑కమ్ ।

106 sanskritdocuments.org
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

యద్ధ ॑ ప్ర ॒సర్గే ॑ త్రిక॒కుమ్ని॒వర్త॒దప॒ ద్రుహో॒ మాను॑షస్య॒ దురో॑ వః ॥ ౧.౧౨౧.౦౪


తుభ్యం॒ పయో॒ యత్పి॒తరా॒వనీ॑తాం॒ రాధః॑ సు॒రేత॑స్తు॒రణే॑ భుర॒ణ్యూ ।
శుచి॒ యత్తే॒ రేక్ణ ॒ ఆయ॑జన్త సబ॒ర్దుఘా॑యాః॒ పయ॑ ఉ॒స్రియా॑యాః ॥ ౧.౧౨౧.౦౫
అధ॒ ప్ర జ॑జ్ఞే త॒రణి॑ర్మమత్తు॒ ప్ర రో॑చ్య॒స్యా ఉ॒షసో॒ న సూరః॑ ।
ఇన్దు ॒ర్యేభి॒రాష్ట ॒ స్వేదు॑హవ్యైః స్రు ॒వేణ॑ సి॒ఞ్చఞ్జ ॒రణా॒భి ధామ॑ ॥ ౧.౧౨౧.౦౬
స్వి॒ధ్మా యద్వ॒నధి॑తిరప॒స్యాత్సూరో॑ అధ్వ॒రే పరి॒ రోధ॑నా॒ గోః ।
యద్ధ ॑ ప్ర ॒భాసి॒ కృత్వ్యా॒ఁ అను॒ ద్యూనన॑ర్విశే ప॒శ్విషే॑ తు॒రాయ॑ ॥ ౧.౧౨౧.౦౭
అ॒ష్టా మ॒హో ది॒వ ఆదో॒ హరీ॑ ఇ॒హ ద్యు॑మ్నా॒సాహ॑మ॒భి యో॑ధా॒న ఉత్స॑మ్ ।
హరిం॒ యత్తే॑ మ॒న్దినం॑ దు॒క్షన్వృ॒ధే గోర॑భస॒మద్రి ॑భిర్వా॒తాప్య॑మ్ ॥ ౧.౧౨౧.౦౮
త్వమా॑య॒సం ప్రతి॑ వర్తయో॒ గోర్ది ॒వో అశ్మా॑న॒ముప॑నీత॒మృభ్వా॑ ।
కుత్సా॑య॒ యత్ర ॑ పురుహూత వ॒న్వఞ్ఛుష్ణ ॑మన॒న్తైః ప॑రి॒యాసి॑ వ॒ధైః ॥ ౧.౧౨౧.౦౯
పు॒రా యత్సూర॒స్తమ॑సో॒ అపీ॑తే॒స్తమ॑ద్రివః ఫలి॒గం హే॒తిమ॑స్య ।
శుష్ణ ॑స్య చి॒త్పరి॑హితం॒ యదోజో॑ ది॒వస్పరి॒ సుగ్ర ॑థితం॒ తదాదః॑ ॥ ౧.౧౨౧.౧౦
అను॑ త్వా మ॒హీ పాజ॑సీ అచ॒క్రే ద్యావా॒క్షామా॑ మదతామిన్ద్ర॒ కర్మ॑న్ ।
త్వం వృ॒త్రమా॒శయా॑నం సి॒రాసు॑ మ॒హో వజ్రే ॑ణ సిష్వపో వ॒రాహు॑మ్ ॥ ౧.౧౨౧.౧౧
త్వమి॑న్ద్ర॒ నర్యో॒ యాఁ అవో॒ నౄన్తిష్ఠా ॒ వాత॑స్య సు॒యుజో॒ వహి॑ష్ఠాన్ ।
యం తే॑ కా॒వ్య ఉ॒శనా॑ మ॒న్దినం॒ దాద్వృ॑త్ర ॒హణం॒ పార్యం॑ తతక్ష॒ వజ్ర ॑మ్ ॥ ౧.౧౨౧.౧౨
త్వం సూరో॑ హ॒రితో॑ రామయో॒ నౄన్భర॑చ్చ॒క్రమేత॑శో॒ నాయమి॑న్ద్ర ।
ప్రాస్య॑ పా॒రం న॑వ॒తిం నా॒వ్యా॑నా॒మపి॑ క॒ర్తమ॑వర్త॒యోఽయ॑జ్యూన్ ॥ ౧.౧౨౧.౧౩
త్వం నో॑ అ॒స్యా ఇ॑న్ద్ర దు॒ర్హణా॑యాః పా॒హి వ॑జ్రివో దురి॒తాద॒భీకే॑ ।
ప్ర నో॒ వాజా॑న్ర ॒థ్యో॒౩॒॑ అశ్వ॑బుధ్యాని॒షే య॑న్ధి ॒ శ్రవ॑సే సూ॒నృతా॑యై ॥ ౧.౧౨౧.౧౪
మా సా తే॑ అ॒స్మత్సు॑మ॒తిర్వి ద॑స॒ద్వాజ॑ప్రమహః॒ సమిషో॑ వరన్త ।
ఆ నో॑ భజ మఘవ॒న్గోష్వ॒ర్యో మంహి॑ష్ఠాస్తే సధ॒మాదః॑ స్యామ ॥ ౧.౧౨౧.౧౫
ప్ర వః॒ పాన్తం॑ రఘుమన్య॒వోఽన్ధో ॑ య॒జ్ఞం రు॒ద్రాయ॑ మీ॒ళ్హుషే॑ భరధ్వమ్ ।
ది॒వో అ॑స్తో ॒ష్యసు॑రస్య వీ॒రైరి॑షు॒ధ్యేవ॑ మ॒రుతో॒ రోద॑స్యోః ॥ ౧.౧౨౨.౦౧

r01.pdf 107
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

పత్నీ॑వ పూ॒ర్వహూ॑తిం వావృ॒ధధ్యా॑ ఉ॒షాసా॒నక్తా॑ పురు॒ధా విదా॑నే ।


స్త॒రీర్నాత్కం॒ వ్యు॑తం॒ వసా॑నా॒ సూర్య॑స్య శ్రి ॒యా సు॒దృశీ॒ హిర॑ణ్యైః ॥ ౧.౧౨౨.౦౨
మ॒మత్తు॑ నః॒ పరి॑జ్మా వస॒ర్హా మ॒మత్తు॒ వాతో॑ అ॒పాం వృష॑ణ్వాన్ ।
శి॒శీ॒తమి॑న్ద్రాపర్వతా యు॒వం న॒స్తన్నో॒ విశ్వే॑ వరివస్యన్తు దే॒వాః ॥ ౧.౧౨౨.౦౩
ఉ॒త త్యా మే॑ య॒శసా॑ శ్వేత॒నాయై ॒ వ్యన్తా॒ పాన్తౌ ॑శి॒జో హు॒వధ్యై॑ ।
ప్ర వో॒ నపా॑తమ॒పాం కృ॑ణుధ్వం॒ ప్ర మాతరా ॒ ॑ రాస్పి॒నస్యా॒యోః ॥ ౧.౧౨౨.౦౪
ఆ వో॑ రువ॒ణ్యుమౌ॑శి॒జో హు॒వధ్యై॒ ఘోషేవ ॑ ॒ శంస॒మర్జు ॑నస్య॒ నంశే॑ ।
ప్ర వః॑ పూ॒ష్ణే దా॒వన॒ ఆఁ అచ్ఛా॑ వోచేయ వ॒సుతా॑తిమ॒గ్నేః ॥ ౧.౧౨౨.౦౫
శ్రు ॒తం మే॑ మిత్రావరుణా॒ హవే॒మోత శ్రు ॑తం॒ సద॑నే వి॒శ్వతః॑ సీమ్ ।
శ్రోతు॑ నః॒ శ్రోతు॑రాతిః సు॒శ్రోతుః॑ సు॒క్షేత్రా ॒ సిన్ధు ॑ర॒ద్భిః ॥ ౧.౧౨౨.౦౬
స్తు॒షే సా వాం॑ వరుణ మిత్ర రా॒తిర్గవాం॑ శ॒తా పృ॒క్షయా॑మేషు ప॒జ్రే ।
శ్రు ॒తర॑థే ప్రి ॒యర॑థే॒ దధా॑నాః స॒ద్యః పు॒ష్టిం ని॑రున్ధా ॒నాసో॑ అగ్మన్ ॥ ౧.౧౨౨.౦౭
అ॒స్య స్తు॑షే॒ మహి॑మఘస్య॒ రాధః॒ సచా॑ సనేమ॒ నహు॑షః సు॒వీరాః॑ ।
జనో॒ యః ప॒జ్రేభ్యో॑ వా॒జినీ॑వా॒నశ్వా॑వతో ర॒థినో॒ మహ్యం॑ సూ॒రిః ॥ ౧.౧౨౨.౦౮
జనో॒ యో మి॑త్రావరుణావభి॒ధ్రుగ॒పో న వాం॑ సు॒నోత్య॑క్ష్ణయా॒ధ్రుక్ ।
స్వ॒యం స యక్ష్మం॒ హృద॑యే॒ ని ధ॑త్త॒ ఆప॒ యదీం॒ హోత్రా ॑భిరృ॒తావా॑ ॥ ౧.౧౨౨.౦౯
స వ్రాధ॑తో॒ నహు॑షో॒ దంసు॑జూతః॒ శర్ధ ॑స్తరో న॒రాం గూ॒ర్తశ్ర ॑వాః ।
విసృ॑ష్టరాతిర్యాతి బాళ్హ ॒సృత్వా॒ విశ్వా॑సు పృ॒త్సు సద॒మిచ్ఛూరః॑ ॥ ౧.౧౨౨.౧౦
అధ॒ గ్మన్తా॒ నహు॑షో॒ హవం॑ సూ॒రేః శ్రోతా॑ రాజానో అ॒మృత॑స్య మన్ద్రాః ।
న॒భో॒జువో॒ యన్ని॑ర॒వస్య॒ రాధః॒ ప్రశ॑స్తయే మహి॒నా రథ॑వతే ॥ ౧.౧౨౨.౧౧
ఏ॒తం శర్ధం॑ ధామ॒ యస్య॑ సూ॒రేరిత్య॑వోచ॒న్దశ॑తయస్య॒ నంశే॑ ।
ద్యు॒మ్నాని॒ యేషు॑ వ॒సుతా॑తీ రా॒రన్విశ్వే॑ సన్వన్తు ప్రభృ॒థేషు॒ వాజ॑మ్ ॥ ౧.౧౨౨.౧౨
మన్దా ॑మహే॒ దశ॑తయస్య ధా॒సేర్ద్విర్యత్పఞ్చ॒ బిభ్ర ॑తో॒ యన్త్యన్నా॑ ।
కిమి॒ష్టాశ్వ॑ ఇ॒ష్టర॑శ్మిరే॒త ఈ॑శా॒నాస॒స్తరు॑ష ఋఞ్జతే॒ నౄన్ ॥ ౧.౧౨౨.౧౩
హిర॑ణ్యకర్ణం మణిగ్రీవ॒మర్ణ ॒స్తన్నో॒ విశ్వే॑ వరివస్యన్తు దే॒వాః ।

108 sanskritdocuments.org
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

అ॒ర్యో గిరః॑ స॒ద్య ఆ జ॒గ్ముషీ॒రోస్రాశ్చా॑కన్తూ ॒భయే॑ష్వ॒స్మే ॥ ౧.౧౨౨.౧౪


చ॒త్వారో॑ మా మశ॒ర్శార॑స్య॒ శిశ్వ॒స్త్రయో॒ రాజ్ఞ ॒ ఆయ॑వసస్య జి॒ష్ణోః ।
రథో॑ వాం మిత్రావరుణా దీ॒ర్ఘాప్సాః॒ స్యూమ॑గభస్తిః॒ సూరో॒ నాద్యౌ॑త్ ॥ ౧.౧౨౨.౧౫
పృ॒థూ రథో॒ దక్షి॑ణాయా అయో॒జ్యైనం॑ దే॒వాసో॑ అ॒మృతా॑సో అస్థుః ।
కృ॒ష్ణాదుద॑స్థాద॒ర్యా॒౩॒॑ విహా॑యా॒శ్చికి॑త్సన్తీ॒ మాను॑షాయ॒ క్షయా॑య ॥ ౧.౧౨౩.౦౧
పూర్వా॒ విశ్వ॑స్మా॒ద్భువ॑నాదబోధి॒ జయ॑న్తీ॒ వాజం॑ బృహ॒తీ సను॑త్రీ ।
ఉ॒చ్చా వ్య॑ఖ్యద్యువ॒తిః పు॑న॒ర్భూరోషా అ॑గన్ప్రథ॒మా పూ॒ర్వహూ॑తౌ ॥ ౧.౧౨౩.౦౨
యద॒ద్య భా॒గం వి॒భజా॑సి॒ నృభ్య॒ ఉషో॑ దేవి మర్త్య॒త్రా సు॑జాతే ।
దే॒వో నో॒ అత్ర ॑ సవి॒తా దమూ॑నా॒ అనా॑గసో వోచతి॒ సూర్యా॑య ॥ ౧.౧౨౩.౦౩
గృ॒హంగృ॑హమహ॒నా యా॒త్యచ్ఛా॑ ది॒వేది॑వే॒ అధి॒ నామా॒ దధా॑నా ।
సిషా॑సన్తీ ద్యోత॒నా శశ్వ॒దాగా॒దగ్ర ॑మగ్ర ॒మిద్భ॑జతే॒ వసూ॑నామ్ ॥ ౧.౧౨౩.౦౪
భగ॑స్య॒ స్వసా॒ వరు॑ణస్య జా॒మిరుషః॑ సూనృతే ప్రథ॒మా జ॑రస్వ ।
ప॒శ్చా స ద॑ఘ్యా॒ యో అ॒ఘస్య॑ ధా॒తా జయే॑మ॒ తం దక్షి॑ణయా॒ రథే॑న ॥ ౧.౧౨౩.౦౫
ఉదీ॑రతాం సూ॒నృతా॒ ఉత్పురం॑ధీ॒రుద॒గ్నయః॑ శుశుచా॒నాసో॑ అస్థుః ।
స్పా॒ర్హా వసూ॑ని॒ తమ॒సాప॑గూళ్హా ॒విష్కృ॑ణ్వన్త్యు॒షసో॑ విభా॒తీః ॥ ౧.౧౨౩.౦౬
అపా॒న్యదేత్య॒భ్య౧॒॑న్యదే॑తి॒ విషు॑రూపే॒ అహ॑నీ॒ సం చ॑రేతే ।
ప॒రి॒క్షితో॒స్తమో॑ అ॒న్యా గుహా॑క॒రద్యౌ॑దు॒షాః శోశు॑చతా॒ రథే॑న ॥ ౧.౧౨౩.౦౭
స॒దృశీ॑ర॒ద్య స॒దృశీ॒రిదు॒ శ్వో దీ॒ర్ఘం స॑చన్తే॒ వరు॑ణస్య॒ ధామ॑ ।
అ॒న॒వ॒ద్యాస్త్రిం॒శతం॒ యోజ॑నా॒న్యేకై ॑కా॒ క్రతుం॒ పరి॑ యన్తి స॒ద్యః ॥ ౧.౧౨౩.౦౮
జా॒న॒త్యహ్నః॑ ప్రథ॒మస్య॒ నామ॑ శు॒క్రా కృ॒ష్ణాద॑జనిష్ట శ్వితీ॒చీ ।
ఋ॒తస్య॒ యోషా॒ న మి॑నాతి॒ ధామాహ॑రహర్నిష్కృ॒తమా॒చర॑న్తీ ॥ ౧.౧౨౩.౦౯
క॒న్యే॑వ త॒న్వా॒౩॒॑ శాశ॑దానా॒ఁ ఏషి॑ దేవి దే॒వమియ॑క్షమాణమ్ ।
సం॒స్మయ॑మానా యువ॒తిః పు॒రస్తా ॑దా॒విర్వక్షాం॑సి కృణుషే విభా॒తీ ॥ ౧.౧౨౩.౧౦
సు॒సం॒కా॒శా మా॒తృమృ॑ష్టేవ॒ యోషా॒విస్త॒న్వం॑ కృణుషే దృ॒శే కమ్ ।
భ॒ద్రా త్వము॑షో విత॒రం వ్యు॑చ్ఛ॒ న తత్తే॑ అ॒న్యా ఉ॒షసో॑ నశన్త ॥ ౧.౧౨౩.౧౧

r01.pdf 109
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

అశ్వా॑వతీ॒ర్గోమ॑తీర్వి॒శ్వవా॑రా॒ యత॑మానా ర॒శ్మిభిః॒ సూర్య॑స్య ।


పరా॑ చ॒ యన్తి॒ పున॒రా చ॑ యన్తి భ॒ద్రా నామ॒ వహ॑మానా ఉ॒షాసః॑ ॥ ౧.౧౨౩.౧౨
ఋ॒తస్య॑ ర॒శ్మిమ॑ను॒యచ్ఛ॑మానా భ॒ద్రమ్భ॑ద్రం॒ క్రతు॑మ॒స్మాసు॑ ధేహి ।
ఉషో॑ నో అ॒ద్య సు॒హవా॒ వ్యు॑చ్ఛా॒స్మాసు॒ రాయో॑ మ॒ఘవ॑త్సు చ స్యుః ॥ ౧.౧౨౩.౧౩
ఉ॒షా ఉ॒చ్ఛన్తీ॑ సమిధా॒నే అ॒గ్నా ఉ॒ద్యన్సూర్య॑ ఉర్వి॒యా జ్యోతి॑రశ్రేత్ ।
దే॒వో నో॒ అత్ర ॑ సవి॒తా న్వర్థం॒ ప్రాసా॑వీద్ద్వి॒పత్ప్ర చతు॑ష్పది॒త్యై ॥ ౧.౧౨౪.౦౧
అమి॑నతీ॒ దైవ్యా॑ని వ్ర ॒తాని॑ ప్రమిన॒తీ మ॑ను॒ష్యా॑ యు॒గాని॑ ।
ఈ॒యుషీ॑ణాముప॒మా శశ్వ॑తీనామాయతీ॒నాం ప్ర ॑థ॒మోషా వ్య॑ద్యౌత్ ॥ ౧.౧౨౪.౦౨
ఏ॒షా ది॒వో దు॑హి॒తా ప్రత్య॑దర్శి॒ జ్యోతి॒ర్వసా॑నా సమ॒నా పు॒రస్తా ॑త్ ।
ఋ॒తస్య॒ పన్థా ॒మన్వే॑తి సా॒ధు ప్ర ॑జాన॒తీవ॒ న దిశో॑ మినాతి ॥ ౧.౧౨౪.౦౩
ఉపో॑ అదర్శి శు॒న్ధ్యువో॒ న వక్షో॑ నో॒ధా ఇ॑వా॒విర॑కృత ప్రి ॒యాణి॑ ।
అ॒ద్మ॒సన్న స॑స॒తో బో॒ధయ॑న్తీ శశ్వత్త॒మాగా॒త్పున॑రే॒యుషీ॑ణామ్ ॥ ౧.౧౨౪.౦౪
పూర్వే॒ అర్ధే ॒ రజ॑సో అ॒ప్త్యస్య॒ గవాం॒ జని॑త్ర్యకృత॒ ప్ర కే॒తుమ్ ।
వ్యు॑ ప్రథతే విత॒రం వరీ॑య॒ ఓభా పృ॒ణన్తీ॑ పి॒త్రోరు॒పస్థా ॑ ॥ ౧.౧౨౪.౦౫
ఏ॒వేదే॒షా పు॑రు॒తమా॑ దృ॒శే కం నాజా॑మిం॒ న పరి॑ వృణక్తి జా॒మిమ్ ।
అ॒రే॒పసా॑ త॒న్వా॒౩॒॑ శాశ॑దానా॒ నార్భా॒దీష॑తే॒ న మ॒హో వి॑భా॒తీ ॥ ౧.౧౨౪.౦౬
అ॒భ్రా ॒తేవ॑ పుం॒స ఏ॑తి ప్రతీ॒చీ గ॑ర్తా ॒రుగి॑వ స॒నయే॒ ధనా॑నామ్ ।
జా॒యేవ॒ పత్య॑ ఉశ॒తీ సు॒వాసా॑ ఉ॒షా హ॒స్రేవ॒ ని రి॑ణీతే॒ అప్సః॑ ॥ ౧.౧౨౪.౦౭
స్వసా॒ స్వస్రే ॒ జ్యాయ॑స్యై॒ యోని॑మారై ॒గపై ॑త్యస్యాః ప్రతి॒చక్ష్యే॑వ ।
వ్యు॒చ్ఛన్తీ॑ ర॒శ్మిభిః॒ సూర్య॑స్యా॒ఞ్జ్య॑ఙ్క్తే సమన॒గా ఇ॑వ॒ వ్రాః ॥ ౧.౧౨౪.౦౮
ఆ॒సాం పూర్వా॑సా॒మహ॑సు॒ స్వసౄ॑ణా॒మప॑రా॒ పూర్వా॑మ॒భ్యే॑తి ప॒శ్చాత్ ।
తాః ప్ర ॑త్న॒వన్నవ్య॑సీర్నూ॒నమ॒స్మే రే॒వదు॑చ్ఛన్తు సు॒దినా॑ ఉ॒షాసః॑ ॥ ౧.౧౨౪.౦౯
ప్ర బో॑ధయోషః పృణ॒తో మ॑ఘో॒న్యబు॑ధ్యమానాః ప॒ణయః॑ ససన్తు ।
రే॒వదు॑చ్ఛ మ॒ఘవ॑ద్భ్యో మఘోని రే॒వత్స్తో ॒త్రే సూ॑నృతే జా॒రయ॑న్తీ ॥ ౧.౧౨౪.౧౦
అవే॒యమ॑శ్వైద్యువ॒తిః పు॒రస్తా ॑ద్యు॒ఙ్క్తే గవా॑మరు॒ణానా॒మనీ॑కమ్ ।
వి నూ॒నము॑చ్ఛా॒దస॑తి॒ ప్ర కే॒తుర్గృ॒హంగృ॑హ॒ముప॑ తిష్ఠాతే అ॒గ్నిః ॥ ౧.౧౨౪.౧౧

110 sanskritdocuments.org
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

ఉత్తే॒ వయ॑శ్చిద్వస॒తేర॑పప్త॒న్నర॑శ్చ॒ యే పి॑తు॒భాజో॒ వ్యు॑ష్టౌ ।


అ॒మా స॒తే వ॑హసి॒ భూరి॑ వా॒మముషో॑ దేవి దా॒శుషే॒ మర్త్యా॑య ॥ ౧.౧౨౪.౧౨
అస్తో ॑ఢ్వం స్తోమ్యా॒ బ్రహ్మ॑ణా॒ మేఽవీ॑వృధధ్వముశ॒తీరు॑షాసః ।
యు॒ష్మాకం॑ దేవీ॒రవ॑సా సనేమ సహ॒స్రిణం॑ చ శ॒తినం॑ చ॒ వాజ॑మ్ ॥ ౧.౧౨౪.౧౩
ప్రా ॒తా రత్నం॑ ప్రాత॒రిత్వా॑ దధాతి॒ తం చి॑కి॒త్వాన్ప్ర॑తి॒గృహ్యా॒ ని ధ॑త్తే ।
తేన॑ ప్ర ॒జాం వ॒ర్ధయ॑మాన॒ ఆయూ॑ రా॒యస్పోషే॑ణ సచతే సు॒వీరః॑ ॥ ౧.౧౨౫.౦౧
సు॒గుర॑సత్సుహిర॒ణ్యః స్వశ్వో॑ బృ॒హద॑స్మై॒ వయ॒ ఇన్ద్రో॑ దధాతి ।
యస్త్వా॒యన్తం॒ వసు॑నా ప్రాతరిత్వో ము॒క్షీజ॑యేవ॒ పది॑ముత్సి॒నాతి॑ ॥ ౧.౧౨౫.౦౨
ఆయ॑మ॒ద్య సు॒కృతం॑ ప్రా ॒తరి॒చ్ఛన్ని॒ష్టేః పు॒త్రం వసు॑మతా॒ రథే॑న ।
అం॒శోః సు॒తం పా॑యయ మత్స॒రస్య॑ క్ష॒యద్వీ॑రం వర్ధయ సూ॒నృతా॑భిః ॥ ౧.౧౨౫.౦౩
ఉప॑ క్షరన్తి॒ సిన్ధ ॑వో మయో॒భువ॑ ఈజా॒నం చ॑ య॒క్ష్యమా॑ణం చ ధే॒నవః॑ ।
పృ॒ణన్తం॑ చ॒ పపు॑రిం చ శ్రవ॒స్యవో॑ ఘృ॒తస్య॒ ధారా॒ ఉప॑ యన్తి వి॒శ్వతః॑ ॥ ౧.౧౨౫.౦౪
నాక॑స్య పృ॒ష్ఠే అధి॑ తిష్ఠతి శ్రి ॒తో యః పృ॒ణాతి॒ స హ॑ దే॒వేషు॑ గచ్ఛతి ।
తస్మా॒ ఆపో॑ ఘృ॒తమ॑ర్షన్తి॒ సిన్ధ ॑వ॒స్తస్మా॑ ఇ॒యం దక్షి॑ణా పిన్వతే॒ సదా॑ ॥ ౧.౧౨౫.౦౫
దక్షి॑ణావతా॒మిది॒మాని॑ చి॒త్రా దక్షి॑ణావతాం ది॒వి సూర్యా॑సః ।
దక్షి॑ణావన్తో అ॒మృతం॑ భజన్తే॒ దక్షి॑ణావన్తః॒ ప్ర తి॑రన్త॒ ఆయుః॑ ॥ ౧.౧౨౫.౦౬
మా పృ॒ణన్తో॒ దురి॑త॒మేన॒ ఆర॒న్మా జా॑రిషుః సూ॒రయః॑ సువ్ర ॒తాసః॑ ।
అ॒న్యస్తేషాం॑ పరి॒ధిర॑స్తు॒ కశ్చి॒దపృ॑ణన్తమ॒భి సం య॑న్తు॒ శోకాః॑ ॥ ౧.౧౨౫.౦౭
అమ॑న్దా ॒న్స్తోమా॒న్ప్ర భ॑రే మనీ॒షా సిన్ధా ॒వధి॑ క్షియ॒తో భా॒వ్యస్య॑ ।
యో మే॑ స॒హస్ర ॒మమి॑మీత స॒వాన॒తూర్తో ॒ రాజా॒ శ్రవ॑ ఇ॒చ్ఛమా॑నః ॥ ౧.౧౨౬.౦౧
శ॒తం రాజ్ఞో ॒ నాధ॑మానస్య ని॒ష్కాఞ్ఛ॒తమశ్వా॒న్ప్రయ॑తాన్స॒ద్య ఆద॑మ్ ।
శ॒తం క॒క్షీవా॒ఁ అసు॑రస్య॒ గోనాం॑ ది॒వి శ్రవో॒ఽజర॒మా త॑తాన ॥ ౧.౧౨౬.౦౨
ఉప॑ మా శ్యా॒వాః స్వ॒నయే॑న ద॒త్తా వ॒ధూమ॑న్తో॒ దశ॒ రథా॑సో అస్థుః ।
ష॒ష్టిః స॒హస్ర ॒మను॒ గవ్య॒మాగా॒త్సన॑త్క॒క్షీవా॑ఁ అభిపి॒త్వే అహ్నా॑మ్ ॥ ౧.౧౨౬.౦౩
చ॒త్వా॒రిం॒శద్దశ॑రథస్య॒ శోణాః॑ స॒హస్ర ॒స్యాగ్రే ॒ శ్రేణిం॑ నయన్తి ।

r01.pdf 111
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

మ॒ద॒చ్యుతః॑ కృశ॒నావ॑తో॒ అత్యా॑న్క॒క్షీవ॑న్త॒ ఉద॑మృక్షన్త ప॒జ్రాః ॥ ౧.౧౨౬.౦౪


పూర్వా॒మను॒ ప్రయ॑తి॒మా ద॑దే వ॒స్త్రీన్యు॒క్తాఁ అ॒ష్టావ॒రిధా॑యసో॒ గాః ।
సు॒బన్ధ ॑వో॒ యే వి॒శ్యా॑ ఇవ॒ వ్రా అన॑స్వన్తః॒ శ్రవ॒ ఐష॑న్త ప॒జ్రాః ॥ ౧.౧౨౬.౦౫
ఆగ॑ధితా॒ పరి॑గధితా॒ యా క॑శీ॒కేవ॒ జఙ్గ ॑హే ।
దదా॑తి॒ మహ్యం॒ యాదు॑రీ॒ యాశూ॑నాం భో॒జ్యా॑ శ॒తా ॥ ౧.౧౨౬.౦౬
ఉపో॑ప మే॒ పరా॑ మృశ॒ మా మే॑ ద॒భ్రాణి॑ మన్యథాః ।
సర్వా॒హమ॑స్మి రోమ॒శా గ॒న్ధారీ॑ణామివావి॒కా ॥ ౧.౧౨౬.౦౭
అ॒గ్నిం హోతా॑రం మన్యే॒ దాస్వ॑న్తం॒ వసుం॑ సూ॒నుం సహ॑సో జా॒తవే॑దసం॒ విప్రం॒ న
జా॒తవే॑దసమ్ ।
య ఊ॒ర్ధ్వయా॑ స్వధ్వ॒రో దే॒వో దే॒వాచ్యా॑ కృ॒పా ।
ఘృ॒తస్య॒ విభ్రా ॑ష్టి ॒మను॑ వష్టి శో॒చిషా॒జుహ్వా॑నస్య స॒ర్పిషః॑ ॥ ౧.౧౨౭.౦౧
యజి॑ష్ఠం త్వా॒ యజ॑మానా హువేమ॒ జ్యేష్ఠ ॒మఙ్గి ॑రసాం విప్ర ॒ మన్మ॑భి॒ర్విప్రే ॑భిః శుక్ర ॒ మన్మ॑భిః

పరి॑జ్మానమివ॒ ద్యాం హోతా॑రం చర్షణీ॒నామ్ ।
శో॒చిష్కే॑శం॒ వృష॑ణం॒ యమి॒మా విశః॒ ప్రావ॑న్తు జూ॒తయే॒ విశః॑ ॥ ౧.౧౨౭.౦౨
స హి పు॒రూ చి॒దోజ॑సా వి॒రుక్మ॑తా॒ దీద్యా॑నో॒ భవ॑తి ద్రుహంత॒రః ప॑ర॒శుర్న ద్రు ॑హంత॒రః ।
వీ॒ళు చి॒ద్యస్య॒ సమృ॑తౌ॒ శ్రువ॒ద్వనే॑వ॒ యత్స్థి ॒రమ్ ।
నిః॒షహ॑మాణో యమతే॒ నాయ॑తే ధన్వా॒సహా॒ నాయ॑తే ॥ ౧.౧౨౭.౦౩
దృ॒ళ్హా చి॑దస్మా॒ అను॑ దు॒ర్యథా॑ వి॒దే తేజి॑ష్ఠాభిర॒రణి॑భిర్దా ॒ష్ట్యవ॑సే॒ఽగ్నయే॑ దా॒ష్ట్యవ॑సే ।
ప్ర యః పు॒రూణి॒ గాహ॑తే॒ తక్ష॒ద్వనే॑వ శో॒చిషా॑ ।
స్థి ॒రా చి॒దన్నా॒ ని రి॑ణా॒త్యోజ॑సా॒ ని స్థి ॒రాణి॑ చి॒దోజ॑సా ॥ ౧.౧౨౭.౦౪
తమ॑స్య పృ॒క్షముప॑రాసు ధీమహి॒ నక్తం॒ యః సు॒దర్శ॑తరో॒ దివా॑తరా॒దప్రా ॑యుషే॒
దివా॑తరాత్ ।
ఆద॒స్యాయు॒ర్గ్రభ॑ణవద్వీ॒ళు శర్మ॒ న సూ॒నవే॑ ।
భ॒క్తమభ॑క్త॒మవో॒ వ్యన్తో॑ అ॒జరా॑ అ॒గ్నయో॒ వ్యన్తో॑ అ॒జరాః॑ ॥ ౧.౧౨౭.౦౫
స హి శర్ధో ॒ న మారు॑తం తువి॒ష్వణి॒రప్న॑స్వతీషూ॒ర్వరా॑స్వి॒ష్టని॒రార్త॑నాస్వి॒ష్టనిః॑ ।

112 sanskritdocuments.org
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

ఆద॑ద్ధ ॒వ్యాన్యా॑ద॒దిర్య॒జ్ఞస్య॑ కే॒తుర॒ర్హణా॑ ।


అధ॑ స్మాస్య॒ హర్ష ॑తో॒ హృషీ॑వతో॒ విశ్వే॑ జుషన్త॒ పన్థాం॒ నరః॑ శు॒భే న పన్థా ॑మ్ ॥
౧.౧౨౭.౦౬
ద్వి॒తా యదీం॑ కీ॒స్తాసో॑ అ॒భిద్య॑వో నమ॒స్యన్త॑ ఉప॒వోచన్త
॑ ॒ భృగ॑వో మ॒థ్నన్తో॑ దా॒శా భృగ॑వః

అ॒గ్నిరీ॑శే॒ వసూ॑నాం॒ శుచి॒ర్యో ధ॒ర్ణిరే॑షామ్ ।
ప్రి ॒యాఁ అ॑పి॒ధీఁర్వ॑నిషీష్ట ॒ మేధి॑ర॒ ఆ వ॑నిషీష్ట ॒ మేధి॑రః ॥ ౧.౧౨౭.౦౭
విశ్వా॑సాం త్వా వి॒శాం పతిం॑ హవామహే॒ సర్వా॑సాం సమా॒నం దమ్ప॑తిం భు॒జే
స॒త్యగి॑ర్వాహసం భు॒జే ।
అతి॑థిం॒ మాను॑షాణాం పి॒తుర్న యస్యా॑స॒యా ।
అ॒మీ చ॒ విశ్వే॑ అ॒మృతా॑స॒ ఆ వయో॑ హ॒వ్యా దే॒వేష్వా వయః॑ ॥ ౧.౧౨౭.౦౮
త్వమ॑గ్నే॒ సహ॑సా॒ సహ॑న్తమః శు॒ష్మిన్త॑మో జాయసే దే॒వతా॑తయే ర॒యిర్న దే॒వతా॑తయే ।
శు॒ష్మిన్త॑మో॒ హి తే॒ మదో॑ ద్యు॒మ్నిన్త॑మ ఉ॒త క్రతుః॑ ।
అధ॑ స్మా తే॒ పరి॑ చరన్త్యజర శ్రుష్టీ ॒వానో॒ నాజ॑ర ॥ ౧.౧౨౭.౦౯
ప్ర వో॑ మ॒హే సహ॑సా॒ సహ॑స్వత ఉష॒ర్బుధే॑ పశు॒షే నాగ్నయే॒ స్తోమో॑ బభూత్వ॒గ్నయే॑

ప్రతి॒ యదీం॑ హ॒విష్మా॒న్విశ్వా॑సు॒ క్షాసు॒ జోగు॑వే ।
అగ్రే ॑ రే॒భో న జ॑రత ఋషూ॒ణాం జూర్ణి ॒ర్హోత॑ ఋషూ॒ణామ్ ॥ ౧.౧౨౭.౧౦
స నో॒ నేది॑ష్ఠం॒ దదృ॑శాన॒ ఆ భ॒రాగ్నే॑ దే॒వేభిః॒ సచ॑నాః సుచే॒తునా॑ మ॒హో రా॒యః సు॑చే॒తునా॑

మహి॑ శవిష్ఠ నస్కృధి సం॒చక్షే॑ భు॒జే అ॒స్యై ।
మహి॑ స్తో ॒తృభ్యో॑ మఘవన్సు॒వీర్యం॒ మథీ॑రు॒గ్రో న శవ॑సా ॥ ౧.౧౨౭.౧౧
అ॒యం జా॑యత॒ మను॑షో॒ ధరీ॑మణి॒ హోతా॒ యజి॑ష్ఠ ఉ॒శిజా॒మను॑ వ్ర ॒తమ॒గ్నిః స్వమను॑
వ్ర ॒తమ్ ।
వి॒శ్వశ్రు ॑ష్టిః సఖీయ॒తే ర॒యిరి॑వ శ్రవస్య॒తే ।
అద॑బ్ధో ॒ హోతా॒ ని ష॑దది॒ళస్ప॒దే పరి॑వీత ఇ॒ళస్ప॒దే ॥ ౧.౧౨౮.౦౧
తం య॑జ్ఞ ॒సాధ॒మపి॑ వాతయామస్యృ॒తస్య॑ ప॒థా నమ॑సా హ॒విష్మ॑తా దే॒వతా॑తా హ॒విష్మ॑తా

r01.pdf 113
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

స న॑ ఊ॒ర్జాము॒పాభృ॑త్య॒యా కృ॒పా న జూ॑ర్యతి ।


యం మా॑త॒రిశ్వా॒ మన॑వే పరా॒వతో॑ దే॒వం భాః ప॑రా॒వతః॑ ॥ ౧.౧౨౮.౦౨
ఏవే॑న స॒ద్యః పర్యే॑తి॒ పార్థి ॑వం ముహు॒ర్గీ రేతో॑ వృష॒భః కని॑క్రద॒ద్దధ॒ద్రేతః॒ కని॑క్రదత్ ।
శ॒తం చక్షా॑ణో అ॒క్షభి॑ర్దే ॒వో వనే॑షు తు॒ర్వణిః॑ ।
సదో॒ దధా॑న॒ ఉప॑రేషు॒ సాను॑ష్వ॒గ్నిః పరే॑షు॒ సాను॑షు ॥ ౧.౧౨౮.౦౩
స సు॒క్రతుః॑ పు॒రోహి॑తో॒ దమే॑దమే॒ఽగ్నిర్య॒జ్ఞస్యా॑ధ్వ॒రస్య॑ చేతతి॒ క్రత్వా॑ య॒జ్ఞస్య॑ చేతతి

క్రత్వా॑ వే॒ధా ఇ॑షూయ॒తే విశ్వా॑ జా॒తాని॑ పస్పశే ।
యతో॑ ఘృత॒శ్రీరతి॑థి॒రజా॑యత॒ వహ్ని॑ర్వే॒ధా అజా॑యత ॥ ౧.౧౨౮.౦౪
క్రత్వా॒ యద॑స్య॒ తవి॑షీషు పృ॒ఞ్చతే॒ఽగ్నేరవే॑ణ మ॒రుతాం॒ న భో॒జ్యే॑షి॒రాయ॒ న భో॒జ్యా॑

స హి ష్మా॒ దాన॒మిన్వ॑తి॒ వసూ॑నాం చ మ॒జ్మనా॑ ।
స న॑స్త్రాసతే దురి॒తాద॑భి॒హ్రుతః॒ శంసా॑ద॒ఘాద॑భి॒హ్రుతః॑ ॥ ౧.౧౨౮.౦౫
విశ్వో॒ విహా॑యా అర॒తిర్వసు॑ర్దధే॒ హస్తే॒ దక్షి॑ణే త॒రణి॒ర్న శి॑శ్రథచ్ఛ్రవ॒స్యయా॒ న శి॑శ్రథత్

విశ్వ॑స్మా॒ ఇది॑షుధ్య॒తే దే॑వ॒త్రా హ॒వ్యమోహి॑షే ।
విశ్వ॑స్మా॒ ఇత్సు॒కృతే॒ వార॑మృణ్వత్య॒గ్నిర్ద్వారా॒ వ్యృ॑ణ్వతి ॥ ౧.౧౨౮.౦౬
స మాను॑షే వృ॒జనే॒ శంత॑మో హి॒తో॒౩॒॑ఽగ్నిర్య॒జ్ఞేషు॒ జేన్యో॒ న వి॒శ్పతిః॑ ప్రి ॒యో య॒జ్ఞేషు॑
వి॒శ్పతిః॑ ।
స హ॒వ్యా మాను॑షాణామి॒ళా కృ॒తాని॑ పత్యతే ।
స న॑స్త్రాసతే॒ వరు॑ణస్య ధూ॒ర్తేర్మ॒హో దే॒వస్య॑ ధూ॒ర్తేః ॥ ౧.౧౨౮.౦౭
అ॒గ్నిం హోతా॑రమీళతే॒ వసు॑ధితిం ప్రి ॒యం చేతి॑ష్ఠమర॒తిం న్యే॑రిరే హవ్య॒వాహం॒ న్యే॑రిరే ।
వి॒శ్వాయుం॑ వి॒శ్వవే॑దసం॒ హోతా॑రం యజ॒తం క॒విమ్ ।
దే॒వాసో॑ ర॒ణ్వమవ॑సే వసూ॒యవో॑ గీ॒ర్భీ ర॒ణ్వం వ॑సూ॒యవః॑ ॥ ౧.౧౨౮.౦౮
యం త్వం రథ॑మిన్ద్ర మే॒ధసా॑తయేఽపా॒కా సన్త॑మిషిర ప్ర ॒ణయ॑సి॒ ప్రాన॑వద్య॒ నయ॑సి ।
స॒ద్యశ్చి॒త్తమ॒భిష్ట ॑యే॒ కరో॒ వశ॑శ్చ వా॒జిన॑మ్ ।
సాస్మాక॑మనవద్య తూతుజాన వే॒ధసా॑మి॒మాం వాచం॒ న వే॒ధసా॑మ్ ॥ ౧.౧౨౯.౦౧

114 sanskritdocuments.org
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

స శ్రు ॑ధి॒ యః స్మా॒ పృత॑నాసు॒ కాసు॑ చిద్ద ॒క్షాయ్య॑ ఇన్ద్ర॒ భర॑హూతయే॒ నృభి॒రసి॒
ప్రతూ॑ర్తయే॒ నృభిః॑ ।
యః శూరైః॒ స్వ౧॒ః॑ సని॑తా॒ యో విప్రై॒ర్వాజం॒ తరు॑తా ।
తమీ॑శా॒నాస॑ ఇరధన్త వా॒జినం॑ పృ॒క్షమత్యం॒ న వా॒జిన॑మ్ ॥ ౧.౧౨౯.౦౨
ద॒స్మో హి ష్మా॒ వృష॑ణం॒ పిన్వ॑సి॒ త్వచం॒ కం చి॑ద్యావీర॒రరుం॑ శూర॒ మర్త్యం॑ పరివృ॒ణక్షి॒
మర్త్య॑మ్ ।
ఇన్ద్రో॒త తుభ్యం॒ తద్ది ॒వే తద్రు ॒ద్రాయ॒ స్వయ॑శసే ।
మి॒త్రాయ॑ వోచం॒ వరు॑ణాయ స॒ప్రథః॑ సుమృళీ॒కాయ॑ స॒ప్రథః॑ ॥ ౧.౧౨౯.౦౩
అ॒స్మాకం॑ వ॒ ఇన్ద్ర॑ముశ్మసీ॒ష్టయే॒ సఖా॑యం వి॒శ్వాయుం॑ ప్రా ॒సహం॒ యుజం॒ వాజే॑షు
ప్రా ॒సహం॒ యుజ॑మ్ ।
అ॒స్మాకం॒ బ్రహ్మో॒తయేఽవా॑ పృ॒త్సుషు॒ కాసు॑ చిత్ ।
న॒హి త్వా॒ శత్రుః॒ స్తర॑తే స్తృ॒ణోషి॒ యం విశ్వం॒ శత్రుం॑ స్తృ॒ణోషి॒ యమ్ ॥ ౧.౧౨౯.౦౪
ని షూ న॒మాతి॑మతిం॒ కయ॑స్య చి॒త్తేజి॑ష్ఠాభిర॒రణి॑భి॒ర్నోతిభి॑రు॒గ్రాభి॑రుగ్రో ॒తిభిః॑ ।
నేషి॑ ణో॒ యథా॑ పు॒రానే॒నాః శూ॑ర॒ మన్య॑సే ।
విశ్వా॑ని పూ॒రోరప॑ పర్షి ॒ వహ్ని॑రా॒సా వహ్ని॑ర్నో॒ అచ్ఛ॑ ॥ ౧.౧౨౯.౦౫
ప్ర తద్వో॑చేయం॒ భవ్యా॒యేన్ద ॑వే॒ హవ్యో॒ న య ఇ॒షవా॒న్మన్మ॒ రేజ॑తి రక్షో॒హా మన్మ॒ రేజ॑తి

స్వ॒యం సో అ॒స్మదా ని॒దో వ॒ధైర॑జేత దుర్మ॒తిమ్ ।
అవ॑ స్రవేద॒ఘశం॑సోఽవత॒రమవ॑ క్షు॒ద్రమి॑వ స్రవేత్ ॥ ౧.౧౨౯.౦౬
వ॒నేమ॒ తద్ధోత్ర ॑యా చి॒తన్త్యా॑ వ॒నేమ॑ ర॒యిం ర॑యివః సు॒వీర్యం॑ ర॒ణ్వం సన్తం॑ సు॒వీర్య॑మ్

దు॒ర్మన్మా॑నం సు॒మన్తు॑భి॒రేమి॒షా పృ॑చీమహి ।
ఆ స॒త్యాభి॒రిన్ద్రం॑ ద్యు॒మ్నహూ॑తిభి॒ర్యజ॑త్రం ద్యు॒మ్నహూ॑తిభిః ॥ ౧.౧౨౯.౦౭
ప్రప్రా ॑ వో అ॒స్మే స్వయ॑శోభిరూ॒తీ ప॑రివ॒ర్గ ఇన్ద్రో॑ దుర్మతీ॒నాం దరీ॑మన్దుర్మతీ॒నామ్ ।
స్వ॒యం సా రి॑ష॒యధ్యై॒ యా న॑ ఉపే॒షే అ॒త్రైః ।
హ॒తేమ॑స॒న్న వ॑క్షతి క్షి॒ప్తా జూ॒ర్ణిర్న వ॑క్షతి ॥ ౧.౧౨౯.౦౮
త్వం న॑ ఇన్ద్ర రా॒యా పరీ॑ణసా యా॒హి ప॒థాఁ అ॑నే॒హసా॑ పు॒రో యా॑హ్యర॒క్షసా॑ ।

r01.pdf 115
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

సచ॑స్వ నః పరా॒క ఆ సచ॑స్వాస్తమీ॒క ఆ ।


పా॒హి నో॑ దూ॒రాదా॒రాద॒భిష్టి ॑భిః॒ సదా॑ పాహ్య॒భిష్టి ॑భిః ॥ ౧.౧౨౯.౦౯
త్వం న॑ ఇన్ద్ర రా॒యా తరూ॑షసో॒గ్రం చి॑త్త్వా మహి॒మా స॑క్ష॒దవ॑సే మ॒హే మి॒త్రం నావ॑సే ।
ఓజి॑ష్ఠ ॒ త్రాత॒రవి॑తా॒ రథం॒ కం చి॑దమర్త్య ।
అ॒న్యమ॒స్మద్రి ॑రిషేః॒ కం చి॑దద్రివో॒ రిరి॑క్షన్తం చిదద్రివః ॥ ౧.౧౨౯.౧౦
పా॒హి న॑ ఇన్ద్ర సుష్టుత స్రి ॒ధో॑ఽవయా॒తా సద॒మిద్దు ॑ర్మతీ॒నాం దే॒వః సన్దు ॑ర్మతీ॒నామ్ ।
హ॒న్తా పా॒పస్య॑ ర॒క్షసస్త్రా॑ ॒తా విప్ర ॑స్య॒ మావ॑తః ।
అధా॒ హి త్వా॑ జని॒తా జీజ॑నద్వసో రక్షో॒హణం॑ త్వా॒ జీజ॑నద్వసో ॥ ౧.౧౨౯.౧౧
ఏన్ద్ర॑ యా॒హ్యుప॑ నః పరా॒వతో॒ నాయమచ్ఛా॑ వి॒దథా॑నీవ॒ సత్ప॑తి॒రస్తం॒ రాజే॑వ॒ సత్ప॑తిః

హవా॑మహే త్వా వ॒యం ప్రయ॑స్వన్తః సు॒తే సచా॑ ।
పు॒త్రాసో॒ న పి॒తరం॒ వాజ॑సాతయే॒ మంహి॑ష్ఠం॒ వాజ॑సాతయే ॥ ౧.౧౩౦.౦౧
పిబా॒ సోమ॑మిన్ద్ర సువా॒నమద్రి ॑భిః॒ కోశే॑న సి॒క్తమ॑వ॒తం న వంస॑గస్తాతృషా॒ణో న వంస॑గః ।
మదా॑య హర్య॒తాయ॑ తే తు॒విష్ట ॑మాయ॒ ధాయ॑సే ।
ఆ త్వా॑ యచ్ఛన్తు హ॒రితో॒ న సూర్య॒మహా॒ విశ్వే॑వ॒ సూర్య॑మ్ ॥ ౧.౧౩౦.౦౨
అవి॑న్దద్ది ॒వో నిహి॑తం॒ గుహా॑ ని॒ధిం వేర్న గర్భం॒ పరి॑వీత॒మశ్మ॑న్యన॒న్తే అ॒న్తరశ్మ॑ని ।
వ్ర ॒జం వ॒జ్రీ గవా॑మివ॒ సిషా॑స॒న్నఙ్గి ॑రస్తమః ।
అపా॑వృణో॒దిష॒ ఇన్ద్రః॒ పరీ॑వృతా॒ ద్వార॒ ఇషః॒ పరీ॑వృతాః ॥ ౧.౧౩౦.౦౩
దా॒దృ॒హా॒ణో వజ్ర ॒మిన్ద్రో॒ గభ॑స్త్యోః॒ క్షద్మే॑వ తి॒గ్మమస॑నాయ॒ సం శ్య॑దహి॒హత్యా॑య॒ సం
శ్య॑త్ ।
సం॒వి॒వ్యా॒న ఓజ॑సా॒ శవో॑భిరిన్ద్ర మ॒జ్మనా॑ ।
తష్టే ॑వ వృ॒క్షం వ॒నినో॒ ని వృ॑శ్చసి పర॒శ్వేవ॒ ని వృ॑శ్చసి ॥ ౧.౧౩౦.౦౪
త్వం వృథా॑ న॒ద్య॑ ఇన్ద్ర॒ సర్త॒వేఽచ్ఛా॑ సము॒ద్రమ॑సృజో॒ రథా॑ఁ ఇవ వాజయ॒తో రథా॑ఁ
ఇవ ।
ఇ॒త ఊ॒తీర॑యుఞ్జత సమా॒నమర్థ ॒మక్షి॑తమ్ ।
ధే॒నూరి॑వ॒ మన॑వే వి॒శ్వదో॑హసో॒ జనా॑య వి॒శ్వదో॑హసః ॥ ౧.౧౩౦.౦౫

116 sanskritdocuments.org
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

ఇ॒మాం తే॒ వాచం॑ వసూ॒యన్త॑ ఆ॒యవో॒ రథం॒ న ధీరః॒ స్వపా॑ అతక్షిషుః సు॒మ్నాయ॒
త్వామ॑తక్షిషుః ।
శు॒మ్భన్తో॒ జేన్యం॑ యథా॒ వాజే॑షు విప్ర వా॒జిన॑మ్ ।
అత్య॑మివ॒ శవ॑సే సా॒తయే॒ ధనా॒ విశ్వా॒ ధనా॑ని సా॒తయే॑ ॥ ౧.౧౩౦.౦౬
భి॒నత్పురో॑ నవ॒తిమి॑న్ద్ర పూ॒రవే॒ దివో॑దాసాయ॒ మహి॑ దా॒శుషే॑ నృతో॒ వజ్రే ॑ణ దా॒శుషే॑
నృతో ।
అ॒తి॒థి॒గ్వాయ॒ శమ్బ॑రం గి॒రేరు॒గ్రో అవా॑భరత్ ।
మ॒హో ధనా॑ని॒ దయ॑మాన॒ ఓజ॑సా॒ విశ్వా॒ ధనా॒న్యోజ॑సా ॥ ౧.౧౩౦.౦౭
ఇన్ద్రః॑ స॒మత్సు॒ యజ॑మాన॒మార్యం॒ ప్రావ॒ద్విశ్వే॑షు శ॒తమూ॑తిరా॒జిషు॒ స్వ॑ర్మీళ్హేష్వా॒జిషు॑

మన॑వే॒ శాస॑దవ్ర ॒తాన్త్వచం॑ కృ॒ష్ణామ॑రన్ధయత్ ।
దక్ష॒న్న విశ్వం॑ తతృషా॒ణమో॑షతి॒ న్య॑ర్శసా॒నమో॑షతి ॥ ౧.౧౩౦.౦౮
సూర॑శ్చ॒క్రం ప్ర వృ॑హజ్జా ॒త ఓజ॑సా ప్రపి॒త్వే వాచ॑మరు॒ణో ము॑షాయతీశా॒న ఆ ము॑షాయతి

ఉ॒శనా॒ యత్ప॑రా॒వతోఽజ॑గన్నూ॒తయే॑ కవే ।
సు॒మ్నాని॒ విశ్వా॒ మను॑షేవ తు॒ర్వణి॒రహా॒ విశ్వే॑వ తు॒ర్వణిః॑ ॥ ౧.౧౩౦.౦౯
స నో॒ నవ్యే॑భిర్వృషకర్మన్ను॒క్థైః పురాం॑ దర్తః పా॒యుభిః॑ పాహి శ॒గ్మైః ।
ది॒వో॒దా॒సేభి॑రిన్ద్ర॒ స్తవా॑నో వావృధీ॒థా అహో॑భిరివ॒ ద్యౌః ॥ ౧.౧౩౦.౧౦
ఇన్ద్రా॑య॒ హి ద్యౌరసు॑రో॒ అన॑మ్న॒తేన్ద్రా॑య మ॒హీ పృ॑థి॒వీ వరీ॑మభిర్ద్యు॒మ్నసా॑తా॒
వరీ॑మభిః ।
ఇన్ద్రం॒ విశ్వే॑ స॒జోష॑సో దే॒వాసో॑ దధిరే పు॒రః ।
ఇన్ద్రా॑య॒ విశ్వా॒ సవ॑నాని॒ మాను॑షా రా॒తాని॑ సన్తు॒ మాను॑షా ॥ ౧.౧౩౧.౦౧
విశ్వే॑షు॒ హి త్వా॒ సవ॑నేషు తు॒ఞ్జతే॑ సమా॒నమేకం॒ వృష॑మణ్యవః॒ పృథ॒క్స్వః॑ సని॒ష్యవః॒
పృథ॑క్ ।
తం త్వా॒ నావం॒ న ప॒ర్షణిం॑ శూ॒షస్య॑ ధు॒రి ధీ॑మహి ।
ఇన్ద్రం॒ న య॒జ్ఞైశ్చి॒తయ॑న్త ఆ॒యవః॒ స్తోమే॑భి॒రిన్ద్ర॑మా॒యవః॑ ॥ ౧.౧౩౧.౦౨

r01.pdf 117
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

వి త్వా॑ తతస్రే మిథు॒నా అ॑వ॒స్యవో॑ వ్ర ॒జస్య॑ సా॒తా గవ్య॑స్య నిః॒సృజః॒ సక్ష॑న్త ఇన్ద్ర నిః॒సృజః॑

యద్గ ॒వ్యన్తా॒ ద్వా జనా॒ స్వ౧॒॑ర్యన్తా॑ స॒మూహ॑సి ।
ఆ॒విష్కరి॑క్ర ॒ద్వృష॑ణం సచా॒భువం॒ వజ్ర ॑మిన్ద్ర సచా॒భువ॑మ్ ॥ ౧.౧౩౧.౦౩
వి॒దుష్టే ॑ అ॒స్య వీ॒ర్య॑స్య పూ॒రవః॒ పురో॒ యది॑న్ద్ర॒ శార॑దీర॒వాతి॑రః సాసహా॒నో అ॒వాతి॑రః ।
శాస॒స్తమి॑న్ద్ర॒ మర్త్య॒మయ॑జ్యుం శవసస్పతే ।
మ॒హీమ॑ముష్ణాః పృథి॒వీమి॒మా అ॒పో మ॑న్దసా॒న ఇ॒మా అ॒పః ॥ ౧.౧౩౧.౦౪
ఆదిత్తే॑ అ॒స్య వీ॒ర్య॑స్య చర్కిర॒న్మదే॑షు వృషన్ను॒శిజో॒ యదావి॑థ సఖీయ॒తో యదావి॑థ ।
చ॒కర్థ ॑ కా॒రమే॑భ్యః॒ పృత॑నాసు॒ ప్రవ॑న్తవే ।
తే అ॒న్యామ॑న్యాం న॒ద్యం॑ సనిష్ణత శ్రవ॒స్యన్తః॑ సనిష్ణత ॥ ౧.౧౩౧.౦౫
ఉ॒తో నో॑ అ॒స్యా ఉ॒షసో॑ జు॒షేత॒ హ్య౧॒॑ర్కస్య॑ బోధి హ॒విషో॒ హవీ॑మభిః॒ స్వ॑ర్షాతా॒
హవీ॑మభిః ।
యది॑న్ద్ర॒ హన్త॑వే॒ మృధో॒ వృషా॑ వజ్రి ॒ఞ్చికే॑తసి ।
ఆ మే॑ అ॒స్య వే॒ధసో॒ నవీ॑యసో॒ మన్మ॑ శ్రుధి॒ నవీ॑యసః ॥ ౧.౧౩౧.౦౬
త్వం తమి॑న్ద్ర వావృధా॒నో అ॑స్మ॒యుర॑మిత్ర ॒యన్తం॑ తువిజాత॒ మర్త్యం॒ వజ్రే ॑ణ శూర॒ మర్త్య॑మ్

జ॒హి యో నో॑ అఘా॒యతి॑ శ‍ృణు॒ష్వ సు॒శ్రవ॑స్తమః ।
రి॒ష్టం న యామ॒న్నప॑ భూతు దుర్మ॒తిర్విశ్వాప॑ భూతు దుర్మ॒తిః ॥ ౧.౧౩౧.౦౭
త్వయా॑ వ॒యం మ॑ఘవ॒న్పూర్వ్యే॒ ధన॒ ఇన్ద్ర॑త్వోతాః సాసహ్యామ పృతన్య॒తో వ॑ను॒యామ॑
వనుష్య॒తః ।
నేది॑ష్ఠే అ॒స్మిన్నహ॒న్యధి॑ వోచా॒ ను సు॑న్వ॒తే ।
అ॒స్మిన్య॒జ్ఞే వి చ॑యేమా॒ భరే॑ కృ॒తం వా॑జ॒యన్తో॒ భరే॑ కృ॒తమ్ ॥ ౧.౧౩౨.౦౧
స్వ॒ర్జే ॒షే భర॑ ఆ॒ప్రస్య॒ వక్మ॑న్యుష॒ర్బుధః॒ స్వస్మి॒న్నఞ్జ ॑సి క్రా ॒ణస్య॒ స్వస్మి॒న్నఞ్జ ॑సి ।
అహ॒న్నిన్ద్రో॒ యథా॑ వి॒దే శీ॒ర్ష్ణాశీ॑ర్ష్ణోప॒వాచ్యః॑ ।
అ॒స్మ॒త్రా తే॑ స॒ధ్ర్య॑క్సన్తు రా॒తయో॑ భ॒ద్రా భ॒ద్రస్య॑ రా॒తయః॑ ॥ ౧.౧౩౨.౦౨

118 sanskritdocuments.org
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

తత్తు ప్రయః॑ ప్ర ॒త్నథా॑ తే శుశుక్వ॒నం యస్మి॑న్య॒జ్ఞే వార॒మకృ॑ణ్వత॒ క్షయ॑మృ॒తస్య॒ వార॑సి॒


క్షయ॑మ్ ।
వి తద్వో॑చే॒రధ॑ ద్వి॒తాన్తః ప॑శ్యన్తి ర॒శ్మిభిః॑ ।
స ఘా॑ విదే॒ అన్విన్ద్రో॑ గ॒వేష॑ణో బన్ధు ॒క్షిద్భ్యో॑ గ॒వేష॑ణః ॥ ౧.౧౩౨.౦౩
నూ ఇ॒త్థా తే॑ పూ॒ర్వథా॑ చ ప్ర ॒వాచ్యం॒ యదఙ్గి ॑రో॒భ్యోఽవృ॑ణో॒రప॑ వ్ర ॒జమిన్ద్ర॒ శిక్ష॒న్నప॑
వ్ర ॒జమ్ ।
ఐభ్యః॑ సమా॒న్యా ది॒శాస్మభ్యం॑ జేషి॒ యోత్సి॑ చ ।
సు॒న్వద్భ్యో॑ రన్ధయా॒ కం చి॑దవ్ర ॒తం హృ॑ణా॒యన్తం॑ చిదవ్ర ॒తమ్ ॥ ౧.౧౩౨.౦౪
సం యజ్జనా॒న్క్రతు॑భిః॒ శూర॑ ఈ॒క్షయ॒ద్ధనే॑ హి॒తే త॑రుషన్త శ్రవ॒స్యవః॒ ప్ర య॑క్షన్త శ్రవ॒స్యవః॑

తస్మా॒ ఆయుః॑ ప్ర ॒జావ॒దిద్బాధే॑ అర్చ॒న్త్యోజ॑సా ।
ఇన్ద్ర॑ ఓ॒క్యం॑ దిధిషన్త ధీ॒తయో॑ దే॒వాఁ అచ్ఛా॒ న ధీ॒తయః॑ ॥ ౧.౧౩౨.౦౫
యు॒వం తమి॑న్ద్రాపర్వతా పురో॒యుధా॒ యో నః॑ పృత॒న్యాదప॒ తంత॒మిద్ధ ॑తం॒ వజ్రే ॑ణ॒
తంత॒మిద్ధ ॑తమ్ ।
దూ॒రే చ॒త్తాయ॑ చ్ఛన్త్స॒ద్గహ॑నం॒ యదిన॑క్షత్ ।
అ॒స్మాకం॒ శత్రూ ॒న్పరి॑ శూర వి॒శ్వతో॑ ద॒ర్మా ద॑ర్షీష్ట వి॒శ్వతః॑ ॥ ౧.౧౩౨.౦౬
ఉ॒భే పు॑నామి॒ రోద॑సీ ఋ॒తేన॒ ద్రుహో॑ దహామి॒ సం మ॒హీర॑ని॒న్ద్రాః ।
అ॒భి॒వ్లగ్య॒ యత్ర ॑ హ॒తా అ॒మిత్రా ॑ వైలస్థా ॒నం పరి॑ తృ॒ళ్హా అశే॑రన్ ॥ ౧.౧౩౩.౦౧
అ॒భి॒వ్లగ్యా॑ చిదద్రివః శీ॒ర్షా యా॑తు॒మతీ॑నామ్ ।
ఛి॒న్ధి వ॑టూ॒రిణా॑ ప॒దా మ॒హావ॑టూరిణా ప॒దా ॥ ౧.౧౩౩.౦౨
అవా॑సాం మఘవఞ్జహి॒ శర్ధో ॑ యాతు॒మతీ॑నామ్ ।
వై ॒ల॒స్థా ॒న॒కే అ॑ర్మ॒కే మ॒హావై ॑లస్థే అర్మ॒కే ॥ ౧.౧౩౩.౦౩
యాసాం॑ తి॒స్రః ప॑ఞ్చా॒శతో॑ఽభివ్ల ॒ఙ్గైర॒పావ॑పః ।
తత్సు తే॑ మనాయతి త॒కత్సు తే॑ మనాయతి ॥ ౧.౧౩౩.౦౪
పి॒శఙ్గ ॑భృష్టిమమ్భృ॒ణం పి॒శాచి॑మిన్ద్ర॒ సం మృ॑ణ ।

r01.pdf 119
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

సర్వం॒ రక్షో॒ ని బ॑ర్హయ ॥ ౧.౧౩౩.౦౫


అ॒వర్మ॒హ ఇ॑న్ద్ర దాదృ॒హి శ్రు ॒ధీ నః॑ శు॒శోచ॒ హి ద్యౌః క్షా న భీ॒షాఁ అ॑ద్రివో ఘృ॒ణాన్న
భీ॒షాఁ అ॑ద్రివః ।
శు॒ష్మిన్త॑మో॒ హి శు॒ష్మిభి॑ర్వ॒ధైరు॒గ్రేభి॒రీయ॑సే ।
అపూ॑రుషఘ్నో అప్రతీత శూర॒ సత్వ॑భిస్త్రిస॒ప్తైః శూ॑ర॒ సత్వ॑భిః ॥ ౧.౧౩౩.౦౬
వ॒నోతి॒ హి సు॒న్వన్క్షయం॒ పరీ॑ణసః సున్వా॒నో హి ష్మా॒ యజ॒త్యవ॒ ద్విషో॑ దే॒వానా॒మవ॒
ద్విషః॑ ।
సు॒న్వా॒న ఇత్సి॑షాసతి స॒హస్రా ॑ వా॒జ్యవృ॑తః ।
సు॒న్వా॒నాయేన్ద్రో॑ దదాత్యా॒భువం॑ ర॒యిం ద॑దాత్యా॒భువ॑మ్ ॥ ౧.౧౩౩.౦౭
ఆ త్వా॒ జువో॑ రారహా॒ణా అ॒భి ప్రయో॒ వాయో॒ వహ॑న్త్వి॒హ పూ॒ర్వపీ॑తయే॒ సోమ॑స్య
పూ॒ర్వపీ॑తయే ।
ఊ॒ర్ధ్వా తే॒ అను॑ సూ॒నృతా॒ మన॑స్తిష్ఠతు జాన॒తీ ।
ని॒యుత్వ॑తా॒ రథే॒నా యా॑హి దా॒వనే॒ వాయో॑ మ॒ఖస్య॑ దా॒వనే॑ ॥ ౧.౧౩౪.౦౧
మన్ద ॑న్తు త్వా మ॒న్దినో॑ వాయ॒విన్ద ॑వో॒ఽస్మత్క్రా॒ణాసః॒ సుకృ॑తా అ॒భిద్య॑వో॒ గోభిః॑ క్రా ॒ణా
అ॒భిద్య॑వః ।
యద్ధ ॑ క్రా ॒ణా ఇ॒రధ్యై॒ దక్షం॒ సచ॑న్త ఊ॒తయః॑ ।
స॒ధ్రీ ॒చీ॒నా ని॒యుతో॑ దా॒వనే॒ ధియ॒ ఉప॑ బ్రువత ఈం॒ ధియః॑ ॥ ౧.౧౩౪.౦౨
వా॒యుర్యు॑ఙ్క్తే ॒ రోహి॑తా వా॒యుర॑రు॒ణా వా॒యూ రథే॑ అజి॒రా ధు॒రి వోళ్హ ॑వే॒ వహి॑ష్ఠా ధు॒రి
వోళ్హ ॑వే ।
ప్ర బో॑ధయా॒ పురం॑ధిం జా॒ర ఆ స॑స॒తీమి॑వ ।
ప్ర చ॑క్షయ॒ రోద॑సీ వాసయో॒షసః॒ శ్రవ॑సే వాసయో॒షసః॑ ॥ ౧.౧౩౪.౦౩
తుభ్య॑ము॒షాసః॒ శుచ॑యః పరా॒వతి॑ భ॒ద్రా వస్త్రా ॑ తన్వతే॒ దంసు॑ ర॒శ్మిషు॑ చి॒త్రా నవ్యే॑షు
ర॒శ్మిషు॑ ।
తుభ్యం॑ ధే॒నుః స॑బ॒ర్దుఘా॒ విశ్వా॒ వసూ॑ని దోహతే ।
అజ॑నయో మ॒రుతో॑ వ॒క్షణా॑భ్యో ది॒వ ఆ వ॒క్షణా॑భ్యః ॥ ౧.౧౩౪.౦౪
తుభ్యం॑ శు॒క్రాసః॒ శుచ॑యస్తుర॒ణ్యవో॒ మదే॑షూ॒గ్రా ఇ॑షణన్త భు॒ర్వణ్య॒పామి॑షన్త భు॒ర్వణి॑ ।

120 sanskritdocuments.org
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

త్వాం త్సా॒రీ దస॑మానో॒ భగ॑మీట్టే తక్వ॒వీయే॑ ।


త్వం విశ్వ॑స్మా॒ద్భువ॑నాత్పాసి॒ ధర్మ॑ణాసు॒ర్యా॑త్పాసి॒ ధర్మ॑ణా ॥ ౧.౧౩౪.౦౫
త్వం నో॑ వాయవేషా॒మపూ॑ర్వ్యః॒ సోమా॑నాం ప్రథ॒మః పీ॒తిమ॑ర్హసి సు॒తానాం॑ పీ॒తిమ॑ర్హసి ।
ఉ॒తో వి॒హుత్మ॑తీనాం వి॒శాం వ॑వ॒ర్జుషీ॑ణామ్ ।
విశ్వా॒ ఇత్తే॑ ధే॒నవో॑ దుహ్ర ఆ॒శిరం॑ ఘృ॒తం దు॑హ్రత ఆ॒శిర॑మ్ ॥ ౧.౧౩౪.౦౬
స్తీ॒ర్ణం బ॒ర్హిరుప॑ నో యాహి వీ॒తయే॑ స॒హస్రే ॑ణ ని॒యుతా॑ నియుత్వతే శ॒తినీ॑భిర్నియుత్వతే

తుభ్యం॒ హి పూ॒ర్వపీ॑తయే దే॒వా దే॒వాయ॑ యేమి॒రే ।
ప్ర తే॑ సు॒తాసో॒ మధు॑మన్తో అస్థిర॒న్మదా॑య॒ క్రత్వే॑ అస్థిరన్ ॥ ౧.౧౩౫.౦౧
తుభ్యా॒యం సోమః॒ పరి॑పూతో॒ అద్రి ॑భిః స్పా॒ర్హా వసా॑నః॒ పరి॒ కోశ॑మర్షతి శు॒క్రా వసా॑నో
అర్షతి ।
తవా॒యం భా॒గ ఆ॒యుషు॒ సోమో॑ దే॒వేషు॑ హూయతే ।
వహ॑ వాయో ని॒యుతో॑ యాహ్యస్మ॒యుర్జు ॑షా॒ణో యా॑హ్యస్మ॒యుః ॥ ౧.౧౩౫.౦౨
ఆ నో॑ ని॒యుద్భిః॑ శ॒తినీ॑భిరధ్వ॒రం స॑హ॒స్రిణీ॑భి॒రుప॑ యాహి వీ॒తయే॒ వాయో॑ హ॒వ్యాని॑
వీ॒తయే॑ ।
తవా॒యం భా॒గ ఋ॒త్వియః॒ సర॑శ్మిః॒ సూర్యే॒ సచా॑ ।
అ॒ధ్వ॒ర్యుభి॒ర్భర॑మాణా అయంసత॒ వాయో॑ శు॒క్రా అ॑యంసత ॥ ౧.౧౩౫.౦౩
ఆ వాం॒ రథో॑ ని॒యుత్వా॑న్వక్ష॒దవ॑సే॒ఽభి ప్రయాం॑సి॒ సుధి॑తాని వీ॒తయే॒ వాయో॑ హ॒వ్యాని॑
వీ॒తయే॑ ।
పిబ॑తం॒ మధ్వో॒ అన్ధ ॑సః పూర్వ॒పేయం॒ హి వాం॑ హి॒తమ్ ।
వాయ॒వా చ॒న్ద్రేణ॒ రాధ॒సా గ॑త॒మిన్ద్ర॑శ్చ॒ రాధ॒సా గ॑తమ్ ॥ ౧.౧౩౫.౦౪
ఆ వాం॒ ధియో॑ వవృత్యురధ్వ॒రాఁ ఉపే॒మమిన్దుం॑ మర్మృజన్త వా॒జిన॑మా॒శుమత్యం॒ న
వా॒జిన॑మ్ ।
తేషాం॑ పిబతమస్మ॒యూ ఆ నో॑ గన్తమి॒హోత్యా ।
ఇన్ద్ర॑వాయూ సు॒తానా॒మద్రి ॑భిర్యు॒వం మదా॑య వాజదా యు॒వమ్ ॥ ౧.౧౩౫.౦౫

r01.pdf 121
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

ఇ॒మే వాం॒ సోమా॑ అ॒ప్స్వా సు॒తా ఇ॒హాధ్వ॒ర్యుభి॒ర్భర॑మాణా అయంసత॒ వాయో॑ శు॒క్రా


అ॑యంసత ।
ఏ॒తే వా॑మ॒భ్య॑సృక్షత తి॒రః ప॒విత్ర ॑మా॒శవః॑ ।
యు॒వా॒యవోఽతి॒ రోమా॑ణ్య॒వ్యయా॒ సోమా॑సో॒ అత్య॒వ్యయా॑ ॥ ౧.౧౩౫.౦౬
అతి॑ వాయో సస॒తో యా॑హి॒ శశ్వ॑తో॒ యత్ర ॒ గ్రావా॒ వద॑తి॒ తత్ర ॑ గచ్ఛతం గృ॒హమిన్ద్ర॑శ్చ
గచ్ఛతమ్ ।
వి సూ॒నృతా॒ దదృ॑శే॒ రీయ॑తే ఘృ॒తమా పూ॒ర్ణయా॑ ని॒యుతా॑ యాథో అధ్వ॒రమిన్ద్ర॑శ్చ
యాథో అధ్వ॒రమ్ ॥ ౧.౧౩౫.౦౭
అత్రాహ॒ తద్వ॑హేథే॒ మధ్వ॒ ఆహు॑తిం॒ యమ॑శ్వ॒త్థము॑ప॒తిష్ఠ ॑న్త జా॒యవో॒ఽస్మే తే స॑న్తు
జా॒యవః॑ ।
సా॒కం గావః॒ సువ॑తే॒ పచ్య॑తే॒ యవో॒ న తే॑ వాయ॒ ఉప॑ దస్యన్తి ధే॒నవో॒ నాప॑ దస్యన్తి
ధే॒నవః॑ ॥ ౧.౧౩౫.౦౮
ఇ॒మే యే తే॒ సు వా॑యో బా॒హ్వో॑జసో॒ఽన్తర్న॒దీ తే॑ ప॒తయ॑న్త్యు॒క్షణో॒ మహి॒ వ్రాధ॑న్త ఉ॒క్షణః॑

ధన్వ॑ఞ్చి॒ద్యే అ॑నా॒శవో॑ జీ॒రాశ్చి॒దగి॑రౌకసః ।
సూర్య॑స్యేవ ర॒శ్మయో॑ దుర్ని॒యన్త॑వో॒ హస్త॑యోర్దుర్ని॒యన్త॑వః ॥ ౧.౧౩౫.౦౯
ప్ర సు జ్యేష్ఠం॑ నిచి॒రాభ్యాం॑ బృ॒హన్నమో॑ హ॒వ్యం మ॒తిం భ॑రతా మృళ॒యద్భ్యాం॒
స్వాది॑ష్ఠం మృళ॒యద్భ్యా॑మ్ ।
తా స॒మ్రాజా॑ ఘృ॒తాసు॑తీ య॒జ్ఞేయ॑జ్ఞ ॒ ఉప॑స్తుతా ।
అథై ॑నోః క్ష॒త్రం న కుత॑శ్చ॒నాధృషే॑ దేవ॒త్వం నూ చి॑దా॒ధృషే॑ ॥ ౧.౧౩౬.౦౧
అద॑ర్శి గా॒తురు॒రవే॒ వరీ॑యసీ॒ పన్థా ॑ ఋ॒తస్య॒ సమ॑యంస్త ర॒శ్మిభి॒శ్చక్షు॒ర్భగ॑స్య ర॒శ్మిభిః॑

ద్యు॒క్షం మి॒త్రస్య॒ సాద॑నమర్య॒మ్ణో వరు॑ణస్య చ ।
అథా॑ దధాతే బృ॒హదు॒క్థ్యం౧॒॑ వయ॑ ఉప॒స్తుత్యం॑ బృ॒హద్వయః॑ ॥ ౧.౧౩౬.౦౨
జ్యోతి॑ష్మతీ॒మది॑తిం ధార॒యత్క్షి ॑తిం॒ స్వ॑ర్వతీ॒మా స॑చేతే ది॒వేది॑వే జాగృ॒వాంసా॑ ది॒వేది॑వే ।
జ్యోతి॑ష్మత్క్ష ॒త్రమా॑శాతే ఆది॒త్యా దాను॑న॒స్పతీ॑ ।
మి॒త్రస్తయో॒ర్వరు॑ణో యాత॒యజ్జ ॑నోఽర్య॒మా యా॑త॒యజ్జ ॑నః ॥ ౧.౧౩౬.౦౩

122 sanskritdocuments.org
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

అ॒యం మి॒త్రాయ॒ వరు॑ణాయ॒ శంత॑మః॒ సోమో॑ భూత్వవ॒పానే॒ష్వాభ॑గో దే॒వో దే॒వేష్వాభ॑గః



తం దే॒వాసో॑ జుషేరత॒ విశ్వే॑ అ॒ద్య స॒జోష॑సః ।
తథా॑ రాజానా కరథో॒ యదీమ॑హ॒ ఋతా॑వానా॒ యదీమ॑హే ॥ ౧.౧౩౬.౦౪
యో మి॒త్రాయ॒ వరు॑ణా॒యావి॑ధ॒జ్జనో॑ఽన॒ర్వాణం॒ తం పరి॑ పాతో॒ అంహ॑సో దా॒శ్వాంసం॒
మర్త॒మంహ॑సః ।
తమ॑ర్య॒మాభి ర॑క్షత్యృజూ॒యన్త॒మను॑ వ్ర ॒తమ్ ।
ఉ॒క్థైర్య ఏ॑నోః పరి॒భూష॑తి వ్ర ॒తం స్తోమై ॑రా॒భూష॑తి వ్ర ॒తమ్ ॥ ౧.౧౩౬.౦౫
నమో॑ ది॒వే బృ॑హ॒తే రోద॑సీభ్యాం మి॒త్రాయ॑ వోచం॒ వరు॑ణాయ మీ॒ళ్హుషే॑ సుమృళీ॒కాయ॑
మీ॒ళ్హుషే॑ ।
ఇన్ద్ర॑మ॒గ్నిముప॑ స్తుహి ద్యు॒క్షమ॑ర్య॒మణం॒ భగ॑మ్ ।
జ్యోగ్జీవ॑న్తః ప్ర ॒జయా॑ సచేమహి॒ సోమ॑స్యో॒తీ స॑చేమహి ॥ ౧.౧౩౬.౦౬
ఊ॒తీ దే॒వానాం॑ వ॒యమిన్ద్ర॑వన్తో మంసీ॒మహి॒ స్వయ॑శసో మ॒రుద్భిః॑ ।
అ॒గ్నిర్మి॒త్రో వరు॑ణః॒ శర్మ॑ యంస॒న్తద॑శ్యామ మ॒ఘవా॑నో వ॒యం చ॑ ॥ ౧.౧౩౬.౦౭
సు॒షు॒మా యా॑త॒మద్రి ॑భి॒ర్గోశ్రీ ॑తా మత్స॒రా ఇ॒మే సోమా॑సో మత్స॒రా ఇ॒మే ।
ఆ రా॑జానా దివిస్పృశాస్మ॒త్రా గ॑న్త॒ముప॑ నః ।
ఇ॒మే వాం॑ మిత్రావరుణా॒ గవా॑శిరః॒ సోమాః॑ శు॒క్రా గవా॑శిరః ॥ ౧.౧౩౭.౦౧
ఇ॒మ ఆ యా॑త॒మిన్ద ॑వః॒ సోమా॑సో॒ దధ్యా॑శిరః సు॒తాసో॒ దధ్యా॑శిరః ।
ఉ॒త వా॑ము॒షసో॑ బు॒ధి సా॒కం సూర్య॑స్య ర॒శ్మిభిః॑ ।
సు॒తో మి॒త్రాయ॒ వరు॑ణాయ పీ॒తయే॒ చారు॑రృ॒తాయ॑ పీ॒తయే॑ ॥ ౧.౧౩౭.౦౨
తాం వాం॑ ధే॒నుం న వా॑స॒రీమం॒శుం దు॑హ॒న్త్యద్రి ॑భిః॒ సోమం॑ దుహ॒న్త్యద్రి ॑భిః ।
అ॒స్మ॒త్రా గ॑న్త॒ముప॑ నో॒ఽర్వాఞ్చా॒ సోమ॑పీతయే ।
అ॒యం వాం॑ మిత్రావరుణా॒ నృభిః॑ సు॒తః సోమ॒ ఆ పీ॒తయే॑ సు॒తః ॥ ౧.౧౩౭.౦౩
ప్రప్ర ॑ పూ॒ష్ణస్తు॑విజా॒తస్య॑ శస్యతే మహి॒త్వమ॑స్య త॒వసో॒ న త॑న్దతే స్తో ॒త్రమ॑స్య॒ న త॑న్దతే ।
అర్చా॑మి సుమ్న॒యన్న॒హమన్త్యూ॑తిం మయో॒భువ॑మ్ ।
విశ్వ॑స్య॒ యో మన॑ ఆయుయు॒వే మ॒ఖో దే॒వ ఆ॑యుయు॒వే మ॒ఖః ॥ ౧.౧౩౮.౦౧

r01.pdf 123
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

ప్ర హి త్వా॑ పూషన్నజి॒రం న యామ॑ని॒ స్తోమే॑భిః కృ॒ణ్వ ఋ॒ణవో॒ యథా॒ మృధ॒ ఉష్ట్రో॒
న పీ॑పరో॒ మృధః॑ ।
హు॒వే యత్త్వా॑ మయో॒భువం॑ దే॒వం స॒ఖ్యాయ॒ మర్త్యః॑ ।
అ॒స్మాక॑మాఙ్గూ ॒షాన్ద్యు॒మ్నిన॑స్కృధి॒ వాజే॑షు ద్యు॒మ్నిన॑స్కృధి ॥ ౧.౧౩౮.౦౨
యస్య॑ తే పూషన్స॒ఖ్యే వి॑ప॒న్యవః॒ క్రత్వా॑ చి॒త్సన్తోఽవ॑సా బుభుజ్రి ॒ర ఇతి॒ క్రత్వా॑ బుభుజ్రి ॒రే

తామను॑ త్వా॒ నవీ॑యసీం ని॒యుతం॑ రా॒య ఈ॑మహే ।
అహే॑ళమాన ఉరుశంస॒ సరీ॑ భవ॒ వాజే॑వాజే॒ సరీ॑ భవ ॥ ౧.౧౩౮.౦౩
అ॒స్యా ఊ॒ షు ణ॒ ఉప॑ సా॒తయే॑ భు॒వోఽహే॑ళమానో రరి॒వాఁ అ॑జాశ్వ శ్రవస్య॒తామ॑జాశ్వ

ఓ షు త్వా॑ వవృతీమహి॒ స్తోమే॑భిర్దస్మ సా॒ధుభిః॑ ।
న॒హి త్వా॑ పూషన్నతి॒మన్య॑ ఆఘృణే॒ న తే॑ స॒ఖ్యమ॑పహ్ను॒వే ॥ ౧.౧౩౮.౦౪
అస్తు॒ శ్రౌష॑ట్ పు॒రో అ॒గ్నిం ధి॒యా ద॑ధ॒ ఆ ను తచ్ఛర్ధో ॑ ది॒వ్యం వృ॑ణీమహ ఇన్ద్రవా॒యూ
వృ॑ణీమహే ।
యద్ధ ॑ క్రా ॒ణా వి॒వస్వ॑తి॒ నాభా॑ సం॒దాయి॒ నవ్య॑సీ ।
అధ॒ ప్ర సూ న॒ ఉప॑ యన్తు ధీ॒తయో॑ దే॒వాఁ అచ్ఛా॒ న ధీ॒తయః॑ ॥ ౧.౧౩౯.౦౧
యద్ధ ॒ త్యన్మి॑త్రావరుణావృ॒తాదధ్యా॑ద॒దాథే॒ అనృ॑తం॒ స్వేన॑ మ॒న్యునా॒ దక్ష॑స్య॒ స్వేన॑
మ॒న్యునా॑ ।
యు॒వోరి॒త్థాధి॒ సద్మ॒స్వప॑శ్యామ హిర॒ణ్యయ॑మ్ ।
ధీ॒భిశ్చ॒న మన॑సా॒ స్వేభి॑ర॒క్షభిః॒ సోమ॑స్య॒ స్వేభి॑ర॒క్షభిః॑ ॥ ౧.౧౩౯.౦౨
యు॒వాం స్తోమే॑భిర్దేవ॒యన్తో॑ అశ్వినాశ్రా ॒వయ॑న్త ఇవ॒ శ్లోక॑మా॒యవో॑ యు॒వాం
హ॒వ్యాభ్యా॒౩॒॑యవః॑ ।
యు॒వోర్విశ్వా॒ అధి॒ శ్రియః॒ పృక్ష॑శ్చ విశ్వవేదసా ।
ప్రు ॒షా॒యన్తే॑ వాం ప॒వయో॑ హిర॒ణ్యయే॒ రథే॑ దస్రా హిర॒ణ్యయే॑ ॥ ౧.౧౩౯.౦౩
అచే॑తి దస్రా ॒ వ్యు౧॒॑ నాక॑మృణ్వథో యు॒ఞ్జతే॑ వాం రథ॒యుజో॒ దివి॑ష్టిష్వధ్వ॒స్మానో॒
దివి॑ష్టిషు ।

124 sanskritdocuments.org
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

అధి॑ వాం॒ స్థామ॑ వ॒న్ధురే॒ రథే॑ దస్రా హిర॒ణ్యయే॑ ।


ప॒థేవ॒ యన్తా॑వను॒శాస॑తా॒ రజోఽఞ్జ ॑సా॒ శాస॑తా॒ రజః॑ ॥ ౧.౧౩౯.౦౪
శచీ॑భిర్నః శచీవసూ॒ దివా॒ నక్తం॑ దశస్యతమ్ ।
మా వాం॑ రా॒తిరుప॑ దస॒త్కదా॑ చ॒నాస్మద్రా ॒తిః కదా॑ చ॒న ॥ ౧.౧౩౯.౦౫
వృష॑న్నిన్ద్ర వృష॒పాణా॑స॒ ఇన్ద ॑వ ఇ॒మే సు॒తా అద్రి ॑షుతాస ఉ॒ద్భిద॒స్తుభ్యం॑ సు॒తాస॑ ఉ॒ద్భిదః॑

తే త్వా॑ మన్దన్తు దా॒వనే॑ మ॒హే చి॒త్రాయ॒ రాధ॑సే ।
గీ॒ర్భిర్గి ॑ర్వాహః॒ స్తవ॑మాన॒ ఆ గ॑హి సుమృళీ॒కో న॒ ఆ గ॑హి ॥ ౧.౧౩౯.౦౬
ఓ షూ ణో॑ అగ్నే శ‍ృణుహి॒ త్వమీ॑ళి॒తో దే॒వేభ్యో॑ బ్రవసి య॒జ్ఞియే॑భ్యో॒ రాజ॑భ్యో
య॒జ్ఞియే॑భ్యః ।
యద్ధ ॒ త్యామఙ్గి ॑రోభ్యో ధే॒నుం దే॑వా॒ అద॑త్తన ।
వి తాం దు॑హ్రే అర్య॒మా క॒ర్తరీ॒ సచా॑ఁ ఏ॒ష తాం వే॑ద మే॒ సచా॑ ॥ ౧.౧౩౯.౦౭
మో షు వో॑ అ॒స్మద॒భి తాని॒ పౌంస్యా॒ సనా॑ భూవన్ద్యు॒మ్నాని॒ మోత జా॑రిషుర॒స్మత్పు॒రోత
జా॑రిషుః ।
యద్వ॑శ్చి॒త్రం యు॒గేయు॑గే॒ నవ్యం॒ ఘోషా॒దమ॑ర్త్యమ్ ।
అ॒స్మాసు॒ తన్మ॑రుతో॒ యచ్చ॑ దు॒ష్టరం॑ దిధృ॒తా యచ్చ॑ దు॒ష్టర॑మ్ ॥ ౧.౧౩౯.౦౮
ద॒ధ్యఙ్హ ॑ మే జ॒నుషం॒ పూర్వో॒ అఙ్గి ॑రాః ప్రి ॒యమే॑ధః॒ కణ్వో॒ అత్రి ॒ర్మను॑ర్విదు॒స్తే మే॒ పూర్వే॒
మను॑ర్విదుః ।
తేషాం॑ దే॒వేష్వాయ॑తిర॒స్మాకం॒ తేషు॒ నాభ॑యః ।
తేషాం॑ ప॒దేన॒ మహ్యా న॑మే గి॒రేన్ద్రా॒గ్నీ ఆ న॑మే గి॒రా ॥ ౧.౧౩౯.౦౯
హోతా॑ యక్షద్వ॒నినో॑ వన్త॒ వార్యం॒ బృహ॒స్పతి॑ర్యజతి వే॒న ఉ॒క్షభిః॑ పురు॒వారే॑భిరు॒క్షభిః॑

జ॒గృ॒భ్మా దూ॒రా॑దిశం॒ శ్లోక॒మద్రే ॒రధ॒ త్మనా॑ ।
అధా॑రయదర॒రిన్దా ॑ని సు॒క్రతుః॑ పు॒రూ సద్మా॑ని సు॒క్రతుః॑ ॥ ౧.౧౩౯.౧౦
యే దే॑వాసో ది॒వ్యేకా॑దశ॒ స్థ పృ॑థి॒వ్యామధ్యేకా॑దశ॒ స్థ ।
అ॒ప్సు॒క్షితో॑ మహి॒నైకా॑దశ॒ స్థ తే దే॑వాసో య॒జ్ఞమి॒మం జు॑షధ్వమ్ ॥ ౧.౧౩౯.౧౧

r01.pdf 125
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

వే॒ది॒షదే॑ ప్రి ॒యధా॑మాయ సు॒ద్యుతే॑ ధా॒సిమి॑వ॒ ప్ర భ॑రా॒ యోని॑మ॒గ్నయే॑ ।


వస్త్రే ॑ణేవ వాసయా॒ మన్మ॑నా॒ శుచిం॑ జ్యో॒తీర॑థం శు॒క్రవ॑ర్ణం తమో॒హన॑మ్ ॥ ౧.౧౪౦.౦౧
అ॒భి ద్వి॒జన్మా॑ త్రి ॒వృదన్న॑మృజ్యతే సంవత్స॒రే వా॑వృధే జ॒గ్ధమీ॒ పునః॑ ।
అ॒న్యస్యా॒సా జి॒హ్వయా॒ జేన్యో॒ వృషా॒ న్య౧॒॑న్యేన॑ వ॒నినో॑ మృష్ట వార॒ణః ॥
౧.౧౪౦.౦౨
కృ॒ష్ణ ॒ప్రుతౌ॑ వేవి॒జే అ॑స్య స॒క్షితా॑ ఉ॒భా త॑రేతే అ॒భి మా॒తరా॒ శిశుమ్
॑ ।
ప్రా ॒చాజి॑హ్వం ధ్వ॒సయ॑న్తం తృషు॒చ్యుత॒మా సాచ్యం॒ కుప॑యం॒ వర్ధ ॑నం పి॒తుః ॥
౧.౧౪౦.౦౩
ము॒ము॒క్ష్వో॒౩॒॑ మన॑వే మానవస్య॒తే ర॑ఘు॒ద్రువః॑ కృ॒ష్ణసీ॑తాస ఊ॒ జువః॑ ।
అ॒స॒మ॒నా అ॑జి॒రాసో॑ రఘు॒ష్యదో॒ వాత॑జూతా॒ ఉప॑ యుజ్యన్త ఆ॒శవః॑ ॥ ౧.౧౪౦.౦౪
ఆద॑స్య॒ తే ధ్వ॒సయ॑న్తో॒ వృథే॑రతే కృ॒ష్ణమభ్వం॒ మహి॒ వర్పః॒ కరి॑క్రతః ।
యత్సీం॑ మ॒హీమ॒వనిం॒ ప్రాభి మర్మృ॑శదభిశ్వ॒సన్స్త ॒నయ॒న్నేతి॒ నాన॑దత్ ॥ ౧.౧౪౦.౦౫
భూష॒న్న యోఽధి॑ బ॒భ్రూషు॒ నమ్న॑తే॒ వృషే॑వ॒ పత్నీ॑ర॒భ్యే॑తి॒ రోరు॑వత్ ।
ఓ॒జా॒యమా॑నస్త॒న్వ॑శ్చ శుమ్భతే భీ॒మో న శ‍ృఙ్గా ॑ దవిధావ దు॒ర్గృభిః॑ ॥ ౧.౧౪౦.౦౬
స సం॒స్తిరో॑ వి॒ష్టిరః॒ సం గృ॑భాయతి జా॒నన్నే॒వ జా॑న॒తీర్నిత్య॒ ఆ శ॑యే ।
పున॑ర్వర్ధన్తే॒ అపి॑ యన్తి దే॒వ్య॑మ॒న్యద్వర్పః॑ పి॒త్రోః కృ॑ణ్వతే॒ సచా॑ ॥ ౧.౧౪౦.౦౭
తమ॒గ్రువః॑ కే॒శినీః॒ సం హి రే॑భి॒ర ఊ॒ర్ధ్వాస్త॑స్థుర్మ॒మ్రుషీః॒ ప్రాయవే॒ పునః॑ ।
తాసాం॑ జ॒రాం ప్ర ॑ము॒ఞ్చన్నే॑తి॒ నాన॑ద॒దసుం॒ పరం॑ జ॒నయ॑ఞ్జీ ॒వమస్తృ॑తమ్ ॥
౧.౧౪౦.౦౮
అ॒ధీ॒వా॒సం పరి॑ మా॒తూ రి॒హన్నహ॑ తువి॒గ్రేభిః॒ సత్వ॑భిర్యాతి॒ వి జ్రయః॑ ।
వయో॒ దధ॑త్ప॒ద్వతే॒ రేరి॑హ॒త్సదాను॒ శ్యేనీ॑ సచతే వర్త॒నీరహ॑ ॥ ౧.౧౪౦.౦౯
అ॒స్మాక॑మగ్నే మ॒ఘవ॑త్సు దీది॒హ్యధ॒ శ్వసీ॑వాన్వృష॒భో దమూ॑నాః ।
అ॒వాస్యా॒ శిశు॑మతీరదీదే॒ర్వర్మే॑వ యు॒త్సు ప॑రి॒జర్భు॑రాణః ॥ ౧.౧౪౦.౧౦
ఇ॒దమ॑గ్నే॒ సుధి॑తం॒ దుర్ధి ॑తా॒దధి॑ ప్రి ॒యాదు॑ చి॒న్మన్మ॑నః॒ ప్రేయో॑ అస్తు తే ।
యత్తే॑ శు॒క్రం త॒న్వో॒౩॒॑ రోచ॑తే॒ శుచి॒ తేనా॒స్మభ్యం॑ వనసే॒ రత్న॒మా త్వమ్ ॥ ౧.౧౪౦.౧౧
రథా॑య॒ నావ॑ము॒త నో॑ గృ॒హాయ॒ నిత్యా॑రిత్రాం ప॒ద్వతీం॑ రాస్యగ్నే ।

126 sanskritdocuments.org
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

అ॒స్మాకం॑ వీ॒రాఁ ఉ॒త నో॑ మ॒ఘోనో॒ జనా॑ఁశ్చ॒ యా పా॒రయా॒చ్ఛర్మ॒ యా చ॑ ॥


౧.౧౪౦.౧౨
అ॒భీ నో॑ అగ్న ఉ॒క్థమిజ్జు ॑గుర్యా॒ ద్యావా॒క్షామా॒ సిన్ధ ॑వశ్చ॒ స్వగూ॑ర్తాః ।
గవ్యం॒ యవ్యం॒ యన్తో॑ దీ॒ర్ఘాహేషం॒ వర॑మరు॒ణ్యో॑ వరన్త ॥ ౧.౧౪౦.౧౩
బళి॒త్థా తద్వపు॑షే ధాయి దర్శ॒తం దే॒వస్య॒ భర్గః॒ సహ॑సో॒ యతో॒ జని॑ ।
యదీ॒ముప॒ హ్వర॑తే॒ సాధ॑తే మ॒తిరృ॒తస్య॒ ధేనా॑ అనయన్త స॒స్రుతః॑ ॥ ౧.౧౪౧.౦౧
పృ॒క్షో వపుః॑ పితు॒మాన్నిత్య॒ ఆ శ॑యే ద్వి॒తీయ॒మా స॒ప్తశి॑వాసు మా॒తృషు॑ ।
తృ॒తీయ॑మస్య వృష॒భస్య॑ దో॒హసే॒ దశ॑ప్రమతిం జనయన్త॒ యోష॑ణః ॥ ౧.౧౪౧.౦౨
నిర్యదీం॑ బు॒ధ్నాన్మ॑హి॒షస్య॒ వర్ప॑స ఈశా॒నాసః॒ శవ॑సా॒ క్రన్త॑ సూ॒రయః॑ ।
యదీ॒మను॑ ప్ర ॒దివో॒ మధ్వ॑ ఆధ॒వే గుహా॒ సన్తం॑ మాత॒రిశ్వా॑ మథా॒యతి॑ ॥ ౧.౧౪౧.౦౩
ప్ర యత్పి॒తుః ప॑ర॒మాన్నీ॒యతే॒ పర్యా పృ॒క్షుధో॑ వీ॒రుధో॒ దంసు॑ రోహతి ।
ఉ॒భా యద॑స్య జ॒నుషం॒ యదిన్వ॑త॒ ఆదిద్యవి॑ష్ఠో అభవద్ఘృ॒ణా శుచిః॑ ॥ ౧.౧౪౧.౦౪
ఆదిన్మా॒తౄరావి॑శ॒ద్యాస్వా శుచి॒రహిం॑స్యమాన ఉర్వి॒యా వి వా॑వృధే ।
అను॒ యత్పూర్వా॒ అరు॑హత్సనా॒జువో॒ ని నవ్య॑సీ॒ష్వవ॑రాసు ధావతే ॥ ౧.౧౪౧.౦౫
ఆదిద్ధోతా॑రం వృణతే॒ దివి॑ష్టిషు॒ భగ॑మివ పపృచా॒నాస॑ ఋఞ్జతే ।
దే॒వాన్యత్క్రత్వా॑ మ॒జ్మనా॑ పురుష్టు ॒తో మర్తం॒ శంసం॑ వి॒శ్వధా॒ వేతి॒ ధాయ॑సే ॥
౧.౧౪౧.౦౬
వి యదస్థా ॑ద్యజ॒తో వాత॑చోదితో హ్వా॒రో న వక్వా॑ జ॒రణా॒ అనా॑కృతః ।
తస్య॒ పత్మ॑న్ద ॒క్షుషః॑ కృ॒ష్ణజం॑హసః॒ శుచి॑జన్మనో॒ రజ॒ ఆ వ్య॑ధ్వనః ॥ ౧.౧౪౧.౦౭
రథో॒ న యా॒తః శిక్వ॑భిః కృ॒తో ద్యామఙ్గే ॑భిరరు॒షేభి॑రీయతే ।
ఆద॑స్య॒ తే కృ॒ష్ణాసో॑ దక్షి సూ॒రయః॒ శూర॑స్యేవ త్వే॒షథా॑దీషతే॒ వయః॑ ॥ ౧.౧౪౧.౦౮
త్వయా॒ హ్య॑గ్నే॒ వరు॑ణో ధృ॒తవ్ర ॑తో మి॒త్రః శా॑శ॒ద్రే అ॑ర్య॒మా సు॒దాన॑వః ।
యత్సీ॒మను॒ క్రతు॑నా వి॒శ్వథా॑ వి॒భుర॒రాన్న నే॒మిః ప॑రి॒భూరజా॑యథాః ॥ ౧.౧౪౧.౦౯
త్వమ॑గ్నే శశమా॒నాయ॑ సున్వ॒తే రత్నం॑ యవిష్ఠ దే॒వతా॑తిమిన్వసి ।
తం త్వా॒ ను నవ్యం॑ సహసో యువన్వ॒యం భగం॒ న కా॒రే మ॑హిరత్న ధీమహి ॥
౧.౧౪౧.౧౦

r01.pdf 127
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

అ॒స్మే ర॒యిం న స్వర్థం॒ దమూ॑నసం॒ భగం॒ దక్షం॒ న ప॑పృచాసి ధర్ణ ॒సిమ్ ।


ర॒శ్మీఁరి॑వ॒ యో యమ॑తి॒ జన్మ॑నీ ఉ॒భే దే॒వానాం॒ శంస॑మృ॒త ఆ చ॑ సు॒క్రతుః॑ ॥
౧.౧౪౧.౧౧
ఉ॒త నః॑ సు॒ద్యోత్మా॑ జీ॒రాశ్వో॒ హోతా॑ మ॒న్ద్రః శ‍ృ॑ణవచ్చ॒న్ద్రర॑థః ।
స నో॑ నేష॒న్నేష॑తమై ॒రమూ॑రో॒ఽగ్నిర్వా॒మం సు॑వి॒తం వస్యో॒ అచ్ఛ॑ ॥ ౧.౧౪౧.౧౨
అస్తా ॑వ్య॒గ్నిః శిమీ॑వద్భిర॒ర్కైః సామ్రా
॑జ్యాయ ప్రత॒రం దధా॑నః ।
అ॒మీ చ॒ యే మ॒ఘవా॑నో వ॒యం చ॒ మిహం॒ న సూరో॒ అతి॒ నిష్ట తన్యుః
॑ ॥ ౧.౧౪౧.౧౩
సమి॑ద్ధో అగ్న॒ ఆ వ॑హ దే॒వాఁ అ॒ద్య య॒తస్రు ॑చే ।
తన్తుం॑ తనుష్వ పూ॒ర్వ్యం సు॒తసో॑మాయ దా॒శుషే॑ ॥ ౧.౧౪౨.౦౧
ఘృ॒తవ॑న్త॒ముప॑ మాసి॒ మధు॑మన్తం తనూనపాత్ ।
య॒జ్ఞం విప్ర ॑స్య॒ మావ॑తః శశమా॒నస్య॑ దా॒శుషః॑ ॥ ౧.౧౪౨.౦౨
శుచిః॑ పావ॒కో అద్భు॑తో॒ మధ్వా॑ య॒జ్ఞం మి॑మిక్షతి ।
నరా॒శంస॒స్త్రిరా ది॒వో దే॒వో దే॒వేషు॑ య॒జ్ఞియః॑ ॥ ౧.౧౪౨.౦౩
ఈ॒ళి॒తో అ॑గ్న॒ ఆ వ॒హేన్ద్రం॑ చి॒త్రమి॒హ ప్రి ॒యమ్ ।
ఇ॒యం హి త్వా॑ మ॒తిర్మమాచ్ఛా॑ సుజిహ్వ వ॒చ్యతే॑ ॥ ౧.౧౪౨.౦౪
స్తృ॒ణా॒నాసో॑ య॒తస్రు ॑చో బ॒ర్హిర్య॒జ్ఞే స్వ॑ధ్వ॒రే ।
వృ॒ఞ్జే దే॒వవ్య॑చస్తమ॒మిన్ద్రా॑య॒ శర్మ॑ స॒ప్రథః॑ ॥ ౧.౧౪౨.౦౫
వి శ్ర ॑యన్తామృతా॒వృధః॑ ప్ర ॒యై దే॒వేభ్యో॑ మ॒హీః ।
పా॒వ॒కాసః॑ పురు॒స్పృహో॒ ద్వారో॑ దే॒వీర॑స॒శ్చతః॑ ॥ ౧.౧౪౨.౦౬
ఆ భన్ద ॑మానే॒ ఉపా॑కే॒ నక్తో॒షాసా॑ సు॒పేశ॑సా ।
య॒హ్వీ ఋ॒తస్య॑ మా॒తరా॒ సీద॑తాం బ॒ర్హిరా సు॒మత్ ॥ ౧.౧౪౨.౦౭
మ॒న్ద్రజి॑హ్వా జుగు॒ర్వణీ॒ హోతా॑రా॒ దైవ్యా॑ క॒వీ ।
య॒జ్ఞం నో॑ యక్షతామి॒మం సి॒ధ్రమ॒ద్య ది॑వి॒స్పృశ॑మ్ ॥ ౧.౧౪౨.౦౮
శుచి॑ర్దే ॒వేష్వర్పి॑తా॒ హోత్రా ॑ మ॒రుత్సు॒ భార॑తీ ।
ఇళా॒ సర॑స్వతీ మ॒హీ బ॒ర్హిః సీ॑దన్తు య॒జ్ఞియాః॑ ॥ ౧.౧౪౨.౦౯

128 sanskritdocuments.org
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

తన్న॑స్తు॒రీప॒మద్భు॑తం పు॒రు వారం॑ పు॒రు త్మనా॑ ।


త్వష్టా ॒ పోషా॑య॒ వి ష్య॑తు రా॒యే నాభా॑ నో అస్మ॒యుః ॥ ౧.౧౪౨.౧౦
అ॒వ॒సృ॒జన్నుప॒ త్మనా॑ దే॒వాన్య॑క్షి వనస్పతే ।
అ॒గ్నిర్హ ॒వ్యా సు॑షూదతి దే॒వో దే॒వేషు॒ మేధి॑రః ॥ ౧.౧౪౨.౧౧
పూ॒ష॒ణ్వతే॑ మ॒రుత్వ॑తే వి॒శ్వదే॑వాయ వా॒యవే॑ ।
స్వాహా॑ గాయ॒త్రవే॑పసే హ॒వ్యమిన్ద్రా॑య కర్తన ॥ ౧.౧౪౨.౧౨
స్వాహా॑కృతా॒న్యా గ॒హ్యుప॑ హ॒వ్యాని॑ వీ॒తయే॑ ।
ఇన్ద్రా గ॑హి శ్రు ॒ధీ హవం॒ త్వాం హ॑వన్తే అధ్వ॒రే ॥ ౧.౧౪౨.౧౩
ప్ర తవ్య॑సీం॒ నవ్య॑సీం ధీ॒తిమ॒గ్నయే॑ వా॒చో మ॒తిం సహ॑సః సూ॒నవే॑ భరే ।
అ॒పాం నపా॒ద్యో వసు॑భిః స॒హ ప్రి ॒యో హోతా॑ పృథి॒వ్యాం న్యసీ॑దదృ॒త్వియః॑ ॥
౧.౧౪౩.౦౧
స జాయ॑మానః పర॒మే వ్యో॑మన్యా॒విర॒గ్నిర॑భవన్మాత॒రిశ్వ॑నే ।
అ॒స్య క్రత్వా॑ సమిధా॒నస్య॑ మ॒జ్మనా॒ ప్ర ద్యావా॑ శో॒చిః పృ॑థి॒వీ అ॑రోచయత్ ॥
౧.౧౪౩.౦౨
అ॒స్య త్వే॒షా అ॒జరా॑ అ॒స్య భా॒నవః॑ సుసం॒దృశః॑ సు॒ప్రతీ॑కస్య సు॒ద్యుతః॑ ।
భాత్వ॑క్షసో॒ అత్య॒క్తుర్న సిన్ధ ॑వో॒ఽగ్నే రే॑జన్తే॒ అస॑సన్తో అ॒జరాః॑ ॥ ౧.౧౪౩.౦౩
యమే॑రి॒రే భృగ॑వో వి॒శ్వవే॑దసం॒ నాభా॑ పృథి॒వ్యా భువ॑నస్య మ॒జ్మనా॑ ।
అ॒గ్నిం తం గీ॒ర్భిర్హి ॑నుహి॒ స్వ ఆ దమే॒ య ఏకో॒ వస్వో॒ వరు॑ణో॒ న రాజ॑తి ॥ ౧.౧౪౩.౦౪
న యో వరా॑య మ॒రుతా॑మివ స్వ॒నః సేనే॑వ సృ॒ష్టా ది॒వ్యా యథా॒శనిః॑ ।
అ॒గ్నిర్జమ్భై॑స్తిగి॒తైర॑త్తి॒ భర్వ॑తి యో॒ధో న శత్రూ ॒న్స వనా॒ న్యృ॑ఞ్జతే ॥ ౧.౧౪౩.౦౫
కు॒విన్నో॑ అ॒గ్నిరు॒చథ॑స్య॒ వీరస॒ద్వసు॑ష్కు॒విద్వసు॑భిః॒ కామ॑మా॒వర॑త్ ।
చో॒దః కు॒విత్తు॑తు॒జ్యాత్సా॒తయే॒ ధియః॒ శుచి॑ప్రతీకం॒ తమ॒యా ధి॒యా గృ॑ణే ॥
౧.౧౪౩.౦౬
ఘృ॒తప్ర ॑తీకం వ ఋ॒తస్య॑ ధూ॒ర్షద॑మ॒గ్నిం మి॒త్రం న స॑మిధా॒న ఋ॑ఞ్జతే ।
ఇన్ధా ॑నో అ॒క్రో వి॒దథే॑షు॒ దీద్య॑చ్ఛు॒క్రవ॑ర్ణా ॒ముదు॑ నో యంసతే॒ ధియ॑మ్ ॥ ౧.౧౪౩.౦౭
అప్ర ॑యుచ్ఛ॒న్నప్ర ॑యుచ్ఛద్భిరగ్నే శి॒వేభి॑ర్నః పా॒యుభిః॑ పాహి శ॒గ్మైః ।
అద॑బ్ధేభి॒రదృ॑పితేభిరి॒ష్టేఽని॑మిషద్భిః॒ పరి॑ పాహి నో॒ జాః ॥ ౧.౧౪౩.౦౮

r01.pdf 129
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

ఏతి॒ ప్ర హోతా॑ వ్ర ॒తమ॑స్య మా॒యయో॒ర్ధ్వాం దధా॑నః॒ శుచి॑పేశసం॒ ధియ॑మ్ ।


అ॒భి స్రుచః॑ క్రమతే దక్షిణా॒వృతో॒ యా అ॑స్య॒ ధామ॑ ప్రథ॒మం హ॒ నింస॑తే ॥ ౧.౧౪౪.౦౧
అ॒భీమృ॒తస్య॑ దో॒హనా॑ అనూషత॒ యోనౌ॑ దే॒వస్య॒ సద॑నే॒ పరీ॑వృతాః ।
అ॒పాము॒పస్థే ॒ విభృ॑తో॒ యదావ॑స॒దధ॑ స్వ॒ధా అ॑ధయ॒ద్యాభి॒రీయ॑తే ॥ ౧.౧౪౪.౦౨
యుయూ॑షతః॒ సవ॑యసా॒ తదిద్వపుః॑ సమా॒నమర్థం॑ వి॒తరి॑త్రతా మి॒థః ।
ఆదీం॒ భగో॒ న హవ్యః॒ సమ॒స్మదా వోళ్హు ॒ర్న ర॒శ్మీన్సమ॑యంస్త॒ సార॑థిః ॥ ౧.౧౪౪.౦౩
యమీం॒ ద్వా సవ॑యసా సప॒ర్యతః॑ సమా॒నే యోనా॑ మిథు॒నా సమో॑కసా ।
దివా॒ న నక్తం॑ పలి॒తో యువా॑జని పు॒రూ చర॑న్న॒జరో॒ మాను॑షా యు॒గా ॥ ౧.౧౪౪.౦౪
తమీం॑ హిన్వన్తి ధీ॒తయో॒ దశ॒ వ్రిశో॑ దే॒వం మర్తా ॑స ఊ॒తయే॑ హవామహే ।
ధనో॒రధి॑ ప్ర ॒వత॒ ఆ స ఋ॑ణ్వత్యభి॒వ్రజ॑ద్భిర్వ॒యునా॒ నవా॑ధిత ॥ ౧.౧౪౪.౦౫
త్వం హ్య॑గ్నే ది॒వ్యస్య॒ రాజ॑సి॒ త్వం పార్థి ॑వస్య పశు॒పా ఇ॑వ॒ త్మనా॑ ।
ఏనీ॑ త ఏ॒తే బృ॑హ॒తీ అ॑భి॒శ్రియా॑ హిర॒ణ్యయీ॒ వక్వ॑రీ బ॒ర్హిరా॑శాతే ॥ ౧.౧౪౪.౦౬
అగ్నే॑ జు॒షస్వ॒ ప్రతి॑ హర్య॒ తద్వచో॒ మన్ద్ర॒ స్వధా॑వ॒ ఋత॑జాత॒ సుక్ర ॑తో ।
యో వి॒శ్వతః॑ ప్ర ॒త్యఙ్ఙసి॑ దర్శ॒తో ర॒ణ్వః సందృ॑ష్టౌ పితు॒మాఁ ఇ॑వ॒ క్షయః॑ ॥ ౧.౧౪౪.౦౭
తం పృ॑చ్ఛతా॒ స జ॑గామా॒ స వే॑ద॒ స చి॑కి॒త్వాఁ ఈ॑యతే॒ సా న్వీ॑యతే ।
తస్మి॑న్సన్తి ప్ర ॒శిష॒స్తస్మి॑న్ని॒ష్టయః॒ స వాజ॑స్య॒ శవ॑సః శు॒ష్మిణ॒స్పతిః॑ ॥ ౧.౧౪౫.౦౧
తమిత్పృ॑చ్ఛన్తి॒ న సి॒మో వి పృ॑చ్ఛతి॒ స్వేనే॑వ॒ ధీరో॒ మన॑సా॒ యదగ్ర ॑భీత్ ।
న మృ॑ష్యతే ప్రథ॒మం నాప॑రం॒ వచో॒ఽస్య క్రత్వా॑ సచతే॒ అప్ర ॑దృపితః ॥ ౧.౧౪౫.౦౨
తమిద్గ ॑చ్ఛన్తి జు॒హ్వ౧॒॑స్తమర్వ॑తీ॒ర్విశ్వా॒న్యేకః॑ శ‍ృణవ॒ద్వచాం॑సి మే ।
పు॒రు॒ప్రై॒షస్తతు॑రిర్యజ్ఞ ॒సాధ॒నోఽచ్ఛి॑ద్రోతిః॒ శిశు॒రాద॑త్త॒ సం రభః॑ ॥ ౧.౧౪౫.౦౩
ఉ॒ప॒స్థాయం॑ చరతి॒ యత్స॒మార॑త స॒ద్యో జా॒తస్త॑త్సార॒ యుజ్యే॑భిః ।
అ॒భి శ్వా॒న్తం మృ॑శతే నా॒న్ద్యే॑ ము॒దే యదీం॒ గచ్ఛ॑న్త్యుశ॒తీర॑పిష్ఠి ॒తమ్ ॥ ౧.౧౪౫.౦౪
స ఈం॑ మృ॒గో అప్యో॑ వన॒ర్గురుప॑ త్వ॒చ్యు॑ప॒మస్యాం॒ ని ధా॑యి ।
వ్య॑బ్రవీద్వ॒యునా॒ మర్త్యే॑భ్యో॒ఽగ్నిర్వి॒ద్వాఁ ఋ॑త॒చిద్ధి స॒త్యః ॥ ౧.౧౪౫.౦౫

130 sanskritdocuments.org
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

త్రి ॒మూ॒ర్ధానం॑ స॒ప్తర॑శ్మిం గృణీ॒షేఽనూ॑నమ॒గ్నిం పి॒త్రోరు॒పస్థే ॑ ।


ని॒ష॒త్తమ॑స్య॒ చర॑తో ధ్రు ॒వస్య॒ విశ్వా॑ ది॒వో రో॑చ॒నాప॑ప్రి ॒వాంస॑మ్ ॥ ౧.౧౪౬.౦౧
ఉ॒క్షా మ॒హాఁ అ॒భి వ॑వక్ష ఏనే అ॒జర॑స్తస్థావి॒తఊ॑తిరృ॒ష్వః ।
ఉ॒ర్వ్యాః ప॒దో ని ద॑ధాతి॒ సానౌ॑ రి॒హన్త్యూధో॑ అరు॒షాసో॑ అస్య ॥ ౧.౧౪౬.౦౨
స॒మా॒నం వ॒త్సమ॒భి సం॒చర॑న్తీ॒ విష్వ॑గ్ధే ॒నూ వి చ॑రతః సు॒మేకే॑ ।
అ॒న॒ప॒వృ॒జ్యాఁ అధ్వ॑నో॒ మిమా॑నే॒ విశ్వా॒న్కేతా॒ఁ అధి॑ మ॒హో దధా॑నే ॥ ౧.౧౪౬.౦౩
ధీరా॑సః ప॒దం క॒వయో॑ నయన్తి॒ నానా॑ హృ॒దా రక్ష॑మాణా అజు॒ర్యమ్ ।
సిషా॑సన్తః॒ పర్య॑పశ్యన్త॒ సిన్ధు ॑మా॒విరే॑భ్యో అభవ॒త్సూర్యో॒ నౄన్ ॥ ౧.౧౪౬.౦౪
ది॒దృ॒క్షేణ్యః॒ పరి॒ కాష్ఠా ॑సు॒ జేన్య॑ ఈ॒ళేన్యో॑ మ॒హో అర్భా॑య జీ॒వసే॑ ।
పు॒రు॒త్రా యదభ॑వ॒త్సూరహై ॑భ్యో॒ గర్భే॑భ్యో మ॒ఘవా॑ వి॒శ్వద॑ర్శతః ॥ ౧.౧౪౬.౦౫
క॒థా తే॑ అగ్నే శు॒చయ॑న్త ఆ॒యోర్ద ॑దా॒శుర్వాజే॑భిరాశుషా॒ణాః ।
ఉ॒భే యత్తో॒కే తన॑యే॒ దధా॑నా ఋ॒తస్య॒ సామ॑న్ర ॒ణయ॑న్త దే॒వాః ॥ ౧.౧౪౭.౦౧
బోధా॑ మే అ॒స్య వచ॑సో యవిష్ఠ ॒ మంహి॑ష్ఠస్య॒ ప్రభృ॑తస్య స్వధావః ।
పీయ॑తి త్వో॒ అను॑ త్వో గృణాతి వ॒న్దారు॑స్తే త॒న్వం॑ వన్దే అగ్నే ॥ ౧.౧౪౭.౦౨
యే పా॒యవో॑ మామతే॒యం తే॑ అగ్నే॒ పశ్య॑న్తో అ॒న్ధం దు॑రి॒తాదర॑క్షన్ ।
ర॒రక్ష॒ తాన్సు॒కృతో॑ వి॒శ్వవే॑దా॒ దిప్స॑న్త॒ ఇద్రి ॒పవో॒ నాహ॑ దేభుః ॥ ౧.౧౪౭.౦౩
యో నో॑ అగ్నే॒ అర॑రివాఁ అఘా॒యుర॑రాతీ॒వా మ॒ర్చయ॑తి ద్వ॒యేన॑ ।
మన్త్రో ॑ గు॒రుః పున॑రస్తు॒ సో అ॑స్మా॒ అను॑ మృక్షీష్ట త॒న్వం॑ దురు॒క్తైః ॥ ౧.౧౪౭.౦౪
ఉ॒త వా॒ యః స॑హస్య ప్రవి॒ద్వాన్మర్తో ॒ మర్తం॑ మ॒ర్చయ॑తి ద్వ॒యేన॑ ।
అతః॑ పాహి స్తవమాన స్తు॒వన్త॒మగ్నే॒ మాకి॑ర్నో దురి॒తాయ॑ ధాయీః ॥ ౧.౧౪౭.౦౫
మథీ॒ద్యదీం॑ వి॒ష్టో మా॑త॒రిశ్వా॒ హోతా॑రం వి॒శ్వాప్సుం॑ వి॒శ్వదే॑వ్యమ్ ।
ని యం ద॒ధుర్మ॑ను॒ష్యా॑సు వి॒క్షు స్వ౧॒॑ర్ణ చి॒త్రం వపు॑షే వి॒భావ॑మ్ ॥ ౧.౧౪౮.౦౧
ద॒దా॒నమిన్న ద॑దభన్త॒ మన్మా॒గ్నిర్వరూ॑థం॒ మమ॒ తస్య॑ చాకన్ ।
జు॒షన్త॒ విశ్వా॑న్యస్య॒ కర్మోప॑స్తుతిం॒ భర॑మాణస్య కా॒రోః ॥ ౧.౧౪౮.౦౨
నిత్యే॑ చి॒న్ను యం సద॑నే జగృ॒భ్రే ప్రశ॑స్తిభిర్దధి॒రే య॒జ్ఞియా॑సః ।

r01.pdf 131
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

ప్ర సూ న॑యన్త గృ॒భయ॑న్త ఇ॒ష్టావశ్వా॑సో॒ న ర॒థ్యో॑ రారహా॒ణాః ॥ ౧.౧౪౮.౦౩


పు॒రూణి॑ ద॒స్మో ని రి॑ణాతి॒ జమ్భై॒రాద్రో ॑చతే॒ వన॒ ఆ వి॒భావా॑ ।
ఆద॑స్య॒ వాతో॒ అను॑ వాతి శో॒చిరస్తు॒ర్న శర్యా॑మస॒నామను॒ ద్యూన్ ॥ ౧.౧౪౮.౦౪
న యం రి॒పవో॒ న రి॑ష॒ణ్యవో॒ గర్భే॒ సన్తం॑ రేష॒ణా రే॒షయ॑న్తి ।
అ॒న్ధా అ॑ప॒శ్యా న ద॑భన్నభి॒ఖ్యా నిత్యా॑స ఈం ప్రే ॒తారో॑ అరక్షన్ ॥ ౧.౧౪౮.౦౫
మ॒హః స రా॒య ఏష॑తే॒ పతి॒ర్దన్ని॒న ఇ॒నస్య॒ వసు॑నః ప॒ద ఆ ।
ఉప॒ ధ్రజ॑న్త॒మద్ర ॑యో వి॒ధన్నిత్ ॥ ౧.౧౪౯.౦౧
స యో వృషా॑ న॒రాం న రోద॑స్యోః॒ శ్రవో॑భి॒రస్తి॑ జీ॒వపీ॑తసర్గః ।
ప్ర యః స॑స్రా ॒ణః శి॑శ్రీ ॒త యోనౌ॑ ॥ ౧.౧౪౯.౦౨
ఆ యః పురం॒ నార్మి॑ణీ॒మదీ॑దే॒దత్యః॑ క॒విర్న॑భ॒న్యో॒౩॒॑ నార్వా॑ ।
సూరో॒ న రు॑రు॒క్వాఞ్ఛ॒తాత్మా॑ ॥ ౧.౧౪౯.౦౩
అ॒భి ద్వి॒జన్మా॒ త్రీ రో॑చ॒నాని॒ విశ్వా॒ రజాం॑సి శుశుచా॒నో అ॑స్థాత్ ।
హోతా॒ యజి॑ష్ఠో అ॒పాం స॒ధస్థే ॑ ॥ ౧.౧౪౯.౦౪
అ॒యం స హోతా॒ యో ద్వి॒జన్మా॒ విశ్వా॑ ద॒ధే వార్యా॑ణి శ్రవ॒స్యా ।
మర్తో ॒ యో అ॑స్మై సు॒తుకో॑ ద॒దాశ॑ ॥ ౧.౧౪౯.౦౫
పు॒రు త్వా॑ దా॒శ్వాన్వో॑చే॒ఽరిర॑గ్నే॒ తవ॑ స్వి॒దా ।
తో॒దస్యే॑వ శర॒ణ ఆ మ॒హస్య॑ ॥ ౧.౧౫౦.౦౧
వ్య॑ని॒నస్య॑ ధ॒నినః॑ ప్రహో॒షే చి॒దర॑రుషః ।
క॒దా చ॒న ప్ర ॒జిగ॑తో॒ అదే॑వయోః ॥ ౧.౧౫౦.౦౨
స చ॒న్ద్రో వి॑ప్ర ॒ మర్త్యో॑ మ॒హో వ్రాధ॑న్తమో ది॒వి ।
ప్రప్రేత్తే॑ అగ్నే వ॒నుషః॑ స్యామ ॥ ౧.౧౫౦.౦౩
మి॒త్రం న యం శిమ్యా॒ గోషు॑ గ॒వ్యవః॑ స్వా॒ధ్యో॑ వి॒దథే॑ అ॒ప్సు జీజ॑నన్ ।
అరే॑జేతాం॒ రోద॑సీ॒ పాజ॑సా గి॒రా ప్రతి॑ ప్రి ॒యం య॑జ॒తం జ॒నుషా॒మవః॑ ॥ ౧.౧౫౧.౦౧
యద్ధ ॒ త్యద్వాం॑ పురుమీ॒ళ్హస్య॑ సో॒మినః॒ ప్ర మి॒త్రాసో॒ న ద॑ధి॒రే స్వా॒భువః॑ ।
అధ॒ క్రతుం॑ విదతం గా॒తుమర్చ॑త ఉ॒త శ్రు ॑తం వృషణా ప॒స్త్యా॑వతః ॥ ౧.౧౫౧.౦౨
ఆ వాం॑ భూషన్క్షి ॒తయో॒ జన్మ॒ రోద॑స్యోః ప్ర ॒వాచ్యం॑ వృషణా॒ దక్ష॑సే మ॒హే ।

132 sanskritdocuments.org
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

యదీ॑మృ॒తాయ॒ భర॑థో॒ యదర్వ॑తే॒ ప్ర హోత్ర ॑యా॒ శిమ్యా॑ వీథో అధ్వ॒రమ్ ॥


౧.౧౫౧.౦౩
ప్ర సా క్షి॒తిర॑సుర॒ యా మహి॑ ప్రి ॒య ఋతా॑వానావృ॒తమా ఘో॑షథో బృ॒హత్ ।
యు॒వం ది॒వో బృ॑హ॒తో దక్ష॑మా॒భువం॒ గాం న ధు॒ర్యుప॑ యుఞ్జాథే అ॒పః ॥ ౧.౧౫౧.౦౪
మ॒హీ అత్ర ॑ మహి॒నా వార॑మృణ్వథోఽరే॒ణవ॒స్తుజ॒ ఆ సద్మ॑న్ధే ॒నవః॑ ।
స్వర॑న్తి॒ తా ఉ॑ప॒రతా॑తి॒ సూర్య॒మా ని॒మ్రుచ॑ ఉ॒షస॑స్తక్వ॒వీరి॑వ ॥ ౧.౧౫౧.౦౫
ఆ వా॑మృ॒తాయ॑ కే॒శినీ॑రనూషత॒ మిత్ర ॒ యత్ర ॒ వరు॑ణ గా॒తుమర్చ॑థః ।
అవ॒ త్మనా॑ సృ॒జతం॒ పిన్వ॑తం॒ ధియో॑ యు॒వం విప్ర ॑స్య॒ మన్మ॑నామిరజ్యథః ॥
౧.౧౫౧.౦౬
యో వాం॑ య॒జ్ఞైః శ॑శమా॒నో హ॒ దాశ॑తి క॒విర్హోతా॒ యజ॑తి మన్మ॒సాధ॑నః ।
ఉపాహ॒ తం గచ్ఛ॑థో వీ॒థో అ॑ధ్వ॒రమచ్ఛా॒ గిరః॑ సుమ॒తిం గ॑న్తమస్మ॒యూ ॥ ౧.౧౫౧.౦౭
యు॒వాం య॒జ్ఞైః ప్ర ॑థ॒మా గోభి॑రఞ్జత॒ ఋతా॑వానా॒ మన॑సో॒ న ప్రయు॑క్తిషు ।
భర॑న్తి వాం॒ మన్మ॑నా సం॒యతా॒ గిరోఽదృ॑ప్యతా॒ మన॑సా రే॒వదా॑శాథే ॥ ౧.౧౫౧.౦౮
రే॒వద్వయో॑ దధాథే రే॒వదా॑శాథే॒ నరా॑ మా॒యాభి॑రి॒తఊ॑తి॒ మాహి॑నమ్ ।
న వాం॒ ద్యావోఽహ॑భి॒ర్నోత సిన్ధ ॑వో॒ న దే॑వ॒త్వం ప॒ణయో॒ నాన॑శుర్మ॒ఘమ్ ॥
౧.౧౫౧.౦౯
యు॒వం వస్త్రా ॑ణి పీవ॒సా వ॑సాథే యు॒వోరచ్ఛి॑ద్రా ॒ మన్త॑వో హ॒ సర్గాః॑ ।
అవా॑తిరత॒మనృ॑తాని॒ విశ్వ॑ ఋ॒తేన॑ మిత్రావరుణా సచేథే ॥ ౧.౧౫౨.౦౧
ఏ॒తచ్చ॒న త్వో॒ వి చి॑కేతదేషాం స॒త్యో మన్త్రః॑ కవిశ॒స్త ఋఘా॑వాన్ ।
త్రి ॒రశ్రిం॑ హన్తి॒ చతు॑రశ్రిరు॒గ్రో దే॑వ॒నిదో॒ హ ప్ర ॑థ॒మా అ॑జూర్యన్ ॥ ౧.౧౫౨.౦౨
అ॒పాదే॑తి ప్రథ॒మా ప॒ద్వతీ॑నాం॒ కస్తద్వాం॑ మిత్రావరు॒ణా చి॑కేత ।
గర్భో॑ భా॒రం భ॑ర॒త్యా చి॑దస్య ఋ॒తం పిప॒ర్త్యనృ॑తం॒ ని తా॑రీత్ ॥ ౧.౧౫౨.౦౩
ప్ర ॒యన్త॒మిత్పరి॑ జా॒రం క॒నీనాం॒ పశ్యా॑మసి॒ నోప॑ని॒పద్య॑మానమ్ ।
అన॑వపృగ్ణా ॒ విత॑తా॒ వసా॑నం ప్రి ॒యం మి॒త్రస్య॒ వరు॑ణస్య॒ ధామ॑ ॥ ౧.౧౫౨.౦౪
అ॒న॒శ్వో జా॒తో అ॑నభీ॒శురర్వా॒ కని॑క్రదత్పతయదూ॒ర్ధ్వసా॑నుః ।
అ॒చిత్తం॒ బ్రహ్మ॑ జుజుషు॒ర్యువా॑నః॒ ప్ర మి॒త్రే ధామ॒ వరు॑ణే గృ॒ణన్తః॑ ॥ ౧.౧౫౨.౦౫

r01.pdf 133
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

ఆ ధే॒నవో॑ మామతే॒యమవ॑న్తీర్బ్రహ్మ॒ప్రియం॑ పీపయ॒న్సస్మి॒న్నూధ॑న్ ।


పి॒త్వో భి॑క్షేత వ॒యునా॑ని వి॒ద్వానా॒సావివా॑స॒న్నది॑తిమురుష్యేత్ ॥ ౧.౧౫౨.౦౬
ఆ వాం॑ మిత్రావరుణా హ॒వ్యజు॑ష్టిం॒ నమ॑సా దేవా॒వవ॑సా వవృత్యామ్ ।
అ॒స్మాకం॒ బ్రహ్మ॒ పృత॑నాసు సహ్యా అ॒స్మాకం॑ వృ॒ష్టిర్ది ॒వ్యా సు॑పా॒రా ॥ ౧.౧౫౨.౦౭
యజా॑మహే వాం మ॒హః స॒జోషా॑ హ॒వ్యేభి॑ర్మిత్రావరుణా॒ నమో॑భిః ।
ఘృ॒తైర్ఘృ॑తస్నూ॒ అధ॒ యద్వా॑మ॒స్మే అ॑ధ్వ॒ర్యవో॒ న ధీ॒తిభి॒ర్భర॑న్తి ॥ ౧.౧౫౩.౦౧
ప్రస్తు॑తిర్వాం॒ ధామ॒ న ప్రయు॑క్తి॒రయా॑మి మిత్రావరుణా సువృ॒క్తిః ।
అ॒నక్తి॒ యద్వాం॑ వి॒దథే॑షు॒ హోతా॑ సు॒మ్నం వాం॑ సూ॒రిర్వృ॑షణా॒వియ॑క్షన్ ॥
౧.౧౫౩.౦౨
పీ॒పాయ॑ ధే॒నురది॑తిరృ॒తాయ॒ జనా॑య మిత్రావరుణా హవి॒ర్దే ।
హి॒నోతి॒ యద్వాం॑ వి॒దథే॑ సప॒ర్యన్స రా॒తహ॑వ్యో॒ మాను॑షో॒ న హోతా॑ ॥ ౧.౧౫౩.౦౩
ఉ॒త వాం॑ వి॒క్షు మద్యా॒స్వన్ధో ॒ గావ॒ ఆప॑శ్చ పీపయన్త దే॒వీః ।
ఉ॒తో నో॑ అ॒స్య పూ॒ర్వ్యః పతి॒ర్దన్వీ॒తం పా॒తం పయ॑స ఉ॒స్రియా॑యాః ॥ ౧.౧౫౩.౦౪
విష్ణో ॒ర్ను కం॑ వీ॒ర్యా॑ణి॒ ప్ర వో॑చం॒ యః పార్థి ॑వాని విమ॒మే రజాం॑సి ।
యో అస్క॑భాయ॒దుత్త॑రం స॒ధస్థం॑ విచక్రమా॒ణస్త్రే ॒ధోరు॑గా॒యః ॥ ౧.౧౫౪.౦౧
ప్ర తద్విష్ణుః॑ స్తవతే వీ॒ర్యే॑ణ మృ॒గో న భీ॒మః కు॑చ॒రో గి॑రి॒ష్ఠాః ।
యస్యో॒రుషు॑ త్రి ॒షు వి॒క్రమ॑ణేష్వధిక్షి॒యన్తి॒ భువ॑నాని॒ విశ్వా॑ ॥ ౧.౧౫౪.౦౨
ప్ర విష్ణ ॑వే శూ॒షమే॑తు॒ మన్మ॑ గిరి॒క్షిత॑ ఉరుగా॒యాయ॒ వృష్ణే ॑ ।
య ఇ॒దం దీ॒ర్ఘం ప్రయ॑తం స॒ధస్థ ॒మేకో॑ విమ॒మే త్రి ॒భిరిత్ప॒దేభిః॑ ॥ ౧.౧౫౪.౦౩
యస్య॒ త్రీ పూ॒ర్ణా మధు॑నా ప॒దాన్యక్షీ॑యమాణా స్వ॒ధయా॒ మద॑న్తి ।
య ఉ॑ త్రి ॒ధాతు॑ పృథి॒వీము॒త ద్యామేకో॑ దా॒ధార॒ భువ॑నాని॒ విశ్వా॑ ॥ ౧.౧౫౪.౦౪
తద॑స్య ప్రి ॒యమ॒భి పాథో॑ అశ్యాం॒ నరో॒ యత్ర ॑ దేవ॒యవో॒ మద॑న్తి ।
ఉ॒రు॒క్ర ॒మస్య॒ స హి బన్ధు ॑రి॒త్థా విష్ణోః॑ ప॒దే ప॑ర॒మే మధ్వ॒ ఉత్సః॑ ॥ ౧.౧౫౪.౦౫
తా వాం॒ వాస్తూ ॑న్యుశ్మసి॒ గమ॑ధ్యై॒ యత్ర ॒ గావో॒ భూరి॑శ‍ృఙ్గా అ॒యాసః॑ ।
అత్రాహ॒ తదు॑రుగా॒యస్య॒ వృష్ణః॑ పర॒మం ప॒దమవ॑ భాతి॒ భూరి॑ ॥ ౧.౧౫౪.౦౬

134 sanskritdocuments.org
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

ప్ర వః॒ పాన్త॒మన్ధ ॑సో ధియాయ॒తే మ॒హే శూరా॑య॒ విష్ణ ॑వే చార్చత ।
యా సాను॑ని॒ పర్వ॑తానా॒మదా॑భ్యా మ॒హస్త॒స్థతు॒రర్వ॑తేవ సా॒ధునా॑ ॥ ౧.౧౫౫.౦౧
త్వే॒షమి॒త్థా స॒మర॑ణం॒ శిమీ॑వతో॒రిన్ద్రా॑విష్ణూ సుత॒పా వా॑మురుష్యతి ।
యా మర్త్యా॑య ప్రతిధీ॒యమా॑న॒మిత్కృ॒శానో॒రస్తు॑రస॒నాము॑రు॒ష్యథః॑ ॥ ౧.౧౫౫.౦౨
తా ఈం॑ వర్ధన్తి॒ మహ్య॑స్య॒ పౌంస్యం॒ ని మా॒తరా॑ నయతి॒ రేత॑సే భు॒జే ।
దధా॑తి పు॒త్రోఽవ॑రం॒ పరం॑ పి॒తుర్నామ॑ తృ॒తీయ॒మధి॑ రోచ॒నే ది॒వః ॥ ౧.౧౫౫.౦౩
తత్త॒దిద॑స్య॒ పౌంస్యం॑ గృణీమసీ॒నస్య॑ త్రా ॒తుర॑వృ॒కస్య॑ మీ॒ళ్హుషః॑ ।
యః పార్థి ॑వాని త్రి ॒భిరిద్విగా॑మభిరు॒రు క్రమి॑ష్టోరుగా॒యాయ॑ జీ॒వసే॑ ॥ ౧.౧౫౫.౦౪
ద్వే ఇద॑స్య॒ క్రమ॑ణే స్వ॒ర్దృశో॑ఽభి॒ఖ్యాయ॒ మర్త్యో॑ భురణ్యతి ।
తృ॒తీయ॑మస్య॒ నకి॒రా ద॑ధర్షతి॒ వయ॑శ్చ॒న ప॒తయ॑న్తః పత॒త్రిణః॑ ॥ ౧.౧౫౫.౦౫
చ॒తుర్భిః॑ సా॒కం న॑వ॒తిం చ॒ నామ॑భిశ్చ॒క్రం న వృ॒త్తం వ్యతీ॑ఁరవీవిపత్ ।
బృ॒హచ్ఛ॑రీరో వి॒మిమా॑న॒ ఋక్వ॑భి॒ర్యువాకు॑మారః॒ ప్రత్యే॑త్యాహ॒వమ్ ॥ ౧.౧౫౫.౦౬
భవా॑ మి॒త్రో న శేవ్యో॑ ఘృ॒తాసు॑తి॒ర్విభూ॑తద్యుమ్న ఏవ॒యా ఉ॑ స॒ప్రథాః॑ ।
అధా॑ తే విష్ణో వి॒దుషా॑ చి॒దర్ధ్యః॒ స్తోమో॑ య॒జ్ఞశ్చ॒ రాధ్యో॑ హ॒విష్మ॑తా ॥ ౧.౧౫౬.౦౧
యః పూ॒ర్వ్యాయ॑ వే॒ధసే॒ నవీ॑యసే సు॒మజ్జా ॑నయే॒ విష్ణ ॑వే॒ దదా॑శతి ।
యో జా॒తమ॑స్య మహ॒తో మహి॒ బ్రవ॒త్సేదు॒ శ్రవో॑భి॒ర్యుజ్యం॑ చిద॒భ్య॑సత్ ॥ ౧.౧౫౬.౦౨
తము॑ స్తోతారః పూ॒ర్వ్యం యథా॑ వి॒ద ఋ॒తస్య॒ గర్భం॑ జ॒నుషా॑ పిపర్తన ।
ఆస్య॑ జా॒నన్తో॒ నామ॑ చిద్వివక్తన మ॒హస్తే॑ విష్ణో సుమ॒తిం భ॑జామహే ॥ ౧.౧౫౬.౦౩
తమ॑స్య॒ రాజా॒ వరు॑ణ॒స్తమ॒శ్వినా॒ క్రతుం॑ సచన్త॒ మారు॑తస్య వే॒ధసః॑ ।
దా॒ధార॒ దక్ష॑ముత్త॒మమ॑హ॒ర్విదం॑ వ్ర ॒జం చ॒ విష్ణుః॒ సఖి॑వాఁ అపోర్ణు ॒తే ॥ ౧.౧౫౬.౦౪
ఆ యో వి॒వాయ॑ స॒చథా॑య॒ దైవ్య॒ ఇన్ద్రా॑య॒ విష్ణుః॑ సు॒కృతే॑ సు॒కృత్త॑రః ।
వే॒ధా అ॑జిన్వత్త్రిషధ॒స్థ ఆర్య॑మృ॒తస్య॑ భా॒గే యజ॑మాన॒మాభ॑జత్ ॥ ౧.౧౫౬.౦౫
అబో॑ధ్య॒గ్నిర్జ్మ ఉదే॑తి॒ సూర్యో॒ వ్యు౧॒॑షాశ్చ॒న్ద్రా మ॒హ్యా॑వో అ॒ర్చిషా॑ ।
ఆయు॑క్షాతామ॒శ్వినా॒ యాత॑వే॒ రథం॒ ప్రాసా॑వీద్దే ॒వః స॑వి॒తా జగ॒త్పృథ॑క్ ॥ ౧.౧౫౭.౦౧
యద్యు॒ఞ్జాథే॒ వృష॑ణమశ్వినా॒ రథం॑ ఘృ॒తేన॑ నో॒ మధు॑నా క్ష॒త్రము॑క్షతమ్ ।

r01.pdf 135
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

అ॒స్మాకం॒ బ్రహ్మ॒ పృత॑నాసు జిన్వతం వ॒యం ధనా॒ శూర॑సాతా భజేమహి ॥


౧.౧౫౭.౦౨
అ॒ర్వాఙ్త్రి ॑చ॒క్రో మ॑ధు॒వాహ॑నో॒ రథో॑ జీ॒రాశ్వో॑ అ॒శ్వినో॑ర్యాతు॒ సుష్టు ॑తః ।
త్రి ॒వ॒న్ధు ॒రో మ॒ఘవా॑ వి॒శ్వసౌ॑భగః॒ శం న॒ ఆ వ॑క్షద్ద్వి॒పదే॒ చతు॑ష్పదే ॥ ౧.౧౫౭.౦౩
ఆ న॒ ఊర్జం॑ వహతమశ్వినా యు॒వం మధు॑మత్యా నః॒ కశ॑యా మిమిక్షతమ్ ।
ప్రాయు॒స్తారి॑ష్టం॒ నీ రపాం॑సి మృక్షతం॒ సేధ॑తం॒ ద్వేషో॒ భవ॑తం సచా॒భువా॑ ॥ ౧.౧౫౭.౦౪
యు॒వం హ॒ గర్భం॒ జగ॑తీషు ధత్థో యు॒వం విశ్వే॑షు॒ భువ॑నేష్వ॒న్తః ।
యు॒వమ॒గ్నిం చ॑ వృషణావ॒పశ్చ॒ వన॒స్పతీ॑ఁరశ్వినా॒వైర॑యేథామ్ ॥ ౧.౧౫౭.౦౫
యు॒వం హ॑ స్థో భి॒షజా॑ భేష॒జేభి॒రథో॑ హ స్థో ర॒థ్యా॒౩॒॑ రాథ్యే॑భిః ।
అథో॑ హ క్ష॒త్రమధి॑ ధత్థ ఉగ్రా ॒ యో వాం॑ హ॒విష్మా॒న్మన॑సా ద॒దాశ॑ ॥ ౧.౧౫౭.౦౬
వసూ॑ రు॒ద్రా పు॑రు॒మన్తూ ॑ వృ॒ధన్తా॑ దశ॒స్యతం॑ నో వృషణావ॒భిష్టౌ ॑ ।
దస్రా ॑ హ॒ యద్రేక్ణ ॑ ఔచ॒థ్యో వాం॒ ప్ర యత్స॒స్రాథే॒ అక॑వాభిరూ॒తీ ॥ ౧.౧౫౮.౦౧
కో వాం॑ దాశత్సుమ॒తయే॑ చిద॒స్యై వసూ॒ యద్ధేథే॒ నమ॑సా ప॒దే గోః ।
జి॒గృ॒తమ॒స్మే రే॒వతీః॒ పురం॑ధీః కామ॒ప్రేణే॑వ॒ మన॑సా॒ చర॑న్తా ॥ ౧.౧౫౮.౦౨
యు॒క్తో హ॒ యద్వాం॑ తౌ॒గ్ర్యాయ॑ పే॒రుర్వి మధ్యే॒ అర్ణ ॑సో॒ ధాయి॑ ప॒జ్రః ।
ఉప॑ వా॒మవః॑ శర॒ణం గ॑మేయం॒ శూరో॒ నాజ్మ॑ ప॒తయ॑ద్భి॒రేవైః॑ ॥ ౧.౧౫౮.౦౩
ఉప॑స్తుతిరౌచ॒థ్యము॑రుష్యే॒న్మా మామి॒మే ప॑త॒త్రిణీ॒ వి దు॑గ్ధామ్ ।
మా మామేధో॒ దశ॑తయశ్చి॒తో ధా॒క్ప్ర యద్వాం॑ బ॒ద్ధస్త్మని॒ ఖాద॑తి॒ క్షామ్ ॥ ౧.౧౫౮.౦౪
న మా॑ గరన్న॒ద్యో॑ మా॒తృత॑మా దా॒సా యదీం॒ సుస॑ముబ్ధమ॒వాధుః॑ ।
శిరో॒ యద॑స్య త్రైత॒నో వి॒తక్ష॑త్స్వ॒యం దా॒స ఉరో॒ అంసా॒వపి॑ గ్ధ ॥ ౧.౧౫౮.౦౫
దీ॒ర్ఘత॑మా మామతే॒యో జు॑జు॒ర్వాన్ద ॑శ॒మే యు॒గే ।
అ॒పామర్థం॑ య॒తీనాం॑ బ్ర ॒హ్మా భ॑వతి॒ సార॑థిః ॥ ౧.౧౫౮.౦౬
ప్ర ద్యావా॑ య॒జ్ఞైః పృ॑థి॒వీ ఋ॑తా॒వృధా॑ మ॒హీ స్తు॑షే వి॒దథే॑షు॒ ప్రచే॑తసా ।
దే॒వేభి॒ర్యే దే॒వపు॑త్రే సు॒దంస॑సే॒త్థా ధి॒యా వార్యా॑ణి ప్ర ॒భూష॑తః ॥ ౧.౧౫౯.౦౧
ఉ॒త మ॑న్యే పి॒తుర॒ద్రుహో॒ మనో॑ మా॒తుర్మహి॒ స్వత॑వ॒స్తద్ధవీ॑మభిః ।

136 sanskritdocuments.org
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

సు॒రేత॑సా పి॒తరా॒ భూమ॑ చక్రతురు॒రు ప్ర ॒జాయా॑ అ॒మృతం॒ వరీ॑మభిః ॥ ౧.౧౫౯.౦౨


తే సూ॒నవః॒ స్వప॑సః సు॒దంస॑సో మ॒హీ జ॑జ్ఞుర్మా॒తరా॑ పూ॒ర్వచి॑త్తయే ।
స్థా ॒తుశ్చ॑ స॒త్యం జగ॑తశ్చ॒ ధర్మ॑ణి పు॒త్రస్య॑ పాథః ప॒దమద్వ॑యావినః ॥ ౧.౧౫౯.౦౩
తే మా॒యినో॑ మమిరే సు॒ప్రచే॑తసో జా॒మీ సయో॑నీ మిథు॒నా సమో॑కసా ।
నవ్యం॑నవ్యం॒ తన్తు॒మా త॑న్వతే ది॒వి స॑ము॒ద్రే అ॒న్తః క॒వయః॑ సుదీ॒తయః॑ ॥ ౧.౧౫౯.౦౪
తద్రాధో॑ అ॒ద్య స॑వి॒తుర్వరే॑ణ్యం వ॒యం దే॒వస్య॑ ప్రస॒వే మ॑నామహే ।
అ॒స్మభ్యం॑ ద్యావాపృథివీ సుచే॒తునా॑ ర॒యిం ధ॑త్తం॒ వసు॑మన్తం శత॒గ్విన॑మ్ ॥
౧.౧౫౯.౦౫
తే హి ద్యావా॑పృథి॒వీ వి॒శ్వశ॑మ్భువ ఋ॒తావ॑రీ॒ రజ॑సో ధార॒యత్క॑వీ ।
సు॒జన్మ॑నీ ధి॒షణే॑ అ॒న్తరీ॑యతే దే॒వో దే॒వీ ధర్మ॑ణా॒ సూర్యః॒ శుచిః॑ ॥ ౧.౧౬౦.౦౧
ఉ॒రు॒వ్యచ॑సా మ॒హినీ॑ అస॒శ్చతా॑ పి॒తా మా॒తా చ॒ భువ॑నాని రక్షతః ।
సు॒ధృష్ట ॑మే వపు॒ష్యే॒౩॒॑ న రోద॑సీ పి॒తా యత్సీ॑మ॒భి రూ॒పైరవా॑సయత్ ॥ ౧.౧౬౦.౦౨
స వహ్నిః॑ పు॒త్రః పి॒త్రోః ప॒విత్ర ॑వాన్పు॒నాతి॒ ధీరో॒ భువ॑నాని మా॒యయా॑ ।
ధే॒నుం చ॒ పృశ్నిం॑ వృష॒భం సు॒రేత॑సం వి॒శ్వాహా॑ శు॒క్రం పయో॑ అస్య దుక్షత ॥
౧.౧౬౦.౦౩
అ॒యం దే॒వానా॑మ॒పసా॑మ॒పస్త॑మో॒ యో జ॒జాన॒ రోద॑సీ వి॒శ్వశ॑మ్భువా ।
వి యో మ॒మే రజ॑సీ సుక్రతూ॒యయా॒జరే॑భిః॒ స్కమ్భ॑నేభిః॒ సమా॑నృచే ॥ ౧.౧౬౦.౦౪
తే నో॑ గృణా॒నే మ॑హినీ॒ మహి॒ శ్రవః॑ క్ష॒త్రం ద్యా॑వాపృథివీ ధాసథో బృ॒హత్ ।
యేనా॒భి కృ॒ష్టీస్త॒తనా॑మ వి॒శ్వహా॑ ప॒నాయ్య॒మోజో॑ అ॒స్మే సమి॑న్వతమ్ ॥ ౧.౧౬౦.౦౫
కిము॒ శ్రేష్ఠః॒ కిం యవి॑ష్ఠో న॒ ఆజ॑గ॒న్కిమీ॑యతే దూ॒త్యం౧॒॑ కద్యదూ॑చి॒మ ।
న ని॑న్దిమ చమ॒సం యో మ॑హాకు॒లోఽగ్నే॑ భ్రాత॒ర్ద్రుణ॒ ఇద్భూ॒తిమూ॑దిమ ॥ ౧.౧౬౧.౦౧
ఏకం॑ చమ॒సం చ॒తురః॑ కృణోతన॒ తద్వో॑ దే॒వా అ॑బ్రువ॒న్తద్వ॒ ఆగ॑మమ్ ।
సౌధ॑న్వనా॒ యద్యే॒వా క॑రి॒ష్యథ॑ సా॒కం దే॒వైర్య॒జ్ఞియా॑సో భవిష్యథ ॥ ౧.౧౬౧.౦౨
అ॒గ్నిం దూ॒తం ప్రతి॒ యదబ్ర ॑వీత॒నాశ్వః॒ కర్త్వో॒ రథ॑ ఉ॒తేహ కర్త్వః॑ ।
ధే॒నుః కర్త్వా॑ యువ॒శా కర్త్వా॒ ద్వా తాని॑ భ్రాత॒రను॑ వః కృ॒త్వ్యేమ॑సి ॥ ౧.౧౬౧.౦౩
చ॒కృ॒వాంస॑ ఋభవ॒స్తద॑పృచ్ఛత॒ క్వేద॑భూ॒ద్యః స్య దూ॒తో న॒ ఆజ॑గన్ ।

r01.pdf 137
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

య॒దావాఖ్య॑చ్చమ॒సాఞ్చ॒తురః॑ కృ॒తానాదిత్త్వష్టా ॒ గ్నాస్వ॒న్తర్న్యా॑నజే ॥ ౧.౧౬౧.౦౪


హనా॑మైనా॒ఁ ఇతి॒ త్వష్టా ॒ యదబ్ర ॑వీచ్చమ॒సం యే దే॑వ॒పాన॒మని॑న్దిషుః ।
అ॒న్యా నామా॑ని కృణ్వతే సు॒తే సచా॑ఁ అ॒న్యైరే॑నాన్క॒న్యా॒౩॒॑ నామ॑భిః స్పరత్ ॥
౧.౧౬౧.౦౫
ఇన్ద్రో॒ హరీ॑ యుయు॒జే అ॒శ్వినా॒ రథం॒ బృహ॒స్పతి॑ర్వి॒శ్వరూ॑పా॒ముపా॑జత ।
ఋ॒భుర్విభ్వా॒ వాజో॑ దే॒వాఁ అ॑గచ్ఛత॒ స్వప॑సో య॒జ్ఞియం॑ భా॒గమై ॑తన ॥ ౧.౧౬౧.౦౬
నిశ్చర్మ॑ణో॒ గామ॑రిణీత ధీ॒తిభి॒ర్యా జర॑న్తా యువ॒శా తాకృ॑ణోతన ।
సౌధ॑న్వనా॒ అశ్వా॒దశ్వ॑మతక్షత యు॒క్త్వా రథ॒ముప॑ దే॒వాఁ అ॑యాతన ॥ ౧.౧౬౧.౦౭
ఇ॒దము॑ద॒కం పి॑బ॒తేత్య॑బ్రవీతనే॒దం వా॑ ఘా పిబతా ముఞ్జ ॒నేజ॑నమ్ ।
సౌధ॑న్వనా॒ యది॒ తన్నేవ॒ హర్య॑థ తృ॒తీయే॑ ఘా॒ సవ॑నే మాదయాధ్వై ॥ ౧.౧౬౧.౦౮
ఆపో॒ భూయి॑ష్ఠా ॒ ఇత్యేకో॑ అబ్రవీద॒గ్నిర్భూయి॑ష్ఠ ॒ ఇత్య॒న్యో అ॑బ్రవీత్ ।
వ॒ధ॒ర్యన్తీం॑ బ॒హుభ్యః॒ ప్రైకో॑ అబ్రవీదృ॒తా వద॑న్తశ్చమ॒సాఁ అ॑పింశత ॥ ౧.౧౬౧.౦౯
శ్రో ॒ణామేక॑ ఉద॒కం గామవా॑జతి మాం॒సమేకః॑ పింశతి సూ॒నయాభృ॑తమ్ ।
ఆ ని॒మ్రుచః॒ శకృ॒దేకో॒ అపా॑భర॒త్కిం స్వి॑త్పు॒త్రేభ్యః॑ పి॒తరా॒ ఉపా॑వతుః ॥ ౧.౧౬౧.౧౦
ఉ॒ద్వత్స్వ॑స్మా అకృణోతనా॒ తృణం॑ ని॒వత్స్వ॒పః స్వ॑ప॒స్యయా॑ నరః ।
అగో॑హ్యస్య॒ యదస॑స్తనా గృ॒హే తద॒ద్యేదమృ॑భవో॒ నాను॑ గచ్ఛథ ॥ ౧.౧౬౧.౧౧
స॒మ్మీల్య॒ యద్భువ॑నా ప॒ర్యస॑ర్పత॒ క్వ॑ స్విత్తా ॒త్యా పి॒తరా॑ వ ఆసతుః ।
అశ॑పత॒ యః క॒రస్నం॑ వ ఆద॒దే యః ప్రాబ్ర ॑వీ॒త్ప్రో తస్మా॑ అబ్రవీతన ॥ ౧.౧౬౧.౧౨
సు॒షు॒ప్వాంస॑ ఋభవ॒స్తద॑పృచ్ఛ॒తాగో॑హ్య॒ క ఇ॒దం నో॑ అబూబుధత్ ।
శ్వానం॑ బ॒స్తో బో॑ధయి॒తార॑మబ్రవీత్సంవత్స॒ర ఇ॒దమ॒ద్యా వ్య॑ఖ్యత ॥ ౧.౧౬౧.౧౩
ది॒వా యా॑న్తి మ॒రుతో॒ భూమ్యా॒గ్నిర॒యం వాతో॑ అ॒న్తరి॑క్షేణ యాతి ।
అ॒ద్భిర్యా॑తి॒ వరు॑ణః సము॒ద్రైర్యు॒ష్మాఁ ఇ॒చ్ఛన్తః॑ శవసో నపాతః ॥ ౧.౧౬౧.౧౪
మా నో॑ మి॒త్రో వరు॑ణో అర్య॒మాయురిన్ద్ర॑ ఋభు॒క్షా మ॒రుతః॒ పరి॑ ఖ్యన్ ।
యద్వా॒జినో॑ దే॒వజా॑తస్య॒ సప్తేః॑ ప్రవ॒క్ష్యామో॑ వి॒దథే॑ వీ॒ర్యా॑ణి ॥ ౧.౧౬౨.౦౧
యన్ని॒ర్ణిజా॒ రేక్ణ ॑సా॒ ప్రావృ॑తస్య రా॒తిం గృ॑భీ॒తాం ము॑ఖ॒తో నయ॑న్తి ।
సుప్రా ॑ఙ॒జో మేమ్య॑ద్వి॒శ్వరూ॑ప ఇన్ద్రాపూ॒ష్ణోః ప్రి ॒యమప్యే॑తి॒ పాథః॑ ॥ ౧.౧౬౨.౦౨

138 sanskritdocuments.org
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

ఏ॒ష చ్ఛాగః॑ పు॒రో అశ్వే॑న వా॒జినా॑ పూ॒ష్ణో భా॒గో నీ॑యతే వి॒శ్వదే॑వ్యః ।


అ॒భి॒ప్రియం॒ యత్పు॑రో॒ళాశ॒మర్వ॑తా॒ త్వష్టేదే॑నం సౌశ్రవ॒సాయ॑ జిన్వతి ॥ ౧.౧౬౨.౦౩
యద్ధ ॑వి॒ష్య॑మృతు॒శో దే॑వ॒యానం॒ త్రిర్మాను॑షాః॒ పర్యశ్వం॒ నయ॑న్తి ।
అత్రా ॑ పూ॒ష్ణః ప్ర ॑థ॒మో భా॒గ ఏ॑తి య॒జ్ఞం దే॒వేభ్యః॑ ప్రతివే॒దయ॑న్న॒జః ॥ ౧.౧౬౨.౦౪
హోతా॑ధ్వ॒ర్యురావ॑యా అగ్నిమి॒న్ధో గ్రా ॑వగ్రా ॒భ ఉ॒త శంస్తా ॒ సువి॑ప్రః ।
తేన॑ య॒జ్ఞేన॒ స్వ॑రంకృతేన॒ స్వి॑ష్టేన వ॒క్షణా॒ ఆ పృ॑ణధ్వమ్ ॥ ౧.౧౬౨.౦౫
యూ॒ప॒వ్ర ॒స్కా ఉ॒త యే యూ॑పవా॒హాశ్చ॒షాలం॒ యే అ॑శ్వయూ॒పాయ॒ తక్ష॑తి ।
యే చార్వ॑తే॒ పచ॑నం స॒మ్భర॑న్త్యు॒తో తేషా॑మ॒భిగూ॑ర్తిర్న ఇన్వతు ॥ ౧.౧౬౨.౦౬
ఉప॒ ప్రాగా॑త్సు॒మన్మే॑ఽధాయి॒ మన్మ॑ దే॒వానా॒మాశా॒ ఉప॑ వీ॒తపృ॑ష్ఠః ।
అన్వే॑నం॒ విప్రా ॒ ఋష॑యో మదన్తి దే॒వానాం॑ పు॒ష్టే చ॑కృమా సు॒బన్ధు ॑మ్ ॥ ౧.౧౬౨.౦౭
యద్వా॒జినో॒ దామ॑ సం॒దాన॒మర్వ॑తో॒ యా శీ॑ర్ష ॒ణ్యా॑ రశ॒నా రజ్జు ॑రస్య ।
యద్వా॑ ఘాస్య॒ ప్రభృ॑తమా॒స్యే॒౩॒॑ తృణం॒ సర్వా॒ తా తే॒ అపి॑ దే॒వేష్వ॑స్తు ॥ ౧.౧౬౨.౦౮
యదశ్వ॑స్య క్ర ॒విషో॒ మక్షి॒కాశ॒ యద్వా॒ స్వరౌ॒ స్వధి॑తౌ రి॒ప్తమస్తి॑ ।
యద్ధస్త॑యోః శమి॒తుర్యన్న॒ఖేషు॒ సర్వా॒ తా తే॒ అపి॑ దే॒వేష్వ॑స్తు ॥ ౧.౧౬౨.౦౯
యదూవ॑ధ్యము॒దర॑స్యాప॒వాతి॒ య ఆ॒మస్య॑ క్ర ॒విషో॑ గ॒న్ధో అస్తి॑ ।
సు॒కృ॒తా తచ్ఛ॑మి॒తారః॑ కృణ్వన్తూ ॒త మేధం॑ శ‍ృత॒పాకం॑ పచన్తు ॥ ౧.౧౬౨.౧౦
యత్తే॒ గాత్రా ॑ద॒గ్నినా॑ ప॒చ్యమా॑నాద॒భి శూలం॒ నిహ॑తస్యావ॒ధావ॑తి ।
మా తద్భూమ్యా॒మా శ్రి ॑ష॒న్మా తృణే॑షు దే॒వేభ్య॒స్తదు॒శద్భ్యో॑ రా॒తమ॑స్తు ॥ ౧.౧౬౨.౧౧
యే వా॒జినం॑ పరి॒పశ్య॑న్తి ప॒క్వం య ఈ॑మా॒హుః సు॑ర॒భిర్నిర్హ ॒రేతి॑ ।
యే చార్వ॑తో మాంసభి॒క్షాము॒పాస॑త ఉ॒తో తేషా॑మ॒భిగూ॑ర్తిర్న ఇన్వతు ॥ ౧.౧౬౨.౧౨
యన్నీక్ష॑ణం మా॒ఁస్పచ॑న్యా ఉ॒ఖాయా॒ యా పాత్రా ॑ణి యూ॒ష్ణ ఆ॒సేచ॑నాని ।
ఊ॒ష్మ॒ణ్యా॑పి॒ధానా॑ చరూ॒ణామ॒ఙ్కాః సూ॒నాః పరి॑ భూష॒న్త్యశ్వ॑మ్ ॥ ౧.౧౬౨.౧౩
ని॒క్రమ॑ణం ని॒షద॑నం వి॒వర్త॑నం॒ యచ్చ॒ పడ్బీ॑శ॒మర్వ॑తః ।
యచ్చ॑ ప॒పౌ యచ్చ॑ ఘా॒సిం జ॒ఘాస॒ సర్వా॒ తా తే॒ అపి॑ దే॒వేష్వ॑స్తు ॥ ౧.౧౬౨.౧౪
మా త్వా॒గ్నిర్ధ్వ॑నయీద్ధూ ॒మగ॑న్ధి ॒ర్మోఖా భ్రాజ॑న్త్య॒భి వి॑క్త॒ జఘ్రిః॑ ।

r01.pdf 139
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

ఇ॒ష్టం వీ॒తమ॒భిగూ॑ర్తం॒ వష॑ట్కృతం॒ తం దే॒వాసః॒ ప్రతి॑ గృభ్ణ ॒న్త్యశ్వ॑మ్ ॥ ౧.౧౬౨.౧౫


యదశ్వా॑య॒ వాస॑ ఉపస్తృ॒ణన్త్య॑ధీవా॒సం యా హిర॑ణ్యాన్యస్మై ।
సం॒దాన॒మర్వ॑న్తం॒ పడ్బీ॑శం ప్రి ॒యా దే॒వేష్వా యా॑మయన్తి ॥ ౧.౧౬౨.౧౬
యత్తే॑ సా॒దే మహ॑సా॒ శూకృ॑తస్య॒ పార్ష్ణ్యా॑ వా॒ కశ॑యా వా తు॒తోద॑ ।
స్రు ॒చేవ॒ తా హ॒విషో॑ అధ్వ॒రేషు॒ సర్వా॒ తా తే॒ బ్రహ్మ॑ణా సూదయామి ॥ ౧.౧౬౨.౧౭
చతు॑స్త్రింశద్వా॒జినో॑ దే॒వబ॑న్ధో ॒ర్వఙ్క్రీ॒రశ్వ॑స్య॒ స్వధి॑తిః॒ సమే॑తి ।
అచ్ఛి॑ద్రా ॒ గాత్రా ॑ వ॒యునా॑ కృణోత॒ పరు॑ష్పరురను॒ఘుష్యా॒ వి శ॑స్త ॥ ౧.౧౬౨.౧౮
ఏక॒స్త్వష్టు ॒రశ్వ॑స్యా విశ॒స్తా ద్వా య॒న్తారా॑ భవత॒స్తథ॑ ఋ॒తుః ।
యా తే॒ గాత్రా ॑ణామృతు॒థా కృ॒ణోమి॒ తాతా॒ పిణ్డా ॑నాం॒ ప్ర జు॑హోమ్య॒గ్నౌ ॥
౧.౧౬౨.౧౯
మా త్వా॑ తపత్ప్రి॒య ఆ॒త్మాపి॒యన్తం॒ మా స్వధి॑తిస్త॒న్వ౧॒॑ ఆ తి॑ష్ఠిపత్తే ।
మా తే॑ గృ॒ధ్నుర॑విశ॒స్తాతి॒హాయ॑ ఛి॒ద్రా గాత్రా ॑ణ్య॒సినా॒ మిథూ॑ కః ॥ ౧.౧౬౨.౨౦
న వా ఉ॑ ఏ॒తన్మ్రి॑యసే॒ న రి॑ష్యసి దే॒వాఁ ఇదే॑షి ప॒థిభిః॑ సు॒గేభిః॑ ।
హరీ॑ తే॒ యుఞ్జా ॒ పృష॑తీ అభూతా॒ముపా॑స్థాద్వా॒జీ ధు॒రి రాస॑భస్య ॥ ౧.౧౬౨.౨౧
సు॒గవ్యం॑ నో వా॒జీ స్వశ్వ్యం॑ పుం॒సః పు॒త్రాఁ ఉ॒త వి॑శ్వా॒పుషం॑ ర॒యిమ్ ।
అ॒నా॒గా॒స్త్వం నో॒ అది॑తిః కృణోతు క్ష॒త్రం నో॒ అశ్వో॑ వనతాం హ॒విష్మా॑న్ ॥
౧.౧౬౨.౨౨
యదక్ర ॑న్దః ప్రథ॒మం జాయ॑మాన ఉ॒ద్యన్స॑ము॒ద్రాదు॒త వా॒ పురీ॑షాత్ ।
శ్యే॒నస్య॑ ప॒క్షా హ॑రి॒ణస్య॑ బా॒హూ ఉ॑ప॒స్తుత్యం॒ మహి॑ జా॒తం తే॑ అర్వన్ ॥ ౧.౧౬౩.౦౧
య॒మేన॑ ద॒త్తం త్రి ॒త ఏ॑నమాయున॒గిన్ద్ర॑ ఏణం ప్రథ॒మో అధ్య॑తిష్ఠత్ ।
గ॒న్ధ ॒ర్వో అ॑స్య రశ॒నామ॑గృభ్ణా ॒త్సూరా॒దశ్వం॑ వసవో॒ నిర॑తష్ట ॥ ౧.౧౬౩.౦౨
అసి॑ య॒మో అస్యా॑ది॒త్యో అ॑ర్వ॒న్నసి॑ త్రి ॒తో గుహ్యే॑న వ్ర ॒తేన॑ ।
అసి॒ సోమే॑న స॒మయా॒ విపృ॑క్త ఆ॒హుస్తే॒ త్రీణి॑ ది॒వి బన్ధ ॑నాని ॥ ౧.౧౬౩.౦౩
త్రీణి॑ త ఆహుర్ది ॒వి బన్ధ ॑నాని॒ త్రీణ్య॒ప్సు త్రీణ్య॒న్తః స॑ము॒ద్రే ।
ఉ॒తేవ॑ మే॒ వరు॑ణశ్ఛన్త్స్యర్వ॒న్యత్రా ॑ త ఆ॒హుః ప॑ర॒మం జ॒నిత్ర ॑మ్ ॥ ౧.౧౬౩.౦౪
ఇ॒మా తే॑ వాజిన్నవ॒మార్జ ॑నానీ॒మా శ॒ఫానాం॑ సని॒తుర్ని॒ధానా॑ ।

140 sanskritdocuments.org
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

అత్రా ॑ తే భ॒ద్రా ర॑శ॒నా అ॑పశ్యమృ॒తస్య॒ యా అ॑భి॒రక్ష॑న్తి గో॒పాః ॥ ౧.౧౬౩.౦౫


ఆ॒త్మానం॑ తే॒ మన॑సా॒రాద॑జానామ॒వో ది॒వా ప॒తయ॑న్తం పతం॒గమ్ ।
శిరో॑ అపశ్యం ప॒థిభిః॑ సు॒గేభి॑రరే॒ణుభి॒ర్జేహ॑మానం పత॒త్రి ॥ ౧.౧౬౩.౦౬
అత్రా ॑ తే రూ॒పము॑త్త॒మమ॑పశ్యం॒ జిగీ॑షమాణమి॒ష ఆ ప॒దే గోః ।
య॒దా తే॒ మర్తో ॒ అను॒ భోగ॒మాన॒ళాదిద్గ్రసి॑ష్ఠ ॒ ఓష॑ధీరజీగః ॥ ౧.౧౬౩.౦౭
అను॑ త్వా॒ రథో॒ అను॒ మర్యో॑ అర్వ॒న్నను॒ గావోఽను॒ భగః॑ క॒నీనా॑మ్ ।
అను॒ వ్రాతా॑స॒స్తవ॑ స॒ఖ్యమీ॑యు॒రను॑ దే॒వా మ॑మిరే వీ॒ర్యం॑ తే ॥ ౧.౧౬౩.౦౮
హిర॑ణ్యశ‍ృ॒ఙ్గోఽయో॑ అస్య॒ పాదా॒ మనో॑జవా॒ అవ॑ర॒ ఇన్ద్ర॑ ఆసీత్ ।
దే॒వా ఇద॑స్య హవి॒రద్య॑మాయ॒న్యో అర్వ॑న్తం ప్రథ॒మో అ॒ధ్యతి॑ష్ఠత్ ॥ ౧.౧౬౩.౦౯
ఈ॒ర్మాన్తా॑సః॒ సిలి॑కమధ్యమాసః॒ సం శూర॑ణాసో ది॒వ్యాసో॒ అత్యాః॑ ।
హం॒సా ఇ॑వ శ్రేణి॒శో య॑తన్తే॒ యదాక్షి॑షుర్ది ॒వ్యమజ్మ॒మశ్వాః॑ ॥ ౧.౧౬౩.౧౦
తవ॒ శరీ॑రం పతయి॒ష్ణ్వ॑ర్వ॒న్తవ॑ చి॒త్తం వాత॑ ఇవ॒ ధ్రజీ॑మాన్ ।
తవ॒ శ‍ృఙ్గా ॑ణి॒ విష్ఠి ॑తా పురు॒త్రార॑ణ్యేషు॒ జర్భు॑రాణా చరన్తి ॥ ౧.౧౬౩.౧౧
ఉప॒ ప్రాగా॒చ్ఛస॑నం వా॒జ్యర్వా॑ దేవ॒ద్రీచా॒ మన॑సా॒ దీధ్యా॑నః ।
అ॒జః పు॒రో నీ॑యతే॒ నాభి॑ర॒స్యాను॑ ప॒శ్చాత్క॒వయో॑ యన్తి రే॒భాః ॥ ౧.౧౬౩.౧౨
ఉప॒ ప్రాగా॑త్పర॒మం యత్స॒ధస్థ ॒మర్వా॒ఁ అచ్ఛా॑ పి॒తరం॑ మా॒తరం॑ చ ।
అ॒ద్యా దే॒వాఞ్జుష్ట ॑తమో॒ హి గ॒మ్యా అథా శా॑స్తే దా॒శుషే॒ వార్యా॑ణి ॥ ౧.౧౬౩.౧౩
అ॒స్య వా॒మస్య॑ పలి॒తస్య॒ హోతు॒స్తస్య॒ భ్రాతా॑ మధ్య॒మో అ॒స్త్యశ్నః॑ ।
తృ॒తీయో॒ భ్రాతా॑ ఘృ॒తపృ॑ష్ఠో అ॒స్యాత్రా ॑పశ్యం వి॒శ్పతిం॑ స॒ప్తపు॑త్రమ్ ॥ ౧.౧౬౪.౦౧
స॒ప్త యు॑ఞ్జన్తి॒ రథ॒మేక॑చక్ర ॒మేకో॒ అశ్వో॑ వహతి స॒ప్తనా॑మా ।
త్రి ॒నాభి॑ చ॒క్రమ॒జర॑మన॒ర్వం యత్రే ॒మా విశ్వా॒ భువ॒నాధి॑ త॒స్థుః ॥ ౧.౧౬౪.౦౨
ఇ॒మం రథ॒మధి॒ యే స॒ప్త త॒స్థుః స॒ప్తచ॑క్రం స॒ప్త వ॑హ॒న్త్యశ్వాః॑ ।
స॒ప్త స్వసా॑రో అ॒భి సం న॑వన్తే॒ యత్ర ॒ గవాం॒ నిహి॑తా స॒ప్త నామ॑ ॥ ౧.౧౬౪.౦౩
కో ద॑దర్శ ప్రథ॒మం జాయ॑మానమస్థ ॒న్వన్తం॒ యద॑న॒స్థా బిభ॑ర్తి ।

r01.pdf 141
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

భూమ్యా॒ అసు॒రసృ॑గా॒త్మా క్వ॑ స్వి॒త్కో వి॒ద్వాంస॒ముప॑ గా॒త్ప్రష్టు ॑మే॒తత్ ॥


౧.౧౬౪.౦౪
పాకః॑ పృచ్ఛామి॒ మన॒సావి॑జానన్దే ॒వానా॑మే॒నా నిహి॑తా ప॒దాని॑ ।
వ॒త్సే బ॒ష్కయేఽధి॑ స॒ప్త తన్తూ ॒న్వి త॑త్నిరే క॒వయ॒ ఓత॒వా ఉ॑ ॥ ౧.౧౬౪.౦౫
అచి॑కిత్వాఞ్చికి॒తుష॑శ్చి॒దత్ర ॑ క॒వీన్పృ॑చ్ఛామి వి॒ద్మనే॒ న వి॒ద్వాన్ ।
వి యస్త॒స్తమ్భ॒ షళి॒మా రజాం॑స్య॒జస్య॑ రూ॒పే కిమపి॑ స్వి॒దేక॑మ్ ॥ ౧.౧౬౪.౦౬
ఇ॒హ బ్ర ॑వీతు॒ య ఈ॑మ॒ఙ్గ వేదా॒స్య వా॒మస్య॒ నిహి॑తం ప॒దం వేః ।
శీ॒ర్ష్ణః క్షీ॒రం దు॑హ్రతే॒ గావో॑ అస్య వ॒వ్రిం వసా॑నా ఉద॒కం ప॒దాపుః॑ ॥ ౧.౧౬౪.౦౭
మా॒తా పి॒తర॑మృ॒త ఆ బ॑భాజ ధీ॒త్యగ్రే ॒ మన॑సా॒ సం హి జ॒గ్మే ।
సా బీ॑భ॒త్సుర్గర్భ॑రసా॒ నివి॑ద్ధా ॒ నమ॑స్వన్త॒ ఇదు॑పవా॒కమీ॑యుః ॥ ౧.౧౬౪.౦౮
యు॒క్తా మా॒తాసీ॑ద్ధు ॒రి దక్షి॑ణాయా॒ అతి॑ష్ఠ ॒ద్గర్భో॑ వృజ॒నీష్వ॒న్తః ।
అమీ॑మేద్వ॒త్సో అను॒ గామ॑పశ్యద్విశ్వరూ॒ప్యం॑ త్రి ॒షు యోజ॑నేషు ॥ ౧.౧౬౪.౦౯
తి॒స్రో మా॒తౄస్త్రీన్పి॒తౄన్బిభ్ర ॒దేక॑ ఊ॒ర్ధ్వస్త॑స్థౌ ॒ నేమవ॑ గ్లాపయన్తి ।
మ॒న్త్రయ॑న్తే ది॒వో అ॒ముష్య॑ పృ॒ష్ఠే వి॑శ్వ॒విదం॒ వాచ॒మవి॑శ్వమిన్వామ్ ॥ ౧.౧౬౪.౧౦
ద్వాద॑శారం న॒హి తజ్జరా॑య॒ వర్వ॑ర్తి చ॒క్రం పరి॒ ద్యామృ॒తస్య॑ ।
ఆ పు॒త్రా అ॑గ్నే మిథు॒నాసో॒ అత్ర ॑ స॒ప్త శ॒తాని॑ వింశ॒తిశ్చ॑ తస్థుః ॥ ౧.౧౬౪.౧౧
పఞ్చ॑పాదం పి॒తరం॒ ద్వాద॑శాకృతిం ది॒వ ఆ॑హుః॒ పరే॒ అర్ధే ॑ పురీ॒షిణ॑మ్ ।
అథే॒మే అ॒న్య ఉప॑రే విచక్ష॒ణం స॒ప్తచ॑క్రే ॒ షళ॑ర ఆహు॒రర్పి॑తమ్ ॥ ౧.౧౬౪.౧౨
పఞ్చా॑రే చ॒క్రే ప॑రి॒వర్త॑మానే॒ తస్మి॒న్నా త॑స్థు ॒ర్భువ॑నాని॒ విశ్వా॑ ।
తస్య॒ నాక్ష॑స్తప్యతే॒ భూరి॑భారః స॒నాదే॒వ న శీ॑ర్యతే॒ సనా॑భిః ॥ ౧.౧౬౪.౧౩
సనే॑మి చ॒క్రమ॒జరం॒ వి వా॑వృత ఉత్తా ॒నాయాం॒ దశ॑ యు॒క్తా వ॑హన్తి ।
సూర్య॑స్య॒ చక్షూ॒ రజసై॑ ॒త్యావృ॑తం॒ తస్మి॒న్నార్పి॑తా॒ భువ॑నాని॒ విశ్వా॑ ॥ ౧.౧౬౪.౧౪
సా॒కం॒జానాం॑ స॒ప్తథ॑మాహురేక॒జం షళిద్య॒మా ఋష॑యో దేవ॒జా ఇతి॑ ।
తేషా॑మి॒ష్టాని॒ విహి॑తాని ధామ॒శః స్థా ॒త్రే రే॑జన్తే॒ వికృ॑తాని రూప॒శః ॥ ౧.౧౬౪.౧౫
స్త్రియః॑ స॒తీస్తాఁ ఉ॑ మే పుం॒స ఆ॑హుః॒ పశ్య॑దక్ష॒ణ్వాన్న వి చే॑తద॒న్ధః ।

142 sanskritdocuments.org
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

క॒విర్యః పు॒త్రః స ఈ॒మా చి॑కేత॒ యస్తా వి॑జా॒నాత్స పి॒తుష్పి॒తాస॑త్ ॥ ౧.౧౬౪.౧౬


అ॒వః పరే॑ణ ప॒ర ఏ॒నావ॑రేణ ప॒దా వ॒త్సం బిభ్ర ॑తీ॒ గౌరుద॑స్థాత్ ।
సా క॒ద్రీచీ॒ కం స్వి॒దర్ధం॒ పరా॑గా॒త్క్వ॑ స్విత్సూతే న॒హి యూ॒థే అ॒న్తః ॥ ౧.౧౬౪.౧౭
అ॒వః పరే॑ణ పి॒తరం॒ యో అ॑స్యాను॒వేద॑ ప॒ర ఏ॒నావ॑రేణ ।
క॒వీ॒యమా॑నః॒ క ఇ॒హ ప్ర వో॑చద్దే ॒వం మనః॒ కుతో॒ అధి॒ ప్రజా॑తమ్ ॥ ౧.౧౬౪.౧౮
యే అ॒ర్వాఞ్చ॒స్తాఁ ఉ॒ పరా॑చ ఆహు॒ర్యే పరా॑ఞ్చ॒స్తాఁ ఉ॑ అ॒ర్వాచ॑ ఆహుః ।
ఇన్ద్ర॑శ్చ॒ యా చ॒క్రథుః॑ సోమ॒ తాని॑ ధు॒రా న యు॒క్తా రజ॑సో వహన్తి ॥ ౧.౧౬౪.౧౯
ద్వా సు॑ప॒ర్ణా స॒యుజా॒ సఖా॑యా సమా॒నం వృ॒క్షం పరి॑ షస్వజాతే ।
తయో॑ర॒న్యః పిప్ప॑లం స్వా॒ద్వత్త్యన॑శ్నన్న॒న్యో అ॒భి చా॑కశీతి ॥ ౧.౧౬౪.౨౦
యత్రా ॑ సుప॒ర్ణా అ॒మృత॑స్య భా॒గమని॑మేషం వి॒దథా॑భి॒స్వర॑న్తి ।
ఇ॒నో విశ్వ॑స్య॒ భువ॑నస్య గో॒పాః స మా॒ ధీరః॒ పాక॒మత్రా వి॑వేశ ॥ ౧.౧౬౪.౨౧
యస్మి॑న్వృ॒క్షే మ॒ధ్వదః॑ సుప॒ర్ణా ని॑వి॒శన్తే॒ సువ॑తే॒ చాధి॒ విశ్వే॑ ।
తస్యేదా॑హుః॒ పిప్ప॑లం స్వా॒ద్వగ్రే ॒ తన్నోన్న॑శ॒ద్యః పి॒తరం॒ న వేద॑ ॥ ౧.౧౬౪.౨౨
యద్గా ॑య॒త్రే అధి॑ గాయ॒త్రమాహి॑తం॒ త్రైష్టు ॑భాద్వా॒ త్రైష్టు ॑భం ని॒రత॑క్షత ।
యద్వా॒ జగ॒జ్జగ॒త్యాహి॑తం ప॒దం య ఇత్తద్వి॒దుస్తే అ॑మృత॒త్వమా॑నశుః ॥ ౧.౧౬౪.౨౩
గా॒య॒త్రేణ॒ ప్రతి॑ మిమీతే అ॒ర్కమ॒ర్కేణ॒ సామ॒ త్రైష్టు ॑భేన వా॒కమ్ ।
వా॒కేన॑ వా॒కం ద్వి॒పదా॒ చతు॑ష్పదా॒క్షరే॑ణ మిమతే స॒ప్త వాణీః॑ ॥ ౧.౧౬౪.౨౪
జగ॑తా॒ సిన్ధుం॑ ది॒వ్య॑స్తభాయద్రథంత॒రే సూర్యం॒ పర్య॑పశ్యత్ ।
గా॒య॒త్రస్య॑ స॒మిధ॑స్తి॒స్ర ఆ॑హు॒స్తతో॑ మ॒హ్నా ప్ర రి॑రిచే మహి॒త్వా ॥ ౧.౧౬౪.౨౫
ఉప॑ హ్వయే సు॒దుఘాం॑ ధే॒నుమే॒తాం సు॒హస్తో ॑ గో॒ధుగు॒త దో॑హదేనామ్ ।
శ్రేష్ఠం॑ స॒వం స॑వి॒తా సా॑విషన్నో॒ఽభీ॑ద్ధో ఘ॒ర్మస్తదు॒ షు ప్ర వో॑చమ్ ॥ ౧.౧౬౪.౨౬
హి॒ఙ్కృ॒ణ్వ॒తీ వ॑సు॒పత్నీ॒ వసూ॑నాం వ॒త్సమి॒చ్ఛన్తీ॒ మన॑సా॒భ్యాగా॑త్ ।
దు॒హామ॒శ్విభ్యాం॒ పయో॑ అ॒ఘ్న్యేయం సా వ॑ర్ధతాం మహ॒తే సౌభ॑గాయ ॥ ౧.౧౬౪.౨౭
గౌర॑మీమే॒దను॑ వ॒త్సం మి॒షన్తం॑ మూ॒ర్ధానం॒ హిఙ్ఙ ॑కృణో॒న్మాత॒వా ఉ॑ ।
సృక్వా॑ణం ఘ॒ర్మమ॒భి వా॑వశా॒నా మిమా॑తి మా॒యుం పయ॑తే॒ పయో॑భిః ॥ ౧.౧౬౪.౨౮

r01.pdf 143
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

అ॒యం స శి॑ఙ్క్తే ॒ యేన॒ గౌర॒భీవృ॑తా॒ మిమా॑తి మా॒యుం ధ్వ॒సనా॒వధి॑ శ్రి ॒తా ।


సా చి॒త్తిభి॒ర్ని హి చ॒కార॒ మర్త్యం॑ వి॒ద్యుద్భవ॑న్తీ॒ ప్రతి॑ వ॒వ్రిమౌ॑హత ॥ ౧.౧౬౪.౨౯
అ॒నచ్ఛ॑యే తు॒రగా॑తు జీ॒వమేజ॑ద్ధ్రు॒వం మధ్య॒ ఆ ప॒స్త్యా॑నామ్ ।
జీ॒వో మృ॒తస్య॑ చరతి స్వ॒ధాభి॒రమ॑ర్త్యో॒ మర్త్యే॑నా॒ సయో॑నిః ॥ ౧.౧౬౪.౩౦
అప॑శ్యం గో॒పామని॑పద్యమాన॒మా చ॒ పరా॑ చ ప॒థిభి॒శ్చర॑న్తమ్ ।
స స॒ధ్రీచీః॒ స విషూ॑చీ॒ర్వసా॑న॒ ఆ వ॑రీవర్తి॒ భువ॑నేష్వ॒న్తః ॥ ౧.౧౬౪.౩౧
య ఈం॑ చ॒కార॒ న సో అ॒స్య వే॑ద॒ య ఈం॑ ద॒దర్శ॒ హిరు॒గిన్ను తస్మా॑త్ ।
స మా॒తుర్యోనా॒ పరి॑వీతో అ॒న్తర్బ॑హుప్ర ॒జా నిరృ॑తి॒మా వి॑వేశ ॥ ౧.౧౬౪.౩౨
ద్యౌర్మే॑ పి॒తా జ॑ని॒తా నాభి॒రత్ర ॒ బన్ధు ॑ర్మే మా॒తా పృ॑థి॒వీ మ॒హీయమ్ ।
ఉ॒త్తా ॒నయో॑శ్చ॒మ్వో॒౩॒॑ర్యోని॑ర॒న్తరత్రా ॑ పి॒తా దు॑హి॒తుర్గర్భ॒మాధా॑త్ ॥ ౧.౧౬౪.౩౩
పృ॒చ్ఛామి॑ త్వా॒ పర॒మన్తం॑ పృథి॒వ్యాః పృ॒చ్ఛామి॒ యత్ర ॒ భువ॑నస్య॒ నాభిః॑ ।
పృ॒చ్ఛామి॑ త్వా॒ వృష్ణో ॒ అశ్వ॑స్య॒ రేతః॑ పృ॒చ్ఛామి॑ వా॒చః ప॑ర॒మం వ్యో॑మ ॥ ౧.౧౬౪.౩౪
ఇ॒యం వేదిః॒ పరో॒ అన్తః॑ పృథి॒వ్యా అ॒యం య॒జ్ఞో భువ॑నస్య॒ నాభిః॑ ।
అ॒యం సోమో॒ వృష్ణో ॒ అశ్వ॑స్య॒ రేతో॑ బ్ర ॒హ్మాయం వా॒చః ప॑ర॒మం వ్యో॑మ ॥ ౧.౧౬౪.౩౫
స॒ప్తార్ధ ॑గ॒ర్భా భువ॑నస్య॒ రేతో॒ విష్ణో ॑స్తిష్ఠన్తి ప్ర ॒దిశా॒ విధ॑ర్మణి ।
తే ధీ॒తిభి॒ర్మన॑సా॒ తే వి॑ప॒శ్చితః॑ పరి॒భువః॒ పరి॑ భవన్తి వి॒శ్వతః॑ ॥ ౧.౧౬౪.౩౬
న వి జా॑నామి॒ యది॑వే॒దమస్మి॑ ని॒ణ్యః సంన॑ద్ధో ॒ మన॑సా చరామి ।
య॒దా మాగ॑న్ప్రథమ॒జా ఋ॒తస్యాదిద్వా॒చో అ॑శ్నువే భా॒గమ॒స్యాః ॥ ౧.౧౬౪.౩౭
అపా॒ఙ్ప్రాఙే॑తి స్వ॒ధయా॑ గృభీ॒తోఽమ॑ర్త్యో॒ మర్త్యే॑నా॒ సయో॑నిః ।
తా శశ్వ॑న్తా విషూ॒చీనా॑ వి॒యన్తా॒ న్య౧॒॑న్యం చి॒క్యుర్న ని చి॑క్యుర॒న్యమ్ ॥ ౧.౧౬౪.౩౮
ఋ॒చో అ॒క్షరే॑ పర॒మే వ్యో॑మ॒న్యస్మి॑న్దే ॒వా అధి॒ విశ్వే॑ నిషే॒దుః ।
యస్తన్న వేద॒ కిమృ॒చా క॑రిష్యతి॒ య ఇత్తద్వి॒దుస్త ఇ॒మే సమా॑సతే ॥ ౧.౧౬౪.౩౯
సూ॒య॒వ॒సాద్భగ॑వతీ॒ హి భూ॒యా అథో॑ వ॒యం భగ॑వన్తః స్యామ ।
అ॒ద్ధి తృణ॑మఘ్న్యే విశ్వ॒దానీం॒ పిబ॑ శు॒ద్ధము॑ద॒కమా॒చర॑న్తీ ॥ ౧.౧౬౪.౪౦
గౌ॒రీర్మి॑మాయ సలి॒లాని॒ తక్ష॒త్యేక॑పదీ ద్వి॒పదీ॒ సా చతు॑ష్పదీ ।

144 sanskritdocuments.org
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

అ॒ష్టాప॑దీ॒ నవ॑పదీ బభూ॒వుషీ॑ స॒హస్రా ॑క్షరా పర॒మే వ్యో॑మన్ ॥ ౧.౧౬౪.౪౧


తస్యాః॑ సము॒ద్రా అధి॒ వి క్ష॑రన్తి॒ తేన॑ జీవన్తి ప్ర ॒దిశ॒శ్చత॑స్రః ।
తతః॑ క్షరత్య॒క్షరం॒ తద్విశ్వ॒ముప॑ జీవతి ॥ ౧.౧౬౪.౪౨
శ॒క॒మయం॑ ధూ॒మమా॒రాద॑పశ్యం విషూ॒వతా॑ ప॒ర ఏ॒నావ॑రేణ ।
ఉ॒క్షాణం॒ పృశ్ని॑మపచన్త వీ॒రాస్తాని॒ ధర్మా॑ణి ప్రథ॒మాన్యా॑సన్ ॥ ౧.౧౬౪.౪౩
త్రయః॑ కే॒శిన॑ ఋతు॒థా వి చ॑క్షతే సంవత్స॒రే వ॑పత॒ ఏక॑ ఏషామ్ ।
విశ్వ॒మేకో॑ అ॒భి చ॑ష్టే ॒ శచీ॑భి॒ర్ధ్రాజి॒రేక॑స్య దదృశే॒ న రూ॒పమ్ ॥ ౧.౧౬౪.౪౪
చ॒త్వారి॒ వాక్పరి॑మితా ప॒దాని॒ తాని॑ విదుర్బ్రాహ్మ॒ణా యే మ॑నీ॒షిణః॑ ।
గుహా॒ త్రీణి॒ నిహి॑తా॒ నేఙ్గ ॑యన్తి తు॒రీయం॑ వా॒చో మ॑ను॒ష్యా॑ వదన్తి ॥ ౧.౧౬౪.౪౫
ఇన్ద్రం॑ మి॒త్రం వరు॑ణమ॒గ్నిమా॑హు॒రథో॑ ది॒వ్యః స సు॑ప॒ర్ణో గ॒రుత్మా॑న్ ।
ఏకం॒ సద్విప్రా ॑ బహు॒ధా వ॑దన్త్య॒గ్నిం య॒మం మా॑త॒రిశ్వా॑నమాహుః ॥ ౧.౧౬౪.౪౬
కృ॒ష్ణం ని॒యానం॒ హర॑యః సుప॒ర్ణా అ॒పో వసా॑నా॒ దివ॒ముత్ప॑తన్తి ।
త ఆవ॑వృత్ర ॒న్సద॑నాదృ॒తస్యాదిద్ఘృ॒తేన॑ పృథి॒వీ వ్యు॑ద్యతే ॥ ౧.౧౬౪.౪౭
ద్వాద॑శ ప్ర ॒ధయ॑శ్చ॒క్రమేకం॒ త్రీణి॒ నభ్యా॑ని॒ క ఉ॒ తచ్చి॑కేత ।
తస్మి॑న్సా॒కం త్రి ॑శ॒తా న శ॒ఙ్కవో॑ఽర్పి॒తాః ష॒ష్టిర్న చ॑లాచ॒లాసః॑ ॥ ౧.౧౬౪.౪౮
యస్తే॒ స్తనః॑ శశ॒యో యో మ॑యో॒భూర్యేన॒ విశ్వా॒ పుష్య॑సి॒ వార్యా॑ణి ।
యో ర॑త్న॒ధా వ॑సు॒విద్యః సు॒దత్రః॒ సర॑స్వతి॒ తమి॒హ ధాత॑వే కః ॥ ౧.౧౬౪.౪౯
య॒జ్ఞేన॑ య॒జ్ఞమ॑యజన్త దే॒వాస్తాని॒ ధర్మా॑ణి ప్రథ॒మాన్యా॑సన్ ।
తే హ॒ నాకం॑ మహి॒మానః॑ సచన్త॒ యత్ర ॒ పూర్వే॑ సా॒ధ్యాః సన్తి॑ దే॒వాః ॥ ౧.౧౬౪.౫౦
స॒మా॒నమే॒తదు॑ద॒కముచ్చైత్యవ॒ చాహ॑భిః ।
భూమిం॑ ప॒ర్జన్యా॒ జిన్వ॑న్తి॒ దివం॑ జిన్వన్త్య॒గ్నయః॑ ॥ ౧.౧౬౪.౫౧
ది॒వ్యం సు॑ప॒ర్ణం వా॑య॒సం బృ॒హన్త॑మ॒పాం గర్భం॑ దర్శ॒తమోష॑ధీనామ్ ।
అ॒భీ॒ప॒తో వృ॒ష్టిభి॑స్త॒ర్పయ॑న్తం॒ సర॑స్వన్త॒మవ॑సే జోహవీమి ॥ ౧.౧౬౪.౫౨
కయా॑ శు॒భా సవ॑యసః॒ సనీ॑ళాః సమా॒న్యా మ॒రుతః॒ సం మి॑మిక్షుః ।
కయా॑ మ॒తీ కుత॒ ఏతా॑స ఏ॒తేఽర్చ॑న్తి॒ శుష్మం॒ వృష॑ణో వసూ॒యా ॥ ౧.౧౬౫.౦౧
కస్య॒ బ్రహ్మా॑ణి జుజుషు॒ర్యువా॑నః॒ కో అ॑ధ్వ॒రే మ॒రుత॒ ఆ వ॑వర్త ।

r01.pdf 145
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

శ్యే॒నాఁ ఇ॑వ॒ ధ్రజ॑తో అ॒న్తరి॑క్షే॒ కేన॑ మ॒హా మన॑సా రీరమామ ॥ ౧.౧౬౫.౦౨


కుత॒స్త్వమి॑న్ద్ర॒ మాహి॑నః॒ సన్నేకో॑ యాసి సత్పతే॒ కిం త॑ ఇ॒త్థా ।
సం పృ॑చ్ఛసే సమరా॒ణః శు॑భా॒నైర్వో॒చేస్తన్నో॑ హరివో॒ యత్తే॑ అ॒స్మే ॥ ౧.౧౬౫.౦౩
బ్రహ్మా॑ణి మే మ॒తయః॒ శం సు॒తాసః॒ శుష్మ॑ ఇయర్తి॒ ప్రభృ॑తో మే॒ అద్రిః॑ ।
ఆ శా॑సతే॒ ప్రతి॑ హర్యన్త్యు॒క్థేమా హరీ॑ వహత॒స్తా నో॒ అచ్ఛ॑ ॥ ౧.౧౬౫.౦౪
అతో॑ వ॒యమ॑న్త॒మేభి॑ర్యుజా॒నాః స్వక్ష॑త్రేభిస్త॒న్వ౧॒ః॑ శుమ్భ॑మానాః ।
మహో॑భి॒రేతా॒ఁ ఉప॑ యుజ్మహే॒ న్విన్ద్ర॑ స్వ॒ధామను॒ హి నో॑ బ॒భూథ॑ ॥ ౧.౧౬౫.౦౫
క్వ౧॒॑ స్యా వో॑ మరుతః స్వ॒ధాసీ॒ద్యన్మామేకం॑ స॒మధ॑త్తాహి॒హత్యే॑ ।
అ॒హం హ్యు౧॒॑గ్రస్త॑వి॒షస్తువి॑ష్మా॒న్విశ్వ॑స్య॒ శత్రో ॒రన॑మం వధ॒స్నైః ॥ ౧.౧౬౫.౦౬
భూరి॑ చకర్థ ॒ యుజ్యే॑భిర॒స్మే స॑మా॒నేభి॑ర్వృషభ॒ పౌంస్యే॑భిః ।
భూరీ॑ణి॒ హి కృ॒ణవా॑మా శవి॒ష్ఠేన్ద్ర॒ క్రత్వా॑ మరుతో॒ యద్వశా॑మ ॥ ౧.౧౬౫.౦౭
వధీం॑ వృ॒త్రం మ॑రుత ఇన్ద్రి॒యేణ॒ స్వేన॒ భామే॑న తవి॒షో బ॑భూ॒వాన్ ।
అ॒హమే॒తా మన॑వే వి॒శ్వశ్చ॑న్ద్రాః సు॒గా అ॒పశ్చ॑కర॒ వజ్ర ॑బాహుః ॥ ౧.౧౬౫.౦౮
అను॑త్త॒మా తే॑ మఘవ॒న్నకి॒ర్ను న త్వావా॑ఁ అస్తి దే॒వతా॒ విదా॑నః ।
న జాయ॑మానో॒ నశ॑తే॒ న జా॒తో యాని॑ కరి॒ష్యా కృ॑ణు॒హి ప్ర ॑వృద్ధ ॥ ౧.౧౬౫.౦౯
ఏక॑స్య చిన్మే వి॒భ్వ౧॒॑స్త్వోజో॒ యా ను ద॑ధృ॒ష్వాన్కృ॒ణవై ॑ మనీ॒షా ।
అ॒హం హ్యు౧॒॑గ్రో మ॑రుతో॒ విదా॑నో॒ యాని॒ చ్యవ॒మిన్ద్ర॒ ఇదీ॑శ ఏషామ్ ॥ ౧.౧౬౫.౧౦
అమ॑న్దన్మా మరుతః॒ స్తోమో॒ అత్ర ॒ యన్మే॑ నరః॒ శ్రుత్యం॒ బ్రహ్మ॑ చ॒క్ర ।
ఇన్ద్రా॑య॒ వృష్ణే ॒ సుమ॑ఖాయ॒ మహ్యం॒ సఖ్యే॒ సఖా॑యస్త॒న్వే॑ త॒నూభిః॑ ॥ ౧.౧౬౫.౧౧
ఏ॒వేదే॒తే ప్రతి॑ మా॒ రోచ॑మానా॒ అనే॑ద్యః॒ శ్రవ॒ ఏషో॒ దధా॑నాః ।
సం॒చక్ష్యా॑ మరుతశ్చ॒న్ద్రవ॑ర్ణా ॒ అచ్ఛా॑న్త మే ఛ॒దయా॑థా చ నూ॒నమ్ ॥ ౧.౧౬౫.౧౨
కో న్వత్ర ॑ మరుతో మామహే వః॒ ప్ర యా॑తన॒ సఖీ॒ఁరచ్ఛా॑ సఖాయః ।
మన్మా॑ని చిత్రా అపివా॒తయ॑న్త ఏ॒షాం భూ॑త॒ నవే॑దా మ ఋ॒తానా॑మ్ ॥ ౧.౧౬౫.౧౩
ఆ యద్దు ॑వ॒స్యాద్దు ॒వసే॒ న కా॒రుర॒స్మాఞ్చ॒క్రే మా॒న్యస్య॑ మే॒ధా ।
ఓ షు వ॑ర్త్త మరుతో॒ విప్ర ॒మచ్ఛే॒మా బ్రహ్మా॑ణి జరి॒తా వో॑ అర్చత్ ॥ ౧.౧౬౫.౧౪

146 sanskritdocuments.org
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

ఏ॒ష వః॒ స్తోమో॑ మరుత ఇ॒యం గీర్మా॑న్దా ॒ర్యస్య॑ మా॒న్యస్య॑ కా॒రోః ।


ఏషా యా॑సీష్ట త॒న్వే॑ వ॒యాం వి॒ద్యామే॒షం వృ॒జనం॑ జీ॒రదా॑నుమ్ ॥ ౧.౧౬౫.౧౫
తన్ను వో॑చామ రభ॒సాయ॒ జన్మ॑నే॒ పూర్వం॑ మహి॒త్వం వృ॑ష॒భస్య॑ కే॒తవే॑ ।
ఐ॒ధేవ॒ యామ॑న్మరుతస్తువిష్వణో యు॒ధేవ॑ శక్రాస్తవి॒షాణి॑ కర్తన ॥ ౧.౧౬౬.౦౧
నిత్యం॒ న సూ॒నుం మధు॒ బిభ్ర ॑త॒ ఉప॒ క్రీళ॑న్తి క్రీ ॒ళా వి॒దథే॑షు॒ ఘృష్వ॑యః ।
నక్ష॑న్తి రు॒ద్రా అవ॑సా నమ॒స్వినం॒ న మ॑ర్ధన్తి॒ స్వత॑వసో హవి॒ష్కృత॑మ్ ॥ ౧.౧౬౬.౦౨
యస్మా॒ ఊమా॑సో అ॒మృతా॒ అరా॑సత రా॒యస్పోషం॑ చ హ॒విషా॑ దదా॒శుషే॑ ।
ఉ॒క్షన్త్య॑స్మై మ॒రుతో॑ హి॒తా ఇ॑వ పు॒రూ రజాం॑సి॒ పయ॑సా మయో॒భువః॑ ॥ ౧.౧౬౬.౦౩
ఆ యే రజాం॑సి॒ తవి॑షీభి॒రవ్య॑త॒ ప్ర వ॒ ఏవా॑సః॒ స్వయ॑తాసో అధ్రజన్ ।
భయ॑న్తే॒ విశ్వా॒ భువ॑నాని హ॒ర్మ్యా చి॒త్రో వో॒ యామః॒ ప్రయ॑తాస్వృ॒ష్టిషు॑ ॥ ౧.౧౬౬.౦౪
యత్త్వే॒షయా॑మా న॒దయ॑న్త॒ పర్వ॑తాన్ది ॒వో వా॑ పృ॒ష్ఠం నర్యా॒ అచు॑చ్యవుః ।
విశ్వో॑ వో॒ అజ్మ॑న్భయతే॒ వన॒స్పతీ॑ రథీ॒యన్తీ॑వ॒ ప్ర జి॑హీత॒ ఓష॑ధిః ॥ ౧.౧౬౬.౦౫
యూ॒యం న॑ ఉగ్రా మరుతః సుచే॒తునారి॑ష్టగ్రామాః సుమ॒తిం పి॑పర్తన ।
యత్రా ॑ వో ది॒ద్యుద్రద॑తి॒ క్రివి॑ర్దతీ రి॒ణాతి॑ ప॒శ్వః సుధి॑తేవ బ॒ర్హణా॑ ॥ ౧.౧౬౬.౦౬
ప్ర స్క॒మ్భదే॑ష్ణా అనవ॒భ్రరా॑ధసోఽలాతృ॒ణాసో॑ వి॒దథే॑షు॒ సుష్టు ॑తాః ।
అర్చ॑న్త్య॒ర్కం మ॑ది॒రస్య॑ పీ॒తయే॑ వి॒దుర్వీ॒రస్య॑ ప్రథ॒మాని॒ పౌంస్యా॑ ॥ ౧.౧౬౬.౦౭
శ॒తభు॑జిభి॒స్తమ॒భిహ్రు
॑తేర॒ఘాత్పూ॒ర్భీ ర॑క్షతా మరుతో॒ యమావ॑త ।
జనం॒ యము॑గ్రాస్తవసో విరప్శినః పాథనా
॒ ॒ శంసాత్తన
॒ యస్య
॑ పు॒ష్టిషు॑ ॥ ౧.౧౬౬.౦౮
విశ్వా॑ని భ॒ద్రా మ॑రుతో॒ రథే॑షు వో మిథ॒స్పృధ్యే॑వ తవి॒షాణ్యాహి॑తా ।
అంసే॒ష్వా వః॒ ప్రప॑థేషు ఖా॒దయోఽక్షో॑ వశ్చ॒క్రా స॒మయా॒ వి వా॑వృతే ॥ ౧.౧౬౬.౦౯
భూరీ॑ణి భ॒ద్రా నర్యే॑షు బా॒హుషు॒ వక్ష॑స్సు రు॒క్మా ర॑భ॒సాసో॑ అ॒ఞ్జయః॑ ।
అంసే॒ష్వేతాః॑ ప॒విషు॑ క్షు॒రా అధి॒ వయో॒ న ప॒క్షాన్వ్యను॒ శ్రియో॑ ధిరే ॥ ౧.౧౬౬.౧౦
మ॒హాన్తో॑ మ॒హ్నా వి॒భ్వో॒౩॒॑ విభూ॑తయో దూరే॒దృశో॒ యే ది॒వ్యా ఇ॑వ॒ స్తృభిః॑ ।
మ॒న్ద్రాః సు॑జి॒హ్వాః స్వరి॑తార ఆ॒సభిః॒ సమ్మిశ్లా॑ ॒ ఇన్ద్రే॑ మ॒రుతః॑ పరి॒ష్టుభః॑ ॥ ౧.౧౬౬.౧౧
తద్వః॑ సుజాతా మరుతో మహిత్వ॒నం దీ॒ర్ఘం వో॑ దా॒త్రమది॑తేరివ వ్ర ॒తమ్ ।
ఇన్ద్ర॑శ్చ॒న త్యజ॑సా॒ వి హ్రు ॑ణాతి॒ తజ్జనా॑య॒ యస్మై॑ సు॒కృతే॒ అరా॑ధ్వమ్ ॥ ౧.౧౬౬.౧౨

r01.pdf 147
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

తద్వో॑ జామి॒త్వం మ॑రుతః॒ పరే॑ యు॒గే పు॒రూ యచ్ఛంస॑మమృతాస॒ ఆవ॑త ।


అ॒యా ధి॒యా మన॑వే శ్రు ॒ష్టిమావ్యా॑ సా॒కం నరో॑ దం॒సనై ॒రా చి॑కిత్రిరే ॥ ౧.౧౬౬.౧౩
యేన॑ దీ॒ర్ఘం మ॑రుతః శూ॒శవా॑మ యు॒ష్మాకే॑న॒ పరీ॑ణసా తురాసః ।
ఆ యత్త॒తన॑న్వృ॒జనే॒ జనా॑స ఏ॒భిర్య॒జ్ఞేభి॒స్తద॒భీష్టి ॑మశ్యామ్ ॥ ౧.౧౬౬.౧౪
ఏ॒ష వః॒ స్తోమో॑ మరుత ఇ॒యం గీర్మా॑న్దా ॒ర్యస్య॑ మా॒న్యస్య॑ కా॒రోః ।
ఏషా యా॑సీష్ట త॒న్వే॑ వ॒యాం వి॒ద్యామే॒షం వృ॒జనం॑ జీ॒రదా॑నుమ్ ॥ ౧.౧౬౬.౧౫
స॒హస్రం॑ త ఇన్ద్రో॒తయో॑ నః స॒హస్ర ॒మిషో॑ హరివో గూ॒ర్తత॑మాః ।
స॒హస్రం॒ రాయో॑ మాద॒యధ్యై॑ సహ॒స్రిణ॒ ఉప॑ నో యన్తు॒ వాజాః॑ ॥ ౧.౧౬౭.౦౧
ఆ నోఽవో॑భిర్మ॒రుతో॑ యా॒న్త్వచ్ఛా॒ జ్యేష్ఠే ॑భిర్వా బృ॒హద్ది ॑వైః సుమా॒యాః ।
అధ॒ యదే॑షాం ని॒యుతః॑ పర॒మాః స॑ము॒ద్రస్య॑ చిద్ధ ॒నయ॑న్త పా॒రే ॥ ౧.౧౬౭.౦౨
మి॒మ్యక్ష॒ యేషు॒ సుధి॑తా ఘృ॒తాచీ॒ హిర॑ణ్యనిర్ణి ॒గుప॑రా॒ న ఋ॒ష్టిః ।
గుహా॒ చర॑న్తీ॒ మను॑షో॒ న యోషా॑ స॒భావ॑తీ విద॒థ్యే॑వ॒ సం వాక్ ॥ ౧.౧౬౭.౦౩
పరా॑ శు॒భ్రా అ॒యాసో॑ య॒వ్యా సా॑ధార॒ణ్యేవ॑ మ॒రుతో॑ మిమిక్షుః ।
న రో॑ద॒సీ అప॑ నుదన్త ఘో॒రా జు॒షన్త॒ వృధం॑ స॒ఖ్యాయ॑ దే॒వాః ॥ ౧.౧౬౭.౦౪
జోష॒ద్యదీ॑మసు॒ర్యా॑ స॒చధ్యై॒ విషి॑తస్తుకా రోద॒సీ నృ॒మణాః॑ ।
ఆ సూ॒ర్యేవ॑ విధ॒తో రథం॑ గాత్త్వే॒షప్ర ॑తీకా॒ నభ॑సో॒ నేత్యా ॥ ౧.౧౬౭.౦౫
ఆస్థా ॑పయన్త యువ॒తిం యువా॑నః శు॒భే నిమి॑శ్లాం వి॒దథే॑షు ప॒జ్రామ్ ।
అ॒ర్కో యద్వో॑ మరుతో హ॒విష్మా॒న్గాయ॑ద్గా ॒థం సు॒తసో॑మో దువ॒స్యన్ ॥ ౧.౧౬౭.౦౬
ప్ర తం వి॑వక్మి॒ వక్మ్యో॒ య ఏ॑షాం మ॒రుతాం॑ మహి॒మా స॒త్యో అస్తి॑ ।
సచా॒ యదీం॒ వృష॑మణా అహం॒యుః స్థి ॒రా చి॒జ్జనీ॒ర్వహ॑తే సుభా॒గాః ॥ ౧.౧౬౭.౦౭
పాన్తి॑ మి॒త్రావరు॑ణావవ॒ద్యాచ్చయ॑త ఈమర్య॒మో అప్ర ॑శస్తాన్ ।
ఉ॒త చ్య॑వన్తే॒ అచ్యు॑తా ధ్రు ॒వాణి॑ వావృ॒ధ ఈం॑ మరుతో॒ దాతి॑వారః ॥ ౧.౧౬౭.౦౮
న॒హీ ను వో॑ మరుతో॒ అన్త్య॒స్మే ఆ॒రాత్తా ॑చ్చి॒చ్ఛవ॑సో॒ అన్త॑మా॒పుః ।
తే ధృ॒ష్ణునా॒ శవ॑సా శూశు॒వాంసోఽర్ణో ॒ న ద్వేషో॑ ధృష॒తా పరి॑ ష్ఠుః ॥ ౧.౧౬౭.౦౯
వ॒యమ॒ద్యేన్ద్ర॑స్య॒ ప్రేష్ఠా ॑ వ॒యం శ్వో వో॑చేమహి సమ॒ర్యే ।

148 sanskritdocuments.org
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

వ॒యం పు॒రా మహి॑ చ నో॒ అను॒ ద్యూన్తన్న॑ ఋభు॒క్షా న॒రామను॑ ష్యాత్ ॥ ౧.౧౬౭.౧౦
ఏ॒ష వః॒ స్తోమో॑ మరుత ఇ॒యం గీర్మా॑న్దా ॒ర్యస్య॑ మా॒న్యస్య॑ కా॒రోః ।
ఏషా యా॑సీష్ట త॒న్వే॑ వ॒యాం వి॒ద్యామే॒షం వృ॒జనం॑ జీ॒రదా॑నుమ్ ॥ ౧.౧౬౭.౧౧
య॒జ్ఞాయ॑జ్ఞా వః సమ॒నా తు॑తు॒ర్వణి॒ర్ధియం॑ధియం వో దేవ॒యా ఉ॑ దధిధ్వే ।
ఆ వో॒ఽర్వాచః॑ సువి॒తాయ॒ రోద॑స్యోర్మ॒హే వ॑వృత్యా॒మవ॑సే సువృ॒క్తిభిః॑ ॥ ౧.౧౬౮.౦౧
వ॒వ్రాసో॒ న యే స్వ॒జాః స్వత॑వస॒ ఇషం॒ స్వ॑రభి॒జాయ॑న్త॒ ధూత॑యః ।
స॒హ॒స్రియా॑సో అ॒పాం నోర్మయ॑ ఆ॒సా గావో॒ వన్ద్యా॑సో॒ నోక్షణః॑ ॥ ౧.౧౬౮.౦౨
సోమా॑సో॒ న యే సు॒తాస్తృ॒ప్తాంశ॑వో హృ॒త్సు పీ॒తాసో॑ దు॒వసో॒ నాస॑తే ।
ఐషా॒మంసే॑షు ర॒మ్భిణీ॑వ రారభే॒ హస్తే॑షు ఖా॒దిశ్చ॑ కృ॒తిశ్చ॒ సం ద॑ధే ॥ ౧.౧౬౮.౦౩
అవ॒ స్వయు॑క్తా ది॒వ ఆ వృథా॑ యయు॒రమ॑ర్త్యాః॒ కశ॑యా చోదత॒ త్మనా॑ ।
అ॒రే॒ణవ॑స్తువిజా॒తా అ॑చుచ్యవుర్దృ॒ళ్హాని॑ చిన్మ॒రుతో॒ భ్రాజ॑దృష్టయః ॥ ౧.౧౬౮.౦౪
కో వో॒ఽన్తర్మ॑రుత ఋష్టివిద్యుతో॒ రేజ॑తి॒ త్మనా॒ హన్వే॑వ జి॒హ్వయా॑ ।
ధ॒న్వ॒చ్యుత॑ ఇ॒షాం న యామ॑ని పురు॒ప్రైషా॑ అహ॒న్యో॒౩॒॑ నైత॑శః ॥ ౧.౧౬౮.౦౫
క్వ॑ స్విద॒స్య రజ॑సో మ॒హస్పరం॒ క్వావ॑రం మరుతో॒ యస్మి॑న్నాయ॒య ।
యచ్చ్యా॒వయ॑థ విథు॒రేవ॒ సంహి॑తం॒ వ్యద్రి ॑ణా పతథ త్వే॒షమ॑ర్ణ ॒వమ్ ॥ ౧.౧౬౮.౦౬
సా॒తిర్న వోఽమ॑వతీ॒ స్వ॑ర్వతీ త్వే॒షా విపా॑కా మరుతః॒ పిపి॑ష్వతీ ।
భ॒ద్రా వో॑ రా॒తిః పృ॑ణ॒తో న దక్షి॑ణా పృథు॒జ్రయీ॑ అసు॒ర్యే॑వ॒ జఞ్జ ॑తీ ॥ ౧.౧౬౮.౦౭
ప్రతి॑ ష్టోభన్తి॒ సిన్ధ ॑వః ప॒విభ్యో॒ యద॒భ్రియాం॒ వాచ॑ముదీ॒రయ॑న్తి ।
అవ॑ స్మయన్త వి॒ద్యుతః॑ పృథి॒వ్యాం యదీ॑ ఘృ॒తం మ॒రుతః॑ ప్రుష్ణు ॒వన్తి॑ ॥ ౧.౧౬౮.౦౮
అసూ॑త॒ పృశ్ని॑ర్మహ॒తే రణా॑య త్వే॒షమ॒యాసాం॑ మ॒రుతా॒మనీ॑కమ్ ।
తే స॑ప్స॒రాసో॑ఽజనయ॒న్తాభ్వ॒మాదిత్స్వ॒ధామి॑షి॒రాం పర్య॑పశ్యన్ ॥ ౧.౧౬౮.౦౯
ఏ॒ష వః॒ స్తోమో॑ మరుత ఇ॒యం గీర్మా॑న్దా ॒ర్యస్య॑ మా॒న్యస్య॑ కా॒రోః ।
ఏషా యా॑సీష్ట త॒న్వే॑ వ॒యాం వి॒ద్యామే॒షం వృ॒జనం॑ జీ॒రదా॑నుమ్ ॥ ౧.౧౬౮.౧౦
మ॒హశ్చి॒త్త్వమి॑న్ద్ర య॒త ఏ॒తాన్మ॒హశ్చి॑దసి॒ త్యజ॑సో వరూ॒తా ।
స నో॑ వేధో మ॒రుతాం॑ చికి॒త్వాన్సు॒మ్నా వ॑నుష్వ॒ తవ॒ హి ప్రేష్ఠా ॑ ॥ ౧.౧౬౯.౦౧

r01.pdf 149
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

అయు॑జ్రన్త ఇన్ద్ర వి॒శ్వకృ॑ష్టీర్విదా॒నాసో॑ ని॒ష్షిధో॑ మర్త్య॒త్రా ।


మ॒రుతాం॑ పృత్సు॒తిర్హాస॑మానా॒ స్వ॑ర్మీళ్హస్య ప్ర ॒ధన॑స్య సా॒తౌ ॥ ౧.౧౬౯.౦౨
అమ్య॒క్సా త॑ ఇన్ద్ర ఋ॒ష్టిర॒స్మే సనే॒మ్యభ్వం॑ మ॒రుతో॑ జునన్తి ।
అ॒గ్నిశ్చి॒ద్ధి ష్మా॑త॒సే శు॑శు॒క్వానాపో॒ న ద్వీ॒పం దధ॑తి॒ ప్రయాం॑సి ॥ ౧.౧౬౯.౦౩
త్వం తూ న॑ ఇన్ద్ర॒ తం ర॒యిం దా॒ ఓజి॑ష్ఠయా॒ దక్షి॑ణయేవ రా॒తిమ్ ।
స్తుత॑శ్చ॒ యాస్తే॑ చ॒కన॑న్త వా॒యోః స్తనం॒ న మధ్వః॑ పీపయన్త॒ వాజైః॑ ॥ ౧.౧౬౯.౦౪
త్వే రాయ॑ ఇన్ద్ర తో॒శత॑మాః ప్రణే॒తారః॒ కస్య॑ చిదృతా॒యోః ।
తే షు ణో॑ మ॒రుతో॑ మృళయన్తు॒ యే స్మా॑ పు॒రా గా॑తూ॒యన్తీ॑వ దే॒వాః ॥ ౧.౧౬౯.౦౫
ప్రతి॒ ప్ర యా॑హీన్ద్ర మీ॒ళ్హుషో॒ నౄన్మ॒హః పార్థి ॑వే॒ సద॑నే యతస్వ ।
అధ॒ యదే॑షాం పృథుబు॒ధ్నాస॒ ఏతా॑స్తీ॒ర్థే నార్యః పౌంస్యా॑ని త॒స్థుః ॥ ౧.౧౬౯.౦౬
ప్రతి॑ ఘో॒రాణా॒మేతా॑నామ॒యాసాం॑ మ॒రుతాం॑ శ‍ృణ్వ ఆయ॒తాము॑ప॒బ్దిః ।
యే మర్త్యం॑ పృతనా॒యన్త॒మూమై ॑రృణా॒వానం॒ న ప॒తయ॑న్త॒ సర్గైః॑ ॥ ౧.౧౬౯.౦౭
త్వం మానే॑భ్య ఇన్ద్ర వి॒శ్వజ॑న్యా॒ రదా॑ మ॒రుద్భిః॑ శు॒రుధో॒ గోఅ॑గ్రాః ।
స్తవా॑నేభిః స్తవసే దేవ దే॒వైర్వి॒ద్యామే॒షం వృ॒జనం॑ జీ॒రదా॑నుమ్ ॥ ౧.౧౬౯.౦౮
న నూ॒నమస్తి॒ నో శ్వః కస్తద్వే॑ద॒ యదద్భు॑తమ్ ।
అ॒న్యస్య॑ చి॒త్తమ॒భి సం॑చ॒రేణ్య॑ము॒తాధీ॑తం॒ వి న॑శ్యతి ॥ ౧.౧౭౦.౦౧
కిం న॑ ఇన్ద్ర జిఘాంససి॒ భ్రాత॑రో మ॒రుత॒స్తవ॑ ।
తేభిః॑ కల్పస్వ సాధు॒యా మా నః॑ స॒మర॑ణే వధీః ॥ ౧.౧౭౦.౦౨
కిం నో॑ భ్రాతరగస్త్య॒ సఖా॒ సన్నతి॑ మన్యసే ।
వి॒ద్మా హి తే॒ యథా॒ మనో॒ఽస్మభ్య॒మిన్న ది॑త్ససి ॥ ౧.౧౭౦.౦౩
అరం॑ కృణ్వన్తు॒ వేదిం॒ సమ॒గ్నిమి॑న్ధతాం పు॒రః ।
తత్రా ॒మృత॑స్య॒ చేత॑నం య॒జ్ఞం తే॑ తనవావహై ॥ ౧.౧౭౦.౦౪
త్వమీ॑శిషే వసుపతే॒ వసూ॑నాం॒ త్వం మి॒త్రాణాం॑ మిత్రపతే॒ ధేష్ఠః॑ ।
ఇన్ద్ర॒ త్వం మ॒రుద్భిః॒ సం వ॑ద॒స్వాధ॒ ప్రాశా॑న ఋతు॒థా హ॒వీంషి॑ ॥ ౧.౧౭౦.౦౫
ప్రతి॑ వ ఏ॒నా నమ॑సా॒హమే॑మి సూ॒క్తేన॑ భిక్షే సుమ॒తిం తు॒రాణా॑మ్ ।

150 sanskritdocuments.org
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

ర॒రా॒ణతా॑ మరుతో వే॒ద్యాభి॒ర్ని హేళో॑ ధ॒త్త వి ము॑చధ్వ॒మశ్వా॑న్ ॥ ౧.౧౭౧.౦౧


ఏ॒ష వః॒ స్తోమో॑ మరుతో॒ నమ॑స్వాన్హృ॒దా త॒ష్టో మన॑సా ధాయి దేవాః ।
ఉపే॒మా యా॑త॒ మన॑సా జుషా॒ణా యూ॒యం హి ష్ఠా నమ॑స॒ ఇద్వృ॒ధాసః॑ ॥ ౧.౧౭౧.౦౨
స్తు॒తాసో॑ నో మ॒రుతో॑ మృళయన్తూ ॒త స్తు॒తో మ॒ఘవా॒ శమ్భ॑విష్ఠః ।
ఊ॒ర్ధ్వా నః॑ సన్తు కో॒మ్యా వనా॒న్యహా॑ని॒ విశ్వా॑ మరుతో జిగీ॒షా ॥ ౧.౧౭౧.౦౩
అ॒స్మాద॒హం త॑వి॒షాదీష॑మాణ॒ ఇన్ద్రా॑ద్భి॒యా మ॑రుతో॒ రేజ॑మానః ।
యు॒ష్మభ్యం॑ హ॒వ్యా నిశి॑తాన్యాస॒న్తాన్యా॒రే చ॑కృమా మృ॒ళతా॑ నః ॥ ౧.౧౭౧.౦౪
యేన॒ మానా॑సశ్చి॒తయ॑న్త ఉ॒స్రా వ్యు॑ష్టిషు॒ శవ॑సా॒ శశ్వ॑తీనామ్ ।
స నో॑ మ॒రుద్భి॑ర్వృషభ॒ శ్రవో॑ ధా ఉ॒గ్ర ఉ॒గ్రేభిః॒ స్థవి॑రః సహో॒దాః ॥ ౧.౧౭౧.౦౫
త్వం పా॑హీన్ద్ర॒ సహీ॑యసో॒ నౄన్భవా॑ మ॒రుద్భి॒రవ॑యాతహేళాః ।
సు॒ప్ర ॒కే॒తేభిః॑ సాస॒హిర్దధా॑నో వి॒ద్యామే॒షం వృ॒జనం॑ జీ॒రదా॑నుమ్ ॥ ౧.౧౭౧.౦౬
చి॒త్రో వో॑ఽస్తు॒ యామ॑శ్చి॒త్ర ఊ॒తీ సు॑దానవః ।
మరు॑తో॒ అహి॑భానవః ॥ ౧.౧౭౨.౦౧
ఆ॒రే సా వః॑ సుదానవో॒ మరు॑త ఋఞ్జ ॒తీ శరుః॑ ।
ఆ॒రే అశ్మా॒ యమస్య॑థ ॥ ౧.౧౭౨.౦౨
తృ॒ణ॒స్క॒న్దస్య॒ ను విశః॒ పరి॑ వృఙ్క్త సుదానవః ।
ఊ॒ర్ధ్వాన్నః॑ కర్త జీ॒వసే॑ ॥ ౧.౧౭౨.౦౩
గాయ॒త్సామ॑ నభ॒న్యం౧॒॑ యథా॒ వేరర్చా॑మ॒ తద్వా॑వృధా॒నం స్వ॑ర్వత్ ।
గావో॑ ధే॒నవో॑ బ॒ర్హిష్యద॑బ్ధా ॒ ఆ యత్స॒ద్మానం॑ ది॒వ్యం వివా॑సాన్ ॥ ౧.౧౭౩.౦౧
అర్చ॒ద్వృషా॒ వృష॑భిః॒ స్వేదు॑హవ్యైర్మృ॒గో నాశ్నో॒ అతి॒ యజ్జు ॑గు॒ర్యాత్ ।
ప్ర మ॑న్ద ॒యుర్మ॒నాం గూ॑ర్త॒ హోతా॒ భర॑తే॒ మర్యో॑ మిథు॒నా యజ॑త్రః ॥ ౧.౧౭౩.౦౨
నక్ష॒ద్ధోతా॒ పరి॒ సద్మ॑ మి॒తా యన్భర॒ద్గర్భ॒మా శ॒రదః॑ పృథి॒వ్యాః ।
క్రన్ద ॒దశ్వో॒ నయ॑మానో రు॒వద్గౌర॒న్తర్దూ ॒తో న రోద॑సీ చర॒ద్వాక్ ॥ ౧.౧౭౩.౦౩
తా క॒ర్మాష॑తరాస్మై॒ ప్ర చ్యౌ॒త్నాని॑ దేవ॒యన్తో॑ భరన్తే ।
జుజో॑ష॒దిన్ద్రో॑ ద॒స్మవ॑ర్చా॒ నాస॑త్యేవ॒ సుగ్మ్యో॑ రథే॒ష్ఠాః ॥ ౧.౧౭౩.౦౪

r01.pdf 151
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

తము॑ ష్టు ॒హీన్ద్రం॒ యో హ॒ సత్వా॒ యః శూరో॑ మ॒ఘవా॒ యో ర॑థే॒ష్ఠాః ।


ప్ర ॒తీ॒చశ్చి॒ద్యోధీ॑యా॒న్వృష॑ణ్వాన్వవ॒వ్రుష॑శ్చి॒త్తమ॑సో విహ॒న్తా ॥ ౧.౧౭౩.౦౫
ప్ర యది॒త్థా మ॑హి॒నా నృభ్యో॒ అస్త్యరం॒ రోద॑సీ క॒క్ష్యే॒౩॒॑ నాస్మై॑ ।
సం వి॑వ్య॒ ఇన్ద్రో॑ వృ॒జనం॒ న భూమా॒ భర్తి॑ స్వ॒ధావా॑ఁ ఓప॒శమి॑వ॒ ద్యామ్ ॥ ౧.౧౭౩.౦౬
స॒మత్సు॑ త్వా శూర స॒తాము॑రా॒ణం ప్ర ॑ప॒థిన్త॑మం పరితంస॒యధ్యై॑ ।
స॒జోష॑స॒ ఇన్ద్రం॒ మదే॑ క్షో॒ణీః సూ॒రిం చి॒ద్యే అ॑ను॒మద॑న్తి॒ వాజైః॑ ॥ ౧.౧౭౩.౦౭
ఏ॒వా హి తే॒ శం సవ॑నా సము॒ద్ర ఆపో॒ యత్త॑ ఆ॒సు మద॑న్తి దే॒వీః ।
విశ్వా॑ తే॒ అను॒ జోష్యా॑ భూ॒ద్గౌః సూ॒రీఁశ్చి॒ద్యది॑ ధి॒షా వేషి॒ జనా॑న్ ॥ ౧.౧౭౩.౦౮
అసా॑మ॒ యథా॑ సుష॒ఖాయ॑ ఏన స్వభి॒ష్టయో॑ న॒రాం న శంసైః॑ ।
అస॒ద్యథా॑ న॒ ఇన్ద్రో॑ వన్దనే॒ష్ఠాస్తు॒రో న కర్మ॒ నయ॑మాన ఉ॒క్థా ॥ ౧.౧౭౩.౦౯
విష్ప॑ర్ధసో న॒రాం న శంసై ॑ర॒స్మాకా॑స॒దిన్ద్రో॒ వజ్ర ॑హస్తః ।
మి॒త్రా ॒యువో॒ న పూర్ప॑తిం॒ సుశి॑ష్టౌ మధ్యా॒యువ॒ ఉప॑ శిక్షన్తి య॒జ్ఞైః ॥ ౧.౧౭౩.౧౦
య॒జ్ఞో హి ష్మేన్ద్రం॒ కశ్చి॑దృ॒న్ధఞ్జు ॑హురా॒ణశ్చి॒న్మన॑సా పరి॒యన్ ।
తీ॒ర్థే నాచ్ఛా॑ తాతృషా॒ణమోకో॑ దీ॒ర్ఘో న సి॒ధ్రమా కృ॑ణో॒త్యధ్వా॑ ॥ ౧.౧౭౩.౧౧
మో షూ ణ॑ ఇ॒న్ద్రాత్ర ॑ పృ॒త్సు దే॒వైరస్తి॒ హి ష్మా॑ తే శుష్మిన్నవ॒యాః ।
మ॒హశ్చి॒ద్యస్య॑ మీ॒ళ్హుషో॑ య॒వ్యా హ॒విష్మ॑తో మ॒రుతో॒ వన్ద ॑తే॒ గీః ॥ ౧.౧౭౩.౧౨
ఏ॒ష స్తోమ॑ ఇన్ద్ర॒ తుభ్య॑మ॒స్మే ఏ॒తేన॑ గా॒తుం హ॑రివో విదో నః ।
ఆ నో॑ వవృత్యాః సువి॒తాయ॑ దేవ వి॒ద్యామే॒షం వృ॒జనం॑ జీ॒రదా॑నుమ్ ॥ ౧.౧౭౩.౧౩
త్వం రాజే॑న్ద్ర॒ యే చ॑ దే॒వా రక్షా॒ నౄన్పా॒హ్య॑సుర॒ త్వమ॒స్మాన్ ।
త్వం సత్ప॑తిర్మ॒ఘవా॑ న॒స్తరు॑త్ర ॒స్త్వం స॒త్యో వస॑వానః సహో॒దాః ॥ ౧.౧౭౪.౦౧
దనో॒ విశ॑ ఇన్ద్ర మృ॒ధ్రవా॑చః స॒ప్త యత్పురః॒ శర్మ॒ శార॑దీ॒ర్దర్త్ ।
ఋ॒ణోర॒పో అ॑నవ॒ద్యార్ణా ॒ యూనే॑ వృ॒త్రం పు॑రు॒కుత్సా॑య రన్ధీః ॥ ౧.౧౭౪.౦౨
అజా॒ వృత॑ ఇన్ద్ర॒ శూర॑పత్నీ॒ర్ద్యాం చ॒ యేభిః॑ పురుహూత నూ॒నమ్ ।
రక్షో॑ అ॒గ్నిమ॒శుషం॒ తూర్వ॑యాణం సిం॒హో న దమే॒ అపాం॑సి॒ వస్తోః॑ ॥ ౧.౧౭౪.౦౩
శేష॒న్ను త ఇ॑న్ద్ర॒ సస్మి॒న్యోనౌ॒ ప్రశ॑స్తయే॒ పవీ॑రవస్య మ॒హ్నా ।

152 sanskritdocuments.org
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

సృ॒జదర్ణాం॒స్యవ॒ యద్యు॒ధా గాస్తిష్ఠ ॒ద్ధరీ॑ ధృష॒తా మృ॑ష్ట ॒ వాజా॑న్ ॥ ౧.౧౭౪.౦౪


వహ॒ కుత్స॑మిన్ద్ర॒ యస్మి॑ఞ్చా॒కన్స్యూ॑మ॒న్యూ ఋ॒జ్రా వాత॒స్యాశ్వా॑ ।
ప్ర సూర॑శ్చ॒క్రం వృ॑హతాద॒భీకే॒ఽభి స్పృధో॑ యాసిష॒ద్వజ్ర ॑బాహుః ॥ ౧.౧౭౪.౦౫
జ॒ఘ॒న్వాఁ ఇ॑న్ద్ర మి॒త్రేరూ॑ఞ్చో॒దప్ర ॑వృద్ధో హరివో॒ అదా॑శూన్ ।
ప్ర యే పశ్య॑న్నర్య॒మణం॒ సచా॒యోస్త్వయా॑ శూ॒ర్తా వహ॑మానా॒ అప॑త్యమ్ ॥
౧.౧౭౪.౦౬
రప॑త్క॒విరి॑న్ద్రా॒ర్కసా॑తౌ॒ క్షాం దా॒సాయో॑ప॒బర్హ ॑ణీం కః ।
కర॑త్తి॒స్రో మ॒ఘవా॒ దాను॑చిత్రా ॒ ని దు॑ర్యో॒ణే కుయ॑వాచం మృ॒ధి శ్రే ॑త్ ॥ ౧.౧౭౪.౦౭
సనా॒ తా త॑ ఇన్ద్ర॒ నవ్యా॒ ఆగుః॒ సహో॒ నభోఽవి॑రణాయ పూ॒ర్వీః ।
భి॒నత్పురో॒ న భిదో॒ అదే॑వీర్న॒నమో॒ వధ॒రదే॑వస్య పీ॒యోః ॥ ౧.౧౭౪.౦౮
త్వం ధుని॑రిన్ద్ర॒ ధుని॑మతీరృ॒ణోర॒పః సీ॒రా న స్రవ॑న్తీః ।
ప్ర యత్స॑ము॒ద్రమతి॑ శూర॒ పర్షి ॑ పా॒రయా॑ తు॒ర్వశం॒ యదుం॑ స్వ॒స్తి ॥ ౧.౧౭౪.౦౯
త్వమ॒స్మాక॑మిన్ద్ర వి॒శ్వధ॑ స్యా అవృ॒కత॑మో న॒రాం నృ॑పా॒తా ।
స నో॒ విశ్వా॑సాం స్పృ॒ధాం స॑హో॒దా వి॒ద్యామే॒షం వృ॒జనం॑ జీ॒రదా॑నుమ్ ॥ ౧.౧౭౪.౧౦
మత్స్యపా॑యి తే॒ మహః॒ పాత్ర ॑స్యేవ హరివో మత్స॒రో మదః॑ ।
వృషా॑ తే॒ వృష్ణ ॒ ఇన్దు ॑ర్వా॒జీ స॑హస్ర ॒సాత॑మః ॥ ౧.౧౭౫.౦౧
ఆ న॑స్తే గన్తు మత్స॒రో వృషా॒ మదో॒ వరే॑ణ్యః ।
స॒హావా॑ఁ ఇన్ద్ర సాన॒సిః పృ॑తనా॒షాళమ॑ర్త్యః ॥ ౧.౧౭౫.౦౨
త్వం హి శూరః॒ సని॑తా చో॒దయో॒ మను॑షో॒ రథ॑మ్ ।
స॒హావా॒న్దస్యు॑మవ్ర ॒తమోషః॒ పాత్రం॒ న శో॒చిషా॑ ॥ ౧.౧౭౫.౦౩
ము॒షా॒య సూర్యం॑ కవే చ॒క్రమీశా॑న॒ ఓజ॑సా ।
వహ॒ శుష్ణా ॑య వ॒ధం కుత్సం॒ వాత॒స్యాశ్వైః॑ ॥ ౧.౧౭౫.౦౪
శు॒ష్మిన్త॑మో॒ హి తే॒ మదో॑ ద్యు॒మ్నిన్త॑మ ఉ॒త క్రతుః॑ ।
వృ॒త్ర ॒ఘ్నా వ॑రివో॒విదా॑ మంసీ॒ష్ఠా అ॑శ్వ॒సాత॑మః ॥ ౧.౧౭౫.౦౫
యథా॒ పూర్వే॑భ్యో జరి॒తృభ్య॑ ఇన్ద్ర॒ మయ॑ ఇ॒వాపో॒ న తృష్య॑తే బ॒భూథ॑ ।
తామను॑ త్వా ని॒విదం॑ జోహవీమి వి॒ద్యామే॒షం వృ॒జనం॑ జీ॒రదా॑నుమ్ ॥ ౧.౧౭౫.౦౬

r01.pdf 153
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

మత్సి॑ నో॒ వస్య॑‍ఇష్టయ॒ ఇన్ద్ర॑మిన్దో ॒ వృషా వి॑శ ।


ఋ॒ఘా॒యమా॑ణ ఇన్వసి॒ శత్రు ॒మన్తి॒ న వి॑న్దసి ॥ ౧.౧౭౬.౦౧
తస్మి॒న్నా వే॑శయా॒ గిరో॒ య ఏక॑శ్చర్షణీ॒నామ్ ।
అను॑ స్వ॒ధా యము॒ప్యతే॒ యవం॒ న చర్కృ॑ష॒ద్వృషా॑ ॥ ౧.౧౭౬.౦౨
యస్య॒ విశ్వా॑ని॒ హస్త॑యోః॒ పఞ్చ॑ క్షితీ॒నాం వసు॑ ।
స్పా॒శయ॑స్వ॒ యో అ॑స్మ॒ధ్రుగ్ది ॒వ్యేవా॒శని॑ర్జహి ॥ ౧.౧౭౬.౦౩
అసు॑న్వన్తం సమం జహి దూ॒ణాశం॒ యో న తే॒ మయః॑ ।
అ॒స్మభ్య॑మస్య॒ వేద॑నం ద॒ద్ధి సూ॒రిశ్చి॑దోహతే ॥ ౧.౧౭౬.౦౪
ఆవో॒ యస్య॑ ద్వి॒బర్హ ॑సో॒ఽర్కేషు॑ సాను॒షగస॑త్ ।
ఆ॒జావిన్ద్ర॑స్యేన్దో ॒ ప్రావో॒ వాజే॑షు వా॒జిన॑మ్ ॥ ౧.౧౭౬.౦౫
యథా॒ పూర్వే॑భ్యో జరి॒తృభ్య॑ ఇన్ద్ర॒ మయ॑ ఇ॒వాపో॒ న తృష్య॑తే బ॒భూథ॑ ।
తామను॑ త్వా ని॒విదం॑ జోహవీమి వి॒ద్యామే॒షం వృ॒జనం॑ జీ॒రదా॑నుమ్ ॥ ౧.౧౭౬.౦౬
ఆ చ॑ర్షణి॒ప్రా వృ॑ష॒భో జనా॑నాం॒ రాజా॑ కృష్టీ ॒నాం పు॑రుహూ॒త ఇన్ద్రః॑ ।
స్తు॒తః శ్ర ॑వ॒స్యన్నవ॒సోప॑ మ॒ద్రిగ్యు॒క్త్వా హరీ॒ వృష॒ణా యా॑హ్య॒ర్వాఙ్ ॥ ౧.౧౭౭.౦౧
యే తే॒ వృష॑ణో వృష॒భాస॑ ఇన్ద్ర బ్రహ్మ॒యుజో॒ వృష॑రథాసో॒ అత్యాః॑ ।
తాఁ ఆ తి॑ష్ఠ ॒ తేభి॒రా యా॑హ్య॒ర్వాఙ్హవా॑మహే త్వా సు॒త ఇ॑న్ద్ర॒ సోమే॑ ॥ ౧.౧౭౭.౦౨
ఆ తి॑ష్ఠ ॒ రథం॒ వృష॑ణం॒ వృషా॑ తే సు॒తః సోమః॒ పరి॑షిక్తా॒ మధూ॑ని ।
యు॒క్త్వా వృష॑భ్యాం వృషభ క్షితీ॒నాం హరి॑భ్యాం యాహి ప్ర ॒వతోప॑ మ॒ద్రిక్ ॥ ౧.౧౭౭.౦౩
అ॒యం య॒జ్ఞో దే॑వ॒యా అ॒యం మి॒యేధ॑ ఇ॒మా బ్రహ్మా॑ణ్య॒యమి॑న్ద్ర॒ సోమః॑ ।
స్తీ॒ర్ణం బ॒ర్హిరా తు శ॑క్ర ॒ ప్ర యా॑హి॒ పిబా॑ ని॒షద్య॒ వి ము॑చా॒ హరీ॑ ఇ॒హ ॥ ౧.౧౭౭.౦౪
ఓ సుష్టు ॑త ఇన్ద్ర యాహ్య॒ర్వాఙుప॒ బ్రహ్మా॑ణి మా॒న్యస్య॑ కా॒రోః ।
వి॒ద్యామ॒ వస్తో ॒రవ॑సా గృ॒ణన్తో॑ వి॒ద్యామే॒షం వృ॒జనం॑ జీ॒రదా॑నుమ్ ॥ ౧.౧౭౭.౦౫
యద్ధ ॒ స్యా త॑ ఇన్ద్ర శ్రు ॒ష్టిరస్తి॒ యయా॑ బ॒భూథ॑ జరి॒తృభ్య॑ ఊ॒తీ ।
మా నః॒ కామం॑ మ॒హయ॑న్త॒మా ధ॒గ్విశ్వా॑ తే అశ్యాం॒ పర్యాప॑ ఆ॒యోః ॥ ౧.౧౭౮.౦౧
న ఘా॒ రాజేన్ద్ర॒ ఆ ద॑భన్నో॒ యా ను స్వసా॑రా కృ॒ణవ॑న్త॒ యోనౌ॑ ।

154 sanskritdocuments.org
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

ఆప॑శ్చిదస్మై సు॒తుకా॑ అవేష॒న్గమ॑న్న॒ ఇన్ద్రః॑ స॒ఖ్యా వయ॑శ్చ ॥ ౧.౧౭౮.౦౨


జేతా॒ నృభి॒రిన్ద్రః॑ పృ॒త్సు శూరః॒ శ్రోతా॒ హవం॒ నాధ॑మానస్య కా॒రోః ।
ప్రభ॑ర్తా ॒ రథం॑ దా॒శుష॑ ఉపా॒క ఉద్య॑న్తా॒ గిరో॒ యది॑ చ॒ త్మనా॒ భూత్ ॥ ౧.౧౭౮.౦౩
ఏ॒వా నృభి॒రిన్ద్రః॑ సుశ్రవ॒స్యా ప్ర ॑ఖా॒దః పృ॒క్షో అ॒భి మి॒త్రిణో॑ భూత్ ।
స॒మ॒ర్య ఇ॒షః స్త॑వతే॒ వివా॑చి సత్రాక॒రో యజ॑మానస్య॒ శంసః॑ ॥ ౧.౧౭౮.౦౪
త్వయా॑ వ॒యం మ॑ఘవన్నిన్ద్ర॒ శత్రూ ॑న॒భి ష్యా॑మ మహ॒తో మన్య॑మానాన్ ।
త్వం త్రా ॒తా త్వము॑ నో వృ॒ధే భూ॑ర్వి॒ద్యామే॒షం వృ॒జనం॑ జీ॒రదా॑నుమ్ ॥ ౧.౧౭౮.౦౫
పూ॒ర్వీర॒హం శ॒రదః॑ శశ్రమా॒ణా దో॒షా వస్తో ॑రు॒షసో॑ జ॒రయ॑న్తీః ।
మి॒నాతి॒ శ్రియం॑ జరి॒మా త॒నూనా॒మప్యూ॒ ను పత్నీ॒ర్వృష॑ణో జగమ్యుః ॥ ౧.౧౭౯.౦౧
యే చి॒ద్ధి పూర్వ॑ ఋత॒సాప॒ ఆస॑న్సా॒కం దే॒వేభి॒రవ॑దన్నృ॒తాని॑ ।
తే చి॒దవా॑సుర్న॒హ్యన్త॑మా॒పుః సమూ॒ ను పత్నీ॒ర్వృష॑భిర్జగమ్యుః ॥ ౧.౧౭౯.౦౨
న మృషా॑ శ్రా ॒న్తం యదవ॑న్తి దే॒వా విశ్వా॒ ఇత్స్పృధో॑ అ॒భ్య॑శ్నవావ ।
జయా॒వేదత్ర ॑ శ॒తనీ॑థమా॒జిం యత్స॒మ్యఞ్చా॑ మిథు॒నావ॒భ్యజా॑వ ॥ ౧.౧౭౯.౦౩
న॒దస్య॑ మా రుధ॒తః కామ॒ ఆగ॑న్ని॒త ఆజా॑తో అ॒ముతః॒ కుత॑శ్చిత్ ।
లోపా॑ముద్రా ॒ వృష॑ణం॒ నీ రి॑ణాతి॒ ధీర॒మధీ॑రా ధయతి శ్వ॒సన్త॑మ్ ॥ ౧.౧౭౯.౦౪
ఇ॒మం ను సోమ॒మన్తి॑తో హృ॒త్సు పీ॒తముప॑ బ్రువే ।
యత్సీ॒మాగ॑శ్చకృ॒మా తత్సు మృ॑ళతు పులు॒కామో॒ హి మర్త్యః॑ ॥ ౧.౧౭౯.౦౫
అ॒గస్త్యః॒ ఖన॑మానః ఖ॒నిత్రైః॑ ప్ర ॒జామప॑త్యం॒ బల॑మి॒చ్ఛమా॑నః ।
ఉ॒భౌ వర్ణా ॒వృషి॑రు॒గ్రః పు॑పోష స॒త్యా దే॒వేష్వా॒శిషో॑ జగామ ॥ ౧.౧౭౯.౦౬
యు॒వో రజాం॑సి సు॒యమా॑సో॒ అశ్వా॒ రథో॒ యద్వాం॒ పర్యర్ణాం॑సి॒ దీయ॑త్ ।
హి॒ర॒ణ్యయా॑ వాం ప॒వయః॑ ప్రుషాయ॒న్మధ్వః॒ పిబ॑న్తా ఉ॒షసః॑ సచేథే ॥ ౧.౧౮౦.౦౧
యు॒వమత్య॒స్యావ॑ నక్షథో॒ యద్విప॑త్మనో॒ నర్య॑స్య॒ ప్రయ॑జ్యోః ।
స్వసా॒ యద్వాం॑ విశ్వగూర్తీ॒ భరా॑తి॒ వాజా॒యేట్టే ॑ మధుపావి॒షే చ॑ ॥ ౧.౧౮౦.౦౨
యు॒వం పయ॑ ఉ॒స్రియా॑యామధత్తం ప॒క్వమా॒మాయా॒మవ॒ పూర్వ్యం॒ గోః ।
అ॒న్తర్యద్వ॒నినో॑ వామృతప్సూ హ్వా॒రో న శుచి॒ర్యజ॑తే హ॒విష్మా॑న్ ॥ ౧.౧౮౦.౦౩
యు॒వం హ॑ ఘ॒ర్మం మధు॑మన్త॒మత్ర ॑యే॒ఽపో న క్షోదో॑ఽవృణీతమే॒షే ।

r01.pdf 155
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

తద్వాం॑ నరావశ్వినా॒ పశ్వ॑‍ఇష్టీ ॒ రథ్యే॑వ చ॒క్రా ప్రతి॑ యన్తి॒ మధ్వః॑ ॥ ౧.౧౮౦.౦౪


ఆ వాం॑ దా॒నాయ॑ వవృతీయ దస్రా ॒ గోరోహే॑ణ తౌ॒గ్ర్యో న జివ్రిః॑ ।
అ॒పః క్షో॒ణీ స॑చతే॒ మాహి॑నా వాం జూ॒ర్ణో వా॒మక్షు॒రంహ॑సో యజత్రా ॥ ౧.౧౮౦.౦౫
ని యద్యు॒వేథే॑ ని॒యుతః॑ సుదానూ॒ ఉప॑ స్వ॒ధాభిః॑ సృజథః॒ పురం॑ధిమ్ ।
ప్రేష॒ద్వేష॒ద్వాతో॒ న సూ॒రిరా మ॒హే ద॑దే సువ్ర ॒తో న వాజ॑మ్ ॥ ౧.౧౮౦.౦౬
వ॒యం చి॒ద్ధి వాం॑ జరి॒తారః॑ స॒త్యా వి॑ప॒న్యామ॑హే॒ వి ప॒ణిర్హి ॒తావా॑న్ ।
అధా॑ చి॒ద్ధి ష్మా॑శ్వినావనిన్ద్యా పా॒థో హి ష్మా॑ వృషణా॒వన్తి॑దేవమ్ ॥ ౧.౧౮౦.౦౭
యు॒వాం చి॒ద్ధి ష్మా॑శ్వినా॒వను॒ ద్యూన్విరు॑ద్రస్య ప్ర ॒స్రవ॑ణస్య సా॒తౌ ।
అ॒గస్త్యో॑ న॒రాం నృషు॒ ప్రశ॑స్తః॒ కారా॑ధునీవ చితయత్స॒హస్రైః॑ ॥ ౧.౧౮౦.౦౮
ప్ర యద్వహే॑థే మహి॒నా రథ॑స్య॒ ప్ర స్య॑న్ద్రా యాథో॒ మను॑షో॒ న హోతా॑ ।
ధ॒త్తం సూ॒రిభ్య॑ ఉ॒త వా॒ స్వశ్వ్యం॒ నాస॑త్యా రయి॒షాచః॑ స్యామ ॥ ౧.౧౮౦.౦౯
తం వాం॒ రథం॑ వ॒యమ॒ద్యా హు॑వేమ॒ స్తోమై ॑రశ్వినా సువి॒తాయ॒ నవ్య॑మ్ ।
అరి॑ష్టనేమిం॒ పరి॒ ద్యామి॑యా॒నం వి॒ద్యామే॒షం వృ॒జనం॑ జీ॒రదా॑నుమ్ ॥ ౧.౧౮౦.౧౦
కదు॒ ప్రేష్టా ॑వి॒షాం ర॑యీ॒ణామ॑ధ్వ॒ర్యన్తా॒ యదు॑న్నినీ॒థో అ॒పామ్ ।
అ॒యం వాం॑ య॒జ్ఞో అ॑కృత॒ ప్రశ॑స్తిం॒ వసు॑ధితీ॒ అవి॑తారా జనానామ్ ॥ ౧.౧౮౧.౦౧
ఆ వా॒మశ్వా॑సః॒ శుచ॑యః పయ॒స్పా వాత॑రంహసో ది॒వ్యాసో॒ అత్యాః॑ ।
మ॒నో॒జువో॒ వృష॑ణో వీ॒తపృ॑ష్ఠా ॒ ఏహ స్వ॒రాజో॑ అ॒శ్వినా॑ వహన్తు ॥ ౧.౧౮౧.౦౨
ఆ వాం॒ రథో॒ఽవని॒ర్న ప్ర ॒వత్వా॑న్సృ॒ప్రవ॑న్ధురః సువి॒తాయ॑ గమ్యాః ।
వృష్ణః॑ స్థాతారా॒ మన॑సో॒ జవీ॑యానహమ్పూ॒ర్వో య॑జ॒తో ధి॑ష్ణ్యా॒ యః ॥ ౧.౧౮౧.౦౩
ఇ॒హేహ॑ జా॒తా సమ॑వావశీతామరే॒పసా॑ త॒న్వా॒౩॒॑ నామ॑భిః॒ స్వైః ।
జి॒ష్ణుర్వా॑మ॒న్యః సుమ॑ఖస్య సూ॒రిర్ది ॒వో అ॒న్యః సు॒భగః॑ పు॒త్ర ఊ॑హే ॥ ౧.౧౮౧.౦౪
ప్ర వాం॑ నిచే॒రుః క॑కు॒హో వశా॒ఁ అను॑ పి॒శఙ్గ ॑రూపః॒ సద॑నాని గమ్యాః ।
హరీ॑ అ॒న్యస్య॑ పీ॒పయ॑న్త॒ వాజై ॑ర్మ॒థ్రా రజాం॑స్యశ్వినా॒ వి ఘోషైః॑ ॥ ౧.౧౮౧.౦౫
ప్ర వాం॑ శ॒రద్వా॑న్వృష॒భో న ని॒ష్షాట్ పూ॒ర్వీరిష॑శ్చరతి॒ మధ్వ॑ ఇ॒ష్ణన్ ।
ఏవై ॑ర॒న్యస్య॑ పీ॒పయ॑న్త॒ వాజై ॒ర్వేష॑న్తీరూ॒ర్ధ్వా న॒ద్యో॑ న॒ ఆగుః॑ ॥ ౧.౧౮౧.౦౬

156 sanskritdocuments.org
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

అస॑ర్జి వాం॒ స్థవి॑రా వేధసా॒ గీర్బా॒ళ్హే అ॑శ్వినా త్రే ॒ధా క్షర॑న్తీ ।


ఉప॑స్తుతావవతం॒ నాధ॑మానం॒ యామ॒న్నయా॑మఞ్ఛృణుతం॒ హవం॑ మే ॥ ౧.౧౮౧.౦౭
ఉ॒త స్యా వాం॒ రుశ॑తో॒ వప్స॑సో॒ గీస్త్రి ॑బ॒ర్హిషి॒ సద॑సి పిన్వతే॒ నౄన్ ।
వృషా॑ వాం మే॒ఘో వృ॑షణా పీపాయ॒ గోర్న సేకే॒ మను॑షో దశ॒స్యన్ ॥ ౧.౧౮౧.౦౮
యు॒వాం పూ॒షేవా॑శ్వినా॒ పురం॑ధిర॒గ్నిము॒షాం న జ॑రతే హ॒విష్మా॑న్ ।
హు॒వే యద్వాం॑ వరివ॒స్యా గృ॑ణా॒నో వి॒ద్యామే॒షం వృ॒జనం॑ జీ॒రదా॑నుమ్ ॥ ౧.౧౮౧.౦౯
అభూ॑ది॒దం వ॒యున॒మో షు భూ॑షతా॒ రథో॒ వృష॑ణ్వా॒న్మద॑తా మనీషిణః ।
ధి॒యం॒జి॒న్వా ధిష్ణ్యా॑ వి॒శ్పలా॑వసూ ది॒వో నపా॑తా సు॒కృతే॒ శుచి॑వ్రతా ॥ ౧.౧౮౨.౦౧
ఇన్ద్ర॑తమా॒ హి ధిష్ణ్యా॑ మ॒రుత్త॑మా ద॒స్రా దంసి॑ష్ఠా ర॒థ్యా॑ ర॒థీత॑మా ।
పూ॒ర్ణం రథం॑ వహేథే॒ మధ్వ॒ ఆచి॑తం॒ తేన॑ దా॒శ్వాంస॒ముప॑ యాథో అశ్వినా ॥
౧.౧౮౨.౦౨
కిమత్ర ॑ దస్రా కృణుథః॒ కిమా॑సాథే॒ జనో॒ యః కశ్చి॒దహ॑విర్మహీ॒యతే॑ ।
అతి॑ క్రమిష్టం జు॒రతం॑ ప॒ణేరసుం॒ జ్యోతి॒ర్విప్రా ॑య కృణుతం వచ॒స్యవే॑ ॥ ౧.౧౮౨.౦౩
జ॒మ్భయ॑తమ॒భితో॒ రాయ॑తః॒ శునో॑ హ॒తం మృధో॑ వి॒దథు॒స్తాన్య॑శ్వినా ।
వాచం॑వాచం జరి॒తూ ర॒త్నినీం॑ కృతము॒భా శంసం॑ నాసత్యావతం॒ మమ॑ ॥ ౧.౧౮౨.౦౪
యు॒వమే॒తం చ॑క్రథుః॒ సిన్ధు ॑షు ప్ల ॒వమా॑త్మ॒న్వన్తం॑ ప॒క్షిణం॑ తౌ॒గ్ర్యాయ॒ కమ్ ।
యేన॑ దేవ॒త్రా మన॑సా నిరూ॒హథుః॑ సుపప్త॒నీ పే॑తథుః॒ క్షోద॑సో మ॒హః ॥ ౧.౧౮౨.౦౫
అవ॑విద్ధం తౌ॒గ్ర్యమ॒ప్స్వ౧॒॑న్తర॑నారమ్భ॒ణే తమ॑సి॒ ప్రవి॑ద్ధమ్ ।
చత॑స్రో ॒ నావో॒ జఠ॑లస్య॒ జుష్టా ॒ ఉద॒శ్విభ్యా॑మిషి॒తాః పా॑రయన్తి ॥ ౧.౧౮౨.౦౬
కః స్వి॑ద్వృ॒క్షో నిష్ఠి ॑తో॒ మధ్యే॒ అర్ణ ॑సో॒ యం తౌ॒గ్ర్యో నా॑ధి॒తః ప॒ర్యష॑స్వజత్ ।
ప॒ర్ణా మృ॒గస్య॑ ప॒తరో॑రివా॒రభ॒ ఉద॑శ్వినా ఊహథుః॒ శ్రోమ॑తాయ॒ కమ్ ॥ ౧.౧౮౨.౦౭
తద్వాం॑ నరా నాసత్యా॒వను॑ ష్యా॒ద్యద్వాం॒ మానా॑స ఉ॒చథ॒మవో॑చన్ ।
అ॒స్మాద॒ద్య సద॑సః సో॒మ్యాదా వి॒ద్యామే॒షం వృ॒జనం॑ జీ॒రదా॑నుమ్ ॥ ౧.౧౮౨.౦౮
తం యు॑ఞ్జాథాం॒ మన॑సో॒ యో జవీ॑యాన్త్రివన్ధు ॒రో వృ॑షణా॒ యస్త్రి ॑చ॒క్రః ।
యేనో॑పయా॒థః సు॒కృతో॑ దురో॒ణం త్రి ॒ధాతు॑నా పతథో॒ విర్న ప॒ర్ణైః ॥ ౧.౧౮౩.౦౧
సు॒వృద్రథో॑ వర్తతే॒ యన్న॒భి క్షాం యత్తిష్ఠ ॑థః॒ క్రతు॑మ॒న్తాను॑ పృ॒క్షే ।

r01.pdf 157
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

వపు॑ర్వపు॒ష్యా స॑చతామి॒యం గీర్ది ॒వో దు॑హి॒త్రోషసా॑ సచేథే ॥ ౧.౧౮౩.౦౨


ఆ తి॑ష్ఠతం సు॒వృతం॒ యో రథో॑ వా॒మను॑ వ్ర ॒తాని॒ వర్త॑తే హ॒విష్మా॑న్ ।
యేన॑ నరా నాసత్యేష॒యధ్యై॑ వ॒ర్తిర్యా॒థస్తన॑యాయ॒ త్మనే॑ చ ॥ ౧.౧౮౩.౦౩
మా వాం॒ వృకో॒ మా వృ॒కీరా ద॑ధర్షీ ॒న్మా పరి॑ వర్క్తము॒త మాతి॑ ధక్తమ్ ।
అ॒యం వాం॑ భా॒గో నిహి॑త ఇ॒యం గీర్దస్రా ॑వి॒మే వాం॑ ని॒ధయో॒ మధూ॑నామ్ ॥
౧.౧౮౩.౦౪
యు॒వాం గోత॑మః పురుమీ॒ళ్హో అత్రి ॒ర్దస్రా ॒ హవ॒తేఽవ॑సే హ॒విష్మా॑న్ ।
దిశం॒ న ది॒ష్టామృ॑జూ॒యేవ॒ యన్తా మే॒ హవం॑ నాస॒త్యోప॑ యాతమ్ ॥ ౧.౧౮౩.౦౫
అతా॑రిష్మ॒ తమ॑సస్పా॒రమ॒స్య ప్రతి॑ వాం॒ స్తోమో॑ అశ్వినావధాయి ।
ఏహ యా॑తం ప॒థిభి॑ర్దేవ॒యానై ॑ర్వి॒ద్యామే॒షం వృ॒జనం॑ జీ॒రదా॑నుమ్ ॥ ౧.౧౮౩.౦౬
తా వా॑మ॒ద్య తావ॑ప॒రం హు॑వేమో॒చ్ఛన్త్యా॑ము॒షసి॒ వహ్ని॑రు॒క్థైః ।
నాస॑త్యా॒ కుహ॑ చి॒త్సన్తా॑వ॒ర్యో ది॒వో నపా॑తా సు॒దాస్త॑రాయ ॥ ౧.౧౮౪.౦౧
అ॒స్మే ఊ॒ షు వృ॑షణా మాదయేథా॒ముత్ప॒ణీఁర్హ ॑తమూ॒ర్మ్యా మద॑న్తా ।
శ్రు ॒తం మే॒ అచ్ఛో॑క్తిభిర్మతీ॒నామేష్టా ॑ నరా॒ నిచే॑తారా చ॒ కర్ణైః॑ ॥ ౧.౧౮౪.౦౨
శ్రి ॒యే పూ॑షన్నిషు॒కృతే॑వ దే॒వా నాస॑త్యా వహ॒తుం సూ॒ర్యాయాః॑ ।
వ॒చ్యన్తే॑ వాం కకు॒హా అ॒ప్సు జా॒తా యు॒గా జూ॒ర్ణేవ॒ వరు॑ణస్య॒ భూరేః॑ ॥ ౧.౧౮౪.౦౩
అ॒స్మే సా వాం॑ మాధ్వీ రా॒తిర॑స్తు॒ స్తోమం॑ హినోతం మా॒న్యస్య॑ కా॒రోః ।
అను॒ యద్వాం॑ శ్రవ॒స్యా॑ సుదానూ సు॒వీర్యా॑య చర్ష ॒ణయో॒ మద॑న్తి ॥ ౧.౧౮౪.౦౪
ఏ॒ష వాం॒ స్తోమో॑ అశ్వినావకారి॒ మానే॑భిర్మఘవానా సువృ॒క్తి ।
యా॒తం వ॒ర్తిస్తన॑యాయ॒ త్మనే॑ చా॒గస్త్యే॑ నాసత్యా॒ మద॑న్తా ॥ ౧.౧౮౪.౦౫
అతా॑రిష్మ॒ తమ॑సస్పా॒రమ॒స్య ప్రతి॑ వాం॒ స్తోమో॑ అశ్వినావధాయి ।
ఏహ యా॑తం ప॒థిభి॑ర్దేవ॒యానై ॑ర్వి॒ద్యామే॒షం వృ॒జనం॑ జీ॒రదా॑నుమ్ ॥ ౧.౧౮౪.౦౬
క॒త॒రా పూర్వా॑ కత॒రాప॑రా॒యోః క॒థా జా॒తే క॑వయః॒ కో వి వే॑ద ।
విశ్వం॒ త్మనా॑ బిభృతో॒ యద్ధ ॒ నామ॒ వి వ॑ర్తేతే॒ అహ॑నీ చ॒క్రియే॑వ ॥ ౧.౧౮౫.౦౧
భూరిం॒ ద్వే అచ॑రన్తీ॒ చర॑న్తం ప॒ద్వన్తం॒ గర్భ॑మ॒పదీ॑ దధాతే ।
నిత్యం॒ న సూ॒నుం పి॒త్రోరు॒పస్థే ॒ ద్యావా॒ రక్ష॑తం పృథివీ నో॒ అభ్వా॑త్ ॥ ౧.౧౮౫.౦౨

158 sanskritdocuments.org
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

అ॒నే॒హో దా॒త్రమది॑తేరన॒ర్వం హు॒వే స్వ॑ర్వదవ॒ధం నమ॑స్వత్ ।


తద్రో ॑దసీ జనయతం జరి॒త్రే ద్యావా॒ రక్ష॑తం పృథివీ నో॒ అభ్వా॑త్ ॥ ౧.౧౮౫.౦౩
అత॑ప్యమానే॒ అవ॒సావ॑న్తీ॒ అను॑ ష్యామ॒ రోద॑సీ దే॒వపు॑త్రే ।
ఉ॒భే దే॒వానా॑ము॒భయే॑భి॒రహ్నాం॒ ద్యావా॒ రక్ష॑తం పృథివీ నో॒ అభ్వా॑త్ ॥ ౧.౧౮౫.౦౪
సం॒గచ్ఛ॑మానే యువ॒తీ సమ॑న్తే॒ స్వసా॑రా జా॒మీ పి॒త్రోరు॒పస్థే ॑ ।
అ॒భి॒జిఘ్ర ॑న్తీ॒ భువ॑నస్య॒ నాభిం॒ ద్యావా॒ రక్ష॑తం పృథివీ నో॒ అభ్వా॑త్ ॥ ౧.౧౮౫.౦౫
ఉ॒ర్వీ సద్మ॑నీ బృహ॒తీ ఋ॒తేన॑ హు॒వే దే॒వానా॒మవ॑సా॒ జని॑త్రీ ।
ద॒ధాతే॒ యే అ॒మృతం॑ సు॒ప్రతీ॑కే॒ ద్యావా॒ రక్ష॑తం పృథివీ నో॒ అభ్వా॑త్ ॥ ౧.౧౮౫.౦౬
ఉ॒ర్వీ పృ॒థ్వీ బ॑హు॒లే దూ॒రేఅ॑న్తే॒ ఉప॑ బ్రువే॒ నమ॑సా య॒జ్ఞే అ॒స్మిన్ ।
ద॒ధాతే॒ యే సు॒భగే॑ సు॒ప్రతూ॑ర్తీ॒ ద్యావా॒ రక్ష॑తం పృథివీ నో॒ అభ్వా॑త్ ॥ ౧.౧౮౫.౦౭
దే॒వాన్వా॒ యచ్చ॑కృ॒మా కచ్చి॒దాగః॒ సఖా॑యం వా॒ సద॒మిజ్జాస్ప॑తిం వా ।
ఇ॒యం ధీర్భూ॑యా అవ॒యాన॑మేషాం॒ ద్యావా॒ రక్ష॑తం పృథివీ నో॒ అభ్వా॑త్ ॥
౧.౧౮౫.౦౮
ఉ॒భా శంసా॒ నర్యా॒ మామ॑విష్టాము॒భే మామూ॒తీ అవ॑సా సచేతామ్ ।
భూరి॑ చిద॒ర్యః సు॒దాస్త॑రాయే॒షా మద॑న్త ఇషయేమ దేవాః ॥ ౧.౧౮౫.౦౯
ఋ॒తం ది॒వే తద॑వోచం పృథి॒వ్యా అ॑భిశ్రా ॒వాయ॑ ప్రథ॒మం సు॑మే॒ధాః ।
పా॒తామ॑వ॒ద్యాద్దు ॑రి॒తాద॒భీకే॑ పి॒తా మా॒తా చ॑ రక్షతా॒మవో॑భిః ॥ ౧.౧౮౫.౧౦
ఇ॒దం ద్యా॑వాపృథివీ స॒త్యమ॑స్తు॒ పిత॒ర్మాత॒ర్యది॒హోప॑బ్రు ॒వే వా॑మ్ ।
భూ॒తం దే॒వానా॑మవ॒మే అవో॑భిర్వి॒ద్యామే॒షం వృ॒జనం॑ జీ॒రదా॑నుమ్ ॥ ౧.౧౮౫.౧౧
ఆ న॒ ఇళా॑భిర్వి॒దథే॑ సుశ॒స్తి వి॒శ్వాన॑రః సవి॒తా దే॒వ ఏ॑తు ।
అపి॒ యథా॑ యువానో॒ మత్స॑థా నో॒ విశ్వం॒ జగ॑దభిపి॒త్వే మ॑నీ॒షా ॥ ౧.౧౮౬.౦౧
ఆ నో॒ విశ్వ॒ ఆస్క్రా॑ గమన్తు దే॒వా మి॒త్రో అ॑ర్య॒మా వరు॑ణః స॒జోషాః॑ ।
భువ॒న్యథా॑ నో॒ విశ్వే॑ వృ॒ధాసః॒ కర॑న్సు॒షాహా॑ విథు॒రం న శవః॑ ॥ ౧.౧౮౬.౦౨
ప్రేష్ఠం॑ వో॒ అతి॑థిం గృణీషే॒ఽగ్నిం శ॒స్తిభి॑స్తు॒ర్వణిః॑ స॒జోషాః॑ ।
అస॒ద్యథా॑ నో॒ వరు॑ణః సుకీ॒ర్తిరిష॑శ్చ పర్షదరిగూ॒ర్తః సూ॒రిః ॥ ౧.౧౮౬.౦౩
ఉప॑ వ॒ ఏషే॒ నమ॑సా జిగీ॒షోషాసా॒నక్తా॑ సు॒దుఘే॑వ ధే॒నుః ।

r01.pdf 159
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

స॒మా॒నే అహ॑న్వి॒మిమా॑నో అ॒ర్కం విషు॑రూపే॒ పయ॑సి॒ సస్మి॒న్నూధ॑న్ ॥ ౧.౧౮౬.౦౪


ఉ॒త నోఽహి॑ర్బు॒ధ్న్యో॒౩॒॑ మయ॑స్కః॒ శిశుం॒ న పి॒ప్యుషీ॑వ వేతి॒ సిన్ధుః॑ ।
యేన॒ నపా॑తమ॒పాం జు॒నామ॑ మనో॒జువో॒ వృష॑ణో॒ యం వహ॑న్తి ॥ ౧.౧౮౬.౦౫
ఉ॒త న॑ ఈం॒ త్వష్టా గ॒న్త్వచ్ఛా॒ స్మత్సూ॒రిభి॑రభిపి॒త్వే స॒జోషాః॑ ।
ఆ వృ॑త్ర ॒హేన్ద్ర॑శ్చర్షణి॒ప్రాస్తు॒విష్ట ॑మో న॒రాం న॑ ఇ॒హ గ॑మ్యాః ॥ ౧.౧౮౬.౦౬
ఉ॒త న॑ ఈం మ॒తయోఽశ్వ॑యోగాః॒ శిశుం॒ న గావ॒స్తరు॑ణం రిహన్తి ।
తమీం॒ గిరో॒ జన॑యో॒ న పత్నీః॑ సుర॒భిష్ట ॑మం న॒రాం న॑సన్త ॥ ౧.౧౮౬.౦౭
ఉ॒త న॑ ఈం మ॒రుతో॑ వృ॒ద్ధసే॑నాః॒ స్మద్రోద॑సీ॒ సమ॑నసః సదన్తు ।
పృష॑దశ్వాసో॒ఽవన॑యో॒ న రథా॑ రి॒శాద॑సో మిత్ర ॒యుజో॒ న దే॒వాః ॥ ౧.౧౮౬.౦౮
ప్ర ను యదే॑షాం మహి॒నా చి॑కి॒త్రే ప్ర యు॑ఞ్జతే ప్ర ॒యుజ॒స్తే సు॑వృ॒క్తి ।
అధ॒ యదే॑షాం సు॒దినే॒ న శరు॒ర్విశ్వ॒మేరి॑ణం ప్రుషా॒యన్త॒ సేనాః॑ ॥ ౧.౧౮౬.౦౯
ప్రో అ॒శ్వినా॒వవ॑సే కృణుధ్వం॒ ప్ర పూ॒షణం॒ స్వత॑వసో॒ హి సన్తి॑ ।
అ॒ద్వే॒షో విష్ణు ॒ర్వాత॑ ఋభు॒క్షా అచ్ఛా॑ సు॒మ్నాయ॑ వవృతీయ దే॒వాన్ ॥ ౧.౧౮౬.౧౦
ఇ॒యం సా వో॑ అ॒స్మే దీధి॑తిర్యజత్రా అపి॒ప్రాణీ॑ చ॒ సద॑నీ చ భూయాః ।
ని యా దే॒వేషు॒ యత॑తే వసూ॒యుర్వి॒ద్యామే॒షం వృ॒జనం॑ జీ॒రదా॑నుమ్ ॥ ౧.౧౮౬.౧౧
పి॒తుం ను స్తో ॑షం మ॒హో ధ॒ర్మాణం॒ తవి॑షీమ్ ।
యస్య॑ త్రి ॒తో వ్యోజ॑సా వృ॒త్రం విప॑ర్వమ॒ర్దయ॑త్ ॥ ౧.౧౮౭.౦౧
స్వాదో॑ పితో॒ మధో॑ పితో వ॒యం త్వా॑ వవృమహే ।
అ॒స్మాక॑మవి॒తా భ॑వ ॥ ౧.౧౮౭.౦౨
ఉప॑ నః పిత॒వా చ॑ర శి॒వః శి॒వాభి॑రూ॒తిభిః॑ ।
మ॒యో॒భుర॑ద్విషే॒ణ్యః సఖా॑ సు॒శేవో॒ అద్వ॑యాః ॥ ౧.౧౮౭.౦౩
తవ॒ త్యే పి॑తో॒ రసా॒ రజాం॒స్యను॒ విష్ఠి ॑తాః ।
ది॒వి వాతా॑ ఇవ శ్రి ॒తాః ॥ ౧.౧౮౭.౦౪
తవ॒ త్యే పి॑తో॒ దద॑త॒స్తవ॑ స్వాదిష్ఠ ॒ తే పి॑తో ।
ప్ర స్వా॒ద్మానో॒ రసా॑నాం తువి॒గ్రీవా॑ ఇవేరతే ॥ ౧.౧౮౭.౦౫
త్వే పి॑తో మ॒హానాం॑ దే॒వానాం॒ మనో॑ హి॒తమ్ ।

160 sanskritdocuments.org
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

అకా॑రి॒ చారు॑ కే॒తునా॒ తవాహి॒మవ॑సావధీత్ ॥ ౧.౧౮౭.౦౬


యద॒దో పి॑తో॒ అజ॑గన్వి॒వస్వ॒ పర్వ॑తానామ్ ।
అత్రా ॑ చిన్నో మధో పి॒తోఽరం॑ భ॒క్షాయ॑ గమ్యాః ॥ ౧.౧౮౭.౦౭
యద॒పామోష॑ధీనాం పరిం॒శమా॑రి॒శామ॑హే ।
వాతా॑పే॒ పీవ॒ ఇద్భ॑వ ॥ ౧.౧౮౭.౦౮
యత్తే॑ సోమ॒ గవా॑శిరో॒ యవా॑శిరో॒ భజా॑మహే ।
వాతా॑పే॒ పీవ॒ ఇద్భ॑వ ॥ ౧.౧౮౭.౦౯
క॒ర॒మ్భ ఓ॑షధే భవ॒ పీవో॑ వృ॒క్క ఉ॑దార॒థిః ।
వాతా॑పే॒ పీవ॒ ఇద్భ॑వ ॥ ౧.౧౮౭.౧౦
తం త్వా॑ వ॒యం పి॑తో॒ వచో॑భి॒ర్గావో॒ న హ॒వ్యా సు॑షూదిమ ।
దే॒వేభ్య॑స్త్వా సధ॒మాద॑మ॒స్మభ్యం॑ త్వా సధ॒మాద॑మ్ ॥ ౧.౧౮౭.౧౧
సమి॑ద్ధో అ॒ద్య రా॑జసి దే॒వో దే॒వైః స॑హస్రజిత్ ।
దూ॒తో హ॒వ్యా క॒విర్వ॑హ ॥ ౧.౧౮౮.౦౧
తనూ॑నపాదృ॒తం య॒తే మధ్వా॑ య॒జ్ఞః సమ॑జ్యతే ।
దధ॑త్సహ॒స్రిణీ॒రిషః॑ ॥ ౧.౧౮౮.౦౨
ఆ॒జుహ్వా॑నో న॒ ఈడ్యో॑ దే॒వాఁ ఆ వ॑క్షి య॒జ్ఞియా॑న్ ।
అగ్నే॑ సహస్ర ॒సా అ॑సి ॥ ౧.౧౮౮.౦౩
ప్రా ॒చీనం॑ బ॒ర్హిరోజ॑సా స॒హస్ర ॑వీరమస్తృణన్ ।
యత్రా ॑దిత్యా వి॒రాజ॑థ ॥ ౧.౧౮౮.౦౪
వి॒రాట్ స॒మ్రాడ్వి॒భ్వీః ప్ర ॒భ్వీర్బ॒హ్వీశ్చ॒ భూయ॑సీశ్చ॒ యాః ।
దురో॑ ఘృ॒తాన్య॑క్షరన్ ॥ ౧.౧౮౮.౦౫
సు॒రు॒క్మే హి సు॒పేశ॒సాధి॑ శ్రి ॒యా వి॒రాజ॑తః ।
ఉ॒షాసా॒వేహ సీ॑దతామ్ ॥ ౧.౧౮౮.౦౬
ప్ర ॒థ॒మా హి సు॒వాచ॑సా॒ హోతా॑రా॒ దైవ్యా॑ క॒వీ ।
య॒జ్ఞం నో॑ యక్షతామి॒మమ్ ॥ ౧.౧౮౮.౦౭
భార॒తీళే॒ సర॑స్వతి॒ యా వః॒ సర్వా॑ ఉపబ్రు ॒వే ।

r01.pdf 161
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

తా న॑శ్చోదయత శ్రి ॒యే ॥ ౧.౧౮౮.౦౮


త్వష్టా ॑ రూ॒పాణి॒ హి ప్ర ॒భుః ప॒శూన్విశ్వా॑న్సమాన॒జే ।
తేషాం॑ నః స్ఫా॒తిమా య॑జ ॥ ౧.౧౮౮.౦౯
ఉప॒ త్మన్యా॑ వనస్పతే॒ పాథో॑ దే॒వేభ్యః॑ సృజ ।
అ॒గ్నిర్హ ॒వ్యాని॑ సిష్వదత్ ॥ ౧.౧౮౮.౧౦
పు॒రో॒గా అ॒గ్నిర్దే ॒వానాం॑ గాయ॒త్రేణ॒ సమ॑జ్యతే ।
స్వాహా॑కృతీషు రోచతే ॥ ౧.౧౮౮.౧౧
అగ్నే॒ నయ॑ సు॒పథా॑ రా॒యే అ॒స్మాన్విశ్వా॑ని దేవ వ॒యునా॑ని వి॒ద్వాన్ ।
యు॒యో॒ధ్య౧॒॑స్మజ్జు ॑హురా॒ణమేనో॒ భూయి॑ష్ఠాం తే॒ నమ॑‍ఉక్తిం విధేమ ॥ ౧.౧౮౯.౦౧
అగ్నే॒ త్వం పా॑రయా॒ నవ్యో॑ అ॒స్మాన్స్వ॒స్తిభి॒రతి॑ దు॒ర్గాణి॒ విశ్వా॑ ।
పూశ్చ॑ పృ॒థ్వీ బ॑హు॒లా న॑ ఉ॒ర్వీ భవా॑ తో॒కాయ॒ తన॑యాయ॒ శం యోః ॥
౧.౧౮౯.౦౨
అగ్నే॒ త్వమ॒స్మద్యు॑యో॒ధ్యమీ॑వా॒ అన॑గ్నిత్రా అ॒భ్యమ॑న్త కృ॒ష్టీః ।
పున॑ర॒స్మభ్యం॑ సువి॒తాయ॑ దేవ॒ క్షాం విశ్వే॑భిర॒మృతే॑భిర్యజత్ర ॥ ౧.౧౮౯.౦౩
పా॒హి నో॑ అగ్నే పా॒యుభి॒రజ॑స్రైరు॒త ప్రి ॒యే సద॑న॒ ఆ శు॑శు॒క్వాన్ ।
మా తే॑ భ॒యం జ॑రి॒తారం॑ యవిష్ఠ నూ॒నం వి॑ద॒న్మాప॒రం స॑హస్వః ॥ ౧.౧౮౯.౦౪
మా నో॑ అ॒గ్నేఽవ॑ సృజో అ॒ఘాయా॑వి॒ష్యవే॑ రి॒పవే॑ దు॒చ్ఛునా॑యై ।
మా ద॒త్వతే॒ దశ॑తే॒ మాదతే॑ నో॒ మా రీష॑తే సహసావ॒న్పరా॑ దాః ॥ ౧.౧౮౯.౦౫
వి ఘ॒ త్వావా॑ఁ ఋతజాత యంసద్గృణా॒నో అ॑గ్నే త॒న్వే॒౩॒॑ వరూ॑థమ్ ।
విశ్వా॑ద్రిరి॒క్షోరు॒త వా॑ నిని॒త్సోర॑భి॒హ్రుతా॒మసి॒ హి దే॑వ వి॒ష్పట్ ॥ ౧.౧౮౯.౦౬
త్వం తాఁ అ॑గ్న ఉ॒భయా॒న్వి వి॒ద్వాన్వేషి॑ ప్రపి॒త్వే మను॑షో యజత్ర ।
అ॒భి॒పి॒త్వే మన॑వే॒ శాస్యో॑ భూర్మర్మృ॒జేన్య॑ ఉ॒శిగ్భి॒ర్నాక్రః ॥ ౧.౧౮౯.౦౭
అవో॑చామ ని॒వచ॑నాన్యస్మి॒న్మాన॑స్య సూ॒నుః స॑హసా॒నే అ॒గ్నౌ ।
వ॒యం స॒హస్ర ॒మృషి॑భిః సనేమ వి॒ద్యామే॒షం వృ॒జనం॑ జీ॒రదా॑నుమ్ ॥ ౧.౧౮౯.౦౮
అ॒న॒ర్వాణం॑ వృష॒భం మ॒న్ద్రజి॑హ్వం॒ బృహ॒స్పతిం॑ వర్ధయా॒ నవ్య॑మ॒ర్కైః ।
గా॒థా॒న్యః॑ సు॒రుచో॒ యస్య॑ దే॒వా ఆ॑శ‍ృ॒ణ్వన్తి॒ నవ॑మానస్య॒ మర్తాః॑ ॥ ౧.౧౯౦.౦౧

162 sanskritdocuments.org
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

తమృ॒త్వియా॒ ఉప॒ వాచః॑ సచన్తే॒ సర్గో ॒ న యో దే॑వయ॒తామస॑ర్జి ।


బృహ॒స్పతిః॒ స హ్యఞ్జో ॒ వరాం॑సి॒ విభ్వాభ॑వ॒త్సమృ॒తే మా॑త॒రిశ్వా॑ ॥ ౧.౧౯౦.౦౨
ఉప॑స్తుతిం॒ నమ॑స॒ ఉద్య॑తిం చ॒ శ్లోకం॑ యంసత్సవి॒తేవ॒ ప్ర బా॒హూ ।
అ॒స్య క్రత్వా॑హ॒న్యో॒౩॒॑ యో అస్తి॑ మృ॒గో న భీ॒మో అ॑ర॒క్షస॒స్తువి॑ష్మాన్ ॥ ౧.౧౯౦.౦౩
అ॒స్య శ్లోకో॑ ది॒వీయ॑తే పృథి॒వ్యామత్యో॒ న యం॑సద్యక్ష॒భృద్విచే॑తాః ।
మృ॒గాణాం॒ న హే॒తయో॒ యన్తి॑ చే॒మా బృహ॒స్పతే॒రహి॑మాయాఁ అ॒భి ద్యూన్ ॥
౧.౧౯౦.౦౪
యే త్వా॑ దేవోస్రి ॒కం మన్య॑మానాః పా॒పా భ॒ద్రము॑ప॒జీవ॑న్తి ప॒జ్రాః ।
న దూ॒ఢ్యే॒౩॒॑ అను॑ దదాసి వా॒మం బృహ॑స్పతే॒ చయ॑స॒ ఇత్పియా॑రుమ్ ॥ ౧.౧౯౦.౦౫
సు॒ప్రైతుః॑ సూ॒యవ॑సో॒ న పన్థా ॑ దుర్ని॒యన్తుః॒ పరి॑ప్రీతో॒ న మి॒త్రః ।
అ॒న॒ర్వాణో॑ అ॒భి యే చక్ష॑తే॒ నోఽపీ॑వృతా అపోర్ణు ॒వన్తో॑ అస్థుః ॥ ౧.౧౯౦.౦౬
సం యం స్తుభో॒ఽవన॑యో॒ న యన్తి॑ సము॒ద్రం న స్ర ॒వతో॒ రోధ॑చక్రాః ।
స వి॒ద్వాఁ ఉ॒భయం॑ చష్టే అ॒న్తర్బృహ॒స్పతి॒స్తర॒ ఆప॑శ్చ॒ గృధ్రః॑ ॥ ౧.౧౯౦.౦౭
ఏ॒వా మ॒హస్తు॑విజా॒తస్తువి॑ష్మా॒న్బృహ॒స్పతి॑ర్వృష॒భో ధా॑యి దే॒వః ।
స నః॑ స్తు॒తో వీ॒రవ॑ద్ధాతు॒ గోమ॑ద్వి॒ద్యామే॒షం వృ॒జనం॑ జీ॒రదా॑నుమ్ ॥ ౧.౧౯౦.౦౮
కఙ్క॑తో॒ న కఙ్క॒తోఽథో॑ సతీ॒నక॑ఙ్కతః ।
ద్వావితి॒ ప్లుషీ॒ ఇతి॒ న్య౧॒॑దృష్టా ॑ అలిప్సత ॥ ౧.౧౯౧.౦౧
అ॒దృష్టా ॑న్హన్త్యాయ॒త్యథో॑ హన్తి పరాయ॒తీ ।
అథో॑ అవఘ్న॒తీ హ॒న్త్యథో॑ పినష్టి పింష॒తీ ॥ ౧.౧౯౧.౦౨
శ॒రాసః॒ కుశ॑రాసో ద॒ర్భాసః॑ సై ॒ర్యా ఉ॒త ।
మౌ॒ఞ్జా అ॒దృష్టా ॑ వైరి॒ణాః సర్వే॑ సా॒కం న్య॑లిప్సత ॥ ౧.౧౯౧.౦౩
ని గావో॑ గో॒ష్ఠే అ॑సద॒న్ని మృ॒గాసో॑ అవిక్షత ।
ని కే॒తవో॒ జనా॑నాం॒ న్య౧॒॑దృష్టా ॑ అలిప్సత ॥ ౧.౧౯౧.౦౪
ఏ॒త ఉ॒ త్యే ప్రత్య॑దృశ్రన్ప్రదో॒షం తస్క॑రా ఇవ ।
అదృ॑ష్టా ॒ విశ్వ॑దృష్టాః॒ ప్రతి॑బుద్ధా అభూతన ॥ ౧.౧౯౧.౦౫
ద్యౌర్వః॑ పి॒తా పృ॑థి॒వీ మా॒తా సోమో॒ భ్రాతాది॑తిః॒ స్వసా॑ ।

r01.pdf 163
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

అదృ॑ష్టా ॒ విశ్వ॑దృష్టా ॒స్తిష్ఠ ॑తే॒లయ॑తా॒ సు క॑మ్ ॥ ౧.౧౯౧.౦౬


యే అంస్యా॒ యే అఙ్గ్యాః॑ సూ॒చీకా॒ యే ప్ర ॑కఙ్క॒తాః ।
అదృ॑ష్టాః॒ కిం చ॒నేహ వః॒ సర్వే॑ సా॒కం ని జ॑స్యత ॥ ౧.౧౯౧.౦౭
ఉత్పు॒రస్తా ॒త్సూర్య॑ ఏతి వి॒శ్వదృ॑ష్టో అదృష్ట ॒హా ।
అ॒దృష్టా ॒న్సర్వా॑ఞ్జ ॒మ్భయ॒న్సర్వా॑శ్చ యాతుధా॒న్యః॑ ॥ ౧.౧౯౧.౦౮
ఉద॑పప్తద॒సౌ సూర్యః॑ పు॒రు విశ్వా॑ని॒ జూర్వ॑న్ ।
ఆ॒ది॒త్యః పర్వ॑తేభ్యో వి॒శ్వదృ॑ష్టో అదృష్ట ॒హా ॥ ౧.౧౯౧.౦౯
సూర్యే॑ వి॒షమా స॑జామి॒ దృతిం॒ సురా॑వతో గృ॒హే ।
సో చి॒న్ను న మ॑రాతి॒ నో వ॒యం మ॑రామా॒రే అ॑స్య॒ యోజ॑నం హరి॒ష్ఠా మధు॑ త్వా మధు॒లా
చ॑కార ॥ ౧.౧౯౧.౧౦
ఇ॒య॒త్తి॒కా శ॑కున్తి॒కా స॒కా జ॑ఘాస తే వి॒షమ్ ।
సో చి॒న్ను న మ॑రాతి॒ నో వ॒యం మ॑రామా॒రే అ॑స్య॒ యోజ॑నం హరి॒ష్ఠా మధు॑ త్వా మధు॒లా
చ॑కార ॥ ౧.౧౯౧.౧౧
త్రిః స॒ప్త వి॑ష్పులిఙ్గ ॒కా వి॒షస్య॒ పుష్య॑మక్షన్ ।
తాశ్చి॒న్ను న మ॑రన్తి॒ నో వ॒యం మ॑రామా॒రే అ॑స్య॒ యోజ॑నం హరి॒ష్ఠా మధు॑ త్వా మధు॒లా
చ॑కార ॥ ౧.౧౯౧.౧౨
న॒వా॒నాం న॑వతీ॒నాం వి॒షస్య॒ రోపు॑షీణామ్ ।
సర్వా॑సామగ్రభం॒ నామా॒రే అ॑స్య॒ యోజ॑నం హరి॒ష్ఠా మధు॑ త్వా మధు॒లా చ॑కార ॥
౧.౧౯౧.౧౩
త్రిః స॒ప్త మ॑యూ॒ర్యః॑ స॒ప్త స్వసా॑రో అ॒గ్రువః॑ ।
తాస్తే॑ వి॒షం వి జ॑భ్రిర ఉద॒కం కు॒మ్భినీ॑రివ ॥ ౧.౧౯౧.౧౪
ఇ॒య॒త్త॒కః కు॑షుమ్భ॒కస్త॒కం భి॑న॒ద్మ్యశ్మ॑నా ।
తతో॑ వి॒షం ప్ర వా॑వృతే॒ పరా॑చీ॒రను॑ సం॒వతః॑ ॥ ౧.౧౯౧.౧౫
కు॒షు॒మ్భ॒కస్తద॑బ్రవీద్గి ॒రేః ప్ర ॑వర్తమాన॒కః ।
వృశ్చి॑కస్యార॒సం వి॒షమ॑ర॒సం వృ॑శ్చిక తే వి॒షమ్ ॥ ౧.౧౯౧.౧౬
Last updated July 2, 2013

164 sanskritdocuments.org
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

Special mention :
Initial processing and help by Avinash and Shashi Sathaye,
Avinash Chopde, Shree Devi Kumar, Sunder Hattangadi, John Gardner.
Reprocessed from Original in final form by Detlef Eichler with additional corrections.
See Detlef’s site http://www.detlef108.de/Rigvedatm for other details and formats.

Description/comments :
1. The text is shown with accents (Anudattas,dependent Svaritas, and independent Svaritas
including Kampas).
2. Words are connected (ag̀nimIĹe).
3. Ch is doubled as in gachChati according to the rules of Rigveda-Pratishakhya.
4. At the end of a word m is replaced by Anusvara M if the initial letter of the following
word is a labial stop consonant (p, ph, b, bh, m).
5. Visarga H before sh, Sh or s followed by a voiceless consonant is restored as shown in
the printed Rigveda-Samhitas.

Source :
The Aufrecht/van Nooten/Holland (Samhita) version of the Rigveda
(http://www.people.fasarvard.edu/ witzel/onlineRVtm).
1. In this text accented vowels have Udatta (acute) or ’independent Svarita’ (grave) markers.
Kampas are not shown.
2. Words are separated (agním ILe).
3. Ch is not doubled as in gaChati.
4. At the end of a word we find m before a following labial stop consonant (p, ph, b, bh, m).
5. Visarga H before sh, Sh or s followed by a voiceless consonant is dropped according to
a rule of Rigveda-Pratishakhya.

Transliterated by :
1. Source: Aufrecht/van Nooten/Holland (Samhita)
2. Final transliteration: Detlef Eichler

Special Instructions :
Hiatus between a and u(i) is shown in the ITRANS text as au(i).
If you search for ’i’ (’u’) you will find 5 (8) Hiatus occurences.
Hiatus ae, A, aU, Aa, ea, and oa are shown as a/e, a/A, a/U, A/a, e/a and o/a

r01.pdf 165
ఋగ్వేదః మణ్డలం ౧

(without ᳚/᳚ the Itranslator is not converting to Devanagari correctly).The Itranslator ignores
the ᳚/᳚ character.

Rigveda Mandala 1
pdf was typeset on January 21, 2023

Please send corrections to sanskrit@cheerful.com

166 sanskritdocuments.org

You might also like