Phân Tích Bài Thơ V I Vàng

Văn mẫu lớp 11: Phân tích bài thơ Vội vàng của Xuân Diệu
Dàn ý phân tích Vội vàng
Dàn ý số 1
I. Mở bài
● Giới thiệu về nhà thơ Xuân Diệu

● Giới thiệu về thi phẩm “Vội Vàng”.
II. Thân bài
1. Tình yêu tha thiết với cuộc sống nơi trần thế
- “Nắng” của mùa xuân là ánh sáng rực rỡ, ấm áp và tươi vui, “hương” của mùa xuân
là nơi tinh hoa của đất trời, của vạn vật kết tinh, hội tụ.
- Hành động “tắt nắng”, “buộc gió” là những mong muốn dường như không tài nào
thực hiện được bởi lẽ nó đi ngược lại với những quy luật vốn có của tự nhiên.
- Điệp cấu trúc “Tôi muốn... để” kết hợp với động từ mạnh “tắt”, “buộc” kết hợp với
nhịp thơ nhanh, dồn dập, thể hiện khao khát mãnh liệt, hối hả, muốn nhanh chóng
không để những vẻ đẹp tạo hóa vụt mất khỏi tầm tay.
=> Ước muốn bất tử hóa cái đẹp, giữ cho cái đẹp tỏa sắc lên hương vì đóa hoa hương
sắc cuộc đời tươi thắm, ngọt ngào mà mong manh.
- Điệp ngữ "này đây" được lặp đi lặp lại 5 lần như một lời mời gọi, kết hợp với thủ
pháp liệt kê, vừa diễn tả sự giàu có, phong phú bất tận của thiên nhiên vừa thể hiện
cảm giác hân hoan, vui sướng của tác giả.
- Nhà thơ sử dụng một loạt biện pháp tu từ nhân hoá, dùng những danh từ thuộc về
con người ("tuần tháng mật", "khúc tình si") để miêu tả thiên nhiên, kết hợp với "ong
bướm", "yến anh" được gọi tên như đôi như lứa khiến cho vườn xuân bỗng đầy mộng
mơ, lãng mạn, vườn xuân cũng là vườn yêu, vườn tình, vườn ái ân hạnh phúc.
Tổng hợp: Download.vn

- Tính từ "xanh rì", "phơ phất" giàu sức gợi tả vẽ nên cảnh thiên nhiên mùa xuân non
tơ, tràn đầy sức sống.
- Hình ảnh "ánh sáng chớp hàng mi" và "thần vui" vô cùng gợi cảm. Với Xuân Diệu
mỗi ngày được sống, được chiêm ngưỡng ánh dương, được tận hưởng sắc hương của
vạn vật là một ngày hân hoan vui sướng.
=> Bức tranh xuân không chỉ có cảnh vật đẹp tươi mà còn tràn đầy ánh sáng và niềm
vui.
- Hình ảnh so sánh độc đáo “Tháng Giêng ngon như một cặp môi gần”: thiên nhiên
được cảm nhận bằng tình lứa đôi, bằng thể xác và tâm hồn.
- Tâm trạng ngất ngây, mê đắm vô cùng trong niềm tận hưởng mật ngọt tình yêu nơi
thiên đường trần thế “Tôi sung sướng nhưng vội vàng một nửa”: câu thơ bị ngắt làm
hai, khiến cho niềm vui không trọn vẹn. Điều đó thể hiện dự cảm mơ hồ về sự mong
manh, ngắn ngủi của kiếp người đã khiến cho thi nhân sống vội vàng tận hưởng.
2. Quan niệm mới mẻ của Xuân Diệu về thời gian
- Ý thức về sự chảy trôi của thời gian: “Xuân đương tới, nghĩa là xuân đương qua/
Xuân còn non nghĩa là xuân sẽ già”.
- Mùa xuân vẫn tuần hoàn nhưng tuổi trẻ đâu có tuần hoàn, đâu thể thắm lại những lần
như thuở còn sung sức, còn dồi dào nhiệt huyết.
- Chia ly cũng bao trùm lấy cả sự vô tận của thời gian, khoảng không cách biệt của
không gian.
- Hình ảnh thiên nhiên cũng nhuốm màu chia cắt: Vị thời gian rớm màu chia phôi, núi
sông than thầm lời tiễn biệt, những cơn gió xuân vốn dạt dào đến thế cũng thều thào
trong tiếng nghẹn. Tiếng vàng anh ru khúc nhạc tình cũng đành dừng lại.
- Từ “ôi” vang lên nhẹ nhàng mà cũng thật tha thiết, vừa hối tiếc lại vừa thúc giúc.

3. Khát vọng sống vội vàng, tận hưởng của nhà thơ
- Câu cảm thán “mau đi thôi” thể hiện sự tận hưởng thiên nhiên, cuộc sống , tận
hưởng thời gian và cuộc sống
- Khát vọng sống mãnh liệt, khát vọng được yêu thương: Ta muốn ôm
- Đối tượng muốn ôm:
● Cả sự sống mới bắt đầu mơn mởn

● Mây đưa và gió lượn: Quấn quýt, giao hòa
● Cánh bướm say với tình yêu
● Non nước, cây, cỏ rạng
- Thiên nhiên tràn ngập ánh sáng, hương thơm.
- Câu thơ cuối: “Hỡi xuân hồng ta muốn cắn vào ngươi” thể hiện khát vọng tận hưởng
cuộc sống.
III. Kết bài
● Khẳng định lại giá trị nội dung và nghệ thuật của tác phẩm.
● Khái quát cảm nhận chung về bài thơ Vội vàng.
Dàn ý số 2
1. Mở bài:
- Giới thiệu tác giả, tác phẩm.
2. Thân bài:
a. Cái tôi trữ tình đầy mới mẻ:

- Muốn “tắt nắng”, “buộc gió” để lưu giữ lại những vẻ đẹp bình dị đang diễn ra ở cuộc
đời.
- Cái tôi táo bạo, mạnh mẽ, muốn thay đổi cả quy luật của tạo hóa để lưu giữ vẻ đẹp
của trần thế.

=> Thể hiện tấm lòng yêu tha thiết của Xuân Diệu đối với cuộc sống, với thiên nhiên
mùa xuân, mà sâu xa là sự tiếc nuối, sợ hãi bản thân không so kịp với bước chân của
tạo hóa.
b. Bức tranh thiên nhiên mùa xuân tươi đẹp:

- Khi nhìn về cảnh sắc mùa xuân, ánh mắt của người nghệ sĩ tràn ngập tình yêu, niềm
hạnh phúc đã đầy, ở bức tranh thiên nhiên hầu như mọi cảnh vật đều có đôi có cặp,
lãng mạn và tình tứ.
+ Ong bướm ngọt ngào đắm say tuần tháng mật
+ Hoa trong đồng nội xanh rì thực hòa hợp viên mãn.
+ Lá với cành tơ cũng lả lướt đón đưa.
+ Khúc tình si của cặp yến oanh làm cho khung cảnh mùa xuân thêm phần rộn rã.
- Câu thơ “Và này đây ánh sáng chớp hàng mi” làm cho bức tranh mùa xuân thêm
phần lãng mạn, trong trẻo và ấm áp tình người.
=> Bộc lộ được tấm lòng yêu mùa xuân, yêu thiên nhiên tha thiết của tác giả.
- “Mỗi buổi sớm thần Vui hằng gõ cửa”: Đối với tác giả một ngày được sống, được
tỉnh giấc chính là một niềm vui lớn.
- “Tháng Giêng ngon như một cặp môi gần” là sự chuyển đổi cảm xúc mạnh mẽ và
thú vị, cách cảm nhận đầy độc đáo.
- “Tôi sung sướng nhưng vội vàng một nửa/Tôi không chờ nắng hạ mới hoài xuân”.
Xuân Diệu nuối tiếc mùa xuân ngay chính giữa mùa xuân.
c. Nhận thức về bước đi của thời gian và sự ngắn ngủi của đời người:
- Xuân Diệu hiểu và nắm rõ được quy luật không thể thay đổi của tạo hóa thời gian cứ
lặng lẽ trôi đi mà không vì một ai mà dừng lại.
- Tác giả đâm ra tiếc nuối và hờn giận “Lòng tôi rộng, nhưng lượng trời cứ
chật/Không cho dài thời trẻ của nhân gian”.
- Buồn bã, ảm đạm trong những vần thơ chứa đựng đầy nỗi tiếc nuối “Nói làm chi
rằng xuân vẫn tuần hoàn/....
=> Xuân Diệu không kìm lòng được mà tiếc cả đất trời, tiếc nuối hết tất thảy những gì

đang diễn ra xung quanh cuộc sống. Mở ra trong lòng độc giả những nhận thức về sự
quý giá của tuổi trẻ.
c. Người nghệ sĩ hòa vào thiên nhiên, cố gắng tận hưởng, xua đi nỗi nuối tiếc:
- “Mau đi thôi/Mùa chưa ngả chiều hôm” chính là lời tự thúc giục, động viên bản thân,
cũng như nhiều thế hệ trẻ phải nhanh bước chân chạy đua với thời gian mà tận hưởng
của sống.
- Tấm lòng khát khao, rạo rực của người nghệ sĩ như “muốn ôm cả sự sống mới bắt
đầu mơn mởn”, dành trọn hết tất cả những gì xanh tươi, trẻ trung trong vũ trụ.
- “Hỡi xuân hồng! Ta muốn cắn vào ngươi!” thể hiện được tình yêu mãnh liệt của
Xuân Diệu đối với mùa xuân, muốn được tận hưởng một cách trọn vẹn nhất cả thanh,
sắc, hương, vị.
3. Kết bài:
Nêu cảm nhận chung.
Phân tích Vội vàng đạt điểm cao - Mẫu 1
Trong phong trào thơ Mới, ngoài cái kỳ dị bí ẩn nhiều đau thương của Hàn Mặc Tử,
sự quê mùa chân chất của Nguyễn Bính, nỗi buồn mênh mang, ảm đạm của Huy Cận
thì Xuân Diệu đã nổi lên như một hiện tượng độc đáo, đầy mới lạ và nhiều sức hấp
dẫn. Ông đã mang đến cho cả thi đàn một luồng gió mới, trẻ trung, yêu đời, nồng nhiệt
và đắm say, như một kẻ si tình đang vội vã khỏa lấp đi những nỗi trống rỗng, thiếu
vắng trong lòng, một kẻ “tham lam” tận hưởng những màu sắc, hương vị bình thường
giữa cuộc đời. Đọc thơ Xuân Diệu người nào chê thì phê phán đến bỏ, người đã thích
thì ca ngợi hết lời, và những người thích thú ấy lại đa số là những người trẻ, dạt dào
sức sống. Vội vàng là một trong những tứ thơ nổi bật và xuất sắc nhất của Xuân Diệu
khi thể hiện được hầu hết phong cách sáng tác cũng như những quan niệm sống,
những triết lý nhân sinh sâu sắc của tác giả.
“Tôi muốn tắt nắng đi

Cho màu đừng nhạt mất

Tôi muốn buộc gió lại

Cho hương đừng bay đi”
Trong bốn câu thơ đầu tiên Xuân Diệu đã bộc lộ cái tôi cá nhân của mình một cách rõ
rệt và đặc sắc bởi những ước muốn kỳ lạ có phần hoang đường và nông nổi khi tác giả
muốn “tắt nắng”, “buộc gió” những sự việc tưởng chừng như xa vời và không thể xảy
ra. Đằng sau suy nghĩ táo bạo ấy là một tình yêu tha thiết với cuộc đời, vì yêu nên
người thi sĩ luyến tiếc tất cả vẻ đẹp bình dị đang diễn ra ở cuộc đời này. Đối với Xuân
Diệu màu nắng chói chang của mùa hạ hay nhàn nhạt của mùa thu đều thực đẹp và
thực quý giá, mà bản thân Xuân Diệu muốn thứ nắng ấm áp ấy mãi được tồn tại để
chiêm ngưỡng, tận hưởng.
Nhà thơ muốn “buộc gió” là bởi vào mùa xuân trăm hoa đua nở, hương sắc ngào ngạt,
buộc gió để hương thơm của hoa lá, cây cỏ không bị phai nhạt, hư vô trong không
gian. Có thể nói rằng cái tôi của Xuân Diệu được thể hiện một cách vô cùng độc đáo
vừa ngây thơ, khát khao sở hữu như một đứa trẻ hồn nhiên lại cũng vừa táo bạo, mạnh
mẽ khi muốn thay đổi cả tạo hóa. Tất cả những điều ấy đều thể hiện tấm lòng yêu tha
thiết của Xuân Diệu đối với cuộc sống, với thiên nhiên mùa xuân, mà sâu xa là sự tiếc
nuối, sợ hãi bản thân không so kịp với bước chân của tạo hóa, không thể tận hứng mà
tận hưởng hết tất thảy những điều bình dị trong cuộc đời vốn còn nhiều tươi đẹp này.
“Của ong bướm này đây tuần tháng mật

Này đây hoa của đồng nội xanh rì
Này đây lá của cành tơ phơ phất
Của yến anh này đây khúc tình si
Và này đây ánh sáng chớp hàng mi
Mỗi buổi sớm thần Vui hằng gõ cửa
Tháng giêng ngon như một cặp môi gần”
Chính từ nhận thức mới mẻ rằng vẻ đẹp thực sự chính là xuất phát từ những điều bình
dị, giản đơn xung quanh cuộc sống thường ngày chứ không phải ở một chốn bồng lai

tiên cảnh nào xa xôi. Xuân Diệu đã vẽ ra một bức tranh thiên nhiên mùa xuân thực
sinh động và hấp dẫn, bộc lộ rõ tình cảm nồng nàn, đắm say của ông đối với mùa xuân,
tình yêu và tuổi trẻ. Xuân Diệu được mệnh danh là ông hoàng thơ tình bởi từng vần
thơ của ông dù vui hay buồn vẫn luôn rất tình tứ, lãng mạn. Ở Vội vàng cũng thế,
trong lúc sôi nổi, đắm say và nhiệt huyết nhất khi nhìn về cảnh sắc mùa xuân, ánh mắt
của người nghệ sĩ cũng tràn ngập tình yêu, niềm hạnh phúc đã đầy. Điều đó thể hiện
rõ trong từng câu thơ khi ở bức tranh thiên nhiên hầu như mọi cảnh vật đều có đôi có
cặp, lãng mạn và tình tứ, ong bướm thì ngọt ngào đắm say tuần tháng mật. Hoa trong
đồng nội xanh rì thực hòa hợp viên mãn, lá với cành tơ cũng lả lướt đón đưa, và khúc
tình si của cặp yến oanh lại càng làm cho khung cảnh mùa xuân thêm phần rộn rã tươi
đẹp.
Đặc biệt ở câu thơ “Và này đây ánh sáng chớp hàng mi” lại càng làm cho bức tranh
mùa xuân thêm phần lãng mạn, trong trẻo và ấm áp tình người. Hình ảnh hàng mi ánh
lên màu nắng sớm là một hình ảnh đẹp và lãng mạn, khi Xuân Diệu đã khéo léo để
con người xuất hiện và hòa nhập với thiên nhiên, yêu thiên nhiên một cách rất đỗi dịu
dàng, đó có thể là một nàng thơ trẻ tuổi dạo bước trong khu vườn, cả người phủ một
màu nắng nhàn nhạt, mà hàng mi cong vút lại bắt mắt hơn cả. Đó cũng có thể là bóng
dáng người nghệ sĩ đang bận tận hưởng mùa xuân, trong cảm giác mơ màng, đôi mắt
khép hờ hững khiến nắng ánh lên hàng mi. Chung quy lại dù hiểu theo cách nào Xuân
Diệu cũng đã rất thành công khi đem đến cho người đọc một bức tranh thiên nhiên
thực hài hòa, tràn đầy sức sống, cả sức sống của thiên nhiên lẫn sức sống của con
người. Càng bộc lộ được tấm lòng yêu mùa xuân, yêu thiên nhiên tha thiết của tác giả.
Đến câu thơ cuối cùng triết lý nhân sinh sâu sắc của Xuân Diệu được bộc lộ một các
tinh tế rằng “Mỗi buổi sớm thần Vui hằng gõ cửa”, như vậy đối với tác giả một ngày
được sống, được tỉnh giấc chính là một niềm vui lớn, tựa như thần, như thánh ngự
trước cửa. Và Xuân Diệu, bản thân ông chỉ mong mỗi ngày được sống hạnh phúc,
được tận hưởng cuộc sống bình dị êm đềm, được sống giữa thiên nhiên xuân sắc, đó
đã là điều hạnh phúc quá đỗi lớn lao, chứ chẳng mong cầu tìm bình yên, vui sướng
giữa chốn bồng lai tiên cảnh, xa rời nhân thế. Từ đó cũng thấy được quan niệm sống

thực tế, đơn giản, không mưu cầu những thứ cao xa, ngoài tầm với, mà trái lại Xuân
Diệu hết sức trân trọng cuộc sống trước mắt, trân trọng từng giây phút tuổi trẻ giây
phút được sống trên trần gian.
Câu thơ “Tháng Giêng ngon như một cặp môi gần” là sự chuyển đổi cảm xúc mạnh
mẽ và thú vị, xưa nay người ta vẫn tận hưởng cảnh sắc thiên nhiên bằng thính giác,
xúc giác, thị giác, thì đến Xuân Diệu ông còn tận hưởng mùa xuân bằng cả vị giác. Vì
quá đỗi yêu thích, quá đỗi khao khát vẻ đẹp của mùa xuân mà ông vừa thấy nó ngon
ngọt, vừa muốn được tận hưởng được “hôn” vào mùa xuân. Đang trên đà cảm xúc
thăng hoa tột bậc của sự sung sướng hạnh phúc, bỗng nhiên tâm trạng của thi sĩ chùng
lại:
“Tôi sung sướng nhưng vội vàng một nửa

Tôi không chờ nắng hạ mới hoài xuân”
Xuân Diệu đang mơ màng trong bức tranh thiên nhiên mùa xuân đậm sắc hương vị,
thế nhưng giữa cái sung sướng ấy nhà thơ bất chợt dừng lại vội vã nuối tiếc mùa xuân
ngay chính giữa mùa xuân. Quả thực đó là một cách nghĩ vô cùng kỳ lạ và khó hiểu,
thế nhưng chính cái sự ưu lo, tiếc nuối lạ lùng ấy lại là chi tiết cho thấy tấm lòng khao
khát, trân trọng mùa xuân và tuổi trẻ của Xuân Diệu nó tha thiết, sâu đậm hơn bao giờ
hết. Đồng thời cũng là cánh cửa để ở ra những triết lý nhân sinh mới mà tác giả muốn
truyền đạt.
“Xuân đang tới, nghĩa là xuân đang qua,

Xuân còn non, nghĩa là xuân sẽ già,
Mà xuân hết, nghĩa là tôi cũng mất.
Lòng tôi rộng, nhưng lượng trời cứ chật,
Không cho dài thời trẻ của nhân gian,
Nói làm chi rằng xuân vẫn tuần hoàn,
Nếu đến nữa không phải rằng gặp lại.

Còn trời đất, nhưng chẳng còn tôi mãi,

Nên bâng khuâng tôi tiếc cả đất trời;”
Xuân Diệu hiểu và nắm rõ được quy luật không thể thay đổi của tạo hóa “Xuân đang
tới nghĩa là xuân đang qua/Xuân còn non nghĩa là xuân sẽ già”, thời gian thấm thoát
thoi đưa, năm này qua tháng nọ, cứ lặng lẽ trôi đi mà không vì một ai mà dừng lại.
Cùng với bước đi của tạo hóa tuổi xuân của con người cũng theo đó mà tàn phai, héo
úa dần theo năm tháng, không một ai có thể chống lại bước đi của thời gian, cũng
không thể sống mãi cùng năm tháng, tuổi trẻ qua đi, tuổi già ập đến, con người chẳng
ai thoát khỏi một vòng sinh lão bệnh tử. Tác giả nghĩ đến mùa xuân qua đi rồi xuân lại
về, một vòng tuần hoàn lặp lại mãi mãi, thế nhưng còn bản thân ông lại chỉ có một
cuộc đời, một tuổi xuân duy nhất. Chính lẽ ấy Xuân Diệu đâm ra tiếc nuối và hờn giận
“Lòng tôi rộng, nhưng lượng trời cứ chật/Không cho dài thời trẻ của nhân gian”. Tác
giả yêu cuộc sống, khao khát mùa xuân và tuổi trẻ đến độ hờn dỗi, than trách cả tạo
hóa, thậm chí muốn ông trời cho mình thêm một thời thanh xuân tươi đẹp. Ấy rồi
Xuân Diệu càng trở nên buồn bã, ảm đạm trong những vần thơ chứa đựng đầy nỗi tiếc
nuối:
“Nói làm chi rằng xuân vẫn tuần hoàn

Nếu đến nữa không phải rằng gặp lại
Còn trời đất nhưng chẳng còn tôi mãi
Nên bâng khuâng tôi tiếc cả đất trời”,
Tác giả ý thức được sự ngắn ngủi của đời người, của cuộc sống thế nên đối với ông
việc tạo hóa tuần hoàn cũng chẳng có nghĩa lý gì khi cuộc đời chỉ có một, chẳng thể
lặp lại lần nữa. Đồng thời cũng thể hiện được cá tính, cái tôi ngông cuồng, dám vượt
lên để đứng ngang hàng cùng vũ trụ, đề cao bản ngã, khi nhận định rằng còn trời đất
nhưng đã không còn bản thân mãi mãi, thể hiện sự mất mát sánh ngang với trời đất.
Chính lẽ ấy, Xuân Diệu không kìm lòng được mà tiếc cả đất trời, tiếc nuối hết tất thảy
những gì đang diễn ra xung quanh cuộc sống. Cái tấm lòng vừa bao la, vừa tham lam
tiếc nuối của Xuân Diệu thật đáng yêu và cũng thật sâu sắc, khi đã mở ra trong lòng

độc giả những quy luật tuần hoàn tàn nhẫn của tạo hóa, khiến chúng ta nhận thức được
sự quý giá của tuổi trẻ, tạo động lực để con người ta sống có ý nghĩa hơn, tránh để lại
nhiều tiếc nuối trong cuộc đời. Và bản thân Xuân Diệu cũng chính là người mạnh mẽ
tìm ra giải pháp cho bản thân khi sớm nhận ra những quy luật của thời gian, ông vội
vã lao vào sống, lao vào tận hưởng đến gấp đôi, gấp ba lần, như một kẻ đói đứng trước
rừng cao lương mỹ vị.
“Mau đi thôi! Mùa chưa ngả chiều hôm,

Ta muốn ôm
Cả sự sống mới bắt đầu mơn mởn;
Ta muốn riết mây đưa và gió lượn,
Ta muốn say cánh bướm với tình yêu,
Ta muốn thâu trong một cái hôn nhiều
Và non nước, và cây, và cỏ rạng,
Cho chếnh choáng mùi thơm, cho đã đầy ánh sáng
Cho no nê thanh sắc của thời tươi;
- Hỡi xuân hồng, ta muốn cắn vào ngươi!”
Câu thơ “Mau đi thôi/Mùa chưa ngả chiều hôm” chính là lời tự thúc giục, động viên
bản thân, cũng như nhiều thế hệ trẻ phải nhanh bước chân chạy đua với thời gian mà
tận hưởng của sống, tận hưởng những cảnh đẹp, ý vui ngay chính tại nhân gian này
chứ không phải ở một nơi nào đó xa xăm. Tấm lòng khát khao, rạo rực của người
nghệ sĩ như “muốn ôm cả sự sống mới bắt đầu mơn mởn”, dành trọn hết tất cả những
gì xanh tươi, trẻ trung trong vũ trụ, muốn được bay bổng cùng với “mây đưa, gió
lượn”, muốn được đã đầy say đắm trong tình yêu và mật ngọt của tuổi trẻ. Tất cả
những điều tuyệt vời ấy Xuân Diệu chỉ muốn gộp, muốn “thâu” hết lại trong một “cái
hôn nhiều” đắm say, mơ màng và sâu sắc.
Lòng người nghệ sĩ chỉ muốn tận hưởng càng nhiều, nhiều hơn nữa, với ông bao nhiêu
cái xinh đẹp của thời tươi cũng là chẳng đủ, ông muốn sống hai ba lần chỉ trong một
đời người. Thế nên cái tốc độ, cái vội vàng, những cái mà ông muốn tận hưởng, muốn

ôm trọn cũng gấp tới vài ba lần. Nếu có điều quở trách người ta chỉ dám quở: Xuân
Diệu sao tham sống quá, tham tận hưởng cái cuộc đời vốn bình dị này quá mà đâu biết
rằng đối với ông những thứ cây cỏ, ánh sáng của thế gian này lại chính là thứ quý giá
và tươi đẹp nhất trên đời. Có vậy mới thấy Xuân Diệu trong thơ dường như muốn tận
hưởng mãi, không có điểm dừng, thế nhưng ông lại cũng là người sáng suốt khi biết
thế nào là hạnh phúc, biết đủ và biết kiếm tìm vẻ đẹp cuộc sống ở nơi nhân gian trần
thế, chứ chẳng hão huyền tịm tận chín tầng mây như nhiều văn nhân, nghĩa sĩ xưa.
Câu thơ cuối bài “Hỡi xuân hồng! Ta muốn cắn vào ngươi!” là một câu thơ giàu xúc
cảm và rất tình tứ, thể hiện được cái lãng mạn vừa phóng khoáng vừa ngông cuồng,
cũng như tình yêu mãnh liệt của Xuân Diệu đối với mùa xuân. Đối với ông chỉ cảm
nhận, mắt thấy tai nghe còn chưa đủ, mà người còn muốn được cắn thử, nếm thử cái
hương sắc tuyệt vời của mùa xuân, được tận hưởng một cách trọn vẹn nhất thì mới
nguôi ngoai những nỗi tiếc nuối, hoang mang trong lòng, mới lấy lại được sự cân bằng
trong những cảm xúc bâng khuâng vì sợ tuổi xuân trôi đi mất.
Vội vàng của Xuân Diệu là một bài thơ rất mới, mới về cả cách nhìn nhận, quan niệm
thẩm mỹ, cho đến cách truyền tải cảm xúc, triết lý nhân sinh, tất cả đều được tác giả
thể hiện một cách tinh tế, cũng vừa độc đáo với lối thơ tự do, khuynh hướng lãng mạn
kiểu Pháp, cùng với hệ thống từ ngữ phong phú giàu sức gợi. Tác phẩm không chỉ bộc
lộ những quan niệm mới mẻ về mùa xuân, tình yêu và tuổi trẻ, mà còn mang đến cho
người đọc cách nhìn nhận về cuộc sống, về việc tìm kiếm hạnh phúc, cũng như cách
trân trọng và sống một cuộc đời có ý nghĩa, để tuổi xuân không bị lãng phí trong nhiều
tiếc nuối.
Phân tích bài Vội vàng - Mẫu 2
Xuân Diệu là nhà thơ có phong cách sáng tác riêng biệt so với những người cùng thời.
Cái tôi trong thơ văn của ông được thể hiện một cách mãnh liệt và sống động hơn cả.
Tác phẩm Vội vàng là kết tinh những điểm nhấn lắng đọng và sâu sắc nhất của tinh
thần thơ Xuân Diệu. Dù đã nhiều năm trôi qua, nhưng tinh thần của Vội vàng vẫn là

bài học để thế hệ sau biết trân quý trước những điều đang trải qua. Phân tích bài thơ
Vội vàng với những thủ pháp nghệ thuật và tầng lớp giá trị được Xuân Diệu biểu đạt.
Xuân Diệu (1916 – 1985), là một nhà thơ “mới nhất trong số những nhà thơ mới” của
Việt Nam giai đoạn 1936 – 1944. Những tác phẩm của ông đều thể hiện được nét trữ
tình mà da diết. Từng vần thơ không chỉ mang giá trị văn học nghệ thuật, mà còn là
những chiêm nghiệm sâu sắc về cuộc đời, cách sống. Bằng ngòi bút tinh tế của mình,
Xuân Diệu đã vẽ nên được bức tranh đầy mê hoặc qua các tập thơ Gửi hương cho gió,
Thông vàng,…
Tập Thơ thơ (1938) được ra đời trong giai đoạn hoàng kim của Xuân Diệu. Tác phẩm
như mở ra một khung trời mới, nhặt nhạnh những mảnh vụn dung dị nhất trong cuộc
sống để vun đắp nền khu rừng đầy xuân sắc. Vội vàng là một nhành cây đầy sống
động trong khu vườn đó.
Xuân Diệu là nhà thơ đầy táo bạo. Sự liều lĩnh, phá vỡ những khuôn mẫu của Xuân
Diệu là điều làm nên điểm độc đáo trong thơ văn của ông. Bốn câu đầu trong tác phẩm
Vội vàng có thể minh chứng cho sự táo bạo đó.
Tôi muốn tắt nắng đi

Cho hương đừng bay đi
Vào giữa thời kỳ gian khổ của cuộc kháng chiến. Những nỗi lo về cuộc trường kỳ đấu
tranh đã làm cho các thanh niên thế hệ đó bị cuốn vào guồng quay thời cuộc. Xuân
Diệu là một con người giữa cuộc đời. Thơ của ông thể hiện những trăn trở “con
người” nhất. Những yếu tố vận động của tự nhiên như “nắng”, “gió” đối với Xuân
Diệu đều là những niềm yêu quý giá. Ông muốn “tắt chúng đi” muốn “buộc chúng
lại” để giữ chúng mãi bên mình. Những khao khát mang tính “Trái quy luật đó” cũng
được đặt trong các câu thơ lệch nhịp so với toàn bài.

Ngay từ đầu bài, Xuân Diệu đã đặt bốn câu thơ mang ý nghĩa bao quát tinh thần của
toàn bài. Sự lệch nhịp trong các câu thơ đầu dường như phản ánh đúng những sắc thái
riêng biệt mà thơ Xuân Diệu hướng tới so với các trường phái thơ ca trong thời kỳ
kháng chiến.
Ẩn đằng sau sự ngông cuồng và bướng bỉnh của Xuân Diệu là tình yêu tha thiết đối
với cuộc đời, với con người. Cũng chính nhờ vào tinh thần đó mà nhà thơ đã nhìn thấy
những nhãn quan rực rỡ của thiên nhiên:

Của yến anh này đây khúc tình si”
Một bức tranh đầy sống động gợi lên các giác quan với hình ảnh, âm thanh, màu sắc,
những chuyển động tinh tế của vạn vật được mở ra. Điệp ngữ “Này đây” liên tục được
lặp lại thể hiện cái háo hức và rạo rực của một tâm hồn nhạy cảm. Khi trước những
điều tưởng chừng như dung dị của trần gian.
Thiên nhiên trong Vội vàng hiện ra đầy mời gọi, tươi tắn đến tuyệt vời. Khiến cho
những ai vô tình đọc qua đều chợt nhận ra bản thân đã bỏ lỡ quá nhiều điều tươi đẹp
đến thế trong đời.
Mùa xuân đến mang theo những ánh sáng diệu kỳ rọi chiếu khắp trần gian. Có lẽ vậy
mà Xuân Diệu cảm thấy “Tháng giêng ngon như cặp môi gần” . Người thi sĩ Xuân
Diệu là người có nhiều cảm xúc với tình yêu. Nên những liên tưởng của ông về thiên
nhiên tựa như vẻ đẹp của sự gần gũi giữa con người cũng mang đặc trưng bản sắc thơ
của ông.
Những trải nghiệm của Xuân Diệu về thiên nhiên cũng được đặt trong mối liên hệ chặt
chẽ với thời gian. Mùa xuân, tuổi trẻ hay tình yêu đều là những thứ đẹp nhất trong
cuộc đời của mỗi người. Nhưng chúng không vô hạn, mà hữu hạn. “Xuân đương tới

nghĩa là xuân đương qua” thể hiện các tầng lớp ý nghĩa và giá trị triết học sâu sắc về
thế giới quan. Mỗi người chúng ta không phải chỉ đang sống, chúng ta còn đang dần
chết đi. Cuộc sống chỉ có ý nghĩa khi chúng ta sống “Vội vàng”, trân trọng và khao
khát từng ngày trong cuộc đời. Đó là những giá trị mà mỗi người cần nắm giữ, bên
cạnh nghĩa vụ và trách nhiệm thiêng liêng với đất nước trong giai đoạn đó.
Vội vàng là áng thơ trữ tình. Nhưng nó không chỉ đơn thuần là những câu từ phi hiện
thực. Thông qua sự phá cách trong thể hiện, tinh thần đầy hấp dẫn, Xuân Diệu thể
hiện những triết lý sống giản đơn nhất. Tinh thần thơ Xuân Diệu dù đã trải qua nhiều
năm, nhưng vẫn đem đến cho thế hệ trẻ một tuyên ngôn đầy hào sảng. Hãy sống Vội
vàng, sống như chỉ một lần được sống. Bài Phân tích bài thơ Vội vàng trên đây là một
mặt cắt triết lý được Xuân Diệu gửi gắm, với giọng thơ Vồn vã, nhịp điệu nhanh.
Vội vàng phân tích - Mẫu 3
Nổi bật trong những bài thơ viết về mùa xuân, tuổi trẻ của Xuân Diệu là bài Vội vàng.
Bài thơ là lời giục giã sống mãnh liệt, sống hết mình, quý trọng từng giây, từng phút
của cuộc đời mình, nhất là những tháng năm của tuổi trẻ.
Xuân Diệu yêu thiên nhiên, yêu cái đẹp đến mãnh liệt đến cường tráng nhưng bên
trong những vần thơ của ông vẫn gây cho người đọc một cảm giác chênh vênh, hụt
hẫng. Bởi tình yêu luôn gắn với nỗi đau, niềm vui song song với nỗi buồn, bởi niềm
vui đó rồi cũng phải hết, không thể tồn tại vĩnh hằng được. “Xuân Diệu là một người
của đời, một người ở giữa loài người. Lầu thơ của ông xây dựng trên đất của một tấm
lòng trần gian”(Thế Lữ). Bài thơ Vội vàng là tiếng nói con tim của một kẻ đang say
mê trong tình yêu với những cung bậc cảm xúc khác nhau.
Bài Vội vàng có hình ảnh cả một thiên đường trên mặt đất: Xuân Diệu phát hiện và
khẳng định dứt khoát mùa xuân và mọi cảnh đẹp quanh ta là cả một thế giới thần
tiên.Bốn câu đầu: hình ảnh cái tôi lãng mạn bộc lộ rất độc đáo:

Cho màu đừng nhạt mất;
Muốn “tắt nắng”, muốn “buộc gió”, thật là những ham muốn kỳ dị, chỉ có ở thi sĩ.
Nhưng làm sao cưỡng được quy luật, làm sao có thể vĩnh viễn hóa được những thứ
vốn ngắn ngủi mong manh ấy? Những khát khao “phi lí” ấy lại tạo nên một cái tôi cực
kỳ ấn tượng và lôi cuốn. Tác giả không dùng đại từ “ta” mà lại dùng “tôi” như để
khẳng định mình, khẳng định khát khao cháy bỏng “đoạt” lấy thiên nhiên đất trời.
Xuân Diệu muốn cưỡng lại quy luật của tự nhiên, những vận động của đất trời. Đó là
tiếng nói của cái tôi đầy kiêu hãnh và khát vọng mãnh liệt lạ lùng, cho thấy tầm vóc
của con người muốn vươn lên để có thể ngang tầm với tạo hóa. Thiên đường - mùa
xuân ấy mang bao nhiêu vẻ đẹp: sức sống của vạn vật đều rộn ràng tươi thắm, nảy nở
rất trẻ trung.
Tình yêu cuộc sống này tràn ngập trong huyết mạch của nhà thơ và nhà thơ nhận thấy
cuộc sống nơi mình đang sống như một thiên đường:
Của ong bướm này đây tuần tháng mật
Này đây hoa của đồng nội xanh rì,
Mỗi sáng sớm thần Vui hằng gõ cửa;
Tháng giêng ngon như một cặp môi gần.

Đó là một bức tranh mùa xuân đầy ánh sáng, mới mẻ, tinh khôi, đầy âm thanh tình tứ.
Mùa xuân là mùa của cây cối đâm chồi, nảy lộc, mùa của sự sinh sôi và hạnh phúc
tràn đầy. Khu vườn xuân trong bài thơ cũng “vội vàng” dâng toả sắc hương, trao mật
ngọt. Ong bướm rộn ràng bởi những đóa hoa xuân khoe sắc thắm nổi bật giữa đồng
nội xanh rì.
Cành tơ phơ phất đang vươn những chồi búp nõn nà trong bức tranh xuân. Ánh sáng
bình minh toả màu hồng đào, bừng hé. Chim yến, chim oanh đang rộn ràng hát những
bản tình ca mùa xuân. Điệp ngữ: “Này đây” lặp bốn lần là tiếng reo vui đầy kinh ngạc
của tác giả vì liên tiếp phát hiện ra những vẻ đẹp kì lạ của cuộc sống. “Tháng giêng”
là khởi đầu của một năm, khởi đầu của mùa xuân – mùa xuân tươi non mơn mởn là
biểu tượng vẻ đẹp cuộc sống.
Hình ảnh “cặp môi gần” gợi làn môi tươi hồng của thiếu nữ đang hé mở đợi chờ. Khác
với các nhà thơ khác thường lấy thiên nhiên là chuẩn cho mọi vẻ đẹp thì Xuân Diệu
lại lấy con người giữa mùa xuân, tuổi trẻ, tình yêu làm chuẩn mực. Vì thế nên tháng
Giêng như tràn trề nhựa sống, mơn mởn da thịt bởi xuân hồng.
Thế giới này được Xuân Diệu cảm nhận bằng cả sự tinh vi nhất của một hồn yêu đầy
ham muốn, nên sự sống cũng hiện ra như một thế giới đầy xuân tình. Sở dĩ Xuân Diệu
có những mong muốn và khao khát như thế bởi tác giả là một thi sĩ có hồn thơ nhạy
cảm đặc biệt trước bước đi của thời gian. Và Xuân Diệu khẳng định:
Xuân đương tới, nghĩa là xuân đương qua
Xuân còn non, nghĩa là xuân sẽ già
Mà xuân hết, nghĩa là tôi cũng mất
Khác với những quan niệm cũ cho rằng “xuân vẫn tuần hoàn” thì đối với Xuân Diệu:
Nếu tuổi trẻ chẳng hai lần thắm lại!

Nên bâng khuâng tôi tiếc cả đất trời
Tương ứng với mùa xuân là con người, là tôi. Thời gian là thước đo tuổi trẻ. Thời gian
sẽ một đi không trở lại, vì vậy tuổi trẻ cũng như thế. Làm chi có sự tuần hoàn cơ chứ !
Trong cái mênh mông của đất trời, cái vô tận của thời gian, sự có mặt của con người
thật là ngắn ngủi, hữu hạn.
Mùi tháng năm đều rớm vị chia phôi
Khắp sông núi vẫn than thầm tiễn biệt…
Cái tinh tế của Xuân Diệu thể hiện ở chỗ: cảm nhận được sự phai tàn khi vạn vật còn
đang ở độ mơn mởn. Thi sĩ thấy như ngọn gió lướt qua tất cả. Lúc tạo vật đang ở thời
tươi cũng là lúc phải đối diện với sự phai tàn sắp sửa. Thời gian như có mùi, có vị chia
phôi chất chứa. cả đất trời, sông núi đều cất lên âm thanh của sự chia ly, tiễn biệt. Vạn
vật đang than thở, ngậm ngùi, đưa tiễn phần đời của chính nó. Tất cả khiến nhà thơ
cảm thấy hụt hẫng, tiếc nuối.
Không thể buộc gió, không thể tắt nắng, cũng không thể cầm giữ được thời gian, thì
chỉ có cách thực tế nhất là chạy đua với thời gian, là phải tranh thủ sống: “Chẳng bao
giờ, ôi ! Chẳng bao giờ nữa…”
Nếu như ở hai khổ thơ đầu, Xuân Diệu nói về tình yêu thiết tha với thiên đường nơi
trần thế của mình hay ở khổ thơ thứ ba tác giả đưa ra một quan niệm mới mẻ về thời
gian: mùa xuân đi là mùa xuân không quay trở lại, lấy con người giữa tuổi trẻ làm
chuẩn cho mọi vẻ đẹp thì ở khổ thơ thứ tư lại là lời giục giã sống vội vàng, cuống quýt
của tác giả.
Mở đầu khổ thơ, Xuân Diệu viết: “Mau đi thôi mùa chưa ngả chiều hôm!”. Đây là lời
giục giã sống vội vàng, sống sao cho có ý nghĩa khi còn trẻ bởi thời gian sẽ trôi qua
rất nhanh. Và ở đây, Xuân Diệu đã gợi ra một cách sống, một quan niệm sống tích cực

hơn: sống hết mình từng giây, sống tận hiến và tận hưởng cuộc sống bằng các giác
quan, sống hết mình ở thời tươi đẹp nhất.
Ở đoạn thơ cuối, tác giả đã sử dụng một loạt động từ tăng tiến để thể hiện cảm xúc
mãnh liệt của mình:
Ta muốn ôm
Cả sự sống mới bắt đầu mơn mởn
Ta muốn riết mây đưa và gió lượn
Ta muốn say cánh bướm với tình yêu
Nếu như ở phần đầu bài thơ, tác giả xưng “tôi” để bộc bạch, giãi bày tâm trạng thì ở
khổ thơ cuối, tác giả lại xưng “ta” để tự mình đối diện với sự sống trên trần gian. Tất
cả đều thể hiện sự gấp gáp, cuống quýt, vồ vập. Xuân Diệu muốn ôm giữ lấy những vẻ
đẹp non tươi của cuộc sống đang diễn ra: sự sống bắt đầu mơn mởn, mây đưa, gió
lượn… để nó khỏi trôi đi nhưng dù ôm chặt mà vẫn không thể giữ được trọn vẹn. Trái
tim yêu của Xuân Diệu như muốn rộng ra chứa hết cả vũ trụ. Tất cả đều thúc đẩy một
quan niệm sống hối hả, vồ vập, cuống quýt.
“Vội vàng” thể hiện một tâm hồn yêu đời, yêu sống đến cuồng nhiệt. Biết quý trọng
thời gian, biết quý trọng tuổi trẻ, biết sống cũng là để yêu; tình yêu lứa đôi, tình yêu
tạo vật. Và bài thơ là nhịp đập gấp gáp trước “thanh sắc trần gian” một ngày xuân của
một trái tim chưa bao giờ chán sống.
Phân tích Vội vàng - Mẫu 4
Trong cuốn Thi nhân Việt Nam Hoài Thanh viết: "Thơ Xuân Diệu còn là một nguồn
sống dào dạt chưa từng thấy ở chốn nước non lặng lẽ này - Xuân Diệu say đắm tình
yêu, say đắm cảnh trời, sống vội vàng, sống cuống quýt, muốn tận hưởng cuộc đời
ngắn ngủi của mình". Thơ Xuân Diệu bộc lộ hồn thơ trẻ trung, nồng nàn và tình yêu

cuộc sống đến độ đam mê ấy thể hiện rất rõ trong bài thơ Vội vàng. Bài thơ cũng thể
hiện quan niệm nhân sinh của Xuân Diệu trước Cách mạng tháng Tám.
Về cấu tứ bài thơ: Bài thơ là một phép biện chứng tâm hồn: Xuân Diệu rất yêu cuộc
sống nhất là tuổi trẻ nhưng nhà thơ cũng rất sợ mất nó, nghĩ đến điều đó không tránh
khỏi tiếc nuối buồn bã, để không hoang phí cái đẹp một cách vô ích nên cuối cùng nhà
thơ chạy đua với thời gian, vội vàng hưởng mọi vẻ đẹp mà đời đã ban cho. Đó là lý lẽ
của thái độ sống "vội vàng". Bài thơ thể hiện cái tôi trữ tình tràn đầy cảm xúc với
những trạng thái phức tạp, yêu mãnh liệt nhưng sau đó lại dỗi hờn, buồn chán tuyệt
vọng, rồi bừng dậy một tình yêu sôi nổi để tận hưởng hết vẻ đẹp của cuộc đời.
Bài thơ chủ yếu nói đến mối quan hệ giữa thời gian với cái đẹp của cuộc sống và đời
người - nhất là tuổi trẻ. Vì thời gian mà dẫn đến một lối sống, thái độ sống.
Ý thức về sự chảy trôi của thời gian nên tác giả có khát vọng rất nghệ sĩ là muốn níu
giữ thời gian:
Cho màu đừng nhạt mất,
Tôi muốn buộc gió
Cho hương đừng bay đi.
Trong thơ Xuân Diệu, cơn gió và dòng nước trôi thường là biểu tượng của thời gian.
Ở bài thơ này nắng và gió là hình ảnh cụ thể của thiên nhiên và là biểu tượng của thời
gian. Hương và màu là hình ảnh cụ thể nhưng cũng là biểu tượng cho mùa xuân - cái
đẹp.
Tác giả đã dùng những động từ mạnh: tắt (nắng), buộc (gió) để thể hiện ý muốn đoạt
quyền của tạo hóa, muốn giữ lại màu và hương của mùa xuân. Muốn cưỡng lại quy
luật của tự nhiên để giữ mãi cái đẹp của cuộc sống là một khát vọng rất nghệ sĩ - thể
hiện tình yêu cuộc sống mãnh liệt, bất chấp mọi quy luật. Câu thơ ngắn, giọng thơ

mạnh cũng góp phần thể hiện thái độ vội vã, tâm hồn trẻ trung, đầy sức sống của tác
giả.
Tác giả muốn đoạt quyền tạo hóa để giữ lấy mãi mùa xuân vì mùa xuân đẹp quá:
Này đây hoa của đồng nội xanh ri
Cách miêu tả mùa xuân của Xuân Diệu rất mới. Câu thơ thứ nhất và thứ tư có cú pháp
mới, đảo trật tự thành phần câu nhằm tô đậm hương vị, âm thanh để thấy được trong
mùa xuân: thời gian là mật ngọt, không gian là âm nhạc. Tác giả không chỉ chú ý đến
cảnh sắc, âm thanh mà tập trung diễn tả mức độ, mật độ dày và đậm của hình ảnh, chi
tiết. Nhà thơ còn cảm nhận bằng nhiều giác quan: tuần tháng mật, xanh rì, cành tơ,
khúc tình si… để từ đó làm nổi bật vẻ đẹp mùa xuân vừa tươi tốt, nồng nàn, tràn trề
sinh lực vừa duyên dáng, hân hoan. Vẻ đẹp của mùa xuân còn được cảm nhận qua
cảm giác thích thú:
Mỗi sáng sớm, thần Vui hằng gõ cửa
Tháng giêng ngon như một cặp môi gần
Ánh nắng xuân tươi đã làm vui con mắt, làm thích cái nhìn. Lối so sánh mới lạ, táo
bạo: tia nắng bình minh được xem như hàng mi mắt của người thiếu nữ, bình minh
vừa thức dậy và vài cái chớp mắt là ánh sáng tinh khôi tràn về muôn nơi và đến gõ
cửa mọi nhà! Ở bài thơ khác nhà thơ so sánh ngược lại:
Tà áo mới cũng say múi gió nước
Rặng mi dài xao động ánh dương vui.

(Xuân đầù
Và chỉ đến Xuân Diệu, mùa xuân mới được cảm nhận tinh tế ở góc độ ánh sáng tươi
vui.
Nói tóm lại, mùa xuân có vẻ đẹp hồng hào, tươi tắn, nồng nàn như đôi môi quyến rũ
của người con gái mà tác giả khao khát muốn tận hưởng. Khác với thi pháp cổ điển và
đưa ra quan điểm thẩm mĩ mới, Xuân Diệu cho rằng cái đẹp của con người mới tuyệt
vời, chuẩn mực cho mọi vẻ đẹp của tạo hóa.
Thủ pháp nghệ thuật nổi bật trong đoạn thơ là điệp ngữ: này đây dồn dập, nó liệt kê
hàng loạt vẻ đẹp của mùa xuân và nói lên sự phong phú như bất tận của mùa xuân,
thiên nhiên như dọn cỗ bàn đầy ắp với những thức ngon san có cho con người. Tác giả
đã nhận và muốn tận hưởng hết vẻ đẹp mà tạo hóa đã ban cho, không nên để nó quá
rồi lại nuối tiếc:
Tôi không chờ nắng hạ mới hoài xuân.
Đây chính là tư tưởng cốt yếu của bài thơ: tranh thủ thời gian, tận hưởng hết vẻ đẹp
cuộc sống nên dẫn đến thái độ sống vội vàng. Nhạc điệu chung của đoạn thơ là sôi
nổi, si mê.
Tác giả đã cảm thức được bước đi quyết liệt của thời gian:
Cách cảm nhận thời gian tịnh tiến, thơ ca xưa nay đã nói nhiều: "Đông qua xuân đã tới
liền / He về rực rỡ, êm đềm thu sang", nhưng (với tiết tấu thơ nhanh) chỉ có Xuân
Diệu mới thấy được trong cái đẹp đã chớm vị tàn phài, cùng một lúc nhà thơ vừa được
trong cái đẹp đã chớm vị tàn phai, cùng một lúc nhà thơ vừa thấy xuân đến mà cũng
thấy xuân đi. Điệp ngữ "nghĩa là" như nhấn mạnh, rồi day đi day lại cái quy luật phũ

phàng: Thời gian trôi đi quá nhanh, cái đẹp rồi sẽ không còn nữa, tuổi trẻ sẽ đi qua.
Tác giả tiếc cho cái đẹp - cái hữu hạn của đời người nên giọng thơ trở nên hờn dỗi:
Lòng tôi rộng, nhưng lượng trời cứ chật
Không cho dài thời trẻ của nhân gian,...
Nên bâng khuâng tôi tiếc cả đất trời;
Nỗi niềm luyến tiếc mùa xuân - tuổi trẻ, là tiếc sự sống. Đó là biểu hiện của lòng yêu
đời ham sống, ý thức giá trị của sự sống. Tiếc mùa xuân ngay giữa mùa xuân, tiếc tuổi
trẻ đang khi còn trẻ tuổi là sự trỗi dậy của ý thức về cái đẹp vô giá của cuộc sống nên
cần phải tranh thủ thời gian, sống như thế nào cho có ý nghĩa, xứng đáng với đời
người. Đó là một quan niệm nhân sinh. Thời gian vô tri, lạnh lùng đã âm thầm tàn phá
không thương tiếc cái đẹp. Khi cái đẹp tàn phai thì tự nhiên đối kháng với con người:
lòng tôi rộng nhưng trời chật, còn trời đất nhưng chẳng còn tôi và thiên nhiên cũng
mất đi cái vui tự nhiên của nó:
Mùi tháng năm điều rớm vị chia phôi
Khắp sông núi vẫn than thầm tiễn biệt...
Con gió xinh thì thào trong lá biếc,
Phải chăng hờn vì nỗi phải bay đi?
Mùa xuân, tuổi trẻ đều chảy trôi theo thời gian, theo nhịp tuần hoàn của vũ trụ. Tác
giả bất lực trước sự ra đi của cái đẹp, mùa xuân và thấy đời người hữu hạn nên câu thơ
chùng xuống buồn não nuột:
Chẳng bao giờ, ôi! Chẳng bao giờ nữa.
Thế nhưng tác giả không buông xuôi theo sự sắp đặt của tạo hóa mà vùng lên tranh
thủ chạy đua với thời gian, dẫn đến thái độ sống đặc biệt:

Mau đi thôi! Mùa chưa ngả chiều hôm
Ta muốn ôm
Cho chếnh choáng mùi thơm, cho đã đầy ánh sáng,
- Hỡi xuân hồng, ta muốn cắn vào ngươi!
Cụm từ "Ta muốn ôm" đứng riêng thành dòng thơ như để nhấn mạnh, khẳng định
niềm khát khao mãnh liệt, vừa dựng lên hình ảnh một con người đang dang rộng đôi
tay muốn ôm trọn mọi vẻ đẹp vào lòng để tận hưởng no nê. Nhờ tình yêu cuộc sống
cuồng nhiệt, tác giả đã tranh thủ lấy được vẻ đẹp của mùa xuân khi thời gian chưa tàn
phá. Cái đẹp vẫn còn sự tươi mới nồng nàn đầy sinh khí: sự sống... mơn mởn... Giọng
thơ gấp gáp, sôi nổi, kết hợp với điệp ngữ "Ta muốn" diễn tả niềm khao khát ráo riết,
cuống quýt, vội vàng, muốn được sống no nê, đủ đầy. Những động từ mạnh: ôm, riết,
thâu, cắn diễn tả hoạt động nhanh, mạnh, thiên về cảm giác. Tác giả như muốn vồ vập,
ngấu nghiến để tận hưởng no nê vẻ đẹp của cuộc sống, thể hiện tình yêu cuộc sống
cuồng nhiệt tột cùng. Tác giả đã mở rộng mọi giác quan để tận hưởng và sống hết
mình cho mùa xuân, tuổi trẻ:
Sống toàn tâm toàn trí, sống toàn hồn
Sống toàn thân và thức moi giác quan.

Bài thơ Vội vàng thể hiện ý thức về giá trị của cuộc sống. Nhất là mùa xuân - tuổi trẻ.
Từ đó tác giả bộc lộ tình yêu đắm đuối, cuồng nhiệt, say mê cuộc sống và tuổi trẻ -
một cái đẹp có thực nơi trần thế, không phải nơi hoang tưởng xa lạ nào trong các
thuyết giáo.
Phân tích Vội vàng Xuân Diệu - Mẫu 5
“Vội vàng Xuân Diệu” là cái tôi đầy hân hoan, nồng nhiệt với từng dấu hiệu của sự
sống nhưng lại đầy lo âu, phấp phỏng trước những bước đi thời gian của Xuân Diệu.
Càng yêu cuộc sống bao nhiêu, Xuân Diệu càng lo sợ trước sự phai tàn của vẻ đẹp,
của sự sống bấy nhiêu. Không thể thay đổi quy luật chảy trôi của thời gian nên người
thi sĩ ấy đã chủ trương sống vội, sống gấp để tận hưởng trọn vẹn những khoảnh khắc
của thời tươi.
Ở Xuân Diệu chúng ta thường bắt gặp một cá tính thơ khoáng đạt, khác biệt và đầy
sáng tạo có thể nói “có một không hai” trong thơ ca Việt Nam. Xuân Diệu đã mở màn
cho “Vội vàng” bằng bốn câu thơ ngũ ngôn mà nhìn qua tưởng chừng “lệch nhịp” với
toàn bài:
Ngay trong khổ thơ đầu tiên, Xuân Diệu đã thể hiện khát vọng táo bạo đến hoang
đường. Nắng và gió đều là những hiện tượng thuộc về tự nhiên và “vận hành” theo
quy luật của tự nhiên. Muốn tắt nắng, buộc gió chẳng phải quá phi lí, ngông cuồng sao?
Tuy nhiên ẩn sâu trong khát vọng ngông cuồng, táo bạo ấy lại là một tình yêu cuộc
sống đến tha thiết, khắc khoải. Xuân Diệu muốn tắt nắng để màu đừng nhạt, muốn

buộc gió để hương đừng bay, vậy là người thi sĩ muốn lưu lại những vẻ đẹp tự nhiên,
thanh khiết của cuộc đời để mãi lưu giữ khoảnh khắc của thời tươi.
Bằng đôi mắt “xanh non biếc rờn” cùng tình yêu tha thiết đối với cuộc đời, nhà thơ
Xuân Diệu đã phát hiện được những vẻ đẹp rực rỡ, tươi sáng nhất nơi trần gian:
Và này đây ánh sáng chớp hàng mi”
Xuân Diệu đã mở ra bức tranh sự sống đầy sống động với cả hình ảnh, màu sắc, âm
thanh và cả những chuyển động nhẹ nhàng, tinh tế bên trong vạn vật. Điệp ngữ “này
đây” gợi ra được cái háo hức, rạo rực của người thi sĩ khi giới thiệu về vẻ đẹp nơi trần
gian – nơi người thi sĩ đắm say với một tình yêu mãnh liệt.
Hình ảnh ong bướm, hoa cỏ, đồng nội, cành tơ, yến anh, ánh sáng là những hình ảnh
đẹp đẽ, tươi non của cuộc sống thường nhật, nhưng qua lăng kính lãng mạn và tình
yêu cuộc sống của nhà thơ thì những hình ảnh vốn quen thuộc ấy bỗng tươi sáng, hấp
dẫn như cảnh sắc nơi thiên đường.
Thiên nhiên, sự sống trong thơ Xuân Diệu bao giờ cũng tươi tắn, mời gọi như vậy.
Tuy nhiên nét đặc sắc nhất trong cảm nhận của người thi sĩ phải để đến cách so sánh
“Tháng giêng ngon như cặp môi gần”. Vậy là trong cảm nhận của nhà thơ, mùa xuân
cũng tươi ngon, hấp dẫn khó cưỡng như một cặp môi gần.
Lấy con người là chuẩn mực đánh giá cho những vẻ đẹp của tự nhiên không chỉ thể
hiện cá tính sáng tạo của nhà thơ mà còn thể hiện quan niệm mới trong sáng tác. Nếu
người xưa lấy thiên nhiên để làm thước đo cho vẻ đẹp của con người thì nay Xuân

Diệu đã đi ngược lại với quan niệm bất thành văn ấy để đặt con người ở vị trí trung
tâm của vũ trụ và khẳng định con người mới là chuẩn mực của mọi vẻ đẹp.
Cùng với trái tim luôn rạo rực, nóng bỏng với tình yêu cuộc sống, Xuân Diệu luôn
thường trực tâm trạng lo âu, phấp phỏng trước những bước đi của thời gian. Khi người
ta càng yêu, càng trân trọng thì càng lo sợ nó sẽ tan biến trong cái vô hình, có lẽ Xuân
Diệu cũng vậy, càng yêu cuộc đời thì càng bất an, lo lắng:
“Xuân đương tới nghĩa là xuân đương qua
Xuân còn non nghĩa là xuân sẽ già
Mà xuân hết nghĩa là tôi cũng mất
Lòng tôi rộng nhưng lượng trời cứ chật
Không cho dài thời trẻ của nhân gian”
Bằng những cảm nhận nhạy bén của mình, Xuân Diệu có thể nhìn thấy những dấu
hiệu tàn phai của sự sống ngay ở thời tươi. Xuân đang tươi non, nở rộ đấy nhưng
chính trong vẻ đẹp của thời tươi ấy lại là mầm mống của sự tàn phai, lụi tàn “Xuân
đương tới nghĩa là xuân đương qua”, và tuổi trẻ cũng vậy, một khi trôi qua sẽ không
bao giờ quay trở lại “Mà xuân hết nghĩa là tôi cũng mất”.
Xuân Diệu đã gắn tuổi trẻ với mùa xuân và đưa ra quan niệm của mình về thời gian:
Tuổi trẻ, mùa xuân, tình yêu tuy đẹp nhưng không phải mãi mãi, vô hạn mà hữu hạn,
ngắn ngủi chỉ như cái chớp mắt. Bởi vậy để sống có ý nghĩa, để tận hưởng trọn vẹn vẻ
đẹp của sự sống, của tình yêu, của cuộc đời người, Xuân Diệu đã chủ trương sống
“vội vàng”:
“Ta muốn ôm
Cả sự sống bắt đầu mơn mởn

Và non nước, và cây, và cỏ rạng”
Xuân Diệu đã sử dụng hàng loạt những động từ mạnh: “Ôm, riết, thâu” thể hiện khát
khao chiếm lĩnh những vẻ đẹp của thời tươi. Không thể làm cho bước đi của thời gian
ngừng lại thì hãy sống tận độ, sống nồng nhiệt, yêu hết mình để không có hối tiếc khi
thời gian trôi đi. Quan niệm sống “vội vàng” của Xuân Diệu như lời khuyên chân
thành, tha thiết đến độc giả: Hãy sống ý nghĩa, sống hết mình cho cuộc đời này và
đừng để thời gian trôi qua kẽ tay một cách vô nghĩa.
Bài thơ được kết thúc bởi câu thơ tràn đầy cảm xúc “Hỡi xuân hồng ta muốn cắn vào
ngươi”. Câu thơ là kết tinh của tình yêu và sáng tạo của người thi nhân, “xuân hồng”
không chỉ gợi liên tưởng đến mùa xuân mà còn gợi ra màu sắc tươi non, hấp dẫn,
“cắn” lại là hành động chiếm lĩnh đầy mạnh mẽ. Nếu xuân hồng là phần tươi ngon,
hấp dẫn nhất của cuộc đời thì nhà thơ muốn chiếm lĩnh để tận hưởng trọn vẹn vẻ đẹp
của trần gian.
Qua “Vội vàng”, nhà thơ Xuân Diệu không chỉ thể hiện tình yêu tha thiết với cuộc đời
mà còn kín đáo thể hiện những quan niệm sống, triết lí sống đầy ý nghĩa. Với vẻ đẹp
ấy, triết lí ấy, “Vội vàng” là bài thơ trữ tình có thể làm xao xuyến trái tim độc giả bao
thế hệ.
Thơ Xuân Diệu bao giờ cũng “say đắm” tình yêu, say đắm cảnh trời, sống vội vàng,
cuống quýt”. Cái động thái này đã biểu hiện ở trong Đây mùa thu tới, như một phần
đề, như một phiến âm bản thì bài thơ Vội vàng là dương bản, hết sức đặc trưng, là một
bản tự bạch của Xuân Diệu. Bài thơ này cho thấy thi sĩ rất hiểu mình, cho thấy một
quan niệm nhân sinh và thẩm mỹ rất tiến bộ và tích cực.

Trước hết, bài thơ Vội vàng qua đôi mắt của Xuân Diệu cho ta thấy cõi đời trên trần
thế có vẻ đẹp thiền đường. Hoài Thanh thật tinh tế khi nhận xét “Với Thế Lữ, thi nhân
còn nuôi giấc mộng lên tiên, một giấc mộng rất xưa. Xuân Diệu đổi cảnh bồng lai và
xua ai nấy về hạ giới"
Từ xưa, trí tưởng tượng của con người đã tạo nên một xứ bồng lai tiên cảnh. Đó là
những giấc mơ để xoa dịu, để an ủi cuộc sống hiện tại của mình. Ngay cùng
thời ,Xuân Diệu, Thế Lữ đã có những giấc mộng tiên như thế. Cảnh sắc ở đây thật
huyền ảo.
Trời cao xanh ngắt ở kia
Hai con hạc trắng bay về bồng lai
Xuân Diệu thì không thể! Ông nhìn thấy và muốn cho mọi người: Thậm chí lôi kéo
chúng ta vào một thiên đường trần thế. Thiên đường ấy của những người bình thường.
Nó mang vẻ đẹp ngồn ngộn sức sống chỉ cần một bí quyết nhỏ thôi thì chúng ta sẽ lĩnh
hội được thiên đường ấy, bí quyết ấy chính là “sống toàn tâm, toàn ý, toàn hồn“ và
hãy đánh thức dậy tất cả những giác quan của mình. Đọc đoạn thơ sau:
Này dãy lá của cành tơ phơ phất
Của yến anh này đây khúc tình sì
Mỗi sáng sớm thần Vui hằng gõ cửa.
Ta cứ ngỡ ngàng như đang lạc vào vườn địa đàng. Trong khu vườn ấy, người thi sĩ
đang dâng hiến một cách hào phóng tất cả những báu vật đem đến cho ta chuếnh

choáng say mê cuộc sống. Điệp từ “Này đây" không chỉ là mời, không chỉ là dâng
hiến, không chỉ liệt kê tài sản vô giá của thiên nhiên mà có lẽ nó đã ngấm vào người
đọc một nhịp điệu thúc giục vội vàng.
Nó khuyên người ta đừng quá mất thời gian khi ngắm nhìn vườn địa đàng trần thế.
Mỗi bước đi khi ta lạc vào trong đó đều như ùn ùn nở ra những điều mới lạ khiến ta
càng say mê đắm đuối. Những hình ảnh ở trong vườn địa đàng này nó có sắc “hoa của
đồng nội xanh rì” có vị trí dành cho “ong bướm tuần tháng mật”.
Nó có hình có khối như những sợi tơ duyên “lá của cành tơ phơ phất”. Dường như ở
đây xuất hiện khúc nhạc vui khiến người ta đi vào cõi si mê của tình ái “Của yến anh
này đây khúc tình si”. Thiên nhiên rất rộng rãi nhưng không rối. Nó là cái nền để cho
con người thực sự tạo nên thiên đường.
Và này đây...
Tháng giêng...
Hóa ra vẻ đẹp của thiên đường trần thế là do chính con người tạo ra. Ánh sáng từ rem
mi đã làm cho hoa lá, chim chóc tưng bừng, làm cho bình minh ló rạng để- cho “mỗi
buổi sáng thần Vui hằng gõ cửa", để cho người ta cảm nhận tháng đầu tiên của mùa
xuân “ngon như một cặp môi gần ”, Một cảm giác khó nói thành lời. Nó nồng nàn say
đắm nhưng rất thanh tân.
Thực ra cái thời gian tươi trẻ, cái vườn xuân địa đàng tuyệt vời của Xuân Diệu miêu tả
không phải bây giờ mới có. Nó có trước khi con người xuất hiện. Nó tồn tại khách
quan ngoài ý chủ quan của con người. Tuy nhiên, người nghệ sĩ hơn người thường ở
chỗ đã cho ta nhìn được cái đẹp đến hai lần trong thời gian quanh ta. Chính đôi mắt
xanh non của Xuân Diệu đã cung cấp một thời gian vốn già nua thành trẻ lại.
Một đôi mắt với cái nhìn trẻ trung yêu đời. Nó ngơ ngác và vui sướng như lần đầu tiên
trông thấy trời xanh hoa lá cỏ cây. Với Xuân Diệu cái gì cũng mới lạ đẹp đẽ. Trần thế

là cái thiên đường hương, là mảnh vườn tình ái, là mảnh tiệc với những thực đơn
quyến rũ tinh thần Nó như một người tình đầy khêu gợi.
Xuân Diệu yêu thiên nhiên thực ra là tình tự với thiên nhiên. Ông hưởng thụ thiên
nhiên như hưởng thụ ái tình. Và Tố Hữu trong Từ ấy cũng bắt gặp vườn thiên nhiên
nhờ ông phát hiện lí tưởng cộng sản. Đời tôi là một vườn hoa lá. Đẹp nhất là con
người trên mặt đất trong tuổi trẻ và trong tình yêu.
Khi xác định chuẩn mực thẩm mĩ, Xuân Diệu cho rằng cái đẹp nhất là con trụ trên mặt
đất. Và con người chỉ có thể đẹp nhất, có ý nghĩa nhất khi sống với tình yêu. Các nhà
thơ xưa thường lấy khuôn mẫu, vẻ đẹp thiên nhiên làm chuẩn mực cho cái đẹp. Vì thế
con người chỉ có thể đẹp như thiên nhiên. Khi Nguyễn Du tả đôi mắt nàng Kiều “làn
thu thủy nét xuân sơn” thì “thu thủy”và "xuân sơn” là chuẩn mực.
Nhưng mắt giai nhân chỉ đẹp đến mức như vậy. Với Xuân Diệu, định lí đã đảo ngược:
con người là chuẩn mực. Thế gian này đẹp nhất diệu kì nhất là con người. Đẹp gấp bội
phần lại là sức sống tuổi thanh xuân, ở đây, con người rạng rỡ trong tình yêu và vì thế
nó là tác phẩm tuyệt vời nhất của tạo hóa.
Từ một quan niệm như thế trong bài thơ Vội vàng Xuân Diệu đã sáng tạo được hình
ảnh thật độc đáo:
Mỗi sáng sớm thần Vui hằng gõ cửa
Tôi sung sướng. Nhưng vội vàng một nửa
Tôi không chờ nắng hạ mới hoài xuân
Khi hàng mi chớp mắt thì ánh sáng của một buổi bình minh gọi thần Vui đến. Cả bình
minh rực rỡ của vũ trụ được tỏa ra từ đôi mắt người thiếu nữ. Câu thơ “Tháng
giêng...” là một so sánh táo bạo. “Tháng giêng” là một khái niệm thời gian và chứa cả

không gian mùa xuân. Nó chỉ có thế đầy khêu gợi khi so sánh với chuẩn mực con
người. Đây là cặp môi gần.
Dĩ nhiên, con người cũng vô cùng đẹp đẽ trong tuổi tình yêu. Một năm đẹp nhất là
mùa xuân. Mùa xuân đẹp nhất là tháng giêng, mọi vật bừng lên sức sống tươi mới trẻ
trung. Đặc biệt, thiên nhiên ấy lại được so sánh với chuẩn mực là vẻ đẹp của tình yêu.
Phải sống có chất lượng với tuổi thanh xuân của mình.
Trần thế là thiên đường. Trong thiên đường đẹp nhất là con người. Vì thế Xuân Diệu
khuyên nhủ chúng ta phải sống vội vàng, sống đã đầy, sống có chất lượng nhất với
tuổi thanh xuân của mình. Đây là giải pháp để hưởng thụ chính đáng hạnh phúc vốn
ngắn ngủi của con người trên mặt đất. Xuân Diệu cho rằng cuộc sống tươi đẹp, nhưng
tạo hóa sinh ra con người không để cho họ mãi mãi được hưởng niềm vui với trần thế.
Câu thơ bị hẫng hụt chuyển sang một âm điệu bi thương bởi dấu chấm giữa dòng.
"Tôi sung sướng. Nhưng vội vàng một nửa”. Thực ra niệm cuộc đời ngắn ngủi, tuổi
xuân có hạn thời gian trôi đi không bao giờ trở lại. Dĩ nhiên những giá trị của hạnh
phúc, của cái đẹp sẽ tàn phai, sẽ chết là tất yếu. Đây là cảm thức có tính nhân loại. Lí
Bạch nói: “Người xưa cầm đuốc chơi đùm”. Tô Thức tâm sự:
Cảnh khuya những sợ rồi hoa ngủ
Khêu ngon đèn cao ngắm vẻ hồng
Nguyễn Trãi băn khoăn:
Cầm đuốc chơi đêm bởi tiếc xuân
Nguyễn Gia Thiều thì thở dài tuyệt vọng:
Trăm năm còn có gì đâu
Chẳng qua một đám cỏ khâu xanh rì

Ngay cả bài thơ Vãn cảnh của Hồ Chí Minh cũng chuyên vận trong quỹ đạo ấy. Tuy
nhiên khi cá nhân chưa tách khỏi cộng đồng, con người còn hỏi trong vũ trụ, thuyết
luân hồi thì cái chết chỉ là một sự bắt đầu của một quá trình. Văn học trung đại có thở
than nhưng không phải ngậm ngùi.
Nó vẫn có cái thích tháng ung dung tự tại. Xuân Diệu ý thức mãnh liệt về cá nhân nên
bao giờ ông cũng vội vàng cuống quýt. Ông nhìn thấy thời gian trôi chảy không
ngừng cũng không là vĩnh viễn cho nên lần đầu tiên trong thơ ca Việt Nam mới có
quan niệm này.
Xuân Diệu xác định xuân của vũ trụ có thể tuần hoàn nhưng xuân của đời người chỉ
có một lần mà thôi. Ông đã nồng nhiệt phủ định.
Nói làm chi rằng xuân vẫn tuần hoàn
Nếu tuổi trẻ chỉ hai lần thắm lại.
Nghĩ về tình hữu hạn của kiếp người, Xuân Diệu đã để lại một nỗi ngậm ngùi. Còn
trời đất, nhưng chẳng còn tôi mãi. Như vậy, trong nhận thức lí tính, Xuân Diệu cho ta
thấy không có cách gì để tuần hoàn lại tuổi trẻ của đất trời. Vì thế ông khao khát tước
đoạt quyền uy của tạo hóa. Tức là níu giữ thời gian, vô hiệu hóa sự vận động của thời
gian.

Nhưng đó lại là ảo giác cho nên chỉ còn một cách là sống vội vàng, tính sổ với cuộc
đời mình từng giây từng phút. Nhưng từ câu
Mau đi thôi!
(...̀
Cho no nê thanh sắc của thời tươi
Cảm xúc đã trào lên mãnh liệt, vồ vập, giọng điệu trở nên sôi nổi, bồng bột. Ta nghe
tiếng dập gấp gáp của trái tim Xuân Diệu, những đợt sóng tình cảm như vồ chụp lấy
người đọc, rủ rê người đọc cùng hành động. Động từ “ta muốn" được lặp lại một cách
rống riết và đích đáng. Các đợt yêu thương mỗi lúc thêm mạnh mẽ, nồng nàn “ôm, riết,
say, thâu, cấn".
Có thể diễn đạt bài thơ ngắn gọn như sau “Tôi muốn tắt nắng, buộc gió bởi vì thiên
đường trần thế rất hạnh phúc. Thế nhưng tôi thấy đời người, tuổi trẻ sẽ trôi qua. Vì thế
tôi cùng các bạn (ta) hãy sống chất lượng nhất cho cuộc sống. “yêu thì phải vội vàng"
Tuy nhiên cái lí luận khô khan ấy rất dễ giết chết người đọc bởi nhịp sống rất dồi dào
mãnh liệt. Người đọc mê cái thiên đường trần thế mà Xuân Diệu miêu tả, trôi vào
dòng chảy của triết lí sống gấp để tận hưởng những hạnh phúc mà mình đang hưởng.
Đó là triết lí sống lành mạnh.
Cuộc sống chỉ có ý nghĩa khi người ta được hạnh phúc. Tuổi trẻ là trái xuân hạnh phúc
trăng tròn. Hãy tận hưởng những gì ngọt ngào nhất của nó... Triết lý nhân bản sống
vội vàng là con đường cũng như sự trả giá cho hạnh phúc. Triết lí ấy được nói bằng
trái tim tuổi trẻ và ta hiểu vì sao ngay khi xuất hiện, Xuân Diệu đã được tuổi trẻ nồng
nhiệt đón nhận.
Phong trào thơ mới xuất hiện vào giai đoạn những năm 1932-1941, dù chỉ kéo dài
chưa đến một thập kỷ thế nhưng nó đã trở thành khoảng thời gian vàng kim, nâng
bước một loạt các nhà thơ trẻ tuổi tài năng, với những bài thơ đặc sắc cả về thể loại,

lẫn đề tài. Một trong số đó nổi bật nhất phải kể đến Xuân Diệu, người được xem là
“nhà thơ mới nhất trong các nhà thơ mới” bởi giọng thơ thiết tha, rạo rực. Ông có một
niềm say mê đặc biệt với tình yêu, bao gồm cả tình yêu con người, tình yêu thiên
nhiên và cuộc sống, đồng thời cũng có chấp niệm sâu sắc với mùa xuân và tuổi trẻ.
Vội vàng là một trong những bài thơ hay nhất của Xuân Diệu, đây cũng là tác phẩm
thể hiện được tình yêu cuộc sống, sự nhạy cảm trong tâm hồn và những quan điểm của
Xuân Diệu về mùa xuân, tuổi trẻ và tình yêu.
Vội vàng (1938) được in trong tập Thơ thơ, tác phẩm như một khu vườn rực rỡ tràn
đầy hương sắc, ngào ngạt hương thơm của hoa cỏ, tràn trề sự sống, là bản giao hưởng
nhiều âm sắc, thể hiện đầy đủ mọi cung bậc cảm xúc từ vui tươi, e ấp, đến nồng nàn,
đắm say trong tình yêu của Xuân Diệu. Có thể nói rằng Vội vàng chính là tình yêu tha
thiết của tác giả dành cho cuộc đời, qua đó thể hiện những xúc cảm rất mới, rất lạ, xúc
cảm đến từ “một nguồn sống rào rạt chưa từng thấy ở chốn nước non lặng lẽ này”.

Trong khổ thơ đầu tiên tác giả đã bộc lộ khát khao mạnh mẽ, cháy bỏng qua các điệp
từ “Tôi muốn…”, mang đến nhịp thơ dồn dập, vội vã. Nhà thơ muốn “tắt nắng”,
“buộc gió” để níu giữ hương sắc cho cuộc đời, đó là khát khao mãnh liệt, đầy táo bạo.
Xuân Diệu muốn nắm giữ lại tất cả những gì tươi đẹp nhất của tự nhiên, ấy là ánh
nắng mùa xuân dịu dàng ấm áp, hương hoa nồng nàn, đắm say phả trong gió. Qua
mong muốn đầy lạ lùng ấy ta thấy rõ được cái tôi trữ tình đặc biệt của người thi sĩ,
trước hết là cái “tôi” đầy ngông cuồng, táo bạo, dám đứng lên thách thức cả tạo hóa,
chống lại bước đi của vũ trụ để giữ lại những cái đẹp mà bản thân khao khát. Đó cũng
chính cái “tôi” hồn nhiên, trong sáng, bướng bỉnh khi đứng trước những điều mà mình
yêu thương, trân trọng.

Tổng hòa hai yếu tố ấy đã tạo nên một hồn thơ Xuân Diệu rất riêng, rất ấn tượng,
khiến độc giả lại càng cảm nhận rõ hơn tấm lòng yêu cái đẹp, cái tuyệt vời trong vũ
trụ của người thi sĩ nó mãnh liệt, sâu sắc đến nhường nào. Đồng thời cũng cho thấy
quan điểm mới của Xuân Diệu về cuộc sống và cái đẹp, đối với thi nhân cái đẹp
không hề ở chốn bồng lai tiên cảnh nào, mà ở ngay sát bên chúng ta, chính là những
thứ tưởng chừng như thật đơn giản tầm thường, nào là ánh nắng, nào là hương hoa,
đều là những thứ con người dễ dàng bỏ qua, không mấy bận tâm.
Xuân Diệu sau khi đã hiểu rõ quy luật của tạo hóa, đời người vốn ngắn ngủi, chết là
về với cát bụi, thì được tận hưởng những vẻ đẹp giản dị mà tạo hóa ban tặng thực sự là
một đặc ân đáng quý. Người thi nhân không muốn bỏ lỡ bất kỳ một giây phút nào,
thậm chứ còn ích kỷ muốn níu giữ tất cả chúng lại để riêng mình được tận hưởng.
Xuân Diệu ngông cuồng, táo bạo và phi lý cũng từ những cái triết lý nhân sinh rất có
lý mà nên: Đời người hữu hạn và cái đẹp chỉ ở tại trần gian chứ không ở chốn nào
khác, cớ sao không tận hưởng cho thỏa.
Sau những nhận thức và khát khao cháy bỏng được giữ lại vẻ đẹp của thiên nhiên tạo
hóa nhưng lại vượt ra ngoài khả năng của con người, Xuân Diệu đã nhanh chóng tìm
cho mình một giải pháp, ấy là nhân lúc còn trẻ, còn đang sống nhanh chóng tận hưởng,
nhanh chóng bắt lấy những vẻ đẹp mà tạo hóa đã ban tặng, thoải mà thưởng thức sự
tươi đẹp của cuộc đời, của vườn xuân một các không hối tiếc. Điều đó được thể hiện
rất rõ thông qua tám câu thơ tiếp theo, không chỉ mở ra một bức tranh thiên nhiên đẹp
đẽ, tràn đầy hương sắc mà còn bộc lộ tâm thái của tác giả trước sự hữu hạn của đời
người, cũng như trước sự vô hạn của vũ trụ: Vội vã, khát khao, tham muốn ôm hết tất
cả những gì tươi đẹp nhất vào lòng,và sự hạnh phúc sung sướng tột độ trước vườn
xuân tuyệt vời.



Mỗi buổi sớm thần Vui hằng gõ cửa
Ở những câu thơ này ta dễ dàng nhận thấy được niềm vui sướng, sự hân hoan tột độ
của tác giả khi phát hiện ra một thiên đường của cuộc sống đang tồn tại ngay bên cạnh
mình. Từng câu thơ như mang trong mình những điệu nhạc lúc sôi động, lúc thầm thì,
đầy đủ những cảm giác đắm say nồng nàn của tình yêu, của tuổi trẻ, của một mùa
xuân đang căng tràn nhựa sống. Điệp khúc “này đây…” mang đến nhịp thơ dồn dập,
thể hiện cảm xúc bất ngờ, niềm vui sướng hạnh phúc khi chợt nhận ra món quà quý
giá mà thiên nhiên ban tặng.
Bức tranh mùa xuân tươi đẹp mở đầu với cảnh cặp “ong bướm” đang ngập tràn hạnh
phúc, say sưa với mật ngọt của tình yêu tựa như đôi vợ chồng trẻ quấn quýt trong tuần
trăng mật. Là cảnh sắc thắm của hoa xuân cùng với sắc xanh của nội cỏ, tổng hòa tạo
nên một bức tranh rực rỡ, nhưng vẫn hài hòa cân đối, đó còn là cảnh “lá của cành tơ
phơ phất”, lá gắn với cành, hạnh phúc êm đềm bên nhau thật tình tứ và lãng mạn biết
mấy. Và thêm nữa là “khúc tình si” của cặp yến anh đang thuở mặn nồng gắn bó,
mang đến không khí thực rộn ràng vui tươi, đầy đủ cả sắc, hương, vị của một bức
tranh xuân nồng. Tuy nhiên Xuân Diệu không chỉ dừng ở đó, ông còn thêm vào bức
tranh của mình một chút ánh sáng dịu nhẹ, chan hòa và ấm áp, tựa như sương, như
nắng phụ lên tất thảy mọi cảnh vật, khiến chúng thêm phần lãng mạn và tràn ngập sức
sống hơn. Câu thơ “Và này đây ánh sáng chớp hàng mi”, người ta cứ thắc mắc rốt
cuộc cái “hàng mi” ấy là của ai, của chính bản thân Xuân Diệu khi đứng trong khu
vườn xuân tràn ngập hương sắc ánh sáng, hay là của một nàng thơ đang dạo bước.
Nhưng dù nhân vật trữ tình ấy là ai người ta vẫn luôn cảm nhận được cái chất thi vị
tình tứ của người nghệ sĩ, người muốn thêm vào bức tranh thiên nhiên sự xuất hiện
của con người, sự sống và tình yêu của con người, để cho bức tranh thêm hài hòa và
sống động, thể hiện rõ sự gắn bó chan hòa giữa nghệ sĩ và thiên nhiên rộng lớn. Khẳng
định rõ ràng vẻ đẹp của thiên nhiên luôn song hành cùng với sự phát hiện và thưởng
thức của con người.

Bên cạnh đó câu thơ “Mỗi buổi sớm thần Vui hằng gõ cửa” thể hiện một triết lý sống
mới mẻ của tác giả rằng mỗi một ngày được sống, được mở mắt nhìn nắng mai là một
niềm vui, một niềm hạnh phúc đến tột cùng, và Xuân Diệu thật sự rất trân trọng và
biết ơn điều đó. Cuối cùng kết lại bức tranh thiên nhiên mùa xuân rực rỡ Xuân Diệu
kết lại bằng một câu thơ đầy ấn tượng “Tháng Giêng ngon như một cặp môi gần”,
mang đến sự chuyển đổi cảm giác đầy tinh tế, từ thị giác, thính giác, xúc giác, tác giả
đã dẫn người đọc đến cảm nhận bằng vị giác. Không chỉ thể hiện xúc cảm muốn nuốt
trọn mùa xuân vào lòng, mà còn là niềm khát khao đến tột cùng, Xuân Diệu thưởng
thức mùa xuân tựa như một kẻ sành ăn thưởng thức mỹ vị của cuộc sống. Không chỉ
vậy cái cách mà tác giả so sánh mùa xuân, so sánh tháng giêng giống như “cặp môi
gần” cũng khiến người đọc không khỏi ngỡ ngàng trước sự lãng mạn, tình tứ của một
người luôn đắm say và khao khát tình yêu. Đối với thi nhân mùa xuân trước mắt thực
căng tràn nhựa sống, tựa như một người con gái đang sắc xuân thì, khiến người ta thực
muốn nâng niu, trân trọng hết lòng.
Sau những cảm xúc thăng hoa, vội vã thưởng thức từng vẻ đẹp của thiên nhiên bằng
cách khai mở hoàn toàn tất cả các giác quan, bỗng Xuân Diệu chợt khựng lại “Tôi
sung sướng nhưng vội vàng một nửa/Tôi không chờ nắng hạ mới hoài xuân”. Rõ ràng
đang đắm say đủ chiều với cảnh thiên nhiên rực rỡ, khi bữa tiệc vừa qua một nửa,
người thi nhân đã thấp thỏm lo âu mà mang theo cảm xúc tiếc nuối. Xuân Diệu không
đợi đến he mới tiếc xuân mà người đã tiếc mùa xuân, sợ xuân qua đi mất ngay chính
giữa lúc mùa xuân đang nồng nàn, đượm sắc nhất, thực giống một kẻ đang son trẻ mà
cứ sợ già, tiếc tuổi thanh xuân. Có thể người ta cho ấy là kỳ lạ, là lo xa thế nhưng đọc
những vần thơ tiếp của Xuân Diệu ta mới thưc hiểu rằng những nỗi sợ, nỗi tiếc của tác
giả đều có nguyên nhân cả.
“Xuân đang tới, nghĩa là xuân đang qua,

Không cho dài thời trẻ của nhân gian,


Nếu đến nữa không phải rằng gặp lại.
Nên bâng khuâng tôi tiếc cả đất trời;”
Xuân Diệu nhận ra một quy luật tàn nhẫn của tạo hóa, rằng mùa xuân đến rồi mùa
xuân sẽ đi, và cuộc đời cũng như thế con người có thời son trẻ nhưng rồi cũng sẽ phải
già đi và trở về với cát bụi. Thế nên ông mới có một câu oán trách rất hay rằng “Lòng
tôi rộng, nhưng lượng trời cứ chật/Không cho dài thời trẻ của nhân gian”, trách sao
đời người không dài thêm chút nữa, để ông được tận hưởng thêm một chút hương sắc
của trần gian, mà lại ngắn ngủi chẳng đủ cho người ta vui sống. Dù mùa xuân tươi đẹp
“vẫn tuần hoàn” thế nhưng thi nhân chỉ có cơ hội sống một lần trên thế gian này, thì
cũng chẳng kịp nhìn mùa xuân được lần nữa tươi đẹp, trời đất và vũ trụ vẫn mãi còn
nguyên đấy, thế nhưng “chẳng còn tôi mãi”. Có thể nói rằng ở đoạn thơ này cái tôi cá
nhân của Xuân Diệu được thể hiện rất rõ, không chỉ oán trách cuộc sống ngắn ngủi,
mà còn cho người đọc cảm giác thi nhân giữa đất trời dường như đang ở vị trí trung
tâm, tầm vóc cá nhân được đặt ngang bằng với tầm vóc vũ trụ, đó là một cái tôi rất
ngông cuồng và tự tin mà ta đã thấy ở đầu tác phẩm. Chính vì ý thức được sự hữu hạn
của cuộc sống, sự tàn nhẫn của vòng tuần hoàn “sinh lão bệnh tử” thế nên Xuân Diệu
không tránh khỏi cảm giác “bâng khuâng tiếc cả đất trời”. Cuộc đời này người thi
nhân còn khao khát được tận hưởng được vui sống nhiều lắm, cả mùa xuân, tình yêu
và tuổi trẻ đều là những thứ mà tác giả hằng tâm niệm, hằng trân trọng nhất, xem như
lẽ sống của cuộc đời. Thế nên khi phải buông tay từ giã, hoặc là sắp phải chia xa,
người thi nhân đều cảm thấy nuối tiếc và buồn bã khôn nguôi.
Thế nhưng Xuân Diệu là một tác giả rất tích cực, người không có nhiều cái đau buồn
sầu não như Huy Cận, cũng không tuyệt vọng như Hàn Mặc Tử, trái lại ý thức được
sự hữu hạn của tuổi trẻ, của đời người tác giả đã nhanh chóng tìm ra cho mình một
giải pháp mới. Nếu như ban đầu người muốn chặn đứng bước đi của thời gian, thì giờ
đây Xuân Diệu lại đưa ra một cách thức phù hợp hơn ấy chính là buông lỏng bản thân,

nhanh chóng hòa mình vào thưởng thức mùa xuân một cách trọn vẹn và nhiều nhất có
thể.
“Mau đi thôi! Mùa chưa ngả chiều hôm,

Ta muốn ôm
- Hỡi xuân hồng, ta muốn cắn vào ngươi!”
Ngay lúc này đây Xuân Diệu đã hoàn toàn ý thức được sự quý giá của tuổi trẻ và mùa
xuân trước mắt thế nên người vội vã bước vào thưởng thức bữa tiệc mùa xuân ngay
trước mắt một cách vồ vập, đầy khao khát mãnh liệt, dường như chỉ sợ chậm một giây
thôi là bữa tiệc trước mắt sẽ biến mất. Các động từ mạnh “ôm”, “riết”, “thâu” cùng
với điệp từ “ta muốn” càng nhấn mạnh được cái khao khát muốn nuốt trọn thanh sắc
tuyệt vời của mùa xuân, muốn được điên cuồng trong tình yêu, đến tận “no nê thanh
sắc của thời tươi” để không còn nuối tiếc gì hơn nữa. Có thể nói rằng thay vì chỉ
thưởng thức một lần Xuân Diệu đã cố gắng thức dậy tất cả mọi giác quan, mọi sức lực
trong cơ thể để hòa mình vào bữa tiệc đượm đà của thiên nhiên “chếch choáng” với
mùi thơm, “đã đầy” với ánh sáng, ôm trọn vào lòng những cây, những cỏ, nhưng
hương thơm nồng ấm. Đoạn thơ này người ta thấy Xuân Diệu rất “tham”, dường như
đang ra sức vơ vét, tận hưởng bằng hết chẳng chừa lại cho ai thứ gì, không những vậy
mà người thi nhân thậm chí còn muốn tận hưởng mùa xuân ấy gấp đến mấy lần chứ
không chỉ là một lần duy nhất. Điều đó càng khẳng định rõ ý thức của Xuân Diệu về
cái hữu hạn của đời người, cái ngắn ngủi của tuổi xuân, cũng như quy luật xoay vần
đầy tàn nhẫn của tạo hóa. Xuân Diệu không chống lại được bước đi của thời gian thì
ông tìm cách tận hưởng như thể mình có tận hai ba cuộc đời. Đấy là một giải pháp

thực thông minh và rất nhân văn của người nghệ sĩ, mở ra cho độc giả những suy nghĩ
và nhận thức mới mẻ. Câu thơ kết “Hỡi xuân hồng ta muốn cắn vào ngươi!” chính là
tột đỉnh của tấm lòng yêu xuân, khao khát tận hưởng mùa xuân, tình yêu và tuổi trẻ
một cách mãnh liệt và chân thành nhất, không chỉ là cái ôm, cái thâu, cái riết chặt mà
là một ngụm cắn thật sâu, thật tình tứ mang cả tình xuân vào trong bụng, chiếm giữ
cho riêng mình. Thực ích kỷ nhưng cũng thực đáng yêu cho cái tôi ngông cuồng và trẻ
con của người nghệ sĩ.
Vội vàng là một trong những tác phẩm xuất sắc nhất của Xuân Diệu trong phong trào
thơ mới giai đoạn 1932-1941 không chỉ thể hiện được những quan niệm, triết lý nhân
sinh mới mẻ về cuộc đời của người nghệ sĩ mà thông qua đó còn bộc lộ tấm lòng tha
thiết, cuồng nhiệt của tác giả đối với mùa xuân, tuổi trẻ và tình yêu. Xuân Diệu là làn
gió mới đã thổi tan cái buồn lắng đọng suốt mấy năm trời của giới thơ mới, mở ra một
chân trời mới, mang đến chất Pháp dịu dàng, lãng mạn, nhưng vẫn rất đậm đà hương
sắc đất Việt, thật xứng với danh “nhà thơ mới nhất trong các nhà thơ mới”.
Xuân Diệu là một nhà thơ tiêu biểu của phong trào thơ mới. Bài thơ Vội vàng của
Xuân Diệu là cái tôi đầy hân hoan, nồng nhiệt với cuộc sống nhưng lại đầy lo âu, phấp
phỏng trước những bước đi thời gian.
Ngay trong khổ thơ đầu tiên, Xuân Diệu đã thể hiện khát vọng táo bạo đến hoang
đường. “Nắng và gió” đều là những hiện tượng thuộc về tự nhiên và “vận hành” theo
quy luật của tự nhiên. Vậy nên mong muốn được “tắt nắng, buộc gió” quả là vô lí.

Tuy nhiên ẩn sâu trong mong muốn vô lí ấy lại là một tình yêu cuộc sống đến tha thiết,
khắc khoải. Xuân Diệu muốn tắt nắng để màu đừng nhạt, muốn buộc gió để hương
đừng bay. Vậy là người thi sĩ muốn lưu lại những vẻ đẹp tự nhiên, thanh khiết của
cuộc đời để mãi lưu giữ khoảnh khắc của thời tươi.
Bằng đôi mắt “xanh non biếc rờn” cùng tình yêu tha thiết đối với cuộc đời, nhà thơ
Xuân Diệu đã phát hiện được những vẻ đẹp rực rỡ, tươi sáng nhất nơi trần gian:
Xuân Diệu đã mở ra bức tranh sự sống đầy sống động với cả hình ảnh, màu sắc, âm
thanh và cả những chuyển động nhẹ nhàng, tinh tế bên trong vạn vật. Điệp ngữ “này
đây” gợi ra được cái háo hức, rạo rực của người thi sĩ khi giới thiệu về vẻ đẹp nơi trần
gian - nơi người thi sĩ đắm say với một tình yêu mãnh liệt.
Hình ảnh “ong bướm, hoa cỏ, đồng nội, cành tơ, yến anh, ánh sáng” là những hình ảnh
đẹp đẽ, tươi non của cuộc sống thường nhật. Nhưng khi đi qua lăng kính lãng mạn và
tình yêu cuộc sống của nhà thơ thì những hình ảnh vốn quen thuộc ấy bỗng tươi sáng,
hấp dẫn như cảnh sắc nơi thiên đường.
Thiên nhiên, sự sống trong thơ Xuân Diệu bao giờ cũng tươi tắn, mời gọi như vậy.
Tuy nhiên nét đặc sắc nhất trong cảm nhận của người thi sĩ phải để đến cách so sánh
“Tháng giêng ngon như cặp môi gần”. Vậy là trong cảm nhận của nhà thơ, mùa xuân
cũng tươi ngon, hấp dẫn khó cưỡng như một cặp môi gần.
Lấy con người là chuẩn mực đánh giá cho những vẻ đẹp của tự nhiên không chỉ thể
hiện cá tính sáng tạo của nhà thơ mà còn thể hiện quan niệm mới trong sáng tác. Nếu

người xưa lấy thiên nhiên để làm thước đo cho vẻ đẹp của con người thì nay Xuân
Diệu lại đặt con người ở vị trí trung tâm của vũ trụ và khẳng định con người mới là
chuẩn mực của mọi vẻ đẹp.
Cùng với trái tim luôn rạo rực, nóng bỏng với tình yêu cuộc sống, Xuân Diệu luôn
thường trực tâm trạng lo âu, phấp phỏng trước những bước đi của thời gian. Khi người
ta càng yêu, càng trân trọng thì càng lo sợ nó sẽ tan biến trong cái vô hình, có lẽ Xuân
Diệu cũng vậy, càng yêu cuộc đời thì càng bất an, lo lắng:
Xuân đương tới nghĩa là xuân đương qua
Không cho dài thời trẻ của nhân gian
Bằng những cảm nhận nhạy bén của mình, Xuân Diệu có thể nhìn thấy những dấu
hiệu tàn phai của sự sống ngay ở thời tươi. Xuân đang tươi non, nở rộ đấy nhưng
chính trong vẻ đẹp của thời tươi ấy lại là mầm mống của sự tàn phai, lụi tàn “Xuân
đương tới nghĩa là xuân đương qua”, và tuổi trẻ cũng vậy, một khi trôi qua sẽ không
bao giờ quay trở lại “Mà xuân hết nghĩa là tôi cũng mất”.
Xuân Diệu đã gắn tuổi trẻ với mùa xuân và đưa ra quan niệm của mình về thời gian.
Tuổi trẻ, mùa xuân, tình yêu tuy đẹp nhưng không phải mãi mãi, vô hạn mà hữu hạn,
ngắn ngủi chỉ như cái chớp mắt. Bởi vậy để sống có ý nghĩa, để tận hưởng trọn vẹn vẻ
đẹp của sự sống, của tình yêu, của cuộc đời người, Xuân Diệu đã chủ trương sống
“vội vàng”:
Ta muốn ôm
Cả sự sống bắt đầu mơn mởn

Và non nước, và cây, và cỏ rạng
Xuân Diệu đã sử dụng hàng loạt những động từ mạnh: “ôm, riết, thâu” thể hiện khát
khao chiếm lĩnh những vẻ đẹp của thời tươi. Không thể làm cho bước đi của thời gian
ngừng lại thì hãy sống tận độ, sống nồng nhiệt, yêu hết mình để không có hối tiếc khi
thời gian trôi đi. Quan niệm sống “vội vàng” của Xuân Diệu như lời khuyên chân
thành, tha thiết đến độc giả. Hãy sống ý nghĩa, sống hết mình cho cuộc đời này và
đừng để thời gian trôi qua kẽ tay một cách vô nghĩa.
Bài thơ được kết thúc bởi câu thơ tràn đầy cảm xúc “Hỡi xuân hồng ta muốn cắn vào
ngươi”. Câu thơ là kết tinh của tình yêu và sáng tạo của người thi nhân. Hình ảnh
“xuân hồng” không chỉ gợi liên tưởng đến mùa xuân mà còn gợi ra màu sắc tươi non,
hấp dẫn, “cắn” lại là hành động chiếm lĩnh đầy mạnh mẽ. Nếu xuân hồng là phần tươi
ngon, hấp dẫn nhất của cuộc đời thì nhà thơ muốn chiếm lĩnh để tận hưởng trọn vẹn
vẻ đẹp của trần gian.
Qua bài thơ, Xuân Diệu không chỉ thể hiện tình yêu tha thiết với cuộc đời mà còn kín
đáo thể hiện những quan niệm sống, triết lí sống đầy ý nghĩa. Với vẻ đẹp và triết lí ấy,
“Vội vàng” là bài thơ trữ tình có thể làm xao xuyến trái tim độc giả bao thế hệ.
“Thơ Xuân Diệu là một nguồn sống rạt rào chưa từng thấy ở chốn non nước lặng lẽ
này, Xuân Diệu say đắm tình yêu, say đắm cảnh trời, sống vội vàng, sống cuống quýt,
muốn tận hưởng cuộc sống ngắn ngủi của mình” (Trích Thi nhân Việt Nam). Điều đó
đã được thể hiện qua bài thơ Vội vàng.

Trước hết, bài thơ đã thể hiện ý nguyện, tâm thế và mong muốn hành động của tác giả
trước bước đi của thời gian:
Trước vòng quay “một đi không trở lại” của dòng thời gian, tác giả Xuân Diệu muốn
nắm bắt và giữ lấy từng khoảnh khắc qua việc muốn “tắt nắng” để sắc màu không
phôi pha, muốn “buộc gió” không cho hương sắc bay đi. Điệp ngữ “Tôi muốn...” được
nhắc lại hai lần đã khẳng định ý nguyện của cái “tôi” tha thiết muốn giữ lấy vẻ đẹp
chóng tàn phai của thiên nhiên. Đồng thời làm nổi bật tâm hồn của một thi sĩ yêu đời,
say mê thiên nhiên và trân trọng, nâng niu cuộc sống. Và tình yêu tha thiết, mãnh liệt
này đã được phác họa rõ nét hơn ở những câu thơ tiếp theo:
Của ong bướm này đây tuần tháng mật;
Tôi không chờ nắng hạ mới hoài xuân
Bằng biện pháp nghệ thuật liệt kê kết hợp nhịp điệu thơ nhanh và dồn dập. Mọi thanh
âm, sắc màu, hình ảnh của bức tranh thiên nhiên đều hiện hữu sinh động trước mắt
người đọc. Điệp từ “Này đây...” vang lên đầy say mê, thể hiện mọi giác quan của
người thi sĩ đều rung lên để đón nhận, để tận hưởng vẻ đẹp của tạo hóa, của đất trời
trong sức xuân và sắc xuân. Đó là những vẻ đẹp hữu hình như “hoa của đồng nội xanh
rì”, “lá của cành tơ phơ phất”. Đó còn là vẻ đẹp vô hình như khúc ca tình yêu mang
âm điệu say mê cuồng nhiệt của cặp “yến anh”, là nguồn sáng vội vã chớp qua hàng
mi... Đặc biệt, Xuân Diệu đã so sánh “tháng giêng” - khái niệm thời gian vô hình như
“cặp môi” - sự vật cụ thể trong mối quan hệ “ngon” - “gần” để đem đến một cảm nhận

vô cùng độc đáo, mới mẻ, khiến cho bức tranh thiên nhiên nơi trần gian hiện lên đẹp
đẽ, tươi mới, căng tràn sức sống như “một thiên đường trên mặt đất”.
Thi nhân vận dụng mọi giác quan để tận hưởng vẻ đẹp của tạo vật, thiên nhiên nhưng
vẫn không quên đi ý thức về sự trôi chảy của thời gian: “Tôi không chờ nắng hạ mới
hoài xuân”. Bởi vậy, ông đắm say, cuồng nhiệt cùng cảnh sắc đất trời nhưng vẫn
không ngừng chiêm nghiệm về dòng thời gian trôi, về tình yêu và tuổi trẻ:
Xuân đang tới, nghĩa là xuân đang qua,
Mà xuân hết nghĩa là tôi cũng mất.
Không cho dài thời trẻ của nhân gian;
Nếu tuổi trẻ chẳng hai lần thắm lại
Là một nhà thơ với thế giới quan, nhân sinh quan tiến bộ, Xuân Diệu không chỉ thấy
được quy luật tuần hoàn của dòng thời gian: “Xuân tàn, hạ tới, thu hết, đông sang” mà
còn nắm rõ “phép biện chứng” mang tính tuyến tính, “một đi không bao giờ trở lại”
của từng phút giây.
Qua cách cảm nhận: “xuân đương tới” - “xuân đương qua”, “xuân còn non” - “xuân sẽ
già”, dòng chảy vô hình của thời gian đã được khắc họa rõ nét, khiến cho dù thi nhân
đang cảm nhận mùa xuân tươi đẹp, căng tràn sức sống cũng chính là mùa xuân đang ở
viễn cảnh “sẽ già” có nghĩa là sẽ tàn phai, héo úa. Nhưng điều đặc biệt nhất trong
quan niệm của Xuân Diệu chính là thời gian vũ trụ không đồng nhất với thời gian của

đời người, nghĩa là “xuân qua” rồi xuân sẽ lại “tới” trong sự tuần hoàn của đất trời,
nhưng tuổi trẻ, đời người thì “chẳng hai lần thắm lại”.
Bởi vậy, ông cho rằng điều đẹp nhất của con người chính là tuổi trẻ và tình yêu. Và từ
đó, “ông hoàng thơ tình” luôn nuối tiếc mùa xuân, nuối tiếc tuổi trẻ bằng lòng ham
sống, lòng yêu đời mãnh liệt cùng quan niệm sống “vội vàng” và chủ động chạy đua
với thời gian:
Ta muốn ôm
Ta muốn riết mây thâu và gió lượn
Điệp từ “Ta muốn” được đặt ở đầu câu vang lên đầy dõng dạc, kết hợp với hàng loạt
động từ theo cấp độ tăng tiến: “ôm”, “riết”, “say”, “thâu” đã làm nổi bật tư thế chủ
động tận hưởng mọi vẻ đẹp của cuộc sống ở độ tươi mới nhất, căng tràn nhất của cái
“tôi” trữ tình.
Lòng ham sống cùng niềm say mê cuồng nhiệt đó chính là động lực để thôi thúc Xuân
Diệu “sống vội vàng, sống cuống quýt” (theo cách nói của nhà phê bình văn học Hoài
Thanh). Nhưng sự vội vàng đó không hề tiêu cực bởi nhịp sống đó luôn gắn bó mật
thiết với niềm vui sống và tinh thần lạc quan của tác giả. Đây là một quan điểm sống
tích cực, tiến bộ và mang ý nghĩa giáo dục sâu sắc đối với mỗi một con người.
Như vậy, qua việc phân tích bài thơ vội vàng, chúng ta có thể thấy được tài năng của
thi sĩ Xuân Diệu trong cách sử dụng ngôn từ và vận dụng nhuần nhuyễn các biện pháp
nghệ thuật. Tất cả các yếu tố đó kết hợp với nhau trong sự hài hòa, tinh tế, góp phần
khắc họa hình tượng nhân vật trữ tình với tình yêu thiên nhiên tha thiết cùng niềm

ham sống, lòng yêu đời cuồng nhiệt và nổi bật hơn cả là quan niệm sống “vội vàng”
chạy đua với thời gian để nắm bắt lấy những gì đẹp nhất của tuổi trẻ, của tình yêu.
Thà một phút huy hoàng rồi chợt tối
Còn hơn buồn le lói suốt trăm năm
(Giục giã, Xuân Diệu)
Xuân Diệu là một trong những cây đại thụ lớn của nền thi ca Việt Nam, ông còn được
mệnh danh là “ông hoàng” của những bài thơ tình cháy bỏng, nồng nàn. Một trong
những bài thơ tiêu biểu của Xuân Diệu chính là Vội vàng.
Mở đầu bài thơ, Xuân Diệu đưa người đọc đến những cảm xúc vui tươi, yêu đời trước
vẻ đẹp của mùa xuân mơn mởn. Vẻ đẹp đất trời hiện lên như một bức tranh nhiều màu
sắc với những hình ảnh thiên nhiên thơ mộng, đẹp đẽ đến nao lòng. Trước mắt nhà thơ,
cuộc sống đang diễn ra thật sôi động và tràn đầy nhựa sống:
...
Có lẽ vì quá say mê trong niềm hạnh phúc tột cùng mà tác giả đã nảy ra trong đầu một
ý nghĩ thật táo bạo “tắt nắng”,“buộc gió”. Nắng và gió là những sự vật vô hình ta có
thể cảm nhận bằng mắt nhưng tay ta lại chẳng thể chạm được. Nghệ thuật điệp từ “Tôi
muốn...” kết hợp cùng các động từ mạnh đã cho người đọc thấy được niềm đam mê
mãnh liệt và khát khao nắm giữ, chinh phục tạo hoá của nhà thơ. Khổ thơ ngũ ngôn
mở đầu cho tác phẩm vừa cô đọng ý nghĩa nhưng cũng không kém phần cảm xúc.
Khung cảnh thiên nhiên rực rỡ sắc màu được Xuân Diệu miêu tả bằng những câu thơ
bay bổng, rất sinh động. Khung cảnh non nước hiện lên trong thơ đẹp lung linh như

một “thiên đường trên mặt đất”. Hình ảnh “ong bướm”, “hoa của đồng nội”, “lá của
cành tơ”, “yến anh”… qua con mắt của người nghệ sĩ tài hoa đã hiện lên thật đáng yêu,
thật say đắm lòng người.
Cuộc sống như bữa tiệc đang chào đón cùng những hương vị ngọt ngào, lãng mạn của
“tuần tháng mật”, hương thơm trong lành của “đồng nội xanh rì” , âm thanh lôi cuốn
trầm bổng như “khúc tình si”. Tình yêu lứa đôi hiện hữu khiến cho cuộc sống lại càng
ấm áp, yêu đời và hạnh phúc ngập tràn khắp mọi nơi. Điệp cấu trúc “này đây” của
Xuân Diệu được sử dụng thật tài tình và đầy khéo léo như lời mời gọi, phô bày hết
những tinh hoa, tuyệt mỹ của cuộc sống.
Những khi sáng sớm, “thần Vui hằng gõ cửa” ta lại chào đón một ngày mới trong
niềm hân hoan, rạng rỡ. Hình ảnh so sánh đầy sáng tạo và rất gợi cảm “Tháng giêng
ngon như một cặp môi gần”, tháng giêng tháng của mùa xuân tràn đầy sức sống được
so sánh như “một cặp môi gần”, đó là bờ môi căng mọng tuyệt đẹp của người con gái
đang độ xuân thì.
Có thể nói cái nhìn của Xuân Diệu rất mới mẻ và độc đáo, ông đã lấy chuẩn mực cái
đẹp của con người để miêu tả cảnh sắc của thiên nhiên. Đây quả là một câu thơ đặc
sắc và có giá trị nghệ thuật vô cùng to lớn. Quá sung sướng với niềm khát khao của
mình, tác giả đã vội vàng chạy theo nhịp sống hối hả, ông chẳng thể chờ “nắng hạ”
bởi vì tâm hồn ông lúc nào cũng như đang là mùa xuân chói sáng.
Yêu cuộc sống tha thiết nhưng Xuân Diệu lại tận hưởng một cách vội vàng và bám
riết, ông không giấu nổi cảm xúc lo âu, khắc khoải trong lòng. Cuộc đời là vô hạn
nhưng đời người lại quá ngắn ngủi, những suy nghĩ trăn trở cứ hiện lên trong tâm hồn
tác giả: Làm sao có thể níu kéo được thanh xuân? Làm sao có thể tận hưởng trọn vẹn
cuộc đời?
Tôi sung sướng. Nhưng vội vàng một nửa:
...

Chẳng bao giờ, ôi! Chẳng bao giờ nữa...
Tác giả vui sướng xen lẫn nỗi lo lắng, hoài nghi. Ông sợ hãi tuổi trẻ sẽ qua đi nhanh
như thời gian vô tình. “Xuân đang tới nghĩa là xuân đang qua” - câu thơ nghe tưởng
như vô lý nhưng lại là quan điểm nhân sinh khéo léo được tác giả lồng ghép vào thơ.
Mỗi mùa xuân tới mang theo bao niềm tin, hy vọng nhưng cũng là nỗi buồn hiu quạnh
của con người nhưng xuân cũng mang đi tuổi thanh xuân của ta.
Con người thắng nổi quy luật tạo hoá, mùa xuân thì cứ đi rồi tới, chỉ có con người là
già đi theo thời gian. Những câu thơ có chút giọng hờn trách của nhà thơ: “Nói làm
chi rằng xuân vẫn tuần hoàn/Nếu tuổi trẻ chẳng hai lần thắm lại”, thời gian thì dài bất
tận mà đời người lại chỉ là phù du, rồi ai cũng trở về với cát bụi.
Mối quan hệ đối kháng giữa thiên nhiên vĩnh hằng và con người bé nhỏ, Xuân Diệu
sớm đã nhận ra được quy luật tất yếu ấy, ông đau khổ, tuyệt vọng và ôm trong mình
mộng ước được sống mãi với cuộc đời. Nghệ thuật điệp từ “xuân”, phép đối xứng
“rộng”, “chật” tạo cho mạch thêm thêm dồn dập, gấp gáp, tăng sức biểu cảm lôi cuốn
người đọc. Những từ ngữ “tiếc, chia phôi, tiễn biệt, đứt, phai tàn”… kết hợp với
những dấu chấm than, dấu hỏi, các cặp vần gieo liên tiếp, tạo nên cả một khoảng trời
buồn bã, ảm đạm, đau khổ và đầy nuối tiếc.
Đoạn thơ cuối là khát khao sống cháy bỏng, mong muốn được giao cảm với cuộc đời.
Nhịp sống vội vàng, dồn dập được Xuân Diệu tái hiện bằng những câu thơ mang xúc
cảm dạt dào và đầy cuồng nhiệt:
Mau đi thôi! Mùa chưa ngả chiều hôm,
Ta muốn ôm

- Hỡi xuân hồng, ta muốn cắn vào ngươi!
Lời thúc giục vội vã “Mau đi thôi!”, cùng đại từ nhân xưng “ta” được điệp lại nhiều
lần bộc lộ cái tôi mạnh mẽ của nhà thơ. Hàng loạt những hình ảnh thơ mộng, trữ tình
“sự sống mơn mởn”, “mây đưa và gió lượn”, “cánh bướm với tình yêu”,… kết hợp với
những động từ mạnh “ôm”, “riết”, “thâu” tạo nên giọng thơ say đắm, tận hưởng
hương vị tình yêu nồng cháy.
Câu thơ “Hỡi xuân hồng, ta muốn cắn vào ngươi” đầy táo bạo, mới lạ, động từ “cắn”
khiến ta liên tưởng mùa xuân thật quyến rũ, gợi cho ta cảm giác muốn chiếm giữ lấy
cái đẹp, cái tinh tuý ấy của thiên nhiên. Xuân Diệu nhận ra không thể thay đổi quy luật
tạo hoá, những câu thơ cuối bài như lời khuyên của tác giả với độc giả. Mỗi người chỉ
có một lần để sống vậy nên hãy sống cuộc đời ý nghĩa, cháy hết mình với đam mê,
khát khao của bản thân để không phải nuối tiếc về sau.
Xuân Diệu là “nhà thơ mới nhất trong các nhà thơ mới”, hồn thơ ông mang đậm tính
nhân văn, giọng thơ linh hoạt, ngôn từ sáng tạo, độc đáo, cách diễn đạt lôi cuốn, hấp
dẫn người đọc. Bài thơ Vội vàng chứa đựng cả bầu trời tâm tư, cảm xúc của nhà thơ,
thể hiện được nỗi niềm khát khao hòa nhập với cuộc đời của Xuân Diệu. Tác phẩm đã
góp phần to lớn đưa tên tuổi ông vụt sáng trên bầu trời thi ca Việt Nam.
Nhà thơ Xuân Diệu là một trong những nhà thơ tiêu biểu của phong trào thơ mới.
“Vội vàng” được đánh giá là một bài thơ “rất Xuân Diệu”.

Bài thơ bắt đầu bằng bốn câu thơ ngũ ngôn tưởng như lệch nhịp so với toàn bài, nói
lên một ước muốn lạ thường:
Ngay những câu mở đầu, Xuân Diệu đã bộc bạch thổ lộ lòng mình trực tiếp bằng hai
chữ “tôi muốn” đầy chủ động. Ước muốn ấy không phải dời non lấp bể, đắp lũy xây
thành, đi “phù địa trục” như những bậc trí chủ thời xưa, mà là một ước muốn tưởng
như dị thường: “tắt nắng, buộc gió”.
Thi sĩ muốn tắt nắng để màu không nhạt, muốn buộc gió để hương đừng bay - những
ước muốn đoạt quyền tạo hóa. Vậy là hóa ra chẳng có ước muốn dị kì nào ở đây, điều
thi sĩ muốn là níu giữ màu và hương bên đời để những gì tươi đẹp nhất không bị nhạt
phai – một mong muốn chính đáng. Nhịp thơ nhanh, những câu thơ tựa như khúc dạo
đầu đầy hứng khởi của một tâm hồn nồng nàn nhựa sống. Những câu thơ sau lí giải
sâu hơn về lí do mà tâm hồn thi sĩ nảy sinh những ước muốn ấy.
Xuân Diệu đã phát hiện ra cả một thiên đường trên mặt đất với bao màu sắc, âm thanh
và ánh sáng:

Bức tranh cuộc sống hiện ra tựa như một bữa tiệc trần gian với chân thức san bày, mời
gọi hấp dẫn. Hai chữ “Này đây” được nhắc đến nhiều lần không gợi sự thừa thãi trong
câu chữ, mà tô đậm không gian và thời gian thơ, đó là ngay lúc này và ở tại đây.
Nơi đây - nơi cuộc sống trần thế với bao điều hấp dẫn, chính là cái phần ngon nhất mà
nhà thơ muốn ôm trọn vào lòng. Nơi có bướm ong dập dìu, yến anh tình tự. Nơi có
màu xanh đồng nội, màu lá phất phơ. Nơi có âm thanh của khúc tình si, có ánh sáng
của bình minh tựa như hàng mi chớp dịu. Tất cả đều gợi ra một bức tranh thiên nhiên
ngồn ngộn sự sống, dạt dào sắc xuân.
Qua lăng kính luyến ái của thi sĩ, mọi thứ đều hiện lên có đôi có lứa, tươi ròng sự sống.
Chính Xuân Diệu chứ không phải ai khác, đã “đốt cảnh bồng lai xua ai nấy về hạ giới”,
người “xây lầu thơ trên một tấm lòng trần gian”, luôn gắn bó sâu sắc với cuộc đời trần
thế. Không “thoát lên tiên” mơ theo cảnh bồng lai như Thế Lữ, không tìm về chốn
thôn quê để ủ mình trong yên bình như Nguyễn Bính, không lẩn trốn vào quá khứ nơi
có những “bóng ma sợ soạng” như Chế Lan Viên, trong mắt Xuân Diệu, thế giới đẹp
nhất là cuộc sống trần thế, tại đây và ngay lúc này. Chẳng thế mà từng có lần nhà thơ
tự bộc bạch:
Không muốn đi mãi mãi ở vườn trần
Chân hóa rễ để hút mùa dưới đất
Nhưng có lẽ cái đặc sắc và để lại ấn tượng sâu nhất trong mỗi người là câu thơ:
“Tháng Giêng ngon như một cặp môi gần” - một câu thơ “hoàn toàn Xuân Diệu”. Thi
sĩ đã hữu hình hóa cái vô hình, đã vật chất hóa một khái niệm thời gian bằng vị cảm.
Và còn đặc biệt hơn, cái điều thi sĩ cảm được từ tháng giêng lại là một cặp môi gần
của phụ nữ - nó vừa quyến rũ, vừa tươi hồng, vừa mời gọi.
Chính niềm say mê tha thiết với hương sắc trần thế mà trong thi sĩ đã nảy sinh cảm
xúc lo sợ thời gian trôi sẽ làm nhạt phai thanh sắc của đời. Bởi thế mà ngay sau những
câu thơ tươi vui kia, mạch thơ chuyển ngay sang những điệu thơ trầm lặng, trĩu nặng
suy tư:

Xuân Diệu bằng nhãn quan tinh nhạy của mình, đã nhìn thấy cái đương qua ngay
trong cái đương tới, cái sẽ già ngay trong cái còn non. Không phải ngẫu nhiên mà thi
sĩ có những cảm xúc ấy.
Người xưa quan niệm thời gian tuần hoàn, lấy sinh mệnh vũ trụ để tính vòng đời, họ
tin đời người là kiếp luân hồi, đi rồi sẽ trở lại. Còn Xuân Diệu nhìn thời gian trong sự
tuyến tính để có những nhận thức đúng đắn về đời người. Vậy là xét cho cùng, tiếc
nuối thời gian âu cũng là một biểu hiện khác của lòng yêu cuộc sống. Và đúng như
Hoài Thanh nói: “khi vui cũng như khi buồn, người đều nồng nàn tha thiết”.
Trước dòng đời ngược xuôi trôi dạt, đôi mắt tinh nhạy của người nghệ sĩ nhìn đâu
cũng thấy chia li xa cách:
Khắp sông núi vẫn than thầm tiễn biệt
Con gió xinh thì thào trong lá biếc
Phải chăng buồn vì nỗi phải bay đi
Chim rộn ràng bỗng đứt tiếng reo thi
Phải chăng sợ độ phai tàn sắp sửa
Chẳng bao giờ, ôi, chẳng bao giờ nữa…

Tháng năm được cảm nhận qua mùi, qua vị. Mùi và vị của nó chính là chia phôi. Câu
thơ được chuyển đổi cảm giác, sự tương giao giữa các giác quan khiến cho ta tưởng
như người thi sĩ nhìn đâu cũng thấy chia lìa, đi đâu cũng thấy chia phôi. Cả đoạn thơ
man mác bâng khuâng, ngậm một nỗi tiếc nuối bùi ngùi.
Tất cả hiện vật, sự vật trên thế gian đều không được vẹn tròn ngày vui. Núi sông thì
buông lời than tiễn biệt, gió chim thì đều mang nỗi nợ phải bay đi, phải lìa tổ. Quả thật
mọi cuộc vui đều có lúc tàn. Cảm nhận rất rõ được điều ấy, thi sĩ thốt lên trong sự tiếc
nuối: “Chẳng bao giờ, ôi, chẳng bao giờ nữa…”, để rồi ngay sau đó là lời giục giã:
“Mau đi thôi. Mùa chưa ngả chiều hôm”.
Sau những tiếc nuối ngậm ngùi, nhà thơ bộc lộ một khao khát mãnh liệt – khao khát
được giao cảm tận độ với đời, hưởng trọn thanh sắc của thời tươi, khao khát tận hưởng
và tận hiến:
Ta muốn ôm
Ba chữ “Ta muốn ôm” đứng biệt lập ở giữa đoạn thơ, gợi tư thế chủ động, tâm thế san
sàng của một chủ thể đang đứng giữa đất trời, dang rộng vòng tay đón trọn hương đời.
Từ đó, một loạt cụm từ “ta muốn” xuất hiện trong mỗi dòng thơ - một cách bộc bạch
lòng mình trực tiếp của một thi sĩ thơ mới có xúc cảm luôn nồng nàn. Những gì thi sĩ
muốn là được giao cảm với thiên nhiên, với sự sống: từ mây, gió, cánh bướm đến tình
yêu, cỏ cây, non nước. Mức độ giao cảm cũng dần mãnh liệt hơn: từ ôm, riết, đến say,
thâu, và sau cùng là cắn.

Dường như thi sĩ muốn ôm cho hết, say cho tận, thâu cho cùng mọi điều đẹp nhất của
cuộc đời, để được hưởng cảm giác “chếnh choáng, đã đầy, no nê”. Câu thơ cuối cùng
như một sáng tạo đặc biệt, gợi cảm giác mạnh như một nốt vĩ thanh vút lên ở cuối bài
trong một thi phẩm tràn trề cảm xúc cảm giác: “Hỡi xuân hồng ta muốn cắn vào
ngươi”. “Xuân hồng” vừa gợi màu, vừa gợi vị, vừa đập vào thị giác, vừa tác động đến
cảm giác.
Một lần nữa thi sĩ hữu hình hóa cái vô hình, coi xuân hồng như phần tươi ngon nhất
của cuộc đời, muốn cắn và nuốt trọn nó. Một cái kết mạnh đã cho Xuân Diệu tổng kết
triết lý nhân sinh của mình: Vì lẽ cuộc đời trôi đi không đứng đợi mà con người cần
sống tận hưởng và tận hiến trong từng giây phút cuộc đời, nhất là khi còn đang ở tuổi
trẻ. Đó là triết lý bất diệt với thời gian, mang giá trị nhân sinh cao cả.
Xuân Diệu lại một lần nữa góp vào thi đàn Việt Nam một tuyệt phẩm. Bên cạnh
những vần thơ rất hay về tình yêu, còn có những vần thơ nhân sinh sâu sắc. Vội vàng
xứng đáng được coi là một tuyệt tác cho mọi thời.
Phân tích bài thơ Vội vàng - Mẫu 12
Xuân Diệu nhà thơ của tình yêu, của tuổi trẻ. Vần thơ nào của ông cũng thấm đẫm
lòng yêu, lòng thiết tha với cuộc sống. Đó là cuộc sống tươi non mơn mởn của thiên
nhiên vạn vật. Vội vàng tuy chỉ có dung lượng khá nhỏ đề cập đến khung cảnh thiên
nhiên, nhưng chỉ cần như vậy thôi ta cũng nắm bắt được trọn vẹn tinh thần, lòng yêu
cuộc sống của ông.
Mở đầu bài thơ là bốn câu thơ có lẽ mang nét độc đáo nhất trong bài, thể hiện mãnh
liệt và táo bạo của thi nhân:

Cho hương đừng bay đi.”

Chỉ riêng bốn câu thơ ấy mang thể ngũ ngôn, đây là thể thơ phù hợp cho việc diễn tả
cảm xúc đặc biệt của Xuân Diệu. Câu thơ ngắn kết hợp với nhịp điệu gấp gáp, dồn
dập tựa như những cơn sóng đang trào dâng dữ dội trong lòng nhà thơ. Điệp ngữ “Tôi
muốn” được nhắc lại hai lần, đều đứng ở đầu câu qua đó thể hiện khát vọng cháy bỏng
của thi sĩ cùng với sự chủ động, kiêu hãnh về khát vọng của mình. Sau điệp từ là
những động từ có tính mệnh lệnh cùng những hình ảnh thuộc về tự nhiên và biểu
tượng cho cái đẹp: “tắt nắng”, “buộc gió”. Ta đều biết rằng nắng và gió luôn tuân theo
quy luật của tự nhiên khiến con người không thế chế ngữ được. Vậy mà ở đây, Xuân
Diệu có khát vọng hướng tới cái không thể, khát vọng chiếm đoạt quyền của tạo hóa
để níu giữ vẻ đẹp đất trời. Ông sợ gió cuốn đi hương thơm ngào ngạt, sợ nắng làm
nhạt mất màu xuân sắc. Ước muốn níu giữ thời gian, chặn vòng quy luật của vũ trụ,
đảo ngược quy luật thiên nhiên là một điều phi lý bởi ngay nhà thơ Xuân Quỳnh vẫn
luôn tin vào quy luật của tạo hóa:
“Cuộc đời tuy dài thế

Năm tháng vẫn đi qua
Như biển kia dẫu rộng
Mây vẫn bay về xa”
Nhưng đối với Xuân Diệu, ông muốn chiếm đoạt quyền năng của tạo hóa để giữ cho
vẻ đẹp trần gian mãi mãi mang sắc xuân. Dù có là ước muốn viển vông và phi lí đi
chăng nữa thì nó vẫn có cái đáng yêu của một tâm hồn lãng mạn, luôn thiết tha yêu
đời, yêu cuộc sống. Dường như với ông, cuộc sống là cả một hạnh phúc lớn lao, kì
diệu, sống là để tận hưởng và tận hiến.
Với tâm hồn cao cả của một thi sĩ, Xuân Diệu đã khám phá ra vẻ đẹp phơi phới đầy
tình tứ ở những cảnh vật thiên nhiên nhiên quen thuộc quanh ta:

Này đây hoa quả của động nội xanh rì


Mỗi buổi sớm thần vui hằng gõ cửa
Nhà thơ Thế Lữ đã từng nói: “Xuân Diệu say đắm với tình yêu và hăng hái với mùa
xuân, thả mình bơi trong ánh nắng, rung động với bướm chim, chất đầy trong tim mấy
trời thanh sắc” cũng bởi vậy mà ông đã cảm nhận về mùa xuân bằng tất cả sự tinh tế
nhất của tâm hồn. Thiên đường trên mặt đất vừa như một mảnh vườn tình ái vạn vật
đang lúc lên hương, vừa như một mâm tiệc với thực đơn quyến rũ. Nếu như những
nhà thơ lãng mạn chỉ muốn sống một cuộc sống nơi thoát khỏi nơi trần thế, trốn khỏi
cõi hư vô hão huyền, bồng lai tiên cảnh như Chế Lan Viên hay Thế
Lữ từng viết:
“Hãy cho tôi một tinh cầu giá lạnh

Một vì sao trơ troi cuối trời xa!
Ðể nơi ấy tháng ngày tôi lẩn tránh
Những ưu phiền, đau khổ với buồn lo!”
(Những sợi tơ lòng – Chế Lan Viêǹ
“Trời cao xanh ngắt. Ô kìa

Hai con hạc trắng bay về Bồng Lai”
(Tiếng sáo Thiên Thai – Thế Lữ̀
thì Xuân Diệu đã “Đốt cảnh bồng lai và xua ai nấy về hạ giới”. Lầu thơ của ông được
xây dựng trên mặt đất bằng một tấm lòng trần gian. Bức tranh hội tụ đầy đủ hương
thơm, ánh sáng, màu sắc, âm thanh. Cảnh vật hiện lên đều có đôi, có cặp: “ong bướm”
- “tuần trăng mật”, “hoa” - “đồng nội xanh rì”, “lá” - “cành tơ phơ phất”, “yến anh” -
“khúc tình si”.

Xuân Diệu đã dựng lên một bức tranh thiên nhiên với những vẻ đẹp rất cụ thể, chúng
được liệt kê bằng hàng loạt tình tứ đậm nhạt khác nhau cùng cách ngắt nhịp đầy linh
hoạt, biến hóa. Nếu các thi nhân xưa thường chỉ sử dụng thị giác để cảm nhận vẻ đẹp
của ngoại giới thì các nhà thơ mới trong đó có Xuân Diệu lại huy động tất cả những
giác quan để cảm nhận cảnh vật đất trời lúc sang xuân. Có lẽ do ảnh hưởng từ thơ ca
Phương Tây, Xuân Diệu đã sáng tạo ra những hình ảnh mới lạ in đậm phong cách nhà
thơ.
Trong cảnh ấy có hình ảnh “tuần tháng mật” của loài ong bướm, chúng say mê trong
mùa hoa tựa như con người đang chìm đắm trong niềm hạnh phúc ban đầu. Ở đây có
hình ảnh “hoa của đồng nội”, “lá của cành tơ” gợi sức sống mới trẻ trung, phơi phới,
hứa hẹn một mùa trái chín. Nếu như thi ca Trung Đại xưa luôn lấy thiên nhiên làm
tiêu chuẩn cho vẻ đẹp con người thì nay lầu son gác tía của thi pháp Trung Đại đã bị
phá vỡ, chao đảo nói như nhà thơ Lưu Trọng Lư: “Các cụ ta ưa cái màu đỏ choét, ta
lại ưa những màu xanh nhạt… cái cụ bâng khuâng vì tiếng trùng đêm khuya, ta lại nao
nao vì tiếng gà đúng ngọ.
Nhìn một cô gái xinh xắn, ngây thơ, các cụ coi như đã làm một điều tội lỗi, ta tì ta cho
là mát mẻ như đứng trước một cánh đồng xanh mướt. Cái ái tình của các cụ thì chỉ là
sự hôn nhân, nhưng đối với ta thì trăm hình muôn trạng: cái tình say đắm, cái tình
thoảng qua, cái tình gần gũi, cái tình xa xôi... cái tình trong giây phút, cái tình ngàn
thu…” Và Xuân Diệu là một trong những nhà thơ đã phá vỡ tính quy phạm ấy qua
hình ảnh “ánh sáng chớp hàng mi”.
Những tia nắng xuân bừng sáng tựa như cặp mắt của thiếu nữ đang chớp dưới hàng mi
dày thật quyến rũ. Chính ánh sáng ấy đã tưới lên cảnh vật nguồn nhựa sống mang đến
cho bức tranh thiên nhiên năng lượng tràn trề, thế mới hiểu những khao khát của Xuân
Diệu hoàn toàn đúng đắn. Đặc biệt, qua điệp từ “này đây” được nhắc lại đến 5 lần
khiến những câu thơ giống như một chuỗi tiếng reo vui của tác giả khi phát hiện ra
thiên đường trên mặt đất. Giống như Pautopxki từng nói: “Niềm vui của nhà văn chân
chính là niềm vui của người dẫn đường đến xứ sở cái đẹp”.

Xuân Diệu cũng vậy, với sự say mê và thích thú, ông đã biến thành một hướng dẫn
viên du lịch đắm chìm trong những lời giới thiệu để chào mời mọi người đến tận
hưởng nơi đây. Bằng giọng thơ mượt mà, êm dịu như một cánh hồng nhung, thiên
đường trên mặt đất của Xuân Diệu không phải là thế giới xa xăm, lạ lẫm mà là những
điều thân quen ở quanh ta khi mùa xuân đến. Vẻ đẹp ấy được nhìn qua cặp mắt “non
xanh, biếc rờn” và được sàng lọc qua tình yêu của người nghệ sĩ mang tình yêu thiên
nhiên, cuộc sống đến cháy bỏng. Được xem là: “Nhà thơ mới nhất trong các nhà thơ
mới” (Hoài Thanh) nên Xuân Diệu đã kết lại bức tranh mùa xuân bằng hai câu thơ đầy
gợi cảm:
“Mỗi buổi sớm thần vui hằng gõ cửa

Thiên đường trên mặt đất thắm sắc, ngát hương và tràn đầy ánh sáng nay được Xuân
Diệu khép lại bằng lối văn vô cùng độc đáo và gợi cảm. Tháng giêng thanh tân, diễm
lệ, tràn đầy ánh sáng, màu sắc, hương thơm đã trở thành “cặp môi gần” của người tình.
Chỉ với một chữ “ngon” chuyển đổi cảm giác cho ta thấy tình yêu đời, yêu cuộc sống
đến cuồng si của thi sĩ. Ông bị ảnh hưởng rất rõ rệt trường phái thơ tượng trưng Pháp,
trong một bài thơ khác ông cũng đã vận dụng sự tương giao của các giác quan:
“Đã nghe rét mướt luồn trong gió

Đã vắng người sang những chuyến đò”
Tâm trạng của nhân vật trữ tình được thể hiện rất rõ qua hai câu thơ:
“Tôi sung sướng. Nhưng tôi vội vàng một nửa

Tôi không chờ nắng hạ mới hoài xuân”
Dấu chấm giữa câu thơ “Tôi sung sướng. Nhưng tôi vội vàng một nửa” như ngắt làm
đôi và cũng như phân tách nhà thơ thành hai nửa: nửa sung sướng và nửa vội vàng.
Tâm trạng sung sướng là niềm hạnh phúc, lạc quan, tươi vui đón nhận cuộc sống bằng
tình cảm trìu mến, thiết tha, gắn bó. Còn vội vàng là tâm trạng tiếc nuối, buồn đau bởi

nhà thơ sợ tuổi trẻ qua đi. Xuân Diệu luôn là con người như thế đấy! Trong lúc vui
ngất ngây thì tình yêu thi sĩ đã phải thổn thức bởi những điều tiếc nuối. Cũng bởi vì
vậy, mặc dù đang sống trong mùa xuân nhưng thi nhân đã cảm thấy tiếc nuối mùa
xuân:
“Tôi không chờ nắng hạ mới hoài xuân”.
Đây là tâm trạng hoài cổ mà ta thường bắt gặp trong thơ của các thi nhân xưa. Nhưng
ở đây, sự hoài cổ của Xuân Diệu thật lạ và ám ảnh, nhà thơ không chỉ tiếc nuối những
cái dĩ vãng đã qua mà còn tiếc nuối ngay cả những cái đang hiện hữu. Mùa xuân chưa
qua mà Xuân Diệu đã cảm thấy tiếc nhớ, đây quả là một trái tim quá nhạy cảm với
những chuyển biến của thời gian cũng là một tâm hồn đa sầu, đa cảm. Bằng ngôn ngữ
rất đỗi Phương Tây nhưng cũng chẳng kém phần gần gũi, thân thuộc, Xuân Diệu đã
mang đến cho người đọc một giọng thơ lạ, một cách cảm nhận về mùa xuân thật nồng
nàn, tha thiết.
Không chỉ dừng lại ở việc thể hiện tình yêu tha thiết của mình đối với cuộc sống nơi
thiên đường hạ giới mà thi nhân còn thể hiện nỗi băn khoăn về sự ngắn ngủi của kiếp
người và sự qua nhanh của thời gian qua 17 câu tiếp theo. Trước tiên đó là quan niệm
hết sức độc đáo:
“Xuân đương tới nghĩa là xuân đương qua

Xuân còn non nghĩa là xuân sẽ già”
Từ trước đến nay thời gian luôn vận động theo đúng quy luật của tạo hóa và cũng có
nhiều cách quan niệm về nó như: “thời gian thấm thoát thoi đưa”’ “thời gian như bóng
câu vút qua cửa sổ”, “thời gian như nước chảy qua cầu”’… ngay cả Xuân Diệu cũng
vậy, ông đã sử dụng nghệ thuật điệp từ, từ nhiều nghĩa và từ mang sắc thái tương phản
để diễn tả sự trôi qua của thời gian, sự tàn phai của tạo vật. Người ta mừng vì mùa
xuân tới thì Xuân Diệu trong niềm vui chào đón mùa xuân thoáng qua có một chút xót
xa vì nó tới cũng là lúc tuổi xuân dần trôi qua mau. Xuân Diệu đã đối lập mùa xuân
của đất trời với tuổi xuân của con người.

Nếu như mùa xuân của đất trời qua đi rồi lại trở về theo đúng vòng tuần hoàn của nó.
Còn tuổi xuân của con người thì một đi không trở lại. Ngỡ như Xuân Diệu đưa ra điều
phi lí nhưng thực ra hoàn toàn biện chứng và trong cái biện chứng ấy lại chứa đầy cảm
xúc. Xuân Diệu từng viết: “Trong gặp gỡ đã có mầm li biệt” để rồi đến bài thơ “Vội
vàng” thì triết lí nhân sinh gắn liền với cảm thức về thời gian một lần nữa được nhấn
mạnh. Chính vì cảm nhận được tuổi xuân của con người một đi không trở lại nên thi
nhân thấy tiếc nuối, buồn đau:
“Mà xuân hết nghĩa là tôi cũng mất

Không cho dài tuổi trẻ của nhân gian”
Vẫn là những từ ngữ mang màu sắc tương phản, Xuân Diệu đã đi từ mùa xuân của
thiên nhiên để mở ra mùa xuân của con người. Với giọng điệu như hờn giận, u hoài,
Xuân Diệu đã đối lập cái vô hạn của đất trời với cái hữu hạn của đời người. Đất trời
thì còn mãi nhưng tuổi xuân con người thì không, dường như thiên nhiên đã trở thành
lực lượng đối kháng với con người. Và rồi Xuân Diệu còn say sưa tranh luận với quan
niệm cũ về thời gian:
“Nói làm chi rằng xuân vẫn tuần hoàn

Nên bâng khuâng tôi tiếc cả đất trời”
Xuân Diệu đã tạo nên thế đối lập giữa cá nhân nhỏ bé với sức mạnh vô thường của tạo
hóa, thi nhân như nhận ra sự bất lực của mình khi muốn chiến thắng thời gian. Bởi vì
dẫu vũ trụ là vĩnh viễn, dẫu thời gian có thể tuần hoàn nhưng tuổi trẻ của con người
“chẳng hai lần thắm lại”. Nhận ra cái yếu hạn trong sức mạnh của con người, Xuân
Diệu như thở dài ở những câu thơ chất chứa nỗi buồn về sự bất lực trước quy luật tự
nhiên, ý thức được điều đó, nhà thơ lại càng trân trọng tuổi xuân hơn và đây cũng là
tiếng nói tiêu biểu của một tâm hồn tha thiết yêu đời, yêu cuộc sống.

Nguyễn Du từng viết:
“Người buồn cảnh có vui đâu bao giờ”
Xuân Diệu ý thức được đời người quá ngắn ngủi nên ông đã nhìn bức tranh thiên
nhiên mất tươi vui:
“Mùi tháng, năm đều rớm vị chia phôi

Phải chăng hờn vì nỗi phải bay đi?
Phải chăng sợ độ phai tàn sắp sửa”
Trời đất là vĩnh hằng, đời người là hữu hạn, hình dung về một thế giới chẳng còn tôi
khiến thi nhân đau đớn, tiếc nuối khiến ông cảm thấy “Mùi tháng năm đều rớm vị chia
phôi”. Ở đây, cuộc chia phôi như làm rớm máu cả thời gian, nó không diễn ra ở một
không gian cụ thể hay nhỏ bé mà diễn ra ở không gian rộng lớn “Khắp sông núi”.
Dường như chỗ nào cũng ủ ê những tiếng nỉ non, than vãn. Một ngọn gió mùa xuân
nhỏ bé, duyên dáng đang vương vít với những cành cây chẳng muốn rời xa. Gió và
cây đang thì thào lời tiễn biệt và gió như giận hờn vì sớm phải chia tay. Tiếng chim
đang hót rộn ràng bỗng đứt giữa chừng bởi lo sợ độ phai tàn của cuộc thi sắp đến.
Nghệ thuật nhân hóa kết hợp với những câu hỏi tu từ liên tiếp như khẳng định thêm
nỗi buồn của cảnh vật thiên nhiên khi xuân tàn và đó cũng là tâm trạng bâng khuâng,
tiếc nuối đến ngẩn ngơ của thi sĩ Xuân Diệu. Cách cảm nhận thời gian của thi nhân là
cách cảm nhận đầy tính mất mát, có được điều đó là do tác giả ý thức được cái tôi cá
nhân một cách sâu sắc, ý thức về sự có ý nghĩa của mỗi cá nhân trên đời và cũng do
ông luôn nâng niu, trân trọng từ giây phút của cuộc đời nhất là những năm tháng tuổi
trẻ:
“Chẳng bao giờ, ôi! chẳng bao giờ nữa

Mau đi thôi mùa chưa ngả chiều hôm”

Với nhịp thơ dồn dập, gấp gáp, cách ngắt nhịp biến hóa, ý thơ như hóa lời giục giã với
mọi người: hãy mau lên, vội vàng lên để tận hưởng những giây phút tuổi xuân, để
sống có ý nghĩa khi chưa mãn chiều xế bóng. Nỗi lo âu của nhà thơ về vòng quay của
tạo hóa chợt bừng lên thành tiếng thôi thúc, gấp gáp: “mau đi thôi”. Tiếng gọi mãnh
liệt ấy từ lâu đã vang vọng suốt những trang thơ của Xuân Diệu:
“Mau với chứ vội vàng lên với chứ

Em em ơi tình non sắp già rồi”
hay:
“Gấp đi em anh rất sợ ngày mai

Đời trôi chảy, lòng ta không vĩnh viễn”
Xưa kia nhà thơ Nguyễn Trãi từng viết trong chùm thơ “Tiếc cánh”:
“Xuân xanh chưa dễ hai lần lại

Thấy cảnh càng thêm tiếc thiếu niên”
Những vần thơ ấy càng giúp người đọc thấy được ý thức về thời gian và tuổi xuân của
thi sĩ Xuân Diệu. Nhận ra rằng chẳng thể sống mãi với thời gian vậy cớ gì ta không
ngại, không tận hưởng cuộc sống bằng cả trái tim nồng cháy trước khi ta già nua cơ
chứ?
“Ta muốn ôm
...
- Hỡi xuân hồng ta muốn cắn vào ngươi !!
Ba từ “Ta muốn ôm” được tách riêng biệt làm nổi bật hình ảnh nhân vật trữ tình đầy
kiêu hãnh. Ông như muốn đứng trên cao, dang rộng vòng tay để cảm nhận, để ôm trọn
trái đất này. Ta bỗng nhớ tới cái tôi “ngất ngưởng” của Nguyễn Công Trứ:

“Vũ trụ nội mạc phi phận sự”
(Với moi việc trong trời đất này không việc gì không phải của tà
Còn với Xuân Diệu, cái tôi của ông cũng thật kiêu hãnh, nếu đoạn mở đầu là điệp ngữ
“tôi muốn” thì đến đây đã trở thành “ta muốn” nghe thật tự tin làm sao! Bởi vậy mà
Viên Mai từng nói rằng: “Làm người thì không có cái tôi… nhưng làm thơ thì không
thể không có cái tôi”. Trong thơ của mình, Xuân Diệu luôn khẳng định cái tôi cá nhân,
có lúc ông bộc bạch một cách chân thành:
“Tôi chỉ muốn là một cây kim bé nhỏ”

Mà vạn vật là muôn đá nam châm”
có lúc ông khẳng định mình là người đứng đầu duy nhất:
“Ta là một là riêng là thứ nhất”
Như vậy trong thơ Xuân Diệu luôn thể hiện được cái tôi cá nhân tự tin và đầy kiêu
hãnh. Ba từ “Tôi muốn ôm” như một nốt nhấn để rồi từ đó âm thanh của khát vọng
tuôn trào, dào dạt tràn qua cả ngôn từ. Giữa những câu thơ dài đột ngột xen vào một
câu thơ ngắn như thắt ngang giữa bài làm ta liên tưởng đến vòng tay đang níu giữ,
quấn quít “cả sự sống mới bắt đầu mơn mởn”. “Mơn mởn” là từ láy gợi cảm và giàu ý
nghĩa gợi cảm giác cây cối, sự vật đang ở độ non mướt, tươi tốt, đầy sức sống. Lần
theo bước chân vội vàng ta bước vào một thế giới đầy ắp những hình ảnh sinh động,
đẹp đẽ:
“Ta muốn riết mây đưa và gió lượn

Ta muốn thâu trong một cái hồn nhiều”
Phép điệp cấu trúc “Ta muốn” đã khiến đoạn thơ trở nên dồn dập, gấp gáp tựa như
những cơn sóng ào ạt nối tiếp nhau, như hơi thở gấp gáp của thi nhân đã diễn tả khát
khao đến hàm hở cuồng nhiệt. Sau mỗi lần điệp lại đi liền với một động từ mạnh được

sắp xếp theo trật tự tăng tiến: “riết”, “say”, “thâu”; cùng với đó là những hình ảnh
nồng nàn, khỏe khoắn: “mây đưa và gió lượn”, “cánh buồm với tình yêu”.
Thiên nhiên rực rỡ sắc màu say nồng và đầy quyến rũ lại tràn ngập trong hồn thơ
Xuân Diệu. Những hình ảnh ấy làm đoạn thơ đầy sinh khí và làm sống lại không khí
tươi vui của toàn bài thơ. Trời xuân thì non tơ, tình xuân thì nồng nàn khiến nhà thơ
trở nên “tham lam”, dường như lúc nào cũng muốn khát khao thêm:
“Và non nước, và cây, và cỏ rạng,

Cho no nê thanh sắc của thời tươi”
Sự kết hợp giữa những từ “no nê”, “đã đầy” và điệp từ “và” đã thể hiện cảm xúc ham
muốn đến tột cùng trong tâm hồn thi sĩ. Ở đây không chỉ là sự tận hưởng tinh thần mà
còn là tận hưởng theo kiểu vật chất không có điểm dừng. Với ông, cuộc sống trần thế
như bày ra cả một bàn tiệc đầy những hình ảnh non tơ và đầy hương sắc vì vậy Xuân
Diệu đã khát khao đến tột cùng đúng như phong cách Xuân Diệu - một cái tôi không
bao giờ chấp nhận sự lưng chừng, lỡ cỡ.
Với những khát khao ấy, nhà thơ đã nhìn mùa xuân giống như con người và thốt lên
một tiếng kêu thể hiện niềm yêu đời, khát khao chưa từng có trong thơ ca Việt Nam:
“Hỡi xuân hồng ta muốn cắn vào ngươi”
“Hỡi” là tiếng gọi tha thiết vang lên cuối bài làm mạch cảm xúc của nhà thơ như vang
lên không dứt. Ông khát khao tận hưởng mùa xuân, một mùa “xuân hồng” chứ không
phải là “xuân xanh” như trong thơ Nguyễn Bính:
“Mùa xuân là cả một mùa xanh”
Xuân hồng là đôi má nồng nàn của thiếu nữ. Với Xuân Diệu con người mới là chuẩn
mực của cái đẹp nên mùa xuân cũng giống như người thiếu nữ căng tràn sự sống. Nhà
thơ muốn cắn vào nó cho thỏa mãn đam mê. Với cách sử dụng từ ngữ táo bạn, Xuân

Diệu đã thể hiện một ham muốn không có giới hạn. Đứng trước sự hấp dẫn của mùa
xuân dường như thi sĩ không nén nổi lòng yêu thiên nhiên đã đi đến một cử chỉ táo
bạo nhưng cũng thật đáng yêu. Ta nhớ tới những câu thơ của Anh Thơ trong bài “Hôn
con”:
“Mặt trăng của mẹ

Mẹ nâng trên tay
Mặt trăng tươi thế
Mẹ cắn vào đây”
Còn Xuân Diệu, ông từng định nghĩa mình là: “kẻ đưa răng bấu mặt trời”, một thi sĩ
từng “ngoạm sự sống làm êm đói khát” đã thể hiện tình yêu cuồng nhiệt, si mê cuộc
sống đúng như Hoài Thanh đã từng nhận xét: “Xuân Diệu là nguồn sống dào dạt chưa
từng thấy ở chốn nước non lặng lẽ này, khi vui cũng như khi buồn người đều nồng nàn
tha thiết”
Nếu như Huy Cận, Chế Lan Viên hay Hàn Mạc Tử đều cùng nhau thoát li hiện thực,
tìm về một cõi xa xăm nào đấy để ôm ấp những nỗi sầu u oải, mơ hồ thì “Thơ Xuân
Diệu là một nguồn sống dào dạt chưa từng thấy... Xuân Diệu say đắm tình yêu, say
đắm cảnh trời, sống vội vàng, sống cuống quýt, muốn tận hưởng cuộc đời ngắn ngủi
của mình. Khi vui cũng như khi buồn, người đều nồng nàn tha thiết”. (Hoài Thanh)
Cũng là nỗi buồn nhưng nỗi buồn ấy, ngọt ngào, hồ hởi và háo hức, đó là sự tiếc nuối
trước dòng chảy không ngừng của thời gian, là sự cô đơn giữa dòng đời của cái Tôi
nhỏ bé đã tạo nên một hồn “nhà thơ mới nhất trong các nhà thơ mới”.
“Chưa bao người ta thấy xuất hiện cùng một lúc một hồn thơ rộng lớn như Thế Lữ,
mơ màng như Lưu Trọng Lư, hùng trúng như Huy Thông, trong sáng như Nguyễn
Nhược Pháp, ảo não như Huy Cận, quê mùa như Nguyễn Bính, kì dị như Chế Lan
Viên,... và tha thiết, rạo rực, băn khoăn như Xuân Diệu” (Thi nhân Việt Nam). Chẳng
lẽ tự nhiên mà Hoài Thanh lại ưu ái Xuân Diệu đến vậy, chỉ có thể là do những cống
hiến to lớn của ông dành cho thi đàn văn học Việt Nam đặc biệt là qua thi phẩm “Vội
vàng”.

Phân tích Vội vàng của Xuân Diệu - Mẫu 13
Trước cách mạng tháng tám, hồn thơ của Xuân Diệu là hồn nhiên yêu đời, yêu cuộc
sống, say mê với cái đẹp, nhạy cảm với sự trôi chảy của thời gian. Nhưng càng yêu
say, Xuân Diệu càng sợ cuộc sống sợ tình yêu và vẻ đẹp sẽ bỏ mình và bay đi mất.
Chính vì thế mà ta thường gặp trong thơ ông những trạng thái hốt hoảng, lo âu, yêu -
sống một cách tham lam, cuống quýt, vồ vập. “Vội vàng” là bài thơ tiêu biểu cho
trạng thái cảm xúc ấy của Xuân Diệu.
Tôi muốn tắt nắng đi”
chữ “tôi muốn” đầy chủ động. Tắt nắng buộc gió là những hành động trái với quy luật
tự nhiên, nhưng cũng xuất phát từ khát vọng mãnh liệt của nhà thơ.
Sau tâm trạng ấy là tiếng reo vui của nhà thơ. Trong cái nhìn của Xuân Diệu sự sống
quen thuộc quanh ta bỗng trở nên vô cùng hấp dẫn.
Mỗi sáng sớm thần vui hằng gõ cửa
Cảnh thiên nhiên trong thơ Xuân Diệu hiện ra như một khu vườn ngập tràn hương sắc
thần tiên, như là ở một cõi nào xa lạ, chứ không phải là của cõi trời trần tục này. Cũng

vẫn là thiên nhiên non nước ngàn năm ấy thôi nhưng Xuân Diệu phát hiện ra bao vẻ
đẹp bất ngờ, đáng yêu đang say đắm.
Xuân Diệu đã nhìn đời bằng cặp mắt “xanh non”, “biếc rờn” vui say, rộn ràng tận
hưởng những vẻ đẹp diệu kì mà trời đất đã ban cho mỗi cuộc đời, mỗi con người.
Những từ ngữ “này đây” san sát nhau đã phô diễn sự phong phú dường như bất tận
của thiên nhiên, đã bày ra một khu vườn địa đàng ngay giữa chốn trần gian - một
“thiên đàng trần thế”.
Người ta nói tháng giêng đẹp, tháng giêng vui, còn Xuân Diệu lại thấy “Tháng giêng
ngon như một cặp môi gần”. Văn học trung đại lấy thiên nhiên làm chuẩn mực cho vẻ
đẹp của con người. Còn Xuân Diệu thì lại lấy vẻ đẹp của con người ở giữa tuổi xuân
và tình yêu làm chuẩn mực cho cái đẹp.
Thơ xưa ngại nói đến những biểu tượng của các vị giác còn Xuân Diệu đã không ngần
ngại trộn lẫn và huy động tất cả mọi giác quan của mình để thưởng thức được trọn vẹn
những vẻ đẹp của thiên nhiên. Đang vui say, Xuân Diệu bỗng chốc lại buồn ngay vì
nhận ra một sự thật nghiệt ngã.
Xuân đang đến nghĩa là xuân đang qua
Xuân còn non nghĩa là xuân đã già
Trước Xuân Diệu, chưa bao giờ có những câu thơ định danh như vậy. Điệp ngữ
“nghĩa là” vang lên khô khốc diễn tả một bi kịch trong tâm hồn con người không cách
gì nếu giữ được thời gian đang trôi qua. Nỗi nuối tiếc vì ngày vui ngắn ngủi qua mau
đó, với Xuân Diệu là đau đớn đến tột cùng. Nhà thơ cho rằng mình sẽ chết đi cùng với
mùa xuân khi mà vẻ đẹp của cuộc đời không còn nữa.
“Mà xuân hết nghĩa là tôi cũng mất”. Chính cái ý thức thời gian xuôi chảy một dòng,
một đi không trở lại, thời gian là tuyến tính chứ không phải tuần hoàn, định lượng chứ
không phải định tính đã chi phối cái nhìn cuộc đời của Xuân Diệu. Do chưa có cái

nhìn biện chứng về thời gian nên Xuân Diệu thấy thời gian là một dòng suy biến và
tàn phai, ở cuối con đường là sự già nua và chết chóc.
Thời gian lấy đi của con người tuổi trẻ và tình yêu mang trả con người tuổi già và cái
chết. Ý nghĩ đó là cho Xuân Diệu cảm nhận đất trời như cũng đối kháng với con
người.
Đời người thì hữu hạn mà thời gian thì lại vô cùng. Tâm hồn con người ta cứ mãi trẻ
trung, cứ đầy khao khát nhưng thể xác thì phải già nua theo ngày tháng, không thể nào
cứ qua đi rồi lại vòng trở lại như mùa xuân.
Xuân Diệu buồn biết bao nhiêu khi nhận ra cái bi kịch khủng khiếp ấy của kiếp người.
Chính vì sợ ngày vui ngắn ngủi qua mau, sợ vẻ đẹp sẽ tàn phai nên toàn bộ thiên nhiên
tươi sáng ở trên kia đến đây cũng mất dần tính tự nhiên, vô tư của nó. Xuân Diệu
dường như cảm nhận được mùi vị của tháng năm, nhưng đó là mùa vị đem đến cho
nhà thơ sự nuối tiếc xót xa “vị chia phôi”.
Những hợp âm rì rào nghe như lời than thầm vang lên khắp sông núi. Cả đến cơn gió
xinh cũng dỗi hờn, chim chóc cũng “đứt tiếng reo thi” vì sợ “độ tàn phai sắp sửa”. Kết
thúc tâm trạng ấy là tiếng thở dài ngao ngán.“Chẳng bao giờ, ôi! chẳng bao giờ
nữa”Vì nhận thấy sự nghiệt ngã của thời gian nên nhà thơ lại dậy lên một nỗi khát
khao sống hết mình, trọn vẹn.
Chính trái tim trẻ tuổi, yêu đời, tràn đầy nhiệt huyết đã không cho phép nhà thơ buông
xuôi, phó mặc. Nhà thơ như giục giã chính mình “Mau đi thôi ! mùa chưa ngả chiều

hôm”. Nhà thơ muốn tận hưởng cuộc sống, tận hưởng những vẻ đẹp của đất trời khi
nó còn đang trong độ xanh tươi mơn mởn.
Ta muốn ôm
Điệp ngữ “ta muốn” một lần nữa được lấy lại dồn dập để bày tỏ một khát khao lớn lao
muốn ôm cả sự sống vào lòng.
Cho chếnh choáng mùi hương, cho đã đầy ánh sáng
Đấy là một tình yêu nồng nhiệt tới tột độ đối với cuộc sống. Tình yêu ấy đã xua tan đi
cái ủ rũ u sầu, làm sống lại cái sinh khí vốn có của một chàng trai trẻ. Kết thúc bài thơ
là hình ảnh chàng trai trẻ Xuân Diệu đang hét vang lên niềm đắm đuối, say mê của
mình trước thiên nhiên tươi đẹp.“Hỡi xuân hồng, ta muốn cắn vào ngươi”.
“Vội vàng” thể hiện niềm say mê yêu đời, yêu cuộc sống, một nỗi buồn bã, đơn côi
khi nhận ra quy luật nghiệt ngã của đất trời. Tất cả rồi sẽ tàn phai nhưng vượt lên trên
tất cả, nỗi khát khao yêu đời vẫn tràn đầy, mãnh liệt. Nó kích thích bạn đọc trẻ tuổi
niềm đam mê cuộc sống.
Phân tích bài thơ Vội vàng của Xuân Diệu - Mẫu 14
Nhà phê bình văn học Hoài Thanh từng nhận xét: “Xuân Diệu là nhà thơ mới nhất
trong nhà thơ mới”. Một trong những sáng tác tiêu biểu của ông là Vội vàng. Bài thơ

là lời giục giã hãy sống mãnh liệt, sống hết mình, hãy quý trọng từng giây, từng phút
của cuộc đời mình, nhất là năm tháng tuổi trẻ.
Mở đầu bài thơ, tác giả bộc lộ tình yêu tha thiết với cuộc sống nơi trần thế:
Nắng của mùa xuân là thứ ánh sáng rực rỡ, ấm áp và tươi vui. Còn hương của mùa
xuân là nơi tinh hoa của đất trời, của vạn vật kết tinh, hội tụ. Hai hành động “tắt nắng”,
“buộc gió” là đi ngược lại với những quy luật vốn có của tự nhiên. Cùng với đó là
điệp cấu trúc “Tôi muốn... để” kết hợp với động từ mạnh “tắt”, “buộc” và nhịp thơ
nhanh, dồn dập, thể hiện khao khát mãnh liệt, hối hả, muốn nhanh chóng không để
những vẻ đẹp tạo hóa vụt mất khỏi tầm tay. Đó là ước muốn bất tử hóa cái đẹp, giữ
cho cái đẹp tỏa sắc lên hương vì đóa hoa hương sắc cuộc đời tươi thắm, ngọt ngào mà
mong manh.
Của ong bướm này đây tuần tháng mật;
Này đây hoa của đồng nội xanh rì;
Này đây lá của cành tơ phơ phất;
Của yến anh này đây khúc tình si;
Và này đây ánh sáng chớp hàng mi,
Mỗi sáng sớm, thần Vui hằng gõ cửa

Điệp ngữ “này đây” được lặp đi lặp lại năm lần như một lời mời gọi, kết hợp với thủ
pháp liệt kê, vừa diễn tả sự giàu có, phong phú bất tận của thiên nhiên vừa thể hiện
cảm giác hân hoan, vui sướng của tác giả. Nhà thơ sử dụng biện pháp tu từ nhân hoá,
dùng những danh từ thuộc về con người (“tuần tháng mật”, “khúc tình si”) để miêu tả
thiên nhiên, kết hợp với “ong bướm”, “yến anh” được gọi tên như đôi như lứa khiến
cho vườn xuân bỗng đầy mộng mơ, lãng mạn, vườn xuân cũng là vườn yêu, vườn tình,
vườn ái ân hạnh phúc. Tính từ “xanh rì”, “phơ phất” giàu sức gợi tả vẽ nên cảnh thiên
nhiên mùa xuân non tơ, tràn đầy sức sống. Bức tranh xuân không chỉ có cảnh vật đẹp
tươi mà còn tràn đầy ánh sáng và niềm vui với hình ảnh “ánh sáng chớp hàng mi” và
"thần vui hằng gõ cửa”. Với Xuân Diệu mỗi ngày được sống, được chiêm ngưỡng ánh
dương, được tận hưởng sắc hương của vạn vật là một ngày hân hoan vui sướng. Thiên
nhiên tạo vật say sưa, rộn ràng, mê mải trao gửi sắc hương, xui khiến lòng người ngất
ngây tận hưởng, để thi nhân tạo hóa thành tình nhân: “Tháng Giêng ngon như một cặp
môi gần”. Câu thơ sử dụng nghệ thuật ẩn chuyển đổi cảm giác, hay chính là phép giao
thoa mà thơ Mới tiếp thu được từ thơ ca tượng trưng Pháp. Đồng thời, Xuân Diệu
cũng gợi về cuộc sống, tuổi trẻ và hạnh phúc.
Những câu thơ tiếp theo thể hiện quan điểm mới mẻ của Xuân Diệu về thời gian:
Xuân đang tới, nghĩa là xuân đang qua,
Mà xuân hết nghĩa là tôi cũng mất.
Không cho dài thời trẻ của nhân gian;

Nhà thơ đã ý thức được sự chảy trôi của thời gian. Khi mùa xuân của tự nhiên vừa tới
thì cũng là lúc mùa xuân của tuổi trẻ qua đi. Nếu mùa xuân của đất trời luôn tuần hoàn,
thì mùa xuân của con người chỉ có một. Tuổi trẻ chẳng thể thắm lại đến lần thứ hai.
Tiếc nuối về sự chảy trôi đó, mà chia ly cũng bao trùm lấy cả sự vô tận của thời gian,
khoảng không cách biệt của không gian. Một loạt những hình ảnh thiên nhiên nhuốm
màu sắc chia ly: Vị thời gian rớm màu chia phôi, núi sông than thầm lời tiễn biệt,
những cơn gió xuân vốn dạt dào đến thế cũng thều thào trong tiếng nghẹn. Tiếng vàng
anh ru khúc nhạc tình cũng đành dừng lại. Từ “ôi” vang lên nhẹ nhàng mà cũng thật
tha thiết, vừa hối tiếc lại vừa thúc giúc.
Đoạn thơ cuối cùng chính là khát vọng được tận hưởng, tận hiến của nhà thơ:
Mau đi thôi! Mùa chưa ngả chiều hôm,
Ta muốn ôm
- Hỡi xuân hồng, ta muốn cắn vào ngươi
Câu thơ mở đầu như một lời giục giã, thể hiện mong muốn được tận hưởng thiên
nhiên và cuộc sống, tận hưởng thời gian và cuộc sống. Đ iệp từ “Ta muốn” được đặt ở

đầu câu vang lên đầy dõng dạc, kết hợp với hàng loạt động từ theo cấp độ tăng tiến:
“ôm”, “riết”, “say”, “thâu” đã làm nổi bật tư thế chủ động tận hưởng mọi vẻ đẹp của
cuộc sống ở độ tươi mới nhất, căng tràn nhất của cái “tôi” trữ tình. Tác giả mong
muốn được ôm trọn sự sống của đất trời vào lòng. Cũng như được sống hòa mình với
thiên nhiên cùng với mây đưa và gió lượn. Hay là những cảm xúc rạo rực trong tình
yêu đôi lứa. Câu thơ cuối cùng gợi ra một hình ảnh ông độc đáo: “Hỡi xuân hồng, ta
muốn cắn vào ngươi”. Mùa xuân vốn là cái vô hình không thể cầm nắm, nhưng ở đây
nhân vật trữ tình lại muốn “cắn” - ẩn dụ chuyển đổi cảm giác nhằm thể hiện khát vọng
tận hưởng mãnh liệt của thi nhân.
Đến với Vội vàng, Xuân Diệu đã thể hiện những khát khao mãnh liệt được tận hưởng
tận hiến cho cuộc sống. Đó cũng là cách sống mà thế hệ trẻ hôm nay cần học tập.
Phân tích tác phẩm Vội vàng - Mẫu 15
Đến với Thơ mới là đến với thế giới cảm xúc muôn chung nghìn bậc, thế giới nghệ
thuật muôn hình vạn trạng. Một Thế Lữ “rộng mở”, một Lưu Trọng Lư “mơ màng”,
một Nguyễn Bính “quê mùa”, một Hàn Mặc Tử “kì dị”… Họ đều là những cái tên
không thể bỏ quên khi nhắc về Thơ mới. Nhưng sẽ mãi mãi là thiếu sót, là chưa đủ
nếu không có sự góp mặt của Xuân Diệu.
Xuân Diệu – nhà thơ mới nhất trong các nhà thơ mới. Xuân Diệu – một trong ba đỉnh
cao của thơ mới. Những tên gọi đầy trân trọng ấy đã xác lập một chỗ đứng riêng cho
Xuân Diệu trong làng thơ, để đến tận hôm nay người đời vẫn không thôi nhắc đến và
ngưỡng mộ.
“Hồn thơ Xuân Diệu là nguồn sống dào dạt chưa từng thấy ở chốn nước non lặng lẽ
này. Xuân Diệu say đắm tình yêu, say đắm cảnh trời, sống vội vàng, sống cuống quýt.
Khi vui cũng như khi buồn, người đều nồng nàn tha thiết”. Những lời bình phẩm sâu
sắc ấy của Hoài Thanh dành cho Xuân Diệu có lẽ đã đủ nói về một hồn thơ “mới nhất
trong các nhà thơ mới” – một hồn thơ lúc nào cũng “thiết tha, rạo rực, băn khoăn”.

“Vội vàng” là một thi phẩm gói trọn hết thảy những cung bậc cảm xúc ấy, cũng có thể
gọi đó như một bài thơ “rất Xuân Diệu”. “Vội vàng” bắt đầu bằng bốn câu thơ ngũ
ngôn tưởng như lệch nhịp so với toàn bài, nói lên một ước muốn lạ thường:
chữ “tôi muốn” đầy chủ động. Ước muốn ấy không phải dời non lấp bể, đắp lũy xây
thành, đi “phù địa trục” như những bậc trí chủ thời xưa, mà là một ước muốn tưởng
như dị thường: tắt nắng, buộc gió.
Thi sĩ muốn tắt nắng để màu không nhạt, muốn buộc gió để hương đừng bay – những
ước muốn đoạt quyền tạo hóa. Vậy là hóa ra chẳng có ước muốn dị kì nào ở đây, điều
thi sĩ muốn là níu giữ màu và hương bên đời để những gì tươi đẹp nhất không bị nhạt
phai – một mong muốn chính đáng. Nhịp thơ nhanh, cách điệp câu thơ nhịp nhàng,
những câu thơ tựa như khúc dạo đầu đầy hứng khởi của một tâm hồn nồng nàn nhựa
sống. Những câu thơ sau lí giải sâu hơn về lí do mà tâm hồn thi sĩ nảy sinh những ước
muốn ấy.
Bằng con mắt “xanh non biếc rờn” cùng lòng yêu cuộc sống, bằng “toàn tâm, toàn trí,
toàn hồn”, Xuân Diệu đã phát hiện ra cả một thiên đường trên mặt đất với bao màu
sắc, âm thanh và ánh sáng:

Bức tranh cuộc sống hiện ra tựa như một bữa tiệc trần gian với chân thức san bày, mời
gọi hấp dẫn. Hai chữ “Này đây” được nhắc đến nhiều lần không gợi sự thừa thãi trong
câu chữ, mà tô đậm không gian và thời gian thơ, đó là ngay lúc này và ở tại đây.
Nơi đây – nơi cuộc sống trần thế với bao điều hấp dẫn, chính là cái phần ngon nhất mà
nhà thơ muốn ôm trọn vào lòng. Nơi có bướm ong dập dìu, yến anh tình tự. Nơi có
màu xanh đồng nội, màu lá phất phơ. Nơi có âm thanh của khúc tình si, có ánh sáng
của bình minh tựa như hàng mi chớp dịu. Tất cả đều gợi ra một bức tranh thiên nhiên
ngồn ngộn sự sống, dạt dào sắc xuân.
Qua lăng kính luyến ái của thi sĩ, mọi thứ đều hiện lên có đôi có lứa, tươi ròng sự sống.
Chính Xuân Diệu chứ không phải ai khác, đã “đốt cảnh bồng lai xua ai nấy về hạ giới”,
người “xây lầu thơ trên một tấm lòng trần gian”, luôn gắn bó sâu sắc với cuộc đời trần
thế. Không “thoát lên tiên” mơ theo cảnh bồng lai như Thế Lữ, không tìm về chốn
thôn quê để ủ mình trong yên bình như Nguyễn Bính, không lẩn trốn vào quá khứ nơi
có những “bóng ma sợ soạng” như Chế Lan Viên, trong mắt Xuân Diệu, thế giới đẹp
nhất là cuộc sống trần thế, tại đây và ngay lúc này. Chẳng thế mà từng có lần nhà thơ
tự bộc bạch:
Không muốn đi mãi mãi ở vườn trần
Chân hóa rễ để hút mùa dưới đất
Nhưng có lẽ cái đặc sắc và để lại ấn tượng sâu nhất trong mỗi người là câu thơ:
“Tháng Giêng ngon như một cặp môi gần” – một câu thơ “hoàn toàn Xuân Diệu”. Thi
sĩ đã hữu hình hóa cái vô hình, đã vật chất hóa một khái niệm thời gian bằng vị cảm.
Và còn đặc biệt hơn, cái điều thi sĩ cảm được từ tháng giêng lại là một cặp môi gần
của phụ nữ – nó vừa quyến rũ, vừa tươi hồng, vừa mời gọi.

Ta chợt ngộ ra, cái đẹp của con người trong mắt nhà văn mới là cái đẹp chuẩn mực.
Chính con người mới là trung tâm cho mọi sự so sánh. Rõ ràng ở đây có cả một sự
thay đổi lớn về quan niệm thẩm mỹ. Người xưa ví vẻ đẹp người con gái với hoa, núi,
nước, mây, ví khí phách người anh hùng như mai, trúc, phượng, điểu.
Còn Xuân Diệu trong cái nhìn của một con người hiện đại lại chỉ luôn mong muốn tôn
vinh con người.Chính niềm say mê tha thiết với hương sắc trần thế mà trong thi sĩ đã
nảy sinh một xúc cảm khác: Lo sợ thời gian trôi sẽ làm nhạt phai thanh sắc của đời.
Bởi thế mà ngay sau những câu thơ tươi vui kia, mạch thơ chuyển ngay sang những
điệu thơ trầm lặng, trĩu nặng suy tư:
Xuân Diệu bằng nhãn quan tinh nhạy của mình, đã nhìn thấy cái đương qua ngay
trong cái đương tới, cái sẽ già ngay trong cái còn non. Không phải ngẫu nhiên mà thi
sĩ có những cảm xúc ấy. Đỗ Lai Thúy đã gọi Xuân Diệu là “Nhà thơ của nỗi ám ảnh
thời gian”. Hơn một lần thi sĩ từng giục giã:
Mau với chứ, vội vàng lên với chứ
Em, em ơi. Tình non sắp già rồi
Nhưng nghĩ một cách sâu hơn, thì có thể thấy tình yêu cuộc sống và nỗi ám ảnh thời
gian của nhà thơ là hoàn toàn biện chứng. Càng yêu cuộc sống bao nhiêu, con người
càng tiếc thời gian và tuổi trẻ bấy nhiêu, huống chi là Xuân Diệu – một người có khát
khao giao cảm mãnh liệt với cuộc đời.

Với Xuân Diệu cái đẹp nhất trong cuộc đời mỗi người là mùa xuân, tình yêu và tuổi
trẻ. Trôi qua những cái đó, cuộc đời chỉ còn là vô nghĩa. Nỗi ám ảnh và sự hối thúc về
thời gian của nhà thơ còn cho ta một nhận thức về nhân sinh: Cuộc đời vô thủy vô
chung, dòng đời trôi không đứng đợi, tuổi trẻ chẳng thắm lại lần hai và mùa xuân
chẳng bao giờ quay lại. Triết lí ấy lại là một bước tiến vượt bậc trong tư tưởng của nhà
thơ.
Người xưa quan niệm thời gian tuần hoàn, lấy sinh mệnh vũ trụ để tính vòng đời, họ
tin đời người là kiếp luân hồi, đi rồi sẽ trở lại. Còn Xuân Diệu nhìn thời gian trong sự
tuyến tính để có những nhận thức đúng đắn về đời người. Vậy là xét cho cùng, tiếc
nuối thời gian âu cũng là một biểu hiện khác của lòng yêu cuộc sống. Và đúng như
Hoài Thanh nói: “khi vui cũng như khi buồn, người đều nồng nàn tha thiết”.
Trước dòng đời ngược xuôi trôi dạt, đôi mắt tinh nhạy của người nghệ sĩ nhìn đâu
cũng thấy chia li xa cách:
Phải chăng buồn vì nỗi phải bay đi
Phải chăng sợ độ phai tàn sắp sửa
Chẳng bao giờ, ôi, chẳng bao giờ nữa…
Tháng năm được cảm nhận qua mùi, qua vị. Mùi và vị của nó chính là chia phôi. Câu
thơ được chuyển đổi cảm giác, sự tương giao giữa các giác quan khiến cho ta tưởng
như người thi sĩ nhìn đâu cũng thấy chia lìa, đi đâu cũng thấy chia phôi. Cả đoạn thơ
man mác bâng khuâng, ngậm một nỗi tiếc nuối bùi ngùi.

Tất cả hiện vật, sự vật trên thế gian đều không được vẹn tròn ngày vui. Núi sông thì
buông lời than tiễn biệt, gió chim thì đều mang nỗi nợ phải bay đi, phải lìa tổ. Quả thật
mọi cuộc vui đều có lúc tàn. Cảm nhận rất rõ được điều ấy, thi sĩ thốt lên trong sự tiếc
nuối: “Chẳng bao giờ, ôi, chẳng bao giờ nữa…”, để rồi ngay sau đó là lời giục giã:
“Mau đi thôi. Mùa chưa ngả chiều hôm”.
Sau những tiếc nuối ngậm ngùi, nhà thơ bộc lộ một khao khát mãnh liệt – khao khát
được giao cảm tận độ với đời, hưởng trọn thanh sắc của thời tươi, khao khát tận hưởng
và tận hiến:
Ta muốn ôm
Ba chữ “Ta muốn ôm” đứng biệt lập ở giữa đoạn thơ, gợi tư thế chủ động, tâm thế san
sàng của một chủ thể đang đứng giữa đất trời, dang rộng vòng tay đón trọn hương đời.
Từ xưng “tôi” ở đầu bài thơ, nhà thơ chuyển sang xưng “ta” như nói lên một khát
vọng chung cho mọi người – khát vọng hòa nhập.
Từ đó, một loạt cụm từ “ta muốn” xuất hiện trong mỗi dòng thơ – một cách bộc bạch
lòng mình trực tiếp của một thi sĩ thơ mới có xúc cảm luôn nồng nàn. Những gì thi sĩ
muốn là được giao cảm với thiên nhiên, với sự sống: từ mây, gió, cánh bướm đến tình
yêu, cỏ cây, non nước. Mức độ giao cảm cũng dần mãnh liệt hơn: từ ôm, riết, đến say,
thâu, và sau cùng là cắn.
Dường như thi sĩ muốn ôm cho hết, say cho tận, thâu cho cùng mọi điều đẹp nhất của
cuộc đời, để được hưởng cảm giác “chếnh choáng, đã đầy, no nê”. Câu thơ cuối cùng

như một sáng tạo đặc biệt, gợi cảm giác mạnh như một nốt vĩ thanh vút lên ở cuối bài
trong một thi phẩm tràn trề cảm xúc cảm giác: “Hỡi xuân hồng ta muốn cắn vào
ngươi”. “Xuân hồng” vừa gợi màu, vừa gợi vị, vừa đập vào thị giác, vừa tác động đến
cảm giác.
Một lần nữa thi sĩ hữu hình hóa cái vô hình, coi xuân hồng như phần tươi ngon nhất
của cuộc đời, muốn cắn và nuốt trọn nó. Một cái kết mạnh đã cho Xuân Diệu tổng kết
triết lý nhân sinh của mình: Vì lẽ cuộc đời trôi đi không đứng đợi mà con người cần
sống tận hưởng và tận hiến trong từng giây phút cuộc đời, nhất là khi còn đang ở tuổi
trẻ. Đó là triết lý bất diệt với thời gian, mang giá trị nhân sinh cao cả.
Và một lẽ tất nhiên, để làm nên một chỉnh thể nghệ thuật không thể bỏ ngoài các yếu
tố về hình thức nghệ thuật. Xuân Diệu “mới” không chỉ ở tư tưởng mà “mới” cả ở
cách thể hiện. Thể thơ tự do với sự chuyển mạch, co duỗi linh hoạt theo cung bậc cảm
xúc, các phép tương giao ảnh hưởng của thơ tượng trưng cũng sử dụng triệt để. Những
câu thơ vắt dòng, từ ngữ táo bạo và hình ảnh tân kì cũng góp phần làm nên một thi
phẩm “rất Xuân Diệu”.
Xuân Diệu lại một lần nữa góp vào thi đàn Việt Nam một tuyệt phẩm. Bên cạnh
những vần thơ rất hay về tình yêu, còn có những vần thơ nhân sinh sâu sắc. Vội vàng
xứng đáng được coi là một tuyệt tác cho mọi thời.
Phân tích Vội vàng siêu hay - Mẫu 16
"Chưa bao giờ người ta thấy xuất hiện cùng một lúc một hồn thư rộng lớn như Thế Lữ.
mơ màng như Lưu Trọng Lư, hùng trúng như Huy Thông, trong sáng như Nguyễn
Nhược Pháp, ảo não như Huy Cận, quê mùa như Nguyễn Bính, kì dị như Chế Lan
Viên.... và thiết tha, rạo rực, băn khoăn như Xuân Diệu" (Thi nhân Việt Nam).
Khi đọc những câu văn này ta sẽ không hiểu tại sao Xuân Diệu lại được ưu ái như vậy.
Giờ thì đã rõ! Đơn giản chỉ vì ông là nhà thơ "mới nhất trong các nhà thơ mới nhất
trong các nhà thơ mới''. Xuân Diệu đã thể hiện đầy đủ nhất ý thức cá nhân của cái tôi
mới và cũng mang đậm bản sắc riêng. Trong số những bài thơ của ông, chúng ta

không thể không nhắc đến Vội Vàng. Bài thơ tiêu biểu cho sự bùng nổ mãnh liệt của
cái tôi Xuân Diệu, in dấu khá đậm cho hồn thơ yêu đời, ham sống, "thiết tha, rạo rực,
băn khoăn". Và quan trọng hơn thế nữa, qua Vội vàng chúng ta nhận ra một quan
niệm sống rất mới mẻ – bức thông điệp mà nhà thơ muốn gửi đến cho người đọc.
Vội vàng? Cái tên đã rất Xuân Diệu! Đây là một triết lí sống và cũng là tâm thế sống
của nhà thơ: sống nhanh chóng, khẩn trương, mở rộng lòng mình đế ôm ghì, thâu tóm
tất cả. Đã hơn một lần ta bắt gặp Xuân Diệu hối hả, cuống quýt, giục giã:
Mau với chứ, vội vàng lên chứ
Em, em ơi, tình non sắp già rồi!
Thời gian, mùa xuân, tình yêu tuổi trẻ luôn thường trực, trở đi trở lại trong nhiều trang
thơ của Xuân Diệu. Ở Vội vàng ông đã nhận ra một thiên đường ngay trên mặt đất,
nhà thơ yêu cuộc sống trần thế xung quanh và tìm thấy trong cuộc sống đó biết bao
điều hấp dẫn, đáng sống và biết tận hưởng những gì mà cuộc sống ban tặng. Đây là
một quan niệm sống rất người, mang ý nghĩa tích cực và có giá trị nhân văn sâu sắc.
Nhà thơ muốn nhắn nhủ đến người đọc hãy sống hết mình khi đang còn trẻ tuổi, đừng
để thời gian trôi đi phí hoài. Hãy sống gấp gáp để tận hưởng cuộc sống tươi đẹp. Hãy
luôn giữ cho mình mùa xuân tình yêu của tuổi trẻ.
Thà một phút huy hoàng rồi vụt tắt
Còn hơn buồn le lói suốt trăm năm.
Bức thông điệp mà Xuân Diệu gửi đến cho người đọc được triển khai qua từng phần
của bài thơ, theo mạch cảm xúc trong tâm hồn thi sĩ. Ngay từ đầu chúng ta đã bắt gặp
một thái độ sống rất ngông, rất lạ:

Ý tưởng tắt nắng, buộc gió quả thật táo bạo, độc đáo mà chỉ Xuân Diệu mới nghĩ ra,
xuất phát từ lòng yêu cuộc sống, them sống. Xuân Diệu muốn tắt, buộc nắng và gió
cũng là để giữ lại cái đẹp, cái tươi thắm của sự vật, của màu, của hương. Xuân Diệu
muốn thời gian là tĩnh tại mặc dù ông không nhìn đời với con mắt tĩnh. Cái vô lí đó
chính là sự khao khát đến vô biên và tột cùng. Nhà thơ muốn níu giữ thời gian, cuộc
sống ấy cho riêng mình.
Mọi chuyện đều có nguyên do của nó! Xuân Diệu thiết tha với cuộc sống như thế bởi
ông đã tìm ra một thiên đường trên mặt đất. Cuộc sống đẹp nhất của cuộc sống trần
thế. Với Thế Lữ thi nhân ta còn nuôi giấc mộng lên tiên, một giấc mộng rất xưa. Xuân
Diệu đốt cảnh Bồng Lai và xua ai nấy về hạ giới (Thi nhân Việt Nam). Cuộc sống
xung quanh ta đẹp nhất, vậy thì dại gì mà không hưởng. Nhà thơ nhìn mùa xuân với
tất cả sự say mê, cuồng nhiệt vồ vập:
Này đây là của cành tơ phơ phất
Của yến anh này đây khúc tình si.
Vày đây... Này đây...Này đây... Tất cả như đang phơi bày ra trước mắt nhà thơ Bức
tranh thiên nhiên đang độ viên mãn, tràn đầy, chứa chan xuân tình, vừa gần gũi thân
quen lại vừa mượt mà đầy sức sống. Xuân Diệu như vồ vập. Ngấu nghiến, thâu tóm
tất cả. Nhà thơ như con ong hút mật lạc vào vườn hoa đầy hương sắc. Với ông cái gì
cũng hấp dẫn mới lạ. Và bằng cặp mắt xanh non của cái tôi cá nhân Xuân Diệu còn
phát hiện ra thế giới này đẹp nhất, mê hồn nhất vẫn là vì có con người. Con người
giữa tuổi trẻ và tình yêu. Nhà thơ lấy con người làm thước đo của cái đẹp. Cuộc sống
trần thế đẹp nhất vào lúc xuân. Và con người chỉ tận hưởng được lúc đang còn trẻ.
Song tuổi trẻ thì tàn phai theo thời gian, vì thế mà ông phải sống vội vàng, gấp gáp.

Tôi sung sướng nhưng vội vàng một nửa
Tôi không chờ nắng hạ mới hoài xuân.
Nhà thơ tận hưởng cuộc sống một cách gấp gáp, vồ vập bởi một phút giây ra đi vĩnh
viễn không trở lại. Mất mát sẽ đến nếu ta không chớp thời cơ. Có lẽ thế mà Xuân Diệu
không chờ mùa hạ đến mới nhớ xuân mà ôm riết mùa xuân lúc tràn đầy, tươi non.
Ham sống, khát sống, Xuân Diệu càng băn khoăn hơn trước cuộc đời, thời gian. Ông
đã nhận ra quy luật tuyến tính của thời gian, chống lại quy luật tuần hoàn của các cụ
ngày xưa. Mỗi phút giây qua đi sẽ không bao giờ trở lại, tuổi trẻ cũng chỉ đến một lần.
Nhà thơ mở lòng ra để yêu đời, yêu cuộc sống nhưng không được đời bù đắp, vì thế
mà ông băn khoăn buồn chán cho thân phận của mình. Cảnh vật thiên nhiên giờ đây
cũng mang đầy tâm trạng buồn bã, băn khoăn, lo sợ..
Cơn gió xinh thì thào trong lá biếc
Phải chăng sợ đổ tàn phai sắp sửa?
Nhận thức ra quy luật của thời gian, khát khao sống đến mãnh liệt. Xuân Diệu đã ôm
ghì lấy cuộc sống, tận hưởng cuộc sống để không phí hoài đi thời gian, tuổi trẻ. Tình
yêu cuộc sống lại bùng lên cuồng nhiệt hối hả.
Ta muốn ôm
Hỡi xuân hồng, ta muốn cắn vào ngươi.

Lòng yêu đời tràn lên như một cao trào tình cảm. Hình ảnh thơ tươi mới, sức sống. Và
có lẽ tình yêu cuộc sống của nhà thơ tăng dần theo từng từ muốn ôm đến riết là đã ghì
chặt hơn. Và đã say – sự ngây ngất đến bất tỉnh vẫn chưa thỏa lòng – còn muốn thâu
nghĩa là muốn thu hết tất cả để có sự hòa nhập một. Và cuối cùng là tiếng kêu của sự
cuồng nhiệt chưa bao giờ có trong thơ:
Hỡi xuân hồng, ta muốn cắn vào ngươi.
Hình ảnh, ngôn từ, nhịp điệu của đoạn thơ đã bộc lộ rõ lòng yêu đời cuồng nhiệt khiến
nhà thơ phải hối hả, vội vàng đến với cuộc sống.
Bài thơ là một quan niệm sống mới mẻ và táo bạo mà trước đó chưa từng có . Lối
sống ở đây biết hưởng thụ một cách chính đáng, biết khẩn trương sống cho ra sống.
Tuy nhiên ở Vội vàng, tác giả chỉ đề cập đến lối sống thiên về hưởng thụ chạy theo
thời gian. Ông kêu gọi mọi người hãy biết yêu và tận hưởng những thứ cuộc sống ban
tặng, hãy tranh thủ thời gian, tuổi trẻ để sống đủ đầy nhất. Ông đã quên đi nghĩa vụ
kêu mọi người phải cống hiến cho cuộc đời. Và trong cuộc đời nhà ông, ông vội vàng
cống hiến chứ không phải vội vàng hưởng thụ.
Đọc thơ Xuân Diệu, đặc biệt là qua bài thơ Vội vàng, ta càng thêm yêu cuộc sống hôm
nay và càng góp phần làm cho cuộc sống đó thêm tươi đẹp, không chỉ vì cuộc sống
hôm nay đã đổi mới, đã đẹp hơn nhiều lần so với cuộc sống ngày xưa của Xuân Diệu
mà chủ yếu là không còn những bi kịch để thành những băn khoăn trước cuộc đời.
Bức thông điệp nhà thơ gửi đến người đọc vẫn còn nguyên giá trị, được bồi đắp thêm
qua thời gian và trường tồn vĩnh cửu.
Hãy sống hết mình, cống hiến tuổi trẻ cho Tổ quốc nhân dân, đừng phí hoài thời gian,
hãy mở rộng lòng mình để đón nhận tất cả những vang động của cuộc đời. Đó là
những gì mà Xuân Diệu còn giữ lại, nhắn gửi đến với người đọc của mình bức thông
điệp xuyên qua thời gian, không gian, ngự trị muôn đời trong tâm hồn con người Việt
Nam.

Phân Tích Bài Thơ V I Vàng

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

You might also like

Phân Tích Bài Thơ V I Vàng

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Phân Tích Bài Thơ V I Vàng

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Văn mẫu lớp 11: Phân tích bài thơ Vội vàng của Xuân Diệu

Dàn ý phân tích Vội vàng

● Giới thiệu về nhà thơ Xuân Diệu

II. Thân bài

Tổng hợp: Download.vn

2. Quan niệm mới mẻ của Xuân Diệu về thời gian

Tổng hợp: Download.vn

- Đối tượng muốn ôm:

● Cả sự sống mới bắt đầu mơn mởn

- Thiên nhiên tràn ngập ánh sáng, hương thơm.

III. Kết bài

- Giới thiệu tác giả, tác phẩm.

a. Cái tôi trữ tình đầy mới mẻ:

Tổng hợp: Download.vn

b. Bức tranh thiên nhiên mùa xuân tươi đẹp:

Tổng hợp: Download.vn

Nêu cảm nhận chung.

Phân tích Vội vàng đạt điểm cao - Mẫu 1

“Tôi muốn tắt nắng đi

Tổng hợp: Download.vn

Tôi muốn buộc gió lại

“Của ong bướm này đây tuần tháng mật

Tổng hợp: Download.vn

Tổng hợp: Download.vn

“Tôi sung sướng nhưng vội vàng một nửa

“Xuân đang tới, nghĩa là xuân đang qua,

Tổng hợp: Download.vn

Còn trời đất, nhưng chẳng còn tôi mãi,

“Nói làm chi rằng xuân vẫn tuần hoàn

Tổng hợp: Download.vn

“Mau đi thôi! Mùa chưa ngả chiều hôm,

Tổng hợp: Download.vn

Phân tích bài Vội vàng - Mẫu 2

Tổng hợp: Download.vn

Tôi muốn tắt nắng đi

Tổng hợp: Download.vn

“Của ong bướm này đây tuần tháng mật

Tổng hợp: Download.vn

Vội vàng phân tích - Mẫu 3

Tôi muốn tắt nắng đi

Tổng hợp: Download.vn

Cho màu đừng nhạt mất;

Tôi muốn buộc gió lại

Cho hương đừng bay đi

Của ong bướm này đây tuần tháng mật

Này đây hoa của đồng nội xanh rì,

Này đây lá của cành tơ phơ phất

Của yến anh này đây khúc tình si

Và này đây ánh sáng chớp hàng mi

Mỗi sáng sớm thần Vui hằng gõ cửa;

Tháng giêng ngon như một cặp môi gần.

Tổng hợp: Download.vn

Xuân đương tới, nghĩa là xuân đương qua

Xuân còn non, nghĩa là xuân sẽ già

Mà xuân hết, nghĩa là tôi cũng mất

Nói làm chi rằng xuân vẫn tuần hoàn,

Nếu tuổi trẻ chẳng hai lần thắm lại!

Tổng hợp: Download.vn