ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΙΙ

Κεφάλαιο 10: Νομισματική Πολιτική & Συνολική Ζήτηση

[Frederic Mishkin (2015) Μακροοικονομική: Πολιτική και Πρακτική]

Κατερίνα Κύρτσου§ *
§ Καθηγήτρια, Τμήμα Οικονομικών Επιστημών,
Πανεπιστήμιο Μακεδονίας (ckyrtsou@uom.gr)
https://catherinekyrtsou.wordpress.com/

*CAC IXXI - ENS Lyon, University of Paris 10 (EconomiX) & ISC-Paris, FR

© Συνοδευτικό υλικό για τους εγγεγραμμένους φοιτητές στη ΜακροΙΙ του Πανεπιστημίου σελ.1
Μακεδονίας. Απαγορεύεται ρητά η κοινοποίηση του και η χρήση από τρίτους.
 Κεντρική Τράπεζα και Νομισματική
Πολιτική
• H Κεντρική Τράπεζα των ΗΠΑ ασκεί νομισματική
πολιτική ρυθμίζοντας το επίπεδο του βασικού επιτοκίου
(federal funds rate) — το επιτόκιο με το οποίο
δανείζονται οι τράπεζες μεταξύ τους.
• Tο πραγματικό επιτόκιο είναι r = i − πe (Κεφ. 2) και
δεδομένου ότι οι τιμές είναι άκαμπτες, οι μεταβολές της
νομισματικής πολιτικής δεν επηρεάζουν άμεσα το ρυθμό
του πληθωρισμού και του αναμενόμενου πληθωρισμού.
• Όταν η Κεντρική Τράπεζα χαμηλώνει το επίπεδο του
βασικού επιτοκίου, το πραγματικό επιτόκιο μειώνεται, ενώ
όταν η Κεντρική Τράπεζα ανεβάζει το επίπεδο του βασικού
επιτοκίου, το πραγματικό επιτόκιο αυξάνεται.
Κατερίνα Κύρτσου
© Συνοδευτικό υλικό για τους εγγεγραμμένους φοιτητές στη ΜακροΙΙ του Πανεπιστημίου σελ.2
Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Μακεδονίας Μακεδονίας. Απαγορεύεται ρητά η κοινοποίηση του και η χρήση από τρίτους.
 Καμπύλη Νομισματικής Πολιτικής
• Η καμπύλη νομισματικής πολιτικής (MP) δείχνει την
αντίδραση της νομισματικής πολιτικής, σε όρους
πραγματικού επιτοκίου, στο ρυθμό του πληθωρισμού π:

Κατερίνα Κύρτσου
© Συνοδευτικό υλικό για τους εγγεγραμμένους φοιτητές στη ΜακροΙΙ του Πανεπιστημίου σελ.3
Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Μακεδονίας Μακεδονίας. Απαγορεύεται ρητά η κοινοποίηση του και η χρήση από τρίτους.
 Σχήμα 10.1: Καμπύλη Νομισματικής
Πολιτικής
Η καμπύλη MP
έχει θετική κλίση:
το πραγματικό
επιτόκιο
αυξάνεται όταν
αυξάνεται ο
ρυθμός
πληθωρισμού.

Κατερίνα Κύρτσου
© Συνοδευτικό υλικό για τους εγγεγραμμένους φοιτητές στη ΜακροΙΙ του Πανεπιστημίου σελ.4
Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Μακεδονίας Μακεδονίας. Απαγορεύεται ρητά η κοινοποίηση του και η χρήση από τρίτους.
 Η Αρχή του Taylor: Γιατί η καμπύλη
Νομισματικής Πολιτικής έχει θετική κλίση
• Ο βασικός λόγος της θετικής κλίσης της καμπύλης MP
είναι ότι οι Κεντρικές Τράπεζες επιδιώκουν σταθερό
πληθωρισμό.
• Αρχή του Taylor: Για να σταθεροποιήσουν το ρυθμό
πληθωρισμού, οι Κεντρικές Τράπεζες πρέπει να
αυξήσουν το ονομαστικό επιτόκιο περισσότερο από την
αύξηση του αναμενόμενου πληθωρισμού, ώστε να
αυξάνεται το r όταν αυξάνεται το π r = i − πe
• Σχηματικά, αν η Κεντρική Τράπεζα αφήσει το r να
μειωθεί όταν αυξάνεται το π, τότε:

Κατερίνα Κύρτσου
© Συνοδευτικό υλικό για τους εγγεγραμμένους φοιτητές στη ΜακροΙΙ του Πανεπιστημίου σελ.5
Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Μακεδονίας Μακεδονίας. Απαγορεύεται ρητά η κοινοποίηση του και η χρήση από τρίτους.
 Μετατοπίσεις της Καμπύλης MP
• Δύο είναι οι τύποι νομισματικής πολιτικής που επηρεάζουν το
επίπεδο των επιτοκίων:
1. Αυτόματες (Αρχή του Taylor) μεταβολές όπως
απεικονίζονται από μετακινήσεις κατά μήκος της καμπύλης
MP.
2. Αυτόνομες μεταβολές που μετατοπίζουν την καμπύλη MP
– Αυτόνομη συστολή της νομισματικής πολιτικής, η οποία μετατοπίζει
την καμπύλη MP προς τα πάνω (με στόχο τη μείωση του
πληθωρισμού)
– Αυτόνομη χαλάρωση της νομισματικής πολιτικής, η οποία μετατοπίζει
την καμπύλη MP προς τα κάτω (με στόχο την τόνωση της
οικονομίας)

Κατερίνα Κύρτσου
© Συνοδευτικό υλικό για τους εγγεγραμμένους φοιτητές στη ΜακροΙΙ του Πανεπιστημίου σελ.6
Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Μακεδονίας Μακεδονίας. Απαγορεύεται ρητά η κοινοποίηση του και η χρήση από τρίτους.
 Σχήμα 10.2: Μετατοπίσεις της Καμπύλης
Νομισματικής Πολιτικής

Κατερίνα Κύρτσου
© Συνοδευτικό υλικό για τους εγγεγραμμένους φοιτητές στη ΜακροΙΙ του Πανεπιστημίου σελ.7
Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Μακεδονίας Μακεδονίας. Απαγορεύεται ρητά η κοινοποίηση του και η χρήση από τρίτους.
Πολιτική & Πρακτική: Μετακινήσεις κατά
μήκος της καμπύλης MP
• Στις αρχές του 2004, η οικονομία βρισκόταν σε ταχύς
ρυθμούς ανάπτυξης και οι πληθωριστικές πιέσεις άρχισαν
να αυξάνονται.
• Μεταξύ Ιουνίου 2004 και Ιουνίου 2006, η FOMC
αποφάσισε να αυξάνει το επίπεδο του βασικού επιτοκίου
σε κάθε συνεδρίασή της.
• Αυτές οι ενέργειες αντικατοπτρίζονταν σε μετακινήσεις
κατά μήκος της καμπύλης MP.

Κατερίνα Κύρτσου
© Συνοδευτικό υλικό για τους εγγεγραμμένους φοιτητές στη ΜακροΙΙ του Πανεπιστημίου σελ.8
Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Μακεδονίας Μακεδονίας. Απαγορεύεται ρητά η κοινοποίηση του και η χρήση από τρίτους.
 Πολιτική & Πρακτική: Αυτόνομη
Νομισματική Χαλάρωση πριν την κρίση
• Όταν ξεκίνησε η χρηματοπιστωτική κρίση τον Αύγουστο
του 2007, ο ρυθμός πληθωρισμού αυξανόταν και η
οικονομική μεγέθυνση ήταν αρκετά ισχυρή.
• Η μορφή της καμπύλης MP υπονοούσε ότι Fed θα
συνέχιζε να αυξάνει το βασικό επιτόκιο.
• Αντιθέτως, η Fed χαμήλωσε το επίπεδο του βασικού
επιτοκίου.
• Αυτό υποδηλώνει ότι η Fed επιδίωξε την αυτόνομη
νομισματική χαλάρωση, μετατοπίζοντας την καμπύλη
MP προς τα κάτω, καθώς αντιλήφθηκε ότι η οικονομία
στο προσεχές μέλλον θα υποστεί συρρίκνωση λόγω της
χρηματοπιστωτικής κρίσης.
Κατερίνα Κύρτσου
© Συνοδευτικό υλικό για τους εγγεγραμμένους φοιτητές στη ΜακροΙΙ του Πανεπιστημίου σελ.9
Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Μακεδονίας Μακεδονίας. Απαγορεύεται ρητά η κοινοποίηση του και η χρήση από τρίτους.
Σχήμα 10.3: Ο Ρυθμός Πληθωρισμού και το
Βασικό Επιτόκιο, 2003-2013

Κατερίνα Κύρτσου
© Συνοδευτικό υλικό για τους εγγεγραμμένους φοιτητές στη ΜακροΙΙ του Πανεπιστημίου σελ.10
Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Μακεδονίας Μακεδονίας. Απαγορεύεται ρητά η κοινοποίηση του και η χρήση από τρίτους.
 Καμπύλη Συνολικής Ζήτησης
• Η καμπύλη συνολικής ζήτησης αντικατοπτρίζει τη σχέση
μεταξύ του ρυθμού του πληθωρισμού και της συνολικής
ζήτησης όταν η αγορά αγαθών βρίσκεται σε ισορροπία.
• Η καμπύλη AD εξάγεται από:
– Την καμπύλη MP
– Την καμπύλη IS
• Η καμπύλη AD έχει αρνητική κλίση: Καθώς αυξάνεται ο
ρυθμός του πληθωρισμού, το πραγματικό επιτόκιο
αυξάνεται, έτσι η δαπάνη και το συνολικό προϊόν
ισορροπίας μειώνονται.

Κατερίνα Κύρτσου
© Συνοδευτικό υλικό για τους εγγεγραμμένους φοιτητές στη ΜακροΙΙ του Πανεπιστημίου σελ.11
Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Μακεδονίας Μακεδονίας. Απαγορεύεται ρητά η κοινοποίηση του και η χρήση από τρίτους.
 Σχήμα 10.4: Εξαγωγή της Καμπύλης AD

Κατερίνα Κύρτσου
© Συνοδευτικό υλικό για τους εγγεγραμμένους φοιτητές στη ΜακροΙΙ του Πανεπιστημίου σελ.12
Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Μακεδονίας Μακεδονίας. Απαγορεύεται ρητά η κοινοποίηση του και η χρήση από τρίτους.
 Παράγοντες που μετατοπίζουν την AD
• Μετατοπίσεις της καμπύλης IS
– Αυτόνομη καταναλωτική δαπάνη
– Αυτόνομη επενδυτική δαπάνη
– Κρατικές αγορές
– Φόροι
– Αυτόνομες καθαρές εξαγωγές

• Κάθε παράγοντας που μετατοπίζει την καμπύλη IS,

μετατοπίζει και την καμπύλη συνολικής ζήτησης προς
την ίδια κατεύθυνση

Κατερίνα Κύρτσου
© Συνοδευτικό υλικό για τους εγγεγραμμένους φοιτητές στη ΜακροΙΙ του Πανεπιστημίου σελ.13
Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Μακεδονίας Μακεδονίας. Απαγορεύεται ρητά η κοινοποίηση του και η χρήση από τρίτους.
 Σχήμα 10.5: Μετατόπιση της AD από
μετατοπίσεις της IS

Κατερίνα Κύρτσου
© Συνοδευτικό υλικό για τους εγγεγραμμένους φοιτητές στη ΜακροΙΙ του Πανεπιστημίου σελ.14
Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Μακεδονίας Μακεδονίας. Απαγορεύεται ρητά η κοινοποίηση του και η χρήση από τρίτους.
 Παράγοντες που μετατοπίζουν την AD…
• Μετατοπίσεις της καμπύλης MP
– Μία αυτόνομη συστολή της νομισματικής πολιτικής, δηλαδή
μία αύξηση του πραγματικού επιτοκίου σε κάθε δεδομένο
επίπεδο του ρυθμού του πληθωρισμού, μετατοπίζει την
καμπύλη συνολικής ζήτησης προς τα αριστερά.
– Παρομοίως, μία αυτόνομη χαλάρωση της νομισματικής
πολιτικής μετατοπίζει την καμπύλη συνολικής ζήτησης προς τα
δεξιά.

Κατερίνα Κύρτσου
© Συνοδευτικό υλικό για τους εγγεγραμμένους φοιτητές στη ΜακροΙΙ του Πανεπιστημίου σελ.15
Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Μακεδονίας Μακεδονίας. Απαγορεύεται ρητά η κοινοποίηση του και η χρήση από τρίτους.
 Σχήμα 10.6: Μετατόπιση της AD από
αυτόνομη συστολή νομισματικής πολιτικής

Κατερίνα Κύρτσου
© Συνοδευτικό υλικό για τους εγγεγραμμένους φοιτητές στη ΜακροΙΙ του Πανεπιστημίου σελ.16
Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Μακεδονίας Μακεδονίας. Απαγορεύεται ρητά η κοινοποίηση του και η χρήση από τρίτους.
 Η Αγορά Χρήματος και τα Επιτόκια
• Το πλαίσιο προτίμησης ρευστότητας προσδιορίζει το
ονομαστικό επιτόκιο ισορροπίας, εξισώνοντας την
προσφορά και τη ζήτηση χρήματος.
• O John Maynard Keynes ανέπτυξε μια θεωρία ζήτησης
χρήματος την οποία περιέγραψε ως θεωρία προτίμησης
ρευστότητας.
• Τα πραγματικά χρηματικά διαθέσιμα—η ποσότητα του
χρήματος σε πραγματικούς όρους—αντικατοπτρίζει πόσα
χρήματα επιθυμούν να διακρατήσουν (ζήτηση) τα
οικονομούντα άτομα.

Κατερίνα Κύρτσου
© Συνοδευτικό υλικό για τους εγγεγραμμένους φοιτητές στη ΜακροΙΙ του Πανεπιστημίου σελ.17
Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Μακεδονίας Μακεδονίας. Απαγορεύεται ρητά η κοινοποίηση του και η χρήση από τρίτους.
 Προτίμηση Ρευστότητας & Ζήτηση
Χρήματος
• Σύμφωνα με τον Keynes, η ζήτηση για χρήμα μπορεί να
εκφραστεί με τη μορφή της συνάρτησης προτίμησης
ρευστότητας:

Κατερίνα Κύρτσου
© Συνοδευτικό υλικό για τους εγγεγραμμένους φοιτητές στη ΜακροΙΙ του Πανεπιστημίου σελ.18
Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Μακεδονίας Μακεδονίας. Απαγορεύεται ρητά η κοινοποίηση του και η χρήση από τρίτους.
 Προτίμηση Ρευστότητας & Ζήτηση
Χρήματος…
• Γιατί τα πραγματικά χρηματικά διαθέσιμα σχετίζονται
αρνητικά με το i?
– το i αντιπροσωπεύει το κόστος ευκαιρίας από τη διακράτηση
χρήματος
• Γιατί τα πραγματικά χρηματικά διαθέσιμα σχετίζονται θετικά
με το Y?
– Καθώς το εισόδημα αυξάνεται, τα νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις
πραγματοποιούν περισσότερες συναλλαγές και έτσι διακρατούν
περισσότερα χρηματικά διαθέσιμα για να κάνουν αγορές.
– Το υψηλότερο εισόδημα κάνει τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις
πλουσιότερα και έχουν την τάση να διακρατούν μεγαλύτερες
ποσότητες χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων,
συμπεριλαμβανομένου και του χρήματος.
Κατερίνα Κύρτσου
© Συνοδευτικό υλικό για τους εγγεγραμμένους φοιτητές στη ΜακροΙΙ του Πανεπιστημίου σελ.19
Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Μακεδονίας Μακεδονίας. Απαγορεύεται ρητά η κοινοποίηση του και η χρήση από τρίτους.
 Καμπύλη Ζήτησης Χρήματος
• Στη βραχυχρόνια περίοδο, οι τιμές θεωρούνται άκαμπτες
και έτσι το επίπεδο τιμών είναι σταθερό στο Ρ� .
• Χαμηλά πραγματικά επιτόκια σημαίνει ότι το κόστος
ευκαιρίας της διακράτησης του χρήματος πέφτει, έτσι οι
επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά επιθυμούν όλο και
υψηλότερες ποσότητες χρηματικών διαθεσίμων, ceteris
paribus.
• Κατά συνέπεια, η καμπύλη ζήτησης χρήματος έχει
αρνητική κλίση.

Κατερίνα Κύρτσου
© Συνοδευτικό υλικό για τους εγγεγραμμένους φοιτητές στη ΜακροΙΙ του Πανεπιστημίου σελ.20
Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Μακεδονίας Μακεδονίας. Απαγορεύεται ρητά η κοινοποίηση του και η χρήση από τρίτους.
 Καμπύλη Προσφοράς Χρήματος
• Η Fed ρυθμίζει την προσφορά χρήματος μέσω πράξεων
ανοιχτής αγοράς (open market operations).
• Όταν η Fed αγοράζει (πουλάει) κρατικά χρεόγραφα στις
πράξεις ανοιχτής αγοράς, αυξάνει (μειώνει) τα διαθέσιμα
των τραπεζών, έτσι τα τραπεζικά αποθεματικά και η
ρευστότητα στο τραπεζικό σύστημα αυξάνεται
(μειώνεται).

Κατερίνα Κύρτσου
© Συνοδευτικό υλικό για τους εγγεγραμμένους φοιτητές στη ΜακροΙΙ του Πανεπιστημίου σελ.21
Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Μακεδονίας Μακεδονίας. Απαγορεύεται ρητά η κοινοποίηση του και η χρήση από τρίτους.
 Καμπύλη Προσφοράς Χρήματος…
• Η καμπύλη προσφοράς χρήματος (MS) δείχνει την
προσφερόμενη ποσότητα των πραγματικών χρηματικών
διαθεσίμων για κάθε δεδομένο επίπεδο τιμών .
• Η καμπύλη MS είναι κάθετη γιατί:
– Η προσφορά χρήματος καθορίζεται σταθερή από την Fed στο
�
Μ.
�.
– Το επίπεδο τιμών, βραχυπρόθεσμα, είναι σταθερό στο P
• Συνεπώς, η προσφερόμενη ποσότητα των πραγματικών
χρηματικών διαθεσίμων είναι:

Ms / P = M / P

Κατερίνα Κύρτσου
© Συνοδευτικό υλικό για τους εγγεγραμμένους φοιτητές στη ΜακροΙΙ του Πανεπιστημίου σελ.22
Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Μακεδονίας Μακεδονίας. Απαγορεύεται ρητά η κοινοποίηση του και η χρήση από τρίτους.
 Σχήμα 10.7: Ισορροπία στην Αγορά
Χρήματος

Md Ms
=
P P

Κατερίνα Κύρτσου
© Συνοδευτικό υλικό για τους εγγεγραμμένους φοιτητές στη ΜακροΙΙ του Πανεπιστημίου σελ.23
Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Μακεδονίας Μακεδονίας. Απαγορεύεται ρητά η κοινοποίηση του και η χρήση από τρίτους.
 Σχήμα 10.8: Μετατόπιση της καμπύλης
ζήτησης από μια αύξηση στο εισόδημα

Κατερίνα Κύρτσου
© Συνοδευτικό υλικό για τους εγγεγραμμένους φοιτητές στη ΜακροΙΙ του Πανεπιστημίου σελ.24
Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Μακεδονίας Μακεδονίας. Απαγορεύεται ρητά η κοινοποίηση του και η χρήση από τρίτους.
 Σχήμα 10.9: Μετατοπίσεις της Καμπύλης
Προσφοράς (α)

Κατερίνα Κύρτσου
© Συνοδευτικό υλικό για τους εγγεγραμμένους φοιτητές στη ΜακροΙΙ του Πανεπιστημίου σελ.25
Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Μακεδονίας Μακεδονίας. Απαγορεύεται ρητά η κοινοποίηση του και η χρήση από τρίτους.
 Σχήμα 10.9: Μετατοπίσεις της Καμπύλης
Προσφοράς (β)

Κατερίνα Κύρτσου
© Συνοδευτικό υλικό για τους εγγεγραμμένους φοιτητές στη ΜακροΙΙ του Πανεπιστημίου σελ.26
Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Μακεδονίας Μακεδονίας. Απαγορεύεται ρητά η κοινοποίηση του και η χρήση από τρίτους.