HİPOTALAMUS ve HİPOFİZ İLAÇLARI

ORDU ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ

2023-2024 EĞİTİM – ÖĞRETİM YILI
DÖNEM III
Doktor Öğretim Üyesi
Uzm. Dr. Nesrin ÇAĞLAYAN DUMAN
HİPOTALAMİK UYARICI HORMONLAR HİPOFİZ
CRH ACTH
GHRH GH
GnRH LH, FSH
TRH TSH

HİPOTALAMİK İNHİBİTÖR HORMONLAR

SOMATOSTATİN
DOPAMİN
HİPOTALAMUS-HİPOFİZ-ADRENAL KORTEKS
EKSENİ
 CRH (Hipotalamus)

ACTH (Hipofiz)

Kortizol / Aldosteron / Testosteron

(Adrenal korteks)
CRH
Hipotalamik-hipofizer-adrenal aksın, stres cevabını düzenleyen
homeostatik mekanizmalar içerisindeki rolü günümüzde çok daha
iyi anlaşılmıştır.

Glukokortikoid salınımı hipotalamus, hipofiz ve adrenal bezler

arasındaki hormonal etkileşimler sonucu, nöral ve diğer stimuluslar
tarafından düzenlenir.
CRH
Hipotalamustan sekrete edilen kortikotropin serbestleştirici hormon (CRH),

➢ Ön hipofizde kortikotroflar tarafından sentez edilen, bir polipeptid olan

adrenokortikotropik hormon (ACTH)'u uyarmakta

➢ bu da glukokortikoidlerin sentezini düzenlemektedir.

ACTH
ACTH adrenal korteksden kortizol ve diğer androjen steroidlerin salınımına neden
olur.

ACTH, adrenal korteksin yüzeyindeki reseptörlere bağlanır, böylece

adrenokortikosteroid sentez yolundaki (kolesterolden pregnenolona) hız sınırlayıcı
basamağı aktive eder.

Bu yol, adrenokortikosteroidlerin ve adrenal androjenlerin sentezi ve salınımıyla

sona erer.
ACTH hücre zarındaki reseptörüne bağlanması ile hücre içinde steroid hormon üretiminin
ilk basamağı olan 20,22 desmolazı aktive eder.
ACTH
Kortizol ‘’negatif feedback’’ etkiyle CRH, arjinin vazopressin ve ACTH sentez ve
salınımını baskılar.

ACTH'nın ölçümü hiperkortizolizm veya adrenal yetmezlik gibi klinik durumların tanı
ve ayırıcı tanısında kullanılabilir.
 GnRH (Hipotalamus)

LH, FSH (Hipofiz)

Östrojen / Progesteron (Over)

Testosteron (Testis)
Kadınlarda GnRH'nin işlevi nedir?
Kadın üreme sisteminde GnRH dolaylı olarak vücudunuzun östrojen ve
progesteron üretimini uyarır.

Bunlar, yumurtlama ve gebe kalma (hamile kalma yeteneği) konusunda

önemli bir rol oynayan baskın kadın seks hormonlarıdır.
Kadınlarda GnRH'nin işlevi nedir?
Adet döngüsünün ortasında:
Vücudunuz daha yüksek düzeyde estradiol salgılar. Bu, GnRH üretimini
arttıran bir östrojen türüdür.

GnRH'deki artış, folikül uyarıcı hormonda bir azalmayı ve luteinize edici

hormonda bir artışı tetikler.
Bu değişiklikler yumurtalığın yumurta salmasına
(yumurtlama=ovulasyon) neden olur.
MENSTRÜEL REGL
FOLİKÜLER FAZ
SİKLUS YUMURTLAMA
LUTEAL FAZ
Regl evresi:

Bu aşama adet döneminin ilk gününde başlar.

Hamilelik gerçekleşmemişse, endometriumun (rahim iç tabakası)

vajinadan döküldüğü zamandır.

Çoğu insan üç ile beş gün boyunca kanama geçirir, ancak yalnızca üç gün
ile yedi gün süren bir dönem genellikle endişe nedeni değildir.
Foliküler evre:
Bu evre adet görüldüğü gün başlar ve yumurtlama döneminde sona erer (regl
evresiyle çakışır ve yumurtlama ile sona erer).

Bu süre zarfında östrojen hormonu seviyesi yükselir ve bu da endometriumun

büyümesine ve kalınlaşmasına neden olur (proliferatif evre).

Buna ek olarak, başka bir hormon - folikül uyarıcı hormon (FSH) - yumurtalıktaki
foliküllerin büyümesine neden olur.
10 ile 14. günlerde, gelişen foliküllerden biri tamamen olgun bir yumurta (ovum)
oluşturacaktır.
Ovulasyon (Yumurtlama):
Bu aşama, 28 günlük adet döngüsünün yaklaşık 14. gününde gerçekleşir.

Başka bir hormondaki (luteinizan hormon (LH)) ani bir artış,

yumurtalığın yumurtasını bırakmasına neden olur.

Bu olay yumurtlamadır.
Luteal faz:
Bu evre yaklaşık 15. günden 28. güne kadar sürer.
Yumurta overi terk eder ve fallop tüplerinden rahme doğru ilerlemeye
başlar.
Progesteron hormonu seviyesi, endometriumu hamileliğe hazırlamaya
yardımcı olmak için yükselir.
Yumurta sperm tarafından döllenir ve rahim duvarına yapışırsa
(implantasyon) hamile kalınır.
Hamilelik gerçekleşmezse, östrojen ve progesteron seviyeleri düşer.
• Peki implantasyon son adet tarihine göre gebeliğin kaçıncı haftasında
gerçekleşmiştir?

• Fertilizasyona göre kaçıncı günde implantasyon gerçekleşmiştir?

Erkeklerde GnRH'nin işlevi nedir?
Erkek üreme sisteminde GnRH aşağıdakilerin üretimini uyarır:

Vücudun ne kadar testosteron ve androjen ürettiğini etkileyen luteinize

edici hormon.

Sperm üretimini etkileyen folikül uyarıcı hormon.

GnRH
✓GnRH hipofizden hem LH hem FSH salınımını uyarır.

✓GnRH salınımı aralıklıdır; gonadotropinlerin doğru bir şekilde salınımı ve sentezi

için aralıklı salınım önemlidir.
GnRH
✓Sürekli verilmesi hipofizer gonadotrop hücreleri üzerinde desensitizasyona ve
aşağı regülasyona yol açar.

✓Bu aşağı regülasyon, gonadotrop salgılanmasını baskılamak üzere uzun etkili GnRH
analoglarının klinik kullanımı için temel oluşturur.

✓Sentetik GnRH agonistleri özellikle LH ve FSH salınımını uyarır. Daha sonra hipofiz
desensitize olur ve LH ve FSH salınımı azalır.
Yumurtalıkları alınmış bir maymunda serum
LH ve FSH konsantrasyonları.

GnRH'nin pulsatil uygulanması (saatte altı

dakika süreyle verilir) serum FSH ve LH
konsantrasyonlarını korur.

Buna karşılık, GnRH'nin (orta panel) sürekli

infüzyonu, hem LH hem de FSH salınımının hızlı
ve geri dönüşümlü baskılanmasına yol açar.
GnRH AGONİSTLERİ
Nafarelin
▪ Endometriosiz
(İntranasal)
Triptorelin
Erkeklerde
Buserelin
▪ Prostat kanserinin tanı ve tedavisi;
▪ Prostat kanseri
Kadınlarda;
(İntranasal, subkutan)
▪ Yardımcı üreme tekniği (YÜT)
▪ Endometriosiz
▪ Myom
Çocuklarda;
▪ Santral puberte prekoks
GnRH AGONİSTLERİ
Leuprorelin (Leuprolid)
Erkeklerde; Goserelin
▪ Prostat kanserinin tedavisi ▪ Meme kanseri
Kadınlarda; ▪ Endometrial incelme
▪ Endometriosiz ▪ Endometriosiz
▪ Uterin fibroid ▪ Prostat kanseri
Çocuklarda;
▪ Santral puberte prekoks Histrelin
▪ Prostat kanseri
Farmakolojik Kastrasyon

Goserelin, triptorelin veya leuprolidin depo preparatları hasta uyumu

problemi olan parafili gibi hastalıklarda farmakolojik kastrasyon için
yararlı olabilmektedir.
Gonadorelin (Sentetik GnRH)
Terapötik endikasyonlar

Bu tıbbi ürün yalnızca diyagnostik kullanım içindir.

Hipotalamus, hipofiz ve gonad disfonksiyonlarının teşhisi için

(ayrımında) kullanılır.
GnRH ANTAGONİSTLERİ
Hipotalamik-hipofizer-gonadal
ekseni hipofiz bezindeki GnRH
reseptörlerine kompetitif olarak
bağlanmak suretiyle etkilerler.
▪ Setroreliks
Bu, luteinize edici hormon ▪ Ganireliks
sekresyonunu baskılayarak foliküller ▪ Abareliks
yeterli boyuta ulaşana kadar
yumurtlamayı önler.
GANİRELİKS, SETRORELİKS

İnfertilite tedavisi
Yardımcı üreme tekniği (YÜT) olarak kontrollü over hiperstimülasyonu
(KOH) uygulanan kadınlarda prematür luteinize edici hormon (LH)
salgılanmasının önlenmesi.
ABARELİKS
Prostat kanseri
• İnfertilite tedavisinde son aşamayı Yardımla Üreme Teknikleri
(YÜT); in-vitro fertilizasyon (IVF) ve intrasitoplazmik sperm
enjeksiyonu (ICSI) oluşturmaktadır. Tedavide temel felsefe,
ovarian folliküllerden aspire edilen oositler ile ejakulattan veya
cerrahi yollar ile elde edilen spermlerin laboratuar ortamında
biraraya getirilmesi, fertilizasyonu ve in-vitro kültür şartlarında
geliştirilen embriyoların intrauterin kaviteye transferidir.
OVULASYON İNDÜKSİYONU
İnfertilite ile başvuran çiftlerin % 18 ile 25'inde ovulasyon bozuklukları
tespit edilebilmektedir.

Bu kadınların çoğunda oligomenore vardır.

Yumurtlama bazen meydana gelse de, kendiliğinden gebe kalma olasılığı

düşüktür.

Anovulatuar kadınlarda ovulasyon indüksiyonunun amacı overi stimüle

ederek fertilize olacak en az bir folikül gelişimini sağlamaktır.
OVULASYON İNDÜKSİYONU
Seçilen ovulasyon indüksiyonu yöntemi, anovulasyonun altında yatan nedene ve her bir
kadına uygulanan her yöntemle ilişkili etkinlik, maliyet, risk ve potansiyel komplikasyonlara
dayanmalıdır.

✓Ağırlık modülasyonu
✓Klomifen sitrat
✓Aromataz inhibitörleri
✓Gonadotropin tedavisi
✓Metformin veya diğer insülin duyarlılaştırıcı maddeler
✓Laparoskopik yumurtalık diatermisi
✓Bromokriptin veya diğer dopamin agonisti (yalnızca hiperprolaktinemi ve anovülasyon
durumlarında)
✓Yardımcı üreme teknolojisi
KONTROLLÜ OVARİAN HİPERSTİMÜLASYON (KOH)

• Kontrollü Ovarian Hiperstimülasyon (KOH), yardımla üreme

tedavileri dahilinde overlerden en ideal sayı ve kalite oosit elde
etmek amacı ile aynı siklusta çok sayıda follikülün geliştirilmesi
tekniğidir.

• Tanım olarak ovulasyon indüksiyonundan farkı, multiple follikül

gelişiminin hedeflenmesidir.
Gonadotropik hormonlar
• LH
• FSH
• hCG

Hepsi ortak alfa altbirim ve biyolojik özgünlüğü belirleyen Beta alt birim
içeren heterodimerik glikoproteinlerdir.

*(+TSH) GLİKOPROTEİN yapısındaki hormonlar)

LH FİZYOLOJİ
Lüteinleştirici hormon, ovaryen teka (ve granüloza) ve testiküler Leydig hücrelerinde,
insan koryonik gonadotropininin (hCG) de bağlandığı ortak bir reseptöre bağlanır.

Bu transmembranal LH/CG reseptörü, G-proteini ile kenetli reseptörler süper

familyasının bir üyesidir.
LH FİZYOLOJİ
LH, overlerde, foliküler faz esnasında, androjenleri salgılamak için teka hücrelerini
uyarır.

Bunlar, FSH ile uyarılmış foliküler gelişimi desteklemek amacıyla, estradiol üretimi
için, granüloza hücresinin aromataz enzimi tarafından substrat olarak kullanılacaktır.

Siklus ortasında yüksek LH düzeyleri, korpus luteum formasyonunu ve ovulasyonu

tetikler.
Ovulasyondan sonra LH, kolesterolün pregnenolona dönüşümünü arttırarak korpus
luteumda progesteron üretimini uyarır.
LUTROPİN ALFA
Lutropin alfa, Çin hamsteri hücre yumurtalıkları kullanılarak hazırlanan
rekombinant luteinize edici bir hormondur.

Uygulanması, folikül uyarıcı hormonun neden olduğu foliküler gelişim için

gerekli olan foliküler estradiol salgısının artmasına yol açar.

Terapötik endikasyon

▪İnfertilite, ovulasyon indüksiyonu

KORİOGONADOTROPİN ALFA
Rekombinant DNA teknikleriyle üretilen luteinize edici hormon analoğudur.
Geç foliküler olgunlaşmayı uyarır ve foliküler gelişim meydana geldikten sonra
yumurtalık folikülünün rüptürünü başlatır.

• İn vitro fertilizasyon (IVF) gibi yardımla üreme teknolojileri (YÜT) için süperovulasyon
yapılan kadınlarda: foliküler gelişmenin stimülasyonu sonrası nihai foliküler
olgunlaşmayı ve luteinizasyonunu tetiklemek için uygulanır.

• Anovulatuar ya da oligoovulatuar kadınlarda: foliküler gelişim stimülasyonu sonrası,

anovulatuar ya da oligoovulatuar hastalarda ovulasyonu ya da luteinizasyonu
tetiklemek için uygulanır.
İNSAN MENAPOSAL GONADOTROPİN (hMG)
Menotropinler, menopoz sonrası kadınların idrarından elde edilen folikül uyarıcı
hormon (FSH) ve luteinize edici hormonun (LH) saflaştırılmış bir
kombinasyonudur.

Kadınlarda
▪Yardımcı üreme teknolojileri
Primer yumurtalık yetmezliği olmayan kadınlarda yumurtalık foliküllerinin büyümesini ve
olgunlaşmasını sağlar.

Erkeklerde
▪Spermatogenesiz
FSH FİZYOLOJİSİ
Folikül uyarıcı hormon (FSH), hipofiz bezinizin ürettiği ve salgıladığı, cinsel gelişim ve
üremede rol oynayan bir hormondur.

Yumurtalıkların ve testislerin fonksiyonunu etkiler.

Ovaryumdaki foliküllerin büyümesi, farklılaşması ve foliküllerde antrum oluşumu için

gerekmektedir.

FSH, LH ile birlikte folikülleri ovulasyon ve luteinizasyon için hazırlar.

ÜROFOLLİTROPİN
Ürofollitropin, yüksek saflıkta insan folikül stimülan hormonu (FSH)

▪ Adet görmeyen ya da düzensiz adet gören kadınlar dahil, klomifen sitrat ile
tedaviye yanıt alınamayan kadınlarda anovulasyon (polikistik over sendromu
(PKOS) dahil) durumunda,
▪ Kadınlarda, in vitro fertilizasyon (IVF), gametlerin fallop tüplerine transferi
(GIFT) ve zigotların fallop tüplerine transferi (ZIFT) gibi yardımcı üreme
tekniklerinde, çoklu folikül gelişimini uyarmak için kontrollü over
hiperstimülasyonunda,
▪ Hipogonadotropik hipogonadizmli erkek hastalarda spermatogenezin
uyarılması için insan koriyonik gonadotropini (hCG) tedavisiyle birlikte,
endikedir.
KORİFOLLİTROPİN ALFA
FSH ile benzer farmakodinamik profile sahip ancak belirgin biçimde uzun süreli FSH
aktivitesi olan, sürekli bir folikül uyarıcısı olarak tasarlanmıştır.

Multipl foliküler büyümeyi başlatma ve bütün bir hafta boyunca idame ettirme
özelliği vardır.

▪ Kontrollü over stimülasyonunda endikedir.

FOLİKÜL STİMÜLE EDİCİ HORMON İÇEREN
ÜRÜNLER
Rekombinant DNA kökenli bir insan folikül uyarıcı hormon (FSH)
preparatıdırlar.

▪Follitropin alfa (rFSH alfa)

▪Follitropin alfa and lutropin alfa (rFSH alfa and rLH alfa)
▪Follitropin beta (rFSH beta)
▪Follitropin delta (rFSH delta)
 İNSAN KORYONİK İnsan plasentası tarafından üretilir.
GONADOTROPİNİ (hCG)
İNSAN KORYONİK GONADOTROPİNİ (hCG)
İnsan koriyonik gonadotropini, kadınların ve erkeklerin hipofiz bezinde
yapılan, luteinize hormon (LH) adlı hormonla aynı etkileri gösterir.

hCG, testislerde androjen üretimini ve erkeklerde ikincil cinsiyet

özelliklerinin gelişmesine neden olarak gonadal steroid hormonlarının
üretimini uyarır.

Kadınlarda hCG, yumurtlamayı uyarmak için luteinize edici hormonun

(LH) yerine geçer. *yumurta çatlatma iğnesi☺
İNSAN KORİYONİK GONADOTROPİN (hCG)
Gonad fonksiyonlarının aktifleştirilmesi gereken durumlar için endikedir.
Tedavinin başarısı gonadların fonksiyonel kapasitesine bağlıdır.

Kadınlarda:
• İnfertilite
Kanama başlangıcında gecikmeye neden olur, korpus luteum gelişim fazını uzatır ve
böylece ovulasyon için en uygun koşulların oluşmasını sağlar.

Çocuklarda ve Erkeklerde:
• Kriptorşidizm, hipogonadotropik hipogonadizm, gecikmiş puberte.
Kriptorşid testislerde spermatogenez normal değildir.
KADIN İNFERTİLİTESİ
Gonadotropinler ya ovulasyon indüksiyonu için ya da yardımcı üreme
teknikleriyle kombine olarak infertilite tedavisinde kullanılırlar.
 Gonadotropin tedavisinin
majör komplikasyonu

✓ Over hiperstimülasyon
sendromu
GHRH (Hipotalamus)

GH (Hipofiz)

IGF (Karaciğer)
GHRH
Tesamorelin, büyüme hormonu salgılatıcı hormonun sentetik bir
şeklidir.

Hipofiz büyüme hormonu salgılayan faktör (GRF) reseptörlerine

bağlanarak anabolik ve lipolitik özelliklere sahip endojen büyüme
hormonunun salgılanmasını uyarır.
GHRH
GH anabolik ve lipolitiktir.

Büyüme hormonu, toplam yağ kütlesinin azaltılmasını teşvik etmek için

osteoblastlar, miyositler, hepatositler ve adipositler gibi hedef hücreler
üzerindeki reseptörlerle etkileşime girerek etkilerini gösterir.
Bu etkilere öncelikle karaciğerde ve periferik dokularda üretilen IGF-1
aracılık eder.

▪HIV ilişkili lipodistrofide endikedir.

Masimorelin, büyüme hormonu salgılatıcı reseptör agonistidir.

Büyüme hormonu eksikliğinde tanı amaçlı kullanılır.

• Hipofiz ve hipotalamustaki GH salgılatıcı reseptörleri aktive ederek GH
salınımını uyarır.
BÜYÜME HORMONU (SOMATOTROPİN)
Ön hipofizde en fazla bulunan hormondur.
Somatotrop hücrelerinden sentez edilir ve sekrete edilir.
✓Günlük büyüme hormonu sekresyonu yaşam boyunca değişir.
✓Sekresyon çocuklukta yüksektir.
✓Pubertede maksimum seviyeye ulaşır. Yetişkinlik döneminde yaşla birlikte azalır.
✓Salınımı pulsatildir.
• Sekretuvar pulsların amplitüdü gece maksimumdur ve büyüme hormonu
sekresyonunun en tutarlı olduğu periyod kısa süren derin uykunun başlangıcından
sonraki dönemdir.
BÜYÜME HORMONU

▪ Her ne kadar GH'nin birçok fizyolojik etkisi doğrudan hedeflerine uygulansa da,
diğerlerine somatomedinler (insülin benzeri büyüme faktörleri 1 ve 2 (IGF-1 ve
IGF-2) aracılık eder) aracılık eder.

▪ Büyümeyi destekleyici etkileri esas olarak IGF-I (somatomedin C olarak da bilinir)

aracılığıyla gerçekleşmektedir.

▪ GH büyüme, vücut kompozisyonu, karbonhidrat, protein ve lipit metabolizması

üzerine farklı etkilere sahiptir.
TUS 2018
Büyüme hormonu, büyüme uyarıcı periferik etkilerini aşağıdakilerden
hangisi aracılığıyla gösterir?

A. İnsülin benzeri büyüme faktörü-1

B. Büyüme hormonu salgılatıcı hormon
C. Somatostatin
D. Prolaktin
E. Koryonik somatomammotropin
GH pulsatilitesi ve net hormon salgılanması, birden fazla karmaşık
girdinin tonik etkileşimini yansıtır ancak
sonuçta GHRH ve somatostatin ve belki de ghrelin etkisinin dengeli
kontrolü tarafından belirlenir.
 BÜYÜME HORMONU EKSİKLİĞİ

✓ Sosyal izolasyon
✓ Kardiyovasküler hastalıklar
✓ İnsülin resistansı
✓ Yağ kitlesinde artış ve trunkal obezite
✓ Kemik yoğunluğunun azalması
✓ ….
….
..

Copyrights apply
BÜYÜME HORMONU PREPARATLARI

UZUN ETKİLİ (3 ilaç büyüme hormonu eksikliğinde)

Lonapegsomatropin (pegile)
• Lonapegsomatropin, bir insan büyüme hormonunun (somatropin) uzun etkili,
pegile edilmiş bir ön ilacıdır.
BÜYÜME HORMONU PREPARATLARI

UZUN ETKİLİ (3 ilaç büyüme hormonu eksikliğinde)

Somapacitan (albümine bağlı)
• Somapacitan, albümin bağlayıcı bir parçanın eklendiği amino asit omurgasında tek
bir ikameye sahip, rekombinant DNA kökenli bir insan büyüme hormonu
analoğudur.
BÜYÜME HORMONU PREPARATLARI

UZUN ETKİLİ (3 ilaç büyüme hormonu eksikliğinde)

Somatrogon (C-terminal peptidine bağlı)
• Somatrogon, rekombinant DNA kökenli bir glikoproteindir; insan büyüme
hormonunda bulunan C-terminal peptidinin bir kopyasına sahip amino asit dizisini
içerir.
BÜYÜME HORMONU PREPARATLARI
KISA ETKİLİ
Somatropin
▪ Rekombinant DNA kökenli saflaştırılmış bir polipeptit hormondur.

▪ Somatropin, insan büyüme hormonunda bulunan amino asitlerin aynı dizisini

içerir.
REKOMBİNANT BÜYÜME HORMONU
İnsan büyüme hormonu,
▪ Kondrosit çoğalmasını ve farklılaşmasını, lipolizi, protein sentezini ve hepatik glikoz
çıkışını uyararak doğrusal kemik, iskelet kası ve organların büyümesine yardımcı olur;

▪ Kırmızı kan hücresi kütlesini artıran eritropoietin'i uyarır;

▪ Hem insülin benzeri hem de diyabetojenik etkiler gösterir;

▪ Bağırsak boyunca suyun, elektrolitlerin ve besinlerin transmukozal taşınmasını artırır.

REKOMBİNANT BÜYÜME HORMONU
Çocuk hastalarda;
✓Büyüme hormonunun yetersiz (BHY) salgılanmasına bağlı büyüme
bozukluklarında
✓Gonadal disgeneziye (Turner Sendromu) bağlı büyüme
bozukluklarında
✓Kronik böbrek yetmezliği olan prepubertal çocuklardaki büyüme
bozukluklarında
✓SGA (gestasyonel yaşına göre küçük) doğan çocukların tedavisinde
REKOMBİNANT BÜYÜME HORMONU
Yetişkin hastalarda;
Hipotalamus-hipofizer hastalığı saptanan hipofizer cerrahi girişim geçirmiş, kraniyal radyoterapi
görmüş veya çocuklukta başlamış büyüme hormonu yetmezliği olan erişkinler ile hipofizde
adenomu olan hastalarda büyüme hormonu eksikliği varsa veya büyüme hormonu yetersizliğini
düşündüren bulguların bulunması durumunda biyokimyasal tanı testleri ile büyüme hormonu
eksikliği kesin olarak saptanan yetişkinlerde, özetle;
Konjenital veya idiopatik hipofiz hastalıkları,
Hipotalamus hipofiz tümörleri ve tedavileri sonunda,
Kraniofarenjioma tedavisinden sonra,
Cerrahi girişim hasarlarında,
Sheehan sendromu ve vasküler sebeple gelişen iskemik sebepli büyüme hormonu yetersizlikleri,
radyasyon, travma, kronik otoimmun, bakteriyel veya viral inflamasyonlar ile hemokromatozis ve
amiloidoziste görülen hipofizer yetmezliklerde….
Eş zamanlı antiviral tedavi alan aşırı zayıflama veya kaşeksisi olan HIV hastaları
Kısa bağırsak sendromu
Sheehan sendromu (SS) doğum esnasında veya doğum sonrası
aşırı kanama ve hipovolemiye bağlı olarak gelişen hipofiz ve
adrenal yetersizliktir.
Mekasermin
Rekombinant insülin benzeri büyüme faktörü – 1

▪Birincil insülin benzeri büyüme faktörü 1 eksikliğine bağlı büyüme

eksikliğinde endikedir.
Tus 2018
Büyüme geriliği olan ve büyüme hormonu reseptörlerinde mutasyon
bulunması nedeniyle ekzojen büyüme hormonu tedavisine yanıt
vermeyen bir hastanın tedavisinde aşağıdaki ilaçlardan hangisinin
kullanılması en uygundur?
A. Mekasermin
B. Somatropin
C. Lanreotid
D. Pegvisomant
E. Leuprolid
BÜYÜME HORMONU AŞIRILIĞI
Aşırı büyüme hormonu hastanın yaşına göre farklı klinik sendromlara neden olur.

Hipofizer gigantizm epifizyal plaklar kapanmadan önce hipofizden fazla miktarda

büyüme hormonu salgılanmasına bağlı olarak gelişen, hızlı ve aşırı bir boy uzamasına
yol açan nadir bir hastalıktır.
BÜYÜME HORMONU AŞIRILIĞI
Yetişkinlerde aşırı büyüme hormonu akromegali sebebidir.

Akromegali yavaş ilerler (jeneralize visseromegali, makroglossi, hipertansiyon, uyku

apnesi…), tanısı sıklıkla gecikir.

Bazen insanlar durumu eski ve yeni fotoğrafları karşılaştırırken fark ederler.

Bu hastalarda kardiyovasküler hastalık, üst hava yolu obstrüksiyonları ve

gastrointestinal malignitelere bağlı yaşam süresi kısalmıştır.
SOMATOSTATİN ANALOGLARI
OKTREOTİD
▪ Akromegali, karsinoid tümör (gastroenteropankreatik nöroendokrin tümörler (GEP-NET’ler)

LANREOTİD
▪ Akromegali, karsinoid tümör (gastroenteropankreatik nöroendokrin tümörler (GEP-NET’ler)

PASİREOTİD*
▪ Akromegali, Cushing hastalığı

*Cerrahi müdahalenin bir tedavi seçeneği olmadığı ya da başarısız olduğu, Cushing hastalığı olan
erişkin hastaların tedavisinde endikedir.
SOMATOSTATİNİN İNHİBE ETTİĞİ
HORMONLAR
• Asetilkolin • İnsülin
• Arginin vazopressin • Motilin
• Kolesistokinin • Nörotensin
• Epidermal büyüme hormonu • Pankreas polipeptidi
• Glukagon • Sekretin
• Glikoz bağımlı insülinotropik • Serotonin
peptid • Substans P
• Gastrin • Tirotropin
• Büyüme hormonu • Vazoaktif bağırsak polipeptidi
PEGVİSOMANT
▪Büyüme hormonu reseptör antagonisti
DOPAMİN RESEPTÖR AGONİSTİ
▪Kabergolin uzun etkili bir dopamin reseptör agonistidir.
BÜYÜME HORMONU FAZLALIĞININ FARMAKOLOJİK TEDAVİSİ
ÖZET
Bromokriptin Lanreotid
▪Dopamin agonisti ▪SR veya uzun etkili
▪Oral ▪İntramusküler

Oktreotid Pasireotid
▪Somatostatin analoğu ▪Somatostatin analoğu
▪Uzun etkili
▪Subkutanöz enjeksiyon Pegvisomant
▪B ü y ü m e h o r m o n u r e s e p t ö r
antagonisti
Metreleptin

Bir leptin analoğudur.

Konjenital veya edinsel jeneralize lipodistrofisi olan hastalarda leptin

eksikliğinin komplikasyonlarını tedavi etmek için replasman tedavisi
olarak diyete ek olarak endikedir.